125 years of Esperanto - Why and
how is it different
Several recent articles dealing with the
problem of international
communication repeat the predictions
of Esperanto’s inevitable "failure"
made 125 years ago and repeated since
then in the face of the global expansion
of English. In spite of all these
forecasts, Esperanto has not only NOT
disappeared but continues to grow,
albeit much of its progress has been
invisible to critics and sceptics.
The basic instinct of critics in the
English speaking world is that no
matter what Esperanto is doomed.
Arika Okrent (2006) reflects the
common viewpoint of today’s
“realists” in posing and answering the
question: …“Is it crazy to believe that
Esperanto has a chance in the Age of
English?“ ….“It’s insane!” On the
website (www.newenglishreview.org)
of New English Review two regular
contributors concluded that …“Of
course the whole idea of an artificial
language is silly” (Mary Jackson),
talking about ...“Esperanto, or
Volapük, or a dozen other idealistic
and misguided attempts”… (Hugh
Fitzgerald).
No matter how many times it can be
documented that Zamenhof never
intended an “auxiliary language” to
solve ANY of the world’s problems but
only help people communicate and
125 jaroj de Esperanto – kial kaj
kiel ĝi estas diversa
Pluraj lastatempaj artikoloj
pritraktantaj problemon de la
internacia komunikado ripetas la
profetaĵojn de neevitebla pereo de
Esperanto, faritajn jam antaŭ 125 jaroj
kaj daŭre ripetatajn ekde tiam rilate al
la tutmonda ekspansio de la Angla.
Malgraŭ ĉiuj tiuj prognozoj, Esperanto
ne nur NE malaperis, sed kontinue
kreskas, kvankam multo de ĝia
progreso nevideblas por kritikuloj kaj
skeptikuloj.
La baza instinkto de kritikoj en la
angle parolanta mondo estas, ke
Esperanto estas ĉiukaze destinita perei.
Arika Okrent (2006) reflektas la
komunan vidpunkton de la hodiaŭaj
“realistoj”, farante kaj respondante la
demandon : … “Ĉu estas stulte kredi
ke Esperanto havas ŝancon en la
Epoko de la Angla?” … “Tio estas
freneza!” Sur la retpaĝo de New
English Review
(www.newenglishreview.org), du
regulaj kontribuantoj konkludis ke
… “Certe la kompleta ideo de
artefarita lingvo estas malsaĝa” (Mary
Jackson), parolante pri … “Esperanto
aŭ Volapuko aŭ deko da aliaj
idealismaj kaj missukcesaj provoj”…
(Hugh Fitzgerald).
Ne gravas, kiomfoje povas esti
dokumentite, ke Zamenhof neniam
intencis, ke “helplingvo” solvu
AJNAN de la mondaj problemoj, sed
nur helpu homojn komuniki kaj
reduce the inconvenience of the
language barrier, Esperanto is still
regarded as the inevitable plaything of
eccentrics, ”cranks” and “misguided
idealists”.
Okrent, Jackson, Fitzgerald and others
are all American and British writers
who agree that a “solution” to the
problem of the language barrier beyond
universal acquisition of English is
either uncalled for, or can be solved
through some further technological
development. All of them make the
same initial assumption that there is no
need for an international auxiliary
language. They refuse to look at the
accumulated experience and evidence
of the international community of
Esperanto speakers over the past 125
years. The evidence does not interest
them for they have pronounced their
guilty verdict that Esperanto has
“failed.”
The Trivialization of Esperanto
Esperanto is not even mentioned in the
“national bestseller” - reference work:
“Cultural Literacy - What Every
American Needs to Know; Including
5,000 essential names, dates and
concepts”. For its author (Hirsch
19871), Esperanto does not deserve a
mention among the top 5,000 facts
worth knowing for the average
American (contrasted with the
unchallenged importance of "Leda and
the Swan", "Icarus" and "Humpty
Dumpty").
Usually, it is more educated speakers
of English who possess the most innate
redukti la malavantaĝojn de la lingva
bariero, Esperanto estas ankoraŭ ĉiam
rigardata kiel neevitebla ludilo de
elcentruloj, “stranguloj” kaj
“missukcesaj idealistoj”.
