Bµi gi¶ng phÇn thiÕt bÞ

1. ThiÕt bÞ gia c«ng ¸p lùc

ThiÕt bÞ trong ph©n x­ëng dËp t¹o h×nh bao gåm nhiÒu lo¹i :

ThiÕt bÞ trong ph©n x­ëng dËp

M¸y dËp Lß nung M¸y n¾n, thiÕt bÞ phô trî M¸y vËn chuyÓn
M¸y bóa h¬i n­íc- kh«ng khÝ nÐn
M¸y bóa kh«ng khÝ nÐn
M¸y bóa c¬ khÝ
M¸y bóa thñy lùc

M¸y bóa : M¸y khi lµm viÖc lùc t¸c dông vµo vËt rÌn lµ lùc ®éng

M¸y dËp M¸y : M¸y khi lµm viÖc lùc t¸c dông vµo vËt rÌn lµ lùc tÜnh
Ðp
M¸y Ðp c¬ khÝ
M¸y Ðp thñy lùc
2. M¸y Ðp trôc khuûu
2.1. S¬ ®å METK

H×nh. S¬ ®å ®éng cña m¸y Ðp trôc khuûu

1. §Çu trît 2. Tay biªn 3,4. Phanh
5. B¸nh ®µ 6. Puli nhá 7. §éng c¬
8. Trôc 9, 11. B¸nh r¨ng
10. Trôc khuûu 12. Khu«n.

Puli 6 l¾p trªn trôc m«t¬ 7 truyÒn

chuyÓn ®éng quay cho b¸nh ®µ 5 b»ng d©y ®ai. B¸nh ®µ kh«ng l¾p cøng víi
trôc 8 mµ l¾p qua bé phËn phßng ngõa ma s¸t. Nã cã thÓ truyÒn cho trôc mét
m«men kh«ng vît qu¸ gi¸ trÞ x¸c ®Þnh cña ngêi thiÕt kÕ. Trong trêng hîp xuÊt
hiÖn m«men lín, bé phËn phßng ngõa sÏ trît vµ nh vËy sÏ b¶o vÖ ®îc trôc 8 vµ
c¸c phÇn tö ®éng häc kh¸c ë phÝa sau trôc kh«ng bÞ qu¸ t¶i.
Phanh 4 ®Ó dõng b¸nh ®µ, nã lµm viÖc tù ®éng ngay sau khi ®éng
c¬ 7 ng¾t.
ë mét ®Çu kh¸c cña trôc 8 cã l¾p b¸nh r¨ng 9 vµ ¨n khíp víi b¸nh r¨ng 11. Li hîp
®îc l¾p ë bªn trong b¸nh r¨ng 11. Tay biªn 2 truyÒn chuyÓn ®éng tõ trôc khuûu
10 cho ®Çu trît 1.
ë mét ®Çu kh¸c cña trôc khuûu, phanh 3 ®îc l¾p ®Ó dõng tøc thêi c¬
cÊu biªn - trôc khuûu khi ng¾t li hîp.
Th«ng thêng m¸y Ðp trôc khuûu cã thÓ lµm viÖc theo 3 chÕ ®é:
. ChÕ ®é ®¬n nh¸t:
Trong mét hµnh tr×nh ®Çy ®ñ cña chÕ ®é ®¬n nh¸t, ®Çu trît dÞch
chuyÓn tíi vÞ trÝ díi cïng, sau ®ã quay vÒ vµ dõng ë vÞ trÝ ban ®Çu. §iÓm
dõng thêng kh«ng ph¶i lµ ®iÓm chÕt trªn mµ ë vÞ trÝ sau nã tõ 7  150. ViÖc
dõng ®Çu trît sÏ xÈy ra sau mét chu kú mµ kh«ng phô thuéc vµo ngêi ®iÒu
khiÓn m¸y cã t¸c ®éng hay kh«ng lªn pª®an ®iÒu khiÓn.
. ChÕ ®é liªn tôc
Hµnh tr×nh ®Çu trît sÏ lªn xuèng liªn tôc cho tíi khi pª®an cha ®îc th¶.
. ChÕ ®é ®iÒu chØnh khu«n
§Çu trît ®îc dÞch chuyÓn tõng ®o¹n phô thuéc vµo thêi gian nhÊn pª®an.
Nã sÏ dõng l¹i ë mét vÞ trÝ bÊt k× khi pª®an ®îc th¶. ChÕ ®é nµy rÊt cÇn
thiÕt cho viÖc l¾p r¸p khu«n.
C¸c chÕ ®é lµm viÖc cña m¸y Ðp ®îc ®¶m b¶o b»ng hÖ thèng ®iÒu
khiÓn.
2.2. Ph©n lo¹i METK
Phân loại theo cấu tạo của máy
 Dựa vào vị trí của cơ cấu chấp hành chính (hay hướ ng chuyển độ ng
củ a đầ u trượ t), má y ép trụ c khuỷu chia ra thà nh má y ép đặ t đứ ng,
ngang và nghiêng.
  Dựa vào cấu tạo thân máy: má y ép trụ c khuỷu có loạ i mộ t trụ , hai
trụ hở và kín.
 Theo cấu trúc của trục chính: má y ép trụ c tay quay, trụ c khuỷu, trụ c
lệch tâ m, trụ c bá nh ră ng - lệch tâ m v.v...
 Theo số khuỷu (số điểm treo đầu trượt): má y ép mộ t, hai và bố n
khuỷu.
Phân loại theo số cơ cấu chấp hành hay theo nguyên lý tác dụng
 Máy đơn động như máy ép vạn năng, máy uốn tấm hay máy dập vuốt.
 Máy song động: máy dập tấm, máy rèn ngang.
 Máy tam động: máy dập tấm, máy cắt phôi thanh.
 Máy bán tự động: máy rèn hướng kính.
 Máy tự động: máy uốn vạn năng và uốn chuyên dùng, máy chồn nguội.
Theo tính năng công nghệ:
§ây là cách phân loại được nhiều người thừa nhận nhất, bởi vì
chính đặc điểm của các quá trình công nghệ dẫn đến cấu tạo của máy.
 2.3. C¸c tham sè cña METK
Sau đây ta xem xét động học của cơ cấu này 


