SULTANI OSMANSKOG CARSTVA

Kompletna titula osmanskog sultana:

Vladar osmanske obitelji, Sultan Sultana, Kan Kanova, Kalif (nasljednik poslanika
Muhammeda) i Sjena Allahova na Zemlji, Sluga gradova Meke, Medine i Kudsa
(Jerusalem), Padisah tri grada: Istambula, Jedrena (Andrinopolis) i Burse i grada Châm
(Damask) i vilajeta Misira (Egipat), cijelog Azerbejdzana, Magreba (Maroko), Barkaha,
Kairouana, Alepa, Iraka, Arabije i Ajima, Basre, El Hasa, Dilena, Rake, Mosula, Partije
(Perzija), Dijarbakira, Cilicije i Vladar vilajeta (pokrajina): Erzurum, Sivasa, Adana,
Karamana, Vana, Barbarije, Habesa (Abisinija), Tunisa, Tirabolosa (Tripolis), Kibrisa
(Kipar), Rodosa, Candije (Krf), Moreje (Peloponez), Ak Deniza (Mramorno More), Kara
Deniza (Crno More), Anatolije Rumelije (europski dio Imperije), Bagdada, Kurdistan,
Grcke, Turkestana, Tartarije, Cirkazije, Kabarda, Gorjestana, Kipsaka i zemlje Tartara,
Kefa i susjednih zemalja, samostalnog pasaluka Bosna, grada Beograda i vilejeta Serf
(Srbija) sa svim gradovima i utvrdama, cijelog Arnaut vilajeta (Albania) i Iflaka i
Bogdanije (Rumunije).

1) Poceci

U Centralnoj Aziji, u podrucju izmedju Pamira i Jeniseja, Volge i T’ien Schan gorja,
zivjeli su davno prije rodjenja Krista nomadska plemena, koja su se sporazumjevala na
fino-ugro, turskom te na mongolskom jeziku. Ti narodi se mogu nazvati i kao "Praturci".
Oni su bili borbeno raspolozeni konjanici koji su se jos iz nepoznatih razloga poceli siriti
u svim pravcima kontinenta. Poznata su cetiri vala iseljavanja:

Jedni su presli pustinju Gobi i Mongoliju, te su se tako naselili i ostali u Koreji.

Drugi su se povukli prema Zapadu preko Kavkaza u sjevernu Evropu (Fino-Ugri).

Treca grupa je isla sjeverno do Sibira (Tunguzi).

Cetvrta grupa naroda se povukla prema jugu, kroz danasnji ruski Turkestan i
Azerbejdzan, sve do Persijskog Zaljeva.

Huni pod poznatim vodjom Atilom su bili Turski narod koji je Kinesko Carstvo i Evropu
kroz svoje napade 375. godine nakon Krista neprestalno ugrozavali. Hunski konjanici su
predstavljeni kao "Horde". Uiguri su se na svom jeziku nazivali "Ordu" sto je znacilo -
vojska, kao sto to danas znaci na turskom. Prodor Huna je u Evropi izazvao velike seobe
naroda.

U VIII. i IX. stoljecu n.e. doslo je do podjele Turskih naroda na Istocna turska plemena
(Uiguri i Kirgizi) i Zapadna turska plemena (Oguzi). Sredinom VI. st. su Oguzi osnovali
u zapadnom Turkestanu Carstvo koje je dozivjelo procvat, sa glavnim gradom koji se
zvao Samarkand. Oni su svi redom prihvatili islam. Seldzuci, jedno pleme Oguza, poceli
su navaljivati 955.g. n.e. pod vodstvom kneza Seldzuka u Abasidsko Carstvo (Irak), koje
su uspjeli osvojiti. Nasljednik Seldzuka - Izrail, Mikail, Turgil Bey i Alp Arslan su
prosirivali svoju vladavinu i moc do Bagdada, glavnog grada Kalifa, koji je 1055.g. n.e. i
osvojen. Tako su dospjeli doci do istocnih granica Bizantskog Carstva da bi pobjedili u
bici kod Mancikerta, cara Romanosa IV Diogena od Bizanta. Seldzucki kan Sulejman
osniva "Rumsko Carstvo" sa glavnim gradom Nicaea. Godine 1078. odbacuje titulu 'Kan'
i od tada se naziva - sultan. Titulu sultana je imao onaj vladar koji je mocno vladao
velikim nezavisnim Carstvom koje se prostiralo na velikom podrucju. Krajem XI. st.
samo Rumseldzucko Carstvo je predstavljalo i bilo od velikog vojno-politickog znacaja,
dok su drugi seldzucki posjednici nestali. Pocetkom XII. st. sultan Mesut I proglasava
Iconium - novim glavnim gradom. U toku 3. Krstaskog rata (1190) je procvala kultura
kao i sama metropola Islama potpuno unistena, ali se pojavi i podize opet u svom novom
punom sjaju.

U Konji (Konya) je pocetkom XIII. st. osnovan prvi derviski orden (Mevlevi) koji ce
kasnije imati i odigrati jako vaznu religijsku i politicku ulogu u Osmanskom Carstvu. Da
bi se bolje odbranili od krstaskih vojnika, nastao je vojno orijentisan derviski red -
Bektasi koji su sadrzavali osnovnu ideologiju za kasnije janjicarske trupe.

U godinama od 1155 - 1227 ogromnom vojskom konjanika, (turkmenskog i mongolskog

porijekla), zapovijeda mongolac Dzingis kan. Sireci svoje 'Svjetsko Carstvo' na Istok,
njegove horde su pocele ugrozavati narode - Krscanstva. Dzingis kan umrije iznenadnom
smrcu 1227.g. i njegov sin Ogedaj nastavi dalja oceva osvajanja. Nakon njegove smrti
1241.g. dodje do cijepanja Mongolskog Carstva na male knezevine. Dijelovi mongolskih
trupa su stupile u sluzbu egipatskog sultana od kojeg su, zahvaljujuci svojim vojnim
sposobnostima, preuzele vlast. Tako su 1257.g. osnovali dinastiju turskih Memeluka koji
ce opstati sve do 1382.g.

Jedna grupa oguzijskih konjanika pocela se pocetkom XIII. st. povlaciti iz i preko azijske
visoravni. Njihov vodja je bio Sulejman sah. Nakon njegove smrti u danasnjoj Siriji,
njegova dva sina su se vratila u tursku pradomovinu.

Jedan od njegovih sinova, Ertugrul otisao je sa svojim sljedbenicima jos dalje na Zapad, u
Rumsko Carstvo. U blizini Eskisehira, sasvim slucajno, susreo se sa Seldzucima koji su
se borili protiv mongola. On se odluci na jedan povijesni korak, pridruzi se Seldzucima te
tako zajednickim snagama pobijedise mongole. Kao nagradu dobije na poklon od
seldzuckog sultana zemlju u neposrednoj blizini bojnog polja. Poslije smrti Ertugrula
1280.g. osnova njegov sin Osman jednu knezevinu. Njegova dinastija bijase nazvana po
turskom Osmanli, a po arapskom Otman. U Zapadnoj Evropi prevedose iz toga pojam u
Otoman.

ERTUGRUL (Desno)
1191.-1281.
Otac prvog sultana Osmana I
Poznati preci Ertugrula su: otac Kajialp Suleyman Shah (1178.-1236.), djed Kaji Khan,
pradjed Oguz Khan i cukundjed Kara Khan.

2) Osnivači Osmanskog (Otomanskog) carstva (1299 – 1412)

Sultan Osman Gazi

OSMAN I El Ghazi (Pobjednik)

1258.-1326.
Vladao: 1281-1326
Otac: Ertugrul Gazi
Mati: Hayme Hatun
Zene: Mal Hatun i Rabi'a Bala Hatun
Sinovi: Pazarli, Coban, Hamit, Orhan, Ala-ed-din, Ali, Melik, Savci.
Kcerka: Fatma Sultan.

Nakon smrti njegova oca Ertugrula godine 1280. postade Osman sa svojih 45 godina novi
vodja Osmana, Osmanlija. Vrijedio je kao covjek vrlo pametan, hrabar koji je bio vjest sa
oruzjem. Osman Gazi je odrzavao, kao i njegov otac, dobre veze sa seldzuckim sultanom
u Konji (Konya). Oni su zajednickim snagama vodili ratove protiv Bizantinaca i upada
Tatara. Za njegovu nesebicnu pomoc i odanost sultanu bio je redovno nagradjivan sa
svim pocastima, zastavama i nazivima. Tako je dobio pravo na izradu vlastitog novca i
ovlasti vlastitog suda. Osmanov stalni pratilac i prijatelj (privatno i po oruzju), bio je
Koze Mihal, bizantijski zemljoposjednik od Harman Kaya, koji jos ne bijase presao na
islam. Uz pomoc svog prijatelja, ali i politicku snalazljivost podje Osmanu za rukom da
se prosiri po prostoru i po uticaju. Poduzimao je napade i prodirao sve do Bruse, cime je
stalno prosirivao podrucje svoje vlasti.

Njegov sin Orhan je bez borbe zauzeo Brusu 1326.g. Osman je bio jedan vrlo tolerantan
vladar koji je trpio sve religije, cineci da porez bude vrlo nizak. Na samrti je sinu Orhanu
skrenuo paznju da odrzava ucenje islama i da regira blagoscu i pravednoscu. Osman Gazi
umrije 1324.g. u Sogutu te bi sahranjen u Bursi.

Sultan Orhan Gazi

ORHAN
1281.-1360.
Vladao: 1326.-1359.
Otac: Osman I Ghazi
Mati: Mal Sultan
Zene: Nilufer Hatun, Asporca Hatun, Theodora Hatun, Eftandise Hatun.
Sinovi: SuleymanPasha, Murad, Ibrahim, Halil, Kasim.
Kcerke: Fatma Hatun

Za prvog vezira svoga Carstva, Orhan je proglasio svoga brata Alaedina. Njegova zadaca
bijase da sa knezevima sklapa, dijeli i vodi brigu i poslove vladara. Ujedno on bijese i
prvi nosilac titule - Pasa. U prvoj polovini svoje vladavine od 1326-1344.g. Orhan je
ucvrstio temelje svoje vladavine u Maloj Aziji istovremeno izgradjujuci svoju vojsku. U
isto vrijeme se raspade Carstvo Seldzuka, te tako bi vecim dijelom, pripojeno
Osmanskom Carstvu.

U drugom dijelu njegove vladavine od 1344-1359.g. vladavina Orhana se rasprostirala do

Trakije i Makedonije. On se zapravo i smatra tvorcem Osmanskog (Svjetskog) Carstva.
Koze Mihal mu je i dalje stajao uz bok, kao vodja njegove velike vojske. Sipahi bijahu
dalje osnivani. Orhan je osnovao i dao izgraditi mnoge manastire, dzamije i skole. Sa
bizantijcima je zivio cas u stanju rata, cas u stanju mira. 1337.g. pokusa Orhan sa 36
brodova da zauzme Konstantinopolj, ali dozivje porazavajuci poraz. Orhan dade u
zadatak 1357.g. svom sinu Sulejman-pasi da predje Dardanele. Tako on zauze Kalipolis,
ali umrije kratko nakon toga. Sultan Orhan umrije u visokoj starosti 1359.g.

Sultan Murat I.

