!

l
l
l

I
 I
l
13
A formai acceptance odbiór formalny
abandon porzucić
abandoned vehlcle pojazd porzucony
abatement zmniejszenie
nolse abałement zmniejszenie hałasu
abbreviate skracać
abbrevlatlon skrót
abrade wytrzeć
abraslon ścieralność
abraslon reslstance, reslstance to abraslon
odporność na ścieranie
abraslon reslsta"t odporny na ścieranie
abraslon test badanie ścieralności
abraslon value wartość ścieralności
aggregałe abrasfon value, AAV wartość ście-
ralności kruszywa
Deval abraslon tester bęben Oevala
abrasIve ścierniwo, ścierny
abraslve sheet. abrasIve paper papier ścierny
absent wlthout leave, AWOl nieobecny bez
zezwolenia
absorb stłumić, wchłaniać
absorptlon wchłanianie, absorpcja
capJJlary absorptlon kapilarne podnoszenie
(wody)
wałer absorptlon wchłanianie (wody), nasiąk-
liwość
abstentlon wstrzymywanie
abutment przyczółek
aeeelerate przyspieszać
accelerated laboratorytest, ALT przyspie-
szone badanie laboratoryjne
aecelerated loadlng facllfty, ALF urządzenie
do przyspieszonych obciążeń
accelerated pollshlng test przyspieszone ba-
danie polerowalności
aecelerated procedure procedura (metoda)
-, przyspieszona
acceleratlon przyspieszenie
aceeleratlon lane pas włączania, pas przy-
spieszania
accelerator pedał gazu, przyspieszacz
aecelerator (conerete addltive) środek przy_
spieszający (domieszka do betonu)
accept akceptować, przyjmować
accepte~ referenee value przyjęta wartość
odniesienia
acceptable dopuszczalny. możliwy do przyjęcia
acceptable quallty fevel, AQL poziom jakości
akceptowany, wadliwość dopuszczalna
aceeptance odbiór, przyjęcie
aeceptance sampllng inspectlon kontrola po-
bierania próbek
account
acceptance test, acceptance testlng próba
odbiorcza, badanie odbiorcze
access dojazd, dostęp
.. access control, control of access kontrola
dostępu
aceess door drzwiczki kontrolne, właz
access road droga dojazdowa
means of access sposób dostępu
point of aecess punkt włączenia (do drogI)
rlght of aceess prawo dostępu
road wlth IImlted access droga o ograniczo-
nym dostępie
aecesslblllty dostępność
accessory dodatkowy, pomocniczy
accessorles przybory .
aceessory drlve napęd pomocnicZy
accldent wypadek ./
aeeldent analysls ,fnaliza wypadku
accldent blaek spot mięJsce niebezpieczne
(..czarny punkt")
accldent data dane o wypadku
accldent occurence występowanie wypadku
accldent preventlon prewencja przeciw~
y.,.ypadkowa, zapobieganie wypadkom
aceldent prane skłqnny do y.,.ypadków
aeeldent proneneM niebezpieczeństwowy_
padków
aceldent report raport o wypadku
aeeldent wlth serlous Injury wypadek z cięż­
kim uszkodzeniem ciała
damage-onlyaecldentJ material damage only
aeeldent y.,.ypadek pociągający za sobą tylko
szkodę materialną
fatal aecldent wypadek śmiertelny
near (miss) aeeldent prawie wypadek
personalinjury aeeldent, InJury aeeldent wy-
padek z uszkodzeniem ciała
result of an aeeldent wynik wypadku
rlsk of accldent ryzyko wypadku
trafflc aceldent wypadek drogowy
aecordanee zgodność
In accordanee wlth stosownie do, według,
zgodnie z
accordlng to stosownie do
aceount, Ale konto bankowe, rachunek; obli-
. czyć, oceniać
aeeount for usprawiedliwiaćsię, uzasadniać
accountant księgowy, rewident księgowy
aeeountlng księgowanie, rachunkowość
bloeked aceount rachunek zablokowany (za-
mrożony)
profit and lass aeeount rachunek strat I zy_
sków, rozliczenie, zapłacenie
settlem,nt of aceounts likwidacja rachunku
 l.
account 14
[
statement ot accounł wyciąg z konta trafflc-actuated (slgnal) control sterowanie
take into account brać pod uwagę sygnalizacją wzbudzaną przez pojazdy
accountable odpowiedzialny. podlegający księ­ vehlcle actuated wzbudzony przez pojazdy
gowaniu actuatlon uruchamianie, wzbudzanie
accredltatlon akredytowanie acute-angled ostrokątny
accredlłed laboratory akredytowane (upowa- adapt dostosować
żnione) laboratorium
laboratory accreditation akredytowanie (upo-
adapter element pośredniczący, łącznik
adaptation dostosowanie [
ważnienie) laboratorium addendum dodatek
accrue należeć się, narastać addltJon dodawanie
accumulate gromadzić, kumulować addlllonal dodatkowy, dalszy
accumulator akumulator addltlonal element dodatkowy element,
accuracy dokładność, ścisłość składnik uzupełniający
accuracyot measuremenł dokładność po- addltionallane pas dodatkowy
miaru addltional wark praca dodatkowa
accurałe dokładny. ścisły addillvo dodatek
achleve osiągnąć addltlve to Improve grading dodatek ulepsza-
acld kwas, kwaśny jący uziarnienie
acld reslsta"t kwasoodporny
acld test badanie kwasowości, próba twardo-
ści
adheslon adhezja, przyczepność
adheslon agent środek adhezyjny
adheslon between Jayers, layer adheslon
[
acld-free bezkwasowy adhezja (przyczepność) międzywarstwowa,
carbonie aeld kwas węglowy warstwa sczepna
hydrochlorle acld kwas solny
nllrle acld kwas azotowy
adheslon test badanie przyczepności
adhoslvo klej, klejący
D
phosphorlc acld kwas fosforowy adheslveness adhezyjność, przyczepność
silicie aeld kwas (meta) krzemowy adlt sztolnia
sulphurlc acld kwas siarkowy
acknowledge potwierdzić
adjacent graniczący, sąsiadujący
adloln przyłączyć, sąsiadować
D
acknowledged rules ot technology uznane adjourn odraczać, przesuwać (posiedzenie)
zasady techniki
acqulsItlon nabycie. zbieranie
data acqulslllon zbieranie danych, gromądze-­
adjust dopasować
adjusłable nastawny
adJustment dopasowanie, uregulowanie
[
nie danych adjuvanł środek pomocniczy, domieszka
land acquisltton nabycie gruntu
aet akt, dokument, ustawa
adminlsłratlon administracja, zarząd
business administratlon administracja przed~
r' (~
actlon działanie, czynność. sprawa sądowa sięwzięcia
accldental actions działanie przypadkowe Fodoral Hlghway Adminlslrallon, FHWA
correctJve actlon działanie korygujące US Federalna Administracja Drogowa
preventlve actlon akcja zapobiegawcza road administratlon administracja drogowa,
take legal actlon wszcząć postępowanie zarząd dróg
thermal actron oddziaływanie temperatury admlsslble dopuszczalny
wind actions obciążenie wiatrem
actlvlty aktywność, działalność
. actlvltY report sprawozdanie z działalności
admlsslon dopływ, dopuszczenie
admlxture domieszka
acceleratlng admlxture domieszka przyspie-
[
actual aktualny, rzeczywisty szająca
actual conditJon warunki rzeczywiste
actual slze \'wYmiar aktualny, wymiar rzeczy-
wisty
alr-enłralnlng
trzająca
admixture domieszka napowie-

rełardlng admlxlure domieszka opóźniająca,

[
actualstress naprężenie rzeczywiste opóźniacz
actual vaiue wartość rzeczywista water reducing admixture domieszka upłyn-
actuate uruchamiać, wzbudzać niająca
actuated pobudzony, uruchomiony adopt przybrać, zastosować
actuated slgnal sygnał uruchamiany przez adoptlon wybór, zastosowanie
pojazdy, sygnalizacja wzbudzona
demand-actua~ed sterowany potrzebą
advance korzyść. postępować naprzód
advance dlrectlon slgn znak przed drogo- c
[
L
L
 15
wskazem, tablica przeddrogowskazowa
advance headIng sztolnia kierunkowa (pilo-
tująca)
advance Informatlon sigo tablica przed zna-
kiem informacyjnym
advance payment płatność z góry, przedpłata,
zaliczka
advance slgnlng ustawienie tablic przed zna-
kami kierunku
advanced slgnal sygnał ostrzegawczy
In advance z góry, przed
adverse przeciwny, niechętny
adverłise ogłaszać, zareklamować
adverłlsement ogłoszenie, obwieszczenie
adviser, advlsor doradca
advlsory doradczy, opiniodawczy
advlsory slgn zalecany znak drogowy
advlsory speed prędkość zalecana
aerlal lotniczy, powietrzny
aerlal map mapa lotnicza
aerlal photography zdjęcie lotnicze
affinlty powinowactwo, podobieństwo
afforestatlon zalesianie
aftertreatment pielęgnacja
age starzeć się, wiek
unaged nie zesta rzały
agelng, US aglng starzenie
agelng strength odporność na starzenie
agelng test badanie starzenia
long.term agelng długotrwałestarzenie
short-term agelng krótkotrwałestarzenie
agency agencja, zarząd
Hlghways Agency, HA GB Agencja Drogowa
state hlghway agency, SHA zarząd dróg kra-
jowych
agenda porządek obrad, porządek dzienny
~lnal agenda ostateczny porządek obrad
tentatlve agenda tymczasowy porządek obrad
agent (:1.) środek, czynnik
adheslon agent, bondlng agent środek adhe-
zyjny, środek wiąiący
alr-entralning agent domieszka napowietrza-
jąca
antlstrlpplng agent środek wiążący
release agent środek antyadhezyjny, środek
zapobiegający przywieraniu
agent (2) agent, pośrednik
[ site agent kierownik budowy (manager)
agglomerate aglomerat, gromadzić
aggregate kruszywo
aggregate abraslon value, AAV GB wartość
ścieralności kruszywa
aggregate control polnts punkty graniczne
krzywej przesiewu
aggregate crushlng test GB badanie kruszy-
[ wa na rozkruszenie (miażdżenie)
[
[
alr
aggregate crushlng value, ACV wartość roz-
kruszenia kruszywa
aggregate impact value, AIV wartość wytrzy-
małości kruszywa na uderzenie
aggregate rnłx mieszanka mIneralna
aggregate product size uziarnienie (wyprodu-
kowanego) kruszywa
aggregate seal uszczelnienie kruszywem
aggregate shape kształt kruszywa
aggregate slze wielkość kruszywa
aggregate skeleton, aggregate structure
szkielet mineralny
aggregate storage bln zasobnik kruszywa
aggregate type rodzaj kruszywa
ali-In aggregate pospółka
antlskld aggregate kruszywo przeciwpoślizgo-
we (szorstkie)
coarse aggregate kru!iZywo grube
filier (aggregate) wypełniacz
fine aggregate kru~o drobne
gap graded aggregate kruszywo o nieciąglej
krzywej uziarnienia
graded aggregate kruszywo o ciąglej krzywej
uziarnienia
hot aggregate słorage bln zasobnik kruszywa
ogrzanego
IIghtwelght aggregate kruszywo lekkie
maxlmum aggregate slze największy wymiar
kruszywa
minera' aggregate kruszywo mineralne
natural aggregate krusiywo naturalne
recycled aggregate kruszywo recyklowane
(powtórnie użyte)
rubber aggregate kruszywo gumowe
single slzed aggregate kruszywo jednofrak~
cyjne
synthetic aggregate kruszywo syntetyczne
(sztuczne)
agltate mieszać
agItating lorry, US agitating truck mieszarka
samochodowa
agree porozumiewać~ię, zgadzać się
agreement umowa
gentlemen's agreernent idiom. umowa
(układ) dżentelmeńska
supplementary agreement umowa dodatko-
wa
agrJculture rolnictwo
ald pomoc
flrst ald pierwsza pomoc
alm cel
alr powietrze
alr actuated napędzany powietrzem, pneuma-
tyczny
alr bath kąpiel powietrzna
alr brak, hamulec powietrzny
al.
air compressor sprężarka powietrzna
al. condltlonlng klimatyzacja
alr caoler chłodnica powietrzna
alr cushJon vehIcle poduszkowiec, pojazd na
poduszce powietrznej
alr cushloned wyposażony w poduszkę powie-
trzną
alr detrainlng admlxture domieszka odpowie-
trzająca
aJr flIter filtr powietrzny
alr fJow przepływ powietrza
aJr heater .podgrzewacz powietrza
alr humIdlfłer nawilżacz powietrza
aJr Inlet wlot powietrza
alr lack korek powietrzny, śluza powietrzna (w
kesonie)
al. outlet y,ylot powietrza
air pollution zanieczyszczenie powietrza
alr pressure ciśnienie powietrza
alr pump pompa powietrzna
alr quallty Jakość powietrza
alr separator oddzielacz powietrzny, wialnia
alr shaft kanał wentylacyjny pionowy. szyb
wentylacyjny
air supply doprowadzenie powietrza
alr vold wolne przestrzenie
alr vold content zawartość wolnych przes-
trzeni
al.-blowlng dmuchanie (asfaltu)
alr-brown bitumen, blown bitumen asfalt
dmuchany. asfalt utleniony
alr~ntraIned concrete beton napowietrzony
aIr-.entralnlng agent domieszka napowietrza-
jąca
alr-.entralnment meter przyrząd do pomiaru
wolnych przestrzeni (w mieszance betonowej)
alrtJght nieprzepuszczający powietrza, herme-
tyczny
amblent alr powietrze otaczające
clearthe alr idiom. oczyścić atmosferę (z
podejrzenia itp.)
aircraft samolot
alrfield lotnisko, pole wzlotów
alarm alarm. sygnał alarmowy
alarm system instalacja alarmowa
back-up alarm sygnał ostrzegawczy jazdy
wstecz
algorlthm algorytm
aUgn ustawiać w osi. wytyczać
aIlgnment trasa, trasowanie, tyczenie
horlzontal allgnment trasa w planie
horlzontal and vertrcal allgnment trasa w po-
ziomie i w pionie
realIgnment poprawa trasy
vertical aUgnmenł przekrój podłużny, niwe-
leta
16
allphatIe alifatyczny. łańcuchowy
aJlphatlc compounds związki alifatyczne
alkalJ-reslstant ługoodporny, odporny na dzia-
łanie alkaliów
alkali slllca reaetlon, ASR odczyn alkaliczny
all·ln aggregate pospółka
all-purpose ogólnego przeznaczenia, uniwersal-
ny
[~
all-wheel na wszystkie koła
all-wheel brake hamulce na wszystkie koła
all-wheel drive napęd na wszystkie koła
alley aleja, boczna uliczka, uliczka {w mieście}
blind alley ślepa ulica
alllgator crackJng idiom. spękania przypomina-
jące skórę aligatora
aUocation przeznaczenie funduszów {pieniędzy}
allow pozwalać. dopuszczać
allowed, allowable dozwolony, dopuszczalny
alloy stop (meta/I), stapIać .
alter zmieniać (się), odmieniać
alternate zmieniać (się) kolejno; przemienny
alternating current, AC prąd zmienny
altimeter . wysokościomierz
altltude ~okość (nad poziomem morza).
wzniesienie
lJ
amblent otaczający
amblent alr powietrze otaczające
amblent condltlons warunki otoczenia
amblent temperature temperatura otoczenia
amblguous dwuznaczny, niejasny
amendment poprawka (b/ędu itp.)
amendment proposal propozycja poprawki
Amerlcan AssociatJon ot Stałe Hlghway and
TransportatIon Officials, AASHTO Amerykań­
o
skie Stowarzyszenie Urzędników Stanowej
Administracji Dróg i Transportu, AASHTO
nu
Amerlcan Socjety for Testing and Materlals,
ASTM Amerykańskie Stowarzyszenie Badań I
Materiałów, ASTM
amorphous bezpostaciowy. bezkształtny
amount ilość, kwota,
amount ot substance Ilość substancji
amphołerJc amfoteryczny (o własnościach za-
równo zasadoy,ych jak; kwasowych)
ampllfier wzmacniacz (telefoniczny)
amplltude amplituda
o
analogous analogiczny, podobny
analogue analog
analyse, US analyze analizować, badać
[)
analysls analiza, badanie
asphalt aggregate mixture analysls system,
.. AAMAS US system badania mieszanki mine-
ralno-asfaltowej
chemlcal analysJs analiza chemiczna
cost-benefJt analysls, COBA analiza nakła­
dów I korzyści
[J
r'
L
[
[
 17
cost·effectiveness analysls analiza efektyw-
ności nakładów
regression analysls analiza metodą regresji
sensltlvity analysis analiza wrażliwości, ana-
liza czułości (układu sterowania)
5011 analysls badanie gruntu
thermal analysls analiza termiczna
traffie analysis analiza ruchu, badanie ruchu
varlance anałysls analiza wariancyjna
volumełrlc anałysls analiza miareczkowa
(objętościowa)
anchor kotew, kotwica
anchor bolt śruba fundamentowa. śruba ko-
twowa
anchor head głowica kotwy
anchor hole otwór kotwiący
anchor plate płyta kotwiąca
anchor rall szyna kotwiąca
anchorage zakotwienie. kotwicowisko
friction·type anchorage zakotwienie typu cier-
nego
anclllaries wyposażenie pomocnicze
road anclllaries drogowe wyposażenie pomoc-
nicze, drogowe urządzenia towarzyszące
andeslte andezyt
angle kąt, kątownik; węgielnica; naroże
aeute angle kąt ostry
angle bar kątownik
angle beam kątownik ciesielski; węgielnica;
kątownik stalowy
angle blade lemiesz {o zmiennym kącie usta·
Wiania}
angle grlnder szlifierka kątowa
angle of devlatlon kąt odchylenia
angle of Internal frictlon kąt tarcia wewnętrz­
[ nego
angle of repose kąt stoku naturalnego
angle ot shear kąt oporu (gruntu) przy ści-
naniu, kąt ścinania
angle parking parkowanie ukośne
angle tle zastrzał narożny, stężenie ukośne
euttlng angle kąt skrawania
Intersection angle kąt skrzyżowania (przecię­
[ cia)
obtuse angle kąt rozwarty
phase angle kąt fazowy, kąt przesunięcia fa-
zowego
[ angledozer spycharka skośna
angular kątowy, kanciasty
subangular graniasty o zaokrąglonych naro-
żach
angularity kanciastość
coarse aggregate angularity ostrokancia-
stość krus2y\Va grubego
flne aggregate angularity ostrokanciastość
[ kruszywa drobnego
L . ::~ ~
';;;:":::)
[
[
[
[
applicatJon
anionie anionowy
anIonie bitumen emulsJon anionowa emulsja
asfaltowa
anneal wyżarzać, nagrzewać
anneallng wyżarzanie, nagrzewanie
aonual roczny, doroczny, coroczny
annual generał meeting doroczne zgroma-
dzenie ogólne
annuaiised capital eosts roczne koszty inwe-
stycyjne
anodlse eloksalować (obrabiać powierzchnię
stopów aiuminium plZez anodowe utlenianie)
antl przeciw-, anty-,
antldazzle przeciwodblaskowy, przeciwolśnie-
niowy
antldazzle sereen osłona przeciwolśnieniowa
antlfreeze środek zapobiegający zamarzaniu
antlglare przeciwolśnieniowy
antirust przeciwrdzew'ny
antlrust agent środ~k przeciwrdzewny
antlskld przeciwpqslizgowy
antlcipate przewidywać
antlelpated traffie loadlng przewidywane
obciążenie ruchem
antleorroslve przeciwkorozyjny, zabezpieczający
przed korozją
antlcorroslve agent środek przeciwkorozyjny
antieorrosive prime; przeciwkorozyjna powło-
ka gruntująca
antlstrlpping zabezpieczenie przed odl)Waniem
powłoki
antlstrlpping addltlve dodatek adhezyjny
antlstrlpplng agent środek adhezyjny
stripplng usuwanie, zdzieranie powłoki, roz-
bieranie, odmycie
anvll kowadło
aperture otwór, szczelina, szpara
sereen aperture otwór sitowy
apllte aplit (magmowa skala ty/owa)
apparatus aparat, przyrząd, urządzenie, apara-
tura
apparent dostrzegalny, widoc~y, pozorny
apparent density gęstość pozorna (w glcm 3 )
apparent speelfle gravlty gęstość objętościo­
wa pozorna (bezwymiarowa, w stosunku do
gęstości wody)
appendix dodatek, załącznik
appllcablJlty przydatność, możność zastosowa-
nia
appllcabie odpoWiedni, dający się zastosować
not applleable, NA nieodpowiedni, nie dający
się zastosować
appllcant zgłaszający(się), petent, kandydat
appllcatlon zastosowanie, zgłoszenie, podanie,
wniosek
appllcatlon guide wytyczne (instrukcja)

::a!:p!:PI::lc::a::t::.io::n.:-
stosQw5nia
applleatlon ot a normative document zasto-
sowanie dokumentu normatywnego
field ot appJicatlon ... zakres stosowania
hot application zastosowanie na gorąco
method ot applJcation metoda (sposób) za-
stosowania
tack eoat applleation skropienie lepiszczem
asfaltowym przed ułożeniem następnej war-
stwy
apply zastosować
appralsal ocena, oszacowanie, wycena
approach metoda, podejście; dojazd; zbliżać się
approach road droga dojazdowa
approach speed prędkość dojazdowa
approach zone strefa dOjazdu
approprJate stosowny. odpowiedni, właściwy
approval aprobata, zatwierdzenie
approval to job mix tormula aprobata projek-
tu składu mieszanki roboczej
mix type approval, MTA aprobata typu mie-
szanki
type approval aprobata rodzaju (typu)
approve aprobować, zatwierdzać
approved body organ zatwierdzający
approved sJgnatory upoważniony do aprobo-
wania (zatwierdzania)
approxlmate przybliżony
approxlmation przybliżenie, obliczenie przybli-
żone
apron fartuch, płyta lotniskowa
aquaplanlng akwaplaning, poślizg wodny
aqueduct akwedukt
aquifer formacja (warstwa) wodonośna
arborlculture uprawa drzew, szkółka drzew
are łuk
arc span przęsło łukowe
are weldlng spawanie metodą łuku
areh łuk, łęk, sklepienie
areh beam belka łukowa
arch brldge mosllukowy
areh pressure ciśnienie sklepieniowe (w me-
chanice gruntów)
bowstrlng 8rch brldge most łukowy ze ścią­
giem
area obszar, pOWierzchnia, okolica, strefa
I
L.
1_8 r'
residentlal area obszar mieszkalny
rest area miejsce wypoczynku -..,
servlce area miejsce obsługi podróżnych -[ ':.
staeklng area powierzchnia akumulacji ..
traffłc restralnt area strefa uspokojonego ru- --'
chu (organicznego)
arithmetlc al)'tmetyczny
arithmetie mean średnia al)'tmetyczna
arkose arkoza, piaskowiec gruboziarnisty
armoured opancerzony, pancerny
aromatlc aromatyczny'
aromatle compounds związki aromatyczne
arrange układać, porządkować
arrangement układ, ustawienie
recognition arrangement układ rozpoznawczy CJ!
arrest zatrzymywać, hamować LJ
arrester bed droga hamująca pojazdy
arrls krawędź, kant
arrls rall szyna trzykrawędziowa
arrlval przybycie, przyjazd
arrow strzałka
arrow sJgnal sygnał kierunkowy
dlrectlon arrow strzałka kierunkowa
ArtesJan well studnia artezyjska
artJculate połączyć, łączyć przegubowo
artlculated bus autobus przegubowy
articulated dum p truck samochód wywrotka
połączony przegubowo
artleulated traJIer naczepa
D
artJculated vehlcle pojazd przegubowy
arłlflclal sztuczny n
as soon as posslble, ASAP możliwie najszyb-
ciej
u
asbestos azbest
asbestos blanket koc azbestowy
ash popiół
f1y ash popiół lotny
munlclpal waste combustlon ash popiół ze
spalania odpadów miejskich
pulverlsed fly ash, PFA popiół lotny
asphalt US asfalt
asphalt (wg RILEM) mieszanka mineralno-
-asfaltowa
asphalt binder lepiszcze asfaltowe, lepiszcze
bitumiczne
asphalt cement US asfalt

, !
i
areal treatment obróbka powierzchni
całchment area powierzchnia zlewni
cross-sectlonal area powierzchnia przekroju
asphalt concrete, asphaltle concrete beton
asfaltowy
asphalt desJgn projektowanie składu mie-
[J
poprzecznego szanki asfaltowej
downtown area śródmieście asphalt tumes US opary asfaltowe, emisja
Industrial area obszar przemysłowy węglowodoru
pedestrIan area strefa przeznaczona dla pie- asphaltJoint sealer USzalewa asfaltowa (do
szych szczelin)
pienie area miejsce do posiłków, miejsce na
piknik
asphalt kerb krawężnik asfaltowy
asphalt mlxing plant wytwórnia mieszanek
o
[
I'
IJ

o
l~
lJ
 19
asfaltowych
asphalt modifier US modyfikator asfaltu
asphalt pavement nawierzchnia asfaltowa
asphalt paver układarka mieszanek asfal~
towych
asphalt prlmer US asfalt p niskiej lepkości
do spryskania wstępnego
asphalt rock skała asfaltowa
asphalt rubber hot mlx mieszanka mineral-
no-asfaltowa na gorąco modyfikowana gumą
asphalt rubber, AR US asfalt modyfikowany
gumą
asphalt·aggregate compatlbllity zgodność
asfaltu i kruszywa
asphalt-aggregate mlxture analysis system,
AAMAS US system badania mieszanek
mineralno-asfaltowych
clinker asphalt beton asfaltowy z kruszywem
klinkierowym
coarse cold asphalt gruboziarnista mieszan-
ka mineralno-asfaltowa na zimno
compressed rock asphalt prasowany asfalt
naturalny
cut-back asphalt US asfalt upłynniony
dense graded asphalt concrete beton asfal-
towy ścisły
design asphalt content US dobór zawartości
asfaltu (w mieszance)
---;
design-mlx asphalt projekt składu mieszanki
asfaltowej
fine eold asphalt drobnoziarnista mieszanka
mineralno-asfaltowa na zimno
full-depth asphalt construetlon, full·depth
asphalt pavement asfaltowa nawierzchnia
na pełną jeJ grubość
gussasphalt asfalt lany
hot mlx asphalt, HMA mieszanka mineralno-
-asfaltowa na gorąco
hot rolled asphalt, HRA mieszanka mineral-
no-asfaltowa typu _hot rolled asphalt- (o
uziarnieniu nieciągłym)
hot-mix asphalt eoncrete beton asfaltowy (na
gorąco)
lake asphalt asfaltjeziorny (naturalny)
mastic asphalt mastyks asfaltowy
mastle asphalt screed gładzik do rozkładania
asfaltu lanego
mlcro asphalt drobnoziarnista mieszanka
mineralno-asfaltowa
mlneral fllled asphalt mastyks asfaltowy
[ naturał asphalt, native asphalt asfalt natural-
ny
petroleum asphalt US asfalt ponaftowy
porous asphalt nawierzchnia asfaltowa poro-
[ wata (drenująca)
reclalmed asphalt pavement, RAP mieszan-
[
L
l
[
[
attestation of conformity
ka z recyklingu nawierzchni asfaltowej, de-
strukt asfaltowy
reflned lake asphalt rafinowany asfalt jezior-
ny
rock asphalt asfalt naturalny
.rolled asphalt nawierzchnia asfaltowa wało­
wana
sand asphalt asfalt piaskowy
sheet asphalt cienka warstwa z asfaltu pia-
skowego
50ft asphalt miękka mieszanka asfaltowa
stane mastle asphalt mieszanka mastykso-
wo-grysowa, mieszanka typu SMA
stone matrlx asphalt US mieszanka masty-
ksowo-grysowa, mieszanka typu SMA
thlck 11ft asphalt pavement grubowarstwowa
nawierzchnia asfaltowa
whlsper asphalt cichą-nawierzchnia asfaltowa
asphaltenes asfalteny/ ~
assemble montować/składać
assembly zestaw, m.ontaż
assembly IIne linia montażowa
assessment ocena
assessment ot pavement condltlon ocena
stanu nawierzchni
assessment of st~uctural condltlon ocena
stanu konstrukcji
computerized hlghway assessment ot ratings
and treatments, CHART komputerowa oce-
na stanu drogi
laboratory assessment orzeczenie laborato-
ryJne
laboratory assesor rzeczoznawca (ekspert)
laboratoryjny
structural assessment ocena stanu konstruk-
cJi
vlsual assessment ocena wizualna.
asslgnment wyznaczenie, przydzielenie
trafflc asslgnment obciążenie ruchem
asslstance pomoc
assortment wybór, "asortyment
assurance zapewnienie ljakości)
quality assurance, QA zapewnienie jakości
at-grade wJednym poziomie
attach zamocować, przyłączyć
altachment przyłączenie, przyrząd
attentlon uwaga, dbałość
for alte"tatlen of do rąk pana(i)
atłenuatlon tłumienie
Impact attenuator tłumik uderzeń
Alterberg IImits granice Atterberga
IIquid limit granica płynności
plastlc limit granica plastyczności
plastlclty Index wskaźnik plastyczności
shrlnkage limit granica skurczalności
~ttestatlo~ of conformity poświadczenie
! attestation of conformity

zgOCi10ŚC\
attritio" zdzieranie. ścieranie,
ścieranie
byattrltlon przez ścieranie
zużycie przez ręki
20

dlrect award przyznanie (kontraktu) z woJnej

record of award protokół przyznania (kontrak-

tu) [
resistance to attritlon odporność na ścieraM to award a contract przyznać, zawrzeć kon-
nie trakt
audlble słyszalny axe siekiera, topór
audible slgnai sygnał diwiękowy axial osiowy
audlt audyt, kontrola axlalstress naprężenie normalne
audlt-testing kontrola wyrywkowa axls mat. oś
quallty audlt audytjakości,kontrola jakości axle oś (np. kola pojazdu)
auditor audytor, kontroler, rewident axle load obciążenie na oś
auger świder, przenośnik śrubowy rear axle oś ty/na
asphalt auger ślimak rozścielającymieszankę tandem axle oś bliźniacza
asfaltową
soiJ 3uger świder ziemny
worm 3uger świder spiralny
aural uszny, słuchowy B
aurai signai sygnał diwiękowy
austerlty surowość, srogość
back·up wsparcie, zabezpieczenie
[j
austerlty budget budżet oszczędnościowy
back-up alarm sygnał ostrzegawczy jazdy
austerlty measures ograniczenia oszczędno­
wstecznej
ściowe
back-up copy kopia zabezpieczająca
authenticatlon poświadczenie. uwierzytelnienie
back-up system instalacja rezerwowa
authorJse upoważniać. autoryzować
backfiii zasypka
authorlsed agent upoważnionyprzedstawiciel
backflow cofka, przepływ wsteczny
authority władza, urząd, zarząd
backhoe koparka łyżkowa podsiębierna
enforcement authorlty władza wykonawcza
backhoe loader ładowarko-koparka
local authorlty władza miejscowa
backwards wstecz, w tył
munJcipal authorłty władza miejska, zarząd
bag worek, torba
miejski
regulatory authorlty władza ustanawiająca
przepisy, władza nadzorcza
bag fii!er filtr workowy, filtr rękawowy
baghouse urządzenie z filtrem workowym
baghouse fabric dust collector odpylnik tka-
D
automatle screed control automatyczna kon- ninowy, odpylnik workowy
tro/a deski równającej baghouse fines pył uzyskany z odpylnika tka-
auxlliary pomocniczy, dodatkowy ninowego
auxiIJary agent środek pomocniczy balance waga; bilans
auxllłary equipment wyposażeniedodatkowe, analytical balance waga analityczna
sprzęt pomocniczy fi
beam balance waga belkowa U
auxJllary loading equipment dodatkowy (po- buoyancy balance waga pływakowa LJ.
mocniczy) sprzęt ładunkowy electronlc laboratory balance elektroniczna
auxlJiary structure konstrukcja pomocnicza waga laboratoryjna
.vaiiabll/ty dostępność, podaż preclslon balance waga precyzyjna
. avallable dostępny, osiągalny spring balance waga sprężynowa, dynamo-
avalanche lawina metr

u
proteetlon against avalanches ochrona (osło­ suspended spring balance wisząca waga .
na) przeciw lawinom sprężynowa
average przeciętna, średnia balanced zrównoważony
above average powyżej przeciętnej balanced earthworks wyrównanie mas ziem-
average daily traffic, ADT średni dobowy nych
ruch, SDR bali kuia, kułka
average speed prędkość średnia bali bearing łOZysko kulkowe
on an average przeciętnie, średnio bali Join! przegub kulowy, zlącze kulowe
process average średnia procesu drop-baillng pokruszyć (podłoże) bijakiem
award przyznanie, nagroda opadowym
contract award zawarcie kontraktu (umowy) ring and bali test badanie metodą pierście.
 21
nia i kuli (PiK)
ballast balast, kruszywo (torowe)
ballast bed kolej. podłoże z tłucznia
balustrada balustrada, poręcz
band tapa taśma miernicza. ruletka (miernicza)
bank wal, nasyp; brzeg (lZek~; lawka, lawa
bank gravel żwir kopalniany
bank ot dltth skarpa rowu, brzeg rowu
bar pręt, żerdź
bar bending machina giętarka do prętów
bar cropper nożyce do cięcia stali zbroJenio-
wej
bar seraan przesiewacz rusztowy
dowal bar dybel
spray bar kolektor spryskowy
tle bar ściąg, kotwa
barrei beczka. baryłka
park barrei (IdIom.) fundusze na cele społeczM
ne wg protekcji politycznej, "marchewka (kiel-
basa) wyborcza"
banJer ogrodzenie, bariera, przegroda
central barrler bariera dzieląca
crash barrier bariera bezpieczeństwa
Jersey typa oenerate banier betonowa barie-
ra typu New Jersey
nolse barrler ekran akustyczny. osłona prze-
ciwhałasowa
safety barrler bariera ochronna
trade barrier ograniczenie handlu
basalt bazalt
base podstawa, fundament
base course US podbudowa zasadnicza,
warstwa nośna
base for pile drivlng platforma do wbijania
(pogrążania) pali
base layer warstwa podbudowy
base line linia odniesienia, linia podstawowa,
linia zerowa
base plate plyta fundamentowa, plyta opo-
rowa
base program program podstawowy
base quantity wielkość podstawowa
..., . base unit jednostka podstawowa
basecourse GB warstwa wiążąca, podbudowa
off base (idiom.) niestosowny, nieodpowiedni
roadbase podbudowa zasadnicza
sub-base, subbase, sub-base layer podbudo-
wa pomocnicza, dolna warstwa podbudowy
basement fundament, podstawa; piwnica
basement slab płyta fundamentowa
basic podstawowy, zasadniczy
basic capacity przepustowośćpodstawowa
basic pattern podstawowy wzór
basic speclflcation specyfikacja podstawowa
basic standard norma podstawowa
basic term określenie podstawowe
beam
basIc unIt jednostka podstawowa
basls podstawa, zasada, punkt wyjścia
basket kosz, kubeł
bat (1) uderzenie, uderzać
batted gradzinowany
battlng tool dłuto kamieniarskie
bat (2) cef!la połówkowa -
batch porcja, wsad, dozować
batch heater plant mieszarka cykliczna z do-
zowaniem na gorąco
batch mlxer mieszarka cykliczna
batch number numer wsadu (partii materia/u)
batch plant, batchlng plant urządzenie do
dozowania
batchlng dozowanie
batchlng devlce urządzenie dozujące, dozo-
wnik, dozator
welgh batcher dozownik v/agawy, dozator wa-
gowy ./ {
bath kąpiel, łainia
alr bath łainla powietl)tna
bath agitator mieszadło kąpielowe
bath fluid, bath IIquld ciecz kąpielowa, płyn
kąpielowy
I
\
clrculating bath kąpiel z mieszadłem
controlled-temperatu.re water bath kąpiel
wodna z kontrolowaną temperaturą
ultrasonic cleaning bath kąpiel oczyszczająca
ultradźwiękowa
water bath kąpiel wodna
batten łata, listwa
batter pochylenie, skarpa
batter of a wall pochylenie ściany
baller peg palik skarpowy (wysokościowy)
battery bateria, akumulator
battery charger ładowarka akumulatora
battIng tool dłuto do gradzinowania (kamienia)
beachlng kamień układany bez zaprawy (na
blZegu)
beacon latarnia morska, boja świetlna, radiola-
tarnia
flashlng beacon latarnia błyskowa
warnlng beacon światło ostrzegawcze
beads perełki, paciorki, kulki
glass beads kulki szklane
mlcrobeads mikrokulki szklane (do oznako-
wania poziomego jezdni)
premlx glass beads mieszanina kulek szkla-
nych z materiałem uszorstniającym
beaker zlewka, miseczka porcelanowa
beom beika, dźwigar
beam test, bending beam test badanie belki,
badanie belki na zginanie
Benkelman beam belka Benkelmana
cantllevered beam belka wspornIkowa
contlnuous,beam belka ciągła
 l.
l
1,i

" be3m
,,':1
croSS beam belka poprzeczna, poprzecznica
hung-span beam belka Gerbera, belka pod-
wieszona
'·beam belka dwuteowa, dwuteownik
T·beam belka teowa, teownik
trussed beam belka wzmocniona cięgnem
beancounłer Idiom. liczykrupa. kutwa
bearlng łożysko
bali bearlng łożysko kulkowe
bearlng capacIty nośność
bearlng pile pal nośny
bearlng pressure nacisk łożyska
bearlng stratum warstwa (gruntu) nośna
expansion bearlng łożysko ruchome
gulded bearlng prowadnica prostoliniowa
plate bearlng devlce płyta naciskowa
pot bearlng łożysko garnkowe
restralned bearlng lożysko stale
rocker bearing łożysko wahaczowe
roller bearlng łożysko wałeczkowe (rolkowe)
rubber bearlng łożysko gumowe (neopre-
nowe)
sllde bearlng łożysko ślizgowe
structural bearlng łożysko konstrukcyjne
bed łoże, łożysko; podsypka
bed joint spoina wsporna (pozioma w mU/ze)
bed pltchlng umocnienie podłoża
bed plate płyta fundamentowa
thln-bed method licowanie na cienkiej wars-
tewce zaprawy
beddlng uwarstwienie, układanie na zaprawie
bedrock podłoże skaliste
behave zachowywać się, postępować
behavlour, US behavlor zachowanie, prowadza-
nie się
road behavlour zachowanie się na drodze
22
bendlng beam belka zginana
bending beam rheometer, BBR reometr zgi-
nania belki (oznaczenie modułu sztywności
lepiszcza)
bendlng moment moment zginający
bendlng schedule wykaz stali zbrojeniowej do
gięcia
compression and bendlng test machlne pra-
sa do prób ściskania i zginania
tender bender uszkodzenie blacharki (w sa-
mochodzie)
halrpln bend ostry zakręt, zakole, serpentyna
return bend łuk rurowy 180" (wodocIągowy)
serles ot hairpin bends serpentyny
bendlness krętość trasy, krzywoliniowość
beneflt korzyść, zysk
cost-benefit analysls, COBA analiza nakła­
o
dów i korzyści
tanglble benefil konkretny zysk (korzyść), ma-
terialna korzyść
Benkelman beam belka Benkelmana
l'
bent zgięty, wygięty
bentonlte bentonit
benzene benzen []
benzlne benzyna
berm ława ziemna, stopień, pobocze drogi
berth miejsce postoju statku, przystań
blas odchylenie, skos; błąd systematyczny
blas of measurement method błąd systema-
[J
tyczny metody pomiaru
btas ot test resuit błąd systematyczny wyniku
badań
blaxlal dwuosiowy
blcyele rower
blcycle slgoal sygnał rowerzysty
blcycllst rowerzysta [I, .

belt pas, taśma bid oferta, przetarg

belt and braces (Idiom.) ostrożność, pewność bid schedule . formularz ślepego kosztorysu
belt conveyor przenośnik taśmowy
belt drive napęd taśmowy
cali for bids ogłoszenie o przetargu
Invltatlon tor blds zaproszenie do przetargu
[1
O
belt feeder zasilacz taśmowy (do skladanla ofert)
belt up idiom. bądź cicho, zamknij się bidder oferent
beltway droga (ulica) okrężna, obwodnica blfurcation rozgałęzienie, rozwidlenie
picking belt taśma przebiercza, przenośnik big duiy, wielki, VIP
(taśmowy) przebierczy blIaterai dwustronny, obustronny
safety belt pas bezpieczeństwa (ochronny) bili zestawienie. lista, rachunek, plakat
seat belt pas bezpieczeństwa
take-otf belt taśma wyladowawcza (zasllacza
taśmow~go)
bili ot materJals wykaz materiałów
bili ot quantltles przedmiar robót
speclmen bili ot quantitles wzorcowy przed-
[J
bench ławka, lawa ziemna, brzeg (rzeki) miar robót
benchlng schodkowanie (wykonywanie wyko-
pów stopniamI)
benchmark, 8M punkt stały, reper
blllboard tablica ogłoszeniowa (reklamowa)
bIlIlon US miliard, GB bilion
bln zasobnik, zbiornik
[
i
benchmarking zakładanie reperów, kompa- aggregate storage bln zbiornik kruszywa j
ratystyka, wzorcowanie (programu)
bend zagięcie; łuk poziomy
cold bln, eoid teed bin dozownik wstępny
hot aggregate storage bln zbiornik kruszywa [
[-
l:

L~
·,
l-~
 23
gorącego
hot bln zbiornik ogrzewany
bind wiązać, łączyć
binding period okres wiążący
binding wlre drut do wiązania
binder lepiszcze, spoiwo; warstyła wiążąca:
strzemię
asphalt binder US lepiszcze asfaltowe
binder conteot, Be zawartość lepiszcza
binder dlstrlbutor kolektor spryskowy
binder dr.ln.ge (bleedlng) wypływ lepiszcza
bInder extractlon ekstrakcja lepiszcza
bInder. extractlon apparatus aparat do
---, ekstrakcji lepiszcza
binder recovery, recovery ot binder odzyska-
nie lepiszcza
bitumlnous binder lepiszcze asfaltowe
deslgn binder content projektowana zawar-
tość lepiszcza
determlnation ot binder content by Ignitlon
method określenie zawartości lepiszcza me·
tadą wyprażania
hydra.ulic binder spoiwo hydrauliczne
hydrocarbon binder lepiszcze węglowodorowe
(asfalt, smola)
latent hydraulic binder utajone spoiwo hy-
drauliczne
road binder lepiszcze drogowe
soluble binder content zawartość lepiszcza
rozpuszczalnego
bing zwał, ha/da
blodegradable podatny na rozkład biologiczny
bltch kiamra clesieiska
bitumen asfalt, US lepiszcze bitumiczne (as-
falt, smoła)
alr-blown bitumen, blown bitumen asfalt
. dmuchany, asfalt utleniony
bitumen eoatIng powłoka asfaltowa
bitumen emulslon emulsja asfaltowa
bitumen feJt filc asfaltowany, papa asfaltowa
bitumen heater dlstrlbutor truck skrapiarka
do asfaltu gorącego
bitumen stablllzed 5011 grunt stabilizowany
asfaltem
bitumen storage tank zbiornik na asfalt
bitumen waterproofing sheeting asfaltowa
warstwa izolacji wodoszczelnej
eut-baek bitumen asfalt upłynniony
dlssolved bitumen asfalt rozpuszczony na zi-
mno
fluxed bitumen asfalt fluksowany
I h.rd bitumen asfalt twardy
Industrial bitumen asfalt przemysłowy
modlfled bitumen asfalt modyfikowany
! oxldlzed bitumen asfalt utleniony
--,i pavlng bitumen asfalt nawierzchniowy
!
blast
penetratlon bitumen asfalt o określonej pene-
tracji
petroleum bitumen asfalt ponaftowy
petroleum cut-back bItumen asfalt upłynnio­
ny ponaftowy
petroleum tluxed bitumen asfalt fluksowany
ponaftowy
pltch bitumen pak
polymer-modified bitumen asfalt modyfiko·
wany polimerami, polimeroasfalt
road bitumen asfalt drogowy
50ft bitumen asfalt miękki
str./ght-run bitumen (czysty) asfalt destyie-
wany
tar fluxed bitumen asfalt fJuksowany smołą
tar-bitumen (pitch) pak
bitumen emulsion emulsja asfaltowa
anionie bitumen emulslon /anionowa emulsja
asfaltowa I !
bitumen emulslon maea.dam, BEM makadam
(nawierzchnia tłucznio.wa) utrwalona emulsją
asfaltową .
catlonle bitumen emulsJon kationowa emul-
sja asfaltowa
non-lonie bitumen emulsion niejonowa emul-
sJa asfaitowa
bltumlnous asfaltowy
bitumlnous binder lepjszcze asfaltowe
bitumlnous felt filc asfaltowany, papa asfal-
towana
bltumlnous mlx, bituminous mlxture, mie-
szanka mineralno-asfaltowa
bltumlnous suńacJng nawierzchnia asfaltowa
blaek . czarny (bitumiczny)
accldent blaek spot miejsce niebezpieczne
(_czarny punkt-)
as blaek as pltch idiom. czarny Jak smoła
bl.ck ice (Idiom.) gołoledź
blaek spot "czarny punkt" (miejsce niebez-
pieczne)
blaek top nawierzchnia asfaltowa
blaeklng up (IdIom.) sczernienie, wzbogace-
nie lepiszczem
blade lemiesz, ostrze
angle blade lemiesz o zmiennym kącie usta-
wienia
blade grader równiarka
V-blade lemiesz w kształcie litery V
blanket nakład, pokrycie, warstwa
trost blanket, trost blanket eourse warstwa
mrozoochronna
bl.st podmuch, wybuch
blast-cleanlng oczyszczanie pneumatyczne
dry blast·cleanlng oczyszczanie strumieniem
ścierniwa (na sucho)
multlbench blasting wybuch opóźniony
,
 24
blast

pop~blastlng strzelanie rozszczepkowe samolotu, itp.)

II
sand blasting piaskowanie, obróbka stru~ body organ, ciało, ['
mieniem piasku approved body jednostka (instytut) uprawnio- i
surface blasting oczyszczanie strumieniowo- na (upoważniona) _.:
cierne powierzchniowe certiflcatlon body instytucja certyfikująca
blastfurnace wielki piec standardlzlng body instytucja normalizująca [J;
blastfurnace cement cement hutniczy standards body organizacja normalizacyjna
blastfurnace slag żużel wielkopiecowy bogle wózek zwrotny, wóz kopalniany
blastfurnace slag cement cement hutniczy boUer kocioł, bojler
granulałed blastfurnace slag granulowany bollard poler, pachołek cumowniczy D.,~'.,
żużel
wielkopiecoy/y bolster oparcie, konstr. siodełki, deskowanie

n
bleed wytwarzać zacieki, przeciekać, pocić się krążyn
bleed of conerełe występowaniewody lub boli śruba, rygiel; łączyć śrubami
mleka cementowego na powierzchni betonu bolt eutler szczypce przegubowe do prętów
bleed valve zawór upustowy nuts and bolts (Idiom.) ważne szczegóły I
bleedlng występowaniepiam, wyptyw lepi- bond wiązanie, przyczepność, spoiwo, złącze, _J
szcza, pocenie się nawierzchni ek. obligacja, gwarancja
bleeder upust, spust bonded w połączeniu, zabezpieczony poręcze- OJ .'
I
blemlsh skaza, wada; zepsuć niem
blend mieszanka, mieszać bondlng agent środek wiążący
blind ślepy; oślepiać bondlng layer warstwa wiążąca
blind alley śiepa uliczka
blind eurve łuk bez widoczności
contract bond poręczenie kontraktu
contract payment bond gwarancja (poręcze-
jl
blInding posypywanie piaskiem, posypywanie nie) za p/aty kontraktu J
drobnym kruszywem contract performance bond gwarancja (porę-
bllnk migać, migotać czenie) wykonania kontraktu !-l-ll
on the bllnk (Idiom.) wymagający naprawy bone wybiegać, odmierzyć
blIster pęcherz, bąbel bon ing wybieg
blisterlng tworzenie się pęcherzy
block blok, klocek, wielokrążek; blokować
anchorage block blok kotwiący
bonIng rod tyczka miernicza, łata do niwelacji
wzrokowej
bone-dry bezwzględnie suchy
O i
blocklng of Junctlon blokowanie skrzyżowania boom dobra koniunktura, ożywienie na rynku; J
pavlng block kamień brukowy, kostka bru- wysięgnik
kowa
stone block pavlng nawierzchnia z kostki ka-
boom and bust (Idiom.) hossa i bessa, w górę t',:
iwdół ~
miennej boosl doładować,wzmagać J
blood alcohol content zawartość alkoholu we booster urządzenie wspomagające
booze pić, upijać się
krwi
r·-':,I,
blow uderzenie, podmuch, wybuch bore otwór wiertniczy; wiercić ...
air-blown bitumen, blown bitumen asfalt borehole otwór wiertniczy ,-,_,
dmuchany, asfalt utleniony boring erown koronka wiertnicza
at.a blow (Idiom.) z uderzeniem; nagle
blow up wysadzać (materiałem KYbuchoKYm),
powiększać
entry of borehole otwór wejściowy odwiertu
. borrow ukop. dokop, odkrywka
borrow plt miejsce dokopu, ukop
l:.J
number of blows liczba uderzeń (KYbuch6w, bollle butelka
itp.) bottle rotation machine - wirówka butelkowa 1>-'
blower dmuchawa, odśnieżarka bottleneck "wąskie gardło", zwężenie Uezdnl) \
blueprlnt odbitka świetlna, światłokopia; doku- botlom dno, spód, podnóże _.J
mentacja projektowa bottom dump zwał z dna
board (:1.) deska, tablica, komisja bottom dump truck samochód wywrotka [~
boardlng deskowanie, wejście na statek botlom IIne (Idiom.) najnii:szy poziom ;'
foot board deska ochronna (np. prowadnicy) bottom slde dolna strona J
formboard, formwork board deska do szalo- botlom surface powierzchnia dna
wania, płyta deskowania boulder głaz narzutowy, otoczak [-~~!:'.
board (2) wsiadać bouJder elay glina zwałowa. glina morenowa
boardlng tlme czas wejścia na pokład (statku, glaclal boulder głaz polodowcowy

/,
~

[
[1
[,
 25
boundary granica
boundary stane granicznik, kamień graniczny
bow zginać, giąć
bowl misa, czasza
mlxlng bowl misa mieszalnika
box skrzynia
1, box girder dźwigar skrzynkowy, belka skrzyn-
kowa
,- boxdraln dren skrzynkowy
brace stężenie, tężnik, usztywniać
braclng usztyvmienie, wiatrownica
bracket skowa, klamra
brake hamulec, hamować
brake IIght światło hamowania, światło "stop"
braking dlstance droga hamowania
braking tarce coeffIclent współczynniksiły
hamowania
emergency brake hamulec bezpieczeństwa
hand brake ręczny hamulec
branch(e) odgałęzienie, galąź
Intersection branch odgałęzienie skrzyżowa-
nia
brand name nazwa firmowa
brass mosiądz
breach przerwanie, wyłom
breach ot contract zerwanie umolNY
breach ot warranty niedotrzymanie gwarancji
break złamanie, przerwanie, przelVła, pęknię­
cie, łamać
break fresh ground (Idiom.) podjąć nową
działalność
break groum;! rozpocząć (lNYkopy), rozpocząć
break up rozbijać, rozdrabniać
breakdown, break down załamanie się,
uszkodzenie
breaklng ot emulsion rozpad emulsji
. breaking point (Fraass) temperatura łamli·
wości (Fraassa)
breakthrough przełom, przebicie
coffee break przerwa na kawę
edge break pęknięcie krawędziowe
take a break zrobić przerwę
tea break przerwa na herbatę
breath test test alkoholowy
breccla brekcja, druzgot, okruchowiec
brick cegła
brlck hammer młotek murarski
e!1glneerlng brick klinkier budowlany
hollow brlck cegła dziurawka, pustak
IIme brick cegła wapienno-piaskowa, cegła
silikatowa
brlcklayer murarz
bricklaylng murowanie
brlckwork roboty murarskie
bridge most
- arch brldge mostłukowy
u
II
l-i ,
II
L_,~ ,
brook
bascule brldge most zwodzony (z przeciwwa-
gą)
bowstring arch brldge most łukowy ze ścią-
giem
brldge abutment przyczółek mos.towy
brldge bearlng łożysko mostowe
brIdge deck pomost mostu
brIdge deck sUńaclng, brldge suńacing na-
wierzchnia mostowa
brIdge englneering budowa mostów
brldge heatlng ogrzewanie mostów
brIdge parapet balustrada mostowa
brldge pfer filar mostowy
brldge rall bariera mostowa
brldge ramp dojazd do mostu
brldge roadway jezdnia mostu
brldge substructure podpory mostu
brldge superstructure ',ustrój niosący
brldge trough koryto,mostowe
brldge works rObot/mostowe
cabIe stayed bridge' most podwieszony
cantllever brldge most wspornikowy
covered brIdge most zadaszony
draw brldge most podnoszony
floatlng brldge most pływający, most ponto-
nowy
footbrldge most dla pieszych, kładka dla pie-
szych t
glrder bridge most belkowy
hlghway bridge most drogowy
I-beam brldge most z diwigarami dwuteowymi
11ft bridge, lifting brldge most podnoszony
movable brIdge most ruchomy
overbrldge wiadukt
prestressed concrete bridge most z betonu
sprężonego
relnforced concrete brldge most'żelbetowy
skew bridge most ukośny
suspenslon brldge most wiszący
swing brldge most obrotowy
trough brldge most korytowy
underbrldge przejazd gospodarczy pod mo-
stem
welghbrldge waga pomostowa
bridle path ścieżka do jazdy konno
brlne solanka
British Standards, as normy brytyjskie
British Standards Instltulion, BSI Brytyjski
Instytut Normalizacyjny
brltlle kruchy
brlttle point (Fraass) temperatura łamliwości
(Fraassa)
brlttleness kruchość, łamliwość
broken złamany, znisżczony, rozbity
broken IIne linią łamana, linia przerywana
brook strumyk

broom
broom szczotka. miotła
mechanical broom szczotka. mechaniczna
brought forward przeniesienie
brush szczotka, pędzel
brush sweeper szczotka mechaniczna
brushed conerete 5uńace powierzchnia beto-
nu szczotkowana
brushlng ot newly lald conerete szczotkowa-
nie świeżo ułożonego betonu
handbrush szczotka ręczna, pędzel ręczny
steel wlre brush szczotka druciana
brushwood krzaki, zarośla
bubble pęcherz, pęcherzyk
bubble (evel, eircular bubbJe poziomnica
okrągła, poziomnica puszkowa, poziomnica
pęcherzykowa
bubbllng bulgotanie, wydzielanie się pęche­
rzyków
bucket kubeł, wiadro, czerpak, chwytak, łyżka
braln bucket (Id/om.) kask
buckat capactty pojemność czerpaka
buckle sprzączka, zapinka
buckle up przypasać się, przypinać się
sałety belt buckle sprzączka pasa bezpie-
czeństwa
bucklIng wyboczenie się
budget budżet
austerIty budget oszczędny budżet
budget shorlfall deficyt budżetowy
budgetlng planowanie budżetu
bulld budować, wznosić (budowlę)
builder budowniczy
bullder·s rubblsh gruz budowlany
bulldlng budynek, budowla, budownictwo
bulldlng contract umowa budowlana
buildlng elements elementy konstrukcji, ele-
menty budowlane
buildlng hardware okucie budowlane
buildlng Inspector .inspektor nadzoru
buIldIng IIme wapno budowlane
bulldlng IIne ilnia zabudowy
bulldlng maintenance utrzymanie budynku,
konserwacja budynku
bulldlng material materiał budowlany, budu-
lec
bulldlng regulations przepisy budowlane
bulldlng servlces zaopatrzenie budynku, in-
stalacje budowlane
bulldlng slte plac budowy, teren budowy
half-tlmbered bulldlng budynek z muru pru-
skiego
bullt-up area teren zabudowy, obszar zabudo-
wany
bulge wybrzuszenie, wypukłość
bulk masa
bulk density gęstość nasypowa, gęstość po-
I
26
zoma
f
bulk material materiał luzem
bulk sample próbka zbiorcza
bulk speelfie gravlty wzgiędna gęstość obję­
tościowa
bulldozer spycharka
bump uderzenie, próg
speed bump próg na jezdni (zmniejszający
prędkość ruchu)
bumper zderzak
bunch wiązka, pęczek
bunchlng grupowanie, kolumna
bund obwałowanie, ściana
u
noise bund ekran przeciwhałasowy, ściana
przeciwhałasowa
buoyancy wypór hydrostatyczny
buoyancy balance waga pływakowa, waga hy-
drostatyczna
buoyancy method for determlnation ot densi·
ty metoda określania gęstości przy użyciu
wagi hydrostatycznej
[J
burden obciążenie, nadkład
burden ot proof obowiązek przedłożeniasądo­
wi niezbitych dowodów
burlap tkanina jutowa. juta
burn palić, spalać
burnt colliery shale lupek kopalniany przepa-
lony
burnt shale łupek przepalony
burner palnik
u
Bunsen burner palnik Bunsena
burner tan wentylator palnika
burner nozzle dysza palnikowa
burst pękać, rozsadzać
burstlng pressure ciśnienie rozrywające
bus autobus
articuIated bus autobus przegubowy
bus bay zatoka autobusowa
bus lane pas dla autobusów
bus stop przystanek autobusowy
bush krzew, zarośla
D
bush clearing karczowanie zarośli, oczyszcza-
nie z krzaków
bush hammerlng groszkowanie
business sprawa, zakres obowiązków, interes
lJ
business admlnlslratlon zarządzanie
business as usual zwykłe interesy
business card Wizytówka zawodowa
business dlslrlct obszar handlowy
[]
business hours godziny biurowe, godziny pra-
rJf
business trlp podróż służbowa [J
close ot business, COS koniec pracy, skoń­
czyć interes
get down to business zajęcie się interesem
monkey business (IdIom.) niehonorowy interes 1_:
[
[,
 27 carbon

bust (IdIom.) bankrut, bankrutować Oezdni)

go bust (IdIom.) bankrutować
butt odziomek
butt Joint połączenie stykowe, połączenie na
styk
buttress przypora
bY'product produkt uboczny
Industrial by·product przemysłowy produkt
uboczny
bypass objazd, obejście, obwodnica
bypass IIne linia objazdowa
bypass return bieg (ruch) wsteczny
bypass road droga objazdowa
camber board deska (szablon) do sprawdza-
nia przekroju poprzecznego
transverse camber daszkowy profil poprzecz-
ny
can puszka, kanister
waterIng can polewaczka
cancel unieważnić, anulować, skasować
canceIlatlon unieważnienie
canopy daszek ochronny
cantllever wspornik
cantllever brldge most wspornikowy
eantJlever seaffoId rusztowanie wspornikowe
eantllevered beam belka wspornikowa
canvas brezent, płótno

c eapabJllty zdolność, zdatność

capacity przepustowość,.pojemność
basIc capacity przepu,stowośćpodstawowa
bearlng capacity no~ność ;
cabInet szafka, regał
deslgn capacity przl3pustowośćprojektowana
cable kabel, lina, cięgno sprężania
eeonornle capacity: przepustowość ekono--
cable cUp zacisk kabla, spinacz kabla
miczna
cable connection połączenie kablowe
posslble capacity przepustowośćmożliwa,
cable core rdzeń kabla
przepustowośćmaksymalnie dopuszczalna
cable cover osłona kabla
practlcal capacIty przepustowość praktyczna
cable dlstrlbutlon box szafka kablowa
reserve capacity przepustowośćzapasowa,
cable drum bęben liniowy, bęben kablowy
przepustowość rezerwowa
cable Joint zlącze kabla
restralned capacity: ograniczona przepusto-
cable sleeve mufa kablowa, połączenie kablo-
wość
we
cable strand żyła kablowa, splot kablowy storage capacity pojemność magazynowa,
pojemność pamięci
cable trunk rdzeń kabla
cable-stayed brldge most podwieszony capIlIarity włoskowatość, kapilarność
cage klatka capltal kapitał
caIcareous wapnisty, wapienny annuallsed capital costs roczne koszty inwe-
-I t"
calclum wapń, Ca stycyJne
capltal casts koszty inwestycyjne
..calclum chloride chlorek wapniowy, chlorek
wapnia capltal outlay nakłady iwestycyJne
~
calcIum slllcate masonry unit cegła wapien~ capped nakryty, zamknięty
i
no-krzemowa, cegła silikatowa capplng nadkład, przykrycie
1
'·-1 calcIum sulphate siarczan wapniowy capping layer warstwa ulepszonego podłoża
caleulate obliczać capplng machine szlifierka do rdzeni
calculatlons obliczenia capping ot cyJlnders 'Nj'równywanie rdzeni
i
calendar kalendarz (próbek walcowych)
I !
callbrate kalibrować, skalować captlon iegenda (opis rysunku)
calJbrate aecording to the law, statutorlly ca~ car samochód osobowy, pojazd
Ubrate legalizować ustawowo car ownershlp rate wskaźnik motoryzacji

C calIbratlon kalibracja, cechowanie

statutory calIbratlon legalizacja ustawowa
CaIlfornIa bearlng ratlo, CBR kalifornijski
wskaźnik nośności, CBR
car pocI wspólne użytkowanie samochodu
floatlng car pojazd w potoku ruchu
passenger car samochód osobowy
passenger car unit, PCU samochód osobowy,

O calIper suwmiarka
shape caUper suwmiarka do oznaczania
kształtu ziarna (kruszywa)
jednostka umowna, pojazd umowny
carbon węgiel
carbon capy, CC kopia
vernler caUper suwmiarka Verniera carbon dloxlde dwutlenek węgla
caIorlmeter kalorymetr, ciepłomierz carbon monoxlde tlenek węgla
U camber wypukłość, wypukły przekrój porzeczny carbon paper kalka

