‫تغذیه در دوران ابتال به بیماری (‪)COVID-19‬‬

‫تغذیه در دوران بیماری ب ا تغذی ه در زم ان ع ادی متف اوت اس ت در این دوره عالوه ب ر‬
‫تامین نیازهای روزانه باید به تغییراتی ک ه ب ر اث ر بیم اری در ب دن ایج اد می‌ش ود توج ه‬
‫داشت‪ .‬این تغییرات می‌تواند طیف وس یعی از تغی یرات را ش امل ش ود ک ه ش امل ک اهش‬
‫اش تها‪ ،‬ک اهش حس بوی ایی و چش ایی‪ ،‬ع دم توان ایی در جوی دن و بل ع‪ ،‬ض عف ناش ی از‬
‫بیماری‪ ،‬عدم رغبت به غذاهای خاص و تغی یراتی دیگ ر بس ته ب ه ش دت و م دت ابتال ب ه‬
‫بیماری باشد‪ .‬بنابراین در تغذیه بیماران بای د وض عیت بیم ار بررس ی ش ده و متناس ب ب ا‬
‫وضعیت بیمار برنامه غذایی او را تهیه کرد‪ .‬اگر چه تنظیم رژیم غذایی بیمار به تر اس ت‬
‫توسط کارشناس تغذیه و رژیم درمانی ص ورت گ یرد ولی توص یه ه ای کلی ب ه بیم اران‬
‫می‌تواند به کسانی که به خ دمات مش اوره تغذی ه و رژیم درم انی دسترس ی ندارن د کم ک‬
‫کننده باشد‪ .‬در این بخش توصیه های کلی در ارتباط با تغذیه بیم اران مبتال ب ه (‪COVID-‬‬
‫‪ )19‬ارایه می‌شود‪.‬‬
‫بهترین رژیم غذایی توصیه شده برای بیماران مبتال به (‪ )COVID-19‬رژیم غذایی نرم و‬
‫پر پروتئین با کالری باال می‌باشد‪ .‬البته این رژیم برای بیمارانی است که توانایی جویدن و‬
‫بلع را دارند و برای بیماران بد حال از رژیم‌های غذایی خاص استفاده می‌شود‪.‬‬
‫به طور کلی نوشیدن مایعات کافی‪ ،‬گامی مؤثر در کن ترل بیم اری اس ت‪ .‬اس تفاده از آب‪،‬‬
‫آبمیوه‌ها‪ ،‬چای و انواع سوپ‌ها همزمان با شروع عالئم توص یه می‌ش ود هض م ترکیب ات‬
‫مایع نیاز به انرژی کمتری دارد‪ ،‬در نتیجه بدن ان رژی ک افی ب رای مقابل ه ب ا بیم اری را‬
‫خواهد داشت‪ .‬مایعات به رقیق شدن ترشحات و دفع سموم کمک می‌کنند و ب اعث تس کین‬
‫گلودرد می‌شود‪ .‬از دیگر ترکیبات مهم در مقابله با این بیماری می‌توان ب ه دری افت ک افی‬
‫ریز مغ ذی‌های م وثر در سیس تم ایم نی از قبی ل ویت امین ‪ ،C‬ویت امین ‪ ، B6،E ،D‬روی‪،‬‬
‫منیزیم‪ ،‬سلنیم و امگ ا ‪ 3‬ب ه وی ژه از من ابع غ ذایی غ نی از این ترکیب ات اش اره ک رد‪ .‬ب ه‬
‫عنوان نمونه سلول‌های سیستم ایمنی غنی از ویتامین ‪ C‬بوده و در شرایط استرس دستیابی‬
‫ویتامین ‪ C‬به سلولهای درگیر افزایش می‌یابد که خود توجیه کننده افزایش نیاز به ویت امین‬
‫‪ C‬در شرایط بیم اری و الته اب اس ت‪ .‬متخصص ان معتقدن د ویت امین ‪ C‬نقش مهمی را در‬
‫تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری و کنترل بیماری عهده دار است‪.‬‬
 ‫توصیه ها‪:‬‬
‫رعایت تنوع و تعادل در برنامه غذایی و استفاده از همه‪ 6‬گروه غذایی شامل گ روه ن ان و‬ ‫‪‬‬
