¡≈͉∂ ÚºÒØ∫

0 ‹Á ÂØ∫ ÓÀ∫ Í·È Í≈·È ÷∂Â «Ú⁄ ÍÃÚ∂Ù ’∆Â≈ ‘À, ÓÀ˘ ‘ Ì≈Ù≈ Á∂ √≈«‘ºÂ, ÁÙÈ È≈Ò ¿∞⁄∂⁄∆ π⁄∆ ω∆ ‘∆
‘ÀÕ √≈«‘ºÂ ÍÛ∑È≈ Ú≈⁄È≈ «ÚÚ∂⁄È≈ Â∂ ÓÈÈ ’È≈ Ó∂∂ ‹∆ÚÈ Á≈ Ò’Ù «‘≈ ‘ÀÕ ‹Á Ú∆ «’√∂ Ì≈Ù≈ Á∂ √≈«‘ºÂ ‹ª ÁÙÈ
Á≈ ÓÀ∫ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‘À, ÓÀ˘ √øÂ∞Ù‡∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ¡Â∂ √øÂØ÷ Á≈ ¡«‘√≈√ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ
0 «Í¤Ò∂ ⁄≈Ò∆ Í≥Â≈Ò∆ √≈Òª ÂØ∫ ÓÀ∫ Í≥‹≈Ï∆ √≈«‘ºÂ Á≈ «Ú«Á¡≈Ê∆ «‘≈ ‘ªÕ «ÈøÂ Í≈·È - Í≈·È ¡«Ë¡ÀÈ
’≈‹ª «Ú⁄ π«fi¡≈ «‘≈ ‘ªÕ ‹Á ÂØ∫ √π √øÌ≈Ò∆ ‘À, ÓÀ˘ Íπ√Â’ª È∂ ¡≈͉≈ ‘Ó‹ØÒ∆ √≈Ê∆ ω≈«¬¡≈ ‘ÀÕ ÍÛ∑È≈ «Ò÷‰≈
Í«‘Òª Ó∂≈ ÙΩ∫’ «‘≈ ‘À, ‹ÁØ∫ ÂØ∫ √≈«‘ºÂ ≈‘∆∫ √Ó≈‹ ÁÙÈ √«Ì¡≈⁄≈ ˘ √Ófi‰ Á∂ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‘È Âª ÍÛ∑È≈ «Ò÷‰≈
Ó∂∂ Ò¬∆ «¬’ Ó≥ÂÚ Ï‰ «◊¡≈ ‘ÀÕ √≈«‘ ÍÛ∑È≈ Â∂ √Ófi‰≈ ¡Â∂ «Î «Ò÷‰ ¡«Ì¡≈√ ’È≈ Ó∂∂ ‹∆ÚÈ Á≈ «¬’Ø «¬’
¿∞Á∂Ù «‘ «◊¡≈ ‘ÀÕ «Í¤Ò∂ ⁄≈ Á‘≈«’¡ª ÂØ∫ ÍÛ∑È «Ò÷‰ Á∂ Ó∂∂ ‘π‰ º’ ’∆Â∂ √≈∂ ’≈‹ ¡‹∂ Ú∆ ÓÀ˘ ¡Ë»∂ Òº◊Á∂
‘ÈÕ «‹¿∞∫ «‹¿∞∫ √Óª «ÓÒÁ≈ ‘À, ÓÀ∫ √ø√≈ Á∆¡ª Ù∂ÃÙ· Ì≈Ù≈Úª Á∂ √≈«‘ºÂ’≈ª Á∆¡ª √ÏØÂÓ ⁄È≈Úª ÍÛ∑È Á≈ ÔÂÈ
’Á≈ ‘ªÕ √ø√≈ Ó‘≈È ËÓª Á≈ ÿ ‘À, «‹√ «Ú⁄ ¡«‹‘∂ ¿∞⁄∂∂ ÁÙÈ ◊øÊ ⁄∂ ◊¬∂ ‘È, «‹È∑ª Á∂ «Ú⁄≈ √»‹ Úª◊
‘ÈÕ «‹È∑ª Á≈ ‘ ÙÏÁ ‹≈◊Á∂ ¡«‘√≈√ª Ú◊≈ ‘ÀÕ «‹È∑ª ˘ ‹Á Ú∆ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂, ¿∞‘ Â∞‘≈‚∂ ÂÈ ÓÈ Ò¬∆ Ù’Â∆
«◊¡≈È √øÂ∞Ù‡∆ ¡Â∂ ≈‘ ÍÃÁ≈È ’Ú≈¿∞∫Á∂ ‘ÈÕ √≈«‘ºÂ ˘ «‹øÈ≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂, ÊØÛ∑≈ ‘ÀÕ «’√∂ Ì≈Ù≈ Á≈ Ú∆ √≈«‘ºÂ
‘ØÚ∂, ¿∞√ «Ú⁄ «˜øÁ◊∆ √Ó≈‹ √ø√≈ Ïë‘Ó≥‚ Íë¥Â∆ ¡Â∂ √Ó∂∫ Á∆ √Ø⁄ Â∂ ÂØ ˘ √Ófi‰ Á∆ Ù’Â∆ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ √≈«‘ºÂ «◊¡≈È
»Í∆ ÍÃ’≈Ù ‘À ‹Ø ÓÈ Á∂ ¡≥ÁÒ∂ ¡Â∂ √ø√≈ Á∂ Ï≈‘Ò∂ ‘È∂∂ Á» ’Á≈ ‘ÀÕ
0 ÓÀ∫ ¡‹∂ Ú∆ √≈«‘ºÂ Á≈ «Ú«Á¡≈Ê∆ ‘ªÕ Ó∂∂ ¡≥Á ‘Ø ÚË∂∂ ‘ Ì≈Ù≈ Á∂ √≈«‘ºÂ ˘ ÍÛ∑È √Ófi‰ Á∆ ‹«◊¡≈√≈
ω∆ «‘øÁ∆ ‘ÀÕ √≈«‘ «¬«Â‘≈√ Ú∆ ‘ÀÕ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È Ú∆ ‘ÀÕ √≈«‘ ˘ √Ó∂∫ Á≈ ÓÈØ «Ú«◊¡≈È Ú∆ ’«‘ √’Á∂ ‘ªÕ
«¬√ ≈‘∆∫ ¡√∆∫ Ì»◊Ø«Ò’ √Ó≈«‹’ √«Ì¡≈⁄≈’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ ‘≈Ò≈ª Á∂ ÁÙÈ ’Á∂ ‘ªÕ Ï∆ ◊¬∂ Á∂ √ø√≈ ˘ √Ófi
√’Á∂ ‘ªÕ Ï∆ ‘∂ Á∆ ’∞º÷ «Ú⁄ ÍÒÁ∆ «˜øÁ◊∆ Á∆ È∞‘≈ ˘ «È‘≈ ’ √’Á∂ ‘ªÕ √≈«‘ºÂ Ì«Ú÷ Á∆¡ª √øÌ≈ÚÈ≈Úª Á∆
Ì«Úº÷Ï≈‰∆ ’Á≈ ‘ÀÕ √≈«‘ºÂ ˘ √Ófi‰≈ Ï‘π ¡Ω÷≈ ‘ÀÕ «‹Ú∂∫ Íπ≈ÂÈ √≈«‘Â, «ÓºÊª ÍÃÂ∆’ª «ÏøϪ ¡Â∂ Ú≈«¬Âª ¿∞µÍ
¡≈Ë≈« ‘ÀÕ ¿∞√ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’«Á¡ª ÍÃÂ∆’ª Á∂ ¡Ê √Ófi‰ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ¿∞√ «Ú⁄ ◊πºfi∂ ‘º√Ó¬∆ ÙÏÁª Á∂ ¡Ê √Ófi‰
Á∆ Ú∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ‘ ÁÙÈ Á∆ √Ê≈ÍÂ∆ Ò¬∆, ÙË≈ - √ø’ÒÍ ˜»∆ ‘ÀÕ ≤ÙË≈ ¿∞‘ ’ √’Á≈ ‘À «‹√ Á∂ ÓÈ «Ú⁄ Í«ÚºÂÂ≈