Okrent, Jackson, Fitzgerald kaj ĉiuj
aliaj estas usonaj aŭ britaj verkistoj
kiuj konsentas, ke la “solvo” de la
problemo de la lingva bariero ekster
universala alproprigo de la Angla estas
aŭ nepostulinda, aŭ solvebla per iu
aldona teknologia evoluo. Ĉiu el ili
starigas la saman komencan hipotezon,
ke internacia helplingvo ne estas
bezonata. Ili rifuzas rigardi al la
amasigita sperto kaj evidento de la
internacia komunumo de Esperanto-
parolantoj dum la lastaj 125 jaroj. La
evidento ne interesas ilin, ĉar ili
prononcis sian validan verdikton, ke
Esperanto “missukcesis”.
Trivialigo de Esperanto
Esperanto eĉ ne estas menciata en la
enciklopedieca “nacia furoraĵo”:
“Kultura kleriĝo – kion ĉiu usonano
bezonas scii; inkludanta 5000 bazajn
nomojn, datojn kaj nocioj”. Por ties
aŭtoro (Hirsch 19871), Esperanto ne
meritas mencion inter la plej gravaj
5000 faktoj, sciendaj por mezuma
usonano (kontraste kun nediskutebla
graveco de “Leda kaj la cigno”,
“Ikaro” kaj “Humpty Dumpty”).
Kutime temas pri pli edukitaj
parolantoj de la Angla, kiuj posedas la
bias against Esperanto, doubting that
an “artificial” language of “no
substance” could promise any
advantage to potential learners.
Nevertheless, there is much evidence
that six or seven years of English
instruction in many countries have
produced very meager results in
comparison with the enormous efforts,
time and expense invested. Although
there are many speakers of English as a
second language today, they still
represent a tiny minority of those who
have spent many frustrating years of
study and are unable to communicate
effectively. Esperanto’s successes and
achievements are “invisible” because
there is no palpable “homeland” or
powerful patron to provide material
rewards. 
In 1986, the 99th anniversary of the
language was celebrated by a massive
World Congress in Beijing, China and
a year later the centennial celebration
was held in Warsaw. Both events
resulted in major feature stories on the
cover pages of Time, Newsweek and
U.S. News and World Report that all
objectively and favorably reviewed its
achievements and quite rightly
wondered why the language has not
received more support from
international organizations that
continue to waste enormous sums of
money on multiple and simultaneous
translations and interpreting.
Nevertheless, articles continue to
appear by scores of journalists or
commentators who have met Esperanto
for the first time and express
plej naturajn antaŭjuĝojn kontraŭ
Esperanto, pridubante ke “artefarita”
lingvo kun “nenia substanco” povus
promesi ajnan avantaĝon al ebla
lernonto. Aliflanke estas pruvita fakto,
ke ses aŭ sep jaroj de instruado de la
Angla en multaj landoj produktis tre
magrajn rezultojn kompare al la
investitaj enormaj streboj, tempo kaj
elspezoj. Kvankam hodiaŭ ekzistas
multaj parolantoj de la Angla kiel dua
lingvo, ili ĉiam ankoraŭ reprezentas
etan minoritaton de tiuj, kiuj elspezis
multajn frustritajn jarojn da studoj kaj
estas malkapablaj komuniki efektive.
La sukcesoj kaj atingoj de Esperanto
estas “nevideblaj”, ĉar ekzistas neniu
palpebla “hejmlando” aŭ potenculo
haviganta materiajn avantaĝojn.
En 1986, la 99-a jubileo de la lingvo
estis festata per ega mondkongreso en
Pekino, Ĉinio, kaj unu jaron poste la
centjariĝo-festo okazis en Varsovio.
Ambaŭ eventoj estis priskribitaj en
longaj artikoloj sur ĉefaj paĝoj de
revuoj Time, Newsweek kaj U.S.