MURAT I
1326.-15. Juni 1389.
Vladao: 1359.-1389.
Otac: Orhan Gazi
Mati: Nilufer Sultan
Zene: Gulcicek Hatun , Marya Thamara Hatun , Pasha Melek Hatun, Fulane Hatun.
Sinovi: Yakub Celebi, Bayazit, Savci Bey, Ibrahim
Kcerke: Nefise, Sultan Hatun.

On bijase sin od Orhana i bizantijske princeze Hirofire (njeno tursko ime bijase Nilufer
Hatun). Zbog prerane smrti Sulejman-pase nastavi vladati Murat kao njegov nasljednik
1360. godine. On bi prvi osmanski Osvajac na evropskom tlu. 1362.g. bi osnovan prvi
korpus (odred) janjicara. To bijahu pretezno krscanska djeca koja su obucavana za vojnu
sluzbu kao pjesadijske trupe. Murat I porazi i zauze Zapadnu Trakiju i u bici na rijeci
Marici 1371.g. pobjedi Srbe, Bosance i Madjare. Zapadna strana Bugarske bi opljackana i
bizantijski car (Johann Paleologos) postade njegov vazal. Murat utvrdi osmanski posjed
Angoru u Anatoliji. Turci zauzese dalje vazne gradove u Makedoniji i Istocnoj
Bugarskoj. Novodobijena podrucja bijahu odmah naseljavana sa stanovnistvom iz svog
Carstva - Osmanlijama. Oko 1385. godine su zauzeti Sofija i Nis. Istovremeno dobise
pravo trgovine na turskim prostorima italijanske Republike Dzenova i Venecija, koje sa
Muratom zakljucise i trgovacki ugovor.

Murat bijase takodjer uspjesan i u bici kod Konje (Konya). 1389. godine pobijedi sultan
Murat u poznatoj bici na Kosovu Polju (Kosovska bitka), Srbe i njihove saveznike pod
vodjstvom kneza Lazara. Bosanci su takodjer ucestvovali u borbi protiv Turaka, o cemu
ce biti posebno opisano njihovo ucesce u Kosovskoj bitki. Porazom u Kosovskoj bitki bi
ozivljen srpski nacionalizam koji je danas jedan od osnovnih uzroka svih problema na
Balkanu. Sultan Murat umrije nakon bitke od ruke jednog srpskog atentatora. Knez Lazar
je potom pogubljen, a Murat bi kao Osman i Orhan u Bursi sahranjen. Za vladavine
Murata svi potcinjeni krscani su smjeli zadrzati svoju vjeru, tradiciju i crkvene sudove,
ali su morali sultanu predavati desetinu, sto su u ono doba bila uobicajena davanja.

Sultan Bajazit I. (Yildirim = Munja)

BAYEZIT I Yildirim (Munja)

1360.- 8. Mart 1403.
Vladao: 1389.-1403.
Otac: Murat I
Mati: Devlet Hatun
Zene: Shah Hatun, Devlet Hatun, Hafsa Hatun, Sultan Hatun, Marya, Olivera Despina
Hatun.
Sinovi: Musa Celebi, Suleyman Celebi, Mustafa Celebi, Isa Celebi.
Kcerke: Fatma, Sultana.

Bajazit I je preuzeo prijestolje jos na Kosovu polju 1389.g. za vrijeme bitke, a svoga
brata je dao pogubiti, plaseci se njegove popularnosti. On je zavrsio zapoceto osvajanje
Srbije i uspio pripojiti svome Carstvu neke od anatolskih provincija, ali Konstantinopolj,
kojega je drzao u okruzenju punih sedam godina, nije uspio osvojiti.

Sultan Bajazit je odlikovao Mihaloglu Gazi Ali Beya, komandanta lake konjice, za
njegove znacajne uspjehe i zasluznu ulogu u bitki protiv Srba sa jednim fermanom.

U jednoj bitki protiv ugarskog kralja Sigismunda i njegovih evropskih saveznika 1396.g.
kod Nikopolisa odnio je takodjer velicanstvenu pobjedu. Na kraju, upadose Osmanlije u
Stajermark (Austriju), Bosnu i Peloponez. Opijen pobjedama Bajazit je zapostavio sve
drzavne poslove i obaveze.
Upadom mongolske vojske pod vodjstvom strasnog Kana Timura, morade se Bajazit
suceliti mongolcima kod Angore sa svojom vojskom. U bitki 1402.g. bijase pobjedjen i
zarobljen. Nakon njegove smrti u zarobljenistvu dozvoli Timur da se posmrtni ostaci
Bajazita prebace u Bursu. Sultan Bajazitovo Carstvo se raspade zbog nejedinstva njegova
cetiri sina, ali i kroz politiku samog Timura. Slijedilo je 11 godina Interregnum vremena.

3) Procvat Osmanskog carstva (1413 – 1566)

Sultan Mehmed I. (Celebi = Ucenjak)

MEHMED I Celebi (Otmjeni)

1389.- 26. Maj 1421.
Vladao: 1413.-1421.
Otac: Bayazit I Yildirim
Mati: Devlet Hatun
Zene: Sheh-zade Kumru Hatun, Emine Hatun.
Sinovi: Mustafa Celebi, Murad II, Ahmed, Yusuf, Mahmud.
Kcerke: Fatma Sultana, Selcuk Sultana.

Nakon sto su cetiri Bajazitova sina Isa, Musa, Mehmed i Sulejman prouzrokovali pravi
rat po pitanju nasljedstva, Mehmed uspje da se izbori i dokaze u odnosu na druge, te tako
postade sultan. Njegovo preuzimanje prijestola bijase obiljezeno sa zeljom za mir.
Vrhovna vladavina nad islamskim i krscanskim knezovima u Anatoliji kao i na Balkanu
nije nikada dovedena u pitanje. Tako Mehmed I zakljuci mirovni sporazum sa Venecijom
i imade dobre odnose sa vizantijskim carem. Revolt i pobuna jednog derviskog reda
bijase brzo ugasena. Sa 42. godine umrije Mehmed I i njegov sin Murat, koji je u
ratovima stekao veliko iskustvo, nastupi na prijestolje.

Sultan Murat II.

MURAT II
1402.-3. Februar 1451.
Vladao: 1421.-1451.
Otac: Mehmed I
Mati: Emine Hatun
Zene: Alime Hatun, Yeni Hatun, Huma Hatun, Tacunnisa Hatice Halime Hatun, Mara
Hatun.
Sinovi: Mehmed II (Osvajac), Ahmed, Alaeddin, Orhan, Hasan, Ahmed.
Kcerke: Sehzade, Fatma Sultana.

Murat II je stupio 1421.godine na prijestolje i zivio je u miru sa svojim evropskim

susjedima i vazalima. U martu 1430.g. Osmanlije su zauzele Saloniki. Onda Turci
upadose u Srbiju i Ugarsku. Beograd je 1440.g. bio uzalud opsjedan.

1443.godine poveo je Madjar Johan Hunyadi krstasku vojsku protiv Osmanlija, koja je
odbacena kod Nisa, kod Jalovca unistavajuce porazena i u nastavku, ostaci vojske
moradose jos i Sofiju predati. 1444.g. bijase zakljucen mir sa Ugarskom u samom
Segedu. Tako granice politicke moci Osmanlija ostadose ocuvane, a Vlaska postade
obavezna placati tribut Ugarskoj. Murat II odustade od svoje vladavine u ime dalje
vladavine svoga sina Mehmeda i povuce se u Magneziju. Ugarska je ponovno, jos iste
godine, zamarsirala svoju krstasku vojsku do Varne, gdje je od Murata II, koji je pohitao
iz Magnezije sa vojskom, bila totalno potucena. Za vrijeme 6 zadnjih godina svoje
vladavine, Murat II je poduzeo vise vojnih pohoda na Balkan. 1451.g. umrije Murat II
kod Adrianopolja i bi u Bursi sahranjen.

Vladavina Murata II je bila od velike politicke i kulturne vaznosti za razvoj Osmanskog

Carstva. On je nastavio dalje sa politikom konsolidacije od svoga oca Mehmeda I.
Najugledniji veziri Murata II su pripadali starim familijama i bili su mu duboko odani.
On je bio mecena islamske kulturne bastine, posebno kada je rijec o literaturi i pjesmama.

Sultan Mehmed II. (Fatih = Osvajac)

MEHMED II El Fatih (Osvajac)
29. Mart 1432-03. Maj 1481.
Vladao: 1451.-1481.
Otac: Murat II
Mati: Huma Hatun Zene: Gulbahar Hatun, Gulshah Hatun, Sitti Mukrime Hatun, Cicek
Hatun, Helene Hatun, Anna Hatun, Alexias Hatun.
Sinovi: Mustafa, Bayazit II, Cem, Korkut.
Kcerka: Gevrehan Sultana

Odmah na pocetku svoje vladavine napravio je kraj tradicije na dvoru u Bursi. Mehmed
II je dao pogubiti svoju bracu, koja su mu vladavinu mogla dovesti u pitanje, i time
napravio zakon o bratoubistvu koji ce se primjenjivati u nacelu pri svakoj buducoj
promjeni i dolasku na vlast novih generacija sultana. Njegova osvajanja su prevazilazila
granice koje su osvojene za vladavine njegovog oca, uspijevsi staviti pod apsolutnu
tursku vlast sve gradove i zemlju lokalnih knezova. Za vrijeme njegove vladavine bi
zauzet Konstantinopolj, u kome je vladao Konstantin XI Palaelogos. Pripreme bijahu
pocele 1452.g. za izgradnju utvrdjenja Rumeli Hisar na Bosforu.

29. maja 1453.g. bijase cijeli Bizant zauzet i odobrenje od tri puna dana za pljacku.
Monah Gennadios Sholarios bi proglasen za patrijarha, kao najvisi reprezentant u rangu
ortodoksne crkve. Zastupnici jevrejske zajednice bijahu priznati od samog Fatiha sultana
Mehmeda II, sto bi ujedno dokaz njegove kosmopolitske misli.

U godinama od 1458-1459, Srbija je postala Osmanska provincija. 1460.g. je osvojen

Peloponez. 1461.g. padose u turske ruke dzenovska Amasja i Trapecunt. U narednim
godinama, po naredjenju sultana Fatiha, protjera Mihaloglu Ali Bey vlaskog kneza po
imenu Vlad Drakul iz njegovog carstva i zauze jos dzenovski Lezbos.

Godine 1463-1464. bi anektirana Kraljevina Bosna, 1463.g. poce rat sa Venecijom.

Glavno mjesto dogadjaja bi Egejsko more. Godine 1464-1466. ratovase Turci protiv
Karamanskog Carstva u Anatoliji sve do prikljucenja nekoliko njihovih gradova
Osmanskom Carstvu.

1471.g. je sultan izgradio tvrdjavu Sabac u blizini Beograda, grada kojeg je i sam
bezuspjesno opsjedao. Mehmed II ratovase na ugarskom i austrijskom podrucju, vodio je
rat protiv Venecije, opsjedao utvrdu Skutari koju nije zauzeo. Godine 1475. zauzeo je
Kaffa (dzenovska) i podredio sebi Tatarski kanat na Krimu. Mirovnim sporazumom sa
Venecijom moradose im Turci prepustiti nekoliko gradova u Albaniji i na Peloponezu.
1479.g. je zauzela osmanska flota Jonska ostrva i Otranto u Juznoj Italiji.