R
 
A
L-R

L L+R

B2


H Max
S
S

Bµn B1
H Min

m¸y

Hmin, Hmax: chiều cao khép kín nhỏ nhất và lớn nhất của máy.
S : hành trình toàn bộ của máy.
S: hành trình tức thời của máy tương ứng với góc quay .
: Góc quay của trục khuỷu tính từ đường trục tới bán kính khuỷu (ngược
chiều quay của trục khuỷu).
: góc kẹp giữa biên và đường trục.
R, L: bán kính khuỷu và chiều dài biên:
R =OA ; L =AB.
: tốc độ góc (coi không đổi) của trục khuỷu.
K: hệ số tay biên K =R/L.
B1, B2: điểm chết trên và điểm chết dưới của máy.
PD

[3]

[2]
A
PH B

C [1] B
E

dO
dA
D
B
[4] E

H   
Trên hình 66 vẽ đồ thị lực cho phép tác dụng lên đầu trượt theo độ bền của
Hình : Lực cho phép tác dụng lên đầu trượt
tiết diện BB của trục khuỷu (đường [1]), của tiết diện EE của trục khuỷu
(đường [2]) và theo độ bền của cặp bánh răng truyền động chậm (đường [3]).
Các đường cong [1], [2], [3] có dạng phụ thuộc vào kích thước cấu tạo của trục
và bánh răng. Khi xây dựng đường cong [1] ta nhận thấy rằng đối với máy ép có
hành trình Smax  d0 thì lực cho phép đạt cực đại tại trị số  = (0  10)0 và trong
khoảng này lực sẽ ít thay đổi, còn trong trường hợp S max  d0 thì lực cho phép sẽ
tăng rất lớn cũng tại trị số   (0  10)0 (đường -.-.-.-. ). Đối với đa số các máy
ép thì đường [2] nằm trên đường [1] và khi góc  giảm lực ít thay đổi. Đường
[3] có đoạn CD nằm dưới đường [1], khi góc  nhỏ lực cho phép theo độ bền
của bánh răng đạt trị số rất lớn và đường [3] nằm trên các đường [1], [2].
Riêng đối với máy rèn ngang thì đường [3] nằm dưới toàn bộ đường [1], [2] ở
mọi giá trị =00900.
Đồ thị lực cho phép tác dụng lên đầu trượt giới hạn bởi độ bền của trục
khuỷu và bộ truyền bánh răng ở mọi vị trí của cơ cấu gọi là đồ thị lực cho phép
và xác định điều kiện bền của máy.
 Từ đó ta thấy rằng trong bất kỳ trường hợp nào đồ thị trở lực biến dạng
của kim loại dập (đường [4] trên hình 66) cần phải nằm dưới đồ thị cho phép.
Lực cho phép bằng lực ép danh nghĩa PH trong lí lịch của máy chỉ đạt
được tại một vị trí hoàn toàn xác định của cơ cấu máy ép, và góc tương ứng
với vị trí đó gọi là góc quay danh nghĩa H.
Góc danh nghĩa H phụ thuộc vào tính năng công nghệ và kết cấu của
máy. Trị số của góc thường cho như sau:
TT Loại máy Trị số góc
1 Máy dập tấm 1 trụ >300  400
2 Máy 2 trụ hở >600
3 Máy 1 khuỷu kín đơn động 200  300
4 Máy hành trình chậm(hành trình tăng ), máy ép cắt 100  200
5 Máy hành trình bình thường và nhanh 200  300
6 Máy 2, 4 khuỷu dẫn động bằng bánh răng - lệch tâm 150  300
7 Máy ép dập nóng <30 50
8 Máy rèn ngang 10  50
9 Máy dập nổi 500  600
 = 700  800
10 Máy dập vuốt song động PD > 40%PH
H =100  200

M¸y Ðp kiÓu vÝT

8.1. Nguyªn lý t¸c dông vμ chøc n¨ng c«ng nghÖ
M¸y dËp kiÓu vÝt gåm nh÷ng m¸y cã trôc vÝt trong thμnh phÇn c¬ cÊu
chÊp hμnh chÝnh víi ren kh«ng tù h·m profil ch÷ nhËt hoÆc h×nh thang vμ sö
dông ®éng n¨ng quay hoÆc xo¾n cña khåi chuyÓn ®éng ®Ó biÕn d¹ng vËt
dËp. Khi lμm viÖc, do ren cña trôc vÝt kh«ng tù h·m nªn m¸y kh«ng bÞ kÑt.
Nguyªn lý lμm viÖc cña m¸y dËp kiÓu vÝt dùa trªn sù t¨ng tèc cña c¸c
phÇn chuyÓn ®éng (vÝt víi b¸nh ®μ hoÆc kh«ng cã b¸nh ®μ, ®Çu tr−ît vμ
nöa khu«n dËp trªn) b»ng dÉn ®éng cña c¬ cÊu truyÒn nμo ®ã (ma s¸t, ®iÖn,
khÝ nÐn, thuû lùc) trong kho¶ng thêi gian cña hμnh tr×nh ®i xuèng tíi mét tèc
®é nhÊt ®Þnh ®Ò nhËn ®−îc ®éng n¨ng cña khèi chuyÓn ®éng quay hoÆc
xo¾n.