‘À, «√º÷‰ Á∆ π⁄∆ ‘ÀÕ «‹√ Á≈ ÓÈ ÷؇ «‘ ‘À, ‹Ø ȯ ¥ØË Ò≈Ò⁄ Á∆ ¡º◊ ÂØ∫ Á» ‘ÀÕ ‹Ø ÓÈ «¬’≈◊ ‘À √øÂ∞Ù‡
‘ÀÕ √«‘‹ ¡Úº√Ê≈ «Ú⁄ ‘ÀÕ
0 √≈«‘ºÂ ÁÙÈ ˘ √Ófi‰≈ ¡Ω÷≈ ’≈‹ ‘ÀÕ «¬‘ «¬’ √≈ËÈ≈ ‘À, Â͵«√¡≈ ‘ÀÕ √≈«‘Â’≈ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Ú⁄ «¬’
Âͺ√Ú∆ ‘ÀÕ «‹√ Á∆ ’∆Â∆ √≈ËÈ≈ Á≈ Ó»Ò Ó≥ÂÚ ’∞ºfi ÒÀ‰≈ È‘∆∫ ÏÒ«’ Í¿∞Í’≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ¡Ë∆È ’∞fi Á∂‰≈, Ì∂∫‡ ’È≈
‘ÀÕ √≈«‘ ˘ ÍÃ’≈Ù «’‘≈ «◊¡≈ ‘À ‹Ø ÓȪ Á∆ ’≈Ò÷ ÿ‡≈¿∞∫Á≈ ‘ÀÕ «ÈøÂ √≈«‘ √≈ËÈ≈ Á∂ «ÍÛ «Ú⁄ È≈ÓÈ≈ Á∆ «¬º¤≈
ÎÒ ÍÃ≈ÍÂ∆ Á≈ ¡«‘√≈√ Â∂ Íë√ºË∆ ÍëÂÙ·Â≈ Á∆ ’≈ÓÈ≈ - «ÈÓ»Ò ‹≈ÍÁ∆ ‘ÀÕ √≈«‘ºÂ - «ÈË∆ Á≈ ’ج∆ ÓπºÒ È‘∆∫Õ «‹√
√≈«‘ È≈Ò √Ø⁄ª «Ú⁄ ⁄≈ȉ Ì ‹≈Ú∂, «◊¡≈È Á≈ √»‹ ÍÃ’≈«Ù¡≈ ‹≈Ú∂Õ «˜øÁ◊∆ ÙÙ≈ ‘Ø ‹≈Ú∂ - ’∆ ¡√∆∫ ¿∞√ Á≈
ÓπºÒ Í≈ √’Á∂ ‘ª ? «◊¡≈È √≈◊ Á∆ «ÚÙ≈ÒÂ≈ Â∂ ‚±øÿ≈¬∆ Á≈ Ò∂÷≈ ‹Øı≈ ’È≈ ¡√øÌÚ ‘ÀÕ
0 ÙÃ∆ÓÁ Ì◊ÚÁ ◊∆Â≈ Á≈ ÓÀ∫ ¿∞Í≈√’ ‘ªÕ «¬‘ «¬’ ¡ÁπºÂ∆ ÁÀÚ∆ ◊øÊ ‘À, «‹√ ˘ ÓÀ∫ ¿∞µ⁄∆¡ª ’Áª ’∆Óª √Ê≈«ÍÂ
’È Ú≈Ò≈ √≈«‘ ‘∆ √ÓfiÁ≈ ‘ªÕ √≈«‘ ‹ÁØ∫ ÁÙÈ Ï‰Á≈ ‘À ª ÈÚ∂∫ ÓπºÒ √Ê≈«Í ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ ÈÚ∆∫ «Ú⁄≈Ë≈≈ ÍÒÓÁ∆
‘ÀÕ √≈‚∆ √Ø⁄ Í«Ú ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ ¡√∆∫ ¡≈͉∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ˘ ¡º◊∂ «Ú’≈√ ’È Á∂ ¡Ú√ ÍÃÁ≈È ’Ú≈¿∞∫Á∂ ‘ªÕ Ó≈ÈÚÂ≈
¡º◊∂ ÚËÁ∆ ‘ÀÕ √Ó∂∫ Á∆ √Ø⁄ ’Ú‡ ÒÀ∫Á∆ ‘ÀÕ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Ú∆ ¡«‹‘≈ ◊øÊ ‘À, «‹√ Á∂ ÁÙÈ, Ó≈ÈÚÂ≈ Ò¬∆
«◊¡≈È ≈‘∆∫ ¡«Ë¡≈ÂÓ’Â≈, Á∂ ’Ó ÔØ◊ Ì◊Â∆ «◊¡≈È «Ú«◊¡≈È «ÚÌ»Â∆¡ª Â͵«√¡≈, ‹∆Ú≈ÂÓ≈, π⁄∆¡ª, √ø«È¡≈√
¡≈«Á «Ú«Ù¡ª ˘ ¡«Ì«Ú¡’ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ
0 ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Á≈ ¡≈øÌ, “Ë©Ó ’©Ù∂©Â©∂ ’©ŒŒŒ»’©Ù∂Â∂ - √ÓÚ∂Â≈ Ô∞Ô∞©√Ú‘, ÍÃÙÈ È≈Ò ‘πøÁ≈ ‘À, «‹‘Û≈ «ËÃÂ≈Ù‡
ÚºÒØ∫, ÙÃ∆ √ø‹Ô ÂØ∫ Í𵫤¡≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ Í«‘Ò∂ ÙÒØ’ Á∆ Ó‘ºÂÂ≈ ˘ √Ófi‰ Á∆ ÒØÛ ‘À, «ËÃÂ≈Ù‡ - ¡º÷ª ÂØ∫ ‘∆‰≈, ≈Ù‡
Á≈ Ó≈Ò’ ¡«‹‘≈ «Ú¡’Â∆ ‘À, «‹√ ’ØÒ Á∂÷‰ Á∆ Ù’Â∆ √ÓºÊ≈ È‘∆∫Õ ¿∞√ Á∆¡ª ÓÈ Á∆¡ª ¡º÷ª Ú∆ ’≈‹Ù∆Ò È‘∆∫
‘ÈÕ ¡º÷ª ÂØ∫ ‘∆‰≈ ’ج∆ «Ú¡’Â∆ Úº‚∂ ÂØ∫ Úº‚∂ ÓπÙ’Ò ’≈‹ ’ √’Á≈ ‘À, ‹∂’ ¿∞√ Á≈ ¡◊Ø⁄ «◊¡≈È ⁄ÓÂ’≈∆
‘ÀÕ ¿∞√ Á∆¡ª ÓÈ Á∆¡ª ¡º÷ª ÷πºÒ∑∆¡ª ‘ÈÕ ¿∞√ ’ØÒ ¡≥ÁÒ≈ ÍÃ’≈Ù ‘ÀÕ «ËÃÂ≈Ù‡ - ¡«‹‘≈ «Ú¡’Â∆ ‘À, «‹√ ’ØÒ
È≈ ◊Ø⁄ È≈ ‘∆ ¡◊Ø⁄ «◊¡≈È ‘ÀÕ «‹√ Á∆ Ï∂√Ófi∆ È≈Á≈È∆ Â∂ ͺ÷Í≈Â∆ «ÁzÙ‡∆ ’≈È Ó‘ªÌ≈ Á≈ Áπ÷ªÂ Ú≈ÍÁ≈
‘ÀÕ ‹∂’ «ËÃÂ≈Ù‡ ¡º÷ª ÂØ∫ ‘∆‰≈ Ú∆ ‘πøÁ≈, Í ¿∞√ ’ØÒ ¡◊Ø⁄ «◊¡≈È ‘πøÁ≈Õ ÓÈ Á≈ ÍÃ’≈Ù ‘∆ ¿∞√ ˘ √ÓfiÁ≈ «ÚÁÚ≈È
¡Â∂ √ÎÒ ≈Ù‡ÍÂ∆ ω≈ √’Á≈ √∆Õ ÙÃ∆ Ì◊Ú ◊∆Â≈ Á≈ Í«‘Ò≈ √πÈ∂‘≈ ¡◊Ø⁄ «◊¡≈È Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ’È Á≈ ‘ÀÕ ‹∂