3. maja 1481. umrije Fatih sultan Mehmed II od posljedica napada gihta. Njegovi
posmrtni ostaci su pokopani u turbetu Fatihove dzamije, koje je on za zivota dao izgraditi
u Konstantinopolju. Sultan je za zivota pokazao interes za nauku, poeziju, ali ipak, ljudi
su ga se bojali zbog njegove krvozednosti.

Sultan Bajazit II. (Sufi = Mudri)

BAYEZIT II Sufi (Mudri)

3. Decembar 1447.-26. Maj 1512.
Vladao: 1481.-1512.
Otac: Fatih Sultan Mehmed
Mati: Sitti Mukrime Hatun
Zene: Nigar Hatun, Sirin Hatun, Gulruh Hatun, Bulbul Hatun, Husnushah Hatun,
Gulbahar Hatun, Ferahshad Hatun, Ayse Hatun.
Sinovi: Mahmud, Ahmed, Seyidsah, Selim, Mehmed, Korkud, Abdullah and Alimsah.
Kcerke: Aynisah, Gevher, Muluk, Hatice, Selcuk, Huma

Sa 35 godina starosti stade na prijestolje 1481.g. i Bajazit II. Njegov mladji brat Cem
ovlasti se u gradu Bursi, ali bi porazen u bici kod Jenisehira. On je bjezao do Egipta, i
vratio se nazad, ali njegova vojska ponovno bi natjerana u bijeg kod Ankare i Konje
(Konya). Papa Aleksandar VI Bordzija, koji je sa Bajazitom II bio u vezi, dao je na
njegovu molbu otrovati njegovog brata Cema u Napulju. Vojske sultana su poduzimale
stalno vojne pohode na Bosnu, Dalmaciju i Ugarsku. Hercegovina bi podjarmljena.
1488.g. izgubi Bajazit II od Mamluka gradove Adanu i Tarzus. Njegova vojska opustosi
velika podrucja u Stajerskoj, Kerntenu, Albaniji i Krajini. Bijahu izvrsena strasna
zlodjela.
Kod mjesta Villach su Osmanlije 1492.g. porazeni, a njihov vojskovodja Mihaloglu Ali
Bey bi smaknut po turskim obicajima. Takodjer u turske ruke pade venecijanski Lepanto.

1509.g. bi Konstantinopolj opustosen jakim zemljotresom. Iste godine izbi gradjanski rat,
kada Bajazit II odredi svog sina Ahmeda za nasljednika, a drugi sin Selim to poricase.
Selim prisili svoga oca Bajazita II da dadne ostavku, uz jaku podrsku vojske. 26.5.1512.
godine umrije Bajazit II moguce od trovanja. Bajazit II je jos za zivota u
Konstantinopolju dao izgraditi Bajazit-dzamiju, gdje je i pokopan.

Za vrijeme njegove vladavine izgradjene su bezbrojne dzamije, derviski manastiri i

mostovi.

Sultan Selim I. (Yavuz = Nepopustljivi)

SELIM I Yavuz (Okrutni)

10. Oktobar 1470.- 21-22. Septembar 1520.
Vladao: 24. April 1512.-1520.
Otac: Bayazit II
Mati: Gulbahar Sultan
Zene: Ayse Hatun, Ayse Hafsa Hatun.
Sinovi: Suleyman (El kanuni, Velicanstveni).
Kcerke: Hatice Sultan, Fatma Sultan, Hafsa Sultan, Shah Sultan.

Kad je zakoracio na prijestolje 1512.g. dao je ubiti na grozan nacin nekoliko svoje brace i
necaka. Venecija, Ugarska i Rusija su brzo poslali svoje poklisare, da osiguraju postojece
sporazume o miru. Selim I se koncetrisao na Carstvo siitskih Safavida, podrucje
danasnjeg Irana i Azerbejdzana, koje je bilo pod vladavinom Saha Ismaila. Sultan je
sistematski proganjao siitsko stanovnistvo svoga Carstva i dao ih je na hiljade pobiti.
1514.g. dodje do bitke izmedju Selima I i Ismaila kod mjesta Caldiran, koju Osmanlije
zahvaljujuci svojoj bravuroznoj artiljeriji odlucise u svoju korist. Naredne godine
prikljuci Yavuz sultan Selim I Istocnu Anatoliju i Kurdistan svome Carstvu.
Selim nije morao zauzimati sve gradove sa borbom, jer stanovnistvo bi vecinom
sunnitskog vjerovanja te se zato prikloni na stranu sultana.

Kada se sultan 1516.g. spremao ponovno na vojni pohod protiv Perzije, otkri, da se
Mamlucki sultan Kanzuh al-Ghuri, sa vecinom svoje vojske vec nalazi na putu da
pomogne Sahu Ismailu. Obadvije vojske se sudarise kod mjesta Alepo. Egipcani bijahu
potuceni, a njihov sultan ubijen. Na njegovo mjesto bi izabran Turman Bey kao novi
mamlucki sultan. Kairo postade mjesto ratovanja i na koncu bi zauzet od Selima I.
Tuman Bey pobjeze u podrucje delte Nila odakle se branio uz pomoc beduina. Konacno
bi izdan i od Selima I pogubljen.

Kao vladar i od Egipta priznat, primi sultan poslanike Serifa iz Mekke, Barakat, koji mu
se potcini. Selim, koji je pokazao veliki interes za svete gradove islama, je kao prvi
osmanski vladar poklonio jedan tepih za Kaabu. Sultan je povjerio svom badzenogu
(pasenogu) po imenu Mehmed Giray, kanu Krima, zadatak da brani Istok Osmanskog
Carstva od Perzijanaca i revoltiranih Siita. 1519.g. je Selim I planirao osvajanje Rodosa
sa novoizgradjenom pomorskom flotom.

20.9.1520. godine umrije Yavuz sultan Selim I od bolesti raka. Pokopan je u jednom
turbetu u Konstantinopolju. Njegov nasljednik Sulejman I, dade tamo kasnije izgraditi
poznatu Sulejman-dzamiju.

Sultan Sulejman I. (Kanuni = Zakonodavac, Velicanstveni)

SULEYMAN I El Kanuni (Zakonodavac)

27. April 1495.- 6-7. Septembar 1566.
Vladao: 1520.-1566.
Otac: Yavuz Sultan Selim
Mati: Hafsa Hatun
Zene: Hurrem Haseki Sultana, (Roxelana) Ukrajinka, inace francuska
metresa,Mahidevran Kadin, Gulfem Hatun, Fulane Hatun.
Sinovi: Selim II, Bayezid, Abdullah, Murad, Mehmed, Mahmud, Cihangir, Mustafa.
Kcerke: Mihriman Sultan, Raziye Sultan.
Sultan Sulejman I dodje sa svojih 26 godina, 20.9.1520.g. na vlast gdje ce u narednih 46
godina vladati. On je bio i najznacajniji osmanski vladar koji je sam ucestvovao u deset
vojnih pohoda u Evropi i tri u Aziji. 1521.g. bi Beograd zauzet, a 1522.g. ostrvo Rodos,
sjediste rodizerita bi opsjedano. Zbog toga sto hrabri i borbeni vitezovi ne prihvatise
ponudu da budu oruzana pratnja, bijahu svi redom posjeceni od janjicara. Osvajanjem
ostrva bijase put do potcinjenog Egipta slobodan te su tim Osmanlije imale potpunu
kontrolu nad trgovinom Venecije i Dzenove u Istocnom Sredozemlju.

1525.g. bijahu ponovno pripreme za jedan veliki vojni pohod. Trupe su poslate kako
kopnom, tako Dunavom u pravcu Beograda. Nakon sto je vojska presla rijeku Dravu,
dodje 28.8.1526.g. do bitke kod Mohaca sa ugarskom vojskom pod vodjstvom samog
kralja Ludviga II. Ugarski kralj izgubi zivot, a vojska bi strasno porazena.

Po odredbi Presburg-Beckog sporazuma bi ugarska kruna prenesena u kucu Habsburga.

Ferdinand I od Austrije postavlja kao svoj politicki cilj odbranu Zapadne Evrope od
daljih prodora Turaka.

Sultan Sulejman I i njegov Veliki vezir Ibrahim Pasa dadose da glavni grad Ugarske
izgori u plamenu. U isto vrijeme vodjeni su ratovi u Bosni, Dalmaciji i Sloveniji.
Osmanski sultan daje da se postavi knez iz Rumunije, Johann Zápolya kao novi kralj
Ugarske. Kako Ferdinand I takodjer dize glas na pravo na ugarsku krunu, dodje do rata sa
Habsburgovcima.

Osmanska vojska je bezuspjesno opsjedala Bec od 27. septembra do 15. oktobra. Za

vrijeme povlacenja trupa bijase sire podrucje oko Beca, a kasnije i Stajerske opljackano,
poharano i popaljeno od strane Mihaloglu Mehmed Beya kao i od samih akincija.

Prilikom jednog vojnog pohoda u Aziji 1534.g. bijase Bagdad i Tebris ponovno zauzet od
strane perzijske vojske. Opsada venecijanskog ostrva Krfa ne bijase krunisana uspjehom.
Pobuna u Moldaviji bijase licno od Kanuni sultana Sulejmana I ugusena.

Nakon smrti Johanna Zápolyasa 1540.g. bijase Ugarska anektirana i upravljana od jednog
osmanskog beglerbega iz Budima. Tako dodje i do potpisivanja mirovnog sporazuma
izmedju Ferdinanda I i sultana Sulejmana I na sedam godina, pri cemu vladar Austrije
morade da daje Turcima godisnji tribut. Od vremena vladavine Sulejmana I "Visoka
Porta" bijase pojam za osmansku vladu. Svoj zadnji vojni pohod poduze sultan godine
1566. da zauzne Seged. Stari Sulejman I umrije 6.9.1566.g. prije nego grad Seged bi
zauzet.

4) Opadanje moći Osmanskog carstva (1566 – 1703)

Sultan Selim II. (Mest = Pijanica)

SELIM II Mest (Pijanica)
28. Maj 1524.-15. Decembar 1574.
Vladao: 1566.-1574.
Otac: Suleyman I El Kanuni
Mati: Hurrem Sultan
Zena: Nurbanu Sultan
Sinovi: Murat III, Mehmed, Ali, Suleyman, Mustafa, Jahangir, Abdullah, Osman.
Kcerke: Asmikhan, Gavkharkhan, Shah, Fatima.

Sultan Selim II je dosao na prijestolje 1566.g. sa svoje 42 godine. Nije posjedovao

nimalo od vladarskog duha i osjecaja za duznost od svoga oca, te se posvetio vise svojim
privatnim zadovoljstvima kao sto su to lov, pijancevanje, muzika i poezija. Selim II je bio
prvi osmanski sultan koji je vodio sarajski zivot i koji ratovanju nije posvecivao nikakvu
paznju. Veliki Vezir Mehmed Sokolovic bijase opunomocen da vodi i regulise sve
drzavne poslove, u ostalom i mir sa nekim krscanskim zemljama, izmedju njih - da se jos
vise ucvrsti mir i sa Austrijom.

1570.g. i 1571.g. Osmanlije zauzese gradove Nikoziju i Famagustu na ostrvu Kipru, ipak
njihova flota bi potpuno porazena i unistena u Lepantskom Zaljevu 1571.g., kad su
Venecija, papa i Spanija ujedinile svoje vojske. Za vladavine sultana Selima II su
izgradjene u Adrianopolju dzamije - Selimije (Selimove dzamije), kao i gradske zidine. U
Mekki su potpuno obnovljene stare vodovodne cijevi.