D
O
D
[
[

carbon
carbonie acld kwas węglowy
carbonatlon karbonizacja, nasycanie dwutlen-
kiem węgla
carburettor gaźnik
cardboard karton, tektura
care troska, opieka, ostrożność
Idon't care (Idiom.) nie troszczę się, to mnie
nie obchodzi
caretaker dozorca
cargo ładunek, towar
cargo space przestrzeń ładunkowa
carpenter cieśla
carpentry ciesielstwo, roboty ciesielskie
carpet cienka warstwa nawierzchni, dywanik
carrfage pojazd
carrlageway jezdnia (z dodatkowymi pasami ru-
chu)
carrlageway marking oznakowanie jezdni,
znakowanie jezdni
carrlageway slab płyta jezdni
crown of a carrlageway grzbiet jezdni, korona
jezdni
dual carrlageway (ruad) droga dwujezdniowa
single carriageway (ruad) droga jednojezdni0-
wa
two-Iane carriageway jezdnia dwupasowa
cascade kaskada
case przypadek, sprawa, stan
case study analiza przypadku
cash gotówka
cash In hand idiom. żywa gotówka
casing osłona, obudowa, orurowanie
cast odlewanie, odlew, wytop, odlewać, forma·
cast hole otwór badawczy
cast Iron żeliwo
cast stone kształtka lana betonowa
castlng odlewanie, odlew
casual przypadkowy, doraźny, dorywczy, sezono-
wy
casuallabourer, casual worker sezonowy
pracownik, dorywczy robotnik
catch złapać, chwycić, trafić
catch basln wpust uliczny, osadnik
catchment zlewisko
catchment area zlewnia, powierzchnia spływu
catchplt osadnik
category kategoria
cathode . katoda
cathodlc katodowa
cathodlc protectlon ochrona katodowa
cationlc kationowa
catlonlc bitumen emulslon kationowa emul-
sja asfaltowa
cats eye kocie oczko, szkło odblaskowe w na-
wierzchni
cattle creep przejście dla zwierząt (dołem)
L
28
cattle grld. US cattle guard ogrodzenie dla
bydła
cauldron kocioł
cause przyczyna, powód
causeway droga na grobli (tamie)
[J
cavlty jama, dziura, wgłębienie, pustka
cavity wall mur szczelinowy, mur podwójny
ceiling sufit, strop
cellulose celuloza, błonnik
fJ
cellulose fibre włókno celulozowe
cement cement
alumina cement cement glinowy
asphalt cement US asfalt
o
blastfurnace cement cement hutniczy
cement bag worek cementu
cement concrete beton cementowy
cement stablllzed stabilizowany cementem
D
cement·bound granular material kruszywo
stabilizowane cementem
cement·bound material materiał związany ce-
mentem, materiał stabilizowany cementem
cemenVsand screed deska równająca do za-
c
prawy cementowo-piaskowej
composlte cement cement kompozytowy [j
expanding cement cement ekspansywny
high alumina cement cement glinowy
hydraulIc cement spoiwo hydrauliczne
hydrophoblc cement cement hydrofobowy
low heat cement cement o niskim cieple
uwodnienia
c
Portland cement, p.c. cement portlandzki
pulverlsed fuel ash cement cement popio- []
łowy
quick-settlng cement cement szybkowiążący
5011 cement grunt stabilizowany cementem
sulphate resistant cement cement siarcza-
noodporny
trass cement cement trasowy
water-eement ratlo wskaźnik cementowo-
-wodny
cementitious cementujący
o
cementltious grout zaprawa cementowa
census spis. zliczanie
trafflc census pomiar ruchu
cenłerlng, US centring rusztowanie krążynowe
[J
cenłlgrade, oC stopień Celsjusza
central centralny, środkowany
central barrier bariera środkowa [j
central control system system sterowania
centralnego, scentralizowana dyspozycja sy·
gnalizacji
central reserve, central reservatlon pas dzie-
lący
L
centre, US center środek
centre inlet wylot środkowy
centre line, eL oś drogi IJ
[
['
 29
centre punch punktak
centrlfugal odśrodkowy
centrlfugal force siła odśrodkowa
cenŁrlfugal pump pompa wirnikowa
centrifuge wirówka
binder extraction centrlfuge wirówka eks·
trakcyjna
bucket type centrifuge wirówka typu kubełko­
wego
centrlfuge cup miseczka wirówki, kubek wi-
rówki
cenŁrifuge extractor ekstraktor wirówko\YY
conłlnous flow cenŁrifuge wirówka o ciągłym
przepływie
certlflcate certyfikat, świadectwo
cerłlflcate of competence potwierdzenie
kompetencji, świadectwo kompetencji
cerłlflcate ot compllance with the order
świadectwo zgodności ze zleceniem (z za-
mówieniem)
certlflcaŁlon certyfikacja
appllcant for certlfJcatlon ubiegający się o
certyfikację
cerliflcallon body jednosIka certyfikująca
certlflcatlon scheme plan certyfikacji
certlflcatlon system system certyfikacji
liceRce for certlflcation uprawnienia do certy-
fikacji
Iicensee for certificatlon posiadający upra-
wnienia do certyfikacji
certlfy potwierdzać, poświadczać, certyfikować
cervlcal vertebrae kręgi szyjne
chaln łańcuch
cha In holst wciągnikłańcuchowy
cha In saw piła łańcuchowa
chalk kreda
challenge wyzwanie, rzucić wyzwanie
chamfer skos, skośne ścięcie, zukosowanie
change zmiana, wymiana, przemiana, zmienić
się
change of order zmiana zamówienia
changeover swltch przełącznik
exchange wymiana, giełda, centrala (telefo-
niczna)
channel kanał, koryto, kanał ściekowy
characłerisatlon charakteryzacja, ocena
[ characteristlc charakterystyczny, właściwość,
cecha
characterlstlc value wartość własna, wartość
charakterystyczna
contlnuous characterlstlc ciągła cecha
level of characterlstlc poziom cechy
nomlnal characterlstlc cecha nominalna
charge ładunek, opłata, ładować, obciążyć
discharge wyładowanie, przepływ, wyładować,
zwolnić
r
,
~
[
circulate
frelght, carriage and loading charges koszty
transportu, koszty przewozu i załadunku
chart tablica, mapa, diagram
converslon chart tabela przeliczeniowa, wy-
kres przeliczeniowy
deslgn chart nomogram wymiarowania
chase rowek,' bruzda
chassis podwozie
check sprawdzanie, kontrola, kontrolować
check test badanie sprawdzające
c,heck valve zawór zwrotny, zawór jednokie-
runkowy .
cross check próba krzyżowa
double check podwójna kontrola, podwójne
sprawdzenie
recheck powtórna kontrola, powtórne spraw-
dzenie
chemlcal chemiczny
chemlcal analysls a/1Śliza chemiczna
chemlstry chemia ,/
chert rogowiec, czert:
chlmney komin, kanał dymowy
chlp okruch, odłamek
chIp off, chip away odłupywać
chip spreader . rozsypywarka grysów
chlpboard płyta wiórowa
chlppings grysy
chipping machin e 'rozsypywanie grysów
chipplng slze wielkość ziarn grysu, uziarnie-
nie grysu
coated chippings grysy otoczone
high quallty chlpplngs grysy wysckiej jakości
precoated chlppings grysy lakierowane, grysy
wstępnie otoczone
single-slze chipplngs grysyjednofrakcyjne
chlsel dłuto
chloride chlorek
choice wybór, alternatywa
elear cut choIce (Idiom.) jasny wybór
chute zsyp
dJscharge chute rynna zsypowa
clnder popiół, żużel
clrcle kolo, okrąg
clreull obwód, układ
clrcult dIagram schemat zasadniczy (połą­
czeń)
clrcult-breaker wyłącznik
short clrcult spięcie, zwarcie
circular kołowy, okólnik
clrcular area powierzchnia koła
circular bubble poziomnica okrągła
clrcular saw piła tarczowa
clrcular test track kołowrót, kołowy tor próbny
(de badań)
clrculate krążyć
circulati~g pump pompa obiegowa, pompa
 L
I
" ,
circulate

cyrkulacyjna
clrculatlon krążenie. cyrkulacja, obieg
civll englneering inżynieria lądowa i wodna
olvll englneer inżynier budownictwa lądowego
i wodnego
clvll englneering wark budowla inżynierska
clalm roszczenie, pretensja, reklamować
claim back żądanie zWrotu
clatm for damages żądanie odszkodowawcze
clalm under the guarantee roszczenie w ra-
mach gwarancji
clamp zacisk, klamra
class klasa
zówek zegara
clog zamknąć, zamulać, zatykać
30
['
closure zamknięcie
closure of.lane zamknięcie pasa ruchu
[
road closure zamknięcie drogi
clothold klotoida
cloverleaf liść koniczyny
cloverleaf Interchange węzeł w kształcie li-
ścia koniczyny
clulch sprzęglo, sprzęgać
double declutch podwójne wyłączanie sprzę-
gła, podwójne wysprzęganie
co-worker współpracownik

cla5s limit granica klasy
class midpolnt środek klasy
class width szerokość klasy
classlllcallon klasyfikacja
group classification gaol. klasyfikacja grupo-
wa
classtfy klasyfikować
clause klauzula, artykuł (umowy), paragraf
escape clause klauzula zwalniająca
latent defect clause klauzula wad ukrytych
Iiablllty clause klauzula odpowiedzialności
penalty clause klauzula karna
clay giina, ił
clay schlst łupek ilasty
clay stone skały gliniaste/ilaste
clayey gliniasty, Ilasty
elear czysty, jasny, wyraźny
bush clearing, brushwood clearing karczo-
wanie krzaków, oczyszczanie zarośli
clear felllng cięcie zupełne
clearing oczYszczanie, usuwanie
Ice clearIng usuwanie gołoledzi
snow clearing odśnieżanie
clearance gabaryt, skrajnia
clearance tlme czas oczyszczania
helght clearance skrajnia pionowa
lateral clearance skrajnia boczna
snow clearance odśnieżanie
vehlcle clearance envelope obwiednia skrajni
pojazdu
clearway odcinek drogi, na którym nie wolno za-
trzymywać się pojazdom
cleat zacisk, łącznik, złączka
cleavage rozszczepienie, łupliwość, kliważ
client klient, odbiorca
cUmb wznosić się, wspinać się
climbing lane pas dodatkowy na wzniesieniu
dla powolnych pojazdów
cUnker klinkier, żużel
ellnometer pochyłomierz, klinometr
cUp board szkicownik
clockwlse zgodnie z ruchem wskazówek zegara
counterclockwlse .przeciwnie do ruchu wska·
n
coach autobus
coal węgiel kamienny
coal tar smoła, smoła z węgla kamiennego
coars. gruby (materiał)
coarse aggregate kruszywo grube
coarse aggregate angularity kanciastość kru-
szywa grubego
['jl
coarse cold asphalt mieszanka m'lneralno-
-asfaltowa stosowana na zimno
coarse pitch smoła surowa
coat otaczać, powlekać [1
coated chlpplngs, coated grlt grysy otoczone
coated macadam kruszywo otoczone lepi-
szczem
coatlng otaczanie, powłoczka lJ
coatlng plant otaczarka, wytwórnia miesza-
nek mineralno-asfaltowych
prlme coat pierwszy sprysk podbudowy lepisz-
czem
seal coat powierzchniowe zamknięcie, sprysk
[J
powierzchniowy
tack coat warstwa sklejająca z lepiszcza,
sprysk lepiszczem dla związania warstw na-
wierzchni
[J
coater maszyna do otaczania grysów
cobble kamień polny, brukowiec (o ci> 60 +
200 mm)
cobbIe stone pavement nawierzchnia bru-
kowcowa, bruk, bruk z kamienia polnego (tzw.
kocie łby)
cock zawór, kurek, kran
three-way (stop) cock zawórtrójdrożny
code kodeks, przepisy, kod, szyfr
1
code number wskaźnik, cecha
code of practice kodeks postępowania,
wytyczne
[
J
coefflclent współczynnik
coefflclent of Internal frlction współczynnik
tarcia wewnętrznego
coefflcient of subgrade reactlon współczyn·
o
u
nik reakcji podłoża
coefflcIent of unlformlty współczynnikjedno-
rodności, współczynnik równomierności

u
I
[
 31 compllance

cofferdamm grodza compactlon degree stopień zagęszczenia,

cogwheel kolo zębate, t/)'b wskaźnik zagęszczania
caheslon spójność, kohezja compactlon faetor wskaźnik zagęszczenia
coli zwój, cewka compaction pass przejście zagęszczające,
eoil spring sprężyna śrubowa, sprężyna zwo- przejście sprzętu podczas zagęszczania
jowa compaetion rammer ubijak (np. Marshalla lub
eold zimny Preclora)
eold feed podajnik zimny field compactlon zagęszczenie na budowie
eold hardening material materiał utwardzany Inltlal compaction zagęszczeniewstępne
na zimno level of compactlon stopień zagęszczenia
collapse zawał, zawalenie się postcompactlon dogęszczenie
collector kolektor, rura zbiorcza, zbieracz rate of compactlon stopień zagęszczenia
colllery kopalnia węgla eompactor zagęszczarka, ubijak
bornt colllery shale .łupek przywęgłowyprze- (Callfornla) kneadlng compactor (kalifornij-
palony ska) zagęszczarka ugniatająca
colllery spali kopalniana skała płonna, hałda, automatle compaetor ubijak automatyczny, .
odwal zagęszczarka automatyczna
collislon kolizja, wypadek gyratory compactor i.yr9"prasa, prasa obroto-
oolllslon damage walver, COW ubezpieczenie wa, prasa i.yratorowa / ;
się od YIoYpadków bez udziału własnego Impact compactor zagęszczarka udarowa
head-on 001ll510n zderzenie czołowe Marshall compactor / ubijak Marshalla
multiple collislon kolizja wielokrotna, ka- company towarzystwo, kompania, wielka firma,
rambol, kolizja łańcuchowa duże przedsiębiorstwo, spółka
rear-end 0011I5100 kolizja tylna, kolizja przez com pass kompas, busola
najechanie od tyłu compasses cyrkiel
sideways 001ll510n boczna kolizja compatlbllity zgodność, kompatybilność
colour, US color kolor, barwa, farba asphalt-aggregate compatibility kompatybil-
eolour eoordinates współrzędne barw, współ­ ność asfaltu i krusZyv.la, powinowactwo asfal~
rzędne kolorów tu i kruszywa
column kolumna compatlble zgodny, kompatybilny
spiral column kolumna spiralna competence znajomość rzeczy, fachowość,
combined system system mieszany kompetencja
comblned transport transport kombinowany, certiflcate ot competence świadectwo kom-
transport mieszany, transport wiązany petencji, certyfikat kompetencji
combustIon spalanie competitlon współzawodnictwo.rywalizacja,
municlpal waste eombustlon ash popiół ze konkurencja
,. spalania śmieci miejskich cali for competItlon wezwanie (zaproszenie)
commisslon komisja do przetargu
state highway commisslon stanowa admini- open competitlon otwarty przetarg
stracja drogowa competitlve konkurencyjny
eommittee komitet competltiveness konkurencyjność
technlcal commlttee, TC komitet techniczny, competitor konkurent
techniczna grupa robocza complalnt skarga, zażalenie, reklamacja. rosz-
commute brać bilet okresowy, zamienić, przełą­ czenie
czać, dOjeżdżać (do pracy) complete kompletny, zupełny, całkowity
commuter dojeżdżający do pracy, pasażer z bi- completion uzupełnienie.wypełnienie, zakoń~
letem okresowym czenie
commuter trafflc ruch związany z dojazdami, date ot completion data zakończenia
ruchem do i z pracy early completlon bonus premia za wcześniej­
compact zagęszczać, ubijać sze zakończenie
eompacted dry density gęstość zagęszczone­ compllance zgodność
go szkieletu mineralnego certificate ot compllance wlth the order
compactive effort energia zagęszczania świadectwo zgodności z zamówieniem
compactlbllity zagęszczalność,zdolność do za- compllance test badanie zgodności
gęszczania się In compJlance wlth zgodnie z
compaetlon zagęszczanie noncomp~lance with niezgodne z

~~- . __ .__.__ ._----- .- - - - - - - .._.. ---- ----

I _co_m--'-"-p"'lia"'".:cc:..:e
proof ot compllance dowód zgodności
camponent składnik
camponent C0515 koszty składników
mixture components składniki mieszanki
composlte złożony
composite cement cement wieloskładnikowy,
cement kompozytowy
composite pavement nawierzchnia złożona
(kompozytowa)
composite soli grunt mieszany, grunt nieje-
dnorodny
composlte steel and concrete strucłure kon·
strukcja zespolona (z betonu i stali)
composltlon skład, zestaw składników
composiłional recipe recepta (składu), proje-
ktowana mieszanka
compound chem. związek. mieszanka
compound Interest procent składany, odsetki
składane
compound junction skrzyżowaniezłożone
jointing compound mieszanka zalewowa,
mieszanka do wypełniania szczelin
sealing compound mieszanka do wypełniania
szczelin, mieszanka zalewowa
comprehenslve obszerny, syntetyczny, wyczer-
puJący
compress ściskać, sprężać
compresśed alr sprężone powietrze
compressed alr IIne przewód sprężonego po-
wietrza
compressibillty ściśliwość
compression ściskanie
compresslon and bending test machlne pra·
sa do badania wytrzymałości próbek na ścis·
kanie I zginanie
compresslon tester prasa do ściskania pró-
bek
compresslve ściśnięty, zgnieciony
compresslve strength wytrzymałośćna ścis·
kanie
compresslve test badanie wytrzymałości na
ściskanie, próba ściskania
compressor sprężarka, kompresor
comprlse zawierać, obejmować
compuJsory przymusowy, obowiązkowy
computer komputer
concentration gęstość ruchu
crlttcal concentratlon krytyczna gęstość ru·
chu
concept koncept, pojęcie, wyobrażenie
concesslon ustępstwo, rabat, koncesja
concrete beton
aggresslve to concrete agresywny w stosun·
ku do betonu
alr·entrained concrete, aerated concrete be--
ton napowietrzony
asfaltowy
3_2_ _n
asphalt concrete, asphaltic concrete beton
bleedlng of concrete wykwity na betonie, za-
I.
n
cieki na betonie LJ
blinding eonerete beton podkładowy (wyrów·
nawczy)
east concrete betonować
cement conerete beton cementowy
concrete base podbudowa betonowa
n
concrete batehlng plant wytwórnia cykliczna
c::~~;t~ block blok betonowy
concrete block paving nawierzchnia z kostki
O
betonowej
concrete consIstency _konsystencja betonu
concrete cover otulina betonowa
concrete deslgned mix zaprojektowana mie-
n
szanka betonowa, recepta na beton
concrete distributor układarka betonu
conerete edging krawężnik betonowy
concrete flnlshlng machlne wykańczarka do
IJ
n
betonu
concrete foundatlon fundament betonowy
concrete kerb krawężnik betonowy
concrete mixet betoniarka
conerete mlxlng plant betonownia, wytWórnia
betonu
conerete pavement nawierzchnia betonowa
O'j
conerete paving_block nawierzchniowa płyta
betonowa
eonerete pavlng flag betonowa płyta chodni· Oi,'
kowa
concrete pile pal betonowy
concrete plpe rura betonowa
conerete placement betonowanie
concrete prescrlbed mix zalecana mieszanka l~:l
r:
betonowa, recepta na beton zleceniodawcy
concrete pump pompa do betonu
concrete roadbase podbudowa betonowa
conerete slab płyta betonowa
concrete spreader układarka betonu
D
concrete strength grade klasa wytrzymałości
betonu
concrete strtp foundation betonowa ława fun- ~
l-l
damentowa, betonowy fundament ciągły
concrete structure konstrukcja betonowa
concrete test hammer młotek (Schmidta) do
badania betonu, sklerometr do badania be-
tonu
IJ
concrete testing iaboratory laboratorium do
badania betonu
concrete vibrator wibrator do betonu lJ
n
concrete work roboty betonowe
concreted betonowany, zabetonowany
concretlng betonowanie
concretlng paper papier podkładowy pod D
D
L
['
 33
beton
concretlng plant wytwórnia wyrobów betono-
wych, betoniarnia
crushed conerełe beton rozkruszony, gruz be·
tonowy
drum type conerełe mlxer .betoniarka bębno­
wa
exposed aggregałe conerełe beton z odsło­
niętym kruszywem
faclng conerełe beton okładzinoYl'Y. beton
elewacyjny
fibre relnforced conerełe beton zbrojony włó­
knami, fibrobeton
fresh conerełe, green conerełe świeży beton,
beton świeżo ułożony
grade ot conerełe klasa betonu, marka beto-
nu
grouted aggregate conerełe beton iniekcyjny.
beton uzyskiwany przez wstrzykiwanie zapra-
wy cementowej do ułożonego grubego kruszy-
wa
hardened conerałe beton stwardniały
heartlng conerełe beton wypełniający
high performance conerełe beton wysoko-
wartościowy, beton wysokiej jakości
In-situ concrete beton wykonywany na miej-
scu
Jersey type concrete barrier bariera betono-
wa typu Jersey
lean concrete chudy beton
IIghlwelght concrete beton lekki
IIme concrete beton wapienny (na spoiwie
wapiennym)
mass concrete beton monolityczny, beton ma-
sywny (nie zbrojony)
-, no fines concrete beton bez frakcji drobnych
ordlnary concrete beton zwykły
place concrete układać beton, betonować
place fresh concrete agalnst old concrete
układać świeży beton na stary beton
pialn concrete beton zwykły (nie zbrojony)
plant-mlxed concrete beton z wytwórni
plasticlzed concrete beton z domieszką pla-
styfikatorów
pneumatlcally applied concrete beton natry-
skowy
[ polymer concrete polimerobetan
Portland cement concrete, PCC beton ce-
mentowy (portlandzki)
prestressed cencrete, pretensloned concrete
[ beton sprężony
precast cencrete, precast cencrete eiement,
precast concrete product elementy betono-
we prefabrykowane
[ precast concrete block blok betonowy prefa-
brykowany, kształtówka betonowa
[
l~
[
[
r:
conflict
preformed concrete pile pal betonowy prefa-
brykowany
pumlce concrete beton pumeksowy
ready-mlxed concrete gotowa mieszanka be--
tonowa, beton towaro'N}'
refractory concrete beton ogniotrwały, beton
żaroodporny
reinforced concrete beton zbrojony, żelbet
rolled concrete, roiłer compacted concrete
beton wałowany
site-mlxed concrete beton mieszany na budo-
wie
sprayed concrete beton natryskowy
spun concrete beton wirowany
stlffened concrete beton sztywny, beton trud-
no urabialny
tar concrete beton smołowy
tremie concrete beton,układanypod wodą
truck~mlxed concrete tbeton z mieszarki sa-
mochodowej ./
vacuum concrete b.eton próżniowy
void In the concrete pustka w betonie, wolna
przestrzeń w betonie, rak na beton'le
condensation skraplanie, kondensacja (pary)
condensation temperature temperatura skra-
piania
condenser skraplacz, kondensator
water cooled retiux condenser chłodnica
zwrotna chłodzona wodą
condltlon warunek, stan
actual condltlon aktualny stan, rzeczywisty
stan
nominał condltion nominalny stan
conditioning kondyCjonowanie, pielęgnacja
conduct przewodzenie, przewodnictwo, kierow-
nictwo
conductlvlty przewodnośćwłaściwa
heat conductlvlty przewodność ciepła, prze-
wodność cieplna
hydraulic conductivity wodoprzepuszczalność
conductor przewodnik, przewód
eonductor rall szyna prądowa
condult przewód
conduit cJip obejma przewodu, obejma rury
kablowej
cone stożek
eone penetrometer penetrometr stożkowy,
sonda stożkowa
confldenee ufność
confldence limit granica ufności
eonfldentlai poufny
confldentiallty poufność
conflnement ograniczenie
cDnfllct konftikt, kolizja
cDnfllet matrlx wykaz grup kolizyjnych
eonfIlet o,f Interest konflikt interesów
I conflict 34 F
' : " = = : : " : " " - - - - - - - - 1i
confllet time matrix tabela (minimalnych)
czasów międzyzielonych
conflictlng green za krótki sygnał zielony
conformance zgodność
in conformance wlth w zgodności z
non-conformance niezgodność (z wymagania~
mi przepisów)
conformity zgodność. odpowiedniość
assurance of conformity zapewnienie zgod-
ności
attestatlon of conformity atest zgodności,
świadectwozgodności
certlflcate of conformity certyfikat zgodności,
świadectwo zgodności, atest
conformity surveillance nadzorowanie zgod-
ności, kontrolowanie zgodności
conformity testing badanie zgodności
declarałlon of conformity deklaracja zgod-
ności
EC conformity mark znak zgodności UE
evaluałlon of conformity ocena zgodności
In conformity with w zgodności z
mark of conformity znak zgodności
nonconformlty niezgodność, brak zgodności
proof ot conformity sprawdzenie zgodności
verificatlon ot contormity sprawdzenie zgod·
ności, weryfikacja zgodności
congestion zatłoczenie, korek w ruchu drogo--
. wym
traffic congestlon zatłoczenie w ruchu droga.
wym, zator
conglomerate konglomerat
conlfer drzewo iglaste
connectlon połączenie, związanie
connector łącznik, złączka
.consensus zgoda, jednomyślność, zgodność
consensus standards normy zgodności
conslgnment przesyłka (towaru), dostawa
conslstence, consistency konsystencja, zgod-
ność, spoistość
conslstent zgodny, logiczny, konsekwentny
Inconslstent niezgodny, nielogiczny, niekon-
sekwentny
consolldate zestalać, umacniać, zagęszczać
consolldatlon konsolidacja (gruntu)
degree of consolldation stopień konsolidacji
secondary consolldation wtórna konsolidacja
constant stały, trwały, wielkość stała
constltuent składnik
constltuent material materiał składowy
construct konstruować, budować
constructlon budowa, budowla
construction drawlng rysunek budowlany
construetlon englneerlng' inżynieria budowla·
na, technika budowlana
constructlon equlpment maszyny budowlane
construetlon Joint szczelina robocza
construetlon log drewno budowlane
construetlon machinery maszyny budowlane n
construetlon material materiał budowlany U
constructlon method metoda budowy
constructlon molsture wilgotność budowlana
(w czasie budowy)
construetion praduet wyrób budowlany, pro-
D..
dukt budowlany, materiał budowlany
Constructlon Products DlreetIve, CPD~· D,',".
czne odnośnie materiałów budowlanych, dy- .
rektywa (UE) dot. materiałów budowlanych
construction road droga wewnętrzna na placu
budowy
constructlon schedule harmonogram ogólny
budowy
n
~.
construetlon site budowa, miejsce budowy,
plac budowy
construetton wark praca na budowie, roboty
budowlane
new construetlon nowa budowa
D
consuJt radzić się, konsultować, zasięgać rady
consulting englneer doradca techniczny, rze· ["\,
czoznawca _
consulting engineer's offlce biuro doradztwa
technicznego
consuitant konsultant, doradca techniczny, rze--
czoznawca
n
LJ
consultant recommendation opinia rzecza.
znawcy
consume zużywać, konsumować
consumer konsument, odbiorca. użytkownik
consumption konsumpcja, spożycie
D
contact kontakt
contact area powierzchnia kontaktowa, po-
wierzchnia styku (opony)
tyre contaet area powierzchnia styku opony
(z nawierzchnią)
contalner pojemnik, kontener
contalner terminal terminal kontenerowy
sample container pojemnik na próbkę
contaminant substB:ncja zanieczyszczająca,
substancja skażająca
contamlnatlon zanieczyszczenie
contender ubiegającysię, kandydat, konkurent
[J
content zawartość, pojemność
optimum molsture content wilgotność (opty-
malna)
alr vold content zawartość wolnych przestrze-
D
ni
ash content zawartość popiołu
asphalt content US zawartość asfaltu
binder content zawartość lepiszcza
D
content ot tender zawartość oferty
fJnes content zawartośćczęści drobnych
Insoluble content zawartośćczęści nieroz- [J
I~i
LJ
u
c
 ,' - -,'C'"

I
,
'.i
,
35 controller

puszczalnych ponoszone przez wykonawcę

I
soluble binder content zawartość lepiszcza
rozpuszczalnego
table ot contents spis zawartości, tabela za-
wartości
vold content zawartość wolnych przestrzeni
contlngency ewentualność. plan na wypadek,
rezerwa
conŁlnuous ciągły
.conŁlnuous characterlstic cecha ciągła,
ściwość ciągła
contlnuous grading uziarnienie ciągłe
contlnuous IIne linia ciągła
contlnuous operatlon działanie ciągłe
contaur obrys, kontur
contaur IIne warstwica
contract umowa, kontrakt, zawierać umowę,
kontraktować
break contract zerwać umowę
conclusion ot contract zakończenie kontraktu
contract award przyznanie kontraktu
contract bond poręczenie kontraktu, rękojmia
kontraktu
contract documents dokumenty kontraktowe,
dokumenty dotyczące umowy
contract item punkt umowy, paragraf umowy
contract payment bond poręczenie zaliczki,
rękojmia zaliczkI
contract penalty kara umowna
contract performance bond poręczenie wyko-
nania, rękojmia wykonania
contract requlrements warunki kontraktu, wy-
magania kontraktu
contract sum wartość kontraktu
contract time czas kontraktu, termin wykona-
nia robót
contractlng out wycofać się z kontraktu
contraetlng practlce zasady zawierania kon-
traktów
cost relmbursement contract kontrakt we-
dług ponoszonych kosztów
flxed prlce contract kontrakt o ustalonej ce-
nie
hourly wage contract kontrakt według stawek
godzinowych
lump sum contract kontrakt ryczałtowy
.~
main contract kontrakt ogólny
l' measu.rement contraet kontrakt obmlarowy
I. purchase contract kontrakt zakupu, umowa
na kupno
research contract umowa na prace badawcze
groupJng of contractors zgrupowanie wyko~
nawców, wspólnota wykonawców
main contractor generalny wykonawca
subcontraetor podwykonawca
contractual umowny, wg umowy, kontraktowy
contraflow ruch przeciwny
contrafłowtrafflc jazda npod prąd",jazda w
kierunku przeciwnym do obowiązującego ru-
wIe· chu
control sterowanie, kontrola, nadzór
access controi kontrola dostępu, ogranicze-
nie prawa wjazdu (na drogę publiczną)
automatle slgnal controi automatyczne stero-
wanie sygnalizacją
central control system centralny system ste-
rowania (ruchem)
controi and operating e;entre centrum stero-
wania ruchem./ i
control box skrzynka' sterownicza
controi of access ograniczenie wjazdu, kon-
trola dostępu (np. do autostrady)
control panel pulpit kontrolny
control poInt punkt kontrolny
control room sterownia
control system system sterowania
control unit człon regulacyjny, człon sterujący
controlled Junetlon ~skrzyżowanie sterowane
sygnalizacją
controlling kontrolowanie, sterowanie
cyclJc based method of control cykliczna me-
toda sterowania
faetory produetlon control fabryczna kontrola
produkcji, wewnętrzna kontrola produkcji
fixed tlme method of control sterowanie sta-
łoczasowe
internal control kontrola wewnętrzna, samo-
kontrola
junctlon control regulacja ruchu na skrzyżo­
waniu
lane control regulacja sygnalizacji na pasie
ruchu
manual control sterowanie ręczne
qualJty control . sterowanie jakością
shuttle working control sterowanie ruchem
wahadłowym
slgnal control sterowanie sygnalizacją
trafflc control sterowanie ruchem
trafflc control centre centrum sterowania ru-
chem
trafflc-actuated (sJgnal) control sterowanie

[ servlce contract umowa na usługi

contractlon skurcz
aktualizowane ruchem
varlety control zmniejszenie różnorodności
contractlon Joint szczelina skurczowa controiler sterownik, kontroler
contractor wykonawca, przedsiębiorca controJJer confJguratlon konfiguracja urzą­
i
contractor's rIsk ryzyko wykonawcy, ryzyko dzenia ,sterującego
L

I-~

i~

l
 L
.':c~on~t~ro~I~le~r --,-- 3_6 [

junctlon controJler sterownik regulacji ru· corporation korporacja, spółka

chem na skrzyżowaniu correction naprawa, poprawa, korekta
master contraller główny sterownik, główne correctlve skorygowany, poprawiony Oi:,
urządzenie sterujące corrective aetJon działanie naprawcze, działa-
traffic conłroller sterownik ruchu, urządzenie nie korekcyjne
sterujące ruchem correiation korelacja
conurbałlon aglomeracja corrodent czynnik powodujący korozję, środek
convenor organizator (konferencji itp.) powodujący koro<ję
converge zbiegać się corrosion korozja
converslon chart karta przeliczenIowa, tabela anticorroslve agent środek przeciw korozji,
przeliczeniowa
conveyor przenośnik
belt conveyor przenośnik taśmowy
środek antykorozyjny
corrosion damage uszkodzenia korozyjne
corroslon rate przyrost korozji, szybkość ko-
Q
charglng conveyor przenośnik taśmowy rozJi
drag conveyor
nośnik łańcuchowy
przenośnik skrobakowy, prze-

drag siał conveyor przenośnik zgarniarkowy

łańcuchowy
gałhering conveyor przenośnik zbiorczy
passenger conveyor przenośnik osobowy,
przenośnik dla pieszych
screw conveyor przenośnik śrubowy, przenoś­
nik ślimakowy
slat conveyor przenośnik płytowy
cool zimny
coolant chłodziwo, czynnik chłodzący
cooler chłodnica, ochładzacz
co pe radzić sobie, stawić czoło, podołać
copper miedź
copy odbitka, kopia
carbon copy, CC kopia przez kalkę
master capy, original capy oryginał
rough copy brudnopis, zarys, szkic
core rdzeń wiertniczy, wiercić
core bit koronka, część tnąca (robocza) wiert-
nicy
core box skrzynka na rdzenie, skrzynka na od-
wierty
core cutter koronka
core driJI świder rdzeniowy
core drilling machlne wiertnica do pobierania
próbek Jub do wiercenia otworów
core requirement -wymagania zasadnicze
core sample próbka rdzeniowa, odwiert, rdzeń
core sampler próbnik do odwiertów, urządze-
nie do wyciągania rdzeni
core trlmmer przyclnarka do odwiertów, szli-
fierka do odwiertów
coring wiercenie rdzeniowe
corner róg, kąt
blind corner łuk bez widoczności
corner cuttlng ścinać łuk (sposób jazdy samo-
chodem)
corner post słup narozny
cornJce gzyms
corporałe zbiorowy, zespołowy
corroslon Inhlbition zmniejszanie korozji
corrosJve agent czynnik powodujący korozję,
środek powodujący korozję
degree of corrosfon stopień koro~i
o
corrugałed powierzchnia falista
corrugated steel blacha falista
corrugation pofałdowanie,falistość, tarka
[
cost(s) koszt(y), cena
annuallsed capital costs roczne koszty inwe-
stycyjne
capital costs koszty inwestycyjne
component costs koszty jednostkowe, koszty
składnikowe
cost aiJocatfon podział kosztów
cost relmbursemenł rekompensata kosztów
D
costabenefft analysis, COBA analiza nakła-
dów i korzyści
cost-effeetive opłacalny, ekonomicznie efek-
tywny
cost-effectlveness gospodarność, oszczęd-
ność kosztów
costs of constructlon koszty budowy
costs of design koszty projektowania
costs of operation koszt eksploatacji
costs of use koszty użytkowania
flxed costs koszty stałe
general business costs koszty ogólne firmy
Cj
investment costs koszty inwestycyjne
operating costs koszty eksploatacyjne
rough estimate or costs przybliżone oszaco·
wanie kosztów
tlme and operating costs koszty czasowe j
c
operacyjne --'
wage and salary costs koszty płac
couldron kocioł do przygotowania mastyksu
\.J
councll rada
councłl directlves dyrektywy rady, wytyczne
rady
councll regulations zarządzenia rady, regula-
cje rady
o
count liczenie
traffic count pomiary ruchu D
IJ

[1
I,
[
I
L
 37 creep

counter przeciwny, licznik edge zone crack rysa brzegowa, pęknięcie

counter measures środki przeciwdziałające, krawędziowe
środki zaradcze fatlgue crack spękanie zmęczeniowe
counter weJght przeciwwaga halrlfne craek pęknięcie włoskowate
counter-batten przeciwlistwa, łata ołacenia fongltudlnal crack pęknięcie podłużne
counterclockwlse przeciwnie do ruchu wska- map cracklng spękanie siatkowe
zówek zegara meandering crack pęknięcie nieregularne
counterfJow przeciwprąd mlcro·crack mikropęknięcie
counterflow lane pas ruchu przeciwnego reffectlon crack, reflectlve cracklng spęka­
couple sprzęgać, złączyć, połączyć nie odbite
coupler sprzęgło, złączka settlement crack spękanie na skutek osiada-
CDurse warstwą nia
asphalt Intermediate course US asfaltowa shrinkage erack spękanie skurczowe
warstwa pośrednia, asfaltowa warstwa wiążą­ thermaJ crack .spękanie termiczne
ca transverse erack spękanie poprzeczne
base course warstwa podbudowy eraft rzemiosło
binder course warstwa wiążąca eraftsman rzemieślnik
damp-proof course warstwa odporna na wil~ handieraft rzemiosło, rękodzieło
gać, warstwa izolacyjna erane żuraw, dźwig I

frlctlon course US warstwa ścieralna. szorst- erane structure konstrukcja żurawia

ka
levelllng course, regulating course warstwa
wyrównawcza, warstwa profilowa
stabllJzed course warstwa stabilizowana, war-
stwa ulepszona
5uńace course warstwa górna nawierzchni
(warstwa ścieralna)
waterproofing eourse warstwa wodoszczelna,
warstwa impregnacyjna
wearlng course warstwa ścieralna
eDye wklęsek, żłobek, faseta
coyer pokrywa, przykrycie, wieczko, pokrywać
eoyer plate nakładka
cover wllh przykryć (czymś)
manhole eover pokrywa włazu
under eover pod przykryciem
coverlng pokrycie
erab wyciąg, podnośnik, dźwig towarowy
erack rysa, pękać
alligator cracking (IdIom.) spękania siatkowe
block cracklng spękania blokowe
corner crack spękania narożne
crack and seat połamać i zawałować (np. sta-
rą nawierzchnią betonową), odprężyć
crack formatlon powstawanie rys
crack fnducer wkładka (listwa) inicjująca pę­
knięcie
cracklng pękanie, powstawanie rys
L crescent shaped crack pęknięcie w kształcie
sierpowym
I~
!, D-eracklng, durabllIty cracklng pęknięcie na
! skutek zmęczenia (płyt betonowych)
diagonal crack pęknięcie ukośne, pęknięcie
diagonalne
,
edge crack pęknięcie krawędziowe, pęknięcie
I' brzegowe
crank korba, wykorbię"nie, wahacz
crankshaft wał korbowy
crash wypadek, zderzenie
crash barrier bariera ochronna
crash course kurs przyspieszony, kurs inten-
sywny
crash cushlon poduszka tłumiąca uderzenie
crash helmet hełm·ochronny
crash speed prędkość przy zderzeniu
crawler chaln łańcuch gąsiennicowy, gąsienica
crawler lane pas ruchu powolnego (na wznie-
sieniu)
craze drobne pęknięcie, pękać
erazlng pęknięcia siatkowe
ereek zatoczka, strumyk
creep pełzanie (materiału)
cattle creep przejście dla zwierząt
compresslve creep pełzanie przy ściskaniu
creep eompliance podatność na pełzanie
creep lane pas ruchu powolnego
ereep stiffness sztywność przy pełzaniu
creep stralo odkształcenie przy pełzaniu
creep test badanie pełzania
ereep under tensIle stress pełzanie przy na-
prężeniu rozciągającym
dynamIe creep test dynamiczne badanie peł-
zania
flnal ereep coefficlent współczynnikpełzania
ffexural creep pełzanie przy zginaniu
Indlrect tensIle creep test badanie pełzania
przy rozciąganiu pośrednim
strało due to creep odkształcenie na skutek
pełzania
tensIle creep pełzanie przy rozciąganiu
tertlary creep trzecie stadium pełzania (pły­
nięcie)

[

creosote
creosote kreozot
crest wierzchofek, ze1o.'"r. ',"1'iJuk~'
erew załoga, zespół
asphalt pavlng erew zespół nawierzchniowych
robót asfaltowych
erew schedule plan pracy zespołu
maintenance erew zespół utrzymaniowy
crlmp żłobkować, ryflować
crJmped suńace powierzchnia żłobkowana
criterla krjteria
crlllcal krytyczny
critlcaJ non-conformance krytyczna niezgod-
ność
crlllcal palh melhod metoda ścieżki kryty-
cznej
critical region obszar krytyczny
critlcal value wartość krytyczna, wielkość kryM
tyczna
crop obcinać, skracać
cropper nożyce (do prętów)
cross krzyż, krzyżować (się), przecinać
cross a road przechodzie przez drogę, przeci-
nać drogę
cross arm poprzecznik
cross beam poprzecznica, belka poprzeczna
cross lina linia poprzeczna
cross 8eam spoina poprzeczna
'cross slope pochylenie poprzeczne
cross tJmbered kratownica drewniana, szkie-
let drewniany
cross~batten listwa poprzeczna, łata poprzecz-
czna
cross-bearer szczebel drabiny, belka spoczni-
kowa poprzeczna
cross-country vehlcle pojazd terenowy
cross-sectlon przekrój poprzeczny
cross-sectlonal area powierzchnia przekroju
poprzecznego
crossroads skrzyżowanie dróg
typlcal cross secllon typowy przekrój po-
przeczny
erossfall spadek poprzeczny, pochylenie po-
przeczne
transverse crossfalI spadek poprzeczny, po-
chylenie poprzeczne
crossing skrzyżowanie
(bi)eycle crossing skrzyżowanieścieżek rowe-
rowych
xlng (crossing) US skrzyżowanie
crossing at grade, grade crossing, level cro-
sslng skrzyżowaniejednopoziomowe
grade-separated crossing skrzyżowanie wie-
lopoziomowe
mJd~block pedestrlan crossing przejście dla
pieszych w środku bloku
pedestrlan crossing, pedestrlan crossing
--------
l~
38
point przejście
dla pieszych
Pelican crossing przejście dla pieszych z sy-
[.
gnalizacJą
Penguln crossing oznakowane przejście dla [~.:.
pieszych .
rallroad grade crossing US skrzyżowanie
w poziomie z koleją
school crossfng przejście przy szkole
zebra crossing przejście typu zebra
crossover przejście górą dla pieszych
D
crossroad, crossroads US skrzyżowanie dróg
at the crossroads (Id/om.) na rozdrożu
crosstawn przez miasto
crosstown IInk ulica przelotowa
D
erosswlse poprzeczny, w poprzek, na krzyż
crowbar łom, piętak (drąg stalowy z zagIętym [',
końcem) U
crown wierzchołekłuku, wypukłość
boring crawn koronka wiertnicza
crown of a carriageway grzbiet jezdni (naj- D:.
wytszy punkt na przekroju daszkowym jezdni)
crown of the road grzbiet drogi (najwyźszy
punkt na przekroju daszkowym korony drogI)
eruclal krytyczny, przełomowy
cruclble tygiel, donica
crude surowy
crude oli, petroleum crude 011, crude petrole--
um ropa naftowa
crulse podróż morska, rejs
crulse speed prędkość podróżna
D
crush rozgniatać, kruszyć, miażdżyć
aggregate crushing test badanie kruszywa
na rozkruszenie
aggregate crushlng value, ACV wskaźnik roz-
D
kruszenia kruszywa
crushed face powierzchnia przełomu
crushed gravel żwir łamany
crushed particie pokruszone ziarno
crushed particie Index wskaźnik rozkruszenia
crushed stane kruszywo łamane, tłuczeń
crushlng łamanie, kruszenie
crushing value wskaźnik wytrzymałości na
o
uderzenie
Impact crushlng strength 'łłY!:rzymałośćkru-
sz:ywa na uderzenie
crusher kruszarka
compressfon crusher kruszarka sprężarkowa
cone crusher kruszarka stożkowa
crusher settlng ustawienie (regulacja) kru-
szarki
crusher-run material materiał przekruszony
c
wyjściowy z kruszarki, niesort
gyratory crusher kruszarka stożkowa
hammer crusher kruszarka młotkowa
Impact crusher kruszarka udarowa
Jaw crusher kruszarka szczękowa
c
[
c
 ,"
:
I
~,/ ,
,
i 39
primary crusher Y.rus~ajka. wstępna
roll crusher kruszarka walcowa
toggle Jaw crush er kruszarka wahaczowo-
-szczękowa
eryslal kl)Ształ
eryslalllne krystaliczny
crystaJllne rock skała krystaliczna
eryslalllne sehlsl lupek kl)Slaliczny
cube sześcian, kostka sześcienna
eube slrength wytrzymałość kostkowa (np.
betonu)
cubical sześcienny, trzeciego stopnia
cul-de·sac ślepa ulica
culvert przepust
box culvert przepust skrzynkowy, przepust ra-
mowy
culvert drop kaskada w przepuście
syphon culvert przepust syfonowy
cumulatlve kumulacyjny, skumulowany, zbior-
czy
cumulałlve frequency eurve krzywa częstości
skumulowanych
cumulatlve Interest odsetki składane
cupboard szafka, kredens
laboratory cupboard szafka laboratoryjna
curb krawężnik, brzeg chodnika
cure pielęgnować
curlng pielęgnowanie(np. świeżo ułożonej mie-
szanki betonoweJ1
curlng agenl środek pielęgnacyjny
eurlng eompound mieszanka pielęgnacyjna
eurlng period okres pielęgnacji
eurIng water woda do pielęgnacji
medlum-eurlngr Me średniorozpadowa(emul-
sja)
rapld-curlng, Re szybkorozpadowa (emulSja)
slow-eurlng, SC wolnorozpadowa (emulsja)
eurrent prąd
eurrent transtormer przekładnik prądowy
eurvature krzywizna
radius ot eurvature promień krzywizny
eurve krzywa; zakrzywiać się
blind eurve łuk bez widoczności
eompound eorve łuk koszowy
eurve to the left łuk w lewo
eurve to the rlght łuk wprawo
eurved ehannel ściek niecko'NY
grading eurve krzywa uziarnienia
horlzontal eurve łuk poziomy
reverse eurve łuk odwrotny
sag vertlcal eurve łuk pionowy wklęsły
transitlon ourve krzywa przejściowa
vertlcal eurve łuk pionowy
cushlon poduszka, podsypka
eustomer klient, odbiorca
customs cło, opłata celna
L
I
('
L_~
damplng
cut przekrój, wykop
cul and fili wybieranie z podsadzką, wykop i
nasyp w przekroju poprzecznym
cut out wycinać, odcinać, przel'}"łlać (dopływ)
cut to slze dociąć do wymiaru
cut-rate price·(ldlom.) cena niżej kosztów
open eut wykop otwarty
slde eul pólwykop (w przekroju poprzecznym)
cutback rozcieńczać
eulback asphall US asfalt uplynnlony
cutback bitumen asfalt upłynniony
cutter ostrze tnące, krajacz (pracownik)
euttlng cięcie, skrawanie, kopanie (wykopu, ro-
wu)
euttlng angle kąt skrawania
cuttlng blowplpe palnik do cięcia, przecinak
gazowy
cuttlng edge krawędź .krewająca
euttlng In (Idiom.) zajechać drogę
euttlng IIne Iinia.cięe'ia·
cuttlng machIne Il!aszyna do cięcia
cuttlng wark kucie bruzd, dłutowanie
cyele rower, cykl; jeździć na rowerze
bleycle rower
cycle tracki cycle route ścieżka rowerowa
eycle tIme okres cyklu
life cycIe l;)kres życia, okres trwania
cycIle cykliczny,okreĘ>owy
cyclIc hased method ot control okresowa me-
toda kontroli (sterowania)
cyellng cykl, okrążenie, okres
automatie cycllng control automatyczna kon-
tro/a okresowa, automatyczne sterowanie (re-
gulowanie) okresowe
manual eycling control ręczne sterowanie
okresowe
cylinder cylinder, walec
graduated cylinder cylinder miarowy, menzu·
ra
D
daeJte dacyt
dam zapora, tama
damage szkoda, uszkodzenie
damage-onlyaceident wypadek powodujący
tylko szkodę materialną
damaglng factor wskaźnik szkodliwości
damp wilgotny
damp-proof odporny na wilgoć
damp-proof course warstwa izolacyjna, prze-
ciwwilgociowa
damper zasuwa, klapa; tłumik drgań
damping !lumienie (drgań), gaśnięcie (fal), zwil-

żanie
danger niebezpieczeństwo
dashboard tablica rozdzielcza, tablica wskaźni­
ków
dashed line linia kreskowa, linia przerywana
da.hpol tłumik tłokowy, amortyzator (wstlZą­
.decompression odprężenie
sów)
data dane
data acquJsition gromadzenie danych, zbie-
ranie danych
dała acąulsltIon system system zbierania da- _
nych
data base baza danych
data collection zbieranie danych
data processing przetwarzanie danych
data transfer przesyłanie danych
test data wyniki badań
date data; termin
at an early date wkrótce
date of cOJl1plełion termin ukończenia
date ot recelpt data otrzymania
out ot date nieaktualny, przestarzały
to dałe do dziś
up to date nowoczesny
, , datum podstawa odniesienia
: datum 'eve' poziom odniesienia
ordnance datum zerowy poziom (morza)
day dzień, zmiana B-godzinna
dayllght światło dzienne
daytlme vlslblllty widoczność dZienna
weekday dzień powszedni
dazzle olśnienie (blaskiem)
anti-dazzle screen osłona przeciwolśnieniowa
dead zmarly; zepsuty
dead drunk (/d/om.) zalany, schlany, pijanyjak
bela
dead load obciąienie statyczne
dead rlghl (/d/om.) dokładny, ścisly
dead welght cięiar własny
dead·end street ślepa ulica
over my dead body (Idiom.) tylko po moim tru-
pie
stop dead nagle zatrzymać
deadllne termin ostateczny, linia krytyczna
deadlock martwy punkt, sytuacja bez wyjścia
deal interes, transakcja
dealer handlowiec, sprzedawca, makler
debondlng wykupienie
debrlefing krótkie omówienie
debrls gruz, rumowisko
debl dług
debtor dłużnik
decant dekantować;zlewać plyn znad osadu
decay zanikać, gnić
decelerate zwalniać
deceleratJon opóźnienie
L
deceleratJon lane pas wyłączenia, pas opóź­
nienia
decJsion decyzja, rozstrzygnięcie
decisJon process proces decyzyjny
decking pokrycie, pomost
c
defeet defekt, uszkodzenie
latent defeet clause klauzula ubezpieczenia
dotycząca odpowiedzialności ubezpieczyciela
D
za szkody spowodowane wadami ukrytymi
suńace defect uszkodzenie (defekt)
powierzchniowe
defectlve wadliwy
deficJency niedobór
o
deflect odchylać, odginać
defJectlon odchylenie, ugięcie
deflection baslo, defiectJon bowl, defJectHm
c
dlsh niecka ugięcia, czasza ugięcia
rebound defiectlon ugięcie sprężyste
reslduaJ defiectfon ugięcie trwałe
deflectograph ugięciomierz.deflektograf
deformable odkształcalny
deformation odkształcenie. deformacja
deformation of Jolnts zniekształcenie szcze-
liny
deformatJon resistance odporność na od-
kształcenie
permanent deformatJon odkształcenie"trwałe
defray pokrywać koszt (wydatek)
.
o
c
degrade degradować. ulegać degradacji
blodegradable ulegający biodegradacji (roz-
kładowi biologicznemu)
degradab/e uiegający degradacji (rozkładowi)
degradation degradacja, rozkład
degree stopień
degree of compactlon stopień zagęszczenia
degree of consoJldation stopień zagęszczenia
degree of curvałure stopień krzywej (równa-
nia krzywe]), miara krzywizny
degree of saturatlon stopień nasycenia
degree of weathering stopień zwietrzenia
D
lo lhe nlh d_gree (/d/om.) do n-tej potęgi;
w najwyższym stopniu (np. sprawny, zdolny'
wydajny)
delce odladzać
delclng ch emlcal odladzającyśrodak cha-
miczny
delcing salt sól odladzająca
delamlnatlon rozwarstwienie
D
delay op6źnienie.zwłoka
deleterfous szkodliwy
deleterlous materia' materiał szkodliwy
delineator słupek prowadzący
o
dellvery dostarczanie. dostawa
dellvery date termin dostawy
delivery Jnspeetlon kontrola dostawy c
c
~
[i
[
(1
 41
delivery note, delivery ticket, dellvery slip do-
wód dostawy
delivery serYJce usługi przewozowe (dostaw-
cze)
delIvery tolerances tolerancja dostawy
delJvery van, delivery vehicle furgon dostaw-
czy
demand zapotrzebowanie. popyt; wymagać
demand dependent cali wymaganie czasu
wolnego od pracy
demand-acłuated uruchamiany na żądanie
lang-term demand wymaganie długotermi­
nowe
demerge wyciągnąć. rozłączyć
demerging lane pas wyłączenia
demolish burzyć
demolIłlon burzenie, rozbiórka (budowli)
demolltion bali kula wyburzeniowa
demo11tlon hammer młot wyburzeniowy
demolltion wasłe gruz
demolJtlon wark roboty wyburzeniowe
demould wyjąć z formy
dense gęsty, ścisły
densIty gęstość [g/cm 3 J
bulk density gęstość strukturalna [gIem 3 J
compacted dry density gęstość materiału
utrzęsionego
dry density gęstość objętościowa szkieletu,
gęstość w stanie suchym
dry denslty/molsture content relationshJp
stosunek gęstości objętościowy szkieletu do
wilgotności (krzywa Proctora)
law density area rzadko zasiedlony teren
maxlmum density gęstość objętościowa
maxlmum dry density największa gęstość wg
metody Proetora
percentage refusal density, PRO wymagany
stopień zagęszczenia w procentach
populatian density gęstość zaludnienia
reference densJty odnośna gęstość struktural-
na
refusal density wymagany stopień zagęszcze­
I)ia
relalive densIty (%) gęstość względna
strain energy density gęstość energij od-
kształcenia
Denver bool blokada (karna) kół
department departament, ministerstwo
Department ofTransport, DoT GB Minister-
stwo Transportu
Department of Transportation, DOT, USDOT
US Ministerstwo Transportu
department stare dom towarowy, ski ep wielo-
branżowy
dependency zależność
temperature dependency zależność od tem-
deslgn
peratU/y
tlme dependency zależność od czasu
deposit złoże, osad, odkład, depozyt:
depositlon osadzanie (się), wytrącanie (się), za-
leganie (podkładu)
depol skład, magazyn
maintenance depot baza, obwód utrzymania
depreclate obniżać wartość
depreclatlon obniżanie wartości
depresslon obniżenie, depresja
cone ot depresslon lej depresyjny
edge depression drop-oft obniżenie krawędzi
jezdni
transverse depression poprzeczna rynna
deplh głębokość, grubość
depth ot recovery głębokość ujęcia (poboru
wody)
tull-deplh asphall asfaIiowa konstrukCja jezd-
ni na pełną jej gruboąc
deralI wykolejać (się) /
deregulatlon uniewa~nienie przepisów, zmniej-
szenie kontroli
derlve pochodzić
derlved quantłty ilość pochodna
derogatlon naruszenie (prawa), ujma
descrlptlon opis
descrlptlon of works opis robót
descrlptlve opisowy '?-
descrlptive statlstlcs statystyka opisowa
desJccatlon wysuszanie
deslecator eksykator
deslgn projekt, plan, rysunek, projektować, ry-
sować
basls ot design podstawa (założenia) projek·
towania (projektowe)
deslgn asphalt content projektowana zawar-
tość asfaltu
deslgn binder content projektowana zawar-
tość lepiszcza
deslgn capacity przepustowośćprojektowa
deslgn chart wykres (tablica) do obliczeń przy
projektowaniu
deslgn crlterlon kryterium projektowe
design englneer (inżynier) projektant
deslgn fallure błąd w projekcie
desJgn level założona wysokość
deslgn life, design period projektowany okres
eksploatacji, projektowana trwałość (na-
wierzchnI)
deslgn loading obciążenie projektowane
desJgn method metoda projektowania
deslgn mlx mieszanka projektowana
desJgn revlew sprawdzenie dokumentacji pro·
jektowej
deslgn speed prędkość projektowa
deslgn ~andard wytyczne projektowania
 ..., ..:.' ..'".: ...... ",
;.,,':',-::':,:'::,-::;"':
~ile~s~lg~n!.-'_'
deslgn temperature temperatura obliczenio-
wa
deslgn thlckness grubość obliczona (w czasie
projektowania), grubość projektowana
deslgn traffJc loadJng projektowane obciąże­
nie ruchem
faetorlal design planowanie czynnikowe
(statyst.)
hlghway design projektowanie dróg
mlx design projektowanie składu mieszanki
structural deslgn projekt konstrukcyjny
structural fire deslgn wymiarowanie kon-
strukcji ogniotlWalej
trafflc design loading projektowane obciąże­
'I nie ruchem
l
[ volumetrlc design wymiarowanie objętościo­
we, metoda objętościowa projektowania
l deslgnate wyznaczyć, wyszczególniać, wskazy·
wać
designated lane oznakowany pas ruchu
l ,:[
desJgnatlon oznaczenie, nazwa
deslre życzenie
\l'~!
(
desired value wartość żądana
destress odprężać
destructive niszczący, destrukcyjny
" destructlve tesłing badanie niszczące
nondestructive nieniszczący
detectlon Wjkl)fWanie, detekcja
detecłor wykryw-acz, detektor
deterlorate zepsuć, pogorszyćsię
deterloratlon pogorszenie, zepsucie
determlnation wyznaczanie, określanie
melhod ol delermlnallon sposób (metoda)
ustalenia
result of deterrnination wynik dochodzenia
determJne wyznaczać, określać
detour objazd
deveJop rozwijać
deveiopment rozwój
; urban development rozwój miasta
I devlałlon zboczenie, dewiacja. odchyłka; ob-
jazd, przełożenie trasy
i devlatJon permit dozwolona odchyłka
limit of deviatlon granice odchylenia, linie
graniczne trasy
lImiting deviation odchylenie graniczne
mean deviatJon odchylenie przeciętne
standard devlation odchylenie standardowe
upper IImll/ng dev/allon górne odchylenie
graniczne
device przyrząd, urządzenie
road trafflc nolse reducJng devlce drogowy
ekran akustyczny
warnlng devlce urządzenie ostrzegawcze
dlabase diabaz
dlagnosls diagnoza. rozpoznanie
-,._,---_ .. ,-~
L
4_2_ _ 1' .
diagram wykres. diagram, schemat
diagrammatłc schematyczny, wykreślny
dlagrammatlc figure szkic podstawo'vY}'. sche- [:
matyczne przedstawienie l
dlameter średnica ~
diametrai test badanie na rozciąganie metodą
pośrednią, rozłupywanie
dichloromethane dwuchlorometan, chlorek me-
tylenu
[J!"
o
diesel silnik wysokoprężny
diesel englne silnik 'WYSokoprężny
diesel fuei, diesel 011 olej napędowy
dlfference różnica
difference method metoda różniczkowa
differentlal różniczkowy Ci
differential equation równanie różniczkowe
d/flraet/on dyfrakcja, ugięcie
U
d/g kopać,~ć,wydobywać
dug soli grunt wydobyty (wykopany)
single dlgg/ng pojedyncze przekopanie D
dlke rów, kanal, grobla
dJke dralnage ditch rów odwadniający przy
grobli
dlke faJJure przerwanie grobli
dlke (ock przepust z klapą zwrotną; śluza wa-
[1
łowa
dłklng obwałowanie
dllatancy chem. dylatancja; zwiększenie obję-
tości (np. gruntów)
[1
dilation, dilatatlon rozszerzenie, rozszerzalność
dlluent rozcieńczalnik
dimenslon wymiar, rozmiar
dimenslonless bezwymiarowy
dioxlde dwutlenek
carbon dioxlde dwutlenek węgla
dlp zanurzenie, upad, zagłębienie
dipper pogłębiarka czerpakowa, zag/ębnik (do
pobierania próbek)
dipper dredger pogłębiarka łyżkowa
dlpstick głębokościomierzzwi/żeniowyprętowy
direet currenl, OC prąd stały
dlreetlon kierunek
dlreetłon arrow strzałka kierunkowa
dJrectlon sign drogowskaz
dlreetions for use sposób użycia
traffłc directłon kierunek ruchu
l1
dlrectlonal kierunkowy
dlreetional movement ruch kierunkowy
dlrl brud, błoto
dirt pan, dJrt trap łapacz (osadnik) zanieczysz-
c
czeń
Improved dirt road ulepszona droga gruntowa
dlrly brudny
[1
dl.abled niezdolny do pracy
dlsassemble demontować, rozbierać (na CZęśCI)
dl.bur.emenl wydatek, wyplata [1
[
 43 dot

discard odrzucać, brakować, usuwać, zaniechać ści na zatrzymanie

discharge wypływ, wysyp (np. ziemi) weaving dlstance długość (odcinka) przepla-
discharge capacity wydajność odpływu, wy- tania
dajność wyładunku dlstlllatlon destylacja, destylowanie
discharge hopper lej wyładunkowy (wyładow­ atmospheric dlstlllatlon destylacja atmosfe-
czy, v.ypływov.y) . ryczna
dfscharge plpeline rurociąg odprowadzający dlstlllatlon apparatus aparat dastylacyjny
discharge point punkt wypływu (wyładowania, vacuurn distliJation destylacja próżniowa, de-
wysypu hp.) stylacja pod zmniejszonym ciśnieniem
discharge rate objętość odplywu, ilość wyła­ dlstort skręcać, spaczyć
, I
dowania (v.ysypu) distortlon zniekształcenie, sk!'Zy'łłienie
dlsconłlnuous nieciągly, przerywany dlstress szkoda, uszkodzenie
dlscount dyskonto, rabat, obniżka; dyskontować distress identlficatlon określenie uszkodze-
dlscounł rafe stopa dyskonta nia
, :i-~ discrete dyskretny, delikatny, nieciągły dlstress type rodzaj szkody
-s discrełe characteristlc cecha dyskretna pavement dJstress uszkodzenie nawierzchni
1Jt
"t} discrełion przezorność, roztropność dlstrlbutlon rozkład
~
:(v at the dJscretlon of do uznania distributlon box skrzyn,ka rozdzielcza, skl7Yn-
,~ discretlonary spendlng wydatki zależne od ka rozgałęzna I

uznania (swobodne) dlstrlbution curve kl;Zywa rozkładu

~ dish miska, miseczka
j~~ evaporating dlsh parownica
-~-
,:I ffr Petrl dlsh p/ylka Petrl_go
i\ dJslntegrałlon rozdrabnianie, rozpad
~ dlcalclum slllcate dlslntegratlon rozpad orto-
~
';;
krzemianu dwuwapniowego (belltu)
Iron dJsJntegratlon rozpad żelaza
-I ~ dlsmantJe rozbierać
~ ~ dispatcher dyspozytor
dlsperse rozpraszać
-, displacement przesunięcie, przemieszczenie
dlsplacement pump pompa wyporowa, pom-
;i{ pa odwadniająca
display .pokaz, przedstawienie; monitor ekrano-
wy
'.
display case gablota wystawowa
dJsposal dysponowanie, rozporządzanie, odpro-
wadzenie
dJsposaJ area powierzchnia składowania
dlsposltion dyspozycja, rozporządzenie
dlsposltlon of nonconformity naprawa błę­
dów
~,
dlsslpate rozpraszać
l' dlssJpated energy energia rozproszona
1~ dissolve rozpuszczać, topić, stapiać
r dlstance odlagłość, odstęp
braking dJstance odległość hamowania
fuli overtaklng slght dJstance najmniejsza
odległość widoczności na wyprzedzanie
-'
overtaking slght dlstance cdległość widocz-
, ności na wyprzedzanie
distrlbutJon fuse board tablica rozdzielcza
bezpieczników
gausslan dlstrlbutlon rozkład Gaussa, rozkład
normalny
iongltudlnal distribution rozkład podłużny
normai distrlbutJon rozkład normalny
random dlstrlbution rozkład przypadkowy
transverse distrlbutlon rozkład poprzeczny
dlstrlbutor skrapiarka. polewaczka
bitumen heater distrlbutor truck samocho-
dowa skrapiarka gorącego asfaltu
dlstrlbutor road droga zbiorcza, droga roz-
dzielcza
disturb niepokoić, przeszkodzić
dltch rów
dltch at top of slope rów nadskarpowy
dltch cleanlng out czyszczenie rowu (rowów)
to thelast dltch (milit. Idiom.) do ostatka, do
końca
dłverge rozchodzić się
dlverglngtraffic ruch wyłączający się
dlversJon objazd, zmiana kierunku
dJversion of traffłc objazd (ruchu), zmiana
kierunku ruchu
document dokument
dog klamra ciesielska
dolerlte doleryt
dolly nasada na pal wbijany, podbabnik
dolomlte dolomit
domestlc domowy
domestic refuse odpady domowe

ł\
"
skldding dislance długość poślizgu done by eye na oko, w przybliżeniu
..J
stopping distance całkowita długość hamo- door drzwi
,:~,
j;; wania (odległość potrzebna do zatrzymania door handle klamka
\i', pojazdu) door hlnge zawiasa drzwi
«i stopplng slght dlstance odległość widoczno- dot punkt, kropka; kropkować