¿∞√ √Ó∂∫ Á∂ «ËÃÂ≈Ù‡ ’ØÒ ¡◊Ø⁄ «◊¡≈È ‘πøÁ≈, √Ø⁄‰ √Ófi‰ «Ú⁄≈È Á∆ ÁÀÚ∆ Ù’Â∆ ‘πøÁ∆ ª Ó‘ªÌ≈ Á∂ Ô∞ºË Á≈
Áπ÷ªÂ È≈ Ú≈ÍÁ≈Õ 0 Ë©Ó ’©»’∞ÙÂz∂ Á∂ ¡Ê Ú∆ √Ófi‰ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ËÓª Á≈ ÷∂Â ’∆ ‘À ? «¬‘ Ó≈ÈÚ ‹∆ÚÈ √Óπº⁄∂
¡ʪ «Ú⁄ ‘À ‘∆ Úº÷-Úº÷ ËÓª Á≈ ÷∂ÂÕ ¬∂Ê∂ ‹Á ¡√∆∫ ËÓ Á∆ ◊ºÒ ’Á∂ ‘ª ª √≈‚∂ Ò¬∆ ¿∞‘ ËÓ È‘∆∫, ‹Ø Ó≥Áª
Ó√«‹Áª ◊π»ÁÚ≈«¡ª ⁄⁄ª ¡Â∂ «◊‹≈ ÿª Á≈ ËÓ ‘ÀÕ «˜øÁ◊∆ Ò¬∆ ËÓ Á∂ ¡Ê «ÚÙ≈Ò ‘ÈÕ ËÓ, Ó≈ÈÚ Ò¬∆
’ÂºÚ ’Ó ‘ÀÕ ’ÂºÚ ’Ó √≈‚∂ Î˜ ‘ÈÕ Î˜ª Á∆ Í»Â∆ ’È Ú≈Ò∂ ¡ÓÒ Á≈ Ȫ ËÓ ‘ÀÕ «¬‘ ‹∆ÚÈ Ë©Ó ’∞Ù∂Â©
‘ÀÕ ËÓ Á∂ Á√ Òº¤‰ ‘È A. Ë∆‹ B. «÷Ó≈ C. «¬øÁz∆-ÁÓÈ D. ⁄Ø∆ È≈ ’È≈ E. Í«ÚÂÂ≈ F. √ø‹Ó G. ÏπºË∆ H. «Ú«Á¡≈
’Ò≈ I. √«Â A@. ’ØÃË ˘ Ú√ «Ú⁄ º÷‰≈Õ «˜øÁ◊∆ Á≈ Á»‹≈ Ȫ ËÓ ÷∂Â ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ Ó≈ÈÚ ‹ÈÓ ÒÀ∫Á≈ ‘À, ¿∞√ Á∂ ¡≥Â
’≈Ò Âº’ ¿∞‘ Î˜ª Á∆ Í»Â∆ ’È Ò¬∆ Í≈ÏøÁ ‘ÀÕ Î˜ Í»∂ ’È∂ ‹∆ÚÈ Á∆ ÍëÂϺËÂ≈ ‘ÀÕ ‹Ø «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ ‹∆ÚÈ
÷∂Â «Ú⁄ ¿∞√ Á∂ ωÁ∂ Î˜ª Á∆ Ëπ ¡≈ÂÓ≈ ÂØ∫ √º⁄∂ ¡ʪ «Ú⁄ ËÓ Í»Â∆ ’Á≈ ‘À - √º⁄ - Óπº⁄ ¿∞‘ «Ú¡’Â∆ ËÓ∆
‘ÀÕ «‹√ È∂ ¡≈͉∂ Î˜ª ¿∞µÍ ¡ÓÒ È‘∆∫ ’∆Â≈, ¡≈͉∂ Î˜ ÌπÒ≈ «ÁºÂ∂ ‘È, √ÓfiØ ¿∞‘ «Ú¡’Â∆ ËÓ∆ È‘∆∫Õ ËÓ
Í≈Ò‰≈ ¡Ω÷≈ ‘ÀÕ «˜øÁ◊∆ Á∂ ‘ ÷∂Â «Ú⁄ Î˜ª Á∆ Í»Â∆ ’È Ú≈Ò∂ «¬È√≈È ‘∆ Ó‘≈È ËÓ Â∂ ÁÀÚ∆ ÍπÙ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
0 Ë©Ó Ë≈‰ ’È Á≈ Ȫ ‘ÀÕ ¿∞µ⁄∆¡ª √πº⁄∆¡ª ’Áª-’∆Óª, ¡≈ÁÙª Á≈ Í≈Ò‰ ’È≈ ËÓ ‘ÀÕ ÙÃ∆ Ì◊ÚÁ
◊∆Â≈ √≈˘ ¡√≈‚∂ ËÓ ÂØ∫ ‹≈‰± ’Ú≈¿∞‰ Ú≈Ò≈ ÁÙÈ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ ¡√∆∫ ’Ó Ô©◊©Ô ÔØ◊? «◊¡≈È «Ú«◊¡≈È ÂÍ √≈ËÈ≈
Ì◊Â∆ Á∂ ‚±øÿ∂ ¡Ê √Ófi ÒÀ∫Á∂ ‘ª ¡Â∂ ¿∞È∑ª ¿∞Í ¡ÓÒ ’Á∂ ‘ª, ª ¡√≈‚≈ ‹∆ÚÈ √Úº◊ ω √’Á≈ ‘ÀÕ 0 ◊∆Â≈
ÁÙÈ, «ÚÙ≈Ò «ÁÃÙ‡∆’؉, ÁÀÚ∆-«◊¡≈È ¡Â∂ ¡≈ÂÓ-ÁÙÈ Á≈ √Ø ‘ÀÕ ◊∆Â≈ Á∂ ‘ ÙÒØ’ Á∂ ¡Ê √Ófi‰∂ «¬ø‹ ‘À
«‹Ú∂∫ «ÚÙ≈Ò ‚±øÿ∂ √≈◊ «Ú⁄ «‹øÈ≈ ’ج∆ ‚±øÿ≈ ◊ØÂ≈ Ò◊≈Ú∂◊≈ - ¿∞µÈ∆¡ª Ú‚ÓπºÒ∆¡ª ’∆ÓÂ∆ Ú√ª Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ’ ÒÚ∂◊≈Õ
√ø√«¥Â Ì≈Ù≈ √»Â∆-«◊¡≈È Á≈ √Ø ‘ÀÕ ¡«‹‘∆ Ì≈Ù≈ Á∂ ‘ ÙÏÁ Á∂ ¡ʪ Á≈ ÏØË ’È≈ ’Ú≈¿∞‰≈ Ï‘π ¡Ω÷≈ ‘ÀÕ
0 ÍÃÌ» ÍÓ≈ÂÓ≈ Ì◊Ú≈È Ú≈«‘◊π» Á∆ Í«Ì≈Ù≈ ’È∆ Ï‘π ¡Ω÷∆ ‘ÀÕ ÍÃÌ» ’∆ ‘À ? «¬‘ Áº√‰≈ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡≈√≈È
Òº◊Á≈ ‘À ‹Á ¡√∆∫ ÍÃÌ» ˘ √«Â √ø’ÒÍ »Í «Ú⁄ «⁄ÂÚÁ∂ ‘ªÕ ‹Ø √«Â ‘À, ¿∞‘ ÍÃÌ» ‘ÀÕ ‹Ø ÍÃÌ» ‘À ¿∞‘ √«Â ‘ÀÕ ÍÃÌ» √«Â
¡ÏÁÒ ‘ÀÕ ‹ÈÓ ÓÈ ’≈Ò ¡’≈Ò ÂØ∫ Óπ’ ‘ÀÕ Ô±È∆¡ª ÂØ∫ Í∂∑ ‘ÀÕ «¬√ Á≈ Ȫ ’ج∆ «ÍÂ≈ ‘À È≈ Ó≈Â≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ ‹ÈÓÁ≈
È‘∆∫ ‘ÀÕ ‹∂’ √«Â Á∂ ¡Ê √Ófi ¡≈ ‹ªÁ∂ ‘ª ª ¡√∆∫ ÍÃÌ» ÍÓ-¡≈ÂÓ≈ ˘ Ú∆ √Ófi √’Á∂ ‘ªÕ
0 ¡≈ÂÓ≈ Á∆ Í«Ì≈Ù≈ ’È∆ ÓπÙ’Ò ‘ÀÕ ÙÃ∆ÓÁ Ì◊ÚÁ ◊∆Â≈ - ¡≈ÂÓ≈ Á∆ «ÎÒ≈√Î∆ «Ú¡’ ’È Ú≈Ò≈ ◊øÊ