Sultan umrije 1574.g. od posljedica ovisnosti od alkohola.

Sultan Murat III.

MURAT III
4. Juli 1546.-Januar 15-16. 1595.
Vladao: 1574.-1595.
Otac: Selim II
Mati: Afife Nur Banu Sultan
Zene: Safiye Sultana (Venecijanka, rodjena Baffo), Shems-i Ruhsar Haseki, Shah-i
Huban Haseki, Naz-perver Haseki.
Sinovi: Mehmed III, Selim Bayezid, Mustafa, Osman, Cihangir, Abdullah, Abdurrahman,
Abdullah, Hasan, Ahmed, Yakub, Alemsah, Yusuf, Huseyin, Korkud, Ali, Ishak, Omer,
Alauddin, Davud.
Kcerke: Ayse, Fatma, Mihrimah, Fahriye.

Proglasen za sultana decembra 1574.g. Njegova vladavina je obiljezena cestim borbama

za prevlast u haremu, pobunama janjicara i korupcijom. Isto kao i njegov otac, Murat III
je bio jedna slaba licnost i vodio je kao i otac tipicni sarajski zivot.

Iako je oficijelno mir sa Austrijom i Venecijom bio osiguran, dolazilo je uvijek ponovno
do beznacajnih malih okrsaja. 1581.g. i 1583.g. Osmanlije su poduzele vojne pohode na
Perziju, Krim i Transkavkaz. Granice Osmanskog Carstva nije bilo moguce vise
prosirivati, jer sam sultan nije bio zainteresovan za ratovanje.

Sultan Murat III umrije 1595.g. od posljedica epileptickog napada.

Sultan Mehmed III.

MEHEMED III
26. Maj 1566.- 20.-21. Decembar 1603.
Vladao: 27. Januar 1595.-1603.
Otac: Murad III
Mati: Safiye Sultan
Zene: Handan Mati Sultana, Fulane Mati Sultana, Fulane Haseki.
Sinovi: Ahmed I, Mustafa I, Selim, Mahmut.
Mehmedovo namjesnistvo poce 1595. godine. Na samom pocetku su bila velika
ocekivanja od novog sultana koja se nisu ispunila. On je bio pod potpunim utjecajem
svoje majke.

Bio je zao, opak i za sudbinu svoga Carstva kao takav potpuno nezainteresovan. Za
njegove vladavine nije bilo, osim nekoliko revolta u vlastitim trupama, nikakvih vojnih
sukoba. Prema evropskim drzavama odrzavao je i imao mirne odnose. Kratka vladavina
samog sultana Mehmeda III bijase zavrsena godine 1603.

Sultan Ahmed I.

AHMED I
18. April 1590.-21.-22. Novembar1617.
Vladao: 21. Decembar 1603.-1617.
Otac: Mehmed III
Mati: Handan Sultan
Zene: Hatice Mahfiruz Sultana, Kosem Sultana, Fatma Haseki.
Sinovi: Osman II, Murad IV, Ibrahim, Bayezid, Suleyman, Kasim, Mehmed, Hasan,
Selim, Hanzade, Ubeyde.
Kcerke: Gevherhan, Ayse, Fatma, Atike.
Ahmed I je dosao na prijestolje 1603.g. sasvim mlad, sa svojih 14 godina. Bio je jako
religiozan i dao je graditi dzamije Ahmedije (Ahmedove dzamije), koje su trebale biti jos
raskosnije od Hadza Sofije. Na njegovom dvoru vladala je samovolja. Po vlastitom
raspolozenju i zelji je davao da se ubijaju pase i veziri, pri cemu je jos i uzivao. Takodjer
je Ahmed I zivio spokojnim sarajskim zivotom.

Sklopio je mir sa stalno pobunjenim perzijancima i 1617. godine je doslo da sklapanja

mira sa moldavskim kozacima. Sultan je dao urediti da se svi zakonski propisi nalaze u
jednoj zakonskoj knjizi (Kanunama). Na samrti proglasio je svoga brata Mustafu za
nasljednika, jer njegov sin Osman bijase jos premlad. To bijase moguce, jer on bi prvi
sultan koji neizvrsi ritual bratoubitstva.

Sultan Mustafa I.

MUSTAFA I
1592.- 20. Januar 1639.
Vladao: 22. Novembar1617.-26. Februar1618.
Otac: Mehmed III
Mati: Handan Sultan
Zene: Ali-cenab, Sheh-Suvar Mati Sultana, Saliha Sebkati Mati Sultana, Huma Shah
Haseki, Afife Haseki, Hatice Haseki.
Sinovi: Mahmud, Osman, Ahmed, Huseyin, Selim, Mehmet, Murad.
Kcerke: Ummugulsum, Ayse, Emetullah, Emine, Rukiye, Sofye, Zahide, Atike, Fatma,
Zeyda, Zahide.

Umisljeni stil vladavine novog sultana Mustafe I vodio je, jos iste 1617. godine kada je i
dosao na prijestolje, do njegova svrgavanja te tako mladi Osman II, sin sultana Ahmeda I,
postade sultan.

Za vrijeme jedne pobune janjicara 1622. dodje direktno iz izolacije Mustafa I opet na
vlast.
1623. godine bijase po naredjenju udavljen i sahranjen u Hadza Sofiji.

Sultan Osman II. (Genc = mladi Osman)

OSMAN II Genc (Mladi)

3. Novembar 1604.- 20. Maj 1622
Vladao: 26. Februar 1618.-1622.
Otac: Ahmed I
Mati: Mahfiruz Haseki Sultana
Zene: Akile Rukiyye Hanim, Ayse Hanim.
Sinovi: Omer, Mustafa.
Kcerke: Zeynep.

Petnaestogodisnji Osman dodje 1618. godine uz drzavni udar i svestranu pomoc sticenika
na vlast. Njegova vladavina bijase na pocetku obiljezena sa mirom u Carstvu, sve dok
1620. godine nisu poceli iznenadni ratni sukobi sa Poljskom.

Sultan II nije bio omiljen u narodu, vojsci kao niti kod svecenika zbog svoje skrtosti,
tvrdicavosti i gramezljivosti kao i brutalnosti prema janjicarima.

Vladar bijase netom ubijen u maju 1622. godine za vrijeme jedne zajednicke pobune
spahija i janjicara. Prije svrgnuti sultan Mustafa I bijase ponovno postavljen i 1623.
godine ubijen.

Sultan Murat IV.

MURAT IV
27. Juli 1612.-8-9. Februar 1640.
Vladao: 10. Septembar 1623.-1640.
Otac: Ahmed I
Mati: Mahpeyker Kosem Sultan
Zena: Ayse Haseki Sultan

Sultan Murat IV dodje na vlast 1623. godine i bijase najkrvolocniji od svih osmanskih
vladara. Murat IV zabrani i dade zatvoriti sve kuce u kojima se pila kahva, radnje u
kojima se drzao alkohol konzumirao duhan i opijum. Usprkos njegovom naoko moralu, i
sam je pio vino. Uveo je red kod janjicara i u drugim trupama tako sto je skurpulozne
vojnike i korumpirane Pase jednostavno dao pogubiti. Ako mu se svidjalo pozvao bi
nekog Pasu u svoju palacu i odrubio bi mu glavu vlastitom rukom ili bi se uveseljavao
time gledajuci kako ga muce. Brutalni sultan je koristio svoje pravo i svaki dan dao da se
pogubi 10 nediznih civila. Jos bi znao da se postavi na pogodno pregledno mjesto svog
saraja, odakle bi ubijao neduzne prolaznike iz svoje arkebuze.

Sultan je odrzavao mirne odnose sa evropskim silama. 1635.g. kao i 1638. godine
poduzimao je licno vojne pohode na Perziju i Mezopotamiju koji su bili zacudjujuce
okrunjeni uspjehom. Sultan Murat IV je provodio redovno masovna smaknuca nad
toboznjim prestupnicima i nad ratnim zarobljenicima.

Kad sultan umrije prirodnom smrcu 1640. godine, cijelom Carstvu pade veliki teret.

Sultan Ibrahim I.

IBRAHIM I Deli (Junak)

05. Novembar 1615.-18. Agust 1648.
Vladao: 09. Februar 1640.-1648.
Otac: Ahmed I
Mati: Hatice Mahfiruz
Zene: Hatice Turhan (Tarhan - Mati Sultana), Ruskinja, metresa, Saliha Dil-asub Mati
Sultana, Hatice Muazzez Sultana, Huma Shah Haseki Sultan (Telli Haseki), Ayse Sultan,
Mah-i Enver Sultan, Shivekar Sultan.
Sinovi: Mehmed IV, Suleyman II, Ahmed II, Orhan, Beyazid, Cihangir, Selim, Murad.
Kcerke: Ummu Gulsum, Peykan, Atika, Ayse, Gevherhan.
Ibrahim se pope na prijestolje Osmanskog Carstva februara 1640. godine kao najmladji
sin sultana Ahmeda I. On je rastao potpuno povucen u vjecitom strahu da ne bude ubijen
od svoje brace. Sultan nije bio sposoban da uopste vrsi svoje vladarske duznosti.

Njegov Veliki vezir Kara Mustafa je provodio reforme u finansijskoj i poreskoj politici,
te na taj nacin omogucavao priliv novcanih resursa za Ibrahimov raskosni zivot u palaci.
Majka, sultanija su se brinule da vladar bude zabavljan i uvijek same pronalazile nove
haremske dame za njega. Kad se bilo proculo da jedna od Konkubina ima odnos sa
jednim dvorskim slugom, sultan naredi odmah da se iz harema 280 zena udavi.

Visoke drzavnicke poslove je samovoljno dodjeljivao nesposobnim ljudima i uzimao

novac i mito.

Takvo ponasanje je dovelo do posljedice da se kako narod, tako janjicari i svestenstvo

digne protiv njega. Sultan Ibrahim bijase u avgustu 1648. godine svrgnut i smaknut.

Sultan Mehmed IV.

MEHMED IV
02. Januar 1642.-06. Januar 1693.
Vladao: 08. August 1648.-1687.
Otac: Ibrahim I
Mati: Turhan Hatice Sultan
Zene: Meh-pare Emetullah Rabi'a Gulnush Mati Sultana, Afife Kadin, Gulnar Kadin,
Kaniye Haseki, Siyavush Haseki.
Sinovi: Mustafa II, Ahmed III, Beyazid.
Kcerke: Hatice, Safiye, Ummu Gulsum, Fatma.
Mehmed IV imade samo 7 godina kada 1648. godine bi proglasen za sultana. Drzavna
vlast bijase provodjena potpuno od Valide i samih janjicara. U samo nekoliko godina
bijase polozaj velikog vezira 13 puta dodjeljivan. Konacno sa namjestenjem (Köprülü)
Mehmed Pase za velikog vezira, podje za rukom tom sposobnom covjeku da stane na kraj
haremskim teznjama za vlascu.