"'l:;
iJ:
.',-.
[

N
( ii
li
'I doŁ
ił
, j
1
dotted line linia kropkowana, linia przerywana
double podwójny
double deeluteh podwójnie wyłączanie sprzę­
gła (przy przełączaniu biegów)
double sampllng inspeetion badanie podwój-
nych próbek
double slded dwustronny
double-eheck podwójnie kontrolowany
dovetailed łączony na wczepy (na jaskółczy
ogon)
dowel dybel
dowel bar dybel (do łączenia płyt betonowych)
dowel dJameter średnica dybla
down w dół, niżej
downgrade spadek podłużny
downtown śródmieście
doze usunąć, plantować
dozer spycharka
angledozer spycharka skośna
bulldozer spycharka czołowa
treedozer karczownik do drzew
draft szkic, schemat, konspekt
drag pogłębiarka;ciągnąć, holować, czyścić dno
cableway drag seraper linowy zgarniak włó-
kowy
drag conveyor przenośnik zgarniakowy
drag dropout ehute zsyp zwalniający koparki
drag scraper zgarniak włókowy
drag ohovel koparka Oednonaczyniowa) pod-
siębierna
drag slat eonveyor przenośnik zgarniakowy
łańcucho1NY
dragglng tralawanie
dragllne dredger koparka czerpakowa
draln dren, sączek, rurka drenażowa; drenować,
odwadniać
agrJcultural plpe draln dren (sączek) rolniczy
braln draln (Idiom.) drenaż mózgów. utrata
ekspertów na rzecz innego kraju
collecting draln kolektor, dren zbiorczy
drain down odpłylNać
draln spaclng odstęp drenów
draln well studnia chłonna
dralnlng support wspornik do (zawieszenia)
rur
dralnpipe rurka drenażowa; rura spustowa, ru-
ra ściekowa
tilter draln dren filtrujący
foul draln odprowadzanie ścieków, przewód
kanalizacji ściekowej
herrlngbone draIn system drenowania w jo-
dełkę
intercepting draln dren zbiorczy
main draln kolektor, kanał główny
plped draln przewód drenarski
rubble drain dren z narzutem kamiennym, są~
44
czek
tile draIn rurka drenarska
vertlcal sand drain pionowy sączek piaskowy
dralnage odwadnianie, drenaż [
drainage hose wąż odwadniający
dralnage layer warstwa odwadniająca
drainage manhole drenarska studzienka rewi·
zyjna
01
dralnage system system odwadniający
drainage test badanie (próba) odpływu z prze-
wodu
land dralnage odwodnienie terenu, roboty te-
renowe drenarskie
D
sub-soll dralnage, subsurfaee dralnage od-
wodnienie wgłębne (podpowierzchniowe)
surface dralnage odwodnienie powierzchnio-
we
draindown test, dralnage test badanie (próba)
odpływu z przewodu
draught, US draft ciąg (np. powietrza), zanu'
rzenie
forced draught mechaniczny (sztuczny) na-
wiew powietrza (ciąg kominowy)
foreed draught oven piec z ciągiem komino-
wym, piec z ciągiem sztucznym
D
draughtsman kreślarz
draw-Jn zatoka postojowa
drawing rysunek, kreślenie
drawing pln pineska
D
dredge pogłębiać, kopać pod wodą
depth ol dredglng głębokość bagrowania (po-
głębiania)
dredge-bucked czerpak bagrowniczy
dredged materiał wybagrowany materiał
dredger pogłębiarka nl i
grab dredger pogłębiarka chwytakowa
suctlon dredger pogłębiarka ssąca
LJ
dress obrabiać, ociosywać (kamień); strugać
(drewno)
type of dresslng rodzaj obróbki
dressing utrwalenie powierzchniowe
cured resln binder dressing utrwalenie po-
o
l~
wierzchniowe żywicą
double dresslng podwójne utrwalenie po-
wierzchniowe
Inverted double dresslng. podwójne utrwale-.
nie powierzchniowe odwrócone (grubsza frak-
cja kruszywa wgórnej warstwie)
pre-chlpplng dressing utrwalenie powierz-
chniowe typu ~sandwich" (grubsze kruszywo
o
na nieskropionej nawierzchni, potem lepisz~
cze, a następnie drobniejsze kruszywo w gór-
nej warstwie)
raeked-In surfaee' dressing pojedyncze utrwa- ·,
lenie powierzchniowe z podwójnym ułożeniem
grysu (lepiszcze, grubsze kruszywo i drobniej- lj
li
U
 45
sze kruszywo wgrubszej warstwie)
single dressing pojedyncze utrwalenie po-
wierzchniowe
suńace dressing utrwalenie powierzchniowe
driJI wiertarka, wiertło, świder
drlll cuttln.gs zwierciny
drllled deplh głębokość wiercenia
drilllng contractor wykonawca robót wiertni-
czych
drilllng equlpment, drilJlng gear sprzęt wiert·
niczy
' I,
drllllng mud sziam (urobek) wiertniczy
exploratory drlllIng wiercenie badawcze, wier-
cenie poszukiwawcze
drinking water woda pitna
drlve kierować, prowadzić (np. samochód), drą­
żyć (np. tunel), wbijać (np. pale)
aU-wbeel dnye napęd (pojazdu) na wszystkie
koła
drlve axle oś napędowa (napędzająca)
drlve in zawieźć, wjechać; wbijać (np. gw6źdź),
punkt świadczący usługi dla oczekujących w
~, samochodzie
drive plpe rura prowadząca ciecz napędzają-
cą, wieltn. rura prowadnikowa
drlYen pIJe pal zagłębiany
driving aptItude zdolność do jazdy
driving Iicence, US drlver1s Iicense prawo ja-
zdy
drivlng resistance opór przy wbijaniu (pali),
opór jazdy
drivlng test próba drogowa (pojazdu). egza-
min z prowadzenia pojazdu
driving tr~inlng ground plac szkoleniowy kie-
rowców
driving while Intoxlcated, OWI kierowanie
(pojazdem) pod wpływem alkoholu (w stanie
nietrzeźwym)
four-wheel drlve, 4WO, FWD napęd na cztery
koła
front drłve napęd na przednie koła
house drlve droga dojazdowa, droga prywatna
overdrłve nabieg, przekładnia przyspieszająca
test drlve jazda próbna
wrong way drlvlng przejazd niewłaścjwą dro-
gą
drlver kierowca
backseat drlver (id/om.) pasażer w samocho-
dzie, który udziela niechcianych rad, jak pro-
wadzić samochód
driver error błąd kierowcy
driver tralnlng szkolenie kierowców
drIveway droga dojazdowa
drop spadać, kapać
drop hammer młot spadowy
drop aft odpadać
durability
edge drop-aft powstanie stopnia na krawędzi
jezdni przy zaniżonym poboczu
drop-balling pokruszyć (potłuc) bijakiem opado-
wym
drop-on materiał materiał do posypywania
drum bęben, wlec
drum f1ighls urządzenia prowadzące (w bęb­
nie)
drum mlxer mieszalnik bębnowy
counter·fJow drum mlxer mieszalnik bębno\\oY
z przeciwprzepływem
double barrei drum mlxer mieszalnik bębno­
wy (z bębnem wewnętrznym i zewnętrznym)
drum mlx coater mieszalnik bębnowy z mie-
szaniem wymuszonym
drum mlx plant wytwórnia z mieszalnikiem
bębnowym
drum mlxer włth center lń'let mieszalnik bęb-
nowy z wlotem centralrlym ~
drum type concrete mbcer betoniarka bębno­
wa
paralfel-fIow drum mixer mieszalnik bębnowy
z równoległym przepływem
drunkenness stan nietrzeźwy
dry suszyć, schnąć
dry compaction zagęszczanie na sucho
dry density gęstość o_bjętościowa szkieletu,
gęstość w stanie suchym
dry to constant mass suszyć do stałej masy
dry wall mur suchy (bez zaprawy)
dryer suszarka
aggregate dryer suszarka kruszywa
automatle dryer control automatyczne stero-
wanie temperaturą suszenia
drystone road nawierzchnia tłuczniowa
dual podwójny. dwoisty
dual carrlageway (road) dwujezdniowa (dro-
ga), droga z pasem dZielącym
duet przewód (rurowy), kanał (kominowy)
duet cover przykrycie kanału
ductllity ciągliwość, plastyczność
dummy atrapa. manekin
anthropometrlc dummy manekin do prób (ba·
.dań) antropometrycznych
dummy Joint szczelina pozorna
dummy specimen próbka do odwzorowania,
próbka zastępcza. imitacja próbki
dump wywrotka; zwałka
dump truck samochód - wywrotka
dumper wywrotka, wózek samowyładowawczy
dune wydma
durability trwałość
durablllty eraeklng, D-eraeklng pękanie
wskutek utraty trwałości (naWierzchni betono-
wej)
mechanlc~1 durabiJlty trwałość mechaniczna

~du~'r~ab~le~:...'
durable trwały
dust pył, kurz
dust binder spoiwo pyłowe
dust collector odpylnik, odpylacz
dust concentratlon zagęszczanie pyłu
dust particie cząstka pyłu
dust proportTon stosunek wypełniacza do le-
piszcza. stosunek drobnego kruszywa do le-
piszcza
dust·free bezpyłowy
reelalmed dust pył odzyskany
stone dust pył kamienny, miał kamienny
dusty pylisty, pylowy
duty (:1.) obowiązek, służba
duty oftleer dyżurny, służbowy
heavy duty typu ciężkiego (np. nawierzchnia)
wysokowydajny, ulepszony
on duty na służbie
duty (2) cło, opłata skarbowa
duty-free wolny od ela
dwelllng mieszkanie
dynamie dynamiczny
dynamie complex modulus, G* zespolony mo-
duł dynamiczny
dynamie shear rheometer, DSR reometr dy-
namicznego ścinania
dynamie viscoslty lepkość dynamiczna,
współczynnik lepkości dynamicznej
dynamIte dynamit
dynamometer dynamometr, siłomierz
E economlc policy polityka gospodarcza
early wczesny, początkowy
at an early date wkrótce, w krótkim czasie
early bird idiom. ranny ptaszek
early completion bORUS premia za wcześniej.
sze zakończenie pracy
early dellvery wczesna (poranna) dostawa
early fallure uszkodzenie początkowe
early life wczesny okres (wiek)
,l early life skid resJstance początkowa odpor-
ność na poślizg
early strength wytrzymałośćpoczątkowa,
szybkie twardnienie (np. betonu)
, early warnlng system system wczesnego
l
ostrzegania
earnlngs zarobek
earth ziem/a, grunt
II
," I
aetlve earth pressure czynne parcie gruntu
come down to earth idiom. sprowadzić (ko-
goś) na ziemię
j
,l
1 [
L
4.:,.6=--_[-
earth conduetor przewód uziemiający
earth drlll świder ziemny
earth heat ciepło ziemi
earth movlng roboty ziemne
earth pressure parcie gruntu (ziemi)
earth pressure at rest parcie gruntu w stanie
spoczynku n
earth science nauka o ziemi, gruntoznawstwo LJ
earth up okopywać, przysypywać ziemią
n
earth-movlng equlpment maszyny do robót
ziemnych
earthlng uziemienie
passlve earth pressure bierne parcie gruntu
relnforced earth grunt zbrojony
earthquake trzęsienie ziemi
earthwork roboty ziemne
balanced earthworks wyrównanie robót ziem-
nych
earthwork construction budowla ziemna
quanllfleatlon of earlhwork ustalenie (obli-
czenie) robót ziemnych
easement serwitut, prawo (przejścia) przejazdu
(np. przez czyjś grunt)
echelon jeden obok za drugim
In echelan rozstawione, jeden obok za drugim
working paving machlnes In echelon rozsta-
o
o
wione układarki nawierzchni Uedna obok za
drugą)
economlc ekonomiczny, gospodarczy
economlc capacity zdolność gospodarcza
o
economlc efficlency efektywnośćekonomicz-
na
ecoDomle feasiblIity study analiza ekona-
norniczna wykonalności (projektu)
economlcal ekonomiczny, gospodarczy
economlcally justlfiable dający się uzasadnić
[J
ekonomicznie
economlcs ekonomia, ekonomika, gospodarka
economles of transport gospodarka transpor-
towa
eeonomy ekonomia, ekonomika, gospodarka,
oszczędność
economy prlce cena ekonomiczna (umiarkcr [1
.J
wana)
market economy gospodarka rynkowa
edge krawędź, brzeg, ostrze
cuttlng edge nóż kesonu, nóż studni opu-
szczanej
edge break odłamaniesię krawędzi
edge crack pęknięcie krawędzi
edge depresslon drop-off powstanie stopnia
na krawędzi jezdni wskutek osiadania
[
edge drop-off powstanie stopnia na krawędzi
jezdni
edge Joint szczelina krawędziowa [j
[J
 47
edge mo.rking linia krawędziowa
edge ot embankment krawędź nasypu (skar-
py)
edge protection och rona krawędzi
edge restraint wzmocnienie krawędzi
edge słone krawężnik (opornik) kamienny
stralght edge liniał, łata do poziomowania, ła-
ta do niwelacji
edglng wykończanie krawędzi (np. desek płyt
betonowych)
editlon wydanie
neweditlon nowe wydanie
revlsed editlon wydanie poprawione i uzupeł­
nione
effectlve skuteczny, użyteczny, efektywny
cosł-effectlve opłacalny
effectlveness skuteczność, efektywność, wydaj-
noŚĆ
cost~effectlveness opłacalność
effJcacy skuteczność
efflclency sprawność, wydajność; współczynnik
sprawności
elfielent wydajny, sprawny
effuslve geo/. wylewny, efuzywny
effuslve rock skała wylewna
elastlc sprężysty, elastyczny
elastic recovery odprężenie, powrót elastycz-
ny, nawrót sprężysty
elastlcity sprężystość, elastyczność
modulus of elastJclty, E moduł spręiystości
electric elektryczny
electrlc drill wiertarka elektryczna
electric hot plate elektryczna płyta grzejąca,
electrlly elektryfikować
electrode elektroda
element element
flxed element element stały (nieruchomy. za-
mocowany)
floatlng element element swobodny (wolny)
ełevate podnosić
elevatlon VvYSokość nad płaszczyzną, wzniesie-
nie. podnoszenie
elevator podnośnik. wyciąg. dźwig
hot elevator podnośnik kruszywa gorącego
hot-bucket elevator podnośnik kubełkowy
kruszywa gorącego
ellmlnate eliminować, rugować, usunąć
elongated wydłużony, podłużny
L elongatlon wydłużenie
elongatlon at faliure wydlużenie przy pęknię­
ciu (np. próbkij
elucldate wyjaśniać, oświetlić
elutriatlon dekantacja, klasyfikacja (c/eczy), kla-
rowanie
elutriatlon test próba (badanie) odmulania
(przesiewania na mokro, przemywania, de-
t
[
[
['
englnee,
kantacji)
embankment wał. nasyp. grobla
embankment słope skarpa nasypu
embedment osadzanie, uloienie
emergency nagła potrzeba, naglywypadek
emergency brake hamulec bezpieczeństwa
emergency cali telephone telefon alarmowy
emergency duties pogotowie, dyżur
emergency escape ramp droga wyhamowu-
jąca pojazdy (leżąca na przedłużeniu drogi
g/ówneJ), droga hamująca
emergency power supply awaryjne zasilanie
energią elektryczną
emergency stop postój awaryjny, przycisk
awaryjny
emergency vehlcle pojazd pomocy awaryjnej
emery szmergiel
emery pollshlng paper papier ścierny
emisslon emitowanie, wy§yłanie
emplrlcal doświadczalQY, empiryczny
seml-emplrical częśpiowo empiryczny (do-
świadczalny)
employee pracownik
employer pracodawca
emulslfler emulgator
emulsllylng agent środek emulgujący
emulslon emulsja
bitumen emulsJon emulsja asfaltowa
breakJng of emulslon rozpad emulsji
labIlIty of emulsion nietrwałość emulsji
stabllłty ot emulslon stabilność emulsji
enclosure obudowa. osłona, ogrodzenie. załącz­
nik (np. do listu)
end koniec
end graln przekrój czolowy (drewna)
end of green koniec fazy zielonej (sygnalizacji
śwleUneJ)
end seal uszczelnienie (zamknięcie) przewo-
du, zaślepka (rUlY)
endeavour usiłowanie, dą~ć
energy energia
energy consumptlon zużycie energii
enforcement narzucanie (czegoś), kontrola
enforcement authorlty władza wykonawcza
lawenforcement wprowadzanie (wdrażanie)
prawa
englne silnik, maszyna
diesel englna silnik VvYSokoprężny, silnik Die-
sla
englne breakdown uszkodzenie silnika
englna power moc silnika
petrol englne silnik benzynowy (na benzynę)
englneer inżynier, Inżynier (główny inspektor
nadzoru)
cMI englneer inżynier budownictwa lądowego
i wodnego

englneer
consulting engineer inżynier doradca
professlonal englneer, PE US inżynier z
uprawnieniami państwo'łl)'mi
structural englneer inżynier budowlany, kon-
struktor
trafflc englneer inżynier ruchu
englneerlng inżynieria, technika
eTvll englneering inżynieria lądowa i wodna
consłructlon engineering inżynieria budowla-
na
englneerlng property właściwość (cecha)
techniczna
englneerlng structure konstrukcja inżynier­
ska, budowla inżynierska
highwayengIneerIng technika drogowa, dro-
gownictwo, budowa dróg
hydraulle englneering hydrotechnika
quallty eng'neerlng technika sterowania jako-
ścią, technika Jakości
traffJa engineerlng inżynieria ruchu
value engineerlng US analiza wartości, InŻY·
nieria wartości
enhance wzmagać, wzmacniać
enlargement powiększenie
entlre cały
entlty jednostka, istota, (/Zecz) realnie istnieją­
ca
entraln załadować, wsiadać (do pociągu)
alr-entralnlng agent domieszka napowietrza-
jąca
entrance wejście, wjazd
entrap wpędzać w zasadzkę, usidlać
entrapped alr powietrze uwięzione
entry wejście, wlot, wjazd
entry phone telefon zgłoszeniowy, zgłoszona
rozmowa
entry slip road łącznica wjazdowa (na węźle
drogowym)
envlronment środowisko, otoczenie
protectlon ot envlronment ochrona środowis~
,j ka
roadslde envlronment otoczenie drogi
,
,~
"
envJronmentaJ środowiskowy
envlronmental eondltloning system system
regulowanego klimatyzowania
environmental conditlans warunki otoczenia,
warunki środowiskowe
envlronmental contral chamber komora kon-
trolna z regulacją temperatury
envlronmentallmpaet oddziaływaniena śro­
dowisko
environmentallmpact analysis, ElA US stu-
dium przewidywanego oddziaływania na śro­
dowisko (projektowanego obiektu), ocena od-
działywania (projektowanego obiektu) na śro­
dowisko
i
l [J
L
L
48
environmental pollutlon zanieczyszczenie
[:
środowiska
envlronmental technology technika ochrony
środowiska
envlronmentally unfriendly, envlronmentally
[J
unacceptable nieprzyjazny środowisku
epldorite geol. epid(i)oryt
epoxy epoksyd. żywica epoksydowa
epoxy coated pokryty epoksydem
epoxy resln żywica epoksydowa
eąual równy
equal slgn znak równości
equal treatment jednakowe traktowanie
equatlon równanie
o
equlllbrJum równowaga
equlpment wyposażenie,sprzęt, osprzęt, ekwi~
punek
standard equlpment wyposażeniestandardo-
we
equity słuszność, sprawiedliwość,prawo (np.
wykupu)
equivalent równoważny, równorzędny
equlvalent number ot standard axłes, ESAl
równoważna liczba osi standardowych
equlvalent single axle load, ESAl równoważ­
[J
ne obciążenie osi pojedynczej
sand equlvalent, SE wskaźnik piaskowy
equlvlscous o równej lepkości
equJvlscous temperature temperatura równej
[]
lepkości
erect wznosić, budować
erect tormwork wykonywać deskowanie, de-
skować, "szalować"
[J
erectlon wznoszenie, montaż (konstrukcjI)
eroslon erozja, żłobienie
erratic błędny, naniesiony (przez lodowce)
erratlc bJock głaz narzutowy, eratyk
erratum błąd druku (drukarsk~
error błąd, uchyb
drIver error błąd kierowcy
error of estlmatlon błąd oceny
error ot measurement błąd pomiaru
error ot result błąd wyniku
error ot propagatlon błąd przenoszenia, błąd
rozchodzenia (się)
escape uchodzić, ulatniać się
escape clause klauzula zwalniająca od zobo-
wiązania
escape pIpe rura wylotowa
escape route droga ewakuacji
escape valve zawór wylotowy
essentlal istotny, zasadniczy
essentlal requlrements, ER istotne wymagania,
podstawowe wymagania
energy economy and heat retentlon oszczęd­
ność energii i zachowanie ciepla
r~
LJ
f.
U
C i
I
I
J
U
 49
hygiene, health and environment higiena.
zdrowie i środowisko
mechanical reslstance and stablllty mecha-
niczna 'N}'tfZymałość i stateczność
protection agalost nolse ochrona przeciwha·
lasowa
sałety In case ot flre bezpieczeństwopoża­
rowe
safety In use bezpieczeństwo użytkowania
(eksploatacjI)
establlsh ustanowić, za/ożyć
estate posiadłość. nieruchomość. majątek
estate car samochód osobowo-ciężarowy
(.kombi")
estałe road droga (ulica) osiedlowa, dojazd
estlmate ocena, oszacowanie, kosztorys
estlmate ot costs kosztorys
rough estlmate ot costs szacunek przybliżony
kosztów
estimatlon obliczanie, oszacowanie
est/mator kosztorysant, sporządzający kalkula-
cję
European Asphalt Pavement Associatlon, EAPA
Europejskie Stowarzyszenie Wykonawców Na-
wierzchni Asfaltowych
European Commlttee for Standardlzatlon, CEN
Europejski Komitet Normalizacyjny
European Organlsation for Technlcal Approvals,
EOTA Europejska Organizacja Aprobat Tech-
nicznych
European Technical Approval, ETA europejska
aprobata techniczna
European Standard, EN norma europejska
Draft European Standard, prEN projekt normy
europejskiej
European Prestandard, ENV prenorma euro-
pejska
evaluate oszacować, ocenić
evaluatlon ocena, oszacowanie, wycena
evaluatlon of conformiy ocena zgodności
type ol evaluatlon rodzaj wyceny (oceny)
evaporate parować, odparowywać, wyparowy-
wać
evaporatlng dish parownica
evaporation parowanie, odparowanie
evaporator wyparka, parownik
i evenness równość
[, longltudlnal evenness równość podłużna
transverse evenness równość poprzeczna
evldence dowód
examlnatlon period okres (termin) badań
C example przykład
excavate kopać
excavated material ukop, urobek
[
excavation wykop, wykopywanie
bottom of excavatlon dno wykopu
l_o
I
[
[~
t-
r: ----- -~- -~-~~~---"--_._- -~--------~------
expectatlon
excavatlon cross section przekrój poprzeczny
wykopu
excavatlon depth głębokość wykopu
excavatlon plt dół wykopu
excavatlon site miejsce wykopu
excavator koparka
excilVator bucket łyżka koparki
excavator on wheels koparka kołowa
slack-i1ne excavator koparka linowa
trench excavator koparka do rowów
exceed przewyższać
except wyłączać; z wyjątkiem
excess nadmiar, nadwyżka
excess load przeciążenie
excess of binder nadmiar lepiszcza
exchange wymiana; wymienić
exclusIon wykluczenie
excluslve wyłączny .
excluslve right of way :;Wyłączny pas wywła­
szczenia (pas drogoWy)
execute wykonywać j
executlon wykonywanie
executlon of wark wykonywanie robót
executlve wykonawczy
chief executlve officer, CEO . pracownik na
kierowniczym stanowisku
executlve director dyrektor firmy
executlve orders zarządzanie wykonawcze
exhaust wydech, wylot, wyczerpywać (np. zapa-
sy)
exhaust alr wypływ powietrza
exhaust fumes dymy (opal}', \-\yziewy) wyloto-
we
exhaust gas gazy spalinowe
exhaust muffler tłumik dźwięków wylotowych
exhaust temperature temperatura wylotowa
(wydechowa)
exlst istniec
exlstIng istniejący
exlstlng sltuatlon sytuacja istniejąca
exlt wyjście, 'N}'jazd
exlt lane pas wyjazdoY.-y
exlt slip road łącznica wyjazdowa
exlt zone strefa wylotowa
expand rozszerzać (się)
expanded clay gliniec (lekkie kruszywo cera-
m/czne do betonu)
expanded slate porowaty wypalony łupek
expanslon rozszerzanie (się)
expanslon bearing łożysko ruchome
expanslon Joint szczelina rozszerzania, szcze-
lina dylatacyjna
expanslon vessei zbiornik ciśnieniowy
thermai expanslon rozszerzalność cieplna
expectatlon oczekiwanie
expectatlCłn level, level of expectatlon po-

ziom oczekiwania
expenditures Vv'}'datki
expenses wydatki, koszty
at someone's expense na czyjś koszt, czyimś
kosztem
experłence doświadczenie
experlment doświadczenie, eksperyment
experlmenłal doświadczalny
experlmenłal areB obszar doświadczalny (do~
świadczeń), poletko doświadczalne
experlmental road droga doświadczalna, od-
cinek doświadczalny
experlmental stretch ot road odcinek doś­
wiadczalny na drodze
expert rzeczoznawca
expert oplnion ekspertyza, opinia rzeczoznaw-
cy
legaJ expert rzeczoznawca (ekspert) prawny
experłise ekspertyza
explanatlon objaśnienie
explanatory objaśniający
explanatory note nota wyjaśniająca
explanatory report sprawozdanie wyjaśnia~
jące
explode wybuchać
explore poszukiwać, badać
exploratory headlng sztolnia badawcza (roz-
poznawcza)
exploslve materiał wybuchowy
exposed face widoczna powierzchnia
exp05ure wystawienie na działanie czynników
zewnętrznych
occupatlonal exposure napromieniowanie
zawodowe (na miejscu pracy)
permlsslble exposure limit, PEL dopuszczal-
na granica napromieniowania
expressway droga ekspresowa
extend rozciągać, rozszerzać
extenslon wydłużenie, rozszerzenie
extenslon bar pręt przedłużający
extension ot a street przedłużenie ulicy
extent rozciągłość,rozpiętość
extent of dlstress rozmiar zagrożenia
to same extent w pewnej mierze
extract wyciągnąć,ekstrahować
elrtraetlon wyciąganie, ekslrakcja
automatle binder extractlon machina urzą­
dzenie automatyczne do ekstrakcji lepiszcza
binder extractlon centrituge wirówka do eks-
trakcJi lepiszcza
Ignltlon method ot bitumen extractlon eks-
trakcja asfaltu metodą wypalania
extractor aparat ekstrakcyjny, ekstraktor
centrJtuge extraetor ekstraktor wirówkowy
hot extractor ekstraktor na gorąco
reflux extractor ekstraktor metodą zraszania
L [
50
Soxhlet extractor okstro"tor Soxhleta (do eks- [
trakcji iepiszcza)
extrados grzbiet sklepienia
extrlcatlon wyplątanie, wyswobodzenie
extrude wytłaczać, wypychać
extruded asphalt kerb krawężnik asfaltowy
wytłaczany ,
extruded poiystyrene foam piana pOlystyreno-;1
[-1
wa (wytłaczana), styropian
extruder prasa do wytłaczania
o
extruslon Jack wytłaczarka próbek
F
fabrlc tkanina
\J
bar fabrlc tkanina kratowa
fabrlc relnforcement siatka zbrojeniowa
filter fabrlc tkanina filtracyjna
steel fabrlc siatka stalowa
Oi
-'
face powierzchnia czołowa, ściana
exposed face powierzchnia widoczna
face shovel koparka (jednonaczyniowa)
przedsiębierna
face work wykonanle muru licowego
faclng concrete beton licowy, beton elewacyj-
ny
quarry face ściana urobku (kamieniołomu)
D
facJllty ułatwienie; urządzenie
factor czynnik, parametr
factor of safety współczynnikbezpieczeństwa
(pewnoścI)
[]
factorial mat. silnia
factorial deslgn planowanie czynnikowe
faetory fabryka, wytwórnie
factory productlon control, FPC kontrola pro-
dukcji fabrycznej
c
fali zniszczyćsię, ulec uszkodzeniu
failure uszkodzenie, zniszczenie (próbki)
fallure crl!er.on kryterium wytrzymałości, kry-
terium uszkodzeń
fallure load obciążenie niszczące
faJlure mode symptom uszkodzenia
fallure rate wskainik awaryjności
[]
fallure stand-by mode pogotowie do pracy
aweryjnej,
fallure straln odkształcenianiszczące
failure stress naprężenie niszczące
[1
manufacturlngfailure uszkodzenie produkcyj-
ne
partlal faUure awaria częściowa
pavement fallure uszkodzenie nawierzchni
fali spadek, upadek, nachylenie
c
cross fali pochylenie poprzeczne
fali (US) Jesień
o
l~
[
[:
 ', " .
I
..,'
!"t;
1'i'.J
51
fali back upaść (przewrócić się) do tyłu, cofać
się
fali back plan plan powrotu
fali behlnd ociągać się, pozostawać wtyje
fali aft odpadać. pogarszać się
fali out wypaść
fali through skończyć się fiaskiem, przepaść
faIllng weIght deflectometer, FWD uglęcio­
mierz udarowy, ugięciomierz dynamiczny
falsework szalowanie, deskowanie; krążyny; ru-
sztowanie drewniane do deskowania
fan wentylator śmigłowy, wiatraczek
fare opłata za przejazd
,, fare evader pasażer na gapę
'. fiat fare jednolita opłata za przejazd
fasclne faszyna
fast szybko
~ fast lane pas (ruchu) do wyprzedzania
fatal śmiertelny
fatal accldent wypadek śmiertelny
r fatalIty wypadek śmiertelny
fatalIty rate wskaźnik wypadków śmiertelnych
~j
.,: ~
fatlgue zmęczenie
p fatlgue crack pęknięcie zmęczeniowe
~ fatlgue tallure pęknięcie zmęczeniowe
fatJgue limit wytrzymałość zmęczeniowa
.j ~. fatlgue test badanie zmęczenia
trapezoldal fatigue test trapezowa próba
fu
zmęczeniowa
~
fattlng up wyplyw lepiszcza, pocenie się warst-
.,: ~ wy
fauit wada
W
at fault odpowiedzialny za błąd
faultlng geo/. zaburzenie uskokowe
~
slep.faultlng geol. uskok schodowy
feaslblllty wykonalność
feasJble wykonalny, możliwy do wykonania
feature właściwość
l federal federalny
federal hlghway droga federalna
Federal Hlghway Admlnlstratlon, FHWA US
Federalna Administracja Drogowa
Federal Road R~search Laboratory Fede-
ralny Instytut Drogownictwa (w RFN)
feed zasilanie
fead hopper lej zasilający, zasobnik (surow-
ców sypkich), przeddozownik
feedback, feed back sprzężenie zwrotne
feedstock materiał podawany (do urządzenia
przetwórczego, do zasobnika)
feeder zasilacz, podajnik, dozownik
feeder transport transport dojazdowy (dopro-
wadzający)
felslte mln. felzyt
L fence ogrodzenie, płot
barbed wire lence ogrodzenie z drutu kolcza-
stego
close boarded fence płot z desek
game fence ogrodzenie (drogi) przed dzikimi
fUter
zwierzętami
life fence żywopłot.
mesh fence ogrodzenie z siatki
satety fence ogrodzenie zabezpieczające pie-
szych
slte fence ogrodzenie placu budowy
snow fence zasłona przeciwśnieżna
stralned wlre fence parkan z drutu
tender ochraniacz, zderzak
tender bender uszkodzenia blacharki (w sa~
mochodzie)
terry prom
fiber włókno
cellulose fibre włókno celulozowe
glass fibre włókno szkla"ne
mlnerai flbre włókno phineralne
field pole i
field book dzlennlk·polowy
fleid compactlon zagęszczenie na budowie,
zagęszczenie polowe
field test próba terenowa
field trlal próba terenowa
flgure figura, cyfra, rysunek (w publlkacj~
dlagrammatlc figure wykres
file (1) kartoteka .
file (2) pilnik
fili wypełnienie; nasyp, zasypka
fili up wypełniać
filier wypełniacz, napełniacz; szczeliwo
added filier, addltlonal filier, Imported filier
wypełniacz dodawany
filier aggregate wypełniacz
filier screw, filier screw conveyor przenośnik
ślimakowy wypełniacza
filier sllo zasobnik wypełniacza
fortultous filier, inherent filier wypełniacz
własny (zawartY w krugzywie)
mlneral filier wypełniacz mineralny
filllng napełnianie
flIter filtr
flIter draln dren filtracyjny
flIter fabrle tkanina filtracyjna
flIter gravel żwir filtracyjny
flIter layer warstwa filtrująca, warstwa odsą-
czająca
flIter material materiał filtrujący
flIter paper bibula filtracyjna, sączek z bibuły
fIlter sand piasek filtracyjny
flIter sereen siatka filtracyjna
gravel flIter filtr żwirowy
pressure flIter filtr ciśnieniowy
sand fIlter filtr piaskowy
textlle bagfllter filtr tkaninowy
fin 52

fin żebra (np. gmjnika), drewno grzebień,

drewno pióro, dre\'m. y.,.ypust, wyciek betonu
fireproof ognioodporny, ogniotrwa!y
firestone krzemień
f.
przez szczelinę deskowania flrewood drewno opałowe
finał końcowy flring opalanie. zapłon (mieszankl1, strzelanie [".'!,:
finallnspecłlon kontrola ostateczna structural flre deslgn projekt ("'Ymiarowanie) ,
final settlng tlme koniec wiązania konstrukcji ogniotrwałej
financlal finansowy firm firma; zwarty, zwięzły
flnanclal return zysk (dochód) finansowy
financing finansowanie
fine (1) drobny, mały, czysty
fJne aggregate kruszywo drobne (drobnoziar-
flrst pierwszy
flrst ald pierwsza pomoc
fJrst~class peńormance wysoka wydajność
fiscal fiskalny, podatkowy
n
niste)
flne aggregate angularity
kruszywa drobnego
ostroziarnistość

fine eold asphalt drobnoziarnista mieszanka

mineralno-asfaltowa na zimno
fine grained drobnoziarnisty
fine gravel drobny iwir (1212 + 6 mm)
fine sand drobny piasek (121 0,06 + 0,2 mm)
fine sllt pył (121 0,002 + 0,006 mm), frakcja py-
łowa
fine soli grunt drobnoziarnisty
flne (2) grzywna
fineness wysoka jakość, czystość (jakościowa),
rozdrobnienie, miałkość
fineness module wskaźnik miałkości (kruszy-
wa)
flnes drobne cząstki « 0,063 mm), frakcje pyio-
wa i iłowa
baghouse flnes wypełniaczwłasny (z odpyla-
nia)
fines contenł, fines tractlon zawartość drob-
nych cząstek (frakcji pyłowej i i/owej)
quarry flnes wypełniacz z pyłów kruszywa
fingerprint odcisk palca
f1nlsh kończyć, wykończać
flnish coat powłoka wierzchnia
flnished zakańczany, gotowy
finished goods wyroby gotowe
tlnlshing wykończanie
finlsher maszyna wykończająca, wygładzarka,
układarka (nawielZchm)
hand fJnisher ręczna wygładzarka
finlte element method metoda elementów
skończonych
fire ogień, zapalać
fire brigade straż pożarna
fire extlnguJsher gaśnica
flre flghler strażak (strażypożarne)], palacz,
strzałowy (robotnik)
fire hose wąż pożarniczy
fire hydrant hydrant przeciwpożarowy
flre point punkt zapłonu
fire protectlon ochrona przeciwpożarowa
fire wall przegroda ogniotrwała
flreplace kominek (domowy)
fltness zdatność, przydatność
fitness for (the Intended) use przydatność do
(przewidywanego) zastosowania
fitness for purpose przydatność, zdatność do
c
fltness for purpose requlrement przydatność 11,
do wymagań
fltted dostosowany, dopasowany
LJ
fittlng montaż, armatura instalacyjna; łącznik,
złącze
flx umocować, przytwierdzać, utrwalać
tlxing zamocowanie. utwierdzenie
fixing bracket podpora montażowa, podwie-
o
szenie montażowe
fixed zamocowany. ustalony, stały
flxed costs koszty stałe
flxed prlce cena stała
c
fl'ed tlme stały czas (termin)
fixed tlme method of control cykliczne stero-
wanie stałoczasowe (w ruchu ulicznym)
D
flag (1) płyta, płyta chodnikowa; kamień bruko-
wy
flagstone kamień brukowy; płyta kamienna
chodnikowa
fiag (2) flaga, bandera
o
flagger brukarz, układacz płyt
flagman sygnalizator (czlowiek)
flaklness płaskość
D
flaky płaski, płatkowy
flame płomień
flammabillty zapalność, łatwopalność
flammable zapalny,łatwopalny
flange kołnierz, kryza, stopka, ramię (kształto­
wnika)
flanged end połączenie kołnierzowe
flanged Joint złącze kołnierzowe
flare odcinek zmiany pasa ruchu (klin, po któ·
o
rym pojawia się pas wyłączania)
flash błysk, błyskać
flash light światło błyskowe, latarka kiaszon-
kowa
o
flash point temperatura zapłonu
flashing błyskać
fiashlng red stop slgnal czerwony migający
sygnał zatrzymania
flashing slgn znak migający
o

c
[

-~- ~- ~
--- -" __
. .~-----~-'."_.
 53
fIashfng sfgl1af św[atio migające
f1ashlng yellow slgnal żółte światło migające
flashlng obróbka (blacharska)
fiask flaszka, lab. kolba
conłcal fiask, Erlenymeyer fiask kolba stoż-
kowa, kolba Erlenmyera
dlstil/ation fiask kolba destylacyjna
round bottom fiask kolba kulista
volumetrlc fiask kolba pomiarowa
fiat plaski
fiat fare jednolita opłata za przejazd'
fiat rate stawka zryczałtowana Uednolita)
fiat rate settlement ustalenie stawki zryczał-
towanej Uednolite))
fiat tyre opona spłaszczona (bez powietrza)
flat-nose pllers szczypce płaskie
flatlen równać
flaw skaza, wada
flawless bezbłędny
flexible giętki, podatny
flexlble pavement nawierzchnia podatna, na-
wierzchnia asfaltowa
flexural giętny, zginany
flexural creep pełzanie przy zginaniu
flexural creep compUance podatność na peł~
zanie przy zginaniu
flexural creep stlffness sztywność pełzania
przy zginaniu
flexural strength wytrzymałość na zginanie
flexural tensIle strength wytrzymałość na raz·
ciąganie przy zgina"niu
filer stopień równoległy (schodów)
flint krzemień
float pływać, wypływać
float test badanie (lepkoścQ za pomocą wypły­
J wu
floatlng pływający, niesiony ruchem
l floatlng brldge most pływający
floatlng car pojazd w potoku ruchu
floatlng element element swobodny
floating rule łata do równania tynku
floatlng screed pływająca deska profilowa,
pływający jastl)'ch
flood powódź, zalew; zalewać
flood damage zniszczenie powodziowe
flood plain teren zalewowy
flood protection ochrana przeciwpowodziowa
flood-J1ght reflektor szerokostrumieniowy, re-
flektor iluminacyjny
maxlmum flood najwyższy poziom wody wyscr
kiej
flooding zalanie, zatopienie
area prone to floodłng teren narażony na za-
lanie
floor (:1) podioga
floor board deska podłogowa
i
l
I.
•..1....,
L
flywheel
fioor drain kratka ściekowa podłogowa
floor hydrant hydrant podłogowy
floor screed jastrych
floor slab płyta podłogowa
ground floor przyziemie, parter
floor (2) sala obrad; prawo głosu; tl)'buna
give sameone the floor udzielić komuś głosu
may I have the flaor? czy mogę prosić o głos?
take the floor zabrać głos
floorlng podłoga wierzchnia, posadzka
Iloorlng subbase podłoże pod podłogę
Ilow przepływ, prąd; płynąć
counter flow przeciwprąd
flow chart form schemat działania (progra-
mu), schemat biokowy
flow depth głębokość przepływu
flow diagram schemat blokowy, schemat
działania
flow map wykres przępływu potoków ruc~u
flow pressure ciśnie,tlie przepływu
flow rate natężenię' przepływu
fJow table test badanie (próba) konsystencji
metodą rozpływu
flow value odkształcenie (test Marshalla)
flow veloclty prędkość przepływu
flowmeter przepływomierz
parallei flow prąd równoległy, przepływ współ-
prądowy, współprąd
tlme of flaw czas przepływu
trafflc flow, flow potok ruchu
trafffc wlth free tlaw, free flow swobodny po-
tok ruchu
flue kanał (przewód) dymowy, wylot komina
flue gas spaliny, gazy spalinowe
fluid płyn
fluid ounce, fI.oZ. uncja objętości (GB
28,41 cm3, US 29,57 cm3 )
Newtonlan fluid płyn nłutonowski (Newton)
flush przemywanie, płukanie strumieniem wody
flush kerb krawężnik o przedniej ścianie pła­
skoukośnej
flush with na tym samym poziomie co
flushing przepłukanie 'strumieniem cieczy
flushing manhole studzienka płucząca
flushJng water woda płucząca
fiux upłynniacz, topnik
flux 011 olej do zmiękczania asfaltu
fluxed bitumen asfalt f/uksowany (zmiękczo­
ny)
Ily ash popiói lotny
calcareous tly ash popiół lotny wapienny
hydraulIc fly ash popióllotny mokI)'
siliceous fly ash popiół lotny krzemianowy. ml~
krokrzemionka
flyover wiadukt, estakada
flywheeJ koło, zamachowe
 foam
loam piana; plenić się
foamed Insulation izolacja piankowa
focal poInt ognisko, centrum
foeus ognisko; nastawiać się na ostrość, ogni·
skować
fag mgla
fag seal lekkie spryskanie powierzchni
fog spray lekkie spryskanie lepiszczem
fog warnlng system system ostrzegania przed
mglą
foglamp światło przeciwmgłowe
foldlng składanie (przedmiotów skladanych)
fool-proof (IdIom.) nie do zepsucia
foolscap znormalizowany format papieru kance-
laryjnego I drukarskiego (33,7 x 41,9 cm)
fool (:L) stopa (30,48 cm)
cublc łDat stopa sześcienna
(0,02831685 m3 )
fool board stopień (wagonu), podnóżek (po-
wozu), pedał napędowy
square łoał stopa kwadratowa
(0,09292304 tn2)
fool (2) pok!YW8ó, uiszczać
łaał a bill uiścić rachunek
łDat up a bili podsumować rachunek
footbrldge kładka dla pieszych'
footlng podstawa, stopa fundamentowa
foolnole notka u dolu kolumny (np. w książce),
przypis
footpath ścieżka dla pieszych
footwall spód (podkladu)
footway chodnik, ciąg pieszy
torce siła
pound·force per square Inch, psl, Ibf/ln 2 funt
-sila na cal kwadratowy (= 6 894,757 Pa)
pound-force,lbf funt-siła (= 4,448222 N)
wark farce siła robocza
foreed draft aven piec z ciągiem sztucznym
farceps szczypczyki, pinceta
ford bród (na rzece)
farecast prognoza
trafflc farecast prognoza ruchu
fareman kierownik robót, mistrz, majster
fark widły, rozwidlenie . przełomu
fork lunet/on skrzyżowanie typu Y, rozwidlenie
dróg
farm kształt, postać, formularz; szalowanie
farrnboard deska (do deskowania)
farmatlan GB powierzchnia podłoża ulepszo-
nego, powierzchnia robót ziemnych
formatlon (evel niweleta podłoża ulepszonego
formula wzór
formwork deskowanie, szalowanie
farmwork board deska do deskowania
formwork panel płyta do deskowania
permaneńt farmwork deskowanie pozosta-
------~--~ --
\
1-
54
wione \'l budowli
faul cuchnący
foul water ścieki
o
foundatian fundament, GB dolna warstwa pod~
budowy
conerete faundatlon fundament betonowy
faundatJon base podstawa fundamentu, spód
fundamentu
faundatlon englneerlng and 5011 mechanlcs
fundamentowanie i mechanika gruntów
o
foundallon type typ (rodzaj) fundowania
machinery foundatlon fundament pod maszy-
ny
pad foundatlon fundament bezpośredni
o
pl/ed foundalion fundament palowy (na pa-
iach)
raft fo"undatlon fundament na płycie, ruszt
fundamentowy
strJp foundation fundament ciągły, ława fun-
damentowa
well foundatlon fundament na studniach
four cztery
[J
4R cztery metody napraw nawierzchni
4R, reconstruction rekonstrukcja nawierz-
chni, odbudowa nawierzchni
4R, rehabllitatlon odnowa warstw górnych
4R, restoratlon odnowa nawierzchni (z nowym
profilem i spadkami)
4R, resuńaclng odnowa warstwy ścieralnej
foor on Ihe floor (Idiom.) czterobiegowy drą­
D
żek przekładni
four-wheel drJve, 4WD, FWD napęd na cztery
kola
Fraass breaking point temperatura łamliwości,
o
temperatura Fraassa
fractlon część, ułamek, frakcja
fractlon nonconformlng część błędna [j
fractlonate frakcjonować, rozdzielać na frakcje
(destylacja, ekstrakcja)
fractlonatlng column kolumna frakcjonująca
fracture pęknięcie; łamać
brltl/e fraeture przełom kruchy
fracture face, fracłured face powierzchnia
fracture mechanics mechanika powstawania
pęknięć
fracture pattem obraz przełomu
fracture strength wytrzymałość pęknięcia
fracture temperature temperatura pęknięcia
frame rama; korpus
D
frame of manhole skrzynka włazowa
vehlcle frame rama samochodu
framework kratownica. szkielet konstrukcji [j
framework agreement umowa ramowa
free IIme wapno wolne, wapno niezwiązane
freehaul odległość przewozu bez dodatkowej
[
L
[
 55
opiaty
freeloader (Idiom.) żyjący na cudzy koszt, dar-
mozjad
freeway US autostrada
freeze marznąć, zamarzać, zamrażać
anti-freezlng compound środek do odladza-
nia
freez&othaw test badanie zamrażania i odmra-
żania
freeze/thaw resistance mrozoodporność
freezlng point temperatura krzepnięcia
freezlng raln marznący deszcz
freezer zamrażalnik
frelght ładunek
frelght transport transport towarów
French curve krzywik
frequency częstość, częstotliwość
cumulatlve frequency eurve krzywa częstości
skumulowanych
frequency density gęstość częstości
frequeney distribulIon rozkład (statystyczny)
częstości
frequency sweep test badanie (obciążenia) z
różną częstotliwością
loadlng frequency częstość obciążenia
test frequency częstość badań
fret ornament geometryczny z listewek pod ką­
tem prostym
frettlng rozluźnienie nawierzchni
frlable kruchy
frlctlon tarcie
angle of Internal frlctlon kąt tarcia wewnę.-
trznego
braking frIctlon tarcie hamowania
coeffIclent of frlctlon współczynniktarcia
cofflclent of InternaI fflctlon współczynnik
tarcia wewnętrznego
frlctIon course uszorstniona warstwa ścieral­
na nawierzchni
frIctlon factor współczynniktarcia (w przewo-
dach)
frlctlon pile pal wiszący (pracujący na tarcie
boczne)
frIctIon tester aparat do pomiaru tarcia
Inter-partlcle frIctlon tarcie wewnątrzcząs­
teczkowe, wewnętrzne tarcie ziaren
Internal frlctlon tarcie wewnętrzne
open graded frlctlon course warstwa ścieral­
na nawierzchni o strukturze otwartej
frl"ge benellts dodatkowe wynagrodzenie
front czoło, przód
front drlve, front wheel drlve napęd na przed-
nie koła
front vlew widok od przodu, rzut pionowy
główny
front wheel koło przednie
fundamantal
front-end leader iadowarka cwiowa
frontage front działki (szerokośćdziałki od
ulicy)
trontage resldent adiacent (wlaściclel terenu
przylegającego do drogi lub ulicy)
frontage road droga zbiorcza, jezdnia lokalna
(wzdluż drogi glównej)
frontage street ulica zbiorcza
frontager adiacent (wlaściciel terenu przylega-
jącego do drogi lub ulicy)
frost mróz, przymrozek
frost blanket course, trost blanket warstwa
mrozoochronna
trost damage uszkodzenia mrozowe
trost heave wysadzina mrozowa
trost Index wskaźnik mrozowy
trost reslstance odporność na działanie mro-
zu ..
frost reslstant mrozoo9Porny
frost reslstant layer warstwa mrozoochronna
frost susceptiblllty v!ysadzinowość
trost susceptible wysadzinowy
trost-free depth głębokość gruntu niezamar-
zającego
ground frost przemarzanie gruntu
permatrost zmarzlina, marzłość wieczna
whlte trost szron
tuel paliwo ~.
fueI.can kanister na paliwo
fuel consumption zużycie paliwa
fuel gas paliwo gazowe. gaz opałowy
fuel tank zbiornik paliwa
fuelwood drewno opałowe
IIquld fuel paliwo ciekie (płynne)
solid tuel paliwo stałe
fuli pełny, całkowity
tullload pełne obciążenie
fuli power pełna moc
fuli scale normalna (naturalna) wielkość
fuli scale pavement test badanie nawierzchni
wskali 1:1
full..lze naturalnej wielkości
full-slze pattern wzór w naturalnej wielkości
Fuller eurve krzywa FulIera
fume dym, opary
funcllonal funkcjonalny, funkcyjny
functlonallite okres trwania (życia) funkcjo-
nalnego
functlonal property właściwości funkcjonalne
functlonal requIrement wymaganie funkcjO-
nalne
fundamental podstawowy
tundamental characterlstics cechy podsta-
wowe
fundamental property właściwości podstawo-
we
 funnel 56

funnel odcinek zmiany pasa ruchu (klin, na któ-
rego dlugości zanika pas włączania)
furnace piec, palenisko
blastfurnace wielki piec
furnace bottom ash popiół z paleniska
muffle furnace piec muflowy
furnish zaopatrywać, wyposażać
furnJshings wyposażenie
street turnlshing wyposażenie ulicy
fuse (1) bezpiecznik
atmospherlc gas but'ner j)ó.~j);k gazowy bez
dmuchawy
Induced and forced draught gas burner pa/-
nik gazowy z dmuchawą
gasket uszczelka, podkładka
gasoline, gas US benzyna
gate wrota, brama
gate valve zasuwa
gauge, UB gage przyrząd pomiarowy, wzorzec,
szablon drogowy, czujnik, szerokość (prześwit)
toru

o
dlstrJbutlon fuse board tablica bezpieczniko-
wa dlal gauga czujnik zegarowy
tused zabezpieczony elektrycznie gauge box skrzynka pomiarowa, objętościo-

I main fuse główny bezpiecznik

fuse (2) zakładać bezpieczniki
mierz
gauge plpe rura pomiarowa

l
,
fusion stapianie się, masa stopiona IIquid (evel gauge poziomowskaz
pressure gauge manometr
raln gauge deszczomierz, pluwiometr
o
strueture gauge skrajnia budowli
G thlckness gauge grubościomierz
gauze gaza, siatka z cienkiego drutu
gear przekładnia (zębata), bieg, urządzenie (me-
[l
gabbro gabro chaniczne)
gabion gabion, kosz siatkowy (wypelniony ka- change gear zmienić bieg 1',
mieniami)
galion galon (GB 4,5461, US 3,7851)
gear box skrzynka biegów, skrzynka przekład­
niowa
U
galvanlse galwanizować, ocynkować high gear najwyższy bieg
hot-dlp galvanlse cynkowanie ogniowe, cynko- shift gear w/ączyć inny bieg
wanie na gorąco
game dziczyzna, zwierzyna
generał ogólny
generał Instruetions ogólne polecenia (wska-
D
game fenee ogrodzenie (drogI) przed dzikimi zówki, dyrektywy, przepisy) _;
zwierzętami geoeral view widok ogólny
ganger starszy robotnik, brygadzista
ganlsłer drobnoziarnisty zwięzły piaskowiec
generate wytwarzać
generated trafflc ruch wzbudzony
1 J
krzemionkowy (występuje w Anglii, używany generatlori wytwarzanie, produkcja, produkowa-
jako material ogniotrwały)
gantry znak bramowy, suwnica, portal
gap przerwa; odstęp między pojazdami
nie, pokolenie
generator wytwornica, generator, prądnica
warm alr generator wytwornica ciepłego po-
D
erltleal gap krytyczny odstęp (między pojaz- wietrza
dami)
gap-graded uziamiony nieciągle (bez niektó-
rych frakcjI)
generlc rodzajowy, ogólny
generic term pojęcie nadrzędne
gentlemenls agreement idiom. porozumienie
D
gap-graded material materiał z uziarnieniem (uklad) dżentelmeńskie
nieciągłym (bez niektórych frakcjI)
time gap odstęp czasu
garage garai, warsztat
geode petr. geoda
geodetle geodezyjny
geodetlc monument trwały znak geodezyjny
u
gas gaz, US benzyna (np. slup betonowy, kamienny)
exhaust gas gaz wydechowy
gas botile butla gazowa
geogrld geosiatka
geology geoiogia [J
gas flrlng opalanie gazowe, ceram. wypalenie geometrIe geometryczny
gazowe geometrie mean średnia geometIyczna
gas heatlng ogrzewanie gazowe
gas oli oieJ napędowy (do silników Diesla)
gas plpe rura gazowa
geometry geometria
geophone geofon
geophysles geofizyka
u
gas supply pipe rura doprowadzająca gaz geotechnlcal geotechniczny
gas burner palnik gazowy geotechnleal field test polowe badania geo-
[]
Cj

u
[1
 57
techniczne
geotextlle geotekstylia
geotextile membrane folia geotekstylna, geo·
mata
geothermal geotermiczny
F; ,
ghost duch, cień, upiór
ghost driver upiorny kierowca
ghost Island wyspa malowana (fałszywa)
gllsonlte min. gilsonit, twardy asfalt natural-
ny
girder dźwigar
box girder dźwigar skrzynkowy, belka skrzyn-
kowa
girder brldge most belkowy
girder słrucłure konstrukcja belkowa
lattice girder belka kratowa, kratownica
transverse girder dźwigar poprzeczny, po-
przecznica
glve dawać
glve a hand pomóc
glve a rlde (Idiom.) wziąć kogoś do samocho-
du
glve way dać pierwszeństwo przejazdu
glve way IIne linia bezwzględnego zatrzyma-
nia - STOP. linia warunkowego zatrzymania
glaclal lodowy,lodowcowy
glacial age okres lodowco""Y
gracJal boulder głaz narzutowy
glacJał clay glina zwałowa, glina lodowcowa,
glina morenowa
glacla) sand piasek polodowcowy
glare oślepiający blask, olśnienie; olśniewać
antl-glare przeciwolśnieniowy
glare sereen osłona przeciwolśnieniowa
g1ass szkło
float glass, sheet glass szkło okienne
glass beads perełki szklane, kulki szklane (do
materiałów do poziomego oznakowania dróg)
glass beads dispenser dozownik kulek szkla-
nych (do poziomego oznakowania dróg)
glass beaker lab. zlewka szklana
glass flbre włókno szklane
glass fibre tlssue tkanina z włókna szklanego
glass Jar pojemnik szklany, próbka szkiana
glass transitlon temperature temperatura ze-
szklenia
lamlnated (safety) glass szkło warstwowe
(bezpieczne)
seeurlty glass szkło bezpieczne, szkło zbrojo-
ne
wlred glas szkło zbrojone
I
u
glassy szklisty
glassy modulus moduł szkła
glaze szkliwo, polewa
glazed lee gołoledź
glazlng szklenie, nadmierna ilość lepiszcza
[
grade
safety glazing szklenie szkłem bezpiecznym
(warstwowym)
seeurlty glazlng szklenie szkłem bezpiecznym
(zbrojonym)
global posltloning system, GPS satelitarny sy·
stem lokalizacji (nawigacjI)
gloss połysk
glossy poiyskujący, poiyskliwy, lśniący
glue klej, klajster; kleić
glued lamlnated timber sklejka. laminaty (z
drewna)
gnelss gnejs
goggles okulary ochronne
fuli face goggles okulary ochronne na całą
twarz
gonlograph goniograf, przyrząd do pomiaru rów-
ności nawierzchni drogowej
goniometer goniometr, p.rZyrząd do pomiaru ką·
ww ; ;
good dobry, ważny /
eeonornle good dobro ekonomiczne
good buy dobry (kolZ)'Stny) zakup
good eausa ważna przyczyna, dobra sprawa
good tltle dobry (ważny) tytuł prawny
goods (Pij towary, wyroby
goods and ehattels majątek ruchomy
goods trafflc obrót towarowy
goods traln pociąg towarowy
heavy goods vehlele, HGV pojazd ciężaroVv'}'
(towarowy) typu ciężkiego
make good naprawić. \'YYr1agrOdzić, uzupelnić
(np. stratę)
gore klin
gore area nos (klin) na rozgałęzieniu dwóch
jezdni
gouge ż/obak, dłuto wklęsłe
grab uchwyt, chwytak szczękowy (koparkQ,
chwytak (dźwignicy)
grab bucket kubeł czerpakowy
grab dredger pogłębiarka chwytakowa
gradatlon stopniowanie; skład granulometrycz-
ny (np. kruszywa)
gradatlon eurve krzywa uziarnienia (przesie-
wu)
grade stopień, klasa jakości, gatunek; pochyle-
nie, niweleta, poziom (ziemi, drogI): sortować,
klasyfikować, równać
ascending grade wzniesienie
at grade w poziomie, w jednym poziomie
at-grade Junctlon, grad e junetlon, grade ero-
sslng, grade Intersectlon skrzyżowaniejed-
nopoziomowe
eoarse-graded gruboziarnisty
dense-graded mieszanka mineralna ścisła
descendlng grade spadek
,
downgrade spadek
 '., ~g!:,ia~d~e 5...:8_ _

flne-graded drobnoziarnisty grant przyznanie, subwencja

gap·graded, sklp~graded uziarnienie nieciągłe
grade depresslon obniżenie (zagłębienie)
grade separated różnopoziomowy
grade-separated Junctlon skrzyżowanie róź·
nopoziomowe, węzeł
graded material materiał o dobranym skła­
dzie granulometrycznym
grading sortowanie. równanie, profilowanie,
uziarnienie
hard grade twarda odmiana (gatunek)
high grade wysoka jakość, wysoki gatunek
open-graded uziarnienie otwarte, mieszanka
mineralna porowata
pavlng grade (of bitumen) asfalt drogowy
penetratlon grade, pen grade penetracja
profile grade US niweleta
sof! grade miękka odmiana (gatunek)
subgrade podłoże
upgrade odcinek wzniesienia, wzniesienie
well-graded dobrze uziarniony
grader równiarka
'Ii.11
~
blade grader strug drogowy, równiarka
elevating grader równiarka z przenośnikiem
, ':1 motor grader równiarka samobieżna
,jli gradient spadek, nachylenie
W longltudlnal gradient pochylenie podłużne
grading stopniowanie, równanie, profilowanie,
uziarnienie
additive to Improve gradIng dodatek ulepsza-
jący uziarnienie, doziarnienie
contlnuous grading uziarnienie ciągłe
FHWA grading chart US wykres do sporządze­
nia krzywej przesiewu Federalnej Administra-
cji Drogowej
grading chart wykres do sporządzenia krzywej
przesiewu
grading curve krzywa uziarnienia, graniczne
krzywe przesiewu
gradIng envelope obszar uziarnienia
gradl"g wark plantowanie, równanie, profilo-
wanie
graduated stopniowany, cechowany, skalowany
graduated cylinder cylinder miarowy, menzu-
ra
graduated plpelte pipeta z podZiałką
graduated recelver odbiornik (odbieralnik) z
podZiałką; zbiornik pomiarowy
graln ziarno, drewno włókno
graJn bond więź międzyziarnowa
graln hardness twardość ziarna
graln skeleton szkielet ziarnowy
granlte granit
granodlorlte granodioryt (skała pośrednia mię­
dzy granitem a diorytem)
granophyre gao/. granoflr
f
granular ziarnisty
granular material materiał ziarnisty
granular skeleton szkielet ziarnowy. szkielet
gruntowy
[
granular soli grunt niespoisty, grunt ziarnisty
granular texture tekstura.ziarnista
granula rity ziarnistość, granulacja
granulated granulowany
[
granulated slag żużel granulowany
granule granulka, ziarenko
granuilte granulit
graph wykres, diagram
graph paper papier miJJmetrowy
c
grass trawa; obsiewać trawą
grass clearance odchwaszczenie
grass planting zatrawienie, trawnik
grass seed nasiona traw
o
grass seedlng obsiewanie trawą
grating krata, okratowanie
gravel żwir
bank gravel twir kopalny
coarse gravel żwir gruby
crushed gravel żwir łamany
flne gravel żwir drobny
gravel packl"g zasypka żwirowa, żwirowa ob-
sypka filtracyjna
gravel plt ~irownla
gravel road nawierzchnia żwirowa
gravel slze wymiar (wielkość) ziarna żwiru
o
medium gravel ZWir średni
pea gravel żwir drobny
plt-run gravel żwir kopalny nieodsiewany
gravelly wirowaty
gravlty siła ciążenia, ciężkość, ciążenie, gęstość
(bezwymiarowa)
apparent speclflc gravlty gęstość objętościo­
wa pozorna (bezwymiarowa, w stosunku do
o
gęstości wody)
bulk speelfie gravlty gęstość strukturalna
(bezwymiarowa); w stosunku do gęstości wo-
dy, np. woda 1,0; mieszanka minera/no-
asfaltowa 2,35)
centre of gravity środek ciężkości
max/m"m speelfie gravlty gęstość objętoś­
ciowa (bezwymiarowa w stosunku do gęstości
o
wody)
speelfle grav/ty gęstość (bezwymiarowa;
wstosunku do gęstości wody, np. woda 1,0;
mieszanka minera/no-asfaltowa 2,35)
o
o
speclflc gravJty hydrometer areometr do
oznaczania gęstości względnej
greywacke, US graywacke petr. szarogłaz
greasa tłuszcz, smar stałyj smarować (tłusz­
czem), oliwić
grease gun smarownica tłokowa, smarownica