‘ÀÕ ¡≈ÂÓ≈ ¡Ó ‘ÀÕ «‹Ú∂∫ ¡√∆∫ ·∂ Íπ≈‰∂ ’ºÍÛ∂ ÏÁÒ’∂ ÈÚ∂∫ ’ºÍÛ∂ Í≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ª, ¬∂√∂ Â∑ª ¡≈ÂÓ≈ Ú∆ Íπ≈‰≈ ÍÀ ⁄𵫒¡≈
√∆ ÏÁÒ’∂ ÈÚ∂∫ √∆ «Ú⁄ ÍÃÚ∂Ù ’Á∆ ‘ÀÕ «¬‘ Í륡≈ ¿∞√ √Ó∂∫ º’ ⁄ºÒÁ∆ «‘øÁ∆ ‘À ‹Á º’ ¡≈ÂÓ≈ ¡≈͉∂ ÙπÌ
’Óª ≈‘∆∫ ÍÃÌ» «Ú⁄ Ò∆È È‘∆∫ ‘πøÁ∆Õ ¡≈ÂÓ≈ Á≈ ÍÓ≈ÂÓ≈ «Ú⁄ Ò∆È ‘؉≈ «¬ø‹ ‘À, «‹Ú∂∫ ’ج∆ Ï»øÁ, «ÚÙ≈Ò √≈◊ «Ú⁄
«‚º◊ ÍÚ∂ Â∂ ¿∞‘ ¡≈͉∆ ‘√Â∆ ıÂÓ ’’∂ «ÚÙ≈Ò √≈◊ Á≈ ¡‡πº‡Úª ¡≥◊ ω ‹≈Ú∂Õ ¡≈͉∆ ‘√Â∆ «Ó‡≈ ’∂ ÍÓ ÍÓ≈ÂÓ≈
«Ú⁄ Ò∆È ‘؉ Á≈ Ȫ ‘∆ Óπ’Â∆ ‘ÀÕ
ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Á∆ Ó‘ºÂÂ≈ Á≈ ¬∂Ê∂ Úȉ ’È≈ Ó∂≈ ¿∞Á∂Ù È‘∆∫, √Óπº⁄≈ ◊øÊ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆«Â¡ª, ÓÈÈ
’∆«Â¡ª √≈˘ ÍÂ≈ Òº◊Á≈ ‘À, «‹Ú∂∫ ’ج∆ «Ú¡’Â∆ ‘È∂∂ ÂØ∫ ⁄≈ȉ ÚºÒ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘ÀÕ «‹Ú∂∫ ¡√≈‚≈ ¡≥Á Ï≈‘ ÍÃ’≈ÙÓ¬∆
‘Ø «◊¡≈ ‘ØÚ∂Õ ◊∆Â≈ Á∂ ‘ ÙÒØ’ «Ú⁄ ÁÙÈ Á≈ ÍÃ’≈Ù ‘ÀÕ ÙÒØ’ Á≈ Ó≥ÊÈ ’È≈ Ï‘π ¡Ω÷≈ ‘ÀÕ «‹√ «’√∂ «ÚÁÚ≈È
È∂ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’’∂ ¿∞√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆Â∆ ‘À, ¿∞‘ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Ú⁄ Í»‰ È‘∆∫Õ «‹√ È∂ ÙÃ∆ÓÁ©
Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ √øÏøË∆ «Ú⁄≈«¡≈ ‘À, «Ò«÷¡≈ ‘À, ¿∞√ ÂØ∫ ÚË∂∂ ‘Ø «Ò÷‰ Á∆ √øÌ≈ÚÈ≈ ¡‹∂ Ú∆ ‘ÀÕ ◊∆Â≈ √øÏøË∆ √ø√≈ Á∆¡ª
√ÏØÂÓ Ì≈Ù≈Úª «Ú⁄ «ÚÙÒ∂Ù‰≈«Ӓ «Ú¡≈«÷¡≈ ¡Â∂ ‡∆’∂ ¡È∞Ú≈Á ‘Ø ’∂ ÍÃ’≈Ù ‘Ø ⁄πº’∂ ‘ÈÕ √À∫’Û∂ «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ «¬√
Ó‘≈È ◊øÊ Á∂ ÙÒØ’ª Á∆ ¡≈͉∂ ¡≈͉∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆Â∆ ‘ÀÕ ¡‹∂ Ú∆ «¬‘ ’≈‹ ⁄ºÒ «‘≈ ‘À Â∂ Ì«Úº÷
«Ú⁄ Ú∆ «¬‘ ’≈‹ «ÈøÂ ⁄ºÒÁ≈ ‘∂◊≈Õ ˜≈‘ ‘À, «¬‘ ¡«‹‘≈ ◊øÊ ‘À, «‹√ √øÏøË∆ √ø√≈ Ì Á∆¡ª Ì≈Ù≈Úª Á∂ «ÚÁÚ≈È
’∞ºfi È≈ ’º∞fi ¡«Ë¡ÀÈ ’Á∂ «‘øÁ∂ ‘È Â∂ ’Á∂ «‘‰◊∂Õ «¬‘ ª ‘∆ √øÌÚ ‘À, ‹∂’ «¬√ Ó‘≈È ◊øÊ «Ú⁄ ’∞ºfi ÍÃ∂È≈ Ù’Â∆
‘ÀÕ «¬√ ◊øÊ «Ú⁄ Í∂Ù √«Â Á∂ √ø’ÒÍ ˘, «‹øÈ∑ª ¡√∆∫ ‹≈‰È Á≈ Ú≈⁄‰ Â∂ √Ófi‰ Á≈ ÔÂÈ ’ª◊∂ ÿº‡ ‘ÀÕ «¬‘ ◊øÊ
¡Ê≈‘ «◊¡≈È Á∂ √»‹ Úª◊ ‘À, «‹√ Á∆¡ª «’Ȫ Á∆ ’ج∆ «◊‰Â∆ È‘∆∫ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆Õ «¬‘ ¡«‹‘≈ √≈◊ ‘À «‹√
Á∆ ‘ Ï»øÁ «Ú⁄ «◊¡≈È ‘∆ «◊¡≈È ‘ÀÕ ◊ºÒ Ì≈Ú∂∫ ¡≈ÂÓ≈ ÍÓ≈ÂÓ≈ Á∆ ‘ØÚ∂, ‹∆Ú Íë¥Â∆ ¡Â∂ ÍÓ≈ÂÓ≈ Á∆ ‘ØÚ∂Õ ’Ó,
Ì◊Â∆, ÔØ◊ «◊¡≈È «Ú«◊¡≈È √øÏøË∆ Ì≈Ú∂∫ ‹≈‰È≈ ‘ØÚ∂ ‹ª √ÂØ ‹Ø ÂÓØ ◊π‰ª Á≈ «Ú√Ê≈ √Ófi‰≈ ‘ØÚ∂Õ ‹∆ÚÈ ‹◊Â
˘ √Ófi‰≈ ‘ØÚ∂ ‹ª ÒØ’ ÍÃÒØ’ Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’È≈ ‘ØÚ∂Õ «¬‘ Ó‘≈È ◊øÊ √≈˘ ‘Ó∂Ù≈ ÍÃ’≈ÙÓ¬∆ Ó≈◊ ¿∞µÍ ‡ØÁ≈ ‘ÀÕ
«’√∂ Ó‘≈È ◊øÊ ˘ «ÚÙÚ-ͺË ”Â∂ ÍÃ√≈È Â∂ ÍÃ⁄≈È Ò¬∆, ¿∞√ ˘ Úº÷-Úº÷ Ì≈Ù≈Úª «Ú⁄ ¡È∞Ú≈Á ’È Á≈ ’≈‹
’È≈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ¡È∞Ú≈Á ¡≈͉∂ ¡≈Í «Ú⁄ «¬º’ ¡«‹‘≈ ’≈‹ ‘À, «‹√ «Ú⁄ Ó»Ò Í≈· Á∆ √‘∆ Ì≈ÚÈ≈ Á∆ √Ófi ’Ú≈¿∞‰≈