‫غالت با تاکید بر غالت و نان‌های سبوس دار‪ ،‬انواع جوانه‌ها و گروه میوه‌ها ب ا تاکی د ب ر‬
‫مصرف انواع مختلف میوه‌ها‪ ،‬گروه سبزی‌ها با تاکید بر مصرف انواع آن‌ها با رنگ‌های‬
‫متفاوت و به ویژه خانواده کلم‪ ،‬گروه گوشت‌ها با تاکید بر تخم مرغ‪ ،‬م رغ‪ ،‬م اهی‪ ،‬گ روه‬
‫حبوبات و مغزهابا تاکید بر مصرف روزانه حبوبات و گ روه ش یر و لبنی ات ب ا تاکی د ب ر‬
‫مصرف لبنیات کم چرب‪.‬‬
‫مص رف منظم وع دهای اص لی غ ذایی و می ان وع ده در طی روز ب ا تاکی د ب ر ص رف‬ ‫‪‬‬
‫صبحانه‪.‬‬
‫در وعده صبحانه از تخم م رغ‪ ،‬ش یرکم چ رب و پن یرکم چ رب و کم نم ک‪ ،‬ن ان و غالت‬ ‫‪‬‬
‫سبوس‌دار و میوه و سبزی استفاده شود‪.‬‬
‫مصرف منظم صبحانه کامل در تقویت سیستم ایمنی نقش دارد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تامین پروتئین مورد نیاز روزانه به ویژه از طریق تخم مرغ و گوشت سفید و حبوبات‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫مرغ و تخم مرغ منبع خوبی از عنصر روی و پروتئین می باشد مصرف ک افی و روزان ه‬ ‫‪‬‬
‫منابع روی و پروتئین در تقویت سیستم ایمنی بسیار اهمیت دارد‪.‬‬
‫دریافت مکمل‌های توصیه ش ده از قبی ل ویت امین ‪ D‬براس اس پروتکل‌ه ای ابالغی وزارت‬ ‫‪‬‬
‫بهداشت برای گروه‌های سنی مختلف صورت گیرد‪.‬‬
‫استفاده از منابع غذایی حاوی آهن همانند انواع گوشت و حبوبات‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫از حبوبات همراه منابع غذایی ویتامین ‪ C‬مانند نارنج و آبلیموی تازه به منظور جذب به تر‬ ‫‪‬‬
‫آهن می‌توان استفاده کرد‪.‬‬
‫استفاده از منابع غ ذایی ویت امین ‪ B6‬همچ ون تخم م رغ‪ ،‬م رغ‪ ،‬م اهی‪ ،‬ق ارچ‪ ،‬حبوب ات و‬ ‫‪‬‬
‫آجی ل ه ا می‌توان د در تق ویت سیس تم ایم نی نقش داش ته باش د‪ .‬ویت امین ‪ B6‬در متابولیس م‬
‫پروتئین نیز نقش دارد‪.‬‬
‫مصرف غذا به صورت کامال پخته باشد‪ .‬به خصوص در مورد گوشت‌ها‪ ،‬م رغ‪ ،‬ماکی ان‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫ماهی ها و تخم مرغ توجه کنید که کامال و به خوبی پخته شده باشد‪.‬‬
‫مصرف سوپ ب ه منظ ور دری افت س بزیجات‪ ،‬غالت کام ل (مانن د بلغ ور گن دم و ج و) و‬ ‫‪‬‬
‫مایعات‪ .‬در تهیه سوپ می‌توان از منابع پیش ساز ویتامین ‪ A‬مانند هویج‪ ،‬گوج ه ف رنگی‬
‫و کدو حلوایی و همچنین از ان واع س بزیجات ب رگ س بز نظ یر ت ره‪ ،‬جعف ری‪ ،‬اس فناج و‬
‫گشنیز و نیز از سبزیجاتی مثل کلم ب روکلی و پی از ب ه علت داش تن ترکیب ات گ وگردی و‬
‫جوانه‌ها به دلیل داش تن ان واع ویتامین‌ه ای ‪ B‬و همچ نین از تکه‌ه ای س ینه م رغ اس تفاده‬