L
u
c
 59
ciśnieniowa
grease trap odtłuszczalnik, chwytacz tłuszczu
green zielony; teren trawiasty
acłual green rzeczywista długość sygnału zie-
lonego
conflicting green za krótki.sygnał zielony
effectlve green rzeczywisty okres sygnału zie-
lonego. efektywna długość sygnału zielonego
end ot green koniec sygnału zielonego
greeo period długość sygnału zielonego
Intergreen czas między sygnałami zielonymi
maxlmum greeo maksymalna długość sygna·
łu zielonego
minimum greeo najkrót5za długość sygnału
zielonego
start ot greeo początek sygnału zielonego
grid krata, ruszt, siatka
cattle grld ogrodzenie z siatki prostokątnej
(przed bydłem)
grid Iron pattern, grld pattern wzór w kratę (w
szachownicę)
grld network raster siatkowy
'I
grld roller walec kratowy
open grld f/oorlng podloga z otwartą kratą
grldlock (Idiom.) zahamowanie w ruchu uli-
cznym, zator, korek
--:, grlnd, ground mleć, szlifować
grindlng machlne szlifierka, młyn
,
grlndstone toczak, kamień do ostrzenia, osełka
keep one's nose to the grindstone (Id/om.)
harować, ciężko pracować
grlp zacisk, uchwyt, rękojeść, chwytać, sczepiać
come to grlps wlth (Idiom.) zewrzeć
grlp value wielkość szorstkości
griptester przyrząd do pomiaru szorstkości
grlt żwirek, grysik; drobne zanieczyszczenia me-
chaniczne; petr.piaskowiec gruboziarnisty
coated grlt grys otoczony
grlt appl/catlon posypywać grys (żwir) na na-
wierzchnię
grltting machlne rozsypywarka drobnego kru-
szywa
grlttlng material drobne kruszywo (żwir, żwi-
rek, grys, grysik)
grltstone gruboziarnisty piaskowiec
grltter rozsypywarka drobnego kruszywa
l grltty pokryty drobnym kruszywem
grltty road nawierzchnia żwirowa
grocery trade handel towarami spoZywczo-
kolonialnymi
J, groova rowek, rowkować
groovlng rowkowanle, żłobkowanie
gross. vehicle welght masa brutto samochodu
(ciężarowego)
ground (:1.) grunt, ziemia
break ground rozpocząć wykopy (pod funda-
grout
memy)
ground anchorage zakotwienie w gruncie
ground condltfons warunki gruntowe
ground consoiidatlon zagęszczenie naturalne
gruntu, konsolidacja
ground cover pokrycie gruntu, runo leśne
ground exploratlon badania gruntu
ground floor parter
ground heave podnoszenie się gruntu
ground humldlty wilgotność gruntu
ground Improvement ulepszenie gruntu
ground Investlgatlon badanie gruntu
ground level poziom terenu
ground molsture wilgotność gruntu
ground moralne morena denna
ground penetratlon radar, GPR radar do po-
miaru grubości warstw (np. nawierzchni,
gruntu)
ground pressure ciśnlę'nie gruntu
ground submergenceA~roundsubsidence
osiadanie gruntu, o,bnJżenie terenu
ground surface powierzchnia terenu
ground vegetation roślinność gruntowa
groundcover pokrycie gruntu, runo leśne
made ground grunt nasypowy
water logged ground grunt nasycony wodą
ground (2), grlnd zemleć, utrzeć, oszlifować
ground glass joint połączenie szlifowanego
szkła
ground granulated blastfurnace slag mielony
granulowany żużel wielkopiecowy
groundwater woda gruntowa, woda zaskórna
groundwater artery żyła wody gruntowej
groundwater balance równowaga poziomu
wody gruntowej
groundwater basln zbiornik wody gruntowej
groundwater check borehole odwierty obser-
wacyjne wody gruntowej
groundwater control obniżanie poziomu wody
gruntowej
groundwater discharge przepływ wody grun-
towej
groundwater fJow strumień wody gruntowej
groundwatei' level, groundwater tabie zwier-
ciadło wody gruntowej
'groundwater lowerlng obniżenie poziomu wo-
dy gruntowej
groundwater lowerlng Installation urządze­
nia do obniżenia poziomu wody gruntowej
groundwater observatlon well studnia do ob-
serwacji poziomu wody gruntowej
groundwork roboty ziemne
group grupa
group anatysls test badanie międzylaborato­
ryjne
grout zaczyn cementowy, tor-kret
,
 ·~ __-----------6°-f.
grout fength głębokoś:: iniel'icji wa do badania zagęszczania i ścinania, iyro-
grouted macadam makadam półwgłębnie lub prasa, prasa żyratorowa 0'1'
wgłębnie utrwalany gyratory traffic ruch samochodów po rondzie ,
grouting wstrzykiwanie zaprawy (roztworu)
groutlng pump pompa wtłaczająca zaprawę
(roztwór)
groutlng technique technika wtłaczania ZB-
prawy (w grunt, mur itp.)
H
.emlgrouting półwgłębnewtIaczanie (wstrzy·
H-beam belka dwuteowa szerokostopowa
kiwanie) zaprawy (roztworu), utrwalanie
habitat naturalne siedlisko, ośrodek
półwgłębne
trlar groutlng próbne wtłaczanie (wstrzykiwa-
nie) zaprawy (roztworu)
hack out wyciąć
hade geoi. kąt rozstępu uskoku D
hall grad

o
growth wzrost
halrpln bond ostlY zakręt
growth rate tempo wzrostu
serles ot halrpJn bends serpentyty
grub karczować, kopać (ziemię)
hallte halit, sól kamienna, NaCI
grub out karczować
hammer młot
grub up wykarczować (krzaki itp.)
carpenter's hammer młotek ciesielski
grubbJng up karczować, karczowanie claw hammer młotek z wycięciem do wyciąga­
guarantee gwarancja
nia gwoździ
guaranty gwarancja, poręka concrete test hammer, Schmidt hammer
guardrail bariera. poręcz, balustrada
pedestrlan guardrail poręcz dla pieszych
guidance kierowanie, prowadzenie
guide przewodnik, poradnik
młotek do badan betonu (na zasadzie odsko-
ku), młotek Schmidta
double-actlng hammer miot (kafarowy) po-
dwójnego działania
o
guide book poradnik (książka), przewodnik
(książka)
guide marker słupek prowadzący
guide note wytyczne
geologlcal hammer młotek geologiczny
hammer dressed obciosywać młotkiem
hammer ffnished groszkowany (młotkiem)
hammer mili młyn bijakowy, młyn młotkowy
o
guide rall prowadnica. odbojnica

guide sign drogowskaz
guldellnes wytyczne
guideway jezdnia z pasami ruchu
gully kanał ściekowy, ściek, wpust (kanalizacyj-
ny)
trapped gully 'wpust syfonowy
untrapped gully wpust bezsyfonowy
guniłe torkret, beton natryskiwany
gusset plate płyta węzłowa, węzłówka (w krato-
, wnicY)
i, gutter rynna, kanał ściekowy, ściek, rynsztok
'i
box gutter rynna skrzynkowa
o
hammerlng młotkowanie, uderzanie (młot-
kiem)
Jack hammer młotek pneumatyczny, wiertar-
ka udarowa
lump hammer pucka, odbijak (młot z długim
trzonkiem)
pavlpg hammer młotek brukarski
pile hammer młot kafarowy, baba kafarowa
o
scabbUng hammer dwustronny młot kamie-
niarski (m.in. do ciosania i obróbkI)
sledge hammer młot dwuręczny (z długim
t/Zonkiem), przybitnik
hand ręka

il!:
eaves gutter rynna dachowa
guy to zakotwić, zamocować
gyp.um gips
hand auger świder ręczny
hand rammer ubijak ręczny
hand sprayer opryskiwacz ręczny, pistolet na-
o
~I,
; !
gyp.um plaster tynk gipsowy tryskowy
gypsum plaster board płyta gipsowa tynkowa hand wlnch wciągarka ręczna
in gyratlon wirowanie, ruch obrotowy hand·raklng mieszanie ręczne
Ji' gyratory obrotowy, wirowy handbrush szczotka ręczna
I gyratory compactur prasa obrotowa, .zyropra· handlcraft rzemiosło, rękodzieło
.'I sa, prasa iyratorowa
gyratory crusher kruszarka stożkowa
gyratory shear compactur prasa obrotowa do
handlwork praca ręczna
handle rękojeść, uchwyt, trzonek
pull handle uchwyt przesuwany
o
badania zagęszczania i ścinania, iyroprasa,
prasa iyratorowa
gyratory testing machlne, GTM prasa obroto-
handrail poręcz, pochwyt poręczy
hand5-on (idiom.) uzdolniony praktycznie (ma
zdoiności praktyczne) c
:
.,;

\J

------
.----------- . ------
 61
hands-on engineer intynier-praktyk
handtool narzędzie ręczne
handwheel kółko ręczne, pokrętło
hanging wall gec/. wisząca ściana
harbinger zwiastun
hard twardy
hard ~at (Idiom.) hełm ochronny (kask)
hard shoulder pobocze utwardzone (umacnia.
ne)
hard 5uńace powierzchnia utwardzona
~,i hardboard płyta pilśniowa twarda, tektura twar-
da
hardcore podłoże z gruzu (tłucznia, kamienia ła­
manego)
hardenJng utwardzanie
age hardening utwardzanie, starzenie
oxldatlve hardening utwardzanie przez utle-
nianie
physlcaJ hardening utwardzanie fizyczne
sterlc hardening utwardzanie przestrzenne
(powietrzne)
,, hardness twardość
hardpan grunt twardy, zlepieniec, konglomerat
hardstand teren ustabilizowany (umocniony),
parking umocniony
hardwood drewno twarde, drewno drzew liścia­
stych
harm szkoda
harmful szkodliwy
harmful components szkodliwe składniki
harmless nieszkod/iwy
harrnonJze harmonizować
harmonlzed standard norma zharmonizowa-
na
hatchet toporek, siekierka
haul przewóz, holowanie, przewożony ładunek;
ciągnąć, przewozić
freehaul największa odległość przewozu bez.
opłaty dodatkowej
hauling vehlcle pojazd transportowy
Dverhaul odległość przewozu (ziemi) opłacana
dodatkowo (po przekroczeniu odległości nie
J, podlegającej opiacie)
haulage transport, przewóz, holowanie
haunch drewno odsadzenie czopa; głowica fila-
ru, powiększenie wysokości belki żelbetowej
przy podporze według linii ukośnej
haunching wzmocnienie krawędzi bocznej
hay siano
hayfork widły (do siana)
i haymaker przetrząsaczsiana
~
hazard ryzyko, niebezpieczeństwo
hazard warnlng IIghts światło ostrzegawcze
hazardous niebezpieczny
,~ haze zamglenie
head głowa; osadzać, prowadzić, obejść
heavy
hoad rest podgłówek. oparcie dla głowy (np.
w samochodzie)
head-on czołowy
head-on coJIIsion zderzenie czołowe
heading chodnik, górno czoło przodka
exploratory headfng .przodek (sztolnia) poszu-
kiwawczy
. h~adlamp refleJ.ct:or, światło główne
hoadlights rellektory, światła główne
car headllghts światła przednie (samochodu)
dlpped headllghts światła mijania
headroom wysokość skrajni, wysokość prześwi­
tu
headway odstęp między dwoma pojazdami na
drodze. wysokość sklepienia
bus headway odstęp czasu między autobusa-
mi, częstotliwość kursowania autobusów
headwork praca umysłow9:
heap zwal, hałda .I
heartwood twardziel, drewno twardzieli
heat ciepło, ogrzewać:
central heatlng statfon ciepłownia ogrzewa-
nia centralnego
earth hoat cieplo ziemi (gruntu)
heat aecumulator akumulator ciepła
heat exchanger wymiennik ciepła
heat loss strata ciepła
heat output wydajność urządzenia ogrzew-
czego
heat pump pompa ciepła
heat reeovery odzyskiwanie ciepla
heat resistanee Yv'}'l:rzymałość cieplna
heat reslstant termoodporny
heatlng and pianing rozgrzanie i utrzymanie
poziomu ogrzewania
heatlng plant urządzenie ogrzewnicze, insta-
lacja ogrzewcza
heatlng system system ogrzewania (wnętlZ),
urządzenie ogrzewnicze
heatfng water gorąca woda do ogrzewania
heater grzejnik
Infra-ray heater, Infrared heater nagrzewnica
promiennikowa
heathland step. wrzosowisko .
heave podnosić
frost heave wysadzina mrozowa
heavy ciężki
heavlly traffleked znacznie obciążony ruchem
heavy duty wysokowydajny, pod dużym obcią­
żeniem; typu ciężkiego
heavy duty traffle, heavy vehlele trafflc ruch
z dutymi samochodami ciężarowymi, ciężki
ruch
.heavy goods vehlele, HGV ciężki samochód
ciężarowy
heavy 011 .olej ciężki

heavy
heavy-handed (Idiom.) niezgrabny
hedge żywopłot
he/ght wysokość
helght clearance skrajnia pionowa
he/met hełm, kask
herbJclde herbicyd, środek przeciwko chwastom
herr/ngbone w jodełkę
herrlngbone band wiązanie w jodełkę
herrlngbone pattern wzór w jodełkę
heterogenelty niejednorodność
hew ciosać, ścinać
hew down ściąć
high wysoki
high performance Iiquld chromatography,
HPLC wysoko sprawna chromatografia cie~
ezawa
high voltage wysokie napięcie
high-occupancy vehicle, HOV samochód oso-
bowy z określoną najmniejszą liczbą pasaże­
rów
high-performance 'WYSoko sprawny
h/gh-rlse bulldlng, hlgh-rlser wysoki budynek
h/gh-speed road droga szybkiego ruchu
hJghest permlssible temperature najwyższa
temperatura dopuszczalna
hlghway droga publiczna
arterlal hJghway droga główna, arteria drogo-
wa
belt hlghway, beltway droga okrężna, obwod-
nica
d/v/ded hlghway droga dwujezdniowa (z pa-
sem dzielącym)
hlghwayadmlnlstratlon administracja drogo-
wa, zarząd dróg
hlghway br/dge most drogowy
hlghway code kodeks drogowy, prawo o ruchu
drogowym
hlghway de.slgn projektowanie dróg
hlghway draJnage odwodnienie dróg
highwayengineerlng technika drogowa, dro-
gownictwo
highway engineerlng dlctionary słownik dro-
gowy
hJghway network sieć drogowa
hlghway robbery (IdIom.) .rozbój na prostej
drodze", żądanie wygórowanej ceny
Interstate hlghway droga mlędzystanowa
(w USA)
major hlghway droga główna
radia' hlghway droga promienista
hlnge zawiasa, przegub
hlp naroże dachu, krokiew narożna
hit and run drlver kierowca uciekający po spo-
wodowanym przez siebie wypadku
hoardlng płot, ogrodzenie tymczasowe (na czas
budowy)
'I
'I
ii
62
[
hoarfrost szron
hogg/n pospółka
holst wciągnik, podnośnik, dźwignik
hals! IIne wyciąg linowy [
hole otwór, dół
borehoJe otwór wiertniczy
lamphoJe oprawka lampowa, świetlik kanało-
wy
polhole wybój
round holes oczka okrągłe (sita)
square holes oczka kwadratowe (sita)
weephole otwór odwadniający, szczelina w
murze
o
hollow wydrążenie, zagłębienie, pusty
hollow brlck cegła pustakowa
homogenelty jednorodność, homogeniczność
homogeneous jednorodny, homogeniczny
honeycomb kształt plastra miodu (sześciokątny)
o
honeycomb corroslon korozja w kształcie pia-
stra miodu)
honeycomb weathering gao'. wietrzenie
c
w kształcie plastra miodu
honk dawać dźwięk klaksonem
hook hak
hook and eye haczyk wiatrowy z klubką, za-
D
wiasa pasowa
hoop obręcz
hopper lej (kosz) samowyładowawczy, zasobnik
discharge hopper lej wyładunkowy, zasobnik
D
wyładowczy gotowej mieszanki
feed hopper lej zasilający, dozownik wstępny
hopper barge szalanda (barka o dnie otwiera-
nym)
D
paver hopper kosz załadowczy układarki
surge hopper zasobnik wyrównawczy
welgh hopper lej (zbiornik) wagowy, zsyp z od-
ważaniem automatycznym
horlzontal poziomy
c
hor/zonla/ alignment trasa, układ drogi w pła­
nie
horlzontal curve łuk poziomy
horn róg, sygnał dźwl ękowy
o
hornblende min. hornblenda
hornblende sch/sl łupek hornblendy
horse koń
D
horsepower, HP koń parowy (1 HP =
745,960 W)
metrlc horsepower, KM koń mechaniczny
(1 KM= 735,499 W)
rJ
hose wąż, przewód giętki
flre hose wąż pożarniczy
hose conneetlon połączenie węża
hose level gauge poziomnica wężowa
D
hol-d/p galvanlzed cynkowany ogniowo, cynko-
wany na gorąco
hour godzina D
c
[j
 63
hourly traffie flow godzinowe natężenie ruchu
peak hour, rush hour godzina szczytowa
house dom
apartment house dom mieszkalny
house breaklng wyburzenie budynku
house rules regulamin domowy
house warmlng party {Idiom.} oblanie nowego
mieszkania, nparapetówa lł
household Intervlew wywiady domowe
housing mieszkalnictwo
housJng condltions warunki mieszkaniowe
hub piasta, kielichowy koniec rury, drogo węzeł
Hubbard Field test badanie metodą Hubbard-
-Fielda (stabJlność mieszanek mineralno-as-
faltowych)
hue odcień
humlc humusowy
--d'I
humldlfy nawilżać, zwilżać
humldlly wilgotność, wilgoć
humour humor
hump próg, garb Uezdn~
road hump próg zwalniający najezdni
speed controi hump, speed hump próg na
jezdni (zmniejszającyprędkość ruchu)
humus humus
hurdle wark plecionka (UlządzenJe z faszyny)
Hveem test badanie trójosiowego ściskania
mieszanki mineralno-asfaltowej w aparacie
Hveema
hydrant hydrant
flre hydrant hydrant pożarowy
floor hydrant hydrant podziemny
hydrated uwodniony
hydrated IIme wapno suchogaszone, wapno
hydratyzowane
hydratlon uwodnienie
hydraulic hydrauliczny
hydraulle binder spoiwo hydraUliczne
hydraulle bound związany hydraulicznie
hydraulic conductivity wodoprzepuszczalnośó
hydrauUc englneerlng budownictwo wodne,
hydrotechnika
l hydraulle exeavatar koparka z hydraulicznym
napędem elementów roboczych
hydraulic gradient spadek hydrauliczny
hydraulle jettlng urabianie hydrauliczne
hydraulle IIme wapno hydraUliczne
hydraulIc roughness szorstkość odpływu
hydraulleally bound mlx (mlxture) mieszanka
związana spoiwem hydraulicznym
hydrocarbon węglowodór
hydrocarbon binder lepiszcze węglowodorowe
(asfalt, smola)
hydrochlorle acld kwas solny, kwas chlorowodo-
rowy
hydrological hydrologiczny
Impact
hydrologlcal cyele cykl hydrologiczny (obieg
wody w przyrodzie)
hydrological regime gospodarka wodna. stan
(reżim) hydrologiczny
hydrology hydrologia
hydromechanłcs hydromechanika. mechanika
cieczy
hydrometer aerometr, hydrometr (gęstościo­
mierz cieczy)
hydrophoble, hydroscople hydrofobowy, nie-
zwiiżalny wodą
hydroplaning akwaplaning, poślizg wodny
hydroseedlng hydroobsiew
hygrometer higrometr, wilgotnościomierz
I
,!
I-beam dwuteownik, be(ka dwuteowa
lee iód .
blaek Ice {Idiom.} gołoledź
lee clearing zwalczanie śliskości zimowej,
usuwanie gołoledZi
lee eover pokrywa lodowa
lee warnlngsystem . system ostrzegania przed
gołoledZią "~ "
lee-age okres lodowy, epoka lodowcowa
lerng up powstawanie lodu
Icy road droga oblodzona
paneake lee {Idiom.} kra, iód płynący
susceptlblllly to Jclng podatność na gołoledź
IdentlfJeatlon identyfikacja, stwierdzenie tożsa­
mości
Idiom, Idłomatlc expression idiom, wyrażenie
Idiomatyczne"
Idle bieg jałowy
Idllng biegjalowy, bieg luzem
Igneous wulkaniczny, magmowy
Ignaous rock skała wulkaniczna
Ignltlon zapłon, zapalenie
determlnatlon of binder eontent by Ignltlon
method określenie zawartości lepiszcza me-
todą wyprażania
Ignltlon method metoda termiczna, metoda
wypalania
1055 on Ignitron strata prażenia
IIIlte Hiit (mineral ilasty)
Ulumlnanee natężenie oświetlenia
lIJumlnatlon oświetlenie, naświetlenie
daylJght lIIumlnatlon oświetlenie dzienne
Immerse zanurzać, pogrążać, zatapiać
Immmerslon zanurzenie
Immerslon test badanie w zanurzeniu
Impaet uderzenie, zderzenie, udar
,
 ~im~p~a~ct~ 6_4_ _ C
aggregate lmpact value, AIV wytrzymałość square lnch cal kwadratowy (6,4516 cm 2 )
kruszywa na uderzenie Incldence zakres (np. badań) [
environmental impact analysis, ElA ocena JDeldent incydent, zajście '
oddzia/yWania (projektowanego obiektu) na Incldent detectJon ujawnienie (wykrycie) incy~ _.--'
środowisko dentu (zajścia)
Impact attenuator tłumik uderzeń Inclnerate spopielać C"~:'"~
Impact compactor zagęszczarka udarowa Inclnerated refuse popiół ze spalonych śmieci "'~
fmpact crusher kruszarka udarowa Jnclneration spopielanie
Impact erushing strength odporność na ude- InclinatJon nachylenie
rzenia (zgniatanie) Incllne pochyłośó, stok O',,'.
Impact studies studia wpływu (np. na środo­ lncllned pochyły, skośny .
wisko) Incllnometer pochyłomierz
Jmpaet value wartość udarności (odporności Income dochód
na uderzenie)
reslstance to Impaet wytrzymałość na uderze-
In~~:patlbility 'niezgodność. niekompatybil- Oj
nie inconsistent sprzeczny
vehlele impaettest badanie zderzenia pojaz- Increase zwiększenie
du (z przeszkodą) Increase In speed przyśpieszenie C'",
Impedanee impedancja, odporność pozorna i"creme"t przyrost, inkrement •
Impervlous nieprzepuszczalny indemnJty odszkodowanie
Impervious blanket warstwa uszczelniająca indentałion wgniecenie, karb
(izolująca) Indentatlon test próba twardości metodą O'",'
Implement spełniać, realizować i wdrażać, na- wciskania wgłębnika '
dawać moc Index wskaźnik, indeks, wykładnik (potęg~, spis,
Implementatlon wdrażanie, realizacja, wprowa- wskazówka (aparatu)
dzanie w życie trost Index wskaźnik mrozowy D':.
implementatlon of normative doeuments penetratlon lndex indeks penetracji ,
wprowadzanie w życie (wdrażanie) dokumen- plasticlly Index (Alterberg) wskaźnik plas-
tów normatywnych tyczności
implJcatlon implikacja, umieszczanie, wciągnię­ indlcation wskazanie, oznaka, O',.,.
cie Indleator wskaźnik, wskazówka ,
Impost podpora łuku 'ndleator of eondltlon wzkaźnik stanu
impregnate impregnować, nasycać Indivldual człowiek; indywidualny
impregnałlngagent środek Impregnujący,im- Induction indukcja, wzbudzenie ['
pregnat induetlon loop pętla wzbudzająca :
Impregnatfon Impregnacja, nasycenie Inductlve indukcyjny j
Imprint odcisk, odbitka Inductlve loop pętla wzbudzająca
Improve ulepszać Industrial przemysłowy O',.
Improved soli grunt ulepszony Industrial area teren przemysłowy ,
improved subgrade ulepszone podło~e Industrial by-producl przemysłowy produkt
Improvement ulepszenie
Improvemenł IIne zakres ulepszenia
improvement of soli ulepszenie gruntu
uboczny
Jnertla bezwładność, inercja
Jnertla reel safety beJt bezwładnościowy auto-
Oi
Impurity zanieczyszczenie matyczny pas bezpieczeństwa (w samocho-
organie Impurfty zanieczyszczenie organiczne
In serYJce w eksploatacji, pod ruchem
in situ na miejscu
dzie)
moment of inertla, I moment bezwładności
InfJltration przenikanie, infiltracja
L .)
In situ test badanie polowe (terenowe), bada- Inflate nadmuchiwać, napompować(np. oponę) "'
nie na miejscu infiation nadmuchiwanie
inactive nieaktywny, obojętny tyre Inflation pressure ciśnienie w oponie 0'1,
Inbound traffJc ruch wjeżdżający (np. do mia- Influence wpływ
sta) Influence quantity wielkość wpływająca
ineentJve bodziec, zachęta JnformatJon informacja
Inch cal (2,54 cm) Information sheet notatnik D';",
by Inches (Idiom.) po trochu informatory informacyjny
cublc Inch cal sześciemiy (16,38706 cm') informatory sign znak informacyjny

l
I
L
o
 65
infrared podczerwony
differentlal Infrared spectrometry spektro-
skopia w podczerwieni
infrared heater, Infra~ray heater nagrzewnica
promiennikowa
Infrastructure infrastruktura
Ingredient skladnlk (mieszaniny)
inherent dziedziczny, wrodzony
Inherent filier wypełniacz własny (zawarty w
kruszywie)
:! InitiaJ początkowy
I Initlallnspectlon początkowy (wstępny) prze-
gląd, badanie wstępne
InItlaJ setting load obciążenie początkowe
przy badaniu czasu wiązania (cementu)
Jnltlai settlng tlme czas wiązania
Inltlal suitabllIty test początkowa próba przy-
datności (np. materialu)
Inltlal type testing początkowa próba przydat-
ności
In/eet wstrzykiwać, wtryskiwać
Injection zastrzyk, iniekcja
injection hole otwór iniekcyjny
In/ectlon plpe rurka do zastrzyków (np. ce-
mentowych)
InjunctJon zalecenie, nakaz
Jnjured zraniony
Injury zranienie
Injury accldent, personalinjury accident nie..
szczęśliwy wypadek z uszkodzeniem ciała
personał Jnjury uszkodzenie ciała
whiplash Injury uraz wskutek wyrzucenia (np.
z pojazdu)
Inlay inkrustacja, wykładanka, mozaika
Inlet wlot. dopływ
centre Inlet wlot środkowy (centrainy)
InJet opening otwór wlotowy
Inlet structure budowla wlotowa
.L
innocuous nieszkodliwy
Jnnovatlve nowatorski, innowacyjny
Innovative proposal propozycja nowatorska
Input wejście, wkład
Input quantity wielkość wejściowa
InquJry dochodzenie, zapytanie
insoluble nierozpuszczalny
InsoJuble binder lepiszcze nierozpuszczalne
insoluble content zawartość nierozpuszczalna
Insoluble matter części nierozpuszczalne
Inspect kontrolować, sprawdzać, badać
inspectlon kontrola, sprawdzanie, badanie
Inltlallnspeetlon początkowy (wstępny) prze-
gląd. badanie wstępne
inspection body instytucja kontrolująca
(sprawdzająca)
inspectlon certiflcate świadectwo dokonania
kontroli (badania)
L_~
integrated
Inspectlon document dokument (świadectwo)
kontroli (sprawdzenia, badania)
Inspectlon frame ramy kontroli
Inspectlon instructlon instrukcja kontrolna
InspectJon lot partia badana, odcinek badany
inspectlon mark znak kontrolny
Inspectlon protocol protokół kontrolny
JnspectJon report raport kontrolny
Inspectlon schedule plan kontroli
Inspectlon speclflcatlon szczegółowa instruk-
cja kontrolna
routJne Inspection kontrola regularna
thlrd party Inspectlon kontrola niezależna
(wykonana przez osoby trzecie)
Inspector Inspektor, kontroler
Install urządzić, instalować
Installation urządzenie, instalacja
Installatlon depth głębokość wbudowania
(umieszczenia) !
instailation heJght ~okość instalacyjna
installatlon instructlons instrukcje instalacji
(wbudowania)
Installatlon plan plan sytuacyjny instalacji (sy-
gnalizacj~
Installatlon slte miejsce (plac) budowy (mon-
tażu)
installer instalator, montażysta
Instalment rata
Instruct instruować, szkolić
Instructlon Instrukcja, szkolenie
Instructlon book, Instructlons podręcznik
(paepisy) wykonania
Instructor instruktor
Insulate izolować, oddzielić
fibre insulatlng materia' materiał izolacyjny
z włókien
Insulated lorry samochód ciężarowy z izolacją
cieplną
Insulatlng material materiał izolacyjny
InsuJatlon izolacja, izolowanie
Jmpact sound Insulatlon izolacja tłumiąca od-
głos (dtwięk)
Insulatlon mat mata izolacyjna
low temperature Insulatlon izolacja chłodni­
cza, izolacja mrozowa
sound Insulation izolacja dźwiękowa. izolacja
akustyczna
thermaJ Jnsulałion izolacja cieplna, izolacja
termiczna
Insurance ubezpieczenie
insurance conditlons warunki ubezpieczenia
slckness insurance ubezpieczenie chorobowe
statutory soclallnsurance ustawowe ubez~
pieczenie społeczne
travel insurance ubezpieczenie podróżne
Integrated t scalony, zintegrowany

Intenslty
intensity natężenie, intensyvmość, :lasilenie
lumlnous Intensity światłość, natężenieświat­
ła
ralnfaJllntenslty natężenie deszczu
Intentlonally w sposób zamierzony
Jnterceptor kolektor kanalizacyjny
Interchange węzeł (skrzyżowanie różnopozi0-
mowa dróg)
diamond Interchange węzeł typu karo
mołorway Jnłerchange węzeł autostradoy,.y
three-way motorway inłerchange węzeł auto-
stradowy trzywlotowy
Interchangeablllty zamienność, wymienność
Interest odsetki; interes
compound Interest procent składany
Interest rate stopa procentowa
Inteńace powierzchnia graniczna
Intergreen czas międzyzielony (sygnalizacji
świetlnej)
Interlaborałorytest comparlsons międzylabo­
ratoryjne badania porównawcze
Interlayer warstwa pośrednia
stress absorblng membrane Interlayer; SAMI
warstwa pośrednia absorbująca naprężenia,
warstwa buforowa
Interloek blokada, urządzenie ryglujące, połą­
czenie (np. ball) w ściance szczelnej
particie Interlock klinowanie się ziarn
Intermedlate pośredni
asphalt Intermedlate course asfaltowa war-
stwa wiążąca
Interpretatlon interpretacja, tłumaczenie, obja-
śnienie
Intersect przecinaćsię, krzyżować się
Interseetlng angle kąt skrzyżowania
Intersection skrzyżowanie (dróg), przecięcie
at·grade Interseetlon skrzyżowanie jednopo-
ziornowe
grade-separated Intersectlon skrzyżowanie
różnopoziomowe
Intersectlon leg ramię skrzyżowania
obllque Intersectlon, sclssors Intersectlon
skrzyżowanie ukośne (pod ostrym kątem)
offset Intersectlon skrzyżowanie przesunięte
rotary Interseetlon skrzyżowanie typu rondo
(o ruchu okrężnym)
Interotate US międzystanowy
Interstate and defense hlghway US droga
międzystanowa i obronna
Interstate, Interstate hlghway US droga mię­
dzystanowa
Interval przedział, odstęp
maintenance Interval odstęp zabiegów utrzy-
maniowych
Interventlon IntelWencja, pośrednictwo
leve) of Interventlon . stopień intelWencji
L
66
interview wywiad (np. dziennikarski), widzenie
[
się
household IntervIew wywiad domowy
Intrados podniebienie sklepienia
Intruslve niepożądany, geol. intruzyjny
[
Invar steel, Invarlable słeel stal inwarowa {stal
stopowa z grupy Fe-Nn
Inventory Inwentarz; remanent
Invert sklepienie dolne
lnvert level poziom sklepienia dolnego
investlgate badać
Investlgatlon badanie
on the spot accldent InvestlgatJon badanie D
przyczyn wypadku na miejscu zdarzenia
prelIminary Investlgation badania wstępne
Investlgator badacz
prlnclpallnvestlgator główny badacz
Invesllgatory badawczy
c
Investigatory level poziom badawczy
Investment inwestycja, inwestowanie
Investment costs nakład inwestycyjny
Invltatlon zaproszenie
InvItatlon for bids zaproszenie do przetargu
(do składania ofert)
Invltatlon to tender zaproszenie do składania
ofert
cancellation of an invitatlon to tender unie-
ważnienie zaproszenia do składania ofert
lełter of InvItation to tender pismo zaprasza~
Jące do składania ofert
open Invltatlon to tender otwarte (nieograni-
czone) zaproszenie do składania ofert
selectlve Invltałlon to tender ograniczone za-
proszenie (do wybranych przez zamawiają­
D
cego oferentów) do składania ofert
Involce faktura
iron żelazo, żelazko (do prasowania)
[.
cast Iron żeliwo
Iron horse (IdIom.) lokomotywa
Iron out (IdIom.) wyprasować
iron oxlde tlenek żelaza
[]
Iron-shod obręcz stalowa
plg Iron surówka wielkopiecowa
Irreconcllable nieprzejednany, nie dający się
pogodzić (z czymś)
Jrregular nieregularny, nieprawidłowy, nielegal~
ny
Irreverslble nieodwracalny, nieodwołalny
Irrlgatlon nawadnianie
[
sprlnkler Irrigatlon nawadnianie deszczujące
(deszczowniamf), zraszanie
Island wyspa, wysepka na jezdni (do reguiacji
ruchu lub dla pieszych)
bus stop Island wysepka przystanku autobu-
o
sowego
dlreetlonallsland wysepka kierująca ruchi-wy.
D
[
 67
spa kierunkowa
ghost Island wyspa malowana na jezdni (fa/-
szywa)
nose ot IsTand nos wyspy (czołowa część
spiczasta), czoło wyspy
pedestrlan Island wysepka ·ochronna dla pie-
szych
rotory Island wyspa okrągła (w środku skTZy-
żowania typu rondo)
tralfle Island wyspa rozdzielająca (ruch)
155ue zagadnienie, wydanie. wyjście, wynik
date ot Issue data wydania
Item pozycja (w spisie, rachunkach), punkt pro-
gramu, paragraf, klauzula, informacja
collectlve Item klauzule grupowe (zbiorowe)
contract Item punkt umowy
Item list wykaz (lista) pozycji (artyku/ów)
major Item punkt główny
minor Item punkt drugorzędny
pay Item punkt (pozycja) płatności
Itemlse specyfikować. wyszczególniać
Iteratlon iteracja, powtarzanie
ItInerary marszruta, trasa
J clogged JoInt złącze na czop
Jack dźwignik, podnośnik
extruslan jack przyrząd do wyciskania próbek
-1 Jack hammer wiertarka udarowa pneumaty-
czna, młotek pneumatyczny
jack knlle nóż składany, scyzoryk
J Jack ot all trades and master ot none (Idiom.)
majster do wszystkiego. złota rączka, majster
do wszystkiego i niczego
jack up podnieść dźwignikiem
jacking force siła wyciskania (wciskania)
.~
jacking plpe rura wciskana
slab jacking podnoszenie płyt
jalapy (Id/om.) stary samochód, gruchot
jam ścisk, tłok
trafIle jam zator (w ruchu)
jamb ościeże (okna lub drzwn
jar słój, butelka, szkło laboratoryjne
jaywalker (IdIom.) nieuwainy przechodzień, roz-
trzepaniec
jerk szarpnięcie, wstrząśnięcie
jet strumień, dysza, rozpylacz
i alr jet strumień powietrza
r" jettlng podmywanie (pali), wpłukiwanie (pali),
wypłukiwanie
L jettlng lance lanca wypłukująca
jettlng method sposób wypłukiwania
jettlng tube rura płuczkowa
jłg prowadnica, świeca, strzała (kafara), płuczka
[
[
t
ti
[
joint
osadowa, przyrząd obróbkowy (mocujący przed-
miot obrabiany)
swłvel jlg przegub Cardana, sprzęgło Cardana
jlgsaw piła wyrzynarka
job praca (zarobkowa), robota
Job slze wielkość (odcinka) budowy
odd jobs (Id/om.) przypadkowe (dorywcze) ro-
boty (zajęcie)
job mlx mieszanka wykonana na miejscu
job mlx formula, JMF recepta składu mie-
szanki (na budowie)
job mlx reclpe projekt (recepta) skladu mie-
szanki
job standard mlx mieszanka standardowa
job slte miejsce (piac) budowy
Job slte control test badania na placu budowy
JoInt (1) spoina, złącze, szczelina
asphaltjoInt sealer mąsa zalewowa (do
szczelin), zalewa asfa.ltowa
bed Joint spoina wspórna (pozioma, łożysko-
wa), spoina wsporna łuku (sklepienia)
burled Joint szczelina pozorna
buttjolnt połączenie stykowe, styk do czoła
cemented joint połączenie klejone, złącze kle-
jone
clamped Joint połączenie zaciskowe
eonneellng Joint szczelina przylegająca
constructlon joint szczelina robocza, spoina
robocza
contraction Joint szczelina skurczowa
cross Joint cios poprzeczny skały
day Joint szczelina dzienna (na zakończenie
odcinka)
deformatlon of Jolnts odkształcenie szczeliny
dłsconnecłable Joint połączenie rozłączalne,
połączenie rozłączne
dovetalled Joint drewno połączenie na wczepy
płetwiaste, połączenie w jaskółczy ogon
dummy joint szczelina pozorna
expansJon Joint szczelina dylatacyjna
flnger Joint złącze palcowe
flanged Joint połączenie kołnierzowe
f/exlble JoInt połączenia elastyczne, złącze
podatne
flush Joint spoina pelna gładko zatarta do lica
z powierzchnią ściany, połączenie rury spusto-
wej z koszem
Iranglbłe JoInt połączenie kruche (łamliwe)
gapplng Joint szczelina rozwarta
ground glass Joint połączenie szlifowanego
szkła
halvlng Joint drewno połączenie w nakładkę
prostą
header Joint spoina stykowa
Joint cra~k pęknięcie nad lub pod szczeliną

joint
\vykonaną na niepelną ......ysokość płyty
joint filier mieszanka zalewowa (do szczelin),
zalewa do szczelin
Joint ring pierścień uszczelniającyszczelinę
JoInt seallng compound mieszanka zalewo-
wa, zalewa bitumiczna (do szczelin)
joint sealing machine urządzenie do wypeł­
niania szczelin
Joint sealing material materiał wypełniający
szczeliny, wypełniacz szczelin
Joint spacing odległość szczelin
Joint strłp listwa kryjąca stykł
keyed Joint drewno połączenie na czop klino-
wany
,.
lap Joint połączenie zakładkowe, drewno połą­
czenie w nakładkę
kładkowe
prostą, spawa/o złącze za-
lead joint połączenie kielichowe z uszczelnie-
niem na ołów
longltudlnal Joint szczelina podłużna
movement Joint szczelina dylatacyjna
nalled joint drewno połączenie na gwoździe,
połączenie gwoździowane
permanent Joint złącze trwałe
preformed joint szczelina formowana
riveted Joint połączenie nitowe
sawed jolnt,sawnjolnt szczelina nacinana
screwed joint połączenieśrubowe, na śruby
staggered jolnłs szczeliny rozmieszczone mi·
jankowo
strlp Joint farmer wkładka formująca szcze-
linę
structural Joint szczelina konstrukcyjna
tapered Joint złącze stożkowe
tee-jolnt złącze teowe
transverse joint szczelina poprzeczna
warpingjoint szczelina paczeniowa
welded Joint złącze spawane
Joint (2) wspólny
joint agreement układ zbiorowy
Joint partner wspólnik, współudziałowiec
joint resolution wspólna uchwała
joint venture wspólne przedsięwzięcie
jointing łączenie, spoinowanie
jointing compound mieszanka zalewowa (do
spoin)
jointing material materiał wypełniającyszcze·
liny
jointing mortar zaprawa do spoin
jointing section przekrój uszczelnienia
jolnty szczelinowaty, spękany
jolst belka stopowa; legar podłogowy; dwute-
ownik
jolst hanger trzewik lub strzemię do oparcia
albo podwieszenia belki
journey podróż, jazda
li
L
68
r
journey speed prędkosć podróżna
journey time czas podróży
journey to work przejazdy do pracy
length of a journey długość podróży
Joystick manipulator (komputera)
judgement sąd; orzeczenie, wyrok
junctlon skrzyżowanie dróg, węzeł drogowy
at-grade junction skrzyżowaniejednopozi0-
mowe
[]
biocking of junctlon blokowanie skrzyżowania
cloverleaf Junctlon węzeł typu koniczyna
compound junction skrzyżowaniezłożone
controlIed junction skrzyżowanie z sygnaliza-
cją świetlną
o
f1yover junction przejazd nad drogą (wiaduk-
tem)
forkjunctJon rozwidlenie dróg
grade-separated Junction skrzyżowanie róż­
o
nopoziomowe
isolated junctlon skrzyżowanie pojedyncze
junction box skrzynka przyłączowa, puszka
połączeniowa
o
junctlon control regulacja ruchu na skrzyżo­
waniu dróg (ulic)
junctlon controller sterownik (urządzenie ste-
rujące ruchem na skrzyżowaniu)
junction mlrror zwierciadło (lustro) na niewi-
docznym skrzyżowaniu ulic (dróg)
multi·level junctlon skrzyżowanie wielopozio-
mowe
o
multlway junction skrzyżowanie wieloramien-
ne
sclssors junctlon skrzyżowanie ukośne
simple junctlon skrzyżowanieproste (tl'Z}'ra-
mienne)
staggered junctlon skrzyżowanie przesunięte
T junetlon skrzyżowanietypu T (trzyramienne)
trumpet Junction węzeł typu ..trąbka"
uncontrolled junction skrzyżowanie bez syg-
nalizacJi świetlnej
y junetlon skrzyżowanie (rozwidlenie) typu Y
[J .J
jurlsdlction jurysdykcja, sądownictwo, kompe-
tencje władzy sądowej
K
keratophyre geo/. keratofit
kerb, US curb krawężnik
asphalt kerb krawężnik asfaitowy
chamfered kerb krawężnik ścięty ukośnie
[J
concrete kerb krawężnik betonowy'
flush kerb krawężnik wtopiony
kerb Inlet wpust deszczowy w krawężniku flLJ
rJ
[j
[
l
 69 landscape

kerb Joading zone pas zatrzymania przy kra-
wężniku
kerb parking parking przy krawężniku
kerbstone kamień krawężnikowy, krawężnik
kamienny
law kerb niski krawężnik
make-up kerb krawężnik kształtowy
natural stone kerb krawężnik z kamienia na-
turalnego
radlus kerb krawężnikłukowy
key klucz, klocek, klin, zwornik, legenda (na ry-
sunku), pióro (wchodzące w wpust płyty)
keya surface nadawać szorstkość (na-
wlerzchnn
key note myśl przewodnia
key note speaker mówca, wygłaszający prze-
mówienie programowe
key pad klawiatura
key word wyraz hasłowy, słowo kluczowe
keyboard klawiatura, pulpit sterujący, taster
keystone zwornik (kamień)
keyway wpust (w płycie), rowek klinowy
klnematJc kinematyczny
klnematic viscosJty lepkość kinematyczna
kinking plątanie się (liny, łańcucha Itp.)
kit zestaw (narzędzI)
first ald kit apteczka pierwszej pomocy
repalr kit zestaw naprawczy
tool kit zestaw (narzędzn
knead ugniatać
I
-! kneadlng compactor (kalifornijska) zagę­
szczarka ugniatająca
knlfe nóż
pocket kolfe, jack knlfe nóż kieszonkowy
i knot węzeł, sęk
_I
knothole otwór po sęku
L land grunt,
label etykieta, naklejka
labelllng etykietowanie
laboratory laboratorium, pracownia
accredited laboratory laboratorium akredyto-
wane (upoważnione)
approved 51gnatory of an accredlted labara-
tory upoważnionydo aprobowania w labora-
torium akredytowanym
lab, laboratory laboratorium
laboratory accredltatlon akredytacja labora-
torium
laboratory accredltatlon body organ upoważ­
niony do akredytacji laboratoriów
laboratory assessment orzeczenie laborato-
ryjne
laboratory asseS50r rzeczoznawca (ekspert)
laboratoryjny
laboratory mea5urement pomiary laborato-
ryjne
laboratory mlxer mieszarka laboratoryjna
laboratory profJclency testing badanie facho-
wości (sprawności działania) laboratorium
laboratory sampJe próbka laboratoryjna
slte laboratory laboratorium na budowie, la-
boratorium polowe
testing laboratory laboratorium kontrolne
labour force siła robocza
unskllled rabour force niewykwalifikowana
siła robocza
labaur, US labor robocizna, praca
labour-lntensJve intensywna (wzmożona) pra-
ca
manuarlabour praca rę9zna (fizyczna)
labourer robotnik, robotr,lik niewykwalifikowany
casuallabourer robothik sezonowy
pavlor's labourer rob·otnik drogowy układający
nawierzchnię
lack brak, niedostatek
ladder drabina
ladder scaffold rusztowanie drabinowe, ru-
sztowanie wiedeńskie
mobile ladder drabina przewoźna
lag opóźnienie; otulina
laltance zaczyn cementowy
lake asphalt asfaltjeziorny (naturalny)
lamlnated uwarstwiony, laminowany
Jamlnated glas5 szkło laminowane
lamp lampa
fluorescent lamp lampa fluorescencyjna Ua-
rzeniowa)
lamp post słup oświetleniowy,słup latarnloVv'}'
lamphole świetlik kanałowy
lamprophyre lamprofir (melanokratyczna skała
żylowa)
ląd, teren
land acqulsltlon nabywanie gruntu
land clearing oczyszczenie terenu
land conservation konserwacja (ochrona) te-
renu
land dralnage roboty drenarskie (odwodnie-
niowe)
land evaJuatlon wycena gruntu
land surveyor mierniczy, geodeta
land usa użytkowanie gruntów
landfIlI wyrównanie wgłębień terenu przez Ich
zasypywanie (np. odpadkami)
landfillllnlng material wypełniający wgłębie­
nia terenowe
landing spocznik schodowy
landscape krajobraz
landscap? conservancy zachowanie (wala-

......1
 L
landscape 70

rów) krajobrazu waiting lane pas oczekiwania

landscape wark roboty krajobrazowe lantern latarka, latarnia, świetlik
landscaplng kształtowanie krajobrazu lap nakładka, zakładka, zachodzenie
landsllde osuwisko Jap Joint połączenie zakładkowe, złącze za- \i
lane pas ruchu, pas drogi kładkowe
acceleratlon lane pas włączenia (przyspiesze- larry graca do rzadkiej zaprawy
nia)
addltlonallane pas dodatkow~l (np. na wznie-
sieniu)
auxlllary lane pas dodatkowy (pomocniczy)
laser laser
laser distance measuring unit laserowy odle-
głościomierz
laser splrlt Jevel poziomnica laserowa
r:
bus lane pas dla autobusów
cJlmblng lane, creep lane, crawler lane pas
na wzniesieniu dla ruchu powolnego
lasertheodolite teodolit laserowy
latch zatrzask, zaczep, zapadka, zasuwa
latent utajony, ukryty
[J
counterflow lane pas ruchu dla kierunku latent hydraulle binder utajone spoiwo hy-
przeciwnego drauliczne n
decelerałlon
nia)
lane pas wyłączenia (opóźnie­ latent defect wada ukryta
latent defeet clause klauzula umowy o wa-
LJ
demergl"g lane, dlverglng lane pas ruchu od- dach ukrytych
łączający się laterlte lateryt
deslgnated lane pas ruchu oznakowany lath łata, listwa
wstępnie lattlce krata, kratownica
exlt lane pas wyjazdowy Jałtlee girder dźwigar kratowy
fast lane pas IhYPrzedzania
lane closure zamknięcie pasa ruchu
lane control sterowanie ruchem na pasach
jezdni
law prawo
lawenforcement wykonywanie ustaw, wdro-
żenie prawa
"Iawn trawnik
c
lane for opposlng traffle flow pas ruchu dla lal' kłaść, układać (np. warstwę)
kierunku przeciwnego
lane wldth szerokość pasa ruchu
layer warstwa
laylng układanie warstwy
[]
lane-ehanglng zmiana pasa ruchu laylng course podsypka (np. pod bruk)
left-turn Jane, left-turnlng lane pas dla pojaz- laying course material materiał podsypki
dów skręcających w lewo, pas y.,oyłączania w
lewo
laylng requlrement wymagania budowy
overlay nakładka, wzmocnienie nawierzchni
[]
median lane pas dzielący fay oft zwolnić (np. robotników z pracy); zaprze-
merglng lane pas ruchu włączający się stawać
multl-purpose lane pas wielofunkcyjny lay-by zatoka (np. postcjowa)
fi
multIlane wielopasowy laydown, lay down ułożyć (wbudować) warstwę U
overtaklng lane, passing lane pas do wyprze- Jaydown and compacłlon ułożenie (wbudowa-
dzania
parking lane pas do parkowania
reserved lane pas ruchu specjalnego (dla
określonego typu pojazdów)
nie) i-zagęszczenie
laydown machlne układarka
laydown site miejsce ułożenia (wbudowania)
Jayer warstwa
o
reversJbJe Jane pas naprzemiennego ruchu capplng Jayer podłoże nawierzchni ulepszone
rlght-turn lane, rlght-turnlng lane pas dla po-
jazdów skręcających w prawo, pas wyłączania
przez stabliizację, warstwa ulepszonego pod-
łoża
[J
w prawo dralnage layer warstwa odsączająca
shuttle lane pas ruchu dla ruchu wahadłowe­ layer adheslon przyczepność międzywarstw0-
go
slow lane pas ruchu powolnego
wa, powiązanie warstw
layer of Iron pan petr. warstwa orsztynu
[J
speed~change lane pas zmiany prędkości ru· Jayer thlekness grubość warstwy
chu layered warstwowy
stacklng lane pas akumulacji layerlng układanie warstw
tapered lane pas skośny (klin na zakończeniu levelllng layer warstwa wyrównawcza
pasa) loadbearlng Jayer warstwa nośna
multl~layered wielowarstwowy
trafflc lane pas ruchu
turnlng lane pas dla pojazdów skręcających pervlous Jayer warstwa przepuszczalna (dre- [

r
LJ

[
c
 71
nująca)
I place In layers układać warstwowo
protectlve layer warstwa ochronna
separating layer warstwa odcinająca
slngle-Iayered układane jednowarstwowo
subgrade Improvement layer warstwa
wzmacniająca podłoża
vapour escape layer warstwa rozprężania ciś­
nienia pary
layoul układ, plan sytuacyjny, trasa
layout drawlng rysunek trasy (w planie)
layoul plan plan sytuacyjny
network layaut plan sieci
leachlng ługowanie, gec!. wypłukiwanie
lead (1) ołów
lead glass szkło ołowiane. szkło kryształowe
red (ead minia (ołowiana)
lead (2) prowadzenie; prowadzić, kierować
leakage przeciekanie, przeciek
lean chudy, ubogi
lean concrełe chudy beton
lean management marne zarządzanie
leasł square mełhod metoda najmniejszych
kwadratów
leave urlop
absent wIthout leave, AWOl nieobecny bez
usprawiedliwienia
slck leave absencja chorobowa
leoture wykład
leftover pozostałość
legal legalny, prawny
legal advlser, legaI advlsor radca prawny
legaJ charge dlug hipoteczny, oplata sądowa
legal clalm roszczenie
legaJ executive pracownik na kierowniczym
stanowisku sądowym
legal expert biegły sądowy
legal hollday święto prawnie uznane
legal tender prawny środek płatniczy
legally binding prawnie obOWiąZUjący
take legal aellon podejmowaćakcję prawną
,
legend legenda
-\ leglblllly czytelność
legislatlon ustawodawstwo
length długość
letter list, pismo
Jetterhead nagłówek listu, papier firmowy
lellerlng literewanie, wytłoczenie (np. tytulu),
tytuł
(evel poziom, y.,.ysokoŚć, poziomnica, niwelator
automatlc (evel niwelator automatyczny
bubble level poziomnica pęcherzykowa
check (evel kontrolny punkt wysokościowy
deslgn (evel rzędne projektowane
expectatlon (evel poziom oczekiwania
formatlon (evel niweleta robót Ziemnych
L
lIability
ground Ievel poziom gruntu (terenu)
hose level gauge poziomnica wężowa
Invesllgalory level stan badań (śledztwa,
sprawy)
laser splrlt level poziomnica laserowa
Ievel adjustment rektyfikacja niwelatora, wy4
równanie poziomów (rzędnych)
level control kontrola poziomu (napełnienia)
level crossing skrzyżowanie w poziomie
revel meterlng devlce urządzenie do pomiaru
(np. glębokoścO
level of characterlstIc poziom charakterystyk
level of expectatlon, expectatIon level sta-
pień oczekiwania
revel ot ,Isk stopień ryzyka
level ot servlce poziom swobody ruchu
level ot standardlzation poziom normalizacji
level stretch odcinek poziomy
level wlth na równi z ,;
levelJlng niwelowanie;" niwelacja
nolse level poziom (natężenia) hałasu
quallty (evel poziom jakości
reterence level poziom odniesienia, poziom
wzorcowy
requlred leve( poziom wymagany
splrlt (evel poziomnica alkoholowa
surface level rzędna (wysokoścl pOWierzchni
tolerance In level dopuszczalna tolerancja wy-
sokoścI
levelllng niwelacja, profilowanie
leveJJlng course warstwa wyrównawcza
levelllng Instrument niwelator
levelJJng layer warstwa wyrównawcza
levelllng screed deska równająca
levelllng screw śruba poziomująca
levell/ng slav. łata niwelacyjna
lever dźwignia
lever handle uchwyt dźwigni
rever operated sterowany dźwignią
seleclor lever dźwignia nastawcza
lIabll/ty odpowiedzialność
body InJury lIabll/ty odpowiedzialnośćza
uszkodzenie ciała
lIabll/lle. należność, dlugi, pasywa
lJablllty clause klauzula o odpowiedzialności
lIabJJJty Insilrance ubezpieczenie od odpowie.-
dzialności (cywilnej)
IImlled lIablllty odpowiedzialnośćograniczo-
na
produot lIablllty odpowiedzialnośćza jakość
produktu
property damage lIablllty odpowiedzialność
za szkody materialne
servlce lIablllty odpowiedzialnośćza usługi
statutory IIablllty provlslons postanowienia o
odpowi~dzialnoścl ustawowej

Iiable
fiabfe odpowiedzialny
lIeence, US Iicense licencja, pozwolenie
drivlng IIcence, US driver's Ucensa prawo ja-
zdy
Iieence for certificatlon upoważnieniedo cer-
tyfikowania (np. wyrobów)
lieence halder posiadacz licencji (konceSjI)
lIeence piała tablica rejestracyjna
IIcensee posiadacz licencji (koncesjI1
licensee for certiflcatlon posiadacz upraw-
nień do certyfikowania (np. wyrobów)
IId pokrywa, wieko
skld IId (Idiom.) kask ochronny
life życie, trwałość
design life proJektowany okres eksploatacji,
projektowana trwałość (nawierzchni)
economlcally reasonable workIng life uzasa-
dniony ekonomicznie okres użytkowania
functlonallife okres życia funkcjonalnego,
okres żywotności (trwałości)
life cycle cykl trwałości (uiyteczności)
usefullife, usable life okres żywotności (uży-
teczności, trwania)
worklng life okres żywotności (użyteczności,
. trwania)
lifetime okres istnienia (użytkowania, trwania)
lift wyciąg, dźwig; warstwa (nawierzchm); pod-
nosić
lift brldge most podnoszony
lift thlckness grubość warstwy
lifting door drzwi podnoszone
lifting gear, lifting tackle mechanizm podno-
szący. urządzenie do podnoszenia
lifting platform pomost podnoszony
thlck lift asph.lt p.vement, big 11ft (Idiom.)
nawierzchnia całkowicie asfaltowa
Iight (1) światło, lampa; zapalać
amber IIght światło żółte
brake IIght światło hamowania
II.shlng IIght światło błyskowe
hazard warnłng IIght światło ostrzegawcze
JJght Intenslty natężenie światła
Iight swltch wyiącznikświatła
Iightlng column, Iightlng pole,lighllng m.st
latarnia, słup latami
rear Iight światło tylne
street IIght światło (oświetlenie) uliczne
traffie Iight sygnał świetlny (sygnalizacji ulicz-
ne))
IIght (2) lekki
Iight 011 oiej lekki
Iight vehicle pojazd iekki
Iightnlng piorun, błyskawica
IIghtnlng conductor, US IIghtning arrestor
piorunochron
Iightwelght lekki
f
72
Jightweight aggregate kruszywo lekkie
IIghtwelght concrete beton lekki
r
lime wapno
avalJable IIme aktywny tlenek wapniowy
free IIme wapno wolne, wapno niezwiązane
[J
(np. w cemencie portlandzkim)
hydrated IIme wapno hydratyzowane, wapno
suchogaszone
hydraulJc Iime wapno hydrauliczne
Iime biDom \\')'kwity wapniową (np. na murze)
Iime brlck cegła wapienno-piaskowa (sylika-
towa)
Iime concrete beton wapnia\\')'
Iime marł margiel
lime stabiJIzed soił grunt stabilizowany wap-
nem
Umefree bezwapniowy
Umlng powlekanie wapnem, wapnowanie
lump IIme wapno kawałkowe
qulckllme wapno palone
limestone wapień
tufaceous Iimestone tuf wapienny. martwica
wapienna
IImewash farba wapienna
limit granica. wartość graniczna
limit load obciążenie graniczne
limit value, limiting value wartość graniczna
Iimlted access road droga z ograniczonym do-
stępem
lImiting deviatlon odchylenie graniczne
o
IIquld limit granica płynności
permlsslbJe exposure limit, PEL dopuszczal-
na granica (napromieniowania)
plastle limit granica plastyczności
(
process IImlts granice rozwoju ,
~~
.
shrinkage limit granica skurczalności
threshold limit value, TLV graniczna wartość li
progowa
lImitatlon ograniczenie
lImitatlon of access ograniczenie dostępu
IImitatlon period kres ograniczenia
11 u
line linia, sznur
base IIne, basls IIne geod. baza
broken IIne linia przerywana, linia kreskowa
buildJng IIne linia zabudo\\')'
centre line, eL oś (geometryczna, symetriJ). li-
o
nia środkowa
contJnuous IIne linia ciągła
. contour line warstwica
cross IIne linia poprzeczna
dashed IIne linia kreskowana, linia przerywa-
na
divldlng line linia rozdzielająca, linia podziału
1\L~
dofted line linia kropkowana
drop a IIne (Idiom.) napisać parę słów (do ko-
goś)
\;
J
I'
 73
give way line, yield line linia zatrzymania
hot IIne idiom. gorąca linia (linia szybkiej ko-
munikacji wykolZyStywana w nagłych wypad-
kach)
improvement IIne granica robót przebudo'W)'
(naprawy)
In line wszeregu
IIne up uszeregować, ustawiać w rząd (w sze-
reg)
IIne voltage napięcie międzyprzewodowe
J1ned paper papier liniowany
maJn IIne główna linia
please hoJd the line proszę nie odkładać stu·
chawki (nie przerywać połączenia)
preformed line przedznakowanie (przed wła­
ści'wym znakowaniem poziomym jezdni)
sereen IIne granica obszaru badań (ankieto·
wych) ruellu
~
slght IIne granica widoczności, geod. linia ce-
lowa
solid IIne linia ciągła
--""l'
Ir stop IIne 'linia zatrzymania (stopu)
lIoear liniowy
lioear varlable dlfferential transducer, LVDr
liniowo zmienny przetwornik kierunkowy
IInear viseoelastle liniowo lepkospręiysty
-, J1nJng wykładzina, okładzina, wyłożenie, obudo-
wa
lIning paper papier podłożowy
lIning plpe rura obsadowa, rura osłonowa
, lIok wIązanie, połączenie (np. drogowe), odci-
-\
nek drogi między skrzyżowaniami
crosstown IInk ulica przelotowa
Iinked sigoais sygnalizacja skoordynowana,
zielona fala
Iinseed siemię lniane
Iinseed 011 ojej lniany
IInseed putly kit zwykly (z kredy i oleju lniane-
J, go)
lIntel nadproże, belka nad otworem
Iiquid ciecz; ciekły
Iiquld erystal display, LeO wyświetlacz ciekło­
krystaliczny
Iiquld level gauge poziomowskaz
liquld limit granica plynności
Iitlgation spór sądowy, proces, sprawa, sądowa
L IItigator wiodący spór prawny; pełnomocnik
procesowy
IItter śmiecie
load obciążenie, ciężar, ładować
applled load obciążenie przyłożone
axle load obciążenie osiowe (na oś)
carry the load (idiom.) ponosić (główną) odpo-
wiedzialność
dead load ciężar własny, obciążenie nierucho-
me (statyczne)
loess
excess load przeciążenIe, obciążenie nad-
mierne
front-end loader ładowarka czołowa
Imposed load obciążenie przyłożone (działają~
ce na dany element)
Inltlal settlng load obciążenie początkowe
(wstępne)
load capacity nośność
load celi ogniwo obciążnikowe (wag!),
hutn. czujnik do pomiaru nacisku walców
load tactor współczynnIk obciążenia
load out wyładować, rozładować
load reduction, LR zmniejszenie obciążenia
load ring pierścień do pomiaru obciążenia
Joad up załadować do pełna
overJoad przeciążenie; przeładowywać
preload obciążenie wstępne
safe worklng load bezpieczne obciążenie.ro-
bocze I
snow load obciążenie'·śniegiem
standard load obciążenie normowe
take a load oft (Idiom.) zdjąć ciężar z serca
test Joad obciążenie pr6bne
traftic load obciążenie ruchem
wheelload obciążenie na koło
wind load obciążenie wiatrem
loadbearlng nośny
loadbearing layer warstwa nośna
loadlng obciążenie, obciążanie; ładowanie
centre-poJnt loadlng obciążenie w punkcie
środkowym
concentrated loading obciążenIe skupione
deslgn traffic loadlng projektowane obciąże-
nie ruchem
dlstributed loadJng obciążenie ciągłe·
duratlon ot Joadlng czas trwania obciążenia
loadlng bay zatoka ładunkowa
loading trame ramy obciążeń
loadlng trequeney częstotliwość obciążenia
loadlng shaft pręt (trzon) obciążeniowy
loading shovel ładowarka
mode ot loadlng rodzaj obcIążeń
repetltJve loadlng obciążenie powtarzalne
thlrd-poJnt 10adJng trzypunktowe obciążenie
loam grunt gliniasty
loeatlon trasowanie (drogI), usytuowanie (np.
mostu), lokalizacja
Jock zamek; śluza w kesonie, śluza wodna
lock bolt tygiei
loek-out odcięcie (obwodu), zablokowanie wy-
łącznika (w przyłożeniu otwartym)
loeklng ot the wheels zablokowanie kół
locker szafka, schowek
loeker room przebieralnia
Joess less
loess loam glina lessowa