‹∂ ¡√øÌÚ È‘∆∫ ª ¡Ω÷≈ ˜» ‘ÀÕ ¡È∞Ú≈Á’ È∂ Ò∂÷’ Á∂ ¡≥‘’‰ «Ú⁄ ÏÀ· ’∂ ¿∞√ Á∆ ¿∞√ √Ø⁄ ˘ ÎÛÈ≈ ‘πøÁ≈ ‘À, «‹‘Û∆
¿∞√ Á∆ «Ò÷ «Ú⁄ ’≈‹Ù∆Ò ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ ¡È∞Ú≈Á’ ‹∂ ÁØÚª Ì≈Ù≈Úª Á≈ «ÚÁÚ≈È ‘À ª √ØÈ∂ ”Â∂ √π‘≈◊∂ Ú≈Ò∆ ◊ºÒ ‘ÀÕ ¡È∞Ú≈Á’
˘ Ó»Ò Ì≈Ù≈Úª Á∂ √«Ì¡≈⁄≈’, Ì≈Ù≈¬∆ Â∂ ÒØ’Ô≈«È’ ºª ˘ Ú∆ √Ófi‰≈ ‘πøÁ≈ ‘À ¡Â∂ ¿∞√ Ì≈Ù≈ Á∆ Íë¥Â∆ ˘ Ú∆ √Ófi‰
Á∆ ÒØÛ ‘À, «‹√ «Ú⁄ ¡È∞Ú≈Á ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ Ó»Ò Ì≈Ù≈ Á∆ ¡≥ÂÃ∆Ú Ì≈ÚÈ≈ Á≈ ¡È∞Ú≈Á ‘ج∆ Ì≈Ù≈ «Ú⁄ √ø⁄≈È≈ ¡Ω÷≈
’≈‹ ‘ÀÕ
ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ - √ø√«¥Â Ì≈Ù≈ Á≈ ¡Ó ◊øÊ ‘ÀÕ «‹√ ˘ √»Â ÏºË ÙÒØ’ª ≈‘∆∫ ¡·≈∑ª ¡«Ë¡≈Úª «Ú⁄
Úø«‚¡≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ «¬‘ ◊»Û∑ «◊¡≈È ‘ÀÕ ‘ ÙÒØ’ Á∂ ‘ ÙÏÁ Á∆ Í«Ì≈Ù ¡Ê-ÔØ‹È≈ «Ú«⁄Â ‘ÀÕ ‘ ÙÏÁ Á∆¡ª
‹Û∑ª «¬«Â‘≈√ «Ó«Ê‘≈√, ËÓ, √È≈ÂÈ∆ ÍøÍ≈, ¡«Ë¡≈ÂÓ Â∂ ¡≈ÂÓ ‹◊ È≈Ò ‹πÛ∆¡ª ‘ج∆¡ª ‘ÈÕ ‘ ÙÏÁ Á∂ «Í¤Ø’Û
«Ú⁄ √«Ì¡≈⁄≈’ «¬«Â‘≈√’ ’Ê≈ Ú≈Â≈ ‘ÀÕ «‹√ ˘ √Ófi‰≈ Â∂ √Ófi≈¿∞‰ Ò¬∆ Á∆ÿ ÏπºË∆ ÁÙÈ, ¶Ó∆ √≈ËÈ≈ ¡Â∂
¡«Ë¡ÀÈ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ √ø√«¥Â Á≈ ‘ ÍÁ, ¡Ê «Ú√Ê≈ ’’∂ ‘∆ √Ó«fi¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ «¬√ Ò¬∆ ¡È∞Ú≈Á’ ˘ «¬√
√Óµ«√¡≈ Á≈ ¡«‹‘≈ ‘ºÒ Һ̉ Á∆ ÒØÛ ‘À, «‹√ È≈Ò Ó»Ò Ò’Ù Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘Ø ‹≈Ú∂Õ ◊∆Â≈ Á∆ Ó»Ò «ÎÒ≈√Î∆ ˘ ‹∂’
¡È∞Ú≈Á ≈‘∆∫ ÒØ’ Ó≈È√ º’ √ø⁄≈È Á≈ ’≈‹ √øÍøÈ ‘πøÁ≈ ‘À ª ÓÀ∫ √ÓfiÁ≈ ‘ª, «¬‘ Ú∆ «¬’ «ÚÙ≈Ò ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘ÀÕ
ÓÀ˘ ¡º‹ ÂØ∫ ⁄≈Ò∆ √≈Ò Í«‘Òª AIF@-FA Á∂ √Ó∂∫ ◊∆Â≈ Á≈ Í·È-Í≈·È ’È Á≈ Í«‘Ò≈ ¡Ú√ ÍÃ≈Í ‘Ø«¬¡≈
√∆Õ ¿∞√ √Ó∂∫ Ó∂≈ Í«‘Ò≈ ÍÃÌ≈Ú «¬‘ Ï«‰¡≈ √∆ «’ ÙÃ∆ «¥ÙÈ Ì◊Ú≈È È∂ Ó≈ÈÚ ˘ «‹√ ’Ó «Â¡≈◊ Á∆ È∆Â∆ Í∂Ù
’∆Â∆ ‘ÀÕ ¿∞√ Á≈ Ó»Ò Ó≥ÂÚ ÍÓ ¿∞Í’≈ ÒØ’ √∂Ú≈ Â∂ Ó≈ÈÚ ’«Ò¡≈‰ ‘ÀÕ Ì◊Ú≈È «¥ÙÈ ’Ó «Â¡≈◊ Á∂ È≈Ò È≈Ò
’≈ÓÈ≈ Á∂ «Â¡≈◊ Á≈ Ú∆ √πÈ∂‘≈ «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ «¬‘ «˜øÁ◊∆ Á≈ √º⁄ ‘À, Ó≈ÈÚ ‹∆ÚÈ Á∆¡ª ÚË∂∂ √Óµ«√¡≈Úª ÓπÙ’Òª, Áπº÷
ÁÁ Á∆¡ª ÿ‡È≈Úª, ’≈ÓÈ≈ Á∆ Ó≈«¬¡≈ ’≈È ÍÀÁ≈ ‘πøÁ∆¡ª ‘ÈÕ ÒØ’ «‘ºÂ Í¿∞Í’≈ Ó≈ÈÚ √∂Ú≈ Â∂ ’«Ò¡≈‰ ◊∆Â≈
Á≈ ¡«‹‘≈ √πÈ∂‘≈ ‘À, «‹‘Û≈ ¡≈Ëπ«È’ «Ú«◊¡≈È’ ÔÊ≈ÊÓ¬∆ √Ó≈‹Ú≈Á È∂ Ú∆ √≈˘ «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ Í«‘Ò∂ ’∆Â∂ ◊∆Â≈ Á∂ Í≈·
ÂØ∫ ‘∆ ÓÀ∫ ¡È∞ÌÚ ’∆Â≈ √∆ «’ ’Ó Â∂ «◊¡≈È - √«Â »Í∆ ÍÃÌ» Á≈ Á»‹≈ »Í ‘È, «‹È∑ª Á∆ fiÒ’ √Óπº⁄∂ ◊∆Â≈ ÁÙÈ
«Ú⁄ «ÓÒÁ∆ ‘ÀÕ ¿∞∫‹ ª ¿∞Í«ÈÙÁª «Ú⁄ Ì◊Ú≈È Á∂ «È◊π‰ √»Í Á≈ Úȉ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘À «‹√ «Ú⁄ «È◊π‰ √»Í
«Ú⁄ «ÚÙπºË ⁄∂ÂÈ Â∂ √◊π‰ √»Í «Ú⁄ ¡Ù©‡Ë≈ Íë¥Â∆ Á≈ Úȉ ‘ÀÕ «ÚÙπºË ⁄∂ÂÈ - «◊¡≈È √»Í ‘À Â∂ ¡Ù‡©Ë≈ Íë¥Â∆
