KALKULUS I

3 SKS

Heru Wulandono
 LIMIT FUNGSI
TRIGONOMETRI
cos (− x) = cos x cot (− x) = − cot x

sin (− x ) = − sin x sec ( − x ) = sec x

tan (− x) = − tan x csc (− x) = − csc x

cos 2 x + sin 2 x = 1
π
tan 2 x + 1 = sec 2 x ,x ≠ + nπ
2

cot 2 x + 1 = csc 2 x

cos ( x − y ) = cos x cos y + sin x sin y

cos ( x + y ) = cos x cos y − sin x sin y
a1, 2

sin ( x + y ) = sin x cos y + cos x sin y

b1, 2
sin ( x − y ) = sin x cos y − cos x sin y
a1 & a2 dijumlahkan & diselisihkan
cos ( x − y ) + cos ( x + y ) = 2 cos x cos y
cos ( x − y ) − cos ( x + y ) = 2 sin x sin y
Bila p = x − y p= x− y
q = x+ y q = x+ y
+
p+q p−q
p+q = 2x x= p − q = −2 y y=−
2 2

maka cos p + cos q = 2 cos  p + q  cos  p − q 

 2   2 
 p+q  p−q
cos p − cos q = −2 sin   sin  
 2   2 

b1 & b2 dijumlahkan & diselisihkan:

sin ( x + y ) + sin ( x − y ) = 2 sin x cos y
sin ( x + y ) − sin ( x + y ) = 2 cos x sin y
 p = x+ y p = x+ y
Bila
q = x− y q = x− y
+
p+q
x= p−q
p+q =2x 2 p−q = 2y y=
2

Maka
 p+q  p−q
sin p + sin q = 2 sin   cos 
 2   2 
 p+q  p−q
sin p − sin q = 2 cos   sin  
 2   2 

tan x + tan y
tan ( x + y ) =
Selain itu
1 − tan x tan y

tan x − tan y
tan ( x − y ) =
1 + tan x tan y
 Sudut Ganda
cos 2 x = cos 2 x − sin 2 x = 2 cos 2 x − 1 = 1 − 2 sin 2 x

sin 2 x = 2 sin x cos x

2 tan x
tan 2 x =
1 − tan 2 x
 Teorema Apit
Bila g(x) ≥ f(x) ≥h(x) disekitar c dan lim g ( x ) = L = lim h( x ) maka lim f ( x) = L
x →c x→c x →c
 Contoh soal
x − sin x cos x
lim lim
x→0 x3 π π
x→
2 x−
2
3 x + sin 4 x
lim
x →0 5 x − tan 2 x

2 cos x − sin x
sin (2 x ) lim
lim 2 π π
x →0 x + tan 2 3 x
x→
4 x−
4
 Latihan soal

sin x 2
lim sin h
x →0 2 x lim 2
h→0 h
sin 2 θ
lim
θ →0 θ lim θ ⋅ cot θ
θ→ 0

tan 2 θ 1 − cos θ
lim lim
θ →0 θ θ →0 θ2
2x tan x
lim lim 2
x → 0 sin 3 x x →0 x − 3 x
 Latihan soal

x tan 3 x 1 + cos 2 x
lim lim
x→ 0 sin( 2 x 2 ) x →π sin x

1 cot x
lim(1 − cos x ). sin   lim
π π
x →0
x x→
2 x−
2
sin ( x − 1) (
sin x − x − 2 )
lim 2
x →1 x + x − 2 lim
x→4 x−4
tan x
lim
x →π x − π
 Soal-soal
1 − cos x
lim
x →0 sin x

1 + cos x
lim
x →π sin x
cot x
lim
π π
x→
2 x−
2