log
log (.1) kioda, diuiyca; rdzeń (wienniczy)
construction log drewno budowlane
logglng (1) wyrzynka drewna, cięcie na kłody
long log dłużyca
log (2) dziennik, rejestr; logarytm
borehole log księga wiertnicza
log book dziennik, rejestr
logglng (2) rejestracja danych
lang-term długotermino'N}'
long-term agelng długotrwałestarzenie
long.term performance długotrwałe działanie
longevlty (długa) trwałość, dlugowieczność
longlludlnal podłużny (np. przekróJ1
longlludlnal dlslrlbulion rozkład podłużny
longltudlnal evenness równość podłużna
longlludlnal gradleni pochylenie podłużne
longltudlnal member podłużnica
longlludlnal profile profil podłużny
longlludlnal seotlon przekrój podłużny
longłtudlnal stlffener stężenie podłuine. tęż­
nik podiużny
Jcap pętla, węzeł; pierścień, oczko
Induetlon Icap, InductIve (oap
na
Joop detector detektor pętlowy
pętla
luop raad droga okrężna, droga objazdowa,
obwodnica
quallty loop pętla jakości
looseo zluzować (np. śruby), zwolnić (np. zacisk)
lorry samochód clężaro'łł}'
agitaling lony pojazd bębnowy z mieszalni-
kiem (np. betoniarka samochodowa)
llppJng lony samochód wywrotka
Los Angeles abraslon value, LA value wielkość
ścieralności w bębnie los Angeles
1055 strata, ubytel<
heat lass strata (ubytek) ciepła
lass of profil utrata zysku
loss on heatlng strata ciepła
loss on Ignltion strata po prażeniu
101 działka, parcela, partia (produktu)
lot slze liczność partii. wielkość serii
parking lot plac postojo'łł}'. miejsce parkowa~
nia
part lot częściowa partia wyrobu
louvre żaluzja. okno żaluzjowe
low niski
Jaw density area obszar o niskim zaludnieniu
low temperature niska temperatura
law voltage niskie napięcie
lowest permlsslbJe temperature najniższa
dopuszczalna temperatura
lower niższy; obniżać, opuszczać
lower speclficatIon limit dolna granica wyma-
gań specyfikacji
I
lowerlng ot water level obniżenie poziomu
,
I ,
iJ:
iIi
1-"%
L
74 -r'
__ ,J
wody
lube smarować
lubrlcant smar, środek poślizgo'ł.')' h
lubricate smarować
lubrlcallng 011 olej smarowy
Li
lubrJcatlon smarowanie. olejenie
lumber tarcica
lumlnance luminancja [cd/m 2J
coefflclent ot retroreflected lumlnance
współczynnik luminancji odblaskowej
lJIumlnance natężenie oświetlenia
lumJnance coefflclent, lumlnance factor Q
współczynnik (wskaźnik) luminancji
lumlnance meter miernik luminancji
lumlnous świecący, świetlny
lumlnous intenslty światłość, natężenie świat­
ła
lump bl)'ła
o
lump lime wapień kawałko'ł.')'
lump payment płatność ryczałtowa
lump sum suma ryczałtowa
lump sum contract umowa na kwotę ryczałto­
indukcyj- wą
[i
M
macadam mieszanka kruszywa gruboziarnista,
tłuczeń
bitUmen macadam mieszanka mineralno-
-asfaltowa
jJ
cement-bound macadam kruszywo ze spoi-
wem hydraulicznym
coated macadam kruszywo (bez wypełniacza)
otoczone asfaltem
[j
contlnuously-graded waterbound macadam,
wet-mlx macadam kruszywo stab.iJizowane.
mechanicznie
dense bitumen macadam, DBM ścisła mie-
szanka mineralno-asfaltowa
grouted macadam, penetration macadam
kruszywo utrwalone wgłębnie
heavy duty macadam, HDM podbudowa tłucz­
D
niowa dla bardzo ciężkiego ruchu
macadam roadbase podbudowa z kruszywa
penetratlon macadam kruszywo utrwalone
wgłębnie
pervlous macadam warstwa kruszywa prze-
o
puszczalnego
tarmac mieszanka mineralno-smołowa
tarmacadam mieszanka mineralno-smoło­
[J
wa
waterbound macadam kruszywo łamane sta-
bilizowane mechanicznie
Li
L
 75
wet-mix macadam kruszywo stabilizowane
; mechanicznie o optymalnej wilgotności
macro-texture makrotekstura
I made ground grunt nasypowy
magle formula (Idiom.) recepta na patent
!l magnetlc magnetyczny
magnatlc stJrrer mieszadło indukcyjne
magnetlc levltatlon, MagLev lewitacja magne-
J tyczna
j magnlfier, magnlfying glass lupa, szkło powięk­
szające
m malntaln utrzymywać, konserwować(sprzęt)
'~l
malnłenance utrzymanie, konserwacja (ma-
szyn, urządzeń)
} deferred maintenance utrzymanie odroczone
j (plZa/ożone na później)
Inlłlal
maintenance utrzymanie początkowe
maJntenance assessment rating and costlog,
MACCH ocena stanu posiadania i kosztów
do utrzymania (dróg)
maintenance consłraints punkty wiążące
utrzymania
maintenance costs koszty utrzymania
maJntenance depot baza, obwód utrzymania
maintenance execution prowadzenie utrzy~
mania
maintenance Instructlons przepisy utrzyma~
nia
maintenance management system system
zarządzania utrzymaniem
maintenance mlx mieszanka mineralno-as-
faltowa na zimno do robót utrzymaniowych
maintenance period okres utrzymania
maintenance procedures procedury utrzyma~
niowe
perlodlc maintenance utrzymanie okresowe
preventive maintenance utrzymanie zapobie-
gawcze
roullna maintenance utrzymanie regularne
structural maintenance utrzymanie budowla~
ne
wlnter maintenance utrzymanie zimowe
i, major główny, większy
major główny
major non-conformance duży (główny) błąd
major road droga główna, droga (ulica) z
pierwszeństwem przejazdu
majorIty większość
-, make zrobić, VvYtwarzaó, wyrabiaó
maks good wywiązać się z czegoś, spełnić
(obietnicę, groźbę), naprawić (szkodę), wyrów-
nać (stratę)
makoshlft tymczasowy środek zastępczy
malfunctIon wadliwe działanie
malloablo ciągliwy, kowalny
mallot pobijak, młotek drewniany, młotek miękki
marble
manage zarządzać, kierować
managlng director dyrektor naczelny
management kierownictwo, zarząd, dyrekcja
lean management mame zarządzanie
pavement management system, PMS system
zarządzania utrzymaniem nawierzchni
publłc management zarządzanie publiczne
quality management zarządzaniejakością,
sterowanie jakością
schemes management planowanie progra~
mowe
manager dyrektor, kierownik, zarządZający
mandate mandat, zlecenie urzędowe
mandatary obowiązkowy, obowiązujący
mandatory InJunctlon nakaz polecający
mandatory property własność obowiązująca
mandatory requJrement obowiązujące wyma·
ganie "
mandatory sigo znak l1akazu
mandatory standard ńorma obowiązująca"
non·mandatory nieobowiązujący
manhole studzienka rewizyjna; właz
Integrated manhole studzienka rewizyjna
składana z części
manhole sectlon element (fragment) stu-
dzienki rewizyjnej
manhole top, manhole eover pokrywa włazu
studzienki '~ .
slde entrance manhole studzienka rewizyjna
" z bocznym wejściem
manhour roboczogodzina
manoeuvre manewr
manometer manometr, ciśnieniomierz
manpower siła robocza
manual ręczny; podręcznik
manuał backup sterowanie ręczne
manual control sterowanie ręczne, regulacja
ręczna
manual eyellng control ręczne sterowanie cy-
klu mieszania
manual proporłlonlng contral ręczne stero-
wanie dozowaniem składników mieszanki
manufacture wyrabiać, produkować, VvYtwarzać
manufaclured sand piasek łamany
manufaclurlngfaJluro błąd produkcjI, znI-
szczenie produkCji
manufacturer wytwórca, producent
manure nawóz, obornik
manurlng nawożenie
map mapa, plan
. map crackJng powstawanie drobnych (włosko­
watych) pęknięć
mapplng nanoszenie na mapę, kartowanie
road map mapa drogowa
marble marmur
flne marble powder mączka marmurowa

mareasite
marcaslte min. markazyt
margin brzeg, krawędź, margines, maria
margin strlp pasmo skrajne, pobocze
profit margin maria zysku
safety margin pas bezpieczeństwa, bez-
pieczny odstęp
marglnal krawędziowy, brzegowy, marginesowy
marglnal strip pasmo skrajne. pobocze
marglnal value wartość krańcowa
mark znak, cecha
EC conformity mark znak zgodności Wspólno-
ty Europejskiej
mark ot conformity znak zgodności
marking znakowanie, cechowanie, oznacza-
nie
marker znacznik, markar
markerpost, guide marker słupek drogowy
markerpost for snow clearIng słupek prowa-
dzący (do wyznaczania pasa usuwania śnie­
gu)
pavement marker punktowy ele:ment oznako-
wania jezdni
market rynek, duży sklep (market)
market leader kierownik marketu (dużego
sklepu)
marketing marketing, polityka zbytu
spot market rynek kasowy
marking o/znakowanie poziome ljezdm1
carrJageway marking, pavement marking,
road marking znakowanie jezdni
edge marking linia krawędziowa
lane marking znakowanie linii (na Jezdni)
longltudlnal marking znakowanie podłużne
marking crayon kredka do znakowania pozio-
mego
marking material materiał do znakowania po·
ziomego Uezdni)
markJng set In road suńace zbiór elementów
punktowych na jezdni
profiled marking znakowanie jezdni elemen-
tami punktowymi (wzniesionymi nadjezdnię)
raIsed-rlb road marking znakowanie Jezdni
elementami punktowymi (wzniesionymi nad
jezdnię)
road marking machina malowarka (do znako-
wania poziomego)
road marking material materiał do znakowa-
nia poziomego ljezdni)
road marking tape taśma foliowa do znako-
wania poziomego Uezdni)
transverse marking znakowanie poprzeczne
UezdnQ
marl margiel
IIme marl, calcareous marl margiel wapienny
marl stone kamień marglowy
Marshall test badanie mieszanek mineraJno-
[
-asfaltowych metodą Marshalla
76
Marshall flow wielkość odkształcenia wg me-
r
tody Marshalla
Marshall hammer ubijak do zagęszczania pró-
bek wg metody Marshalla
Marshall stabIlIty stabilność (mieszanki mine-
ralno-asfaltoweJ) wg metody Marshalla
mason murarz
masonls chisel przecinak, dłuto kamieniarskie
[
masonls hammer młotek murarski
street mason brukarz
masonry murarstwo, kamieniarstwo; mur
calcium sIllcate masonry unit cegła wapien-
c
no-piaskowa (wapienno-kaemowa)
masonry mortar zaprawa murarska
masonry structure konstrukcja murowa
masonry unit kamień (cegła) muru
mass masa
mass concrate beton masywny (niezbrojony)
mass 1055 ubytek masy
mass retalning wall masywna ściana oporo-
wa
mass-haul diagram wykres transportu mas
ziemnych
mast maszt
mast arm wysięgnik masztu
master mistrz, majster, kierownik; wzorzec
master clock zegar główny
master controller nastawnik główny, sterow·
D
nik centralny
master copy oryginał
master key klucz uniwersalny
master of science, M.Sc., M.S. magister
master piece wzornik, arcydzieło
o
master switch wyłącznik główny
maslIc mastyks
mastJc asphalt asfalt lany
Cj
mastlc cooker kocioł do podgrzewania ma-
styksu
stane mastlc asphalt, SMA GB mieszanka
mastyksowo-grysowa, mieszanka SMA
D
mat mata
mat thlckness grubość maty
match dopasowywać
f1
matchboard deska obrobiona wzdłuż boków
Li
na pióro i wpust
material materiał
bulk material materiał sypki
crusher-run material kruszywo nieprzesiane
material property własność materialna, nie-
o
ruchomość, posiadłość
material safety data sheet arkusz z danymi o
bezpieczeństwie materiałów
materiaIs list wykaz materiałów
materJaJs testing badania materiałów
plt-run material kruszywo kopalniane nieprze-
[
[
[1
 77
siane
mathematlcs matematyka
matrlx matryca, macierz
stone matrlx asphalt, SMA US mieszanka
mastyksowo-grysowa, mieszanka SMA
maxJmum maksimum
maxlmum aggregate slze największy wymiar
kruszywa
maxlmum density największa gęstość
nominal maxlmurn graln slze, D max. nomi-
nalny największy wymiar ziarna
mean (wartość) średnia, przeciętna; znaczyć,
mieć zamiar, myśleć, przypuszczać
arlthmetJc mean średnia arytmetyczna
geometrie mean średnia geometryczna
mean devlałlon odchylenie średnie
means środek, możliwość
measurable mierzalny, dający się zmierzyć
measurand wielkość mierzona
measure miara, środki zaradcze; mierzyć
austerlty measure zabiegi oszczędnościowe
cuunłer measures środki zaradcze
material rneasures środki materialne
measure cylinder, measuring cylinder men-
zura, cylinder miarowy
measuring cup kubek miarowy, kubek z po-
działką
measuring cylinder menzura, cylinder miaro-
wy
measuring device urządzenie pomiarowe
measuring InstalIatlon instala.cja pomiarowa
measuring Instrument instrument pomiaro'łł}'.
przyrząd pomiarowy
measuring pipette pipeta z podziałką
measuring point punkt pomiarowy
measuring range zakres pomiaro'łł}'
measuring rod łata miernicza
measuring system system pomiarowy
measuringtape taśma pomiarowa, taśma
miernicza
measuring transducer przetwornik pomiarowy
preventive measure środek prewencyjny (za-
pobiegawczy)
restralnt measure środek ograniczający(po-
wstrzymujący)
road measuring wheel drogomierz, drogowe
koło mierzące długość
taka measures przedsięwziąć środki zaradcze
measurement pomiar. miara
accuracy ot measurement dokładność pomia-
ru
blas ot measurement method błąd systema-
tyczny metody pomiaru
by measurement przez pomiar
error ot measurement błąd pomiaru
In situ measurement pomiar na miejscu, po-
mesh
miar miejscowy
Jaboratory measurement pomiar laboratoryj-
ny
measurement contract umowa na prace po-
miarowe
measurement ot earthworks obmiar robót
ziemnych
measurement procedure procedura pomiaru
measurement process proces pomiaru
measurement sJgnal sygnał pomiarowy
method of measurement metoda pomiaru
princIpie ot measurement zasada pomiaru
result ot measurement wynik pomiaru
uncertainty ot measurement niepewność po-
"miaro
mechanlc mechanik
mechanics mechanika
rock mechanlcs mechat!jka skał
soli mechanlcs mechanika gruntów
modlan (:1) US pas dzielliCY na drodze dwujezd-
niowej
depressed median pas dZielący obniiony
median barrler bariera dzieląca
modlan strlp pas dzielący
modlan (2) mediana (w probabilistyce)
meet spotkać. zaradzić
meet the requIrement odpowiadać wymaga-
niom, spełnić 'łl'j'magania
meetlng traffic ruch z kierunku przeciwnego
meetlng zebranie. posiedzenie
adJourn a meetJng odroczyć posiedzenie (ze-
branie)
annual generał meetlng doroczne zgroma-
dzenie ogólne
cali the meetlng to order zwołać posiedzenie
na polecenie
close a meeting zamknąć posIedzenie (zebra~
nie)
conduct a meetlng prowadzić zebranie
open a meetlng otworzyć posiedzenie (zebra·
nie)
molt topić, topnieć
membrane przepona, membrana
stress absorblng membrane Interlayer, SAMI
warstwa pośrednia absorbująca napręienia,
warstwa buforowa
stress absorbJng membrane, SAM warstwa
absorbująca naprężenia
mercury rtęć
merge łączyć, scalać
merglng lane pas ruchu włączanego
merglng trafflc ruch włączający się
mesh siatka, oczko
mesh density gęstość siatki
mesh tence parkan z siatki
mesh reln~orcement zbrojenie siatką

~ n
~-----------Il
F
welded wire mesh siatka spawana z drutu
woven wire mesh siatka tkana
message wiadomość, informacja
metal metal
metal facJng powlekanie metalem
metalsupport podpora metalowa (stalowa)
metal wark roboty budowlane metalowe
metamorphlc metamorficzny
metamorphlc rock skała metamorficzna
(przeobrażona)
meter metr, przyrząd pomiarowy, miernik
meter board tablica pomiarowa
wałermeter wodomierz
method metoda
leastsquare method metoda najmniejszych
kwadratów
methylene blue błękit metylenowy
meticulous drobiazgowy, skrupulatny
metrlc metryczny
metro metro, kolej podziemna
metropolitan metropolitalny, wielkomiejski
metropolitan area obszar metropolitalny
mlca mika, łyszczyk
mlca .chl.t lupek mikowy, lupek łyszczykowy
mlcro-texture mikrotekstura
mlcrogranlte mikrogranit
microscope mikroskop
mldpoint punkt środkowy
midpoint value wartość średnia
mile mila (1,60931 km)
mlleage droga przebyta w milach
mlJestone, milepost słup milowy (na drodze)
mili młyn; frezować
cold mili frezować na zimno
hammer mili młyn młotko\łłY, kruszarka mło­
tkowa
Impact hammer mili młyn udarowo-młotko­
wy, kruszarka udarowo-młotkowa
Impact mili młyn udarowy, kruszarka udarowa
mlJling frezowanie
cald milllng frezowanie na zimno
front-Ioadlng mIlIing machine frezarka złado­
waniem czołowym na przenośnik taśmowy
mllJing machlne frezarka
rear-Ioadlng mJlling machine frezarka z łado­
waniem tylnym na przenośnik taśmowy
road mllllng machine frezarka drogowa
mlne kopalnia; wydobywać, wybierać
mlneable urabialny (technicznie moiliwy do
eksploatacjI)
minIng górnictwo, kopalnictwo
minera' minerał
mineral aggregate kruszywo mineralne
mlneral carbon grafit
minerał claim, minera! right prawo eksploata-
cJi (wydobywania) minerałów
L
minera' collection gromadzenie (zbieranie)
minerałów
minerał compositlon skład mineralny
młneral constJtuent składnik mineralny
mineral deposit złoże mineralne
mineral dust pył kamienny
mineral fibre włókno mineralne
mineral filled asphalt mastyks asfaltowy
minera' filier wypełniacz kamienny
minerał 011 olej mineralny
minera' pltch asfalt naturalny
minera' salt sól kamienna
mineral spring źródło mineralne
D
mineral substrate podłoże mineralne
mineral water woda mineralna
mlneral wealth bogactwa mineralne
mlneral woal wełna mineralna. wełna żużlowa
o
voids In mlneral aggregate, VMA zawartość
wolnych przestrzeni w mieszance mineralnej
mineralogist mineralog
mineralagy mineralogia
o
minimum. minimum, minimalny, najmniejszy
minor mniejszy, o mniejszym znaczeniu, drugo-
rzędny
minor studiowaćcośjako przedmiot poboczny
minor non'"Conformance mniejszy (drugorzęd-
ny) błąd
minor road droga boczna
minus (-) (znak) minus, wielkość ujemna
D
mlnute. protokół (zebrania), minuty
mlsderneanour wykroczenie, występek n
misglving obawa, złe przeczucie u
mitJgate łagodZić, osłabiać
mltre drewno połączenie pod kątem, złącze
skośne (uciosowe)
mltre saw piła grzbietnica
mix mieszanka, mieszanina; mieszać
o
mlxer mieszarka, mieszalnik
batch mixer mieszarka cykliczna
contlnuous mixer mieszarka o pracy ciągłej
[J
laboratory mixer mieszarka laboratoryjna
paddle mlxer mieszarka łopatkowa
sample mixer mieszarka do próbek
sing'e shaft mlxer mieszarka jednowałowa [J
tlftlng concrete mlxer betoniarka z bębnem
przechylnym
transit mixer, truck mlxer betoniarka samo-
chodowa
twin-shaft padd!e mlxer, twln-shaft mixer
o
mieszarka dwu wałowa
mlxture, mlx mieszanka
asphałt mlxlng plant wytwórnia mieszanek
mineralno-asfaltowych
cald-'ałd
plant mix wytwórnia mieszanek na
zimno
contlnuous mix plant wytwórnia mieszanek o IJ
D
lJ
J
U
J
U
 t
lf····'··
(
~, 79 moisture
@
działaniu ciągłym modal spllt podział podróży na środki transpor-
deslgned mlx mieszanka projektowana tu
deslgned asphalt mix projektowana mieszan- mode wartość modalna, sposób
ka asfaltowa control mode sposób sterowania
dry mlx mieszanka sucha fallure mode rodzaj uszkodzenia
dry mlxJng period czas mieszania na sucho fallure stand-by mode gotowość operacyjna w
hot mlx asphalt, HMA mieszanka mineralno- razie uszkodzenia
-asfaltowa na gorąco local controi mode tryb sterowania lokalnego
Job mlx form ula, JMF recepta składu mie- ma~ual control mode tryb sterowania ręczne-
szanki na budowie go
~, , Job mlx rec/pe prcjekt (recepta) składu mie- mode of applicatlon sposób stosowania
szanki na budowie mode of loading sposób obciążania
job standard mlx mieszanka standardowa mode prlority priorytet stanu
maintenance mlx mieszanka mineralno- slave control mode tryb sterowania zależnego
asfaltowa na zimno do robót utrzymaniowych stand-by mode gotowość operacyjna
mlx elass klasa mieszanki (np. beton asrafto- model model, wzór
wyodDdollmm) modlfłcatlon modyfikacja, odmiana
mlx deslgn projektowanie składu mieszanki; modffler środek modyfikujący
badania kwalifikacyjne asphalt modlfler US modyfikator asfaltu
mlx deslgn and analysis system, MIDAS sys- modlfy modyfikować,zmieniać
tem projektowania i badania mieszanki mine- modiflecl bitumen asfalt modyfikowany
ralno-asfaltowej modifłed paving mlx modyfikowana mieszan-
mlx deslgn approval aprobata projektu (re- ka mineralno-asfaltowa
cepty) mieszanki po/ymer-modlf/ed asphalt binder US polime-
mlx ratlo stosunek składnikóww mieszance roasfali, asfalt modyfikowany polimerem
mix size wymiar ziarn w mieszance polymer-modJfled bitumen pOlimeroasfalt,
--I mix sort rodzaj mieszanki (np. beton a5fa/to- asfalt modyfikowany polimerem
wy od D do 8 mm) modulus moduł '~
mlx transfer vehlcle, MTV pojazd przewożący dynamie complex modulus, G* zespolony mo-
mieszankę duł dynamiczny
...,, mix type rodzaj (typ) mieszanki flneness modulus wskaźnik miałkości (kruszy-
mlx type approval, MTA aprobata typu mie- wa), wskaźnik uziarnienia
szanki glassy modułus moduł szkła
mlx-ln-place mieszanie na miejscu budowy modulus of elastlclty, E moduł sprężystości,
mlx-In-plant mieszanie w mieszarce współczynnik sprężystości
mlxlng bawi misa mieszadłowa modulus of rupture moduł rozciągania
mlxing plant wytwórnia mieszanek modulus of rupture and breaking strength
mlxlng plant, enclosed y..ytwórnla mieszanek moduł rozciągania i zginania
obudowana modulus of subgrade reactJon współczynnik
mlxlng water woda zarobowa do zapraw reakcji podłoża, moduł reakcji podłoża
patch mlx materiał do napraw cząstkowych relaxatlon modulus moduł odprężenia
(do latania nawierzchni) resllient modulus, RM moduł sztywności
pop-corn mlx (Icllom.) mieszanka jednofra- shear modulus moduł ścinania
kcyjna, warstwa asfaltowa porowata (drenują­ Mohr's clrcle koło Mohra
ca) Mohr's stress clrcle koło naprężeń Mohra
reclpe mlx mieszanka wykonana wg recepty Mohs scale, Mohs hardness scale skala
',---, reference mlx mieszanka odniesienia (wzor- Mohsa, skala twardości Mohsa
cowa) molety część cząsteczki chemicznej
!
'-' tentatlve mlx eomposltion próbny skład mie- dlspersed molety część zdyspergowana (roz-
szanki proszona)
wet mlx, wet-mlx maeadam kruszywo stabili- solvent molety część rozpuszczalna
zowane mechanicznie molsture wilgotność
wet mlxlng period czas mieszania na mokro molsture content wilgotność
moblllty ruchliwość molsture penetratlon zawilgocenie
sustalnable mobJllty ruchliwość zrównoważo­ optImum molsture content wilgotność opty·
na maina
molecule 80

molecuie cząsteczka. molekuła. drobina cyllndrlcal mould forma do próbek walcowych

moment moment Proctar mould cylinder do badania Proctora
moment of Jnertla, I moment bezwładności
momentum pęd, rozmach
speclmen mould forma do próbek
mouldlng formowanie
[
monitor hydromonitor, wodomiotacz, przyrząd mountaln góra
kontrolny; kontrolować (przy pomocy aparatu!)') mountaln range pasmo górskie
monitoring kontrola ciągła.
monoralI kolej jednoszynowa
ostrzeganie mountaJn road droga górska
mountalns góry
[]
monoxlde tlenek movement ruch
carban monoxide tlenek węgla dlrecłlonal movement ruch kierunkowy
monłmorillonfte montmorylIanit (materiał ila- mow kosić
sty) mud muł, szlam. błoto
moonllghling (/d/om.) dodatkowa praca, praca as eJear as mud (Idiom.) mętny, niezrozumiały
na czarno mud Buger świder okrętny rurowy
maor wrzosowisko, torfowisko, bagno
moory bagnisty, grząski
moped moped. motorower
mudguard błotnik
mudstone łupek ilasty, iłołupek
muffle furnace piec muflowy
D
moralne gec!. morena muffler tłumik dźwięków
mortar (1) zaprawa (murarska)
bedded In mortar ułożony w zaprawie
cement IIme mortar zaprawa cementowo-
mulch mu/cz, ściółka
mulch treatment mulczowanie (naniesienie
na powierzchnięściółki z lepiszczem w celu
li
-wapienna . ochrony przed wysychaniem i ero~ą)
mo~arbed wa~aza~awy mulching mulczowanie (naniesienie ściółki z
morłar cube test badanie kostki z zaprawy lepiszczem)
morłar Joint spoina (w murze) multl wielo-
patchlng mortar zaprawa do łatania dziur (do multl storey parking garage garaż wielopię-
drobnych napraw)
ready-mlxed mortar zaprawa fabryczna (przy-
gotowana fabrycznie)
trowy
multlcourse wielowarstwowy D
multJgrade, muJtlrange wielorodzajowy

o
slte.mlxed mortar zaprawa wykonana na multIlane wielopasowy
miejscu budowy muJtllateral wielostron"ny
mortar (2) moździerz muJtllayer, multliayered wielowarstwowy
mortlce drewno gniazdo czopa, gniazdo w ka- mu'tlple wielokrotny
mieniu na klamrę multirange wielozakresowy
mosale mozaika; mozaikowy
rnosalc pavement nawierzchnia z kostki mo-
zaikowej
D
motel motel
N
motion ruch, wniosek
make a motlon postawić wniosek
[J
pass a motion przyjąć wniosek nall gwóźdź; przybijać gwoździem
second a motion popierać wniosek
weJgh-ln-motion, WIM ważenie osi pojazdów
w ruchu
motor silnik
nall down przybić gwoździami
nalJ float deska gwoździowana (np. do drapa-
n/a)
nalled Joint połączenie gwoździami
c
motor vehlcle pojazd mechaniczny
motor vehlc.e pollution zanieczyszczenie po-
wietrza przez ruch drogowy
motorblke, motorcycle motocykl
motarcyellst motocyklista
wilh toolh and nail (/d/om.) walczyć zawzięcie
(zaCiekle)
Natlonal Asphalt Pavement Assoclatlon, NAPA
Amerykańskie Stowarzyszenie Wykonawców
Nawierzchni Asfaltowych
o
motor'st kierowca samochodowy NatranaJ Instltute for Occupatlonal Safety and
motorway autostrada Heailh, NiOSH Amerykański InslytutBezpie-
urban mołorway autostrada miejska czeństwa i Zdrowia w Miejscu Pracy
mould, US mold forma, forma do próbek natural naturalny
CBR mouJd forma do próbek CBR naturaJ aggregate kruszywo naturalne
eube mouid forma do próbek sześciennych naturaJ asphalt asfalt naturalny

O
JI
C
 r 81
natural rubber latex kauczuk naturalny
natural stone kamień naturalny
naturaJ stone wark roboty z kamienia ociosa-
nego
naturaJly molst wilgotny naturalnie
near blisko
near (mIss) accldent bliski Vv'Ypadku
near-surface blisko powierzchni
nearside lewy (GB)
offside prawy (GB)
"eedle igła
"eedle penetratlon test oznaczanie penetra-
cji (asfaltu)
penetration "eedle igła penetracyjna
negligence niedbalstwo, lekceważenie, niedo-
patrzenie
grass negllgence znaczne niedbalstwo (Jek~
ceważenie)
minor negllgence niewielkie niedbalstwo (lek-
ceważenie)
net netto, czysty
net present value wartość zdyskontowana
network sieć
grld network raster siatkowy
network iayout plan sieci (drogoweJI
ruad network sieć drogowa
Newtonian fluid ciecz niutonowska
nldged prążkowany (kamień)
nlpple masz. złączka, wienn. zwornik
nltrle aeld kwas azotowy
no stopplng zakaz zatrzymywania
nade węzeł, punkt węzłowy
nolse hałas
nolse abatement zmniejszenie hałasu
nolse barrler ekran akustyczny
nolse bund wał przecjwhałasowy
nolse level poziom hałasu
nołse nulsance uciążliwość hałasu
Rolse reductlon, Rolse suppresslon zmniej-
szenie hałasu
nolse sereen ekran akustyczny
protectlon agalnst noJse ochrona przeciwha·
łasowa
rolllng nolse hałas spowodowanytoczenleri1
się kół
trafflc nolse hałas powodowany przez ruch
drogowy
nolsy hałaśliwy, głośny
nomenclature mianownictwo, nazewnictwo
nominał nominalny
nomlnaJ aggregate size nominalny wymiar
kruszywa
nomlnal characteristlc nominalna cecha
nominallayer thlckness nominalna grubość
warstwy
nomlnaJ maxlmum slze wymagany wymiar
L największy
nomlnal range zakres nominalny (wymagany)
L
nomlnal slze wielkość nominalna
nomlnaJ stress naprężenie nominalne
nomlnal value wartość nominalna
oblique
nomogram nomogram
non-conformanee błąd
major non-eonformance gJówny błąd
minor non-eonformance mały błąd
non-recoverable nieodzyskiwalny, niezdolny do
powrotu do poprzedniego stanu
noncoheslve niespoisty
nonconformlty niezgodność, błąd
nondestructlve nieniszczący
nondestructive test method, NDT nieniszczą·
ca metoda badań
nonfulfllment njespełnienje, niewywiązaniesię
nonwoven material włóknina
norite nolYt (skala gabrowa)
normatlve normatywny
normatlve document dokument normatywny
normatlve referenee odnośnik (odsyłacz) co
norm i przepisów .'
notch nacięcie, wrąb, karb
notch effect działanie karbu
notch trawer kielnia zębata (rowkowana)
note nota, notatka
explanatory note notatka wyjaśniająca
note pad notatnik
notlee zawiadomienie; wypowiedzenie
glve notlee 'łr'Ypowieó:Źieć
notlflcatlon zawiadomienie, ogłoszenie
Nottlngham asphalt tester, NAT aparat do ba~
dań mieszanek mineralno-asfaltowych Not-
tingliam
nozzle dysza
nuelear nuklearny, jądrowy
nuelear density meter gęstościomierz radio-
metryczny
nuelear power plant elektrownia jądrowa
null niewainy, niebyły
null and vold niew~żny (dokument)
null hypothesls hipoteza zerowa
number liczba
number plate tablica rejestracyjna
numerleal liczbowy
numerleal table tablica liczbowa
numerical value wartość liczbowa
nut nakrętka
back nut przeciwnakrętka
nuls and bolls (Id/om.) ważne szczegóły, pod-
stawowe fakty
o
objeetlon" sprzeciw
obil que skośny

~o~b~st~a~c~le~,~o~b~s~tr~u~c~ti~o:.::n,-
obstacle, obstructlen przeszh:oda
obtuse rozwarty
obłuse angle kąt rozwarty
occupancy zajętość
hlgh-occupancy vehlcle, HOV samochód oso-
bowy z określoną oajmn iejszą liczbą pasaie-
rów
occupatlon zawód
occupatlonal zawodo"Ny
Natlonal Instltute for Occupatlonal Safety and
Health, NIOSH Amerykański Instytut
Bezpieczeństwa i Zdrowia w Miejscu Pracy
occupałJonal exposure zawodowe ryzyko
Occupałlonal Sałety and Health AdmJnJstra-
tian, OSHA Amerykański Urząd ds. Bezpie-
czeństwa i Zdrowia w Miejscu Pracy
occurrence występowanie (zjawiska)
odd nierówny, nieparzysty
odd Jobs (/d/om.) przypadkowe (dorywcze) ro-
boty (zajęcie)
odumełer hodometr (przyrząd do mierzenia
przebytej drogQ
odour, US odor zapach
aff-centre mimośrodowy
off-system pozasystemowy
offence, US offense przekroczenie, obraza
offender przestępca
drlvlng oftender przestępca drogowy
fugltfve otfender uciekinier z miejsca wypad-
ku drogowego
office biuro
offset odsadzka, przesunięcie, rzędna
offset tlme czas przesunięcia
offside GB w prawo
nearslde GB w lewo
011 olej
011 bath kąpiel olejowa
011 burnlng system olejowy system opalania
011 can bańka do oleju
011 change wymiana oleju
011 consumptlon zużycie oleju
oil drum beczka do oleju
011 gas gaz olejowy
011 gauge wskaźnik stanu oleju
011 pressure ciśnienie oleju
011 tank zbiornik oleju
on - oft w-z
on the spot na miejscu
on the spał accldent Investlgatlon badanie
przyczyn wypadku na miejscu zdarzenia
ance raz
oncomlng tratflc ruch drogowy z przeciwnego
kierunku
one-way street ulica jednokierunkowa
onset początek
ooliłe min. oolit, ikrowiec
L
8_2 C
oolite Ilmestone wapień oofityczny
ooze muł głębinowy
opacJty nieprzezroczystość
opening date data rozpoczęcia
operate działać, sterować
hand operated, manuany operated sterowany
ręcznie
operating asslstanee revenue subwencja d/a
n
LJ
przedsiębiorstwa
operating centre rejon utrzymania (dróg), ba-
za utrzymaniowa
operating condJtlons warunki eksploatacyjne
operating costs koszty eksploatacji
operating forces si/y działające
operating Jnstructions instrukcja obsługi
operating manual podręcznik obsługi
operating personnel personel obsługujący
[J
power operated o napędzie silnikowym, z na~
pędem mechanicznym
operatlon działanie
contJnuous operatlon działanie ciągłe, proces
[1
ciągły
mode ol operatlon tryb (sposób) pracy
operatlon and maintenance eksploatacja
jutrzymanie
operatlve robotnik
operator operator, maszynista
paver operator operator układarki
roller operator operator walca
oppose przeciwstawiać
o
non-hooklng opposed turn skręt w lewo
opposed przeciwstawny
opposed turo skręt w lewo
D
opposJng przeciwny
opposlng traffie ruch z kierunku przeciwnego
opposlte przeciwny, przeciwległy
opposJte dlrectlon kierunek przeciwny
u
optJonal dowolny, fakultatywny, nieobowiązują~
cy
optlonal requlrement wymagania fakuJtatYW..;
ne
D
order porządek, zamówienie, zlecenie
caU the meetJng to order zwołać posiedzenie
na polecenie
change order zmiana zlecenia (zamówienia,
umowy)
o
order book książka zamówień
order form formularz zamówienia
order number numer zamówienia
u
c
out of order uszkodzony
wark order zlecenie roboty
organie organiczny
organlc Impurlty zanieczyszczenia organiczne
organJc matter części organiczne
organizatlon organizacja
standards organIzatlon organizacja normali- u
[,
[,

1
r
 83
zacyjna, komitet normalizacyjny
organoleptlc organoleptyczny
organoleptic test badanie organoleptyczne
(zmyslaml)
oriflce otwór, kryza
orlgln pochodzenie, początek, punkt wyjściowy
orlgin and de5tinatlon traffio ruch źródłowy
i docelowy
origln-destination study badania ruchu źródło
-cel
orlholroplo plale płyta orlotropowa
osolIlatlon oscylacja, wahanie
oscJJlatory wahadłowy, oscylujący
oscJllatory shear ścinanie oscylacyjne
osclJlograph oscylograf
oUnce, oz. uncja (handlowa) 1 oz = 28,34952 g
outbound traffJc ruch wyjeżdżający
oulcrop geo/. wychodnia (pokładu)
outer separatlon pas oddzielający drogę bocz-
ną (równolegIą) do drogi glównej
out/ali ujście (rzeki), wylot (kanału)
outflt wyposażenie, zestaw narzędzi
oulflow wyptyw
outflow meter licznik Y/}'pływu
outlay y.,oydatek, nakład
capllal oullay nakład kapitałowy
. oullel wylot, otwór wylotowy, ujście
outlet structure budowla y.,oylotowa
oulUor geol. ostaniec (glaz)
output y.,oyda]ność, zdolność wytwórcza
J, output quantity wielkość y.,oyjściowa
outslde strona zewnętrzna
outsourclng rozczłonkowanie, zlecanie na ze-
wnątrz, stałe podwykonawstwo
oven piec
convectlon oven piec przewiewoy,.y
drylng oven suszarka
foreed draft oven piec z ciągiem sztucznym
oven-dry 'NYSuszony w suszarce
overburden górno nadkład
strJpplng ot overburden zdjęcie np. warstwy
nakladu
overdrlve przekładnia przyspieszająca, nadbieg
overflow, fJow over przelew, przelewanie się
(cieczy)
overhang nawis, występ
overhaul wyprzedzać; przeprowadzać remont:
odległość przewozu opłacana dodatkowo
overhead na górze; koszty ogólne
overhoad charge dodatek do kosztów ogól-
nych
ovorhoad costs wydatki (koszty) ogólne (hand-
lowe)
overhead IIne linia napowietrzna
overhead traffJc slgn znak drogowy nad jezd-
nią
parking
overhoads koszty ogólne(handlowe)
overlap zakładka, zachodzenie na siebie
overlay nakładka (nawierzchm), wzmocnienie
nawierzchni
overload przeciążenie
overpass wiadukt, przejście górą
oversaturatlon przesycenie
overslze za duży; nadwymiar, nadziarno
overtake wyprzedzać
overtaking wyprzedzanie
error In overtaklng błąd przy wyprzedzaniu
no overtaklng zakaz wyprzedzania
overtaking lane pas wyprzedzania
overtaklng slght dlstance odległość widocz-
ności na wyprzedzanie
overtlme nadgodziny, godziny nadliczbowe
overturn przewrócić, wywrócić
overturnlng wywrócenie', przewrócenie
owner właściciel, posia~acz
oxlde tlenek /
oxygen tlen
p
paddle łopatka, miesżadło
paddle mlxer mieszadło łopatkowe
padlock kłódka
padstone kamień podłoiyskowy, cios oporowy
palnt farba; malować
011 palni farba olejna
palnlbrush pędzel (ma/arskn
palnter malarz
pan miska; odbieralnik (sita)
fial shal/aw pan spłaszczona miska (szalka)
hardpan gleb. orsztyn, bud. grunt twardy
layer ot Iron pan warstwa orsztynu, warstwa
gruntu twardego (zbitego)
panol płyta, tafia; komisja
panel wall ściana z plyt
paper papier
papor-pushor (/d/om.) biurokrata
ruled paper papier liniowany
squared paper papier kratkowany, papier mili-
metroY/}'
traclng papor kalka kreślarska (papierowa)
paragraph ustęp (np. w książce); paragraf
paralJel równoległy
parallol flow przepływ równoległy, współprąd
parapet balustrada, bariera
podostr!an parapet balustrada dla pieszych
park park; parkować
parking parkowanie
angle parking parkowanie ukośne

parking
multi storey parking garage parking wielopo-
ziomowy
parali eJ parking parkowanie równoległe (Przy-
krawężnikowe)
parking araa powierzchnia parkingowa, po-
wierzchnia postoju
parking disc tarcza (dysk) parkingowa
parking guidance system system sterowania
doplywu (pojazdów) do parkingu
parking lane pas postojowy
parking lot, parking place miejsce postojowe
parking meter parkometr
parking prohlbited zakaz parkowania
parking voucher bilet parkingowy
pay parking parkowanie płatne
perpendicular parkIng parkowanie prostopa-
dłe
pink zone parking strefa płatnego parkowania
underground parking garage podziemny ga-
raż parkingowy
parkway droga parkowa
part część; oddzielać
part payment częściowa zapłata
partlal częściowy
partia' faJlure awaria częściowa; błąd poje-
dynczy
partlelpant uczestnik
particie cząstka, ziarno
crushed particie ziarno łamane
particie board płyta wiórowa
partIcie Interlock zazębienie ziaren
particie shape kształt ziarna
partIcie slze wielkość ziarna
uncrushed particie ziarno niełamane
particie shape kształt ziarna
angular kanciasty
elongated wydłużony
flaky plaski
lrregułar nieregularny
rounded zaokrąglony
subangular graniasty o zaokrąglonych naro-
żach . zlożonego, nawierzchnia półsztywna
subrounded średnio zaokrąglony
well rounded doskonale zaokrąglony
partIcie slze wielkość ziarna
particie size analysfs analiza uziarnienia
particie size cJass klasa wielkości ziaren
particie slze distributlon rozkład wielkości
ziaren
. particie slze fraction frakcja ziaren
particie size range zakres wielkości ziaren
particie test slze zbadana wielkość ziarna
particIe top slze największy wymiar ziarna
pass przejście (np. walca)
passage przejście, przejazd
passage deteetor detektor przejazdu samo-
i
iJ.
L
84
chodu
passenger pasażer
passenger car samochód osobowy
L..
"'I'
passenger car unit, PCU pojazd umowny (sa-
mochód osobowy)
passing przejazd (np. samochodu); wymijanie r.lJ
(np. samochodu)
passing a sleve przesiew
passing bay mijanka, zatoka do mijania
passing lane pas wyprzedzania Q"
passing place miejsce do mijania (poszerze-
nie wąskiej drogI) _...1
pasty papkowaty, kieisty
patch łata (na nawierzchni drogowej) D:ii,
patch mlx materiał do napraw cząstkowych
(do łatania nawierzchm)
patching łatanie nawierzchni
patchwork roboty przy lataniu
patent patent
Ci-
path ścieżka, dróżka; trajektoria ---.J
bridle path ścieżka do jazdy konno
cycle path ścieżka rowerowa 0"'1
footpath ścieżka dla pieszych, chodnik .
pedestrlan path ścieżka dla pieszych
tow-path ścieżka holownicza .
patrol patrol
pol/ce patrol patrol policyjny
schooł crossing patrol patrol regulujący przej-
D
ście uczniów szkolnych przezjezdnię
pattern wzór
pave układać nawierzchnię drogową; brukować D:'
asphalt paving crew brygada budująca na-
wierzchnię asfaltową
paved road droga utwardzona (z twardą na- D',
Wierzchnią)
pavement nawierzchnia
asphalt pavement nawierzchnia asfaltowa
cobble stane pavement nawierzchnia bru·
kowcowa
composfte pavement nawierzchnia złożona
D!
composite-type pavement nawierzchnia typu
O!.
concrete pavement nawierzchnia z betonu .
cementowego
continuously reinforced concrete pavemenł,
CRCP nawierzchnia z betonu cementowego
o zbrojeniu ciągłym 1'1
flexlble composlte pavement podatna na- \......1
wierzchnia złożona (podatna warstwa jezdna
na podbudowie z betonu cementowego) C:,,,'.
flexible pavement nawierzchnia podatna
fuli depth asphalt pavement asfaltowa na-
wierzchnia na pełną jej grubość
heavy duty asphalt pavement nawierzchnia U·~::,
asfaltowa na ciężki ruch
mosaJc pavement nawierzchnia z kostki mo-
 85
zaikov..ej
pavement arraw strzałka na nawierzchni
pavement base podbudowa, warstwa nośna
pavement construcłion konstrukcja na-
wierzchni
pavement depth grubość nawierzchni
pavement desJgn projektowanie nawierzchni,
wymiarowanie nawierzchni
pavemenł dełeriorałlon uszkodzenie na-
wierzchni
pavemenł dIstress, pavemenł tailute zni-
szczenie nawierzchni
pavemenł management system, PMS system
zarządzania nawierzchnią. system utrzymania
nawierzchni
pavement marker punktowy element oznako·
wania Jezdni
pavemenł marking znakowanie poziome
pavement ot slmple construcłlon nawierzch-
nia prostej konstrukcji
pavement słrucłure konstrukcja nawierzchni
rlgld composlte pavemenł sztywna na~
-' wierzchnia złożona (płyty betonowe przykryte
warstwą asfaltową)
rlgld pavement nawierzchnia sztywna (beto-
nowa)
seml-rlgld pavement nawierzchnia półsztywna
paver układarka
asphalt paver układarka mieszanek mineral-
no-bitumicznych
paver hopper zasobnik mieszanki w układarce
paver operator operator układarki
paver screed plate deska równająca układar­
ki
J roaci paver układarka drogowa
slip-form paver ukł~darka z deskowaniem śliz­
gowym
tracked paver układarka gąsienicowa
-.\ pavlng układanie nawierzchni, brukowanie
asphalt pavlng crew brygada budująca na-
wierzchnię asfaltową
brlck pavlng kiinkier drogowy
concrałe block pavIng nawierzchniowy blok
betonowy
concrełe pavIng flag nawierzchniowa płyta
betonowa
pavlng block, psvlng stone brukowiec, kostka
pavlng brlck kiinkier
pavlng grade (ol bitumen) rodzaj asialtu
pavlng hammer ubijak brukarski
paving slab, pavlng flag płyta nawierzchnio-
wa, płyta chodnikowa
radial sett pavlng układanie nawierzchni z
kostki w deseniu łukowym
sett paving nawierzchnia brukowcowa
stone block pavlng nawierzchnia z kostki ka-
,!
pen
miennej
wood block pavlng nawierzchnia z kostki
drewnianej
pavlor brukarz
pavlor·s labourer pomocnik brukarza
pay płacić
pay parking parking płatny
pay_ble płatny
payday dzień wypiaty
payee odbiorca pieniędzy
Ale payee only płatne tylko na rachunek bie-
żący (konto)
payment wypiata
advance payment przedpłata, płatność z góry,
zaliczka
down payment pierwsza rata. zadatek
final payment zapłata końcowa
part payment zapłata qżęściowa .
payment on account yipłata na rachunek
peak szczyt, godziny szczytu w ruchu
off-peak period ok~es poza godzinami szczytu
peak hour godzina szczytu (w ruchu)
peak hour clearway ulica z zakazem zatrzy-
mywania się w godzinach' szczytu
peak trafilc szczytowe natężenie ruchu
peat torf, torfowisko
peaty torfowy, lorfiasty
pebble otoczak, gruby,wir 0 6 + 60 mm
pedestrlan pieszy
pedestrlan area obszar dla pieszych
pedestrlan crossing, mld-block przejście dla
pieszych
pedestrlan crossing, pedestrlan crossing
point przejście dla pieszych
pedestrlan guard rall bariera ochronna dla
pieszych
pedestrlan parapet balustrada (ścianka) chro-
niąca pieszych
pedestrlan preclnct (wygrodzony) teren dla
pieszych
pedestrlan slgnal sygnał dla pieszych
pedestrlan underpass przejście podziemne
dla pieszych
peg kołek, palik
batter peg palik skarpowy
centre peg palik osiowy
recovery peg świadek (kołek pomocniczy przy
pal/ku właściwym)
reference peg palik odniesienia wysokościo­
wego, reper
stake peg palik
pegtnatlte petr. pegmatyt
Pellcan crossing przejście dla pieszych z sygna-
lizacją
pen pióro, długopis
pen pus~er (Idiom.) biurokrata
 penalty
penalty kara
penalty clause klauzula o karze umownej
penell ołówek
penetrate przenikać
penetratJon przenikanie, penetracja
dynamie penetratlon test badanie sondą wbi-
janą (gruntu)
penetratlon bitumen asfalt o określonej pene-
tracji
penetratlon grade, pen grade penetracja
penetratlon lodex, PI indeks penetracji
penetratlon macadam makadam utrwalany
wgłębnie
penetration "eedle igła penetracyjna
penetratJon test oznaczanie penetracji
stalic penetratlon test badanie sondą staty~
czną (gruntu)
penetrometer penetrometr
Penguln crossing oznakowane przejście dla
pieszych
per dlern, PO na dzień; dieta dzienna (pienię­
żna)
per pro, per procuratlonem na mocy pełnomoc­
nictwa
perch siadać, umieszczać
perched wałer woda zawieszona
percolatlon przesiąkanie, wsiąkanie
percolatlon well studnia filtracyjna
perforate dziurkować, perforować
perforated plate płyta (blacha) dziurkowana
perforated unit cegła dziurawka. pustak
perforatlon dziurkowanie, perforowanie
performance sprawnoŚĆ, wydajność
contract performance bond gwarancja wyko-
nania umowy
economlc performance realizacja ekonomi-
czna
high performance, flrst-class performance
wysoka wydajność
long-term performance sprawność długoter­
minowa
performance based oparty na wydajności
performance '"dleato'r wskaznik wydajności
pracy
performance level poziom wydajności (spraw-
noścI)
performance model model zachowania się,
model sprawności
performance predictJon model model przewi-
dywania sprawności
performance programme program sprawno-
t
ści
I performance provislon warunki (postanowie-
I nia) dotyczące sprawności
performance related odnoszące się do spraw-
ności
86
performance requirement wymagania spraw-
ności
performance-grade klasa użytkowa
place ot performance miejsce wykonania
(użytkowania)
perldotite petr. perydotyt
permanent trwały, stały
permanent deformation odkształcenietrwałe
permeablllty przepuszczalność
[
alr permeabllity przepuszczalnoŚĆpowietrza
permeablllty test badanie przepuszczalności
permIsslble dopuszczalny
permlsslbJe exposure limit, PEL dopuszczal-
na granica obciążenia, ekspozycji (np. na·
świetlania)
permlsslbJe limit dopuszczalna granica
permlssible range zakres dopuszczalny
[J
permit zezwolenie; zezwalać
devlation permit dozwolona odchyłka
produetlon permIt zezwolenie produkcyjne
porpendlcular prostopadly
perslstence uporczywość
personalInjury uszkodzenie ciała
o
personnel personel. pracownicy
pertlnent stosowny, słuszny
pervlous przepuszczalny
pervlous layer warstwa przepuszczalna (dre-
nująca)
pestlo tłuczek
Petrl dlsh płytka Potriego
o
petrography petrografia
petroi benzyna
petroi can kanister na benzynę
petroi engine silnik benzynowy
D
petroleum ropa naftowa
petroleum asphalt US asfait ponaftowy
petroleum bitumen asfalt ponaftowy
petroleum-based grease smar z ropy naftowej
o
phase faza
contlnuous phase faza ciągła; ośrodek rozpra-
szający ej
dlspersed phase faza rozproszona, faza
dyspersyjna
In phase w fazie, syntazowo
out of phase przesunięty w fazie
phase angle kąt fazowy, kąt przesunięcia fa-
zowego
phone telefon
entry phone telefon zgłoszeniowy, zgłoszona
rozmowa
o
phreatlc geo/. freatyczny, podziemny
phreatlc suńace poziom wody gruntowej
phut huk
phylllte petr. fyilit, łupek ilasto-mikowy
physlcal fizyczny
physlcal hardening twardnienie fizyczne
D
L
[
 rl 87
pfck kilof; wybierać
picking belt taśma przebiercza
II
plckaxe kilol, oskard
plekup mały samochód osobowo-towarowy,
pikap
picnic piknik
plenic area miejsce do posiłków, miejsce na
piknik
plcrlte petr. pikryt
ł
pler filar
piezometer piezometr
plggyback przewożenie przyczep samochodo-
y,.ych na wagonach-platformach
l pilaster pilaster; półfilar
l pile pal; wbijać pai
augered pile, bored pile pal wiercony
ł cast In situ concrete pile pal betonowany na
miejscu
dlsplacement pile pal przemieszczeniowy
drlven cast In place concrete pile pal betono-
wany na miejscu
drlven pile pal wbijany
frlctlon pile pai zawieszony (wiszący) pracu-
jący tarciem
granular pile pal ""irowy (PIaskowy)
pile dlke tama (ścianka) z pali
pile drlvlng wbijanie paii
pile drlvlng reslstance opór pala przy wbijaniu
pile drlvlng technlque technika (sposób) po-
grążania pala
pile hammer, plJJng hammer, pile ram młot
kafarowy
pile up skupienie, spiętrzenie
plled faundatlon fundament paiowy
plllng of soli gromadzenie gruntu, usypywanie
ziemi
plllng rlg wieża wiertnicza, wiertnica.
secant plles pale styczne (ściana palowa)
sheet plllng ścianka szczelna; palisada
steel pile pal stalowy
steel sheet pile pal z elementów staiowych
ścianki szczelnej
plllar słup, kolumna. filar
pilot tunnel sztolnia lub tunel pilotujący
pln kołek, bolec
pln head glówka bolca (szpilkI)
płoch ostrze bolca; precyzować
plnch cisnąć, dokuczać
plnch point trudność
plnchcock punkt wiążący
plnpolnt zacisk (np. do węża gumowego)
plpe rura
drlve plpe rura prowadnikowa
plpe beddlng podłoże (fundament) pod rurę
pipe branch odgałęzienie rury
L plpe cUp zacisk rurowy, opaska nośna rury
pipe driving wciskanie rury
pIane
plpe fallure uszkodzenie rury
plpe fltler hydraulik, instalator
plpe flange kołnierz rurowy
plpe gradient spadek rury
pipa jacking przeciskanie rur
pipe junctlon połączenie rur
plpe socket kielich rury
plpe trench wykop pod rurę
plpeloyer układacz rur
plpelaylng układanie rurociągu (rur)
plpellne rurociąg
piston tłok
plt wykop; dół, szyb; kamieniołom, odkrywka
borrow pił ukop
catchpit osadnik
gravel plt twirownia
plt-run gravel/sand pąspółka kopaina (nieod-
siewana) ;'
the plts (Idiom.) odcinek drogi z zakazem za-
wracania
trlal plt dół próbny·
pltch (1) pak
cool tar pltch pak powęgiowy
pltch bitumen pakoasialt
pltch (2) wybrukować drogę
bed pltchlng podłoże kamienne
coarse pItch kamień z grubsza ociosany
pltchlng, stane pltchlng okladzina kamienna,
narzut z kamienia
pltch (3) nachylenie. podziałka
roof pltch pochyienie dachu
pltched kamień ciosany
pltchlng tool szpicak (do krzesania kamienia)
pltfall pułapka
pivot czop, trzpień, sworzeń
plvotal centralny·
place miejsce, plac; ułożyć
halrcut place (Idiom.) most - wąskie gardło
(ze zmniejszoną skrajnią drogową)
parking place miejsce postojowe
place In layers ułożyć w warstwach
place of wark miejsce robót
placed material wbudowany materiał
placement wbudowanie
plaln concrete beton niezbrojony
plan plan, rysunek, projekt; planować, projekto-
wać
fali back plan plan rezerwowy, plan awaryjny
quallty plan plan jakości
slte plan plan sytuacyjny
standard plans rysunki znormalizowane
trafflc master plan plan generalny ruchu (dro-
gowego)
piane płaszczyzna, równina; profilować
pianIng PTofilowanie, wyrównywanie (np. wy-
 88
piane

puk/ości)
pJanlng machin e równiarka
platoon pluton; kolumna
pllers szczypce, kleszcze
r
planer roln. włóka, drogo strug
plank bal, dyl
plank sheetlng dylina (mostowa), pokład ru-
flat-nose pllers szczypce płaskie
pllnth cokół, odsadzka
plug korek, zaślepka, zatyczka
[
sztowaniowy z dyli plumb pion; pionować
plann;og planowanie off plumb, out of plumb nie w pionie
reglonal plannlng planowanie regionalne plumb bob ciężarek {ołowiany obciążnik) pio-
plant (1) WYtwórnia, zakład przemyslowy nu
asphalt mlxlng plant wytwórnia mieszanek plumb level poziomnica do pionowania
mineralno-asfaltowych plumb line sznurek pionu, linia pionowa
batch heater plant wytwórnia z dozowaniem plumb rule łata z pionem
na gorąco plump up ustawić do pionu
bateh plant, batehlng plant wytwórnia o dZia- plumber ślusarz instalacji rurowych (wodociągo-
laniu cyklicznym (okresowym)
contlnuous mlx plant, contlnuously proportio-
nIng plant wytwórnia mieszanek o działaniu
wych), hydraulik
plumbing wark roboty hydrauliczne
plunger nurnikj trzpień ruchomy
[J
ciągłym plus (+) znak plus, wielkość dodatnia
drum mix plant wytwórnia z mieszalnikiem
bębnowym
enclosed mlxlng plant obudowana y,.ytwórnia
plutonie rock skała głębinowa, skała plutonicz~
na
ply warstwa
[]
mieszanek plywood sklejka
plant mlxed wymieszany w wytwórni plywood panel płyta ze sklejki
plant screens sita wytwórni mieszanek
plant tower wieża wytwórni
pneumatlc pneumatyczny
pneumatic roller, pneumatietyre roller walec
D
plant (2) roślina, sadzonka ogumiony
plant protectJon ochrona roślin pocket kieszeń, zagłębienie
planted area powierzchnia pokryta roślinno­
ścią
point punkt
foeal point fiz. ognisko
D
planting zazielenianie point of aeeess pukt włączania
planting plt dół pod sadzonkę point of entry punkt wejścia
plaster tynk
plasłerbuard okładzina tynkowa, gipsowa pły~
startlng point pu nkl wyjściowy (początkowy)
tangent point punkt styczności, koniec (po-
lJ
ta kartonowa czątek) łuku
plastering fluat packa tynkarska turnlng point punkt wiążący, punkt przejścio­
plasłerwork roboty tynkowe
plastle tworzywo sztuczne, plastyk; piastyczny
wy w niwelacji
Poisson's ratlo współczynnik Poissona
D
plasłic foil folia z tworzywa sztucznego poker vlbrator wibrator wgłębny (pogrążalny,
plasłlc limit granica plastyczności bulawowy)
plastlc material materiał ztworzywa sztuczne.-
go
pole słup, maszt, tyka
rangłng pole geod. tyczka
D
plastle sheetlng folia z tworzywa sztucznego police policja
plastlelty plastyczność
plastlelty Index wskaźnik plastyczności
police patrol patrol policyjny
sleeping polleeman (Idiom.) próg na jezdni
n
plastleizer plastyfikator, zmiękczacz traffle police policja drogowa U
plastlelzlng agent środek uplastyczniający pollsh połysk
plate płyta, tablica, blacha (gruba) poUshed stane value, PSV miernik polerowal-
ności (kruszywa)
base plate płyta łożyskowa; płyta fundamen-
towa polJshlng wygładzenie, polerowanie LI
electrle hot plate elektryczna płyta grzejna poUshing resistance opór polerowania
hotplate płyta grzejna pollshlng test badanie polerowalności
IIcense plate tablica rejestracyjna (pojazdu)
number plate tablica rejestracyjna (pojazdu)
pollutant polutant (substancja zanieczyszczają~
ca środowisko)
[]
I plate bearlng devlee płyta naciskowa (do ba~ pollutlon zanieczyszczenie

I
II
dania nośności)
plate bearlng test badanie nośności płytą
air pollutlon zanieczyszczenie powietrza
aJrborne poUution zanieczyszczenie przeno-