Uspjesno je ratovao u Transilvaniji i uz pomoc krimskog kana bi omoguceno da se odrzi i

dokaze pvenstvo Osmanskog Carstva na podrucjima dunavskih knezevina. Veliki vezir
Köprülü Ahmed Pasa, sin Köprülü Mehmed Pase, zavrsi osvajanje Krete za koju se
vodila borba jos od sultana Ibrahima I. Sultan Mehmed IV je i sam vodio ratne pohode
protiv Austrije, ali morade priznati da je porazen 1664.g. u bitki kod St. Gottharda na
rijeci Raab. Rat protiv Poljske 1672. godine se za Osmanlije zavrsi uspjesno. Nakon smrti
Köprülü Ahmeda 1676. godine, proglasi sultan Kara Mustafa Pasu za novog velikog
vezira. Kara Mustafa je vodio ratove protiv Kozaka i protiv Austrije. Izmedju 13.jula i
12.septembra 1683. godine uzaludno je opsjedao Bec (Wien). Onda je potom povucen sa
polozaja i pogubljen. Sljedecih godina je izgubljen veliki dio teritorija Ugarske na racun
Austrije.

Poslije revolta njegovih trupa bijase Sultan Mehmed IV u novembru 1687. godine
svrgnut.

Sultan Sulejman II.

SULEYMAN II
15. April 1642.- 22. Juni 1691.
Vladao: 08. Novembar 1687.-1691.
Otac: Ibrahim I
Mati: Saliha Dilasub Sultan
Zene: Hatice Haseki, Behzat Haseki, Ivaz Haseki, Sulun Haseki, Sheh-suvar Haseki,
Zeyneb Haseki.
Nakon svrgavanja Mehmeda IV bijase njegov brat Sulejman II 8. novembra 1687. godine
proglasen za novog sultana. Novi vladar je sebi dao u zadatak, da takodjer uradi
velicanstvena i sjajna djela poput njegovog pretka Sulejmana Velicanstvenog. Samo sa
velikim poteskocama je mogao da dovede u red svoju mahom pobunjenu i revoltiranu
vojsku koja se vracala iz Ugarske za Konstantinopolj. Osmanlije su morale 1687. godine
trpiti poraz za porazom, prvo u Ugarskoj, a onda i Dalmaciji. Izgubise 1687.g. nadalje
gradove Beograd, Semendru, Herceg Novi (Pad Herceg Novog je opisan u djelu "Gorski
vijenac" od crnogorskog vladike P.P. Njegosa) i 1689. godine Nis. Osim toga sultan se
borio protiv protiv odmetnika u vlastitim redovima.

Veliki vezir Köprülü Mustafa Pasa, reorganizova vojsku i uz pomoc tatarske armije
osvoji 1690. godine ponovo Beograd, Nis i Semendru. Takodjer bijase osmanska armija
uspjesna u Transilvaniji i Albaniji.

U julu 1691. godine umrije sultan Sulejman II u Jedrenama i bijase pokopan u

Konstantinopolju u njegovom turbetu (Sulejmanovo turbe). Svoje visoko postavljene
ciljeve nije mogao provesti u djela.

Sultan Ahmed II.

AHMED II
25. Februar 1643.- 06. Februar 1695.
Vladao: 22. Juni 1691.-1695.
Otac: Ibrahim I
Mati: Hatice Muazzez Sultan
Zena: Rabi'a Haseki Sultana
Ahmed II, brat Sulejmana II i Mehmeda IV, dodje na vlast 1691. godine, kada je imao 49
godina.
Za vrijeme svoje kratke cetverogodisnje vladavine nije se mogao okititi nekakvim vojnim
uspjesima.
Ratovao je u Dalmaciji, Poljskoj i na ostrvu Kios, ali je donosio Osmanlijama samo
poraze.
Sultan Ahmed II umrije u februaru 1695. godine.

Sultan Mustafa II.

MUSTAFA II
06. Februar 1664.-29. Decembar 1703.
Vladao: 06 Februar 1695.-22. August 1703.
Otac: Mehmed IV
Mati: Emetullah Rabia Gulnus Sultan
Zene: Ali-cenab, Sheh-Suvar Mati Sultana, Saliha Sebkati Mati Sultana, Huma Shah
Haseki, Afife Haseki, Hatice Haseki.
Konkubine: Hafsa Sultan, Hanife Hatun, Fatma Shahin.
Sinovi: Mahmud I, Osman III, Ahmed III, Huseyin, Selim, Mehmet, Murad.
Kcerke: Ummugulsum, Ayse, Emetullah, Emine, Rukiye, Sofye, Zahide, Atike, Fatma,
Zeyda, Zahide.

Mustafa II bi najstariji sin Mehmeda IV i dodje na vlast u februaru 1695. godine.

On bijase jedan sposoban sultan po starom uzoru i odmah se stavi na celo velike vojske,
sa ciljem da sva podrucja izgubljena od njegovih prethodnika ponovo osvoji. Uspjelo mu
je da se probije do Banata i na drugoj strani da u Rumuniji (Siebenbürgen) zauzme
Temisvar.

U Karlovcu na rijeci Dravi bijase sklopljen mir 26. februara 1699. godine sa Austrijom,
Poljskom i Venecijom, a 1700. godine takodjer sa Rusijom. Zakljucivanje mira je
omogucilo sultanu i velikom veziru da svoju veliku armiju potpuno na novi nacin srede i
urede, ali se moradose povuci obadva teska srca prema janjicarima koji su se stalno
zadrzavali u Jedrenama, umjesto u glavnom gradu Carstva Konstantinopolju.

Revolti janjicara se zavrsise svrgavanjem sultana godine 1703. Sultan umrije u decembru
iste godine i bi pokopan u Hadza Sofiji.

5) Propast Osmanskog carstva (1703 – 1839)

Sultan Ahmed III.

AHMED III
30. Decembar 1673.- 01. Juni 1736.
Vladao: 23. August 1703.-1. Oktobar 1730.
Otac: Mehmed IV
Mati: Emetullah Rabia Gulnus Sultan
Zene: - Emetullah, Rukiyye, Emine Mihrishah, Hatice, Rabi'a Shermi Kadin, Zeyneb
Kadin, Emine Musall Kadin, Hanife Kadin, Gulshen Kadin, Ummu Gulsum Kadin,
Hurrem Kadin, Meyli Kadin, Fatma Huma Shah Kadin, Nijad Kadin, Nazife Kadin.
Konkubine: Shayeste Sultan, Ayse Hanim, Hatem Hatun.
Sinovi: Abdulhamid I, Mustafa III, Sulryman, Bayezid, Mehmed, Ibrahim, Numan,
Selim, Ali, Isa, Murad, Seyfeddin, Abdulmecid, Abdulmelik.
Kcerke: Emine, Rabia, Habibe, Zeyneb, Zubeyde, Esma, Hatice, Rukiye, Saliha, Atike,
Reyhan, Esime, Ferdane, Nazife, Naile, Ayse, Fatma, Emetullah, Ummuselma, Sabiha.
23.avgusta 1703.g. postade Ahmed III Sultan Osmanskog Carstva. On napravi reda u
janjicarski trupama, tako sto je dao pogubiti vise vodja janjicara. Godine 1711. dodje do
rata sa Rusijom:

Car Petar Veliki je slijedio politiku "Otvaranja prema moru", na sjeveru prema moru i
finskom podrucju, a na jugu prema Azovskom, Crnom i Mramornom moru. Na kraju,
trebalo je da se zauzme Konstantinopolj.

Svedski kralj Karl XII je umarsirao u Rusiju, nakon sto je Car zapoceo jednu ofanzivu
protiv svedjana. Kralj Karl XII bi 1709.g. kod mjesta Poltava potucen i mogase se spasiti
tako sto je pobjegao i nasao zastitu kod Osmanlija. Preko svog poslanika Tolstoja,
zahtjevao je Car da se svedjanin isporuci. Kada se Sultan Ahmed III usprotivio i bacio
poslanika u tamnicu, izbi 1711.g. rat sa Rusijom. U bitki kod mjesta Prut, morade Car
priznati da je pobjedjen, morade zakljuciti sa Turcima primirje i morade im jos prepustiti
grad Azov. Konacni mir bi tek kada se zakljuci mirovni ugovor u Jedrenama 1713.g. uz
pomoc Engleske, Holandije i Francuske, koje su time htjele da sprijece ekspanziju Rusije.

U stalnom konfliktu sa Venecijom bijase uspjeha za Osmanlije, kada zauzese Korint,

Argos i Naplion na Peloponezu.

Osmansko Carstvo objavi rat Veneciji u saveznistvu sa Austrijom. 5. avgusta 1716.g.

dodje kod Petrovaradina do bitke. Princ Eugen Savojski pobjedi skoro duplo jacu
Osmansku vojsku. U oktobru iste godine bi i Temisvar zauzet, a u avgustu 1717.godine
pade i Beograd u austrijske ruke.

U mirovnim dogovorima u mjestu Pasarovci 1718.godine, dobi Austrija garancije na

velika podrucja kao sto su dijelovi Vlaske, Banata, Srbije sa Beogradom i dijelove Bosne.
Sa Austrijom bi, osim toga zakljucen i ugovor o trgovini i u ratu sa Perzijom 1724.g.
jedan ugovor o diobi izmedju Rusije, Austrije i Osmanskog Carstva.

Sultan Ahmed III morade za vrijeme jedne pobune janjicara da dadne ostavku u korist
svog necaka Mahmuda I i umrije 30. juna 1736.godine. On je pokazao veliki interes za
tulipane i bio je zasadio u vrtu svoga saraja 1200 razlicitih vrsta.

Sultan Mahmud I.

MAHMUD I
02. August 1696.-13. Decembar 1754.
Vladao: 2 Oktobar 1730.-1754.
Otac: Mustafa II
Mati: Saliha Valide Sultan
Zene: Hace Ali-cenab: First wife, Hace Ayse Kadin, Hace Verd-i Naz, Hatice Rami,
Hatem, Raziye Kadin.
Konkubine: Meyyase Hanim, Fehmi Hanim, Habbabe Hanim, Sirri Hanim.
Na pocetku svoje vladavine 1730.godine, pobunjenim janjicarima je izdasno dao poklone
i tako osigurao unutrasnji mir. Drzavnicki poslovi su vodjeni od vrlo sposobnih vezira i
cinovnika, gdje je najveci utjecaj imao Kiclar aga. Sultan se posvetio svojim interesima u
saraju i zapostavi organizovanje skupog lova, cije organizovanje su njegovali njegovi
prethodnici.

Za vrijeme rata sa Perzijom, doslo je do konflikta sa Rusijom koja je u martu 1736.

godine ponovno zauzela utvrdu Azov. Na kraju su vodjeni mirovni pregovori sa Perzijom
u kojima su se dogovorili da se vrate na granice u vrijeme Sultana Murata IV. Austrija,
tajni saveznik Rusije, poce da vodi iznova rat protiv Osmanlija. Prvo, izgubise Turci Nis
od austrijanaca, a onda i Ocakov od Rusa. Kratko nakon toga bi Nis ponovno vracen i
kada turska armada bi pred Beogradom, u Beogradu bi zakljucen mir 1739.godine, koji je
osigurao grad u korist Turaka. Onda je nastupio duzi period stalnog mira sa evropskim
drzavama. Diplomatska aktivnost "Visoke Porte" bi jako cijenjena za vrijeme vladavine
Mahmuda I.

Stalni revolti janjicara, kao i povuci-potegni sa mamluckim begovima, imalo je za

posljedicu stalno slabljenje Carstva, iako je prema vani odavalo utisak jacine.