‫نمود‪.‬‬
‫مصرف مایعات گرم فراوان نظیر آب جوش و چای کم رنگ ‪ ،‬ش یر کم چ رب ‪ ،‬مص رف‬ ‫‪‬‬
‫میوه و سبزی تازه‪ ،‬استفاده از تمام زیر گروه‌های میوه‌ها به دلیل داشتن پیش ساز ویتامین‬
‫‪ A‬و ویتامین ‪ C‬و استفاده از تمام زیر گروه‌ه ای س بزی‌جات مش تمل ب ر س بزیجات زرد‪،‬‬
‫قرمز‪ ،‬نارنجی و سبز رنگ خوب شسته و ضد عفونی ش ده‪ .‬س بزی‌جات‌ ب ه دلی ل داش تن‬
‫پیش ساز ویتامین ‪ ، A‬اسید فولیک و دارا بودن ویتامین ‪ C‬و رنگ دانه‌های ف راوان س بب‬
‫ارتقای سیستم ایمنی می‌گردند‪.‬‬
‫مصرف انواع مرکبات (پرتقال و نارنگی و لیمو ترش‪ ،‬لیم و ش یرین و ن ارنج) بص ورت‬ ‫‪‬‬
‫منظم و روزانه حداقل دو عدد در روز‪ .‬مرکبات حاوی ویت امین ‪ C‬هس تند ک ه نقش مهمی‬
‫در تقویت سیستم ایمنی دارند‪.‬‬
‫مص رف غالت کام ل (س بوس دار) مانن د نان‌ه ای س بوس دار‪ .‬غالت کام ل ح اوی‬ ‫‪‬‬
‫ویتامین‌های گروه ‪ B‬و سلنیوم هستند که می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند‪.‬‬
‫مصرف ش یر و لبنی ات (کم چ رب) و ترجیح ا پروبیوتی ک ب ه مق دار ح داقل دو لی وان در‬ ‫‪‬‬
‫روز‪ .‬این گروه منبع خوبی از ویتامین‪ B2‬و ‪B12‬هستند که در سیستم ایمنی نقش دارند‪.‬‬
‫استفاده منظم از ماست‌های پروبیوتیک‪ .‬این مواد در سالمت دستگاه گوارش و مم انعت از‬ ‫‪‬‬
‫رشد و تکثیر انواع میکروب‌ها نقش دارند به عالوه ماست منبع خوبی از پروتیین و روی‬
‫می‌باشد‪.‬‬
‫مصرف انواع ماهی حداقل دو بار در هفته‪ .‬ماهی ها حاوی چربی‌ه ای امگ ا ‪ 3‬و س لنیوم‬ ‫‪‬‬
‫هستند که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد‪.‬‬
‫استفاده ازان واع روغن م ایع (گی اهی) نظ یر روغن ک انوال‪ ،‬کنج د‪ ،‬ذرت ‪ ،‬آفت ابگردان ‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫سویا و روغن زیتون در پخت غذا و به همراه ساالد‪ .‬این مواد نیز حاوی امگا ‪ 3‬هس تند و‬
‫توصیه می‌شود که در محدوده انرژی مورد نیاز مصرف شوند‪ .‬بط ور کلی ‪ 25‬ت ا ‪%30‬‬
‫انرژی مورد نی از روزان ه بای د از چ ربی و روغن ت امین ش ود‪ .‬مص رف زی اد روغن و‬
‫چربی عالوه ب ر اض افه وزن و چ اقی احتم ال ابتال ب ه بیم اری ه ای قل بی و ع روقی را‬
‫افزایش می دهد‪ .‬روغن‌های مایع گیاهی حاوی ویتامین‪ E‬نیز هستند که در تقویت سیس تم‬
‫ایمنی نقش دارد‪.‬‬
‫گنجاندن انواع آجیل و مغز‌های بی‌نمک یا کم نمک در برنامه غذایی و بعنوان میان وع ده‬ ‫‪‬‬
‫برای تقویت سیستم ایمنی مناسب است‪ .‬آجیل‌ها منبع خوبی از ویتامین ‪ E‬و روی و سلنیوم‬