I []
L
D
 89
szane drogą powietrzną
motor vehlcle polJution zanieczyszczenie po-
wietrza przez pojazdy samochodowe
water pollutlon zanieczyszczenie (skażenie)
wody
polycycllc aromatlc hydrocarbon, PAH węglo­
wodór aromatyczny wielopierścieniowy
polymer polimer
polymer concrete beton polimerowy
polymer resln żywica polimerowa
polymer-modlfled asphalt polimeroasfalt, as-
falt modyfikowany polimerem
polymer-modified asphalł binder lepiszcze
asfaltowe modyfikowane polimerem
polymer-modlfled bitumen pOlimeroasfalt, as-
falt modyfikowany polimerem
pond staw. basen, sadzawka
pODdlng tamowanie odpływu wody. piętrzenie
wody
pop-corn mlx (IdIom.) mieszanka Jednofrakcyj-
na, mieszanka mineralno-asfaltowa jednp-
frakcyjna, beton asfaltowy porowaty
popout pękanie kruszywa
populatlon ludność, zaludnienie
pore por
pore water pressure ciśnienie wody w porach
I
~, gruntu
:1 porosity porowatość
porosity ratlo wskaźnik porowatości
porous porowaty
porous asphalt nawierzchnia asfaltowa poro-
wata (drenUjąca)
porous structure struktura porowata
porphyrlte petr. porliryt (skala wylewna p/agio-
klazowa)
porphylY petr. porlir (skala wylewna ortok/azo-
wal
port port
~r portable przenośny, przewoźny
Portland cement, p.c. cement portlandzki
l
law heat p.c. cement niskokaloryczny
, ordlnary Portland cement, ordlnary p.c. ce-
~'I ment portiandzki zwykły
, Portland blastfurnace cement cement hutni·
I
czy
Portland burnt shale cement cement port-
landzki z łupka palonego
Portland cement cUnker klinkier cementu
portlandzkiego
Portland cement concrete, PCC beton ce-
C~l ! mentowy
l Portland composlte cement cement port-
landzki mieszany
Portland fły ash cement cement portlandzki
popiołowy
'!
Portland Ilmestone cement cement port-
~i
I
'.
pozzolanic material
landzki wapienny
Portland ollshale cement cement portlandzki
z łupka naftowego
Portland pozzolane cement cement port-
landzki pucolanowy
Portland slltca 1ume cement cement port-
landzki krzemionkowy
Portland slag cement cement portlandzki żu­
żlowy
qulck-settlng p.c. cement portlandzki szybko-
wiążący
rapld hardening p.c. cement portlandzki szyb-
kotwardniejący
whlte p.e. cement biały
posslble możliwy
posslble capacity przepustowośćmożliwa
post słup, stojak, maszt
marker post słupek drogC?-wy
slgn post słupek znaku d'rogowego
postcompaction dogęsz,czenie pod ruchem
potable water woda pitna
potasslum potas
potentlal potencjał, możliwość techniczna; po-
tencjalny, możliwy
have the potential mieć możliwości
rutting potentlal możliwość powstania kolein
(najezdnn
pothole wybój [
pothole patchlng łatanie wybojów
potIIle żywotność, dopuszczainy okres użytko­
wania
pour zalewać, sypać
pour conerete betonować
power moc, siła, energia, mat. potęga, mat. wy-
kładnik potęgi
emergency power supply awaryjne zasilanie
energią elektryczną
mao power siła robocza (ludzka)
nuclear power plant elektrownia jądrowa
power cable, power !ine kabel elektroenerge-
tyczny
power driven o napędzie silnikowym
power generatłon wytwarzanie mocy
power generator źródło energii elektrycznej
power IIne linia elektroenergetyczna
power operated o napędzie silnikowym, z na-
pędem mechanicznym
power plant siłownia; elektrownia
power rammer ubijak mechaniczny
power saw piła mechaniczna
power station siłownia; elektrownia
power suppller zakład (dostawca) energii
power trowel wygładzarka mechaniczna
pozzolan pucolana
pozzolanle material materiał pucolanowy
pozzolanlc cement cement pucolanowy
 pozzolanity
pOllolanity pucalanowość
pre--batch wstępne dozowanie
pre-Ignitlon tlme czas przedwczesnego zapłonu
precast prefabrykowany; prefabrykować
precast conerełe, precast conerełe element,
precast conerełe unit element betonowy
prefabrykowany
precautlon ostrożność, środek ostrożności
precautlonary zapobiegawczy
preclpIce przepaść
preclpitate strącać, wytrącać (osad)
propane-preclpltated bitumen asfalt wytrąco­
ny propanem
preclpltatlon opad atmosferyczny
point preclpltatlon opad miejscowy
preclse dokładny
precislon dokładność,ścisłość
preclslon balance waga wysokiej dokładności
preclslon of reference dokładność odniesie-
nia
preeoat otaczanie wstępne (asfaltem)
precoated chlpplngs grysy otoczone asfaltem
precondłtlon warunek wstępny
predlctlon przewidywanie, prognoza
prefabrlcate prefabrykować
prefabrlcated concrete unit element betono-
wy prefabrykowany
prefabrlcated construction konstrukcja prefa-
brykowana
preformed IIne gotowe znaki (z tworzywa) na
jezdni
preheat podgrzewać,ogrzewaćwstępnie
prelIminary wstępny
prelIminary Investlgatlon badanie wstępne
preload obciążeniewstępn.e
preloadlng obciążeniewstępne
premature przedwczesny
premlx mieszać wstępnie
prenormatlve prenormatywny, przed normatyw-
ny
prenormatlve research badania prenormatyw-
ne (przed opracowaniem normy właściwe;)
preparatlon przygotowanie
preparatlon grade stopień przygotowania
. prepare przygotować
prepared przygotowany, gotowy
. prerequlslte wstępny rachunek
presence obecność
presence deleclor wykrywacz (detektor) obec-
ności (pojazdu na drodze)
presence tlme czas obecności
pressure ciśnienie, napór, nacisk
actlve earth pressure czynne parcie gruntu
arch pressure ciśnienie sklepieniowe (w me-
chanice gruntów)
atmospherIc pressure ciśnienie atmosferycz-
90
ne (baromet,yczne)
burstlng pressure ciśnienie rozrywające
pressure aglng vessel, PAV pojemnik starze-
nia ciśnieniowego (aparat do symulacji sta-
rzenia eksploatacyjnego asfaltu) [
pressure relief dekompresja
pressure rlse wzrost ciśnienia
pressure test badanie ciśnienia
pressure-Impregnated nasycany (impregno-
wany) pod ciśnieniem
5011 and water pressure ciśnienie gruntu i wo-
dy
prestandard prenorma, norma wstępna
prestress sprężanie; sprężać
prestressed concrete beton sprężony
prestressing steel stal sprężająca
prestressing system system sprężania
prestresslng tendon cięgno sprężające
pretreat obrabiać wstępnie
prevall przeważać, dominować
prevent zapobiegać
prevention zapobieganie, profilaktyka
fIre preventlon zapobieganie pożarom
c
prevention of accldents zapobieganie wypad-
kcm
preventlve zapobiegawczy, profilaktyczny
preventlve action, preventlve measure akcja
zapobiegawcza, środki zapobiegawcze (pre-
wencyjne)
prlce cena
D
ali-In prlce, Inclusive prlce cena globalna (/Y-
czałtowa)
consplratorlal prlce fixlng niedopuszczalny
sposób ustalania cen
fair prlce cena umiarkowana
list prIce cena cennikowa (katalogowa)
prlce flxlng ustalanie cen
prlce level poziom cen (kursów)
[
c
prlce limit limit ceny (kursu)
prlce list cennik
prlce tag przywieszka z ceną
prlclng polityka cen, opłaty
reserve prIce cena minimalna (wywoławcza)
road prlclng opłata drogowa
unit prlce cena jednostkowa
primary główny, podstawewy
primary dlstrlbutor ulica główna, arteria
prlme impregnować, gruntować
prlmar powłoka gruntowa, gruntownik
asphaJt prlmer US asfalt upłynnionyo niskiej
[
lepkości do spryskania wstępnego
prlnclple zasada
prlor to przed
prlorlty pierwszeństwo, priorytet
D
prlorlty rule zasada pierwszeństwa przejazdu
prlorlty to the rlght pierwszeństwoprzejazdu
[
[
[
 91
i required profile wymagany przekrój
L z prawej strony
trafflc prlority pierwszeństwo przejazdu
prism graniastosłup, pryzmat
[ prlvate prywatnY,osobisty
private transport transport indywidualny
probabIlIty prawdopodobieństwo
probability of acceptance prawdopodobień­
stwo przyjęcia
probabIlIty ol rejeetlon prawdopodobieństwo
dyskwalifikacji
probe sonda, sondować
hardness probe penetrometr do badania na-
wierzchni asfaltowej
probing rod pręt sondy
procedure procedura, postępowanie
n
negotlated procedura procedura negocjacyj-
na
open procedura procedura otwarta
restrlcted procedure procedura ograniczona
process proces, metoda; przerabiać, przetwa-
rzać. sposób, procedura
measurement process metoda pomiaru
process average średnia procesu
process control sterowanie procesem produ~
kcyjnym
process Iimlts granice procesu
process quallty control sterowanie jakością
procesu produkcyjnego
process varlablllty zmienność procesu
process water woda użytkowa
processing przetwarzanie. proces technologicz-
ny (ciągły)
processing requlrement wymagania procesu
technologicznego
i Proetor test badanie metodą Proetora
n
procurement zaopatrzenie. dostarczanie, za-
I~ mówienie
product produkt, wyrób
aggregate produet slze uziarnienie (wyprodu-
kowanego) kruszywa
produet lIabllity odpowiedzialnośćza wyrób
productlon produkcja, wytwarzanie
faetory produetlon control, FPC kontrola
techniczna produkcji fabrycznej
productlon control testing badanie kontrolne
produkcji
productlon permit zezwolenie produkcyjne
professlonal zawodowy, fachowy
professlonal englneer, PE lniynlerz upraw-
nieniami zawodowymi (w USA: inżynier
I z uprawnieniami państwowymi)
li professlonallndemnIty ubezpieczenie zawo-
U dowe
professlonal register rejestr zawodów
profile profil, przekrój
profIled wlre drut wskazujący profil
I
,~
proposal
transverse profile przekrój poprzeczny
profIlometer profilometr
profit zysk
profit margin maria zysku
profltablllty rentowność, opłacalność
profitabIllty calculatlon obliczenie dochodu
profitable rentowny, oplacalny
prohiblt zakazywać, zabraniać
prohlbJtion zakaz, prohibicja
prohlbltory prohibicyjny, ochronny
prohlbltory InJunetlon tymczasowy zakaz
prohlbltory slgn znak zakazu
proJeet przedsięwzięcie (budowlane), projekt,
plan
bullding project przedsięwzięcie budowlane
promate poprzeć, rozwijać
promotlon popieranie, roZ'Ątijanie, promocja
prone to rut skłonny do tworzenia kolein
proof badanie, próba; odporny
burden of proof próba obctązenia
damp proof odporny na wilgoć
proof load obciążenie próbne
proof of compllance próba zgodności
proof of conformity próba zgodności
prool of suitabIlIty próba przydatności
proof-readlng poligr. korekta
waterproof wodoszczelny, nieprzemakalny
prop podpora, stojak
propane propan
propane-preclpitated bitumen asfalt wytrąco­
ny propanem
property własność, właściwość, cecha
engłneerlng property właściwość inżynierska
property damage uszkodzenie materialne
properly developer przedsiębiorca budujący
mieszkania
real property własność nieruchoma
technlcal property właściwość techniczna
proportlon proporcja, stosunek, część
proportionlng dozowanie
automatle proportionlng control automatycz-
ne sterowanie dozowaniem
contlnuous proportlonłng plant wytwórnia
mieszanek o działaniu ciągłym
manuał ręczne stero-
proportlonlng control
wanie dozowaniem mieszanek
proporłlonlng by yolume dozowanie objęto­
ściowe
proportlonlng by welght dozowanie wagowe
proposal propozycja, oferta
Innovatlve proposal propozycja (oferta) Inno-
wacyjna
proposal form formuiarz oferty
proposal guaranty gwarancja ofertowa
request for p.roposals, RFP zaproszenie do
proposal 92
L
składania ofert puddle clar glina ubita
propplng górno obudowa stojakami pug petr. giiiia piastyezna, masa gliniana, pe-

c
proprłetary prawo własności; prawnie zastrzeżo­ lepa
ny, opatentowany pugmill mieszarka (o przymusowym mieszaniu)
propulslon napęd pulverlse proszkować
pros and cons idiom. pro i kontra, argumenty purver/sed f/y ash, PFA popiÓł iotny

c
za i przeciw pump pompa, pompować
protect chronić, zabezpieczać centrlfugal pump pompa odśrodkowa
protection ochrona, zabezpieczenie pumping pompowanie
produet protectlon ochrona wyrobów pumping test próbne pompowanie
protectlon IImits granice ochrony stand by pump pompa rezerwowa
protectlon of envłronment ochrona środo- submersible pump pompa głębinowa
wiska suction pump pompa ssąca
protectlon scaffold rusztowanie ochronne pumpage moc tłoczenia (pompy)
protection wall ściana ochronna purchase kupno; kupować
słope protectfon umocnienie skarp
protectlve ochronny, zabezpieczający
protective clothing odzież ochronna
purchase contraet umowa kupna
purchase prlce cena zakupu
purchaser nabywca, kupujący
D
protectlve coating powłoka ochronna
protocoJ protokół
prototype prototyp
pur. czysty
purge period okres oczyszczania
purlficatlon oczyszczanie
n
LJ
protractor kątomierz (lukowy), przenośnik (ką­ purlty czystość
towy) purlIn płatew (rodzaj belki budowlanej)
prove dowodzić, sprawdzać purport znaczyć n
proving test badanie sprawdzające purpose cel, zamiar LJ
steel proving ring dynamometr pierścieniowy multi-purpose wielocelowy, uniwersalny
provide dostarczyć, przewidzieć, zastrzegać

c
slngle-purpose jednocelowy, specjalizowany
provislon przepis, postanowienie (np. normy) push popychać, naciskać
provlslons zapasy (żywnoścI), aprowizacja push butlon przycisk
deemed-to-satisfy provislon odpowiadający push forward posuwać się naprzód
przepisom, spełniający wymagania przepisów pusher popychacz
descriptlve provlsion postanowienia opisowe tool pusher operator wiertarki
peńormance provislon przepisy (postanowie- putlog leinia
nia) eksploatacyjne putty kit, szpachlówka; kitować
speciai provJslons przepisy szczególne

o
pycnometer piknometr
provlslonal prowizoryczny, tymczasowy alr pycnometer pIknometr powietrzny
provislonal speclficatlon specyfikacje tymcza- pyrlte min. piryt
sowe pyrometer pirometr
provJsIonal standard US norma tymczasowa
provJsIons zapasy (żywnoścI). aprowizacja
proxy pełnomocnictwo,zastępstwo
by proxy z upoważnienia
pubUe publiczny, ogólny
Q
pub (Idiom.), pubUc house pub (pab), knajpa,
piwiarnia, bar
publIc haułage transport publiczny
quaUty jakość
quality assurance, QA zapewnienie jakości
L
pubUc hoUday święto publiczne (powszechne), quallty audlt audyljakości
dzień wolny od pracy
publle management kierowanie instytucją pu-
bliczną
publle transit transport publiczny
qualltyenglneerlng technika kontroli jakości,
technikajakości
quallty evaluation ocena jakości
quallty revel poziom jakości
o
publIc transport transport publiczny, trans- quallty !oop pętla jakości
port zbiorowy quallty management, QM zarządzanie jako-
publIc utility zakład użyteczności publicznej ścią
puddle mieszanina gliny z wodą (do izolacji wo- quallty manuał podręcznik zapewnienia jako-
doszczelne}) ści

[J

c
o
[i
 93
quality ot service jakość obsługi
quallty plan plan jakości
quallty policy polityka jakości
quallty requlrement wymagania jakościowe
quallty revlew przegląd systemu jakości
qualIty spiral spirala jakości
quallty standard norma jakościowa
quallty survelllance nadzór nad jakością, nad-
zorowanie jakości
quallty system, QS system zapewnienia jako-
ści, system jakości
quality control, QC sterowanie Jakością
company-wlde quallty control sterowanie ja-
kością wcałym zakładzie
manufacturlng quality contral sterowanie ja-
kością wyrobów
quallty assuranoe / quality controi, QA/QC
system zabezpieczenia jakości
statisłlcal quallty contral statystyczna kontro-
la jakości
quantlle kwantyl
quantlty ilość, wielkość
characterIstlc quanttty wielkość charaktery-
styczna
łnput quantlty wielkośćwejściowa
aułput quantity wielkość wyjściowa
quarry kamieniołom
quarry face ściana urabiana w kamieniołomie
quarry flnes wypełniacz z pyłów kruszywa
quarry rubble narzut z kamienia łamanego
quarter ćwiartka
quartering kwartowanie, ćwiartkowanie (np.
próbkI)
quartz kwarc
flnely ground quartz sand "mączka kwarcowa
quartz sand piasek kwarcowy
quartz-dlorlte dioryt kwarcowy
quartz-dolerlte doleryt kwarcowy
quartz-porphyrlte porfiryt kwarcowy
quartzitic sandstone piaskowiec kwarcytowy
questlonnalre formularz ankietowy
queue "kolejka
jump the queue (Idiom.) wepchnąć się poza
kolejnością
quicklime wapno palone (niegaszone)
qulcksand kurzawka
quoln kamień narożny
R power rammer ubijak mechaniczny
race wyścigI; bieg, biec
rack zębatka
radar meter radarowy przyrząd pomiarowy
L
ramp
radian radian
radiator chłodnica (sąmochodowa); kaloryfer
radiator fan wentylator chłodzący
radio guldance informacja radiowa o ruchu
radlus promień
radlus of curvature promień krzywizny (np.
ugięcia)
raft płyta
raft foundatlon płyta fundamentowa
rafter bud. krokiew
rall szyna
"guardrall bariera ochronna
guide rall szyna prowadząca
monoralI kolej jednoszynowa
rall bound transportatlon transport szynowy
rall car wagon (kolejowy)
stock rall opornica (w rozjeździe)
ralllng poręcz, balustrada
rallroad US kolej
rallroad grade crossing US jednopoziomowe
skrzyżowanie linii kolejowej z drogą
rallway kolej
rallway level crossing jednopoziomowe skrzy-
żowanie linii kolejowej z drogą
rallway station stacja kolejowa
rallway trafIle ruch kolejowy
underground rallway kolej podziemna
rain deszcz
annual ralnfall roczny opad deszczu
fteezlng raln deszcz marznący
raln discharge odpływ deszczu
raln In buokets (IdIom.) ieje jak z cebra
raln-gauge deszczomierz
ralnfail deszcz
ralnwater woda deszczowa
ralnwater outlet odprowadzenie wody de-
szczowej
ralnwater plpe rynna
rake grabie, grabić
hand·raklng ręczne rozkładanie mieszanki
rakeman grabkarz, robotnik rozkładający mie-
szankę grabiami
raking prop zastrzal, krzyżulec
ram ubijak, ubijać
ram mer ubijak
compaetlon rammer ubijak zagęszczający
próbkę (np. Marshalla lub Proctora)
frog rammer ubijak spalinowy, "żabka"
hand rammer ubijak ręczny
mechanical rammer ubijak mechaniczny
Proetor rammer ubijak Proctora
ramp wjazd, rampa
access ramp łącznica wjazdowa
exlt ramp łącznica wyjazdowa
parking r~mp wjazd do parkingu-garażu
 L
ramp 94

truck escape ramp zje.zd 2wa:-yjny dla samo·
chodów ciężarowych; droga hamująca
random przypadek, traf
at random wyrywkowo, losowo
random dlstributlon rozkład losowy
random number liczba losowa
random sample próbka losowa
range zakres, obszar, przedział
measurJng range zakres pomiarowy
mld-range zakres środkowy
range fInder dalmierz
range ot appllcatlon zakres stosowalności
range rod, ranging rod tyczka
rapld szybki
rapld transit kolej szybka
rapld transit system system kolei szybkiej
rate wielkość, stopień
accident rate wskaźnik wypadkowości
dlscount rate stopa dyskontowa
rate ot runoff objętość odpływu
rate ot spread dozowanie rozkładanych ma-
teriałów
rating klasyfikowanie, ocenianie
ratlo stosunek, proporcja
ioverse ratlo stosunek odwrotnie proporcjo-
nalny
mlxing ratfo skład mieszanki
rationale racjonalne uzasadnienie
ravellng, ravelling wykruszenie grysów
raw surowy, nieprzerobiony
raw material surowiec
reactlon reakcja
modulus ot subgrade reactIon moduł reakcji
podłoża
readablllty czytelność
.eady gotowy, przygotowany
ready-mlx concrete truck betoniarka samo-
chodowa
ready-mlxed gotowa mieszanka
ready-mlxed concrete beton towarowy
realignment korekta osi drogi
reallocatJon scalanie działek, przesiedlenie
rear tylny
rear axle tylna oś
rear end tył (samochodu)
rear end accldent wypadek przez najechanie
na tył
rear englne silnik umieszczony z tyłu (pojaz-
du)
rear IIghts tylne świat/a
rear vlew mlrror lusterko wsteczne
rebar pręt zbrojeniowy
epoxy coated rebar pręt zbrojeniovily pokryty
żywicą epoksydową
receipts przychód, wpływy kasowe
receive odbierać, otrzymywać
receivlng Inspectlon kontrola odbiorcza
recent świeży, nowy
recess nisza bezpieczeństwa. wnęka bezpie-
czeństwa (w tunelu)
reclpe recepta, przepis
composltlonal recipe recepta na skład mie-
szanki
recipe mJx mieszanka recepturowa
reclproclty wzajemność
reclalm odzyskiwać f.ll
\-J,
reclalmed asphaJt, recialmed asphaJt pave.
ment, RAP odzyskiwany materiał z na-
wierzchni asfaltowej, destrukt
reclalmed dust wypelniacz odzyskany (z odpy-
lenia)
reclamatlon odzyskiwanie
D
reclamatlon area teren odzyskany (np. przez
refu/ację)
recognition uznanie
[]
recognItion arrangement uznanie porozumie-
nia
recommend zalecić, polecić
recommended speed szybkość zalecana
recommendatJon zalecenie, wytyczne
reconnalssance rozpoznanie
reconstruction przebudowa
record rejestr, zapis
[J
documentary record rejestr oparty na doku-
mentach
record ot award rejestr darowizn, rejestr
przyznania
[]
recordlng rejestracja, zbieranie danych
recordłng Instrument przyrząd rejestrujący
recover odzyskiwać
recovered bitumen odzyskany asfalt
[
recoverable odzyskiwalny
recovery odzyskiwanie
depth of recovery głębokość odzysku
elastle recovery nawrót sprężysty
[]
recovery apparatus aparat do odzyskiwania
(np. asfaltu)
recovery method metoda odzyskiwania
recovery ot binder odzyskiwanie lepiszcza
recovery ot solvent odzyskiwanie rozpuszczal~
nika
recovery tlme czas na powrót
recovery vehlcle pojazd pomocy drogowej
solvent recovery stlll aparat do odzyskiwania
o
rozpuszczalnika
solvent recovery unit urządzenie do odzyski
wania rozpuszczalnika
rectangle prostokąt
4

c
I i
rebound odbicie, odskok
recelpt odbiór, pokwitowanie
recyclabllity przydatność do recyklingu
recycle ponownie użyć, recyklować
o
(,

L
o
[
[
 95
recycled aggregate krusz.ywo powtórnie uż)'­
te (recyklowene)
recycled asphalt paving mixture destrukt, po-
nownie użyty materiał z mieszanki mineralno
-asfaltowej
recycled material ponownie: użyty materiał,
materiał recyklowany
recycling ponowne użycie (materiału)
recycling agent, RA środek regenerujący (do
asfaltu)
red czerwony, czerwień
_I red lead minia ołowiowa
red IIght światło czerwone
red IIght runner przejeżdżający na czerwonym
świetle
red period długość sygnału czerwonego
redirectlve przekierunkowany
redirectlve crash cushIon poduszka tłumiąca
i przekierunkowująca uderzenia
reducer reduktor
reed trzcina
reterence powołanie się (na coś). odnosić się,
dotyczyć
dated reterence to standards datowane po-
wołanie się na normy
excluslve reterence to standards wyłączne
powołanie się na normy
general reterence to standards ogólne powo~
łanie się na normy
Indlcatlve reterence to standards powołanie
się na normy
preclslon ot reterence dokładność powołania
się
reterence area powierzchnia odniesienia
reterence book publikacja informacyjna, infor"
matar. podręcznik
reterence density gęstość porównawcza
reterence level poziom odniesienia
reterence mlx mieszanka wzorcowa
reterence obJect punkt odniesienia
reterence standard norma związana
reterence thermal detector, RTD detektor
.~ :
cieplny referencyjny
reterence to standards powołanie się na nor-
my
reterence value wartość odniesienia
refine rafinować. oczyszczać
refined lake asphalt oczyszczony asfalt natu-
ralny
reflnery rafineria
retlect odbijać
relleetlng road slud punktowy elemenl odbla-
skowy nawierzchni
retlect10n odbicie światła
relleetor odbłyśnik, reftektor
reflectorlzed materla1 materiał odblaskowy
,\
,
reinforcement
refcrm t):~fi1o','.. c.ć
refractlon załamanie, refrakcja
refractlve lndex współczynnik załamania (świa-
tła)
refuge wyspa bezpieczeństwa (dla pieszych)
refurblsh naprawiać. odnawiać
refurblshment odnowienie, odnowa
retuse odpadki
Incinerated refuse spopielone odpadki
picklngwbelt retuse taśma przebiercza odpad-
ków
refuse dlsposal usuwanie odpadków
refuse Inclneratlon spopielanie odpadków'
regime warunki (pracy), reżym (pracy)
hydrologlcal regime warunki wodne
region region, okolica. rejon
reglonal regionalny
reglonal plannlng plano~anie regionalne
registratlon rejestracja, ~apis
regresslon regresja, cof~nie się
regresslon analysls a'naBza regresyjna
regrout powtórny natrysk
regular regularny, prawidłowy
regulate regulować. równać
regulatlng wyrównanie
regulatlng course warstwa wyrównawcza
regulatlon regulacja. przepis
councll regulatlon zą.rządzenie rady
deregulatlon unieważnienie przepisu
flre regulatlons przepIsy ochrony przeciwpo-
żarowej
letter of regulatlon zarządzenie
road traffic regulations przepisy ruchu drogo-
wego
technlcal regulatlons przepisy techniczne
trafflc regulatlon organizacja ruchu
regulatory ustaiający reguły
regulalory aulhorlty w/adze ustalające prze-
pisy
regulatory Itmltations ograniczenia nakazane
regulatory trafflc slgns znaki nakazu i zakazu
rehabllltation odnowa (renowacja) nawierzchni
relmbursement zwrot, pokrycie
cost relmbursement zwrot kosztów
cost relmbursem,ent contract kontrakt rozli-
czanywgfaktycznie poniesionych kosztów
reinforce wzmacniać, zbroić
reinforced concrete żelbet, beton zbrojony
relnforced earth grunt zbrojony
relnlor.lng bar pręl zbrojeniowy
relnforclng tabrlc siatka stalowa budowlana
relnforclng słeel stal zbrojeniowa
reinforclng wlre drut zbrojeniowy
re1nforcemenł zbrojenie (np. betonu), wzmoc-
nienie
relnforcement cage zbrojenie szkieletu
 ,c"~fo~ce~~nt=--
~ .•.
reinforcement d'rawing rysunek zbrojenia
shear relnforcement zbrojenie na ścinanie
transverse reJnforcement zbrojenie poprzecz-
ne
reinstatement odnowienie, odrestaurowanie
rejeelable dyskwalifikujący, odrzucany
rejeetable quallty level, RQL dyskwalifikujący
poziom jakości, poziom odrzucenia
reJection brakowanie, odrzucanie
rejectlon of tender odrzucenie oferty
rejects pozostałość na sicie. odsiew
reJative compaction zagęszczeniewzględne
relax odprężać •...
relaxatlon relaksacja, odprężenie
relaxatlon modułus moduł relaksacji
release zwolnić, wydzielać, wyzwalać
release agent środek antyadhezyjny
rellablJJty niezawodność. ufność
rellable niezawodny, pewny
relief odciążenie
relief rGad droga odciążająca
relocatlon przeniesienie, przemieszczenie
remaln pozostawać
remaining on sleve pozostałość na sicie, od-
siew
remedy środek zapobiegawczy, lekarstwo
remJttance przesyłka pieniężna
remix recykling z dodatkiem asfaltu
remote zdalny, odległy
remote control sterowanie zdalne
removal usuwanie
remova' ot 5011 usunięcie gruntu
renewal odnowienie, wymiana
partia' renewal częściowa wymiana (odnowa)
planned renewal odnowa planowa
repalr naprawa, remont
repave recykling nawierzchni na gorąco z nową
warstwą ścieralną
repave process recykling nawierzchni asfalto·
wej
repeatablllty, r powtarzalność
repeatabllity limit granica powtarzalności
repetltive powtarzane
repetitlve loadlng powtarzane obciążenie
. replace wymieniać (części)
replacement wymiana (części)
replacement part część zamienna, część wy-
mieniana
slab replacement wymiana płyty (betonowej)
report sprawozdanie
company's annual report roczne sprawozda-
nie spółki (towarzystwa)
confldential report poufne sprawozdanie
explanatory report wyjaśniającesprawozda-
nie
'nspectlon report raport z inspekcji, sprawo-
9_6_[,-,",
zdanie z kontroli
status report opis stanu
technlcal report raport techniczny, sprawo·
zdanie tech niczne [
test report sprawozdanie z badań
repose odpoczynek, spokój
angle of repose naturalne pochylenie skarpy
reprint przedruk
reproduelblllty, R odtwarzalność
reproduclbllity condltions warunki odtwarzal-
ności c:
reproduciblłity limit zakres odtwarzalności
requlre wymagać, nakazywać
b
requlred level wymagany poziom
to the requlred Jevel do wymaganego pozio-
mu
requirement wymaganie
u
essentlal requirements wymagania podsta-
wowe
excluslve requirements wymagania bezwa- [.
runkowe
titness for purpose requlrements przystoso-
wanie do wymagań użytkowych
functlonal requlrements wymagania funkcjo-
nalne
li
mandatory requlrements wymagania obowią­
zujące
optlonal requirement wymaganie fakultatyw-
ne, 'vVymaganie nie obowiązujące
peńormance requlrements wymagania funk-
cjonalne
processing requJrements 'vVymagania odnoś­
nie produkcji
satety requlrements \\o)'magania odnośnie
bezpieczeństwa
research badania (naukowe) [j
research and development, R&D badania
j rozwój
research proJect projekt badawczy
research report sprawozdanie z badań
reservatlon restrykcja, ograniczenie
reserve rezerwa, zapas
central reserve pas dzielący
reserve capacity wydajność rezerwowa
reserved lane rezerwowy pas ruchu
reshape profilować (nawierzchnię)
o
resldent mieszkaniec
frontage resldent wlaściciei działki przylegają­
cej do drogi lub ulicy publicznej
[]
c
resJdentlal area teren mieszkaniowy
resldual pozostały, resztkowy
residual 5011 grunt ZWietrzały
resldual volds pozostałe wolne przestrzenie
resldual water woda błonkowa
resldue reszta, pozostałość
resldue of sieving pozostałość na sicie, od-
['
 97
siew
vacuum resldue pozostałość po destylacji
próżniowej
reslllent sprężysty
reslUent modulus, RM moduł sztywności
resln żyNica
~,
resln-bound surface dresslng powierzchnio-
we utrwalenie żywicą
resloous wood drewno żywiczne
reslstance odporność, wytrzymałość
bullet reslstance kuloodporność
burglar reslstance odporność na włamania
freeze/thaw reslstance wytrzymałość na za-
mrażanie/odmrażanie
fr05t reslstance mrozoodporność,wytrzyma-
łość na mróz
heat reslstance żaroodporność
polIshlng reslstance odporność na polerowa-
nie
reslstance agalnst tlre odporność na ogień
reslstance to abraslon odporność na ściera­
nie
reslstance to abrasion {rom studded tyres
odporność na ścieranie przez opony akolcD-
wana
reslsłance to attrltion odporność na ściera~
nie
resfstance to Impact wytrzymałośćna uderze-
j nie
I resfstance to statlc torslon wytrzymałość na
.~
statyczne skręcanie
reslstance to vertlcalload wytrzymałośćna
obciążenia pionowe
reslstance to wear odporność na zużycie
reslstance to weathering odporność na wie-
trzenie
reslstance to wind load odporność na obcią~
żenie wiatrem
-J,
rolllng resIstance opór przeciw toczeniu się
skld reslstance, sklddtng reslstance odpor-
-..-J"
ność na poślizg, szorstkość
weatherfng reslstance odporność na wietrze-
nie
resolutlon postanowienie, decyzja
resources zasoby, środki
rest odpoczynek, odpoczywać
res! area miejsce wypoczynkowe (przy drodze)
restoratlon odnowa
concrete pavement restoratJon, CPR odno-
wienie nawierzchni betonowej
restrain ograniczać, utwierdzać
restralned utwierdzony
restralned bearlng łożysko zamocowane, łoży­
sko stale
restralnt osadzenie, ograniczenie
restralnt speclmen próbka zamocowana
review
restraint system system ograniczający
road restralnt systems system ograniczenia
na drodze
trafflc restralnt ograniczenia ruchu, uspokoje·
nie
trafflc restralnt area, traffic restralnt zone
strefa ograniczenia ruchu
restrlcted ograniczony
restrlcted procedure procedura ograniczona
result wynik, rezultat
corrected result poprawiony wynik
error ot result błąd wyniku
result ot determlnatlon wynik oznaczenia
result ot measurement wynik pomiaru
test result wynik badania
resurfaclng odnowa nawierzchni
resuscltatlon przywracać do życia
cardJopulmonary resuscitatlon, CPR przywró-
cić do życia akcję serc~'i płuc
retalI detal, handel detaliczny
retaln utrzymywać, zatrzymywać
mass retalnlng wall ściana oporowa masyw-
na
retalned zatrzymany
retalned sample próbka przechowywana,
próbka świadek
retalnlng on sleve, retaJned on sleve pozo-
stałość na sicie
retaining wall ściana oporowa
retard opóźniać
retardatlon opóźnienie
retarder środek opóźniającywiązanie
retentlon zatrzymanie, retencja
stone retentlon przyczepność grysu, utrzymy-
wanie się grysu
retexturlng przywrócenie tekstury nawierzchni,
teksturowanie
retreaded tyre opona regenerowana
retroreflectlon odbicie światła
return wracać
fJnanclal return dochód, zysk
reusable nadający się do wielokrotnego użycia
revalldatlon odnowienie ważności (np. doku-
mentu, kontraktu)
reveal odsłonić, odkryć
revenue przychód, dochód
reverse curve krzywa odwrotna, krzywa
w kształcie litery S
reverslbIe odwracalny, nawrotny
reverslble lane pas ruchu wahadłowego
reverslng zawracanie
revetment umocnienie skarpy
revlew przegląd, Inspekcja, recenzja
deslgn revlew sprawdzenie projektu
quaIlty system revlew sprawdzenie ~stemu
jakości.

revlse zrewidować. Doprawić
revlslon rewizja, przerobienie
revolutlon obrót
revolutJons per mlnute, r.p.m., RPM (liczba)
obrotów na minutę
rework przeróbka, przerabiać
rheologleal property właściwości reologiczne
rheometer reometr
bendIng beam rheometer, BBR reometr belki
zginanej
dynamie shear rheometer, D5R reometr dy-
namicznego ścinania
rhyollle riolit, liparyt
rlde jechać
glve a ride (IdIom.) zabrać kogoś samocho-
dem
rlde-sharlng wspólne użytkowanie samochodu
rldlng q"ality komfort jazdy
rideablllty przydatność do jazdy
rldeabllity Index wskaźnik przydatności doja-
zdy
rlder pasażer, użytkownik pojazdu, podróżnik
r/dge fa/da, garb
rlg trójnóg (wieży wiertniczej)
rlg operator operator wieży wiertniczej
rlght prawo, prawidłowy, słuszny
r/ghl angle kąt prosty
rlght of way pas drogowy, pierwszeństwo
przejazdu
r/ghlto slrlke prawo do strajku
rightful owner prawny właściciel, prawny po-
siadacz
rlghl-ang/ed prostokątny
rlghl-angled triangle trójkąt prostokątny
r/gld sztywny
rlgld pavement nawierzchnia sztywna
ring pierścień
ring and bali pierścień i kula (badanie tempe-
ratury mięknienia asfaltu), PiK
ring road obwodnica. droga obwodowa
rlppablllty zrywalność, urabialność
rlpper zrywarka
rlpplng zrywanie, odspajanie
l
',i
rlprap narzut kamienny
rlse podnosić się, wzrost
rlsk JYZYko
,
'] calculated risk obliczalne ryzyko
"1 consumer's rlsk ryzyko konsumenta, ryzyko
I
odbiorcy
produeer's rlsk ryzyko producenta
rlsk allowanee dopłata z tytułu ryzyka
,I
lI
rlsk assessment oszacowanie ryzyka
rlsk evaluatlon ocena ryzyka
dsk taking uwzględnianie JYZYka
rlver rzeka
dvet nit, nitować
~
[,
98
mad d~Og2
accommodatlon road droga dojazdowa
c
all roads Jead to Rome (IdIom.) wszystkie dro-
gi prowadzą do Rzymu
all·purpose road droga ogólnodostępna
approach road droga dojazdowa
brld/e road droga dla bydła, dia jazdy konnej
built-up road droga w zabudowie
bypass road droga objazdowa, obwodnica
classJfied road droga sklasyfikowana
concrete road droga betonowa
construction road droga robocza
country road droga wiejska
county road droga powiatowa
cross roads skrzyżowanie dróg
erown of the road korona drogi; grzbiet drogi
depressed road droga nisko połoiona
dlstrIbutor road droga (ulica) zbiorcza
c
dlstrlct road droga wojewódzka
drystone road droga tł,uczniowa
dual earńageway (road) droga dwujezdniowa
earth ruad droga gruntowa
entry slip road łącznica wjazdowa
estate road droga (ulica) osiedlowa. dojazd
exlt slip road łącznica wyjazdowa
experImental/trlal streteh of road odcinek
doświadczalny drogi
o
farm road droga rolnicza
frontage road droga równoległa, zbiorcza
gravel road droga iwirowa
gritty road droga tłuczniowa
ley road oblodzona droga
Improved dirt road droga gruntowa ulepszona
loop road droga okrężna, ulica okrężna
II
iowtraffie road droga o małym ruchu
major road droga (ulica) z pierwszeństwem
przejazdu, droga główna
minor road droga drugorzędna, boczna droga
multllane road droga wielopasowa
o
non bulft-up ruad droga niezabudowana
occupatlon road droga dOjazdowa do działki
on the road (/d/om.) w drodze
II
one for the road (IdIom.) strzemiennego
one-way road droga Jednokierunkowa
paved road droga utwardzona
plank road droga z dyli
o
c
prlnclpal road droga główna, magistrala ulicz-
na
radlal road droga promieniowa, ulica wy/ota-
wa
rallroad kolej
reflectlng road stud odblaskowy element na-
wierzchniowy
reglonal road droga regionalna. droga powia-
towa
o
relief road droga odCiążająca
o
[
 rn" ::",
99
, rock
ring road obwodnica
ruad admlnlstration administracja drogowa
ruad anclllarles przydrożne urządzenia po-
mocnicze, wyposażenie drogi
road behavIour zachowanie się w ruchu dro-
gowym
ruad binder lepiszcze drogowe
ruad cleanlng machlne maszyna do oczy-
szczania drogi
ruad closure zamknięcie drogi (dla ruchu)
road construction budowa dróg
road deslgn projektowanie dróg
road equIpment sprzęt drogowy, maszyny dro-
gowe
road form deskowanie nawierzchni, szalowa-
nie nawierzchni
ruad foundatlon GB warstwy dolne podbudo-
wy
road heater urządzenie do podgrzewania na-
wierzchni
road hog (Id/om.) pirat drogowy, chuligan dro-
gowy
road hump próg na jezdni (zwalniający ruch)
road Improvement ulepszanie, modernizacja
dróg
rcad Infrastructure infrastruktura drogowa
ruad IIghtlng oświetlenie drogi
ruad man robotnik drogowy, dróżnik
ruad map mapa drogowa, mapa samochodo-
wa
road marking oznakowanie poziome
road marking machlne maszyna do znakowa-
nia poziomego jezdni
road measuring wheel koło pomiarowe odle-
głości na drodze
ruad mllllng machlne drogowa frezarka, dro-
gowa maszyna fezująca
road narrows zwężenie drogi
road network siec drogowa
road paver układarka drogowa
road pltch pak drogowy
road prlclng opiaty drogowe
,
road restralnt systems system ograniczenia
:i
na drodze
road sałety bezpieczeństwo drogowe
road section odcinek drogi
road stud guz nawierzchniowy (punktowy ele-
ment odblaskowy)
road surface powierzchnia jezdni
road tar smoła drogowa
road trafflc law prawo o ruchu drogowym
road user użytkownik drogi
road user sklll kwalifikacje użytkownika drogi
ruad vehlcle restralnt systems system ograni-
czenia ruchu pojazdów na drodze
ruad wldenlng poszerzenie drogi
~I
I
"1
i
ruad wlth Iimlted access droga o ograniczo-
nym dostępie, droga ekspresowa
raad warks roboty drogowe
road-oll olej drogowy (ropa o dużej lepkoścI)
roadbase GB podbudowa zasadnicza
roadgang drogowa brygada budowlana
rural road droga zamiejska
serYjce ruad dojazd. droga dojazdowa
single carrlageway (road) droga jednojezdni0-
wa
single track road droga jednopasowa (dla
dwóch kierunków)
slip road łącznica (ne węż/e)
through road droga przelotowa (tranzytowa)
toll road droga płatna
trunk ruad droga główna
two-Iane raad droga dwupasowa
two-way road droga djVujezdniowa (bez pasa
dzielącego) ,
undlvlded ruad droga jednoprzestrzenna (bez
pasa dzielącego)
unsurfaced road droga gruntowa
urban ruad droga (ulica) miejska
roadslde pas przydrożny
roadslde development roboty zazielenienia
i kształtowania krajobrazu wzdłuż drogi
roadslde envlranment otoczenie drogi
roadslde fumlture wyposażenie przydrożne
roadslde Intervlew badania ankietowe ruchu
na drodze
ruadslde Iltter odpadki drogowe
roadster samochód otwarty dwuosobowy
roadway jezdnia
brIdge ruadway jezdnia mostowa
rock (1) skala
basic rock skała zasadowa
bedded rock skała uwarstwiona
bedrock podłoże skaliste
ciastle rock skała okruchowa (klastyczna)
contact altered rock skały kontaktowe (ze
zwietrzeliną)
crystalllne rock skała krystaliczna
dlke rock skała żyłowa
effuslve rock skała wylewna (wulkaniczna)
hornblende-rock skała homblendowa
Igneous rock skała magmowa
Intruslve rock skala głębinowa (Intruzywna)
metamorphlc rock skała przeobrażona(meta~
morf/czna)
plutonic rock skała głębinowa (plutoniczna)
rock anchor kotew skalna
rock asphalt asfalt naturalny
rock bed złoże skalne
rock drll1 wiertarka do kamienia
rock excavatlon odspajanie skały
rock formallon utwór (formacja) skalny
 L
rock 100

rock hardness 'twardość kamienia

rock mass górotwór
rock mechanlcs mechanika skał
rotary obroto'NY
rotary alr loek obrotowa śluza powietrzna
rotary crusher kruszarka obrotowa
r
rock słupe pochylenie zbocza skały
rock strength wytrzymałośćskały
rotary evaporator odparowalnik obrotowy
rotate obracać się, wirować [
sedimentary rock skała osadowa rotating fiask badanie w kolbie obrotowej
type of rock rodzaj skały rotatlon ruch obrotowy, obrót
rock (2) kołysać
rocker bearlng łożysko wahaczowe (mostu)
rockłng kołysanie (np. betonoWYch płyt na-
Wierzchniowych)
bottle rotatlon machlne lab. wirówka z butel-
kami
rotatlonal obrotowy
rotatlonal speed prędkość obrotowa
n
rod pręt, drąg rotatlonal viseDmeter lepkościomierz obroto-
extenslon rod przedłużacz pręta
range rod geod. tyczka
wy
rough chropowaty, szorstki
D
roddlng eye czyszczak, przetykacz rough estimate of eosts przybliżony szacunek
stlrrlng rod pręt mieszadła
roll rolka; toczyć się, wałować
roll crusher kruszarka walcowa
roIled asphalt wałowana mieszanka mineral·
kosztów
rough-sawn przepiłowany zgrubnie (wstępnie)
roughness chropowatość, szorstkość, równość
roughness index (International) międzynarodo­
o
no-asfaltowa wy wskaźnik równości
rolled turf zrolowana darnina
rollJng reslstance opór toczenia
round bottom fiask kolba kulista
round robln test (IdIom.) badanie międzylabora­
[J
rolllng stock tabor (samochodowy, kolejowy) toryjne
rolllng stralght edge planograf roundabout rondo
rolllngthln film oven test, RTFOT badanie
w suszarce cienkiej wirowanej warstwy asfal-
tu
mini roundabout minirondo (bez wyspy środ~
kowej)
rounded zaokrąglony
D
roller walec subrounded częściowo zaokrąglony
breakdown roller wałek dociskowy
deadwelght roller cię~ki walec statyczny
drawn roller walec ciągniony
route trasa
blcycle route droga (ścieżka) rowerowa
route network siec tras
D
grld roller walec kratowy row szereg, rząd
łndentlng roller walec ryflowany
pneumatlc-tyred roller, pneumatlc roller wa·
lec ogumiony
roller bearlng łożysko wałeczkowe
royalty honorarium autorskie
rub ścierny, starty
rubbellze zerwać (np. bruk); odprężyć
rubber guma, kauczuk
n
roller compacted eonerete beton wałowany asphalt rubber US asfalt modyfikowany gu-
roller marks ślady (po przejściu) walca
roller operator operator, maszynista walca
mą

asphalt rubber hot mix gorąca mieszanka mi-

roller pass przejazd walca
rubber coated drum roller, rubber-shod steel-
wheel roller walec z kołami stalowymi pokry-
tymi warstwą gumy
sheepsfoot roller. walec okołkowany
smooth-wheeled roller walec gładki
statlc 3-wheel roller walec statyczny trzykoło­
wy
statlc tandem roller statyczny walec tande-
mowy
steel-wheeled roller walec z kołami stalowymi
three-wheel tandem roller walec trzykołowy
vlbratory roller walec wibracyjny
roof dach
roof tlle dachówka
rooflng slate łupek dachowy
rooter zrywarka
rope lina
rot gnicie, butwienie
D
neralno-asfaltowa modyfikowana gumą
erumb rubber granulat gumowy
erumb rubber modlfier, eRM środek modyfi-
kujący z granulatu gumowego
[J
natural rubber latex kauczuk naturalny
recycled rubber guma recyklowana (ponownie
użyta)
rubber aggregate kruszywo gumowe
rubber band taśma gumowa
rubber bearing łożysko gumowe (neopreno-
we)
rubber check (IdIom.) czek bez pokrycia
rubber coated drum roller walec z kołami sta-
o
lowymi pokrytymi warstwą gumy ,
rubber gloves rękawiczki gumowe
rubber tyred roller walec ogumiony
rubberlzed bitumen asfalt modyfikowany gu-
u
mą
rubblsh śmieci, gruz

o
u
[J
['
[
 101
tuHder's rubb!s!'l gn.!z
rubble rumosz, gruz
rubble dral" dren wypełniony kamieniem
(ugasiły szorstkość
rule reguła; przepis
acknowledged rules of technology uznawane
zasady techniki
85 a rule z reguły, zwykle
general rules ogólne zasady (reguly)
rule ot thurnb reguła empiryczna
rule out wykluczać (np. ryzyko)
ruled paper papier liniowany
supplementary rules reguły dodatkowe (uzu-
pełnłające)
ruler linia do rysowania
rumbie strip opaska ryflowana (przy jezdni)
run bieg, przebieg; jechać, biec
run ot Łhe road przebieg drogi
run aft tha road zjechać z jezdni
run out ot iść do końca
run short ot wyjść, brakować
runoff, run-olf odpływ, przepływ
run-olf capacity objętośćodpływu
runoing late spóźniony
runoing speed prędkość przejazdu
run"lng time czas jazdy, czas przebiegu
runaway uciekinier, zbieg
runaway truck samochód ciężarowy zjeżdża­
jący z jezdni (po awarii hamulców)
runnlng odpływ, przepływ
rate oł runoff wielkość odpływu
runway lotn. droga startowa
rupture złamanie
rupture strength wytrzymałość na zerwanie
rural wiejski, zamiejski
rural area teren wiejski
rural road droga zamiejska
rush hour godzina szczytowa
rust rdza; rdzewieć
rust preventlon zapobieganie rdzewieniu
rust remover zmywacz rdzy, odrdzewiacz
rusty zardzewiały
rut koleina
prane to rut skłonny do tworzenia kolein
rut depth głębokość koleiny
rut reslstant odporny na koleinowanie
rut suseeptłble podatny na koleinowanie
ruttlng tworzenie się kolein
ruttlng potentlal możliwośćtworzenia się ko-
lein
s sample splltter dzielnik próbki
~i safe bezpieczny
l sałety bezpieczeństwo
'--'
sample
Interla reel safety belt bezwładnościowypas
bezpieczeństwa
factor of sałety współczynnikbezpieczeństwa
road sałety bezpieczeństwo ruchu
sałety at raad warks bezpieczeństwona robo-
tach drogowych
sałety barrler bariera ochronna
sałety belt pas bezpieczeństwa
sałety eoefflelent współczynnik bezpieczeń­
stwa
sałety fence bariera ochronna
sałety glass szkło bezpieczne, szkło bezod-
pryskowe
sałety gloves rękawiczki ochronne
sałety goggles okulary ochronne
sałety hat hełm ochronny
sałety ln use bezpieczeństwo użytkowania
(eksploatacjI)
safety Island wyspa bezpi'eczeństwa, wyspa
rozdzielająca (ruch) .
sałety margin bezpiecźnyodstęp
sałety regulatlon przepisy bezpieczeństwa
sałety shut-down wyłączenie (np. urządzenia)
ze względów bezpieczeństwa
sag obniżenie
sudden sag ściek poprzeczny
vertleal sag eurve łuk pionowy wklęsły
salary uposażenie, pensja
sale sprzedaż, zbyt ~
salt sól
de-Ielng salt sól do zwalczania śliskości zimo-
wej
salt shelter, salt barn magazyn soli
salt spreader rozsypywarka soli, solarka
salvage wykorzystywanie odpadków
sample próbka
bulk sample próbka ogólna
eomposlte sample próbka średnia (przecięt-
na)
Inerement (sample) próbka częściowa
laboratory sample próbka laboratoryjna
random sample próbka losowa
representatlve sample próbka reprezentaty-
wna
retained sample próbka przechowywana
sample batlle butelka na próbki
sample eontalner pojemnik na próbki
sample mlxer mieszarka do próbek
sample pan miska do próbek
sample reduetlon, sample slze reductlon
zmniejszanie próbki, ćwiartkowanie
sample tube cylinder do pobierania próbek
spat sample próbka punktowa
undisturbed sample próbka.o nienaruszonej
strukturze

sampler
sam pi er
bek gruntu)
z.giębnik \Przyrząd do pobierania
bacon sampler przyrząd do pobierania próbek
asfaltu
soli sampler przyrząd do pobierania próbek
gruntu
sampllng pobieranie próbek
acceptance sampling Inspectlon kontrola odM
biorcza (statystyczna)
double sampllng Inspectlon dwustopniowa
kontrola odbiorcza
pavlng slte samplIng pobieranie próbek z naM
wierzchni
sampling devlce przyrząd do pobierania pró-
bek . hand saw piła ręczna jednochwytowa
sampllng error błąd próbki
sampllng Inspection kontrola wyrywkowa
sampllng schedule plan pobierania próbek
sampllng scoop, sampUng shovel zgłębnik do
próbek sypkich
sampling slze wymiar próbki
sampllng test próba wyrywkowa
sampllng unit jednostka próbna
sand piasek
aeallan sand piasek eolityczny (nawiany w/a·
trem)
coarse sand piasek gruboziarnisty
flne sand piasek drobnoziarnisty
glaclal sand piasek polodowcowy
manufactured sand piasek łamany
medium sand piasek średnioziarnisty
qulcksand kurzawka
runnlng sand kurzawka, piasek upłynniony
sand asphalt asfalt piaskowy
sand blastlng piaskowanie (oczyszczanie stru~
mieniem plasku)
sand draln dren piaskowy
sand equlvalent test oznaczanie wskaźnika
piaskowego
sand equlvalent, SE wskaźnik piaskowy
sand fractlon frakcja piaskowa
sand patch method metoda piasku kalibrowa·
nego (do mierzenia glębokoścl tekstury)
sand patch test badanie piaskiem kalibrowa-
nym
sand seal uszczelnienie piaskowe, zamknięcie
powierzchni piaskiem
sand trap piaskownik, łapacz piasku
sandIng piaskowanie. miałowanie
sandpaper papier ścierny
sandpaper suńace powierzchnia jak papier
ścierny
sandstone piaskowiec
quartzltlc sandstone piaskowiec kwarcytowy
sandy piaszczysty
sanitary facllitles urządzenia sanitarne
L~
102
pró~ sapropel sapropel (denny muł gnilny)
saturate nasycać
l
saturated nasycony
saturates węglowodory alifatyczne
saturatlon nasycenie
[
degree of saturatlon stopień nasycenia
oversaturatlon przesycenie, nadmierne nasy-.
cenie
saturatlon flow gęsty potok ruchu
saw piła; piłować
as sawn przepiłowany zgrubnie
baw saw piła kabłąkowa
chaln saw piła łańcuchowa
clrcular saw piła tarczowa
llgsaw piła wyrzynarka
mltre saw piła grzbietowa D
sawdust trociny
sawed joInt szczelina nacinana
sawn przepiłowany
sawn timber tarcica, materiały tarte
scabblng plackowate wykruszenia nawierzchni
scabble krzesać kamień
scabbllng krzesanie kamienia
scabbllng hammer ciosak (do krzesania ka-
mienia)
D
scaffold rusztowanie
cantllever scaffold rusztowanie na \'IoYSuwni-
cach
ladder scaffold rusztowanie na drabinach
D
mobile scaffold rusztowanie przesuwne
scaffold board deska pomostu rusztowania
serve by a scaffold ustawiać rusztowanie
worklng scaffold rusztowanie robocze
o
scaffolder budowniczy rusztowań, monter rusz·
towań
scale skala, podziałka, waga
fuli scale naturalna wielkość, skala 1:1
fuli scale pavement test badanie nośności
nawierzchni wskali 1:1
IInear scale skala liniowa
not to scale nie odpowiadający skali
D
scale dlvislon podział skali
scale Interval wartość działki skali
scale length długość skali
scale spaclng odległość podziałki skali
c
to scale, true to scale odpOWiadającyskali
scalIng wykruszanie (nawierzchm)
scalp skalp; oddzielać
scalplng przesiew wstępny
D
o
scalplng screen przesiewanie wstępne
scalper przesiewacz wstępny
scarificatlon zrywanie
scarlfler zrywarka
scarlfler tooth ząb zrywarki
scarlfy zrywać
lJ
c
u
 103
scarifylng zrywanie
scarifyJng of 5011 zrywanie, spulchnienie
(gruntu)
seatter rozproszenie, rozrzut
schedule plan, rozkład (np. jazdy), harmono-
gram
constructlon sched ule harmonogram budowy
erew schedule harmonogram pracy
duty schedule plan pracy
on schedule zgodnie z planem, terminowo
warks progress schedule plan postępu robót
scheme schemat, plan
exclusive schemes plany wykluczające się
schemes management planowanie progra-
mowe
schlst łupek
crystalllne schist łupek krystaliczny
hornblende schlst lupek hornblendy
Schmidt hammer młotek Schmidta
school crossing patrol patrol regulujący przej-
ście uczniów szkolnych przezjezdnię
science nauka, wiedza
earth science nauka o ziemi, gruntoznawstwo
science and technology nauka i technika
scoop szufla, czerpak
sampllng seoop czerpak do próbek sypkich
seooter skuter
scope zakres, zasięg
seope of applleatlon zakres zastosowań
typ. and scope rodzaj I zakres
~'
seorla gąbczasta lawa
seour podmywanie
serap złom
serap tyre zużyta opona
serape zgarniać
seraper zgarniarka
eableway drag scraper zgarniarka linowa
drag seraper zbierak wleczony
seratch rysa, zadrapanie; zadrapać
screed (1) deska równająca, szablon
automatle screed control automatyczna kon-
trola deski równającej
floatlng sereed (1), free floated sereed pły­
wająca deska profilowa
hydraulieally extendable screed hydraulicz-
nie rozciągana deska profilowa
paver sereed plate deska równająca układar­
ki
rlgld screed extenslon sztywne przedłużenie
deski profilowej
sereed burner, screed heater nagrzewnica
deski profilowej
screed marks znakowanie (powierzchni) przez
wbudowaną deskę profilową
screed vlbrator wibrator deski profilowej
screed (2) jastrych, powłoka
,
,~
seam
bitumlnous sereed jastrych z emulsji bitu-
miczneJ
floatlng scr.ed (2) pływający jastrych
floor screed jastrych (podłogowy)
Industrial screed jastrych przemysłowy
mastle asphalt sereed jastrych z asfaltu lane-
go
unbonded screed powłoka anty8dhezyjna
sereen sito, ekran
antIdazzle sereen, antlglare sereen ekran
przeciwodblaskowy (przeciwofśnieniowy)
plant sereens sita wytwórni mieszanek
revolvlng sereen sito bębnowe
scalpIng sereen przesiewanie wstępne
sereen aperture otwór sitowy
sereen IIne linia obszaru badań (ankietowych)
ruchu
sereen unit sortownia
vIbratlng seree" sito wibracyjne
sereenlng przesiewanie, sortowanie
prelIminary sereenlng .wstępne przesiewanie
reJectlon sereening przesiewanie przez kilka
sit
sereenlng operatlon przesiewanie
sereenlngs wysiewki, miał
seleetlon sereenlng przesiewanie selektywne
serew wkręt, śruba
female serew nakrętka
male serew śruba
screw elamp zwrotnica śrubowa
sereweonveyor przenośnik śrubowy, przeno-
śnik ślimakowy
serew·bolt sworzeń gwintowany, trzon śruby
serewdrlver wkrętak, śrubokręt
serewed JoInt połączenie gwintowe, połącze-­
nie śrubowe
serewed soeket głowica śruby
wood screw wkręt do drewna
serim płótno, tkanina
seal uszczelnienie, uszczelniać
aggregate seal powierzchniowe zamknięcie
kruszywem
fog seal powierzchniowe zamknięcie przez lek-
kie spryskanie lepiszczem
sand seal powierzchniowe zamknięcie pias-
kiem
seal coat powierzchniowe zamknięcie
sealant szczeliwo
seallng uszczelnienie
Jointseallng machina maszyna do wypełnia-
nia szczelin
seallng eoat zamknięcie powierzchniowe
seallng eompound zalewa
seallng strlp taśma u.szczelniająca
seam szew
seam roller walec do spoiny

searnless
seamless bez szwu (np. rura)
season sezon, pora roku
seat belt pas bezpieczeńtwa (w samochodzie)
second hand (Idiom.) używany, z drugiej ręki
secondary drugorzędny, wtórny
'l!
Ul
secondary road droga drugorzędna (boczna)
secondary slgnal sygnał powtórny
secticn odcinek, przekrój
cross sectlcn przekrój poprzeczny
~i
longltudlnal secticn przekrój podłużny
II road sectlon odcinek drogi
test sectlcn odcinek próbny
II'I typical cross section normalny (typowy) prze-
II krój poprzeczny
security bezpieczeństwo
II
'1
securlty blanket koc bezpieczeństwa,
psycho/. kolo ratunkowe
I security glass szkło bezpieczne, szkło zbrojo-
ne
sedan sadan (nadwozie czterodrzwiowe)
sed/ment osad, kamień (kotłowy)
l
sedlmentary osadowy
sedimentary deposit odkład osadowy
sedlmentary rock skała osadowa
sedlmentation osadzanie się, sedymentacja,
osiadanie
! sedlmentatIon apparatus aparat sedymenta-
II
cyjny
sedlmentatJon test badanie sedymentacyjne
seeds ziarno siewne
!
/,
seepage przesączanie się, przeciek, wyciek
segment segment
segregate oddzielać, segregować
segregatJon oddzielanie, segregacja
segregatlon sensltivlty skłonność do segrega-
cji
traffic segregation segregacja ruchu drogo-
wego
seismlc sejsmiczny
self-propeUed samobieżny. samojezdny
self-welght ciężar własny
seml pół, częściowo..•• na wpół-, przy-
seml-dry półsuchy
seml-flrm półtrwały
seml-groutlng utrwalanie pólwglębne
semI-traffic-actuated controller częściowe
sterowanie sygnalizacją zależnie od ruchu
semltraiJer naczepa
sensltivlty czułość, wrażliwość
sensltlvlty analysis analiza wrażliwości, ana-
liza czułości (układu sterowania)
sensor czujnik (pomiarowy)
electronlc sensor elektroniczny czujnik
separate oddzielać, rozdzielać
grade-separated różnopoziomowy
separate system system rozdzielczy
L
104
separating agent środek oddZielający
separating layer warstwa oddzielająca
separatlon oddzielanie, rozdzielanie
separation by centrifuglng oddzielanie przez
[
odwirowanie
separation by filtration rozdzielanie przez fil-
trację
separator oddzielacz, separator
sept/e tank dół gnilny, komora fermentacyjna
n
sequence kolejność. następstwo
serpentine min. serpentyn
service obsługa, eksploatacja
fibe!
In servlce w eksploatacji
level ar service poziom swobody ruchu
servlce area miejsce obsługi podróżnych
D
servlce bus autobus rozkładowy
servlce contract umowa o świadczenie usług
servlce department dział obsługi klientów
servlce duct kanał zaopatrzeniowy
servlce lndustry przemysł usługowy D
servlce life okres użytkowania, trwa/ość użyt­
kowa
service manual instrukcja obsługi
servlce road dojazd, jezdnIa boczna, jezdnia
zbiorcza
servlce statlon stacja paliw
c
services urządzenia obsługi
[]
servlclng obsługa techniczna
speclflcatlon ot services specyfikacja obsługi
servleeabllitY zdatność do użytku
present serviceabillty obecne przystosowanie
(nawietZchni) do ruchu D
present servlceablUty index, PSI wskaźnik
o
przydatności użytkowej (nawierzchni)
winter serviceabllity przejezdność zimowa
set wiązanie, tyczyć
set acceleratlng admlxture domieszka przy-
spieszająca wiązanie
set out tyczyć
set out prlnclpal axls wytyczać oś główną
set retarding admIxture domieszka opóźnia-
D
jąca wiązanie
sett kostka brukowa
sett pavement nawierzchnia brukowa
sett paving nawierzchnia brukowa
D
settlng wiązanie (np. cementu)
flnal settIng tlme czas twardnienia
Inltlal settlng tlme czas wiązania
qulek sett/ng szybkie wiązanie
u
set out tyczenie (elementów drogi, robót)
settlng pressure ciśnienie wiązania
settlngtime czas wiązania (np. cementu),
twardnienie (betonu)
o
slow-settlng powolne wiązanie
settle osiadać, osadzać się
settlement osiadanie
c
[
[
['
 105
settlement crack spękanie spowodowane
osiadaniem
settJement gauge czujnik osiadania
,, settlement ot accounts uzgodnienie kont (ra-
chunków)
,
,i severlty surowość, ciężki stan
,
r severlty ot dlstress ciężki stan uszkodzenia
sewage ścieki (kanalizacyjne)
\
l sewage dlsposal odprowadzanie ścieków
sewage treatment oczyszczanie ścieków
sewage treatment plant oczyszczalnia ście-
_I
" I
l
I
ków
sewer kanał ściekowy
comblned sewer kanał ogólnospławny
i sewar connectlon połączenie kanałów ścieko­
wych
\ shaft szyb
masonry shaft szyb obmurowany
shaft battom podszybie
j shaft lIning obudowa szybu
shaker wstrząsarka, wibrator
sleve shaker wstrząsarka do sit
shale łupek, Iło/upek
shape kształtować
shaplng profilowanie
shave strugać
shavlng struganie, wióry
shear ścinanie; ścinać
complex shear modułus, G* zespolony moduł
ścinania
dynamie shear modulus moduł dynamiczny
ścinania
dynamie shear rheometer, DSR reometr ści-
nania dynamicznego
:j shear load obciążenie ścinania
! shear modułus moduł ścinania
shear reinforcement zbrojenie na ścinanie
shear strain odkształcenie przy ścinaniu
shear strength, shearlng strength wytrzyma-
łość na ścinanie
shear stress naprężenie ścinające
shear value wielkość ścinania
,,'
sheath osłona, powłoka (przewodu)
sheathlng obicie, poszycie
sheepsfoot roller walec okołkowany
sheet arkusz, blacha cienka, kartka (papieru)
sheet asphalt warstwa asfaltu piaskowego
sheet metal blacha cienka
sheet pile pal ścianki szczelnej
sheet plllng ścianka szczelna
sheeting odeskowanie, obudowa
shell muszla
shell content zawartość muszli
shelter schron, budka (na budowie)
shield drlving drążenie tunelu tarczą
shift zmiana (robocza); przemieszczenie
shut-down
early shift zmiana pierwsza
late shift zmiana druga
nlght shift zmiana nocna
shift factor współczynnikprzesunięcia,współ­
czynnik zmienności
shingle (1) żwir rzeczny gruby
shlngle (2) gont, płytka dachowa
bitumen shingle płytka dachowa z wojłoku na-
syconego asfaltem i posypana żwirkiem
shlpment wysyłka, ekspedycja
shock wstrząs, uderzenie
shoek absorber amortyzator
shop sklep, warsztat
shop steward związkowy mąż zaufania
shopping centre centrum handlowe
workshop warsztat, warsztaty (seminarium,
sympozjum)
shorlng podpieranie,-rozpieranie, system pod-
pór '
short krótki
short clrcult zwarcie
short end (IdIom.) gorzki koniec
short-cut skrót, krótsza droga
short-term krótkoterminowy
shortfaJl deficyt
budget shortfaJl deficyt budżetowy
shot strzał, pocisk, fotogr. zdjęcie
big shot (IdIom.) gruba ryba, ważna osoba
shot-blasted oczyszczony strumieniem piasku
pod ciśnieniem
shotcrete torkret, beton natryskiwany
shou/der ramię, pobocze (drogn
hard shoulder pobocze utwardzone
hard shoulder for emergency stop pas awa-
ryjny, pas awaryjnego postoju
50ft shoulder pobocze gruntowe
stralght tram the shoulder (IdIom.) (powie-
dzieć) prosto z mostu (nie owijać w bawełnę)
unpaved shoulder pobocze nieumocnione
shove popychać
shovlng przesuwanie, popychanie
shovel łyżka
crowd shovel koparka łyżkowa
drag shovel koparka Uednonaczyniowa) pod·
siębierna
face shovel koparka przedsiębierna
loadlng shovel ładowarka
shrlnkage skurcz
shrlnkage crack pęknięcie skurczowe
shrlnkage limit granica skurczalności
thermał shrlnkage skurcz termiczny
shrub krzew, krzak
shrubs krzewy, zakrzewienia
shut alf odciąć (dopływ)
shut-down, shut down zamknięcie (zakładu),
wstrzyma.nie (produkcjn

shut·down
shut-down sequence program
shutterlng deskowanie
wyłączania
shutlerlng board deska szalowania
shuttle podajnik (w dwie strony)
shuttle lane pas ruchu wahadłowego
shuttle worklng control sterowanie ruchem
wahadłowym
slek leave absencja chorobowa
slekle sierp
side wall ściana boczna
sldeform deskowawanie boczne
sldewalk chodnik, ciąg pieszy
sldewalk superlnlendenl (Id/om.) widz na ga-
pę, "besserNisser na robotach drogowych,
lł
wiedzący wszystko najlepiej przy robotach
drogowych
sideway-force coefflclent, SFC współczynnik si·
ły bocznej
sidlng tor boczny; deskowanie boczne
sleve sito
a memory Iike a sleve (Idiom.) mieć słabą pa-
mięć
set ot sleves komplet sit
sleve analysis analiza sitowa
sleve shaker wstrząsarka sit
slevlng przesiewanie, analiza sitowa
test sleve sito do analizy sitowej
slght widoczność
slght defect wada wzroku
slght pole tyczka miernicza
;
:1
slghtllne linia graniczna widoczności
slght dIstance odległość widoczności
luli oyertaklng slghl dislance, FOSO US peł­
na odległość widoczności na wyprzedzanie
(minimalna odległość między pojazdem wy-
plZedzającym a pojazdem nadjeżdżającym z
przeciwnego kierunku, niezbędna do bez~
piecznego manewru wyprzedzania)
oyerlaklng slghl dislance, OSO US odiegłość
widoczności na wyprzedzanie
passing slght dlstance odległość widoczności
na wyprzedzanie
restrlcted slght dIstance ograniczona (zredu-
kowana) odległość widoczności
stopplng slghl dislance, SSO odiegłość wi-
doczności na zatrzymanie
slgn znak
advance dlrectlon slgn tablica przeddrogo-
wskazowa
advance slgnlng oznakowanie przeddrogo-
wskazowe
adYlsory slgn zalecany znak drogowy
changeable message slgn znak drogowy
o zmiennej treści
equal slgn znak równości
Ilashlng slgn znak migający
106
gantry slgn, gantry, brldge slgn znak bramo-
wy
r
guIde slgn drogowskaz
InformatIon sign znak informacyjny
mandatory slgn znak nakazu
D
overhead traffJc slgn znak nad jezdnią
prohlbllory slgn znak zakazu
regulatory slgn znak nakazu
slgnlng ustawienie znaków drogowych
slgnposl słupek do znaków drogowych
trafflc slgn znak drogowy pionowy
varlable message slgn znak do zmiennych in-
formacji
warnlng sIgn znak ostrzegawczy
signal sygnał
adyaneed slgnal sygnal wyprzedzający
arrow slgnal sygnalizator kierunkowy
D
audlble slgnal sygnał akustyczny
bleyele slgnal sygnał rowerzysty
D
flashlng red stop slgnaI czerwony migający
sygnał zatrzymania
Ilashlng slgnal śwIatło migające
fIashlng yellow signal żółte światło migające
IInked slgnals sygnalizacja skoordynowana
manually controlled traffic signal sygnał dro-
[J
gowy sterowany ręcznie
pedeslrlan slgnal sygnał dla pieszych
progresslve slgnal system zielona fala
slgnal aspect sygnalizator; nadawca sygnału
D
slgnal control sterowanie sygnalizacją
slgnal group diagram program sygnalizacji
slgnal group state miejsce ustawienia grupy
sygnalizatorów
signal head sygnalizator świetlny
c
slgnal head assembly instalacja sygnalizacji
ŚWietlnej
slgnal hood osłona komory sygnałowej
slgnal operatlon sterowanie sygnalizacją
świetlną
slgnaI phase faza sygnałowa
slgnal sequence kolejność faz sygnalizacji
D
slgnals oli sygnały wyłączone
temporary slgnal sygnał tymczasowy
trafflc actuated signal sygnał sterowany
przez ruch
lrallle slgnal sygnał świetlny dia ruchu drogo-
c
wego
slgnaUsatlon sterowanie sygnalizacją ŚWietlną
slgnlflcance znaczenie, ważność
[
slgnllleanee lesl tesl statystyczny
slgnlflcance test result znaczący wynik próby
sllencer tłumik dźwięków
slllca dwutlenek krzemu. krzemionka
D
alkall siUca reactlon, ASR reakcja alkaliczno-
-krzemowa
mlcroslllca mikrokrzemianka
D
D
D
 107
siUca tume pył krzemowy
slllceous krzemowy
silicie krzemowy (o kwasie)
silicie acld kwas krzemo'WY
511leone silikon, polimer krzemoorganiczny
slllcone resln żywica silikonowa
sila zasobnik
storage sllo zasobnik wstępny
5urge sllo zbiornik wyrównawczy
slloxane chem. siloksan
sllt pył, ił, muł
coarse silt ił gruby
llne sllt ił drobny
medium silt ił średni
silt excludlng devlce odmulacz, oddzielacz
osadu
slltlracllon frakcja pyłowa
sllt up zamulać
slltlng up zamulanie
slltstone piaskowiec bardzo drobnoziarnisty, iło­
wiec
sllty iłasty
slightly sllty słabo iłasty
single pojedynczy
single burner palnik pojedynczy
single carrlageway (road) droga jednojezdni0-
wa
single shaft mlxer mieszarka jednowałowa
single test result pojedynczy wynik badania
slngle-Iane jednopasowy
slngle-Iayered Jednowarstwowy
slngle-Ievel Jednopoziomowy
slngle-slze jednofrakcyjny
slngle-slze materia I materiał jednofrakcyjny
slnk opuszczać; zapadlisko
slnk a shall glębić szyb
slnusoldal sinusoidalny
slnusoldal waveform fala sinusoidalna
slte piac budowy, teren budowy
constructlon slte, Job slte, work slte miejsce
budowy
Job slte testlng, Job site control test badania
na placu budowy
slte accomodatlon pomieszczenia na placu
budowy
slte assembly manlaż (prefabrykatów) na bu-
dowie
slte clearance, slte clearing, slte strlpplng
L skin skóra
oczyszczanie terenu budo'N)'
sIte dralnage odwodnienie działki budowlanej
[ slte equlpment sprzęt na placu budowy
slte fence ogrodzenie placu budo'N)'
slte Investlgatlon badanie terenowe, badanie
polowe
l' site laboratory laboratorium na budowie, la-
L boratorium polowe
[
[
[
slab
slte IIghtlng oświetlenie budowy
slte manager kierownik budo'N)'
slte plan plan sytuacyjny
slte preparation przygotowanie budowy
slte sketch szkic sytuacyjny
site survey pomiary geodezyjne na budowie
slte traffic ruch budowlany, ruch roboczy
site transport transport budowlany
slte-mlxed budowa mieszana
slttlng on the lence (Id/om.) neutrainy
slze wielkość
Job slze wielkość budowy
maxlmum aggregate slze, maxlmum slze
największy wymiar kruszywa
nomlnal slze 'N)'miar nominalny
overslze za duży; nadwymiar; nadziarno
particie slze wielkość ziarna
product slze uziarnienie ,'(wyprodukowanego)
kruszywa !
slngle-slze jednowymiarowy; jednofrakcyjny
slze distrlbutlon podzial na frakcje ziarna
size range grupa ziarn
slze reductlan technlque technika rozdrab-
niania
splIt sIze grupa ziarn
underslze podziarno
skew ukośny
skew brldge most.ukośny
skew cut przekrój ukośny
skewback wezgłowie sklepienia
skewness skośność
skld ślizgać, mieć poślizg
antlskld aggregate kruszywo przeciwpoślizgo­
we (szorstkie)
skld mark ślady hamowania (na jezdnij
skld resIstance, sklddlng reslsłance odpor-
ność na poślizg, szorstkość
skldding poślizg
sidddlng dlstanee długość drogi poślizgu
early life skid reslstance początkowa odpor-
ność na poślizg
skld reslstance tester, SRT aparat do bada-
nia szorstkości, wahadło angielskie do bada-
nia szorstkości
sklm zgarniać (z powierzchnij
sklmmlng odspojenie ziemi roślinnej, zdjęcie
górnej warstwy z terenu budowy
sklmmer szufla zgarniająca
skIp kubeł, pojamnlk na śmieci; przeskoczyć
sklp-graded z uziarnieniem nieciągłym
skulI czaszka
slab pIyta
pavlng slab płyta nawierzchniowa
slab laeklng podnoszenie płyt
slab pav~ment nawierzchnia z płyt
slab 108

slab paving układanie płyt fili slope skarpa nasypu

slab replacemenł wymiana płyt slope protection ochrona skarp
siabbing nawierzchnia z płyt slope stability statecznośćskarp
solid slab płyta masywna
top slab płyta pomostu
slope stablJlzatlon umocnienie skarp
sloped pochyły, ukośny
[
slaek-lIne excavałor koparka linowo-zgarnia- sloplng terrałn teren stokowy
kowa slough bagno
slag żużel
alr cooled słeel slag żużel stalowniczy
sloughlng zapadlina
sloughy bagnisty
D
bIastfurnace slag żużel wielkopiecowy slow wolny, powolny
electro-oven slag żużel z pieca elektrycznego slow down zwalniać
ground granulated blast furnace slag granu- slow lane pas ruchu powolnego, pas dla sa-
lowany żużel wielkopiecowy mochodów ciężarowych
LD slag żużel ze stalowni LD (Lintz-Donawitz) slow~settlng wolnowiążący
slag heap hałda żużla sludge szlam, muł
słeel slag żużel stalowniczy
51ash and buro mode (Idiom.) metoda drwala
(rąbać i palić)
sludge cuttings płuczka wiertnicza
sludge sample próbka mulu (szfamu) D
sludger pompa płuczkowa, łyżka wiertnicza, od-
slat conveyor przenośnik członowo-płytowy mulacz
slałe
eleao
łupek, płytka łupkowa
slałe
dachowa
(Id/om.) zacząć od.nowa
sludglng osuwanie się szlamu
sludgy mulisty, szlamowaty D
slałe hanging okładzina ściany płytami łupko- . slugglsh powoiny, ospały
wymi slump opad
slating pokl)'cie łupkiem (np. dachu)
slatting konstrukcja z łat
slump test badanie konsystencji metodą stoż­
ka opadowego D
slaty łupkowaty slurry szlam; rozrzedzona zaprawa
sleeper podkład kolejowy; legar slurry seal zaprawa mineralno-emulsyjna
rallway sleeper podkład kolejowy
sleeper tongs szczypce do podkładów
(typu "slurl)' seal")
slurry suńaclng zaprawa piaskowo-emulsyj- D
sleeping polIcoman (Idiom.) próg najezdni na zamykająca nawierzchnię
slelgh sanie slush topniejący śnieg, błoto ~niegowe
slenderness smukłość
sllde (1) przezrocze, diapozytyw
slide proJector rzutnik, diaskop (do slajdów)
smali mały
smali business enterprlse małe przedsiębior· D
stwo
sUde show pokaz przezroczy (slajdów) smali print (Idiom.) drobny druk
slide (2) osuwisko smell zapach
land sllde osuwisko (ziemne) smoke dym
slide bearlng łożysko ślizgowe smoke detector wykrywacz dymu
slide rule suwak logarytmiczny smooth wygładzać, równać
sliding gate wrota przesuwne
sliding suńace powierzchnia poślizgu
slip poślizg
smooth fracture gładkie pęknięcie
smooth rollet, smooth·wheeled roller walec
gładki
D
slip membrane warstewka poślizgowa smoothlng Iron żelazko wygładzające, gładzik
slip ot the pen błąd pisarski
slip of the tongue przejęzyczenie, lapsus
slip. pIane płaszczyzna poślizgu
gorący
smoothness równość. gładkość
smoothness of traffic flow płynność ruchu
D
slip road łącznica drogowego
sllp·surface płaszczyzna poślizgu
slip-form deskowanie ślizgowe
slip-form paver układarka z deskowaniem śliz-
snap zatrzask
snow śnieg
alrborne snow zamlec
D
gowym blowing snow podmuch śniegu, zawieja
sllpperlness śliskość
slIppel)' śliski
slope skarpa, stok, pochylenie
drlftlng snow śnieg niesiony wiatrem, zawieja
snow blade pług lemieszowy
snow błower dmuchawa śniegowa
D
cut slope skarpa wykopu snow chalns łańcuchy przeciwśnieżne(na
cuttlng slope skarpa wykopu, przeciwskarpa opony)
D
[
[
D
[
 109 soU