Sultan Mahmud I umrije 13. decembra 1754. godine. Za zivota se interesovao za nauku,
osnivao je biblioteke i gradio u provincijama bezbrojne mostove i manastire.

Sultan Osman III

OSMAN III
02. Januar 1699.-30. Oktobar 1757.
Vladao: 13 Decembar 1754.-1757.
Otac: Mustafa II
Mati: Sehsuvar Valide Sultan
Zene: Leyla, Zevki, Ferhunde Emine.
Sultan Osman III, brat Mahmuda I je dosao na vlast u decembru 1754. godine. Za vrijeme
njegove vladavine nije doslo kako do vanjsko- tako niti do unutrasnjopolitickih
konflikata.

On je preuzeo isti nacin vodjenja administracije njegovog prethodnika, ipak njegovi

cinovnici i veziri nisu bili ni blizu tako sposobni i cesto su mijenjani. Osman III je volio
da se u javnosti krece preobucen, kako bi saznao misljenje naroda. Smaknuca su bila na
dnevnom redu i sam narod je jako patio od bijede i samovolje vlasti. 1755. godine, kao i
1756. su veliki pozari opustosili Konstantinopolj.

Sultan Osman III umrije 30. oktobra 1757. godine.

Sultan Mustafa III

MUSTAFA III
28. Januar 1717.-21. Januar 1774.
Vladao: 30. Oktobar 1757.-1774.
Otac: Ahmed III
Mati: Mihrisah Sultan
Zene: Avn'ul-Hayat, Mihr-i Shah Mati Sultana, Rif'at, Ayse Adil-shah, Fehmi, Binnaz.
Oktobra 1757. godine za sultana bi postavljen Mustafa III. Sve do 1762. godine,
Osmansko Carstvo je odrzavalo mirovne odnose sa svojim susjedima. Za vrijeme
namjestenja Katarine Velike u Rusiji, doslo je do agresivnih napada na krimski kanat i na
osmanska podrucja u Georgiji. Sultan je dugo odugovlacio, ali na kraju objavi Rusiji rat
1768. godine, koji se poce voditi kako na moru, tako i na kopnu.

Rat ruske carice, koja je htjela potpuno da unisti Osmanlije, je bio vodjen vrlo
bezobzirno. Borbe su se vodile na Balkanu, Krimu i Georgiji. Na svim frontovima
dozivljavale su Osmanlije osjetljive poraze. Jedna ruska flota pustosila je turske gradove
na obalama Crnog mora prodiruci sve do Bosfora.

Jedna druga flota, koja je prodrla iz Istocnog mora u Sredozemno more, potukla je i
unistila potpuno kod Cesme 5. jula 1770. godine uz pomoc Engleske cijelu morsku
armadu. Konstantinopolj je od ratnih dejstava ostao postedjen. Rusi su zauzeli Krim, a
Tatari su takodjer bili pobjedjeni. 1773. godine prodrijese ruske trupe ponovno u
Rumuniju, ali Varnu i Silistru ne zauzese. Sultar umrije iznenadno 24. decembra 1773.
godine u toku rata sa Rusijom. Sultan Mustafa III je vrijedio kao dobar vladar, ali nije
uspio sprijeciti dezorganizaciju svojih vojnih jedinica.

Sultan Abdulhamid I.

ABDUL HAMID I
20. Mart 1725.-07. April 1789.
Vladao: 21. Januar 1774.-1789.
Otac: Ahmed III
Mati: Rabia Sermi Sultan
Zene: Ayse Sine-perver Mati Sultana, Naksh-i Dil Mati Sultana, Hatice Ruh-shah, Huma
Shah, Ayse, Binnaz, Dilpezir, Mehtabe, Misl-i Na-yab, Mu'teber, Nevres, Mihriban.
Konkubine: Nukhet-seza Hanimefendi, Ayse Hanimefendi.
Sinovi: Mustafa IV, Mahmud II, Murad, Nusret, Mehmed, Ahmed, Suleyman.
Kcerke: Esma, Emine, Rabia, Saliha, Alimsah, Durusehvar, Fatma, Meliksah, Hibetullah
Zekiye
21. januara 1774. godine dodje Abdulhamid I na tron. Sultan morade sa Rusijom, koja je
nizala pobjednicke uspjehe, da zakljuci mir u mjestu Kucuk Kajnarci jula 1774. godine.

Rusija je dobila slobodni prolaz brodova kroz Crno more i slobodni prolaz u Sredozemno
more. Osim toga postase Azovsko more, Krim, Moldavija i Vlaska ruski teritoriji.

Nemiri u Siriji i Palestini se moradose ugusiti nasiljem. Perzijanci pod vodstvom kana od
Krima zadali su u decembru 1776.godine kod Mozula i Basre teske gubitke Osmanlijama.
"Visoka Porta" morade nemocno gledati, kako Austrija uzima Bukovinu. Na kraju
izgubise, na racun Austrije 1778. godine i Besarabiju.

Sultan Abdulhamid I umrije 7. aprila 1789. godine od posljedica mozdanog udara.

Sultan Selim III.

SELIM III
24. Decembar 1761.-28. Juni 1808.
Vladao: 07. April 1789.-29. Maj 1807.
Otac: Mustafa III
Mati: Mihrisah Sultan
Zene: Nef-i Zar, Husn-i Mah, Zib-i Fer, Afitab, Re'fet, Nur-i Shems, Gonca-nigar, Dem-
hosh, Tab-i Safa, Ayn-i Safa, Mahbube.
Konkubine: Meryem Hanimefendi, Mihriban. Hanimefendi, Fatma Fer-i Cihan
Hanimefendi.

Sultan Selim III dodje u aprilu 1789. godine na vlast i poce odmah provoditi obimne
reforme u cijelom Carstvu. Za namicanje financijskih sredstava bijahu zemljisni prihodi
uvuceni u sistem, a reorganizacija vojske bi provedena uz pomoc francuskih vojnih
savjetnika. Uprkos tome bijahu njegove trupe u ratu protiv Austrije i Rusije vise puta
potucene. 1790. godine bi zakljucen mirovni sporazum (Jasi), u kojima su stari uslovi iz
Kucuk Kajnarci samo obnovljeni. Vladar je polagao veliku brigu na diplomatske odnose
sa svim evropskim zemljama, specijalno sa Francuskom. Dobri odnosi prema Francuzima
bijahu gotovi kad je Napoleon izvrsio vojni pohod na Egipat. Sultan sklopi saveznistvo sa
Englezima kako bi se borbom suprostavio agresoru. Francuzi sklopise u januaru 1800.
godine prekid borbi sa Osmanlijama, ali Englezi prekrsise ugovoreno saveznistvo i trupe
sultana se u martu moradose nakon bezuspjesne borbe povuci u pustinju. U martu 1802.
godine sklopise Osmanlije i Francuska mir (Amiens).

U Rumeliji se morade "Visoka Porta" boriti protiv ustanika, a u Srbiji su rebelirali seljaci
pod vodstvom Karadjordja (Crni Djordje). Beogradsko utvrdjenje bi od 1806. godine pod
srpskom vladavinom. Osmanlije ne mogodose nikako suzbiti stremljenja Srba za
autonomijom.

Janjicari i ostali protivnici reformi nacinise jedan komplot protiv sultana i svrgnuse ga u
maju 1807. godine.

Sultan Mustafa IV

MUSTAFA IV
08. Septembar 1779.-16. Novembar 1808.
Vladao: 29. Maj 1807.-28. Juni 1808.
Otac: Abdulhamid I
Mati: Nuketseza Kadin Sultan
Zene: Shevr-i Nur, Dil-pezir, Seyyare, Peyk-i Dil.

Novi Sultan Mustafa IV dodje jos u istom mjesecu kao nasljednik. Vec 1808. godine
provalise pristalice u palacu starog Sulatana Selima III u palacu, gdje bi drzan kao
zatvorenik, sa namjerom da ga ponovno postave na tron za vladara.

Prije nego sto su se trupe probile u saraj, Selim III bi pogubljen. Pristase sultana Selima
zatvorise Mustafu IV u zatvor, do momenta dok ga nije dao smaknuti novi sultan
Mahmud II.

Sultan Mahmud II
MAHMUD II
20. Juli 1785.- 01. Juli 1839.
Vladao: 28. Juli 1808.-1839.
Otac: Abdulhamid I
Mati: Naksidil Valide Sultana
Zene: Bezm-i Alem Mati Sultana, Pertev-niyal (Nihal) Mati Sultana, Haciye Pertev-
Piyale Nev-fidan, Ali-cenab, Fatma, Asub-i Can, Haciye Hosh-yar, Nurtab, Misl-i Na-
yab, Perviz-felek, Vuslat, Zer-nigar, Ebr-i Reftar.
Konkubine: Husn-i Melek Hanimefendi, Zeyn-i Felek Hanimefendi, Tiryal Hanimefendi,
Lebriz-Felek Hanimefendi.
Sinovi: Abdul Mmecid, Abdulaziz, four shahzadahs called Ahmed, Bayezid, Abdulhamit,
Suleyman, Mehmet, Murad, Nizameddin, Mehmed Abdullah, Osman.
Kcerke: Emine Sultan, Hamide Sultan, Hayriye Sultan, Shah Sultan, Salihe Sultan, Ayse
Sultan, Atike Sultan, Fatma Sultan, Munire Sultan, Fatma Sultan, Fihrimah Sultan, Adile
Sultan.

Do svog postavljanja na prijestol u julu 1808 (vladace do 1839), Mahmud II je zivio

odsjecen od javnosti. On je bio sin sultana Abdulhamida I i francuskinje Aimée Dubucq
deRivery.

Zbog toga je nazivan kao "Sin Francuskinje" i "Hriscanski Sultan". Novi sultan se borio
sa velikim unutrasnjim i vanjskim poteskocama.

Rusija, koja je jos od 1806. godine posjednik dunavskih knezevina pokazujuci dalja
ekspanzionisticka stremljenja, morala se drzati u sahu. Na Balkanu su prijetili ustancu,
posebno u Bosni i Srbiji. U Egiptu postadose Mamluci veliki faktor rizika, iskoristavajuci
zemlju u kojoj su vladali vrlo korumpirano. Mehmed Ali Pasa je uz odobrenje sultana
pobio 800 neposlusnih mamluckih begova. S obzirom da su Vehabije zauzele sveta
mjesta, gradove Mekku i Medinu, "Visoka Porta" naredi Mehmed Ali pasi 1809.godine
da uspostavi red u Arabiji. Tako je on sa velikim uspjehom mogao ponovo da ucvrsti
autoritet Osmanskog Carstva.

Sultan Mahmud II je provodio reforme u oblasti obrazovanja, prava i administracije, pri

tome nailazeci na veliki otpor janjicara. "Yeni Ceri" bijahu poceli gubiti glas kao slavna
profesionalna vojska. Njihov borbeni duh je tokom proslih godina poceo da opada, poceli
su se baviti trgovinom, preuzeli su pravo zenidbe i bijahu postali dobrostojeci. Nisu htjeli
da se odreknu niti na komociju. Za vrijeme Sultana Murata I, 1362.godine bilo je oko
1000 janjicara, a za vrijeme Mahmuda II je bilo vec 140.000 vojnika. Sultan se odlucio
da janjicare konacno i bespostedno unisti, jer inace ovako nije mogao ostvariti svoj naum
i provesti reforme. Takodjer, narod vise nije stajao na strani elitnih trupa. 15. juna 1826.
godine je poginulo 8000 janjicara od strane sultanove artiljerijske vatre. Jednim
fermanom je uredjena potpuna likvidacija svih janjicara u Carstvu, koja je zavrsena 1830.
godine.