√«Â ◊Â∆Ù∆Ò ‘؉ È≈Ò ’©Ó »Í≈ ‘ÀÕ «‹√ ÂØ∫ ’Ó Â∂ «◊¡≈È - ÍÏÃ‘Ó √»Í ‘؉ Á≈ ÍÂ≈ Òº◊Á≈ ‘ÀÕ «¬√ Ò¬∆ Ó≈ÈÚ
Ò¬∆ ’Ó Â∂ «◊¡≈È Ò≈˜Ó ‘ÀÕ «¬√ ◊ºÒ Á∆ Ó‘ºÂÂ≈ ˘ √Ófi‰ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ Ú∆ ÓÀ˘ √Óª «ÓÒÁ≈ «‘≈ ‘À, ÓÀ∫ ◊∆Â≈
ÁÙÈ Á∂ «ÚÙ≈Ò «◊¡≈È Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ «‹Ú∂∫ «‹Ú∂∫ ÚË∂∂ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ ÓÀ˘ «¬√ ÁÙÈ »Í∆ √»‹ Á∆¡ª
«’Ȫ «Ú⁄Ø∫ ÚË∂∂ ÍÃ’≈Ù ÍÃ≈Í ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ
Ì≈Ú∂∫ ÙÃ∆ÓÁ Ì◊ÚÁ ◊∆Â≈ ËÓ Á≈ ÁÙÈ ‘ÀÕ Í «¬√ ˘ ÓÀ∫ √≈«‘ Á≈ ¿∞µ⁄ÂÓ ÈÓ»È≈ ’«‘ √’Á≈ ‘ªÕ «¬√ Á≈
√ø‹∂ Â∂ «ËÃÂ≈Ù‡, ¡‹È Â∂ ÙÃ∆ «¥ÙÈ Ì◊Ú≈È √øÚ≈Á∆ »Í «Ú⁄ Ú∂ÁÈ≈ √øÚ∂ÁÈ≈, Ì≈Úª Á≈ ‘Û∑, Ó≈ÈÚ∆ Íë¥Â∆ Á∆
¡«Ì«Ú¡’Â∆, ¡≈ÂÓ ÍÓ≈ÂÓ ÁÙÈ Â∂ ¡«Ë¡≈ÂÓ’ «◊¡≈È «Ú«◊¡≈È, √ÂØ ‹Ø ÂÓØ ◊π‰ª Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰, «ÌøÈ «ÌøÈ
«ÚÌ»Â∆¡ª ¡Â∂ ¿∞µ⁄∆¡ª √πº⁄∆¡ª ’Áª ’∆Óª Á≈ Í≈√≈ Â∂ ÍÃ⁄≈ ‘ÀÕ ¡≈ÂÓ≈-ÍÓ≈ÂÓ≈ ˘ ‹≈‰È Á∂ ¡È∂’ª Ó≈◊ Áº√‰
Ú≈Ò≈ «¬‘ ◊øÊ √º⁄Óπº⁄ ¡√≈‚∂ ¡≥‘’‰ ˘ fiøfiØÛÈ Ú≈Ò≈ «◊¡≈È √≈◊ ‘ÀÕ «‹√ «Ú⁄ ÒØ’ ÍÃÒØ’ Á∂ ÔÊ≈Ê ˘ √Ófi‰
√Ófi≈¿∞‰ Á∂ Ó≥Âà ‘ÈÕ
Ì≈Â∆ Ì≈Ù≈Úª «Ú⁄ ÙÃ∆ÓÁ Ì◊ÚÁ ◊∆Â≈ Á∂ Á‹Èª/√À∫’«Û¡ª Á∆ «◊‰Â∆ «Ú⁄ ¡È∞Ú≈Á ‘Ø ⁄πø’∂ ‘È Íø± ÓÀ∫
√Ì ÂØ∫ Í«‘Òª ◊∆Â≈ ÍÀÃ√ ◊Ø÷Íπ ¡Â∂ ÙÃ∆ ≈Ó «¥ÙÈ Óº· È≈◊Íπ ÚºÒØ∫ ’Ú≈¬∂ ¡È∂’ª Úº÷-Úº÷ ¡È∞Ú≈Á’ ◊øʪ Á≈
¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈ «‘≈ ‘ªÕ ’Ó ’ª‚ Â∂ «◊¡≈È ’ª‚ Á∆ Ú∂ÁªÂ’ «ÎÒ≈√Î∆ ˘ ◊∆Â≈ «Ú⁄ «Ú√Ê≈ Í»Ú’ √Ófi≈«¬¡≈
«◊¡≈ ‘ÀÕ ◊∆Â≈ Á≈ √øÏøË Ó‘ª Ì≈ È≈Ò ‘ÀÕ ¬∂√∂ Ò¬∆ ◊∆Â≈ ˘ √©Óë ◊øÊ Ú∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Í «¬√ ÁÙÈ Á∆ ÚË∂∂
Ó‘ºÂÂ≈ ’≈È «¬√ Á∆ «◊‰Â∆ ¿∞Í«ÈÙÁª «Ú⁄ Ó≥È∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ ◊∆Â≈ Á≈ ¡√Ò Èª “ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆ÂØ Í«ÈÙÁ” ‘ÀÕ «‹√
Á≈ ¡Ê ‘À ÙÃ∆ Ì◊Ú≈È ≈‘∆∫ ◊≈¬∆ ◊¬∆ ¿∞«ÈÙÁ© - ¬∂√∂ Ò¬∆ Ùø’ ¡≈⁄≈∆¡≈ Ú◊∂ «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ «¬√ ◊øÃÊ ˘ “√Ó√©Â
Ú∂Á≈©Ê √≈√ø◊Ñ ̻” «’‘≈ ‘ÀÕ √º⁄ «¬‘ ‘À «’ «¬‘ ◊øÊ √≈∂ √ø√≈ ˘ «◊¡≈È Á∂‰ Ú≈Ò≈ √Ø ‘ÀÕ ÓÀ∫ √Ó∂∫ Á∂ È≈Ò «ÌøÈ-
«ÌøÈ ◊∆Â≈ Á∂ «‹øÈ∂ Ú∆ √ø√’‰ ÍÛ∑Á≈ «‘≈, Ó∂∂ «ÁÒ «Ú⁄ «¬‘ ¿∞Â∂«‹Â Ì≈ÚÈ≈ ‘Ø ÍÃÏÒ ‘πøÁ∆ ‘∆ «’ ÓÀ∫ «¬√ ◊øÊ
Á≈ Í≥‹≈Ï∆ Ì≈Ù≈ «Ú⁄ ¡È∞Ú≈Á Â∂ √øÍ≈ÁÈ ’ªÕ Ó∂∆ «¬‘ Ì≈ÚÈ≈ ’Á∂ Ó≥Á ÍÀ ‹ªÁ∆, ’Á∂ ‹≈◊ ÍÀ∫Á∆Õ AIGG ¬∆√Ú∆ Á∂
Ó¬∆ «ÁÚ√ ˘ Ó∂∂ ÍÓ √È∂‘∆ Ó∂∂ Ϙπ◊ Í≥‚ ÔØ◊≈‹ ¡≈͉∆ ËÓ ÍÂÈ∆ ÙÃ∆ÓÂ∆ √«Â¡≈ Á∂Ú∆ ‹∆ È≈Ò Ó∂∂ ÿ ¡≈¬∂Õ
¿∞È∑ª È∂ Ò≈Ò πÓ≈Ò «Ú⁄ «¬’ ◊øÊ ÓÀ˘ Ì∂∫‡ ’∆Â≈Õ «¬‘ ◊øÊ “ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈” Á≈ ¡≥◊∂˜∆ «Ú⁄ ’∆Â≈ √ø√’‰
√∆, «‹√ Á∂ ¡È∞Ú≈Á’ √Ú≈Ó∆ «⁄ÁÌÚ≈ ÈßÁ© ‘ÈÕ «¬√ ◊øÃÊ ˘ ÙÃ∆ ≈Ó «¥ÙÈ≈ ÂÍØÚÈÓ© «ÂπºÍ «¬Â∞≈¬∂ È∂ ÍÃ’≈Ù ’∆Â≈