(I snow clearance, snow clearing, snow removal ncm-corlesive serii ,siU,,\' niast:ds~'
~j odśnieżanie original son grunt rodzimy, grunt naturalny
snow clearing marker post słupek prowadzą- poorly graded 5011 grunt równoziarnisty
cy przy odśnieżaniu resldual 5011 grunt zwietrzały

f snow cover okrywa śnieżna

snow cutter pług wirnikowy .
snow guard kratka zatrzymująca śnieg
J snow load obciążenie śniegiem
snow plough pług do odśnieżania
.snow transport przewóz śniegu
snowboard deska osłony przeciwśnieżnej
snowdrlft zaspa
sRowfall opad śniegu
snowfence płotek przeciwśniegowy,zasłona
przeciwśniegowa
soak moczyć, nasycać
soakaway studnia chłonna
socket kielich rury
sod darnina
sad square płat darniny
sodding darniowanie
sodIum sód
sodlum carbonate soda, techniczny węglan
sodowy
sodlum chloride chlorek sodowy, sól
sofflt podniebienie sklepienia
soffit level poziom podniebienia (np. łuku,
sklepienia)
salt miękki
50ft asphalt miękka mieszanka mlneralno-
-asfaltowa
50ft bItumen asfalt miękki
softenIng point temperatura mięknienia
softenlng point ring and bali, R&B softenlng
point temperatura mięknienia metodą ~Pier­
ścienia i Kuli~
softwood drzewo gatunków iglastych. drewno
miękkie
5011 grunt
basic 5011 grunt czysty
block ol 5011 bryła gruntu
coarse-gralned soi! grunt gruboziarnisty
coheslve 5011 grunt spoisty
composite soli grunt mieszany (różnozIarni·
styl
consoUdated 5011 grunt o naturalnej zwięzło-
,i ści
dug 5011 grunt odspojony
easlly dug 5011 grunt łatwo odspajalny
lirm 5011 grunt zwięzły
granular.coheslve soli grunt ziarnisto-spoisty
granular-f]owlng soli niespoisty, grunt sypki
Improved 5011 grunt ulepszony
improvement of san, soli improvement ulep-
szenie gruntu
medium·stlff 5011 grunt średnio zwarty
rocky 5011 grunt skalisty
saturated soi! grunt nawodniony
seml·firm soił grunt półzwięzły
salt 5011 grunt miękki
5011 aeratlon napowietrzanie gruntu
soli analysls badanie gruntu
5011 assessment ocena gruntu
5011 auger świder ziemny
soli blowlng zwiewanie gruntu
5011 cement grunt stabilizowany cementem
5011 class kategoria gruntu
5011 classlfication klasyfikacja gruntów
son condltlonlng polepszenie struktury gruntu
5011 conservatlon ochrona gruntu
5011 cover pokrycie grul;ltu
5011 cultlvatlon uprawa gleby
·5011 deposit odkład gruntu
5011 englneerlng mechanika gruntów i funda-
mentowanie
5011 eroslon erozja gruntu
5011 excavatlon wykopy ziemne
5011 exchange wymiana gruntów
5011 exploratlon bad~nia gruntów
soli flow solifluksja (pełzanie gruntu zwietrze-
linowego)
5011 formatlon powstawanie gleby
5011 group grupa gruntów
sollloosenlng rozluźnienie gruntu
5011 mechanlcs mechanika gruntów
5011 molsture wilgotność gruntu
5011 of low plasticlty grunt o niskiej plastycz-
czności
5011 of medium piasticity grunt o średniej pla~
styczności
5011 sample próbka gruntu
5011 sample recovery pobieranie próbek grun-
tu
soli sampler przyrząd do pobierania próbek
gruntu
5011 stablllzatIon stabilizacja gruntu
soli survey badanie gruntu
5011 testing laboratory laboratorium badań
gruntu
5011 type rodzaj gruntu
stablllsed 5011 grunt stabilizowany
stablIlzation of 5011 stabilizacja gruntu
state of 5011 stan gruntu
stlll 5011 grunt zwarty (ścisly)
stany 5011 grunt kamienisty
sUMolI podłoże
top 5011 humUs
vlscous s~1I grunt lepki

-,!
!

I'

F"
l,
 soil
weak soii grum miękki, grum słabonośny
solder lut, stop lutowniczy
soIdering tron lutownica, kolba lutownicza
sole podwalina
soleplate podwalina, fundament silnika
Solnhofon stono tllo płyta Solnhofona
solublllty rozpuszczalność
water solubllity rozpuszczalnośćw wodzie
soluble rozpuszczalny
soluble bInder cantent zawartość lepiszcza
rozpuszczalnego
solvent rozpuszczalnik
low-solvent o małej zawartości rozpuszczalni-
ka
recovery of solvent odzyskiwanie rozpuszczal-
nika
solvent recDvery unit urządzenie do odzyski-
wania rozpuszczalnika
solvent-borne zawierający rozpuszczalnik
solvent-free bez rozpuszczalnika
sound dźwięk; sondować
sound Insulatlon izolacja przeciwdźwiękowa
sound lavel meter przyrząd do pomiaru pozio-
il
II
mu hałasu
sound reductlon zmniejszenie poziomu ha/a-
su
saundlng sondowanie
saundness dobry stan
:1
saundness test, magneslum sulphate saund-
ness test badanie stałości objętości (siar~
czanem magnezowym)
t')
,I
saurce źródło
source ot supply źródło dostawy
saw siać, wysiewać
Soxhlot oxtractor aparat Soxhlota (do ekstrak-
cji lepiszcza)
I space przestrzeń, obszar
parking space przestrzeń do parkowania
spacer przekładka
spacing odstęp
core spacJng odstęp otworów wiertniczych
Joint spaclng odstęp szczelin
spaclng of vohlclos odleglość między pojazda-
mi
vehlcle spaclng odległość między pojazdami
spado lopata
spali odłamek (kamienia), odprysk
spalIIng łuszczenie, wykruszanie
spaD przęsło
arc span przęsło łukowe
spaD length rozpiętość przęsła
spare zapasowy, zamienny
spare part część zamienna
spare wheel koło zapasowe
spark plug świeca zapłonowa
spatula łopatka, szpachelka
110
speciai provisions prlepisy slczególnr::
spociflc gravity gęstość (liczba oderwana)
c
c
w stosunku do gęstości wody, np. woda 1,0;
mieszanka mineralno-asfaltowa 2.35
speclficatlon specyfikacja, wymagania, warunki
techniczne
c
basic speclflcatlon podstawowa specyfikacja
com mon technlcal speclflcatlon ogólna spe-
cyfikacja techniczna
European speclflcatlon specyfikacja (tech-
niczna) Unii Europejskiej
method speclficatlon przepisy technologicz-
ne, przepisy procesu produkcyjnego
performance speclflcatlan wymagania funk-
cjonalne
secłlonalspecificatlon przepisy ramowe
speclflcation limit wartość dopuszczalna
specltlcatlon of servlces przepisy dotyczące
D
c
usług (obsługi)
speclflcatlon of works instrukcja (opis czyn-
ności) wykonywania robót
standard speclfications wymagania normowe
supPlem"entary speciflcations dodatkowe
specyfikacje techniczne
technlcal speclflcatlon specyfikacja technicz-
na
speclfy wyszczególniać,wymieniać
c
speclmen próbka, wzór
speclmen bill of quantltles wzór przedmiaru
robót
D
speclmen jar naczynie (szklane) do próbek
speclmen preparatlan przygotowanie próbki
(do badań)
spectrometry spektrometria
dlfferentlallntrared spectrometry spektro-
c
metria w podczerwieni
speed prędkość
advlsory speed lImit zalecana najwyższa
prędkość
D
crulse speed prędkość podró:tna
design speed prędkość projektowa
deslred speed prędkość swobodna
high-spood road droga szybkiego ruchu
journoy spood prędkość podróży
runnlng spood prędkość Jazdy
speed control hump, speed hump próg na
D
Jezdni (zmniejszający prędkość ruchu)
spood limit granica prędkości (ruchu), pręd­
kość maksymalna
speed of entry, entry speed prędkość włącza­
nia się w ruch
c
spood of oxlł, oxlł spood prędkość wyłączania
się z ruchu
speed table zmniejszająceprędkość przebru-
kowanie Jezdni
c
spood trap (IdIom.) zdalny pomiar prędkości
D
c
 r
'i"
1.<:
,
111
) .
przez policję (w celu ukarania zbyt szybko ja-
dących kierowców)
speed up przyspieszać
speed-change lane pas zmiany prędkości ru-
chu, pas włączania (wyłączania)
speeding offence przekroczenie dozwolonej
prędkości jazdy
spot-speed prędkość punktowa, prędkość
chwilowa
sustalned speed prędkość utrzymywana
-,
top speed prędkość maksymalna
travel speed prędkość podróży
walking speed prędkość ruchu pieszych
speedometer prędkościomierz
splgol czop, luleja
splllle petr. spilil
splllage rozlewanie. rozpływanie
spiral spirala
splrit leve) poziomnica alkoholowa
splash rozprysk
splash waŁer woda rozpryskowa, bryzgi wodne
splay rozglifienie (otworu drzwiowego lub okien-
nego), pochylenie, zukosowanie ościeży
spllt rysa, szczelina; rozszczepia6
modalsplit podział podróży na środki trans-
portu
spllt slze grupa ziarn
spllttlng slrength wytrzymałość(próbkI) na
rozłupanie
spllttlng lensIle test badanie wytrzymałości
(próbkn na rozłupanie
splltwood drewno rozszczepione
splltspoon rozkładany świder łyżkowy
spoll odwał, odkład grunlu
spoll bank zwai skały płonnej, hałda kamien-
na
sponge gąbka
spoon łyżka
spot punkt, miejsce
on the spot na miejscu; natychmiast
-, spot bonding klejenie punktowe (miejscowe)
spotless nieskazitelny, bez skazy
spray ciecz rozpylona, spryskiwać
fogspray spryskanie lekkie
hand spray lance ręczna lanca opryskiwacza
(rozpryskowa)
spray bar kolektor spryskowy
spray gun pistolet natryskowy
spray lance lanca rozpryskowa
spray plasler tynk nalryskowy
spray piastle plastyk natryskowy, plastyk roz-
pylony
sprayed concrete beton natryskowy
sprayer spryskiwarka
hand sprayer ręczny aparal spryskujący
tank sprayer spryskiwarka samochodowa
.J
~I
"
stagger
spread ro::::'..::t, ;'Jzsle'N
rate of spread dozowanie
spreading box rozściełarka, rozsypywarka
spreader rozsypywarka, rozściełarka
chi P spreader rozsypywarka kruszywa
concrete spreader układarka betonu
spreadsheet obliczenie tabelaryczne
sprlg gwóźdź bez główki
spring sprężyna, resor
leaf spring resor wlelopłytkowy
springing wezgłowie sklepienia
square kwadrat
square foot stopa kwadratowa
(0,09290304 m')
square inch cal kwadratowy (6,451600 cm')
square root pierwiastek kwadratowy
square yard jard kwadratowy (0,8361274 m')
squared log kantówka
squared paper papier milimetrowy
squared tlmber kantów'ka
squareness prostokątność
squeegee wałek gumowy, zacieraczka z taśmą
gumową
stablltty stateczność, stabilność
Marshall stabllity test machlne aparat Mar-
shalla do badania stabilności mieszanki mi-
neralno-asfaltowej
slablilly and flow (Marshall) stabilność i od-
kształcenie wg Marshalla
slablllly factor współczynnikstateczności
(stabilności,sztywności)
stabIlIty of an emulslon stabilność emulsji
volume stabIlity stałość objętości
stablllzatlon stabilizacja
5011 stablllzatlon stabilizacja gruntu
stabllization of słopes umocnienie skarp
stabllize stabilizować, umacniać
bitumen stablllzed soli grunt stabilizowany
asfaltem
Slablilzed soli grunl stabilizowany
stabIlIzing agenl środek stabilizujący
slabie staleczny, stabilny
stack stos, sterta, komin; gromadzić
exhaust stack komin wyloto\NY
staeklng area strefa akumulacji (przed skrzy-
żowaniem); magazyn
slacking lane zatłoczony pas (ruchu)
slaff (1) personel
slaff (2) łata miernicza, tyczka
stage stadium, etap
Inlllal stage stadium począlkowe
stage constructlon budowa etapowa
two-slage dwuetapowy
stagecoach dyliżans
stagger układać naprzemiennie
slaggered end of green pulsujący koniec sy-
,
 stagger
gnału zielonego
staggered holidays nierównomierny rozkład
urlopów
staggered Jolnts spoiny przesunięte
staggered Junctlon skrzyżowanie z przesunię­
tymi wlotami
staggered start of green pulsujący początek
sygnału zielonego
staggered worklng houfs niejednoczesny roz-
klad godzin pracy
stalnless nierdzewny
stalnless słeel stal nierdzewna
stalr schody
formwark for staifS deskowanie schodów
staircase klatka schodowa
. stake peg palik
standard norma. standard
agency standards uzupełniające warunki kon·
traktu
altgned standard norma przystosowana
basic standard norma podstawowa
British Standard, BS norma brytyjska
British Standards Institution, BSI Brytyjski
Instytut Normalizacyjny
comparable standard norma porównywalna
consensus standards normy zgodne
draft standard projekt normy
harmonlzed standard norma zharmonizowa-
na
Identlcal standard norma identyczna
Inteńace standard norma sprzężona
mandatory standard norma obowiązująca
prestandard prenorma, norma wstępna
process standard norma sposobu wykonania
product standard norma wyrobu
quallty standard norma jakości
service standard norma obsługi
standard devlatlon odchylenie standardowe
standard Eng1ish literacki język angielski
standard equJpment wyposażenie normalne
li
standard German literacki język niemiecki
standard In peńormance terms norma wydaj-
I' ności (sprawnoścI)
(I standard load obcIążenie normowe
standard on data to be provlded norma dla
l przewidywanych danych, norma deklaratywna
standard plans rysunki znorrrlalizowane
standard preparatlon grade normowy stopień
j oczyszczenia (powielZchm)
standard project projekt normy
standard speclflcatlon norma przedmiotowa
standard tar viscometer, STV lepkościomierz
do oznaczania smoły
standard test method metoda próby standar-
dowej
standards body organizacja normalizacyjna
I ['
IL
112
L
sŁandards organi:ul.tion eorgóniz.;.cja (instytu-
cja) normalizacyjna
[
standards programme program normalizacji
sub-standard poniżej wymagań normy
termInology standard norma terminologiczna
testing standard norma na metody badań
[
c
unIfled standard norma zunifikowana
słandardlzatIon normowanie, standaryzacja
alms of standardlzation cele standaryzacji
(normowania)
field of standardlzatlon obszar standaryzacji
(normowania)
International standardlzatlon normowanie
międzynarodowe
level of standardlzation poziom normalizacyj-
ny
natIonaI standardizatlon normowanie krajo-
we
D
subject of standardlzatlon przedmiot normo-
wania
standardlze normować, standaryzować
standardlzing body instytucja normalizująca
standby zapas, rezerwa, pogotowie
start zapoczątkować, uruchamiać
start of green początek sygnału zielonego
start up sequence program włączania faz syg~
D
nalizacji
starting delay opóźnienie ruszenia z miejsca
starter rozrusznik
starter capaeltor kondensator rozrusznika
D
state państwo, kraj, stan
exlstIng state stan istniejący
state hlghway agency, SHA państwowa agen-
cja drogowa, zarząd dróg państwowych
[
state of the art stan techniki
statement stwierdzenie
statlcs statyka
statlcally determinated statycznie wyznaczal~
ny
c
statlcally Indetermlnated statycznie niewy-
znaczalny
statlon wagon samochód osobowo-bagażowy,
[J
kombi
statIonary nieruchomy, nieprzenośny
statioriery materiały piśmienne [i
HM Statlonery Olfice, Her/Hls Maje.ty's Sta-
t10nery Dom Wydawniczy Rządu Brytyjskiego
L
statistlcal statystyczny
statlstlcal evaluation ocena statystyczna
statlstlcal quallty control statystyczna kontro-
lajakości
statistlcal test test statystyczny
statlstics statystyka
descrlptlve statistics statystyka opisowa
[
c
statutary ustawowy
statutory requlrement wymagania ustawowe
c
[
 113
statutory undertaker przepisy o użyteczności
publicznej
stay odciąg, rozpora
steam para wodna
steel stal
sleel bar pręt stalowy
steel beam belka stalowa
steel cable lina stalowa
steel construction budowa stalowa
steel tabrlc mata stalowa
steel grade gatunek stali
sleel pIJe pal stalowy
steel provlng ring dynamometr pierścieniowy
steelslag żużel stalowniczy
steel-wheeled rolIer walec z kołami stalo'Nymj
steelworker budowniczy konstrukcji stalowych
structural steel stal budowlana
steep stromy
steep length stromy odcinek
steep slope stroma skarpa
steer sterować
steerlng wheel koło kierownicy
siep slopleń (np. schodów)
step Iron klamra włazowa
slepped schodkowy
stepplng stopniowanie
stepplng stone stopień kamienny
stiffen usztywniać
stlffening propertles właściwości sztywnienia
(twardnienia)
stiffness, S sztywność
creep stiffness sztywność pełzania
stlffness modułus moduł sztywności
slill aparat destylacyjny
solvent recovery stlll aparat destylacyjny do
odzyskiwania rozpuszczalnika
stir mieszać
stirrlng rod pręt mieszadla
stlrrer mieszadło
slirrup strzemię (do żelbetu)
stochastlc stochastyczny
stock wyposażenie, tabor
In stock na składzie, w magazynie
rolllng slock tabor (samochodowy, kolejowy)
slockplJe skład, stos, zwał
aggregate stockpUe zwał kruszywa
segregatedstockpile zwał segregowany
stockplllng gromadzenie zapasów w stosach
slone kamień Qednostka masy = 6,35 kg)
boundary stane kamień graniczny
crushed stone kruszywo łamane
Ilmestone wapień
mudstone łupek ilasty, iłołupek
natural stane kamień naturalny
sandstone piaskowiec
slItstone piaskowiec drobnoziarnisty
strain
stepping stone stopień kamienny
stone block paving nawierzchnia z kostki ka-
miennej
stone dust mączka kamienna
stone faclng okładzina kamienna
stone mastic asphalt, SMA mieszanka masty-
ksowo-grysowa, mieszanka SMA
stone mat mata kamienna
stone matrix asphalt, SMA US mieszanka
mastyksowo-grysowa, mieszanka SMA
stone skeleton szkielet kamienny
stone-plt kamieniołom
sloney-broke (Idiom.) wypłukany z pieniędzy,
bez grosza
stonemason kamieniarz
stop zatrzymanie, stop
bus stop przystanek autobusowy
stop IIght światło hamowania
stop IIne linia zatrzym~nia
stopplng distance dłcigość hamowania
stopplng prohlblted,.no stopplng zakaz za-
trzymywania się
stopplng slghl distance, SSO odległość wi-
doczności na zatrzymanie
stopplng time czas hamowania
stopcock kurek odcinający (zamykający)
angle stopcock ukośny kurek odcinający
stope górno poziom .,.
stopper korek, zatyczka
stopwatch stoper, sekundomierz
storage magazynowanie, składowanie
on-slte storage magazynowanie (składowa·
nie) na budowie
storage area powierzchnia składowania
storage bln zasobnik
storage capacJty pojemność magazynowa
storage contalner kontener
stare magazyn, skład; składować
storm gwałtowna wichura, sztorm
stormwater wody burzowe
thunder storm burza
slraighl prosto
rolllng slralghl edge planograf
straJght edge liniał, lata do poziomowania, ła­
ta do niwelacji
stralghten prostować
stralghten out prostować, zaprowadzićporzą~
dek
straln odkształcenie
fallure strain odkształcenie przy zerwaniu
straln due to creep odkształcenie przy pełza­
niu
straln energy density rozkład energii od-
kształcenia
straln gauge czujnik tensometryczny. czujnik
napręż~ooporowy

straln
stress and strał" naprężenie i odkształcenie
(i strand skrętka (liny)
,I
"I strata gao/. warstwy
fi
strała boundary granica warstw
stratigraphy stratygrafia
, stratum warstwa. pokład
" słratum thickness grubość warstwy
stratum waler woda warstwowa
water-bearlng słratum warstwa wodonośna
streak gao/. żyła, pręga
'I
streaklng smugi (oderwanego grysu)
stream strumień
traffic stream strumień ruchu
street ulica
dead-end street ślepa ulica
frontage street ulica zbiorcza
one-way street ulica jednokierunkowa
prlvale street ulica prywatna
resldenłlal street ulica w dzielnicy mieszka-
niowej
stop street ulica ze znakami "stop"
street furnlshlng wyposażenie ulicy
street furnllure wyposażenie ulicy
street IIghlJng oświetlenie uliczne
street mason brukarz
street plan plan ulic, plan miasta
street sweeplngs zamiatanie ulic
streetscape układ ulic
through street, US thru street ulica przelo-
towa, ulica do ruchu-dalekobieżnego
strength wytrzymałość
28-day-strength wytrzymałość 28-dniowa
bendlng tensIle strength wytrzymałośćna
rozciąganie przy zginaniu
compresslve strength Ył}'trzymałośćna ścis-
kanie
early strength wytrzymałośćpoczątkowa
flexural strength wytrzymałośćna zginanie
high strength wysoka wytrzymałość
Indlrect tensIle strength, spllttlng strength
pośrednia wytrzymałość na rozciąganIe, wy-
trzymałość na rozłupanie
shear strength wytrzymałość na ścinanie
spllttlng strength wytrzymałość(próbki) na
rozłupanie
strength class klasa wytrzymałości
tear strength wytrzymałość na rozdarcie
tensIle strength wytrzymałośćna rozciąganie
strengthen wzmacniać
strengthenlng wzmocnienie
stress naprężenie
actua) stress naprężenie rzeczywiste
compresslve stress naprężenieściskające
dynamie stress naprężenie od obCiążeń dyna-
micznych
"omlnal stress naprężenie nominalne, naprę-
L
114
[
żenie znamionowe
prlnclpal stress naprężenie główne
shear stress naprężenie ścinające
stress absorbJng membrane Interlayer, SAMI
warstwa pośrednia absorbująca naprężenia,
warstwa buforowa
stress absorblng membrane, SAM warstwa
absorbująca naprężenia
stress and strało naprężenie i odkształcenie
tensIle stress naprężenie rozciągające
uolaxlaI stress naprężenie jednoosiowe
stretch rozciągać
level strełch odcinek drogi z poziomą niwele-
tą
strlke uderzenie, uderzać
strlklng rozdeskowywanie, rozbiórka stemplo-
wań
D
strlp pas
hard strlp opornik (krawężnik wtopiony)
marglnal strlp, margtn strlp linia krawędzio­
wa
rumbie strlp opaska przy jezdni powodująca
o
dudnienie koła samochodu
separating strlp pas dzieiący (między jezdnia-
mn
D
strlp foundatłon ława fundamentowa
strlpe pas, linia
centre strlpe linia środkowa
zebra strlpe zebra (przejście uliczne dla pie-
D
szych)
strlppJng odmycie (kruszywa z leplszeza); usu-
wanie powłoki
antlstrlppJng dodatek adhezyjny
strlpplng of binder odmywanie lepiszeza (z
[~
kruszywa)
strlpplng of overburden zdjęcie np. warstwy
nadkładu
strlpplng of top soli zdjęcie nadkładu, zdjęcie
wierzchniej warstwy gruntu
structural strukturalny, konstrukcyjny
resldual structuraJ life pozostała trwałość
[1
konstrukcyjna
structural analysls analiza strukturalna, staty-
ka budowli
structural assessmenł ocena stanu konstruk-
cji
struetural deslgn wymiarowanie konstrukcji
structural element element konstrukcyjny.
element budowlany
structural englneer inżynier konstruktor
o
struetural framework konstrukcja kratowa,
kratownica
structural słeel stal konstrukcyjna
[J
structure konstrukcja, budowla
aggregate structure szkielet gruntowy
alr-supported structure budowla na poduszce
[
 115
powietrznej
centrellne of structure oś budowli
composlte steel and concrete structure kon-
strukcja zespolona stalowo-betonowa
concrete structure budowla betonowa
corrugated steel (burled) strueture (zasypa-
na) budowla ze stalowej blachy falistej
englneering structure budowla Inżynierska,
obiekt inżynierski
masonry structure budowla murowana
masslve concrete structure masywna budo-
wla betonowa
pavement structure konstrukcja nawierzchni
steel structure konstrukcja stalowa
strueture gauge skrajnia (np. budowli drog0
substructure podbudowa, fundament, podpo-
ry
superstructure ustrój niosący
tlmber structure konstrukcja drewniana
strut rozpora, stężenie
struttlng rozpieranie, stężenie
stud kolek, guz
reflectlng road stud guz odblaskowy na jezd-
dni, ..kocie oczy"
road stud guz na jezdni
studded tyre opony okolcowane
study studium, badanie
before-and-after study metoda ocenyefekty-
wności przedsięwzięcia przez badanie przed
i po jego realizacji
case study badanie poszczególnego przypad-
ku, analiza przypadku
cost benefit study studia kosztów i korzyści
study group grupa studialna
trafflc study studium ruchowe (potoków ru-
chu)
stump pniak
stump removal karczowanie
sub-soll podłoże gruntowe
sub-standard poniżej wymagań normy
subangular graniasty o zaokrąglonych narożach
subbase, sub-base dolna warstwa podbudowy
roadba$e podbudowa zasadnicza, górna war-
stwa podbudowy
sub-base Jayer podbudowa pomocnicza (w
tym: warstwa mrozoochronna, odsączająca)
type 3. sub-base GB podbudowa z kruszywa
łamanego stabilizowanego mechanicznie
type 2 sub-base GB podbudowa z kruszywa
naturalnego stabilizowanego mechanicznie
subcontractor podwykonawca
subgrade podłoże gruntowe, podłoże nawierzch-
nI
Improved subgrade warstwa ulepszonego
podłoia
modulus of subgrade reactlons współczynnik
.'. ~
supplementary
reakcji podłoża
subgrade Improvement layer warstwa ulep-
szonego podłoia
submlsslon przedłożenie
submlsslon of tenders złożenie ofert przetar-
gowych
subrounded nieco zaokrąglony
subsldence osiadanie, obsunięcie
subsoll podłoże, grunt rodzimy
subsoil dralnage odwodnienie wgłębne
subsoll water woda gruntowa
substltute namiastka, surogat
substltutlon zastąpienie, podstawienie
substrate podłoże
substructure dolna część konstrukCji
brJdge substructure podpory mostu
suburbs przedmieścia
subway przejście podziemne
suck ssać
suctlon ssanie, zasysanie
suctlon dredger pogłębiarka ssąca
suction plpe rura ssawna, rura ssąca
sudden sag ściek poprzeczny
sufflcJent dostateczny
suItabIlIty przydatność, użyteczność
proof of suitabllIty sprawdzenie użyteczności
sultabllltytest badanie przydatności
suitable odpowiedni i··
sulphate, US sulfate siarczan
sulphate reslstance odporność na siarczany
sulphlde siarczek
suJphur siarka
sulphurlc acJd kwas siarkowy
sum suma
contract sum suma kontraktowa
sum totaJ ogólna suma, ogółem
summit curve łuk wypukly (pionowy)
sump studzienka ściekowa
sunburn oparzenie słoneczne
sunburn ot basalt zgorzel słoneczna bazaltu
superelevatlon przechyłka (w przekroju po-
przecznym Jezdni)
supereievatlon rate wartość przechyłki po-
przecznej
superintendent kierownik, Inspektor, kontroler
superposltlon nakładanie się
superstructure nadbudowa
brldge superstructure ustrój niosący mostu
supervlsor nadzorca
supplementary dodatkowy, uzupełniający
supplemenŁary agreement umowa dodatko-
wa
supplementary condltlons ot contract dodat-
kowe warunki kontraktu
supplementarytechnlcalspeclticatlons do-
datkow~ specyfikacje techniczne
"i
supplier
supplier dostawca
suppller's declaratłon deklaracja dostawcy
supply dostarczać, zaopatrywać
supplyalr powietrze doprowadzane
supply base baza dostawcza
supply pressure trudności dostawcze
supply system system dostaw
support podpora, łożysko (podparcie)
slmply supported swobodnie podparty
support a"g1e kątownik podpory
support wark roboty przy obudowie wykopów,
roboty przy tymczasowym podparciu ' trost 5u5ceptJbility wysadzinowość
surcharge dodatkowe obciążenie, przeciążenie
surety poręczenie, poręka
5urface powierzchnia
near-surface przypowierzchniowy
ph reatle suńace zwierciadło wody gruntowej
road 5urface powierzchnia jezdni
surface blastlng 'łł}'Sadzanie przypowierzch-
niowe
surface characterlstics cechy powierzchnio--
we
surface course warstwa jezdna (ścieralna)
surface defect zniszczenie powierzchniowe
5urface deterloration degradacja, zniszczenie
powierzchniowe
sudace dresslng powierzchniowe utrwalenie
surface hardness twardość powierzchniowa
surface tenslon napięcie powierzchniowe
surface texture tekstura powierzchniowa
surface treatment powierzchniowe utrwalenie
surtace water woda powierzchniowa
wearlng course surface powierzchnia war-
stwy ścieralnej
surfacJng warstwa jezdna
bridge deck surfaclng nawierzchnia mostowa
dense tar surfacIng, OTS nawierzchnia z beto-
nu smołowego, beton smoło'łYY
surge wielka fala, przybór
surge bin zbiornik pośredni
surge hopper zasobnik wyrównawczy
surge pressure nagły wzrost ciśnienia
surplus nadwyżka, nadmiar
surrogate namiastka, środek zastępczy
surround wykładZina, oblicówka betonowa, ob-
ramowanie
surroundlngs otoczenie, środowisko
surveIllance nadzór
contlnuous survelllance nadzór ciągły
hlghway surveIlIance centre, survelllance
centre obwód utrzymania drogi
survellJance by an approved body nadzór
przez uprawnioną jednostkę
surveIJJance test badanie nadzoru
survey pomiar, badanie
cordon survey badania kordonowe
116
['
field survey pomiar polowy
geological survey zdjęcie geologiczne
home survey badania ankietowe w mieszka-
niach
5011 survey badanie gruntu
o
surveying equlpment sprzęt pomiarowy
surveyor mierniczy, geodeta; inspektor
area surveyor drogomistrz
county surveyor powiatowy zarząd (drogowy)
surveyor's field frame szkicownik pomiarowy
susceptlbJllty wrażliwość
susceptlbllity to Iclng podatność na tworze-
nie się gołoledzi
temperature susceptlbllity wrażliwość na
zrnianytemperatury
water susceptiblJity wrażliwość na działanie
D
wody
susceptlbJe podatny, wrażliwy
rut susceptibJe podatny na tworzenie się ko-
lein
D
suspend zawieszać
suspended rallroad kolej wisząca
suspender wieszak [
suspenslon zawieszenie, podwieszenie
suspenslon brldge most wiszący
sustaio utrzymywać, podtrzymywać
sustalned speed prędkość utrzymywana
sustalnable zrównoważony
[J
sustalnąble deveIopment rozwój zrównowa-
żony
sustaJnable moblllty
żona
ruchliwość zrównowa- D
swamp bagno, moczary
sward murawa, trawnik; darń
sweep zamiatanie, zakres []
trequency sweep test badanie (obCiążenia)
przy różnych częstotliwościach
sweep test badania w szerokim zakresie
sweepJngs zmiotki []
whole sweep ot tests badania w całkowitym
zakresie
sweeper zamiatarka uliczna
brush sweeper zamiatarka szczotkowa
swell pęcznieć
swell test badanie pęcznienia
o
swing wahanie, kołysanie, drganie
swing b,idge most obrotowy
swing hammer wibromłot
[j
switch przełącznik, wyłącznik
swltch olf wyłączyć
switch on włączyć
switchgear sprzęt łączeniowy, aparatura łącze­
niowa
c
swlveJ połączenie obrotowe, czop obrotowy
swivel chal, fotel obrotowy D

l
['
 117 tear

swivel jlg przegub Cardana tank zbiornik; napełnić zbiornik

swivel Joint przegub obrotowy, przegub uni- tanker pOjazd cysterna, zbiornikowiec
wersalny tape taśma
syenlte sjenit measurlngtape taśma miernicza
symbol symbol road marking tape folia do oznakowania po-
synthellc syntetyczny ziomego jezdni
syphon syfon steel measuring tape stalowa taśma mierni-
pipe syphon syfon rurowy cza
syphon eulvert przepust syfonowy taper skos, skośne ścięcie
syrlnge strzykawka tapered JoInt szczelina ze ściętymi krawędzia­
syrlnge wlth rubber bulb strzykawka z gumo- mi
wą gruszką tapered lane skośny pas ruchu (wjazdowy, YIy-
:=J '
system system jazdowy)
alternate system system zmienny tar smoła
elosed system system zamknięty eoal tar smoła powęglowa
offooSystem . niesystemowy eoal tar pitch pak powęglowy, pak ze smoły
quallty system, QS system jakości powęglowej
systematlc systematyczny eold tar smoła na zimno.
systematle devlatlon odchylenie systema- erude tar smoła surową
tyczne dense tar suńacing, DTS nawierzchnia z beto-
nu smołowego
road tar smoła drogowa
standard tar viscometer, STV lepkościomierz
T do oznaczania lepkości smoły S1V
tar bitumen smoła stabilizowana
T-beam belka teowa, teownik tar concrete beton smołowy
łabie stół, tablica, wykaz
tar condensates kondensat smołowy
lay on the łabie odraczać tar cut-back bitumen" asfalt upłynnionysmołą
speed table przebrukowanie jezdni zmniejsza- tar dlstillates destylaty smołowe
jące prędkość ruchu
tar fluxed bitumen asfalt zmiękczonysmołą
lachograph aparal rejestrujący prędkość Jazdy, lar 011 olej smolowy
lachograf tar pilch pak
tack gwóźdź z szeroką główką, przytwierdzać tar viscometer lepkościomierz do oznaczania
taek eoat wstępne skropienie (dla związania lepkości smoły
dwóch warstw) tarmacadam mieszanka mineralno-smoło­
~' tack coat applleatlon zastosowanie wstępne- wa
go skropienia dla związania dwóch warstw tare tara; tarować·
lallgate klapa tylna (w nadwoziu samochodu), target cel
. jechać na ogonie poprzedzającego samochodu on target planowo
__..J take brać target date data płatności
take a break robić przerwę target prlee cena orientacyjna
-i take a load oft (Idiom.) odprężyć się, odciążyć target value wartość (Wielkość) graniczna
take Jnto account brać pod uwagę tar1ft taryfa
take oft startować no-charge tariff taryfa zerowa
take~ff belt taśma wyładowcza (zasilacza tarmae mieszanka mineralno-smołowa
(i taśmowego) tarpaulIn sheet brezent, płótno nieprzemakalne
takeover przejęcie, objęcie (np. stanowiska) task zadanie
tamp ubijać task group, TG grupa zadaniowa
tamplng rod pręt zagęszczający lax podatek
tam per ubijak value added tax, VAT podatek od wartości do-
r-: hand tamper ubijak ręczny daneJ. podatek VAT
I
Lj tandem tandem taxi taksówka
tandem axle oś podwójna taxlway droga kołowania (na lotnisku)
tandem roller walec dwukołowy tear rozerwanie, rozdarcie
tangent point punkt styczności, początek (ko- tear down rozdzierać
niec) łuku tear strength wytrzymałość na rozdarcie

I
,~

l~

[
 L
tear 118

tearlng drobne pęknięcia na powierzchni prestressJng tendon cięgno sprężania (beto-

wear and tear zużycie
technlcal techniczny
ł.echnlcal commlttee, Te komitet techniczny
technlcal property właściwość techniczna
tensIle rozciągający
technlcal regulatlon przepis techniczny
technology technologia, technika
acknowledged rules of technology uznane
zasady techniki
science and technology nauka i technika
tee teownik
slde oullellee trójnik (łącznik rurowy)
tee-Jolnt złącze teowe, połączenie teowe
nu)
unbonded tendon cięgno sprężania bez przy-
czepności (z betonem)
o
Indlrect tenslJe ereep test pośrednie badanie
rozciągania J pełzania
IndlrecttensIle strength pośrednie badanie
wytrzymałości na rozciąganie, rozłupywanie
D
tensIle modulus moduł rozciągania
tensIle straln odkształcenie rozciągające
tenslJe strength wytrzymałość na rozciąganie
tensIle stress naprężenie rozciągające

telephone telefon
telescope teleskop, luneta
temperature temperatura
crłtlcal temperature temperatura krytyczna
norma) temperature normalna temperatura
do badań laboratoryjnych. 25·C
temperature contral regulacja temperatury
temperature drop spadek temperatury
temperature gradient gradient temperatury
temperature rlse wzrost temperatury
temperature transducer przetwornik tempe-
ratury
template wzornik. szablon. forma
temporary tymczasowy, przejściowy
lemporary slgnal sygnał tymczasowy
temporary structure budowla tymczasowa
temporary work robota tymczasowa
tenaclous lepki, ciągliwy
lender oferta (przetargowa)
clarlfleatlon of content ot tender objaśnienie
zawartości materiału przetargowego
legaj tender prawny środek płatniczy
Jetler of Invltation to tender zaproszenie do
składania ofert
main tender oferta główna (podstawowa)
marking ot tenders oznaczenie oferty
publleatlon ot a tender notlce ·ogłoszenie o
przetargu
secondary tender oferta dodatkowa
shortllsled tenders oferty na tzw•• krótkiej
liście"
submlsslon oftenders złożenie ofert przetar-
gowych
tender documents dokumenty przetargowe
tender "otlce ogłoszenie przetargowe
unsuccessful tenders oferty odrzucone
wlthdrawal of tenders wycofanie ofert
tendering prowadzenie przetargu
explry of lendering period upływ okresu prze-
targowego
lendering period okres przetargowy
tendering procedure procedura przetargowa
tendo" cięgno, cięciwa
n
tensIle test próba rozciągania
tenslon rozciąganie. napięcie
surface tenslon napięcie powierzchniowe
tenslon member ściąg, cięgno
tenslon test machine aparat do badania roz-
ciągania
tent namiot
tentatlve próbny
o
term okres, czas trwania; wyrażenie
termInal stacja końcowa (Początkowa). urzą-
dzenie koncowe; zajezdnia
bus terminal dworzec autobusowy, pętla
D
termlnatlon zakończenie, wypowiedzenie
notlce ot termlnation wypowiedzenie
termlnology' terminologia
terminus stacja końcowa
o
terrain teren
lertlary trzeciorzędowy
tertlary creep pełzanie przyspieszone, pla- [J
styczne pełzanie
test badanie. próba; badać
abrasion test badanie ścieralności
beam test badanie ugięć nawierzchni ugięcie­
mlerzem beikowym
D
blas of tesl resull błąd systematyczny wyniku
badań
blood test badanie krwi (na zawartość alkoho-
lu)
o
compactlng factor test badanie współczynni­
ka zagęszczenia
compllanee test badanie podatności na od-
kształcenie
compression test badanie wytrzymałości na
ściskanie
diametrai test badanie na rozciąganie meto- [J
dą pośrednią, rozłupywanie
dralndown test, "dralnage test badanie (pró-
ba) odwodnienia
drlvlng lesl próba drogowa (pOjazdu), egza-
min z prowadzenia pojazdu
o
."dynamle creep test badanie dynamiczne peł­
zania
dynamie penetratlon test badanie gruntu [J
D

[J
[
[
 119
(sondą) wbijaną
- elułrJałlon test badanie wypłukiwania
field test badanie polowe
flre point test badanie punktu zapłonu
flre test próba na ognioodporność
-, flash poInt test badanie temperatury zapłonu
fl.w-table test badanie (próba) rozplywu (be-
tonu)
frequency sweep test badanie (obciążenia)
z różną częstotliwością
group analysls test jedno badanie w kilku la-
boratoriach
Hubbard Field tesl badanie metodą Hubbard
-Fialda (stabilności mieszanek mineralno-
-asfaltowych)
Hveern test badanie trójosiowego ściskania
mieszanki mineralno-bitumicznej w aparacie
Hveerna
10-5ltu test badanie polowe
Jndlrect tensIle creep test pośrednie badanie
rozciągania I pełzania
Indlreet tensIle strength test pośrednie bada-
nie wytrzymałości na rozciąganie
Inlllal sultablllly lesl początkowa próba przy-
datności (np. mateńalu)
Interlaborałory test comparlsons międzylabo­
ratoryjne badania porównawcze
melhylene bluelest badanie błękitem metyle-
nowym
mortar cube test badanie kostki z zaprawy
rolllng thln film Dven test, RTFOT badanie
w suszarce cienkiej wirowanej warsbNy (do
oceny zmian lepiszcza bitumicznego w etapie
starzenia w produkcji mieszanki)
l. ruggedness test badanie szorstkości
sampling test próba wyrywkowa
sedlmentatlon test badanie sedymentacyjne
slgnlflcancelest test statystyczny
slgnltlcance test resuJt znaczący wynik próby
slump test badanie konsystencji metodą stoż·
ka opadowego
splllllng lensllelest badanie wytrzyma/ości
(próbkI) na roz/upanle
statlc penetratlon test badanie sondą sta-
tyczną (gruntu)
. slallstlcal tesl test statystyczny
tensIle test próba rozciągania
test bench stoisko do prób. stół pomiarowy
test data dane testowe
test drlve jazda próbna
test frequency częstotliwość badań
test 10adJng obciążenie próbne
test mark oznaczenie badania
test method metoda badania
test preclslon dokładnóść badania
test report sprawozdanie z badań
test methods for aggregates
test result wynik badania
test rlg urządzenie do prób
test sectlon odcinek próbny
test sleve sito do badań
leslspeclmen próbka (do badań)
test stand stanowisko do prób
test track tor badawczy
lest lube probówka
testlng badanie, wykonywanie prób
thln fIlm Dven test, TFOT badanie w suszarce
cienkiej warstwy (do oceny zmian lepiszcza)
volumetrJc test badanie objętościowe
test rnethods for aggregates metody badawcze
kruszywa
afflnlty for bltumlnous blnders przyczepność
do lepiszcza asfaltowego
chemlcal analysis analiza chemiczna
compaetablllly (Rlgden). zagęszczalność (wg
Rigdena) .
degree of crushing stopień rozkruszenia
deseripilon of pelr.graphy opis petrografi-
czny
flaklness Index wskaźnik nieforemności ziarn
kruszywa
flow coefflcJent for coarse aggregates
wskaźnik wyplywu kruszywa grubego (z na-
czynia wibrowanego)
grading of filier uziarnienie wypełniacza
particie density gęstość ziarna
particIe slze dIstrlbutIon rozkład wielkości
ziaren
percentage of crushed partlcles procent ziar-
na pokruszonego
reslstance to alkall reactlon odporność na
odczyn alkaliczny
reslstance to fragmentatlon odporność na
rozkruszanie
reslstance to freezlng and thawlng odpor-
ność na zamrażanie i odmrażanie
reslstance to heat termoodporność, żarood­
porność
reslstance to polJshlng odporność na polero-
wanle·
reslstance to wear (mlcro-Deval) odporność
na ścieranie (oznaczenie metodą Mikro -
Devala)
sampllng pobieranie próbek
sand equlvalent wskaźnik piaskowy
sedlmentatlon analysls analiza sedymenta-
cyjna
shape Index współczynnik kształtu
shell eontent for eoarse aggregates zawar-
tość muszli w grubym kruszywie
slevlng method metoda przesiewania
soundness test, magneslum sulphate sound-
ness test badanie stałości objętości (siar·
'[f1
III~ I
H,;
test methods for aggregates
m czanem magnezowym)
stiffness effect ot filier on bitumlnous mlxes
wpływ wypełniacza na sztywność mieszanki
mineralno-asfaltowej
słudded tyre test badanie oponą okolcowaną
volds and bulk density porowatość i gęstość
pozorna
volume stabIlIty (drying shrlnkage) stałość
objętości (skurcz przy wysychaniu)
volume stabIlIty (sunburn) stałość objętości
(zgorzel słoneczna)
wałer absorptlon wodochłonność,absorpcja
wody
wałer content zawartość wody, wilgotność
water leachlng ługowanie wodą (przy ekstrak-
cjQ
water suction helght wysokość podciągania
wody
wałer susceptibillty / swelling
działanie wody/pęcznienie
wrażliwość na
test methods for cement metody badania ce-
mentu
chemical analysis analiza chemiczna
quantltatlve determlnatlon ot constituents
określenie ilościowe składników
settJngtlme and soundness czas wiązania
I i stałość objętości
strength wytrzymalość
test methods for flllers and sealants metody
badań wypełniaczy i zalew (w szczelinach)
11
II,.
for baekIng materlals metody badań wkładek
szczelinowych
for eold applied sealants metody badań za-
lew na zimno
I
I· for hot applied sealants metody badań zalew
na gorąco
'I for Joint filier metody badań wypełniaczy
szczelin
for preformed Jolnt-seals metody badań pre-
fabrykowanych wkładek szczelinowych
for primers metody badań gruntowników
(środków gruntujących)
test methods. for hot mlx asphalt metody ba-
dań mieszanek mineralno-asfaltowych na go·
rąco
binder eontent zawartość lepiszcza
binder drainage ot porous asphalt badanie
wyciekania lepiszcza z nawierzchni asfaltowej
porowatej
binder recovery: fractlonating column odzys-
kiwanie (ekstrakcja) lepiszcza: kolumna frak-
cjonująca
binder reeovery: rotary evaporator odzyskiwa-
nie lepiszcza: wyparnica obrotowa
compactlbillty zagęszczalność
compactlon degree stopień zagęszczenia
i
120
density by gamma rays badanie gęstości pro-
mieniami gamma (metodą izotopową)
density ot mlx gęstość mieszanki
density of speclmen by hydrostatic method
badanie gęstości mieszanki metodą hydrosta-
D
tyczną
density of specimen by measurement bada·
nie gęstości próbki przez pomiar objętości
grading uziarnienie
hydrauUc conductlvIty of porous asphalt
przepuszczalnośćwody przez warstwę asfal·
tową porowatą
Jndentatlon test on plates próba twardości
metodą wciskania wgłębnika na płycie
lndlrect tenslJe test pośrednie badanie roz-
ciągania, rozłupywanie
Jayer adheslon przyczepność międzywarstwo­
[J
wa, powiązanie warstw
layer thickness grubość warstwy
law temperature cracking spękania powodo-
wane niską tern peraturą
D
Marshall test badanie metodą Marshalla
preparation of sampies przygotowanie próbek
resIstance to fatigue odporność zmęczenio-
wa
resJstance to Indentation of gussasphalt od-
porność asfaftu lanego na wciskanie (wgłęb­
nikiem)
resistance to permanent deformatlon odpor-
D
ność na trwałe odkształcenia
reslstance to wear odporność na ścieranie
resistance to wear of porous asphaJt odpor-
ność na ścieranie nawierzchni asfaltowej po-
D
c
rowatej (drenUjące))
sampJing pobieranie próbek
segregatlon sensltlvlty skłonność do segrega-
cji
speclmen preparatlon: gyratory compactor
przygotowanie próbki do badań w iyroprasie
(prasie żyratorowej) . [J
speclmen preparatlon: impact compactor
przygotowanie próbki do badań w zagęszczar­
ce udarowej
specJmen preparatlon: slab compactor przy~
gotowanie próbki do badań zagęszczarką pły~
D
tową
speclmen preparation: vlbratory compactor
przygotowanie próbki do badań zagęszczarką
wibracyjną
D
statlc and dynamie creep test statyczna j dy-
namiczna próba na pełzanie
stlffness sztywność
temperature measurement pomiar tempera-
tury
vold content zawartość wolnych przestrzeni
water sensltlvJty of loosa mlx możliwość po- []
c
[
['
 121
chłaniania wody przez luźną mieszankę
waŁer sensttlvlty of speclmen zdolność nasią­
kania wodą próbek
wheel tracklng test badanie próbek w ko-
leinomierzu
test meŁhods for hydraulically bound materlałs
metody badań materiałów związanych spoiwem
hydraulicznym:
bearlng capacity nośność
binder actlvlty aktywność spoiwa
cement conlenł zawartość cementu
chemlcal and physical propertIes właściwo-
ści chemiczne l fizyczne
compactlblllty zagęszczalność
compresslve strengt:h wytrzymałość na ścis­
kanie
dlrect tensIle test próba bezpośredniego roz-
ciągania
fatlgue zmęczenie
flexural (bendlng) st.ength wytrzymałośćna
zginanie
Indlrect tenslfe stength wytrzymałośćna po-
średnie rozciąganie (rozłupywanie)
laboratory and on sIte density badanie gęsto­
ści w laboratorium i wterenie
laboratory density afte. settlng badanie gę­
stości po związaniu, w laboratorium
laboratory dry density gęstość objętościowa
szkieletu zbadana w laboratorium
moduJus ot elasticity, E moduł sprężystości,
współczynnik sprężystości
permeablilty przepuszczalność
pH value ot binders and components wartość
pH spoiw I składników
plasticlty Index wskaźnik plastyczności
pulverlsatlon sproszkowanie
reactlon to trost, trast heave, treeze/thaw be- •
havlour reakcja na mróz, wysadzina mrozo-
wa, zachowanie się w zakresie zamrażania/
odmrażania
sampllng and sample preparation pobieranie
i przygotowywanie próbek
sulphate content zawartość siarczanów
swelJing pęcznienie
water content zawartośćwody, wilgotność
workabIlIty urabialność
test methods for slurry suńaclngs metody ba-
dań nawierzchniowych warstw uszczelniających
(uszorstnlaJących) typu "sluny seal"
coheslon kohezja, spójność
conslstency konsystencja
preparatlon ot sampies betore testing przy-
gotowanie próbek przed badaniem
rate ot appllcatlon dozowanie
resldual binder content pozostała zawartość
lepiszcza
.L,
thaw
sampllng pobieranie próbek
wearlng ścieranie
test methods tor soUs metody badań gruntów
plate load obciążenie płytą
Proctor test badanie metodą Proctora
water permeablllty przepuszczalnośćwody
test methods tor suńace dresslngs metody ba-
dań powierzchniowych utrwaleń
accuracy ot spreading dokładność rozsypywa-
nia
adheslon adhezja
du.ablllty trwa/ość
rate ot applicatlon dozowanie
test methods tor unbound materlals metody
badań materiałów niezwiązanych:
bearlng capacity nośność
laboratory and on slte density gęstość zbada-
na w laboratorium i w terenie
permeablIlty przepuszc.zalność
repeated load triaxial test badanie trójosiowe
pod powtarzanym oąciążeniem
sampJIng and sample preparation pobieranie
i przygotowywanie próbek
testing badanie
acceptance testing badanie odbiorcze
audlt-testlng badanie wyrywkowe
desłructlve testing badanie niszczące
Inltlal type-testlng początkowa próba przydat-
ności
laboratory proficJency testing badanie facho-
wości (sprawności dZiałania) laboratorium
nondestructlve testing, NDT badanie nieni-
szczące
site testing badanie polowe (w terenie)
testing agent środek (uiywany) do badań
testIng laboratory laboratorium badawcze
type-testing badanie przydatności (np. mate-
riału)
testpIle pal próbny
teXllle tekstylny
geoteXllles geotekstylia
texllle bag flIter filtr tkaninowy (w Ulządzenlu
odpylającym na sucho)
texture tekstura
laser texture meter aparat laserowy do po-
miaru tekstury
macrotexture makrotekstura
mlcrotexture mikrotekstura
mlnl·texture meter, MTM (ręczny) miniaparat
do pomiaru tekstury
teXlure depth głębokość tekstury
texture meter przyrząd do pomiaru tekstury
thaw odwilż, topnienie
treeze/thaw behaviour zachowanie się w za-
kresie zamrażania/odmrażania
reslstance to treezlng and thawing odpor-
 l_