Jedan covjek koji je gatao, objavio je Mahmudu II: "Ako ih zadrzis, od njih ces poginuti.
Ako ih se rijesis, isto ces poginuti, samo drugacije." I tako bi.

Osmansko Carstvo se nadje na jednoj razdijelnici povijesti, u kojima bijahu moguce

samo tragicne akternative. Kada je potpuno istrijebio janjicare, Mahmud II je srusio
nosece stubove Carstva kroz cetiri stoljeca, i ipak nije mogao drugacije i htio pritom
Carstvo jos da modernizuje.

Na Peloponezu je doslo 1820.g. i 1822.g do beznacajnih pobuna i ustnaka Grka. 1824.

godine su nemiri dostigli svoj vrhunac za vrijeme kada je opsjedan grad Missolonghi.
Smrt lorda Byronsa za vrijeme vodjenja samih borbi, alarmiralo je Zapadne sile. Turska
flota bi unistena kod Navarina 1827. godine od strane britansko-francusko-ruske
pomorske vojne sile. Kroz ugovor u Adrianopolju 1828. godine nastade jedna nezavisna
grcka drzava koja je obuhvacala Peloponez sa nekoliko ostrva.

Zadnjih godina svoje vladavine, Mahmud II se borio protiv Mehmed Ali Pase od Egipta,
koji je zelio da unutar Osmanskih drzava prosiri podrucje svoje moci.

Sultan Mahmud II umrije jula 1839. godine u Istambulu. On nije bio uspjesan sa
provodjenjem svojih drzavnih reformi, ali je proveo modernizaciju unutar samog
drustvenog uredjenja. Stvorio je gradove za obuku ljekara, sistem karantena, proveo je
popis stanovnistva u Istambulu, osnovao i omogucio izlazenje stampe i novina, sproveo
je sasvim novi red i nacin u oblacenju, po evropskom uzoru i osnovao novi sistem vlade
sa kabinetom i drzavnim ministrima.

6) Kraj Carstva “Bolesnik sa Bosfora” (1839 – 1922)

Sultan Abdulmedzid

ABDUL MECID I
25. April 1823.-25. Juni 1861.
Vladao: 01. Juli 1839.-1861.
Otac: Mahmud II
Mati: Bezm-i Alem Valide Sultan
Zene: Servet-seza, Shevk-efza Mati Sultana, Hosh-yar, Tir-i Mujgan Mati Sultana, Verd-i
Cenan, Gul-cemal, Rahime Perestu Mati Sultana, Gulistu (Gülistan), Duzd-i Dil, Bezmi
(Bezmara), Mahitab,
Konkubine: Nalan-i Dil Hanimefendi, Ceylan-yar Hanimefendi, Ayse Ser-firaz
Hanimefendi, Nergis (Nergizu) Hanimefendi, Navek-misal, Hanimefendi, Nesrin
Hanimefendi, Shayeste Hanimefendi, Nukhet-seza Hanimefendi.
Miljenice: Yildiz Hanimefendi, Saf-derun Hanimefendi, Husn-i Cenan Hanimefendi.
Sinovi: Mehmed VI, Abdul Hamid II, Mehmed Zia ud-din, Mehmed V Reshad, Ahmed,
mehmed Abid, Mehmed Fuad, Ahmed Kamal ud-din, Mehmed Burhan ud-din, Mehmed
Vamik, Mehmed Baha ud-din, Mehmed Nur ud-din, Osman Saif ud-din, Abdullah,
Mehmed Abdu Samad, Salim Suleyman, Mehmed Vahid ud-din.
Kcerke: Mavhiba, Naima, Fatima, Bahiya, Nayira, Khadija, Rafia, Aliya, Jamila, Munira,
Samiya, Fatima, Sabiha, Bahia, Saniha, Ruqia, Mukbila, Saniha, Sahima, Fahima, Zakia,
Madiha, Naila, Badiha.

Izraz "Bolesnik sa Bosfora" potjece od ruskog Cara Nikole I. Sve evropske sile su gledale
"posljednje smrtne trzaje" Osmanskog Carstva, nadajuci se da za sebe dobiju jedan dio od
te ostavstine.

Nakon sto Abdulmedzid u julu 1839. godine postade sultan, dade odmah graditi za
vlastito stanovanje - Dolmabahce palacu. Za uredjenje palace bijahu potrebne ogromne
kolicine novca, s obzirom da je bila sva izgradjena u mramoru, zlatu i najljepsim
uredjenjem za to doba. Veliki saraj ostade mjesto iz kojeg se i dalje vladalo.

Za vrijeme vladavine sultana Abdulmedzida pridje Turska cetveroclanom Savezu

(Engleska, Rusija, Austrijsko-Ugarska Monarhija, Pruska). 1853. godine navali Rusija na
dunavske knezevine koje su se nalazile pod okriljem Osmanske vladavine. Na to je
pozvao sultan Englesku i Francusku u pomoc, koje su se plasile ruske ekspanzije na
podrucju Sredozemlja. Dodje i do Krimskog rata, koji je trajao do 1856. godine i u tom
periodu bi zauzeto utvrdjenje Sevastopolj od strane Krima. Za vrijeme njegove vladavine,
na svojoj strani je imao poznatog vojskovodju - Omer-pasu Latasa. S obzirom na mirovni
dogovor iz Pariza 1856. godine bijahu Dardaneli i Bosfor zatvoreni za ratne brodove,
Srbija, Moldavija i Vlaska postadose nezavisne, a Osmansko Carstvo zadrza samo jos
pokrice nad lenama.

Jednim ukazom Sultana iz 1856. godine bi zagarantovana ravnopravnost za sve gradjane

u turskoj drzavi, ne-muslimanima bi dozvoljena vojna sluzba i ucesce u ratu. To je dovelo
do ustanaka i pobuna od strane religioznih grupa u Carstvu. Sultan Abdulmedzid, koji je
bio neomiljen zbog svoje rastrosnosti i modernog vodjenja Carstva, trebao je biti ubijen,
kada neocekivano umrije juna 1861. godine sa svojih 38 godina starosti.

Sultan Abdulaziz

ABDUL AZIZ
08. Februar 1830.-04. Juni 1876.
Vladao: 25. Juni 1861.-30 Maj 1876.
Otac: Mahmud II
Mati: Pertevniyal Valide Sultan
Zene: Durr-i Nev, Hayran-i Dil, Eda-Dil, Nes'erek (Nesrin), Gevheri.
Sinovi: Yusuf Izz ud-din, Mahmud Jalal ud-din, Mehmed Salim, Khalif 'Abdu'l-Majid II,
Mehmed Shavkat, Mehmed Saif ud-din (see below).
Kcerke: Saliha, Nazima, Amina, Azma, Amina, Fatima, Munira.

Abdulaziz postade sultan u junu 1861. godine. Takodjer i on rasipase drzavne pare za
privatne potrebe, dajuci da se grade raskosne palace i placajuci skupa okupljanja i
slavljenja. Da bi dosao do novaca koji bi omogucio njegov rasipni zivot, Carstvo je bez
milosti dalje pljackano. Stremljanja za samostalnoscu, Crne Gore i Krete koja je
zahtijevala pripajanje Grckoj, bijahu odmah ugusena.

U medjuvremenu je prekomjerno rasla i rasipna ovisnost Sultana Abdulaziza.

400 muzicara, 200 cuvara vrata, 300 namjesnika u kuhinji i 400 stalskih momaka
moradose biti placani. Valida kupovase dnevno 50 svilenih odjeca, koje je samo
poklanjala. Sultan je kupovao oklopne brodove, bez da ima posadu za njih ili lokomotive,
iako nisu postojale sine za to. Abdulaziz je lovio kokosi u prostorijama svoje palace
organizujuci da vojnici glume borbu. Ima je panicni strah od toga da ne bude otrovan i
plasio se vatre. Godisnje je bilo potrebno 2 miliona funti samo za izdatke sultana. 1875.
godine je drzava bankrotirala. U Bosni i Hercegovini i u Bugarskoj je doslo do ustanka, a
i u vladi je doslo do zavjere protiv sultana. Abdulaziz bi 1876.godine smijenjen i malo
nakon toga je izvrsio samoubistvo.

Sultan Murat V

MURAT V
21. Septembar 1840.- 29. August 1904.
Vladao: 30. Maj 1876.-31. August 1876.
Otac: Abdul Mecid
Mati: Sevk Efza Kadin Sultan
Zene: Elru Mevhibe, Reftar-i Dil, Shayan, Meyl-i Servet,
Konkubine: Resan Hanimefendi, Cevher-riz Hanimefendi, Nev-Dürr Hanimefendi,
Remish-Naz Hanimefendi, Filiz-ten Hanimefendi, Visal-i Nur Hanim.
Sinovi: Salih ud-din (vidi dolje), Suleyman, Saif ud-din.
Kcerke: Khadija, Fahima, Fatima, Aliya.

Murat V je dodje na osmansko prijestolje u junu 1876. godine, jako ovisan o alkoholu.

Kabinet je polagao velike nade u novog sultana, da ce biti zagovornik novih reformi, ali
vladar zbog svoje bolesti nije mogao obavljati svoje javne i politicke obaveze. Jedna
lijecnicka komisija je napravila uvid u njegovo zdravstveno stanje i proglasila da je
nesposoban za obavljanje svojih duznosti. Nakon njegovog smjenjivanja, umrije Murat
V. u avgustu 1904. godine.

Abdulhamid II

ABDUL HAMID II
21. Septembar 1842.-10. Februar 1918.
Vladao: 31. August 1876.-27. April 1909.
Otac: Sultan Abdul Mecid
Mati: Tir-i Mujgan Sultana
Zene: Nazik-eda, Bedr-i Felek, Safi-naz Nur-efzun, Bidar, Dilpesend, Mezide Mestan,
Emsal-i Nur, Ayse Dest-i Zer Musfika.
Konkubine: Saz-kar Hanimefendi, Peyveste Hanimefendi, Fatma Pesende Hanimefendi,
Behice Maan Hanimefendi, Saliha Naciye Hanimefendi.
Miljenice: Durdane Hanim, Calibos Hanim, Nazliyar Hanim.
Sinovi: Mehmed Salim, Abdul-Kadir (vidi dolje), Ahmed Nuri, Burhan ud-din, Abdur
Rahim Hayri, Ahmed Nur ud-din, Mehmed Badar ud-din, Mehmed Abid.
Kcerke: Ulvia, Zakia, Fatima, Naila, Seniya, Seniha, Sadiya, Khadija, Hamida, Rafia,
Khadija, Aliya, Kamila, Samia.

1876.godine dodje Abdulhamid II na vlast. On je bio zadnji samostalni autokrat

Osmanskog Carstva. Njegove strasne represalije i njegov krvavi stil vladavine su
doprinijeli tome, da je zbog toga dobio naziv "Crveni sultan". Abdulhamid II je dosao na
vlast kada se Carstvo nalazilo u jednoj vrlo teskoj situaciji, pobune i losa ekonomska
situacija su slabile jos vise, ionako raspadajuce Carstvo.