√∆Õ «¬√ ◊øÊ Á∂ (AIGE ¡À‚∆ÙÈ) Á∂ A@A@ Í≥È∂ ‘ÈÕ «¬√ ◊øÊ ˘ ÓÀ∫ Ò◊Ì◊ BD-BE √≈Ò ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ ‹Á Ú∆
ÓÀ∫ «¬√ ◊øÊ Á≈ Í≈· ’Á≈ √ª, ÙÃ∆ ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Á≈ Í≥‹≈Ï∆ «Ú⁄ ¡È∞Ú≈Á ’È Á≈ Ó∂≈ √πÍÈ≈ ÓπÛ √≈’≈ ‘؉
Ò¬∆ ÍÃÏÒ ‘πøÁ≈, Íø± Ó∂∆ «‘øÓ È≈ ‘πøÁ∆Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ È‘∆∫ √∆ «’ «¬√ ◊øÊ «Ú⁄ Ó∂∆ ÙË≈ Á∆ ÿ≈‡ √∆, ‹ª
ÓÀ∫ «Ó‘È ’È ÂØ∫ ‚Á≈ √ªÕ ÓÀ˘ Ϻ√ «¬’Ø ‚ √∆ «’ ÓÀ˘ √ø√«¥Â Ì≈Ù≈ Á≈ ¡ÀÈ≈ «◊¡≈È È‘∆∫ √∆ «’ «‹√ È≈Ò ÓÀ∫
√‘∆ ¡È∞Ú≈Á ’È «Ú⁄ «È¡≈«¬ ’ √’ª◊≈Õ Íø± ‹ÁØ∫ ÂØ∫ ÓÀ∫ √Ú≈Ó∆ «⁄ÁÌÚ≈ÈßÁ ‹∆ Á∂ ¡≥◊∂˜∆ ¡È∞Ú≈Á Ú≈Ò∆ ÙÃ∆ÓÁ©
Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Ú≈Ò≈ ◊øÊ ÍÛ∑È Òº◊≈ √ª, Ó∂∂ ÓÈ «Ú⁄ «¬‘ ÎπÈ≈ ¡≈«¬¡≈ «’ «’¿∞∫ È≈ «√ºË∂ ÂΩ ”Â∂ ¬∂√∂ ◊øÊ ˘ ¡≈Ë≈
Ó≥È’∂ «¬√ Á≈ «√ºË≈ ¡È∞Ú≈Á ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ Â∂ «‘øÁ∆ √ø√’‰ ÂØ∫ Ú∆ √‘≈«¬Â≈ Ò¬∆ ‹≈Ú∂Õ
‹ÁØ∫ ÓÀ∫ √’≈∆ ‰Ï∆ ’≈Ò‹ √ø◊» ÏÂΩ Í≥‹≈Ï∆ ÍÃ≈«Ë¡≈Í’ ’≈‹ ’ «‘≈ √ª, ª ¬∂Ê∂ ÍÃØ: ¡ÀÈ.‚∆.‹È∆È
√ø√«¥Â «ÚÌ≈◊ «Ú⁄ ÏÂΩ ÍÃ≈«Ë¡≈Í’ ’øÓ ’Á∂ √ÈÕ ¡≈Í √ø√«¥Â «‘øÁ∆ Á∂ «ÚÁÚ≈È ‘ÈÕ ¡≈Í ˘ √È≈ÂÈ∆ √ø√«¥Â∆
Á≈ Ï‘π «◊¡≈È ‘ÀÕ Ú∂Á ¿∞Í«ÈÙÁ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Â∂ ‘Ø √≈«‘ºÂ’ ◊øʪ Á∂ ¡≈Í ¡«Ë¡ÀÈ ’Â≈ ‘ÈÕ ¡≈Í √ø√«¥Â
Ì≈Ù≈ Á∂ Í»‰ «◊¡≈Â≈ ‘ÈÕ ÓÀ˘ ‹ÁØ∫ Ú∆ «’√∂ Ì≈Ù≈/√≈«‘ºÂ Á∆ ¿∞Òfi‰ Á≈ Ùø’≈ «ÈÚ≈È ’È Á∆ ÒØÛ ÍÀ∫Á∆, ÓÀ∫ ÍÃØ:
‹È∆È √≈«‘Ï Á∆ ÙÈ «Ú⁄ ¡≈ ’∂ Ùø’≈ «ÈÚ≈È ’Á≈Õ √≈‚∆¡ª π⁄∆¡ª Á∆ √ªfi ’≈È ¡√∆∫ «¬’ Á»‹∂ Á∂ √È∂‘∆ ω
◊¬∂Õ «¬‘ √È∂‘ ¡’±Ï AIHC ¬∆: «Ú⁄ «¬’ ¡‡πº‡ «ÙÂ∂ «Ú⁄ ÏÁÒ «◊¡≈ ‹ÁØ∫ ¡√∆∫ «¬’ Á»‹∂ Á∂ √øÏøË∆ ω ◊¬∂Õ
Ó∂∆ ¤Ø‡∆ ÒÛ’∆ «⁄ø‹∆Ú∆ ¡«ÓÂ≈ Á≈ ÙπÌ «Ú¡≈‘ ÍØÃ: ‹È∆È √≈«‘Ï Á∂ Úº‚∂ √ÍπÂ ÙÃ∆ √πÓÈ Á∂Ú È≈Ò ‘Ø «◊¡≈Õ ÍÃØ:
‹È∆È √≈«‘Ï √∂Ú≈ Óπ’ ‘Ø ’∂ ¡≈͉∂ Úº‚∂ ÒÛ’∂ ’ØÒ «ÁºÒ∆ «‘‰ Òº◊ ͬ∂, «‹ºÊ∂ Ó∂≈ ¡’√ ¡≈¿∞‰ ‹≈‰ Ï«‰¡≈
«‘øÁ≈ ‘ÀÕ
¡ÍÀÒ AIII Á∂ ¡≈øÌ «Ú⁄ ÓÀ∫ «ÁºÒ∆ «◊¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √ª, ¿∞Ê∂ ÓÀ˘ ÍÃØ: ‹È∆È √≈«‘Ï Á∂ Íπ√Â’≈Ò∂ «Ú⁄ ¡È∂’ª
«ÚÁÚ≈Ȫ ÚºÒØ∫ ’∆Â∂ «Ú¡≈«÷¡≈ √≈«‘ºÂ ◊∆Â≈ Á∂ ‡∆«’¡ª Á∂ √ø√’‰ Á∂÷‰ Á≈ ¡Ú√ ÍÃ≈Í ‘Ø«¬¡≈Õ ◊ºÒªÏ≈ª «Ú⁄
ÓÀ∫ ¡≈͉∆ «¬º¤≈ ÍÃ◊‡≈¬∆ «’ ÓÀ∫ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ √≈«‘ºÂ ¡È∞Ú≈Á ’È Á∆ ÍÃÏÒ «¬º¤≈ Ú∆ ’Á≈
‘ªÕ ÍÃØ: ‹È∆È √≈«‘Ï È∂ ¡È∞Ú≈Á √øÏøË∆ ¡È∂’ª √πfi≈¡ «ÁºÂ∂ ¡Â∂ ¡È∂’ª ◊∆Â≈ Á∂ ¡ÁπºÂ∆ ◊øÃʪ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È Ò¬∆
¿∞‘ √≈∂ ◊∆Â≈ - ◊Ãøʪ Á≈ Ìø‚≈ Ó∂∂ ‘Ú≈Ò∂ ’ «ÁºÂ≈, ‹Ø ¿∞È∑ª ’ØÒ «Í¡≈ √∆ Â∂ «¬√ È∂’ ’≈‹ Ò¬∆ ‘ ÍÃ’≈ Á∆
√‘≈«¬Â≈ ’È Á≈ ÌØ√≈ Ú∆ «ÁÚ≈«¬¡≈Õ «¬ø‹ ÓÀ∫ Ó¬∆ AIII ÂØ∫ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ ◊∆Â≈ Á≈ Í≥‹≈Ï∆ ¡È∞Ú≈Á ¡≈øÌ ’∆Â≈
Â∂ Ò◊Ì◊ ‚∂„ √≈Ò Á∆ «ÈøÂ «Ó‘È «Íº¤Ø∫ ÓÀ∫ «¬‘ ’≈‹ BI ÈÚøÏ B@@@ ¬∆: ˘ ¡≈͉∂ √Â≈‘·Ú∂∫ ‹ÈÓ «ÁÈ Â∂