thaw 122

ność na zamrażanie i odmrażanie thoroughfare magistrala uliczna

c
welght limit durlngthaw eondltlons dopu- thread nić, gwint
szczalne obciążenie w okresie odwilży threaded tle bar kotwa gwintowana
theodollte teodolit three trzy
thermal termiczny, cieplny three-way (stop)coek kurek trójdrogowy
reference thermal detector porównawczy ter- threshold próg
miczny czujnik pomiarowy
thermal analysls analiza termiczna
thermal coefflclent współczynnik termiczny
threshold limit value, TLV graniczna wartość
progowa
treshold value wartość progowa
D
thermal crack pęknięcie termiczne throttle przepustnica. zawór dłaWiący
thermal eraeklng tworzenie się I)'s (pęknięć) through przez
pod wplywem temperetury through street, US thru street ulica przelota..
thermal detector termiczny czujnik pomiaro- wa (trenzytowa)
wy through traffle ruch przelotowy (tranzytowy)
thermal efflclency sprawność cieplna .throughput przerób, wydejność
thermallnsulatlon izolacja cieplna, termoizo-
lacja
throw·and·go technlque zasypanie (np. wyboju
na jezdnI) bez zagęszczenia
D
thermalshrlnkage skurcz termiczny throw·and-roll teehnlque zasypanie (np. wy-
thermal value wartość cieplna boju najezdnI) z bezpośrednim zawałowa­
thermlstor termistor
thermocouple termoelement
niem przez samochód ciężarowy
thrust parcie, napór
D
thermometer termometr thumb kciuk
agitating thermometer termometr mieszadło­
wy
bimetallIc asphalt Insert thermometer bime-
all thumbs (IdIom.) niezgrebiasz (niedołęga)
rule ofthumb (IdIom.) praktyczne zasada
thumb sllde suwak
D
talowy termometr do pomiaru temperatury thumb taek pluskiewka kreślarska. pinezka
mieszanki mineralno-asfaltowej thump uderzenie .
digital asphalt thermometer termometr cyfra..
wy do pomiaru temperatury mieszanki mine-
tleket bilet, metka
tldal (dotyczący) przyplywu (odpływu)
D
relno-asfaltowej tldal mud muł przyplywowy
solid stem thermometer termometr prętowy
stlrrlng thermometer termometr mieszadłoy.,y
surface thermometer termometr powierzch-
tJdal zone sfere przyplywu-odplywu
tlde prąd, przyplyw
high tlde wysoke woda
D
niowy tlde gate śluze przyplywowa
thermometer wlth asphalt probe termometr
do pomiaru temperatury mieszanki mieralno-
-asfaltowej
tlde mark znak zasięgu wód przyplywowych
tlde wator wysoka wode przyplywowa
tle polączenie,kołej. podkled
D
thermoplastlc termoplast, termoplastyczny perlpheral tle belka żelbetowa opasująca bu-
thermoplastlc materIal masa termoplastycz- dynek
ne
thermostat termostat
rIng tle belka żelbetowa opesuJąca budynek
threaded tle bar kotwa gwintowa
D
thesis dysertacja (praca naukowa); teza tle bar kotwa
thick gruby tle rod cięgno. ściąg
j thlek-bed method metoda grubej warstwy
thlckness grubość, miąższość
tlght szczelny
tlghten zacisnąć. uszczelnić
D
thlckness deslgn wymiarowanie grubości tlghten one's belt (Idiom.) przyciągnąć pasa
thln cienki
,I thln film oven test, TFOT badanie w suszarce
cienkiej warstwy (do oceny zmian lepiszcza)
tfghtness szczelność
tlle dechówka, pustak
tlle eutter przecinacz płytek
D
thln-bed method metoda cienkiej warstwy tlle draln dren rurkowy
third trzeci
thlrd party osoba(y) trzecia(e), niezależna in-
stytucja
tlled kryty dachówką, wylożony kefiami (płyta­
mQ D
I
,
third party Inspection kontrola niezależna
tller dekarz, kaflarz
tllt pochylenie; przechyiać
!
(wykonana przez osoby trzecie)
thlxotropy tiksotropia
tlltlng eonrete mlxer betoniarka z bębnem
przechylnym D
I... D
[
t,-
:1
3. 123 track
,
timber drewno toleranee zone obszar tolerancji
clean tlmber, elear tlmber drewno bez sęków toll opłata. myto
converted tlmber drewno użytkowe electronlc tollIng elektroniczne pobieranie
cross tlmhered drewniana konstrukcja krato- opIat drogowych
wa toll booth budka do pobierania opłat
glued lamlnated łimber sklejka laminatów toll road droga płatna (z mytem)
drewnianych toluene Insolubles substancje nierozpuszcza-
grade of tlmber gatunek drewna lne toluenem
half-tlmbered bulldlng budynek z muru pru- tongs kleszcze, szczypce
skiego tongue język, wypust
sawo tImber tarcica tongued and grooved połączony na pióro
solid structural tlmber drewno budowlane i wpust
solid tlmber drewno masywne tool narzędzie
square tlmber, squared łimber kantówka battlng tool dłuto płaskie. dłuto gładkie (ka-
structural ~Imber drewno budowlane
l tlmber beam belka drewniana
tlmber bracket łubek drewniany
mieniarskie)
hand tool narzędzie ręczne
tool box skrzynka narzędziowa
tlmber decking deskowanie drewniane tool pusher wiertniczy
tlmbar peck młotek dekarski tooth ząb, wycinać w zęby
timber pest szkodnik drzewny top wierzchołek, szczyt ..
tlmber pile pal drewniany top layer warstwa wierzchnia (górna)
timber plank bal drewniany top _lab płyta pomostu
tImbar post słup drewniany top 5011 humus
tlmber structure konstrukcja drewniana top vlew widok z góry, rzut główny poziomy
tlmber support podpora drewniana topplng warstwa wierzchnia
tlmber wedge klin drewniany whlte topplng (Idiom.) warstwa betonu ułożc-
tlmberlng deskowanie, obudowa drewniana na na nawierzchni asfaltowej
tlme czas topcoat powłoka nawierzchniowa
crltlcal tlme gap graniczny przedział czasu topie temat
In tlme, In good tlme punktualnie topleal treatment tematyczne potraktowanie
lost tlma czas stracony (np. sprawy)
on tlme punktualnie torque moment obrotowy
part tlme niepełny wymiar godzin torrent potok
reaetlon tlma czas reakcji torslon skręcanie
tIme consuming czasochłonny total całkowity
tlme gap, tIme Interval przedział czasu tow holowanie
tlme ot flow czas przepływu tow away odholować
tlme.recorder zegar kontrolny tow-path droga holownIcza (przy kanale do
tlme _heet lista płacy godzinowej. lista obec- holowania statków)
ności towlng away odholowanie
tlmlHllstanee diagram YJYkres czasowo- towlng hook hak holowniczy
-odleglościowy tower wieża
tlmetable rozkład jazdy. rozkład zajęć (mobile) access and working tower ruchomy
tlnker (Idiom.) partacz pomost roboczy
tlp przechylać, wywracać tower scaffold pomost rusztowaniowy
tlpplng lorry samochód ciężarowy wywrotka łown miasto
tlpplng wagon wagon wywrotka, koleba tawn plannlng urbanistyka, planowanie miast
tlre opona toxle toksyczny. trujący
toggle przetyczka toxłc waste odpady toksyczne
qulek-relea_e toggle zamek szybko rozłączal­ trace ślad
ny; zamek błyskawiczny traceablllty możność prześledzenia
. toggle _wlteh przełącznik migowy przechylny trachyte petr. trachit
toleranee tolerancja traelng paper kalka kreślarska
allowable tolerance dopuszczalna tolerancja track tor, koleina
dellvery tolerance tolerancja dostawy clreular test traek kołowrót(kołowy tor) do
. tolerance on geometry tolerancja wymiaru badań nawierzchni
 track
cover one's traeks (Idiom.)
ślady
cycle track ścieżka rowerowa
zatrzeć za sobą
keep tra ck utrzymywaćślad jazdy
no traeks zabronione dla pojazdów gąsienico-
wych
on-track utorowany
lrack bed podsypka pod szyny
track constructlon wark roboty torowe
track down wyszukać
track laylng machIne układarka torów
track system urządzenie torowe
tracked paver układarka gąsienicowa
tracked vehlcle pojazd gąsienicowy
tracklng koleinowanie, koleiny (ślady kół)
wheel tracklng test badanie próbek w kole-
inomierzu
tractor ciągnik, traktor
tractor-trall~r przyczepa traktorowa
tra de handel. zawód
tree trade wolny handel
grocerytrade handel towarami spoiywczymi
i gospodarstwa domowego
łrade assoclatlon związek przedsiębiorstw,
zrzeszenie branżowe
trade barrler ograniczenia w handlu
I
I
trade deslgnatIon oznaczenie handlowe
trade mark, TM znak towarowy, znak fabrycz-
ny
trade name nazwa handlowa
trade organlsation organizacja handlowa
J trade prlce cena hurtowa (rynkowa)
, trade register rejestr handlowy
trade secret tajemnica handlowa
trade unlon związek zawodowy
l J
,l
,
trafflc ruch
average dally trafflc, ADT średni ruch dobowy
com muter traffio ruch do i z pracy
generated traffJc ruch wzbudzony
gyratory traffio ruch okrężny
I heavlly trafficked znacznie obciążony ruchem
heavy duty lrallle ciężki ruch
l hourly traffic flow godzinowe natężenie ruchu
inbound traffIc ruch wjeżdżający (np. do mia-
sta)
law traffic road droga o małym natężeniu ru-
chu
meetlng traffIe, oneomlng traffic,apposlng
traffJc ruch z kierunku przeciwnego
orlgIn and destinatlon traffic ruch źródło-cel
outbound traffic ruch wyjeżdżający
peak trafflc szczytowe natężenie ruchu
prlvate vehicle traffle ruch samochodów oso-
bowych
road trafflc laws przepisy o ruchu drogowym,
prawo o ruchu drogowym
124
E
smoothness of traffle flow równomierność
przepływu ruchu
straight ahead trafflc ruch przelotowy
L\
through traffic ruch przelotowy, ruch tranzyto- J
wy
traffic accldent wypadek drogowy
trafflc analysis analiza ruchu
O :",.
traffic area obszar ruchu
traffic assessment ocena natężenie ruchu,
diagnoza ruchu
trafflc assignment obciążenie ruchem n
lralfle bump próg na jezdni (spowalniający) t:J
traffIc catmlng uspokojenie ruchu
trafflc census, traffic count pomiar ruchu
traffJc conditions warunki ruchu Dl,
trafflc eon e gumowy pachołek przenośny
traffIc congestton zator
trafflc controi regulacja ruchu, sterowanie ru-
chem 11.
traffic control centre centrala regulacji ruchu L~ 1
traffic controlIer przyrząd sterowniczy ruchu,
sterownik
trafflc density gęstość ruchu
lralllc deleetor detektorruchu
D
J
lrallle dlslrlbullon rozkład ruchu
traffic diverslon objazd (ruchu)
Dl
traff]c engineer inżynier ruchu
traffic englneerlng inżynieria ruchu
trafffe file ruch w kolejce Ueden za drugim)
traffle flow potok ruchu, strumień ruchu D,.,
trafffc flow plan wykres potoków ruchu, wy-
kres natężeń ruchu
trafiic fluctuation wahania (fIuktacja) ruchu
traffic forecast prognoza ruchu, prognozowa-
nie ruchu [1
trafflc generation wzbudzenie ruchu
traffic Impact assessment ocena oddziaływa-
nia ruchu
trafflc Intensity natężenie ruchu Dr
trafffc Island wyspa rozdzielająca
traffle jam zator
traffIc lane pas ruchu
lraflle IIghl sygnał świetlny
traffic load obciążenie ruchem
traffle loadlng obciążenie ruchem (liczba po-
jazdów przejeżdżającychwjednostce czasu
Oi
0 1
'1'
odoinek drogI)
traffle management zarządzanie ruchem
traffic master plan plan generalny ruchu (dro-
~w~~
trafflc modelllng modelowanie ruchu D'i'
traffic noise halas drogowy
traffJe parameter parametr ruchu
trafflc regulations regulacja ruchu (prawna D.".
i techniczna)
traffie relief odciążenie ruchu
o
D
c
 125
trafflc restralnt ograniczenie ruchu
traffJc restralnt zone, trafflc restralnt area
strefa ograniczenia ruchu
trafflc safety bezpieczeństwo ruchu
trafflc segregation segregacja ruchu drogo~
wego
trafIle sigo znak drogowy pionowy
trafflc slgnlng oznakowanie pionowe
traffic speed prędkość ruchu
traffie stream strumień ruchu
traffle survellJance nadzór nad ruchem
trafflc survey badanie ruchu
trafflc volume natężenie ruchu, wielkość ru-
chu
trafflc wJth trae flow ruch swobodny, płynny
trafflc-actuated (slgnal) control sterowanie
sygnalizacją zależnie od ruchu
traffJcator kierunkowskaz
trafficked pod ruchem, pod obciążeniem rucho-
wym
heavlly trafficked mocno obciążony ruchem
traller przyczepa
~'
semltraller naczepa
tracłor·traller przyczepa traktorowa
train pociąg
roller traln walec ciągniony
tram tramwaj
tramway linia tramwajowa
transdueer przetwornik
dispiaeement transdueer przetwornik przesu-
nięcia dialektrycznego, przetwornik przemie-
szczeń
IInear variabie dlfferentlal transdueer, LVOT
liniowo zmienny przetwornik różniczkowy
load transdueer przetwornik wartości obciąże­
nia
temperature transducer przetwornik tempe-
ratury
transfer przenoszenie, przekazywanie, transfer
teehnology transfer transfer technologii
transferring przenoszenie
transformer transformator
transle"t przejściowy, nieustalony
transIt transport publiczny
publie transit transport publiczny
rapld transit szybka kolej miejska
rapid transit system system szybkiego trans-
portu pubiicznego
transltJon przejście
transltion eurve krzywa przejściowa
transltion length długość krzywej przejściowej
translation tłumaczenie
transmisslon przekazywanie, przesyłanie
transmisslon ot load przekazywanie obciąże­
nia
transmltler nadajnik
treatment
transparency przezroczystość,folia przezroczy-
sta
transport transport
Oeparłment ot Transport, OoT, dep.: Dip GB
ministerstwo transportu
feeder transport transport dojazdowy (dopro-
wadzający)
trelght transport transport towarów
Intermodal transport transport kombinowany
(różnymi środkami przewozu)
means ot transport środki transportu
plggybaek transport transport przyczep na
wagonach platformach
prlvate transport transport indywidualny
pubJle transport transport publiczny, tran-
sport zbiorowy
transport mode rodzaj transportu
transport vehlele pojazd przewozowy
transportatlon transport
Oeparłment of Transportatlon, DOT, USDOT
US ministerstwo transportu
rall bound transportatlon transport szynowy
transportatIon network sieć przewozowa
Transportatton Researeh Board, TRB US
Urząd Badań Transportu
transverse poprzeczny
transverse eamber przekrój poprzeczny da-
szkowy .~.
transverse erossfall spadek poprzeczny
transverse depresslon wklęsłość
transverse profile przekrój poprzeczny
trap pułapka
trapezoid trapez
trapezoldal fatigue test trapezowa próba
zmęczeniowa
traproek trap (skały wylewne ciemne silnie za-
sadowe)
trash śmieci, odpadki
travel podróż
business travel podróż w interesach, podróż
służbowa
travel expenses koszty podróży
travel speed prędkość podróży
travel time czas podróży
travelled way jezdnia (bez poboczy, zatok au·
tobusowych)
travelier podróżny
traverse ciąg poligonowy
tray taca, kol)'lko. paieta
treat obrabiać
Dutch treat (/d/om.) każdy płaci za siebie (np.
wspólny posiłek w restauracjI)
treatment obróbka, potraktowanie
areal treatment obróbka powierzchni
equal treatment jednakowe traktowanie, ob-
róbka
 L
treatment 126

mulch treatment mulczowanie (naniesienie trough koryto

na powierzchnię ściółki z lepiszczem w celu
ochrony przed wysychaniem i erozją)
5urface treatment obróbka powierzchni, po-
wierzchniowa pielęgnacja, powierzchniowe
utrwalenie
topleal treatment tematyczne potraktowanie
(np. sprawy)
łree drzewo
trough brJdge most z pomostem niecko'łł}'m
troughed sheetlng blacha ksztattowa, blacha
falista
trowel kielnia, packa metalowa
D
truck samochód Ciężarowy·
agttatlngtruck mieszarka samochodowa
bottom dump truck samochód wywrotka
dennozsypna
fi
._J

łree stump pniak conveyor truck samochód ciężaro'łł}' z taśmą

łree trunk pień drzewa przenośnika
łree wark roboty przy drzewostanie (drogo- dump truck samochód wywrotka
wym) 11ft truck, !ork·llft truck wózek podnośnikowy,
treedozer karczownik (maszyna) wózek jezd nioVIY widłowy
trench rów; kopać rów towed truck pociąg drogowy ciężarowy
cutoff trench rów uszczelniający
trench bottom dno rowu, dno wykopu
truck release agent środek zapobiegający
przyleganiu do powierzchnlladunkowej (np.
D
c
trench excavator koparka do rowów samochodów, przewożących mieszankę mi-
trench support rozparcie I odeskowanie ścian neralno-asfaitową)
rowu (wykopu) trucker kierowca samochodu ciężarowego
łrenchlng kopanie rowów trumpet lunetlon wąze! "trąbka"
trenchless bez rowów trunk pień, trzon

. ,,
trlal próba, badanie
field trlal badanie polowe
on trlal na próbę (warunkowo), po 'ńYpróbowa­
trunkroad droga główna
tunnel tunel
turf murawa, darnina
D
niu tuńed area trawnik, murawa
trlal ballaDo balon próbny turfing zadarnianie
trlal groutlng próbne wtłaczanie (wstrzykiwa-
nie) zaprawy (roztworu)
turn obrót, zwrot, zakręt
opposed tUm skręt w lewo
D
trlal hole otwór badawczy turn left, turn rlght skręcać w lewo, skręcać
trlal mlx mieszanka próbna wprawo

i
trlal plt szybik badawczy
trlal run jazda próbna (pojazdu)
turn off; turn on zakręcić
turnlng bay plac do zawracania
D
trlal stretch (drogowy) odcinek doświadczalny turnlng point punkt zwrotu
i
!1
Il
triangle trójkąt
trlangular trójkątny
trlangular baUen listwa trójkątna
turnout plac do zawracania pojazdów, kolej. roz-
jazd
turnover obrót
o
iI
trlaxlal trójosiowy turnpike autostrada płatna
, 1
trlchloroethylene trójchloroetylen, tri tweezer pinceta
Ii trlm obciosywać, profilować twistIng (aetlon) skręcanie
II tree trlmmlng obciosywanie drzewa
trlmmlng prOfilowanie. przycinanie (np. gaięZ~
twa dwa
two-Iane dwupaso'łł}'
I 'I
II
verge trlmmlng przycinanie (wyrównywanie)
pobocza, ociosanie do kantu
trlp jazda, podróż
round trlp podróż okrężna
two-revel dwupoziomowy
two-way road droga jednoprzestrzenna dwu-
kiarunkowa (bez pasa dzielącego)
two-wheel traffic ruch dwukoło'łł}'
c
I
trlp asslgnment przypisywenie podróty do
tras
trlp dlstrJbutlon rozkład podróty
type tyP. rodzaj
dlstress type rodzaj szkody
Inltlal type testing początkowa próba p(Zydat- o
l tripod trójnóg, statyw trójnożny noścl
trolley wózek, tramwej
trolley bus trolejbus
trouble usterka
trouble shooter brakarz
mlx type rodzaj (typ) mieszanki
type and scope rodzaj i zakres
typ. approval aprobata rodzaju (typu)
type evaluatlon rodzaj wyceny (oceny)
c
trouble shootlng wykrywanie i usuwanie uste- type ot motor vehlcle rodzaj samochodu
rek type-testlng badanie przydatności (np. mate-
D
l
!
i
o

D
D
[
 "
r
,

127 yacuum

rialu) unemployment beneflt zasiłek dla bezrobot-

j typlcal typowy
typlcal cross sectlon typowy przekrój po-
przeczny
tyre, US tlre opona
bald tyre opona bez bieżnika, "łysa" opona
dual tyre opona bliźniacza
fiat tyre opona spłaszczona (bez powietrza)
retread tyre regeneracja bieżnika opony
scrap tyre zużyta opona
smooth tread tyre opona ze startą rzeźbą
bieżnika
studded tyre opona okolcowana
super single tyre pojedyncza opona wysoko-
ciśnieniowa
twln tyres opony bliźniacze
tyre contaet area powierzchnia styku opony
(z nawierzchnią)
tyre contact pressure ciśnienie opony na na~
wierzchnię
tyre Inflatlon pressure ciśnienie wewnątrz
opony
;1, tyre pressure ciśnienie w ogumieniu
tyre tread rzeźba bieżnika opony
u urban area obszar miejski, strefa miejska
ultraflnes drobne cząstki
unaged niezestarzaly
unamblguous niedwuznaczny
unblased nieuprzedzony, bezstronny
unbound niezwiązany
unbound materlal materiał niezwiązany
unconsolldated nieumocniony
uncrushed nielamany
uncrushed particie kruszywo niełamane
underground podziemny
underground parking garage podziemny ga-
raż parkingowy
underground ralIway, underground kolej pod-
ziemna
underlay podkład, podłoże
undermlnlng podmywanie, rozmywanie
underpass przejście dolem, przepust
underseallng uszczelnienie dolne (spodnie)
J
11
undersize podziarno
undlsturbed nienaruszony
undlsturbed sample próbka o nienaruszonej
u strukturze
undlsturbed soli grunt o nienaruszonej struk-
turze
undredgeable niepogłębialny
unemployment bezrobocie
nych
unevenness nierówność
unlaxlal jednoosiowy
unlaxlal straln odkształceniejednoosiowe
unlaxlal stress naprężeniejednoosiowe, nor-
malne
uniform jednorodny, jednolity
unllateral jednostronny
unit jednostka, element
base unit jednostka podstawowa
unit ot measurement jednostka miary
unit prlce cena jednostkowa
unleaded bezołowiowy
unload wyładowywać, odciążać
up~ate aktualizować
upgrade odcinek wzniesienia
upheaval wypiętrzenie, paczenie
upper górny I wyższy
upper lImiting devlatlon górne odchylenie
graniczne
upper IImłtingvalue górna wartość graniczna
uppermost najwyższy, szczytowy
uproot karczować
upward wznoszący się
upward slope wzniesienie
urban miejski
urban dlstrJct dzielnica miasta
urban motorway autostrada miejska
urban road ulica miejska
urban sprawi nieregularnie rozrzucone domy
wmieście
urban trafflc ruch miejski
usablllly używalność
use korzystanie, stosowanie
useful u!yteczny
usefulllfe trwałość użyteczna
user użytkownik
road user użytkownik drogi
utllltles uzyteczność, pożytek, Instalacje
publle utllltles zakłady uzyteczności publicz-
nej
utlllty uzbrojenie (uHcy)
utlllty room obszar z urządzeniami zasilania
v
V-blade pług odśnieżny w kształcie klina,le-
miesz w kształcie litery V
vacuum próżnia
vacuum pump pompa próżniowa
vacuum resldue reszta próiniowa

l"
L~

I~
 I~
validatlon 128

vaJldaŁlon uprawomocnienie, zatwierdzenie varnlsh lakier, pokost

valldlty ważność varnlsh remover zmywacz lakieru
period ot valldlty okres ważności
valley dolina, kosz dachu
valley batten listwa kosza dachu
vault sklepienie
vegetatlon roślinność, wegetacja (okres wzros-
tu roślin)
o
value wartość

o
vehlcle pOjazd
accepted reference value wartość odniesie- air cushlon vehlcle poduszkowiec, pojazd na
nia poduszce powietrznej
aetual value wartość rzeczywista artlculated vehlcle pojazd przegubowy
add value ulepszyć commerclal vehlcle pojazd ciężarowy
alert value wartość ostrzegawcza cross-country vehlcle pOja'zd terenowy .
characterlstlc value wartość charakterystycz- delivery vehlcle samochód furgon dostaw-
na czy

c
conventional true value wartość dokładna heavy goods vehlcle, HGV ciężki samochód
deslred value wartość zadana ciężarowy
Individual value wartość indywidualna ljed- heavy vehlcle pojazd ciężarowy (o dużej ma-
nostkowa) sie)

limit value wartość graniczna
lower lImiting value dolna wartość graniczna
mldpoint value wartość średnia
Domlnal vaJue wartość nominalna
numerical value wartość liczbowa
prese"t value wartość aktualna (bieżąca)
reference value wartość odniesienia
risk value wartość ryzyka
target composltion value docelowa wartość
zestawu
target value wartość docelowa
threshold value wartość progowa, wartość
graniczna
true value wartość rzeczywista (realna)
upper lImiting value górna wartość graniczna
value anałysls analiza wartości
value engłneerlng analiza wartości, iniynieria
wartości
value of a quantity wartość wielkości
valve zasuwa, zawór
check valve, no-return valve zawór odcinający
(zwrotny)
In-Iine valve zawór przelotowy
van (mała) ciężarówka, samochód dostawczy
dellvery van furgonetka
vane końcówka krzyżakowa sondy obrotowej
vaporise parować, odparowywać
vapour, US vapor para
vapour barrier przegroda paroszczelna
vapour escape layer warstwa uchodzącej pary
varlable zmienna; zmienny
varlable message sign znak o zmiennych in-
formacjach
variance wariancja
varlance analysls analiza wariancyjna
varlatlon zmiana, zmienność
coefflclent of varlatlon współczynnikzmien-
ności
varlety control zmniejszenie różnorodności
c
motor vehlcle pojazd mechaniczny
prlvate vehlcle trafflc ruch samochodów indy-
widualnych
recovery vehlcle samochód ratowniczy
tracked vehlcle pojazd gąsiennicowy
vehlcle actuatlon sygnalizacja akomodacyjna n
vehlcle clearance e':lvelope obwiednia skrajni U
pojazdu
vehlcle fleet park samochodowy
vehlcle frame rama samochodu
vehlcle Inspectil;m badanie techniczne pojaz-
du
D
vehlcle occup~nt pasażer pojazdu
vehlcle ownershlp rate stopień motoryzacji
(np. kraju)
vehlcle parapet balustrada ochronna dla po-
D
jazdów
vehlcle platoon kolumna samochodowa
vehlcle restralnt system system zabezpiecza-
jący pasażerów pojazdu (od skutku przyspie-
szenia ujemnego)
c
vehlcle spaclng odległość między pojazdami
veln iyła
veloclty prędkość
D
vent odpowietrznik, otwór wentylacyjny
ventlng odpowietrzanie
ventllate wietrzyć, przewietrzać
ventllatlng plpe przewód wentylacyjny
o
ventllatlng shaft szyb wentylacyjny
ventllation wentylacja, przewietrzanie
ventllałion system system wentylacyjny
venue miejsce spotkania, prawno miejsce roz-
prawy
verge krawędź, pobocze nieumocnione (grunto-
we)
hardened verge pobocze umocnione
c
verge trimmIng wyrównywanie krawędzi jezd~
ni. pobocza
veriflcałlon weryfikacja. sprawdzanie, legaliza-
[
D
[
[
[
[
 129 walkway

cja condltlons of vlsiblIity warunki widoczności

verlfy weryfikować visibllity dlstance odległość widoczności
verłlcal pionowy vlsual wzrokowy, wizualny
.. sag vertlcal curve łuk pionowy wklęsły
vertJcal allgnment przekrój podłużny, profil
vlsual aeulty ostrość wzroku
vlsual assessment ocena wzrokowa
podłużny, niweleta vlsuai Inspectlon ocena wizualna
verłical curvałure krzywizna w przekroju pod- vlsuallntrusion zakłócenia wizualne
łużnym vold (1) pusty, próżny
vertical curve łuk pionowy vold (2) wolne przestrzenie, pory, pustki
vet badać alr vold content zawartość powietrza (w beto-
-~ I
vlable zdolny do życia nie napowietrzonym)
, resldual volds pozostała wolna przestrzeń
~i vladuet wiadukt
vlbrate wibrować, drgać vold content zawartość wolnych przestrzeni
vlbratlng plate wibrator płytowy, płyta wibra- vold In concrete "rakowatość" betonu, pustki
cyjna na powierzchni betonu
vIbratlng roller walec wibracyjny volds lllled wlth asphall, VFA US wolne
vlbratlng sereen sito wibracyjne przestrzenie wypełnione asfaltem
vlbratlngtamper ubijak wibracyjny volds 1I11ed wlth binder I VFB wolne prze-
vIbratlon wibracje strzenie wypełnione lepiszczem
vlbrator wibrator volds In mineral aggrega1e, VMA wolne prze:
external vlbrator wibrator zewnętrzny strzenie w mieszance mineralnej
Internal vlbrator wibrator zanurzeniowy (buła­ volds In totał mlx, VTM wolne przestrzenie
wowy) w mieszance mineralno-asfaltowej
plate vibrator wibrator płytowy vords ratlo wskaźnik porowatości
vlbratory wibracyjny voldless bez wolnych przestrzeni
vlbratory roller walec wibracyjny volcanlc wulkaniczny
vlbratory table stół wibracyjny volume objętość, ilość
vlclnlty sąsiedztwo, otoczenie trafflc volume natężenie ruchu, wielkość ru-
chu '
vlew widok
volume stabIlIty stałość objętości
bałtom vlew widok od dołu
volumełrlc objętościowy
sIde vlew widok z boku
volumetrlc aoalysls analiza miareczkowa
top vlew widok z góry
volumełrlc deslgn projektowanie metodą ob-
vlrgin rodzimy, pierwotny
jętościową
virgtn material materiał rodzimy
volumetrlc test badanie odkształcenia objęto­
vlrtually wirtualnie, pozornie
ściowego
viscoelastlc lepkosprężysty
viscoelastlclty lepkosprężystość
IInear vlscoelastlclty liniowa lepkospręiy­
stość
vlseometer lepkościomierz
rotational vlseometer lepkościomierz obroto-
w
wy wage zarobek, płaca
Saybolt viscometer lepkościomierz Saybolta- basic wages płaca podstawowa
-Furola hourly wage zarobek godZinowy
standard tar viscometer, STV znormalizowany wage and salary costs koszty wynagrodzenia i
lepkościomierz smoły pensje
tar viscometer lepkościomierz smoły wage clalm żądanłe podwyżki plac
vlscoslty lepkość wage earner żarobkujący, pobierający płacę
absolute viscosity lepkość dynamiczna wage level poziom zarobków
dynamie viscosity lepkość dynamiczna ·walver zaniechanie
klnematle viscoslty lepkość kinematyczna colllsion damage walver, COW ubezpieczenie
Iu Saybolt-Furol vlscoslty US iepkość Sayboita- wypadkowe bez udziału własnego
-Furola walk iść
vIscous lepki walkIng speed, walking pace szybkość cho-
highlyviscous o dużej lepkości du, tempo chodu
vlslblllty widzialność, wido~zność walkway przejście, chodnik, pasaż pieszy

[
IP
i 130
I wall

wall ściana water bath kąpiel wodna

[
IIIPi footwall spąg, spód (pokładu)
formwork for walls deskowanie ściany
water bucket czerpak do wody
wałer condltJons warunki wodne
[
,II hangIng wall ściana podwieszona water content wilgotność
li head wall ściana czołowa
retalnlng wall ściana oporowa
water course ciek (wodny)
wałer deloniser urządzenie do dejonizacji wo-
l'
d
toe wall niska ściana oporowa u spodu nasy- dy
I pu water discharge wypływ wody, przepływ wody
wall outlet gniazdo wtykowe naśclenne water dlsposal odprowadzenie wód

l
wall panel boazeria wałer gauge wodowskaz
wall sheathlng okładzina ścienna water hardness twardość wody
walJ tle kotew ścienna, ściągacz water immerslon test badanie przez zanurze-

II wall top oporęcznienie, balustrada, parapet, nie w wodzie

ściana podokienna
I walllng unit element muru
i wing wall skrzydło (przyczółka)
wallcoverlng okładzina ścienna
wallpaper tapeta
warn ostrzegać, zaalarmować
warnlng cone stożek ostrzegawczy
warning devlce urządzenie ostrzegawcze
warnlng slgn znak ostrzegawczy
warnlng triangle trójkąt ostrzegawczy
warnlng walstcoat kamizelka ochronna, ka-
mizelka ostrzegawcza
warp wypaczenie, paczyć się
warping Joint szczelina przeciwpaczenlowa
c
water Jncurslon wtargnięcie wody
water jet pump pompa strumieniowa wody
wałer layer warstwa wody
water level poziom wody, poziomnica wodna
water meadow łąka nawadniana
water meter wodomierz
water plpe wodociąg
water protection ochrona wody
D
water quality jakość wody
water reducing admixture domieszka upłyn-
niająca
water repellent hydrofobowy
water rlght prawo wodne
o
water softener środek do zmiękczania wody

j
warranty gwarancja
warranty claim roszczenie gwarancyjne
water soluble rozpuszczalny w wodzie
water splash rozbryzg wody
D
wash wlth acld trawienie kwasem water staJn plama wodna
washboarding sfalowanie (tarka) water supply zaopatrzenie w wodę
washer podkładka, pierścień uszczelniający water susceptlbllity wrażliwość na dzialanie
wasle odpady wody
munlcJpal waste combustlon ash popiół ze watertable zwierciadło wody (gruntowej), pa-
spalania odpadków miejskich
wasłe alr powietrze zużyte
wasłe dlsposaJ usuwanIe odpadów
ziom wody (gruntowej)
water łap zawór do wody, kran
water tower wieża ciśnień
[]
wasłe Inclneration spopielanie odpadów water treatment oczyszczanie wody, uzdatnia-
wasłe material materiał odpadowy niewody
wasłe water woda odpływowa, ścieki
wasłe water dlsposal usuwanie ścieków
water treatment planł stacja uzdatniania wo-
dy
LI
wałer woda water-bearing stratum warstwa wodonośna
adheslve water woda włoskowata, woda kapi-
larna
dlsłllled wałer woda destylowana
ground wałer woda gruntowa
water-borne przenoszony drogą wodną, uno-
szący się na wodzie
waterbound macadam nawierzchnia tłucznio-
wa
c
ground wałer łabie zwierciadło wody grunto-
wej, poziom wody gruntowej
heJd water woda błonkowa
potable water, drinking water woda pitna
waterlng can polewaczka
wałerlogged namoknięty, wodonośny
waterslope spadek wody
watertlght wodoszczelny
o
stormwater woda burzowa waterway droga wodna
subsoll water woda gruntowa waterproof wodoodporny, nieprzemakalny
surface water woda powierzchniowa waterproof membrane membrana wodood-
łap water woda wodociągowa porna
water absorptlon absorpcja wody, wchłania­ waterproofing izolacja wodoodporna
niewody waterproofing base podłoże uszczelnione

[
c
[

I~i.·.
U
 131 welt

waterproofing course warstwa wodoizolacyj- gowy

na welgh box skrzynka do odważników
wattllng roboty faszynowe (przy umacnianiu welgh brldge waga pomostowa

Ij dna)
wave fala
green wave zielona fala
wax wosk, parafina
waX cantent zawartość parafiny
welgh hopper lej wagowy, kosz wagowy
weJgh-ln-motlon, WIM ważenie w ruchu (sy-
stem ważenia pojazdów)
welght ciężar, odważnik
self-welght ciężar własny
way droga set of welghts zestaw odważników

I
~
beltway obwodnica welghl limit dopuszczaine obciążenie
carrlageway Jezdnia welght IImll during lhaw condltlons dopu-
causeway droga na grobli szczalne obciążenie w okresie odwilży
clearway droga bez zatrzymywania welr jaz
drlveway droga dojazdowa, podjazd weld spoina, spawać

,J
"
dual carrlageway road droga dwujezdniowa
expressway droga ekspresowa
footway chodnik
are weldlng spawanie łukowe
butt weld spoina czołowa
gag..shlelded are weldlng spawanie łukowe
freeway US autostrada w osłonie gazów obojętnych
glve way przestrzegać pierwszeństwa prze- weld quallty Jakość spawania
jazdu welded Joint złącze spawane
gIve way IIne linia zatrzymania welded fabrlc siatka spawana
motarway autostrada welded wlre fabrlc siatka druciana spawana
one-way street ulica-jednokierunkowa weldlng rod elektroda do spawania łukowego
parkway US droga turystyczna, droga krajo- weldlng sehedule plan spawania
brazowa weldlng transformer transformator spawalni-
rlght of way pas drogowy, pierwszeństwo czy
przejazdu well (:1.) studnia
roadway jezdnia Arteslan well studnia artezyjska
~j
taxlway droga kołowania cased well studnia obudowana
through travelled way pas ruchu dla ruchu deep well studnia giębinowa
tranzytowego gravel-packed well studnia z filtrem żwirowym
tramway linia tramwajowa IIned well studnia z wykładziną
travelled way jezdnia właściwa (bez dodatko- percolatlon well studnia chłonna
wych pasów ruchu) shallow well studnia płytka
~', wayleave prawo przejazdu (przez cudzy grunt) well capaelty pojemność studni
wear zużycie, ścieranie well discharge wydajność studni
5urface wear zużycie powierzchniowe well flIter filtr studzienny
wear and tear zużycie (nawierzchni) well flaor dno studni
wear reslstance odporność na zużycie well faundatlon studnia fundamentowa
wearlng course warstwa ścieralna wellllnlng obudowa studni
worn out wytarty, zniszczony welllawerlng opuszczanie studni
weather pogoda well radlus promień studni
weałher condltlons warunki pogodowe well shaft otwór studzienny
weathered .zwietrzały well sinkIng budowa studni
weatherlng wietrzenie, starzenie well sinkIng method metoda budowy studni
weave przeplatać well slte miejsce wiercenia
weavlng length długość przeplatania well tubing rury studzienne
wedge klin well whlstle gwizdek studzienny
weed chwast, zielsko wellbore fili-up 'łłYpełnianie otworu wiertnicze-
weedkllllng odchwaszczanie go
weed klller herbicyd, środek chwastobójczy yleld of well wydajność studni
weekday dzień roboczy well (2) dobrze
weephole otwór odpływowy, otwór odwadniają­ well graded dobrze uziamiony
cy well rounded całkowicie okrągłe
welgh ważyć, odważać well rąbek (przy łączeniu biach), zakładka
[ welgh batcher dozownik wagowy, dozator wa- welted zagięty

l'

[
 welt 132
[
welted edge zaginanie krawędzi (blachy) winter zima
wet wilgotny, zwilżać winter maintenance utrzymanie zimowe
wet mlx, wet-mlx macadam kruszywo stabIli-
zowane mechanicznie
wettlng agent środek zwilżający
winter servlceability przejezdność zimowa
wlpe wycierać
wiper wycieraczka
[
wetland teren podmokły wlper blades pióra wycieraczki
wełness
wheel koło
wilgotność

cogwheel koło zębate, tl)lb

flywheel koło zamachowe
four·wheel drive, FWD, 4WD napęd na cztery
koia
frontwheel przednie koło
Iron-shod wheel koło z żelazną obręczą
rear wheel tylne koło
spare wheel koło zapasowe
wheelload obciążenie koła
wheellocklng blokowanie koła
wheel pass przejście koła
whool path ślad kół, koleiny
wheel tracklng apparatus aparat do badania
koleinawania
wheel tracklng test badanie koleinawania
whooltrack ślady kół
II wheeled loader ładowarka kołowa
wheelbarrow taczka
wire drut
wlre basket kosz z drutu
wlre brush szczotka druciana
c
wlro ropo grlp zacisk liny stalowe] (druciane])
wlre mesh siatka druciana
square wlre mesh nettlog plecionka druciana
welded wlre mesh siatka druciana spawana
wlre mesh flIter fittr z siatki drucianej
woven wlre mesh siatka druciana tkana
wlthdraw wycofywać, wyjmować
wood drewno
D
hardwood drewno twarde
heartwood twardziel
reslnous wood drewno żywicowate
round wood drewno okrągłe
[J
softwood drewno miękkie
splltwood drewno łupane (np. gonty)
wood block floorlng podłoga z kostki drewnia- D
neJ
wood block pavlng nawierzchnia z kostki dre-

Ij
wheelbase rozstaw osi (pojazdu)
whoelclamp klamra (blokada) koła
whlp-off wyrzucenie (grysu z powierzchniowego
wnianej
wood chlpboard płyta wiórowa
wood flour mączka drzewna
[
utrwalenia) wood haullng transport drewna
\1 j whlplash Injury zranienie na skutek wyrzucenia
grysu
wood pole słup drewniany
wood preservatlon konselVJacja drewna, im- D
i
:l,:.
l whlrlpool wir wodny
wholesale hurt, sprzedaż hurtowa
pregnacja drewna
wood strlp floorlng podłoga z dyli drewnia-

;', 1'.
l
'
wlden rozszerzać, poszerzać
widenlng poszerzanie
wldth szerokość
wind (1) wiatr
nych
woodland tereny zalesione, lasy
wark praca, pracować
addltlonal work praca dodatkowa
o
II" wind barrler osłona przeciwwietrzna
wind braclng wiatrownica
at work przy pracy
executJon of work wykonanie roboty [J
li wind load obciążenie wiatrem
wind veloclty prędkość wiatru
extra work dodatkowa praca
extra work order zlecenie pracy dodatkowej

i windbreak oslona wiatrowa

wind (2) zginanie, obrót, skręcanie
falsework rusztowanie, deskowanie, szalowa-
nie c
l .i
I
wlndłng kręty
winding goar wyciąg
windowokno
wlndow shutter okiennica
speclflcatlon of works wykaz robót
work bench stół warsztatowy
work force siła robocza
work In wdroiyć [J
I wlndow sili podokiennik zewnętrzny, lawa
podokienna
work order zlecenie pracy
work out przeprowadzić, przepracować
:1 'lIJindscreen szyba przednia (pojazdu) wark pracess przebieg pracy
I wJndscreen wiper wycieraczka szyby przed- work slte plac budowy
wark study badanie pracy
:1 nie]
'I wlnd.hlold szyba przednia (pojazdu) work track tory robocze
r,
wlng skrzydło worklng conditlon warunki pracy
1'1
l. wlng wall skrzydło przyczółka worklng face przodek roboczy
l'q
~"
III

:ll
~' I

c
[
- ':
L
l~
 r
i
)
''''i''
~

worklng plans plany roboty

workl"g platform pomost roboczy
worklng pressure ciśnienie robocze
------"-'-=-

zebra crossing przejście typu "zebra"

zebra road marking oznakowanie drogi typu
"zebra"
zone

l workl"g space przestrzeń do pracy

works progress schedule harmonogram po-
stępu robót
workabillty urabialność
workaholIc idiom. pracoholik
\ workar pracownik, robotnik
zebra strlpe pas ruchu typu "zebra"
zlnc cynk
zlnc eoating powłoka cynkowa
zone strefa, obszar
pedestrlan zone strefa ruchu pieszego
traffle restraint zone strefa ograniczonego ru-

I blue.collar worker robotnik

casual worker robotnik sezonowy
co-worker współpracownik
chu
zone marking block zabrukowana strefa 0-

l
znakowania
steelworker stalownik
white-.collar worker pracownik biurowy
workhorse roboczy koń
I workplace stanowisko robocze
workshop warsztat, seminarium
i
!
warn out wytarty, zniszczony
worst case najgorszy przypadek
l woven tkany
wrench klucz (maszynowy), skrętnik
! wrong zepsuty, błędny ,

! wrong way drlving jazda w niewłaściwym kie-

runku
wye tróJnik 45°, łącznik rurowy

x
xing (=crossing) US skrzyżowanie

y
Y-branch trójnik 45°, łącznik rurowy
V-Junctlon skrzyżowanie V, rozwidlenie
yard (1), yd jard, 3 stopy = 0,9144000 m
yardstlck pręt pomiarowy, jard
yard (2) podwórze, płac składowania
yellow żółty
llashing yellow signal sygnał migąjącyżółty
yellow period długość sygnału żółtego
yleld wydłużenie, płynięcie
yleld IIne linia zatrzymania
yleld stress granica płynności
yoke Jarzmo, obejma
Young's modułus moduł Younga (sprężystości)

z
zebra zebra

.. ,

l'
L.
a.m., ante merldiem 136

POWSZECHNIE UŻYWANE SKRÓTOWCE. CZĘŚĆ ANGIELSKO-POLSKA

COMMONLY USED ABBREVIATIONS. PART ENGLlSH-POLlSH [
a.m., ante merldiem przed południem i Materiałów
AAMAS, asphalt-aggregate mlxlure analysls Attn., altentlon of, for altentlon of do rąk...
system system badania mieszanek mineral- AVG, average średni, przeciętny
no-asfaltowych AWOl, absent wlthout leave nieobecny bez
AASHTO, Amerlean Assoclatlon of State Hlg,," usprawiedliwienia
way and Transportatlon Ofllclals Amerykań­ BACMI, British Aggregate Construetlon
skie Stowarzyszenie Urzędników Stanowej Ad- Materlals Industrles Brytyjski Przemysł Kruszyw
ministracji Dróg I Transportu Budowlanych
AAV, aggregate abraslon value GB wartość BAT, best avallable technlque najlepsza do-
ścieralności kruszywa stępna technika
AC payee only, AlC payee only tylko do rozra-
chunku
AC, Ale, BOeOU"t rachunek, konto
BBR, bendJng beam rheometer US reometr
zginania belki
BC, binder content zawartość lepiszcza
D
AC. alternating current prąd zmienny BCM, bank cublc meter metr przestrzenny
AC, asphalt eoncrete beton asfaltowy
AC, asphalt content US zawartość asfaltu
BDL, below detecllon limit poniżej granicy wy-
krywania D
ACMA, Asphalt Coated Macadam Assoclatlon BEM, bitumen emulsJon macadam makadam
GB Stowarzyszenie Producentów Kruszyw Ota~ (nawierzchnia tłuczniowa) utrwalona emulsją
czanych Asfaltem
ACP, asphalt concrete pavement nawierzchnia
asfaltową
BFC, braking force coefllclent współczynniksiły D
z betonu asfaltowego hamowania
ACPĄ American Conorete Pavement Assocla- BM, bench mark punkt stały, reper
tlon Amerykańskie Stowarzyszenie Wykonaw-
ców Nawierzchni Betonowych
BOO, bulld, own, operate wybudować, wejść w
posiadanie, eksploatować
D
ACV, aggregate crushlng value GB wartość BP, bolllng point punkt wrzenia
(wskaźnik) rozkruszenia kruszywa BPN, British pendulum number wlth SRT
ADT, average dally traflic średni dobowy ruch
AGL, above ground level nad poziomem gruntu
wskaźnik szorstkości badany wahadłem brytyj-
skim
D
(terenu) 85, British Standard norma brytyjska
AIV, aggregate Impaet value GB wartość wy.
D
851, British Standards Instltullon Brytyjski Insty-
trzymałości kruszywa na uderzenie tut Normalizacyjny
ALF, accelerated loadlng faclllty US urządze­ c/o, care ot na adres, do rąk z listami
nie do przyspieszonych obCiążeń (np. na- CAO, chief adminlstratlve ofllcer US kierownik
wielZchni)
ALT, acoelerated laboratory test przyspieszone
urzędu
CBO, central business dlstrlct centralna dzielni- []
badanie laboratoryjne ca handlowa (miasta)
ALT, alternate zmienny
APPO, approved uzgodniony, zatwierdzony
APT, accelerated performance test szybkie ba~
danie cech funkcjonalnych
AQL, acceptable quallty level akceptowalny po-
CBR, Calltornla bearlng ratlo kalifornijski
wskaźnik nośności
CC, carbon copy kopia
CC, cuble centimeter centymetr sześcienny, cm 3
CDW, colllslon damage walver ubezpieczenie
c
ziom jakości się od YłYpadku bez udziału własnego
AR, asphalt rubber US asfalt modyfikowany CEN, Europaan Commlltee forStandardlzation
gumą Europejski Komitet Normalizacji
ASAP, as soon as possibJe możliwie najszybciej CEO, chief executlve offlcer pracownik na kie-
ASCE, Amerlean Soclety of Clvll Englneers
Amerykańskie Stowarzyszenie Inżynierów Bu-
rowniczym stanowisku
cf., confer przekonsultuj
[]
dowlanych CHART, computerlzed highway assessment of
ASR, alkall·slllea reaetlon reakcja alkaliczno- ratlngs and treatments komputerowa ocena
-krzemowa
ASTM, Amerlcan Soclety for Testing and Mate-
stanu drogi
CIF, c.l.f., cost, Insurance, frelght koszty, ubez-
[]
rlals Amerykańskie Stowa rzyszenie Badań pieczenie i fracht

c
D
[
 137
CIS, Commonwealth of Independent states
Wspólnota Niepodległych Państw (dawny Zwią­
zek RadzieckJ)
CL, centre IIne oś drogi, linia środkowa
COB, ciosa ot business koniec pracy, skończyć
interes
COBA, cost-beneflt analysls analiza nakładów
korzyści
COD, cash on dellvery płatne za pobraniem
(pocztowym)
COPS, eosts of pavemont strengthenlng koszty
wzmocnienia nawierzchni
CPO, Construetlon Products Direetlve dyrekty-
wa (UE) dot. materiałów budowlanych
CPM, erltlcal path method metoda ścieżki klY-
tycznej
CPR, cardlopulmonary resuscltatlon przywróce-
nie akcji serca i płuc
CPR, cancrele pavement restoratlon odnowa
nawierzchni betonowej
eR, campany's rlsk, contractor's rlsk ryzyko
przedsiębiorstwa, IYZYko przedsiębiorcy
CRep, contlnuously reinforced cancrele pave-
ment nawierzchnia z betonu cementowego o
zbrojeniu ciągłym
CRCR, contlnuously relnforced canorele raael-
base podbudowa betonowa o zbrojeniu ciąg­
łym
CRM, erumb rubber modlfler środek modyfiku-
jący z granulatu gumowego
ClB, cement treated base podbudowa wiązana
cementem
CV, coefficlent ot varlatlon współczynnik zmien-
ności
CV, commercIal vehlcles pojazdy ciężarowe
cv/d, commerclal vehicles per day samocho-
dów ciężarowych na dobę
D max., namlnal maximum graln sIze nomlnal·
ny największy wymiar ziarna
d, day dzień, doba
D, dlameter średnica, najWiększy wymiar ziarna
d, dlameter średnica, najmniejszy wymiar ziar-
na
D-cracklng, durablllty eracklng spękania w
ksztalcie "telY D (naWierzchni betonowej wsku-
tek niedostatecznej wytrzymaloścQ
db, declbel decybel
DSM, dense bitumen macadam ścisła mie-
szanka mineralno-asfaltowa
OC, dlreet eurrent prąd stały
DFBO, desIgn, fInance, bulld, operate projekto-
wać, finansować, budować, eksploatować
DoT, Department ot Transport GB minister-
stwo transportu
[
[
FWO, 4WO, four-wheel drlve
OOT, Department ot Transportatlon US mlnl-
"sterstwo transportu
OSR, dynamie shear rheometer US reometr
dynamicznego ścinania
OTp (dep.), Department of Transport GB mini-
sterstwo transportu
i DTS, dense tar suńaclng beton smołowy
OWI, drlVing whlle IntoxJcated kierowanie (po-
jazdom) pod wpływem alkoholu (w stanie nie-
trzeźwym)
E, East Wschód
E, modulus ot elastlclty moduł sprężystości
e.g., exempll gratla na przykład, np.
EAPA, European Asphalt Pavement Assoclalion
Europejskie Stowarzyszenie Wykonawców Na-
wierzchni Asfaltowych
ECMT, European Conference of Mlnlsters of
Transport Europejska K~nferencja Ministrów
Transportu
EIS, envlronmentaI Impaet staternent US oce-
na oddziaływania (projektowanego obiektu) na
środowisko
EN, European Standard norma europejska
ENCL, enclosure załącznik
ENV, European Prestandard prenorma europeJ-
ska
EOTA, European Organl;;atlon for Technlcal
Approval Europejska Organizacja Aprobat
Tochnicznych
EPA, Envlronmental Prateetlon Agency US
Agencja Ochrony Środowiska
ER, essentlal requlrements podstawowe wyma-
gania
ESAL, equlvalent single axle load US równo-
ważne obciążenie osi pojedynczej
ESAL, equlvalent number of standard axIes
równoważna liczba osi standardowych
ETA, European Technlcal Approval europejsks
aprobata techniczna
EVA, ethyJene vlnyl acetate octan wlnyloetyle-
nowy
EVT, equlvlscous temperature temperatura
równej lepkości
FHERL, Forum of Hlghways European Research
Laboratorles Forum Europejskich Drogowych
Instytutów Badawczych
FHWA, Federal Hlghway Admlnlstralion US
Federalna Administracja Drogowa
FOB, free on board z dostawą na pokład, franco
statek
FOSO, fuli ovortaklng slght dlstanee najmniej-
sza odległość widoczności na wyprzedzanie
fl, foot stopa 1 fi = 0,304B m
FWD, 4WO, four-wheel drlve napęd na cztelY

FWD, 4WD, four-wheel driye
kola
FWD, falllng welghl defieetomeler ugięcio-
mierz udarowy
GA, gussasphall asfalllany
GB, Greal Brllaln Wielka Bi)'lania
geol., geology geologla
GIGO, garbage In - garbage oul idiom. głupie
dane - głupie wyniki
GNP, gross nallonal produet produkt krajowy
brutto (PKB)
GPS, global posilloning syslem, GPS salelitar-
ny syslem lokalizacji (nawigacjI)
GTM, gyralory lesllng machlne prasa obrolowa
do badania zagęszczania I ścinania; prasa żyra­
torowa, Zyroprasa
HA, Hlghways Agency GB Agencja Drogowa
HDAP, heavy duty asphall payemenl na-
wierzchnia asfaltowa do ciężkiego ruchu
HDM, heavy duty macadam podbudowa tłucz­
niowa do bardzo ciężkiego ruchu
HGV, heavy goods yehlcle pojazd ciężarowy (to-
warowy) typu ciężkiego
HITEC, Hlghway Innovatlon Technology Cenler
US CenIrum Innowacyjnej Techniki Drogowej
HMA, hot~lx asphalt mieszanka mineralno-
-asfaltowa na gorąco
HMAC, hol-mlx asphall concrele belon asfallo-
wy (na gorąco)
HMSO, Her/Hls Majesty's Slallonery Olflce GB
Wydawnictwa Rządu B!)'lyjsklego
HOV, hlgh-occupancy vehlcle US samochód
osobo'NY z określoną najmniejszą liczbą pasa-
żerów (osób)
HOV-3, lhree people occupancy vehlcle US
samochód osobowy z trzema osobami
HP, high pressure wysokie ciśnienie
HP, horse power koń parowy
(1 HP = 745,960 W)
HPLC, high performance IIquld chromalography
Vv'}'Sokosprawna chromatografia cieczowa
HRA, hot rolled asphalt mieszanka mineralno-
-asfaltowa (o uziarnieniu nieciągłym z wciska-
nymi grysamn
HRM, high speed road monitor aparal do po-
mlaru profilu drogi w czasie jazdy
HSTM, hlgh-speed lexlure meler aparal do po-
miaru tekstury przy dużej prędkości
HWL, high waler level Wl'Soki poziom wody
hwy, hlgbway droga
Hz., Hertz, cycle per second herc Uednostka
częstatliwośąi)
l, moment ot inertla moment bezwładności
I.e.,Id esl lo jest, lj.
ID, Identlty card dowód osobisty
L
138
[
In.,lnch cal, 1 cal = 2,54 cm
ISO, Inlernallonal Organlzallon for SlandardlZ8-
tlon Międzynarodowa Organizacja Normaliza-
cji
[
JCP,jolnted concrete pavement nawierzchnia'
betonowa ze szczelinami
JMF, Job mlx fonmula US ··recepta skladu mie-
szanki na budowie
JPCP, jolnled plaln concrele pavemenl nie-
D
zbrojona nawierzchnia betonowa ze szczelina-
mi
JRCP, Jolnted relnforced conerete pavement
zbrojona nawierzchnia betonowa ze szczelina-
mi
kip, 1 klio pound-force, 1000 pound-force
1000 funlów - siła, 1 kip = 4448,222 N
D
KISS, keep II slmple and slupld Idiom. prosto
i głupio
ksl, kJlopounds per square Inch 1000 funló.w-
-siła/cal', 1 kai = 6,890 MPa
LA value, Los Angeles abraslon value US współ­
n
czynnik odporności na rozdrabianie (rozdrab-
nianie) w bębnie Los Angeles
LASER, IIgbl ampllflcallon by stlmulaled em~
Ci
sslo" ot radlatlon laser
Ib, pound funl angieiskl.1lb = 453,5924 g
Ibf, pound-force 4,448 222 Newton, N funl-
-siła, 11bf = 4,44B222 N
D
LeB, lean concrete base podbudowa z chudego
betonu
LCD, IIquld crystal display wyświetlacz ciekło­
krystaliczny
D
LR, load reduetlon zmniejszenie obciążenia
LRST, laser road surface tester aparat do po-
miaru równości drogi
LTPP, long term pavement performance dłu­
D
goterminowe odcinki testowe
LVDT, IInear varlable dlfferentlallransducer li-
niowo zmienny przetwornik kierunkowy (róż­ D
niczkowy)
LVE,lInearvlscoelastlc liniowo lepkospręiysty
MA, maslic asphall asfalllany
MACCH, maintenance assessment rating and
D
costlng ocena stanu i kosztów utrzymania
(dróg)
MC. medlum-curing US średniorozpadowa
(emulsja)
D
MIDAS, mlx deslgn and analysls syslem US
system projektowania i badania mieszanki mi-
neralno-asfaltowej
MMC, Monopolles and Mergers Commisslon
GB Komisja ds. Monopoli i Fu~i Przedsię­
o
biorstw
MPa, Mega Pascal; 1 Mega Pascal = 1 N/mm' c
c
D
c
c
r
 139
= 0,102 kp/mm 2 megapaskal; 1 MPa =
lN/mm 2
mph, mlles per hour mila/h = 1,60931 km/h
MSA, mllllon standard axles milion osi standar-
dowych
M5E, mean square error błąd średniokwadra­
towy
MSSC, mean summer SCRIM coeltlclent śred­
nioletni współczynnik tarcia metodą SCRIM
MTA, mlx type approval aprobata typu mie-
ir szanki
MTO, maxlmum theoretlcal density największa
gęstość teoretyczna
MID, mean texture depth średnia głębokość
tekstury
MTM, mlnl-tenure meter ręczny miniaparat do
pomiaru tekstury
n.I., non IIcet nie wolno; nie dozwolony
n.o.p., not otherwlse provlded o ile nie ustalono
inaczej
NA, not appllcable nieodpowiedni, nie dający
się zastosować
NACCB. Natlonal Accredltatlon Councll for Cer-
tlllcatlon Bodles GB Państwowa Rada Akre-
dytacji Instytutów certyfikujących
NAMAS, Nalional Measurement Accredltatlon
Servlce GB Państwowy Instytut Akredytacji
J Laboratoriów
NAPA, Nalional Asphalt Pavement Assoclatlon
Amerykańskie Stowarzyszenie Wykonawców
Nawierzchni Asfaltowych
NAT, Nottlngham asphalt tester aparat do ba-
dania mieszanek mineralno-asfaltowych
Nottingham
NB, nota bene, note well zauważ dobrze
NOT, nondestructlve test method nieniszcząca
metoda badań
NIOSH, Nalionallnstltute for Occupatlonal
safety and Health US Amerykańskiinstytut
Bezpieczeństwa l Zdrowia w Miejscu Pracy
o.r., owners rlsk na własne ryzyko
OECD, Organl.atlon for Economlc Cooperalion
and Development Organizacja Współpracy Go-
spodarczej i Rozwoju
OSO, overtaking slght dlstance odległość wi-
doczności na wyprzedzanie
OSHA, Occupalional Salety and Health Admlne
stralion US Amerykański Urząd ds. Bezpie-
czeństwa I Zdrowia w Miejscu Pracy
oz., Dunce 28,34952 g uncja; 1 oz =
2B,34952g
p.e., per cent, % procent, %
p.e., postcard karta pocztowa
p.m., post merldlem po południu
1=1
PTR, pneumatic tyre rolier
p.p., per pro, per procuratlonem z upoważnie­
nia; w zastępstwie
p.t.o., please tum over proszę obrócić (np. kart-
kę)
Pa, Pascal; 1 MPa = 1 N/mm 2 =0,102 kp/mm 2
paskal,l Pa = 1 N/m 2
pa, per annum, per year rocznie
PA, porous asphalt nawierzchnia asfaltowa po-
rowata (drenująca)
PAH, polycycllc aromatlc hydrocarbon węglo­
wodór aromatyczny wielopierścieniowy
PAV, pressure aglng vessel pojemnik twardnie-
nia (starzenia) ciśnieniowego (aparat do symu-
lacji eksploatacyjnego starzenia się asfaltu
PC, p.c., Portland cement cement portlandzki
PC, personal computer komputer osobisty
PCC, Portland cement concrete beton cemen-
towy (portiandzki)
pel, pounds per cublc foot,'lb/ft3 1 pcf-
16,OlB46 kUm 3;1 grcm3 = 62.42B pcf fun-
tów na stopę sześcienną, 1 pcf =
16,01846 kglm 3
PCU, passenger car unit samochód osobowy,
jednostka umowna
PO, der dlem dieta dzienna (pieniężna), na
dzień
pd, pald zapłacony
PE, professlonal englneer US Inżynier z upraw-
nieniami państwowymi
PEL, permlsslble exposure limit dopuszczaina
granica napromieniowania (naświetlania)
PFA, pulverlsed fuel ash popiół lotny
PI, penetratlon Index indeks penetracji
PIARC. Permanent International Assoclatlon of
Road Congresses (World Roads Assocłalion)
Światowe Stowarzyszenie Drogowe
PMS, pavement management system system
zarządzania utrzymaniem nawierzchni
POB, post omce box skrzynka pocztowa
ppm, parts per mIlIlon jedna część na milion
PRCP, 'prestressed relnforced concrete pav&-
ment nawierzchnia z betonu sprężonego
PRO, percentage retusal density GB Wyma-
gany stopień zagęszczenia w procentach
prEN, Draft European Standard projekt normy
europejskiej
psl,lbf/ln", pound-force per square Inch angiel-
ski funt-sila na cal kwadratowy, 1 psi =
6894,757 Pa
PSi, present servlceablllty Index wskaźnik przy-
datności użytkowej nawierzchni
PSY, pollshed stone value miernik polerowaJno-
ści kruszywa
PTR, pneumatlc tyre roller walec ogumiony

PVC, polyvlnyl chloride
PVC, polyvlnyl chloride polichlorek winylu, PCW
QĄlQC, quallty assurance / quallty controi US
zapewnienie jakości. kontrola jakości
QS, quallty system system (zapewnienia) jako-
ści
R&B, ring and bali Pierścień i Kula (metoda ba-
dania asfaltu)
R&D, research and development badania i roz-
wój
RA, recycling agent środek regenerujący (do
asfaltu)
RADAR, radio detectlng and ranging radar
RAM, rapld analysls machine aparat do szyb-
kiej analizy
RAP, reclatmed asphalt pavement mieszanka z
rozbiórki nawierzchni asfaltowej
RC, raplck:urlng US szybkorozpadowa (emul-
sja)
RCC, roll er compaeted conerete beton wałowa~
ny
REF, reference powołanie, odnośnik
RFP, request for proposais US zaproszenie do
składania ofert
RILEM, International Unlon of Testing and Re-
search Laboratorles for Materlals and Struo-
tures Międzynarodowy Związek Laboratoriów
Badań Materiałów i Konstrukcji
RM, reslllent modulus moduł sztywności
RPM, r.p.m., revolutlons per mlnute (liczba)
obrotów na minutę
RQL, rejectable quallty level dyskwalifikujący
(niedostateczny) poziom jakości
RRL, Road Research Laboratory GB Instytut
Badawczy Dróg (do 1960 f.)
RTD, reference thermal detector detektor ciepl-
ny referencyjny
RTFOT, rolllng !hln film oven test badanie
twardnienia (starzenia się) asfaltu w cienkiej
wiroWanej warstwie
S&T, science and technology nauka i technika
SAM, stress absorbing membrane warstwa ab-
sorbująca naprężenia
SAMI, stress absorbing membrane Interlayer
warstwa pośrednia absorbująca naprężenia
SBS, styrene-butadlene-styrene styren-buta-
dien-styren
se, slow-curlng US wolnorozpadowa (emulsja)
SeRIM, sldeway torce coefficlent routlne In-
vestlgatlon machlne pojazd do pomiaru tarcia
ślizgowo-tocznego
SE, sand equlvalent wskaźnik piaskowy
SFC, sldeway-fofce coefllclent współczynnik siły
bocznej
SHRP, Strateglc Hlghway Rasearch Program
u
140
US Strategiczny Drogowy Program Badawczy
SRT, (portable) skld resłstance tester GB wa·
n
hadło do badania szorstkości
SSD, stopping slght distance odległość widocz-
ności na zatrzymanie
[l
o
SST, stalnless steel stal nierdzewna
STV, standard tar viscometer znormalizowany
lepkościomierz do smoły
SUPERPAVE, superior pertormlng asphalt
pavements US nawierzchnie asfaltowe wyso-
kiej jakości
TFOT, thln film oven test badanie twardnienia
(starzenia się) lepiszcza w cienkiej wygrzewanej
warstwie
TlĄ Trlnldad Lake Asphalt trynidadzki asfalt
naturalny
[i
TLV, thrashold limit velue graniczna wartość
progowa
1M, trade mark znak towarowy, znak fabryczny
TRB, Transportatian Rasearch Board US
Urząd Badań Transportu
D
TRL, Transport Research Laboratory GB Insty-
tut Badawczy Transportu (od 1992 f.)
TRRL, Transport and Road Rasearch Laboratory D
GB Instytut Badawczy Dróg i Transportu
(1960 - 1992)
TSRST, thermal stress restralnt speclmen test
US badanie naprężeń termicznych w próbce
D
UK, Unlted KIngdom Wiełka Brytania
UKAS, Unlted KIngdom Accreditlon Servlce Bry-
tyjski Urząd Akredytacji
UR, ultra red podczerwień
US, Unlted States ot America, USA Stany Zjed-
noczone Ameryki
v.I., vide Intra patrz poniżej
VAT, value added tax podatek od wartości do-
[J
daneJ
VFA, volds fllled with asphałt US wolna prze-
strzeń wypełniona asfaltem
n
LJ
VFB, volds f1l1ed wlth binder woina przestrzeń
wypełniona lepiszczem
viz., videlIcet, namely mianowicie
VMA, volds In mineral aggregate zawartość
wolnych przestrzeni w mieszance mineralnej
o
voe, volatlle organie compounds lotne składni­
ki organiczne
vs., versus naprzeciw
VTM, volds In the total mlx wolna przestrzeń w
D
mieszance (mlneralno-asfaftowe)J
WIM, welgh-ln-motlon ważenie osi pojazdów w
ruchu D
xlng, crossing US skrzyżowanie
XL, extra large niezwykle duży
yd, yard 1 yd = 0,9144 m jard, 1 yd = 0,9144 m [J
o
D
[J