U toku samo pola stoljeca, postade od "bolesnika" jedan - "umiruci na Bosforu".

Sultan Abdulhamid II je dao da se gradi palaca Yildiz Kosk. 1877. godine Rusi su
ugledali svoju sansu da se probiju do Sredozemlja i objavise Turskoj rat. Istovremeno
bijahu borbe na Dunavu, Crnom moru, Balkanu, pa cak i kod Karsa na granici samog
Kavkaza. Na svim frontovima su Turci dozivjeli znacajne poraze. Rusima bijase poslo za
rukom da iz Jedrena nadiru, te tako dodjose blizu i samog Istambula. 31. januara 1878.
godine dodje do prekida ratnih dejstava i nakon toga potpisivanja mira u San Stefanu
1878. godine, gdje ce Rusi diktirati Turcima svoje uslove. Tim ugovorom izgubise
Osmanlije svoja cijela evropska podrucja i posjede i smjedose zadrzati samo Trakiju do
Jedrena. Srbija, Crna Gora, Bugarska, Rumunija, (Bosna i Hercegovina!) postadose
samostalne. Osim toga bijase omogucen samo Rusima prolaz kroz moreuz, i u ratu i
miru. Iste godine htjedose opet napasti Turke, ali se usprotivise skoro sve velike evropske
sile protiv Rusa, sprecavajuci time Rusima prodor u Sredozemlje. Na Berlinskom
Kongresu 1878.g. bijase ugovor iz San Stefana povucen.
Ratni sukobi iz 1877. i 1878. godine nisu bili za Ruse od velikog znacajnijeg uspjeha, a
sama Turska je izgubila samo malo zemlje.

Sultan Abdulhamid II je sve vidnije postajao tiranin, koji je Armence u svom Carstvu
poceo naveliko da progoni, a stanovnistvo sve vise izlagao mrezi potkazivaca i spijuna.
Suprotno velikim evropskim silama kao sto su Velika Britanija, Francuska, Austro-
Ugarska, koje su pokusavale da dokrajce Osmansko Carstvo, Njemacka pod carem
Wilhemom II pomoze Turcima da ojacaju svoje Carstvo i nanovo organizuju svoju, vec
jako oslabljenu armiju. Zbog opceg nezadovoljstva prema sultanu, protivnici
Abdulhamida II stvorise 1908.g. opozicijsku partiju "Mladi Turci", ciji vodja bijase
Enver Pasa.

Tako je doslo do sukoba slicnih gradjanskom ratu u kome se jedan od "Mladih Turaka",
kome je armija bila odana, uputi u pravcu Istambula, svrgnuvsi 24. augusta 1908. godine
sultana Abdulhamida II. On umrije 1918. godine u zatvoru u Istambulu.

MEHMED V
02. Novembar 1844.-03. Juli 1918.
Vladao: 27. April 1909.-1918.
Otac: Abdul Mecid
Mati: Gulcemal Kadin Efendi
Zene: Kam-res, Durr-i And, Mihr-engiz, Naz-perver, Dil-firib.
Sinovi: Mehmed Zia ud-din, Mehmed Najim ud-din, Omar Hilmi.
Kcerka: Rafia.

Novi sultan Mehmed V, moze zahvaliti svoj dolazak na vlast u aprilu 1909. godine
"Mladim Turcima". On je bio prvi konstitutivni predstavnik vlasti u Osmanskom Carstvu.

Na samom pocetku svoje vladavine, moradose Turci odustati od svojih zadnjih ´prava´
koja su polagali na Bosnu i Hercegovinu, koju onda okupira Ausro-Ugarska. Bugarska se
proglasi nezavisnom. U ratu sa Italijom 1911. godine morade Turska sama predati
Tripolitaniju i grad Tripoli i izgubi tako Alzir (1830) i Tunis (1881) kao posljednje
posjede u Sjevernoj Africi. U oktobru 1912. godine izbi Prvi Balkanski rat u kome se sve
balkanske zemlje ujedinise u borbi protiv Turske, nastupajuci na sirokom frontu. Turci
moradose trpjeti teske poraze, ipak Enver Pasa postavi novoorganizovanu vojsku
nasuprot njima i napravi prodor protiv Bugarske vojske koja je opsjedala Adrinopolj.
Medjutim, on bijase tako tesko porazen da je u maju 1913. godine morao da zakljuci
prekid svih borbi i da preda evropske posjede sve do Istambula. U junu 1913. godine izbi
Drugi Balkanski rat, kada je Bugarska napala svog saveznika - Srbiju, jer se nisu mogla
obadva naroda dogovoriti oko podjele tek oslobodjenih teritorija. Enver Pasa je iskoristio
takvu situaciju, pa napade i potuce Bugarsku, koja je zaposjednula i drzala Jedrene. Kroz
tu pobjedu, Turska bijase u mogucnosti da zadrzi Istocnu Trakiju.

U Prvom svjetskom ratu, Turska se borila od oktobra 1914.g. na strani sila Osovine. U
prvo vrijeme, Turcima je poslo za rukom, da izmedju januara i avgusta 1916. godine u
regionu Kavkaza pod vodstvom Mustafe Kemal Pase, zaustave prodor Rusa koji su usli
duboko u teritoriju Carstva, pa cak da ih i potisnu iza granice. Mustafa Kemal je uspio
takodjer da zaustavi Francuze i Engleze koji su dosli na Dardanele, te da vrati i sprijeci
njihov prodor prema Istambulu. 1917. godine su Englezi zapoceli veliku ofanzivu protiv
Turske u Palestini. Odbrambena linija fronta Osmanlija je kod Jeruzalema bila probijena i
grad je potom bio zauzet od strane saveznika. Mustafa Kemal Pasa je brzo zauzeo novu
odbrambenu liniju kod Damaska. Usprkos tome, Englezi su zauzeli grad u oktobru 1918.
godine, a Turci se moradose povuci na sjever, kada ih je sustigla vijest o zavrsetku Prvog
svjetskog rata.

Sultan Mehmed V umrije iznenada 2. juna 1918. godine, jos prije nego sto se rat zavrsi.

Sultan Mehmed VI

MEHMED VI
02. Februar 1861.-15. Maj 1926.
Vladao: 04. Juli 1909.-01 Novembar 1922.
Otac: Abdul Mecid
Mati: Gulistu Sultana
Zene: Emine Nazik-eda, Sadiye Meveddet, Insirah, Nevvare, Ni'met Nev-zad.
Sin: Ertugrul.
Kcerke: Munira, Fatima Rukiya.
Sultan Abdulmedzid II

ABDUL MECID II
20. Maj 1868.-23. August 1944.
Vladao 1922.-1944.
Otac: Abdul Aziz
Mati: Durr-i Nev
Zene: Shahsuvar, Hair un-nisa, Atiya Mihisti, Bihruz
Sin: Omar Faruk
Kcerka: Khadija Hayriya Aisha Dur-i-Shahvar.

Posljednji osmanski sultan koji je vladao u Istambulu. Posto je Mustafa Kemal Ataturk
ukinuo sultanat 1922. i odvojio ga od kalifata Abdul Mecid je imao samo kalifsku,
duovnu vlast koja je od proglasenja turske republike 1923. bila nominalna, a i nju je
izgubio ukidanjem kalifske casti 3. marta 1924. Tada je napustio Tursku i umro u
inostranstvu.

Zadnji sultan, jednom tako velikog Osmanskog Carstva, stupi na prijesto 3. juna 1918.
Samo nekoliko mjeseci prije njegovog dolaska na vlast bio je potpisan mirovni sporazum
u Mudrosu u oktobru 1918. godine. Pristalice "Mladih Turaka" su odlazili u inostranstvo.

Enver Pasa se borio u Turkmenistanu protiv sovjetske Crvene Garde, gdje je i pao u
borbi.

Za sultana bijase nemoguce vise da vlada Carstvom i nije mu preostalo nista drugo, nego
da prizna uslove mira u Sevresu 1920. godine, koji su diktirani od strane Antante.
Osmansko Carstvo bijase tako kompletno podijeljeno. Nastadose grcke, italijanske,
engleske i francuske teritorije, na Istoku nezavisna Republika Armenija i autonomno
podrucje Kurda. Turcima je ostao jedan nerazvijeni pojas teritorija oko Ankare, otprilike
velicine bivse knezevine Ertugrul. Nakon kraja rata je Mustafa Kemal Pasa radio na
izgradnji jedne oslobodilacke armije, koja bi zastitila Tursku od prisutne vladavine
stranaca.
U godinama 1920. i 1922. mu je uspjelo da sa svojim trupama istjera Ruse i Italijane iz
Turske. Takodjer, bilo mu je moguce da zadrzi Francuzima obecana podrucja. Borba
protiv Grka je bila posebno strasna za obadvije strane, sa velikim gubicima. Ipak,
Mustafa Kemal Pasi podje za rukom da istjera Grke sa azijskog dijela Turske i tako
oslobodi nazad grad Izmir.

Da bi mogao otcijepiti od Grka Istocnu Trakiju, Kemalove trupe su probile engleske

linije odbrane na Dardanelima. Englezi su se povukli iz Turske i Grci moradose tako
priznati bivse granice istocno od Marice.

Pod pritiskom Mustafe Kemala, Nacionalna Skupstina je 1. novembra 1922. godine

donijela odluku da se Sultanat stavi van snage i zadnji sultan Mehmed VI morade
napustiti zemlju. On umrije 16. maja 1926. godine i egzilu.

Gazi Mustafa Kamal Pasa - Ataturk (Otac Turaka), proklamovao je 29. oktobra 1923.
godine Republiku, te tako postade prvi predsjednik. On je bio sef drzave, predsjednik
parlamenta i glavni vodja vojnih snaga. Turska narodna partija je bila, jedina dozvoljena
partija.

Titularni sultani izvan Turske

Ahmed Nikhad

AHMED NIKHAD
6. Juli 1883.- 4. Juni 1954.
Titularni sultan 1944/54.
Otac: Mehmed Salih ud-din
Mati: Naziknaz
Zene: Safru, Navrastan
Sin: Ali Vassib
Osman Fuad

OSMAN FUAD
26. Septembar 1895.-22. Maj 1973.
Titularni sultan 1954/73.
Otac: Salih ud-din
Mati: Calefer
Zena: Nabila Karima

Abdul Aziz

ABDUL AZIZ
Titularni sultan 1973/77.
26. Septembar 1901.-19. Januar 1977.
Otac: Saif ud-din
Mati: Nazima Faleka
Zena: Bar-Kamal
Sin: Hurram

Ali Vassib

ALI VASSIB
14. Oktobar 1903. - 9. Decembar 1983.
Titularni sultan 1977/83.
Otac: Ahmed Nikhad
Mati: Safiru
Zena: Amina Mukbila
Sin: Osman Salah ud-din
Orhan

ORHAN
Titularni sultan 1983/94.
11. Juli 1909.-12. Mart 1994.
Otac: Abdul-Kadir
Mati: Mihrban
Zene: Nafia, Margaretha Irma
Sin: Salim Orkhan
Kci: Fatima Necla

Ertugrul Osman

ERTUGRUL OSMAN
Zadnji titularni sultan od 12. Marta 1994.
31. August 1912.
Otac: Burhan ud-din
Mati: Aliya Malik Nazliyar
Zene: Gulda, Zainab