Í»≈ ’∆Â≈Õ ˜≈‘ ‘À, «¬√ Ó‘≈È ◊øÃÊ ˘ Í≥‹≈Ï∆ «Ú⁄ ¡È∞Ú≈Á ’È Á∆ ÍÃ∂È≈ Ó∂∆ ¡≥Â Ì≈ÚÈ≈ ‘À Â∂ «¬√ ˘ ÍÃØ: ‹È∆È
√≈«‘Ï Á∆ ‘ºÒ≈Ù∂∆ «√«÷¡≈ ¡Â∂ √‘≈«¬Â≈, Ó∂∂ Ò¬∆ √ØÈ∂ ”Â∂ √π‘≈◊≈ ω∆ Â∂ ÓÀ∫ «¬‘ ’øÓ ÍÃÌ» Á∆ ¡Í≈ «’Í≈ √ø◊ √øÍøÈ
’ √«’¡≈ ‘ªÕ
 ÓÀ∫ «¬‘ ◊ºÒ «È√ø’Ø⁄ ’«‘ «‘≈ ‘ª «’ «¬√ «Ú⁄ È≈ Ó∂∆ «ÚÁÚÂ≈ Á≈ ÔØ◊Á≈È ‘À È≈ Ó∂∂ ¡◊Ø⁄ «◊¡≈È Á∆
ÍëÂÌ≈ Á≈ ⁄ÓÂ’≈ ‘ÀÕ ‹Ø ’∞ºfi ’∆Â≈ ‘À ‘Ø«¬¡≈ ‘À, ¿∞‘Ø Ó∂∆ Ò◊È «Ó‘È ¡Â∂ ÙË≈ ’≈È È∂Í∂ ⁄«Û∑¡≈ ‘ÀÕ ‚∂„ √≈Ò
º’ «¬√ ’≈‹ ˘ È∂Í∂ ⁄≈Û∑È Ò¬∆, ÓÀ∫ «ÈøÂ ⁄≈ Í≥‹ ÿ≥‡∂ «Ò÷‰ ÍÛ∑È Á≈ ’øÓ ’Á≈ «‘≈ ‘ªÕ «’¿∞∫«’ √ø√«¥Â
Ì≈Ù≈ Á≈ «◊¡≈È ÓÀ˘ È≈ Ó≈Â∞ ‘ÀÕ ¡È∞Ú≈Á ’È √Ó∂∫ ÓÀ∫ ÚË∂∂ ‡∆’≈’≈ª Á∂ ’∆Â∂ ¡ʪ ¡Â∂ ¿∞È∑ª ÚºÒØ∫ ’∆Â∂ ÍÁ ¡Ê
«Ú√Ê≈ ˘ Ó»Ò ¡Ê Ó≥«È¡≈ ‘ÀÕ Ó∂∆ Í≥‹≈Ï∆ «Ú⁄ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ ˘ ¡È∞Ú≈Á ’È Á∆ «ÚË∆ «ÚË≈È Á∆ »Í ∂÷≈
«¬√ ÍÃ’≈ º÷∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ (¿) √ø√«¥Â Á≈ Ó»Ò ÙÒØ’ (¡) ÙÒØ’ Á≈ Í≥‹≈Ï∆ »ÍªÂ (¬) ÙÒØ’ Á∂ ÍÁ≈Ê (√) ÙÒØ’≈Ê
(‘) ÍÁ≈Ê «Ú√Ê≈ (’) «Ú¡≈«÷¡≈Õ
ÓÀ∫ «Î √ͺه ’È≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘ª «’ ÙÒØ’ ÍÁ-¡Ê Â∂ «Ú¡≈«÷¡≈ Ò¬∆ ÓÀ∫ √Ú≈Ó∆ «⁄Á©ÌÚ≈ ÈßÁ Á∂ ¡≥◊∂˜∆ Á∂
◊øÊ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ ˘, ÙÒØ’≈Ê Ò¬∆, ◊∆Â≈ ÍÀÃ√ ÚºÒØ∫ ÍÃ’≈Ù «‘øÁ∆ Á∂ √ø√’‰ª ˘, ÍÁ≈Ê «Ú√Ê≈ Ò¬∆ √Ú≈Ó∆
≈Ó √πº÷ Á≈√ ‹∆ Á∂ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ© ◊∆Â≈ √≈Ë’ √ø‹∆ÚÈ∆ «‘øÁ∆ ‡∆’≈ ˘ ¡≈Ë≈ ω≈ ’∂ Í≥‹≈Ï∆ »Í «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ «¬È∑ª Íπ√Â’ª
«Ú⁄Ø∫ «¬‘ «Ò÷ Ó∂≈ «√ºË≈ ¡È∞Ú≈Á ‘ÀÕ «¬√ ‡∆’≈ «Ú¡≈«÷¡≈ Â∂ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ «Ú⁄ ‹Ø «ÁzÙ‡∆ √≈ ¡Ê «Ú¡≈«÷¡≈ «◊¡≈
‘À ¡Â∂ «√˪ Í∂Ù ‘À ¿∞‘ √≈≈ ¿∞È∑ª Ó»Ò √ø Ò∂÷’ª Á≈ ‘À, «‹È∑ª Á∆¡ª Íπ√Â’ª Á≈ ÓÀ∫ ¿∞µÍ ¿∞Ò∂÷ ’∆Â≈ ‘ÀÕ
«¬√ ¡È∞Ú≈ÁÈ √øÍ≈ÁÈ Â∂ «Ú¡≈«÷¡≈ ’È Á∂ ’≈‹ «Ú⁄ ‹∂ ’ج∆ ÙÏÁ ¿∞⁄≈È, Í≥‹≈Ï∆ «Ú⁄ »ÍªÂÈ ’È
Á∆ ˆÒÂ∆ «‘ ◊¬∆ ‘À ¿∞‘ Ó∂∂ ÚºÒØ∫ ‘ج∆ ¡«◊¡≈ÈÂ≈, ÌπºÒ Â∂ È≈ √Ófi∆ ’≈È ‘ج∆ ‘À, «¬√ «Ú⁄ «√˪’ Ӻ Ì∂Á ª
‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ «¬√ ¡È∞Ú≈Á √øÍ≈ÁÈ Â∂ «Ú¡≈«÷¡≈ ’È «Ú⁄ Ó∂≈ Ó»Ò Ó≥ÂÚ Í≥‹≈Ï∆ Á∂ Òº÷ª Í≈·’ª º’ Í≥‹≈Ï∆ «Ú⁄
◊∆Â≈ ◊øÊ Á≈ «¬‘ »Í Í∂Ù ’È≈ «‘≈ ‘ÀÕ ‹Ø Ó∂≈ Í≥‹≈Ï∆ Ì≈Ù≈ - √≈«‘ ”Â∂ Í≥‹≈Ï∆¡Â ÍÃ∂Ó Á≈ √»⁄’ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ⁄≈‘πøÁ≈
‘ª Í≥‹≈Ï∆ Í≈·’ «¬√ Ó‘≈È ◊øÊ Á∆ Ó»Ò «√˪’ «ÎÒ≈√Î∆ ˘ √Ófi‰, √Ófi ’∂ ÍÃ∂È≈ ÒÀ‰Õ «¬√ ÒØ’ Â∂ ÍÃÒØ’ ˘ √Úº◊
«Ú⁄ „≈Ò‰ Á≈ «¬‘Ø «◊¡≈È Ó≈◊ ‘ÀÕ ÙÃ∆ÓÁ© Ì◊ÚÁ ◊∆Â≈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ «¬√ «◊¡≈È Ó≈◊ Á≈ Óπº÷ √Ø ‘ÀÕ

- ‚≈. ¡Ó ’ØÓÒ

B-XIII/1575
«ÓÂ∆ : AF ‹»È, B@@A ¡≈ÁÙ È◊, ◊Ò∆ Èß: B
’Ø‡ Ø‚, ÏÈ≈Ò≈ - ADHA@A
Í≥‹≈Ï (Ì≈Â)
‡ÀÒ∆ÎØÈ : @AFGI-CBDHD