‫می‌باشند‪ .‬البته الزم به ذکر است که نباید درمصرف آن‌ها زی اده روی نم ود چ ون ح اوی‬
‫مقادیر زیادی چربی هستند و موجب اضافه وزن و چاقی می شوند‪.‬‬
‫از مصرف زیاد فست فودها‪ ،‬گوشت‌های فرآوری شده و غذاهای س رخ ش ده اجتن اب کنی د‬ ‫‪‬‬
‫چرا که این مواد غذایی حاوی نمک زیاد‪ ،‬اسیدهای چرب ت رانس و اش باع ب وده و ب رای‬
‫سالمتی و عملکرد سیستم ایمنی نامطلوب هستند‪.‬‬
‫گرچه بعضی مواد غذایی مانند سیر و زنجبیل به واسطه وجود فیت و کمیکال‌ه ا در تق ویت‬ ‫‪‬‬
‫سیستم ایمنی نقش دارند اما بزرگنمایی خاص یت آن‌ه ا و مص رف بی روی ه آنه ا توص یه‬
‫نمی‌شود‪.‬‬
‫از مصرف نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر و مصرف قند س اده اجتن اب کنی د‬ ‫‪‬‬
‫چرا که با تضعیف عملکرد سیستم ایمنی هم راه اس ت‪ .‬در ک ل بای د مص رف قن د و ش کر‬
‫کاهش داده شده و از شیرین کننده های طبیعی مانند عسل ک ه هم خاص یت تق ویت سیس تم‬
‫ایمنی دارد و هم در مهار سرفه موثر است و یا مویز (کش مش قرم ز) ک ه خاص یت ض د‬
‫التهابی دارد در حد متعادل استفاده کرد‪.‬‬

‫به منظور سالم و قدرتمند نگه داشتن عضالت تنفسی‪ ،‬بیماران باید منابع غ نی از پروت ئین‬ ‫‪‬‬
‫را ح داقل دو واح د در روز ب ر اس اس گ روه ه ای غ ذایی دری افت کنن د‪ .‬به ترین من ابع‬
‫پروتئین ها شامل انواع گوشت ها(قرم ز‪ ،‬م اهی و طی ور) ان واع حبوب ات( لوبی ا‪ ،‬م اش‪،‬‬
‫عدس‪ ،‬نخود و باقال) تخم م رغ‪ ،‬ان واع لبنی ات پاس توریزه(پن یر‪ ،‬ش یر‪ ،‬ماس ت و دوغ) و‬
‫انواع آجیل های بدون نمک می باشند‪.‬‬
‫مصرف مقدار مناسب آب باعث می شود ترشحات درون مجاری ه وایی رقی ق ت ر ش ده و‬ ‫‪‬‬
‫راحت حرکت کنند و تخلیه شوند‪ .‬مصرف ‪ 6-8‬لیوان آب و یا س ایر مایع ات ب ه ص ورت‬
‫روزانه توصیه می شود‪.‬‬
‫مصرف ‪ 4-6‬وعده غذایی کوچ ک و ب ا حجم کم در ط ول روز ب ه ج ای مص رف ‪ 2‬ت ا ‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫وعده غذایی حجیم توصیه می شود تا دیافراگم حرکت آزادانه به سمت باال و پ ایین داش ته‬
‫باشد‪ .‬در صورتی که مصرف ب رخی م واد غ ذایی خ ام منج ر ب ه نفخ ش دید و اختالل در‬
‫تنفس گردید؛ مصرف آنها باید کاهش یابد‪.‬‬
‫غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی چربی و نمک است موجب تحریک سیستم ایمنی بدن می‬ ‫‪‬‬
‫شود و می تواند به ایجاد تورم و التهاب قسمتهای مختلف بدن و از جمله مجرای تنفس ی و‬
‫مسیرهای هوایی منجر شود‪ .‬بنابراین مصرف غذاهای حاوی مقادیر زی اد س دیم در م واد‬
‫غذایی مانند انواع کنسروها‪ ،‬شورها و غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس بای د‬
‫محدود شود‪.‬‬