News kaj World Report, kiuj
objektive kaj favore pritraktis ties
atingaĵojn kaj tute prave scivolis, kial
tiu lingvo ne estas ricevinta pli da
subteno de internaciaj organizaĵoj, kiuj
daŭre elspezas enormajn monsumojn
por multobla kaj simultana tradukado
kaj interpretado.
Malgraŭ tio, daŭre aperadas artikoloj
de aroj da ĵurnalistoj kaj komentistoj,
kiuj renkontis Esperanton la unuan
fojon kaj esprimas miron, ke ĝi ne
amazement that it has not disappeared.
They ignore such milestones as the
favorable resolutions passed by the
League of Nations and the United
Nations encouraging its instruction and
use. It comes as a shock that there are
many hundreds of thousands of
Esperanto speakers who use it in every
sense as a living language with their
own cosmopolitan literature, culture
and slang without a physical homeland.
The Free Market Forces of Foreign
Language Appeal and Learning
There are various reasons of learning
foreign languages: travel, educational
opportunities, career advancement,
business opportunities, research and
intelligence gathering, appreciation of
another culture and literature, social
conviviality. Esperanto can only
provide a very small pay-off with
regard to the advantages provided by
the major national languages. This
equation condemns Esperanto to a
“non-starter” no matter how great its
advantages with respect to ease of
learning.
As a native English speaker who earns
a part-time income from teaching ESL
(English as a Second
Language) courses, I can testify to the
enormous difficulties in reading,
pronunciation and comprehension due
to the inherent difficulties of English
grammar.
As a teenager, I invested about six
months in the study of Esperanto and
corresponded with pen-pals around the
world. After not using Esperanto for
estas malaperinta. Ili ne scias pri tiaj
mejloŝtonoj kiel favoraj rezolucioj
eldonitaj de la Ligo de Nacioj kaj la
Unuiĝintaj Nacioj, kuraĝigantaj ĝian
instruadon kaj uzadon. Ŝajna ŝoko
estas, ke ekzistas centmiloj de
Esperanto-parolantoj, kiuj uzas ĝin en
ĉiu senco kiel vivantan lingvo kun sia
propra kosmopolita literaturo, kulturo
kaj slango, sen fizika hejmlando.
La libermerkataj premoj de allogo kaj
lernado de fremdlingvoj
Ekzistas diversaj kialoj lerni
fremdlingvon: vojaĝado, edukaj
ŝancoj, progresigo de kariero, profesiaj
ŝancoj, esploraj kaj informaj aranĝoj,
aprezo de alia kulturo kaj literaturo,
socia kunvivado. Esperanto povas
liveri nur tre malgrandan kontentigon
kompare kun avantaĝoj ofertataj de
grandaj naciaj lingvoj. Tiu ĉi
komparado kondamnas Esperanton esti
“nestartanto”, kiom ajn grandaj estu
ĝiaj avantaĝoj rilate al lernfacileco.
Kiel denaska angla parolanto, parte
salajrata por instruado en kursoj de la
Angla kiel dua lingvo, mi povas atesti
pri enormaj malfacilaĵoj en legado,
prononcado kaj komprenado, kaŭzitaj
de internaj malfacilaĵoj de la angla
gramatiko.
Kiel junulo mi investis proksimume
ses montatojn en la studadon de
Esperanto kaj korespondis kun plum-
amikoj tra la mondo. Neuzinte
more than 25 years, I again took up an
interest in using the language and can
verify that I achieved instant recall of
the totally consistent logical structure
of the language that enabled me to
speak and communicate without
hesitation or frequent errors. I formed
many new friendships and close
relations in more than a dozen
countries.
What is incomprehensible to all the
critics who delight in trivializing
Esperanto is that foreigners have never
been able to communicate with them
on a basis of equality. The
relationships of native English speakers
with 95% of second language speakers
of English who have learned the
language as a result of enormous
diligence is simply that of master to
slave. Only those who have struggled
to learn a foreign language and been
reduced for years to the level of a
stuttering five year old child in
speaking with native speakers can
appreciate the liberating influence of
Esperanto.
The Language Barrier
The idea of an “auxiliary language”
strikes many as an outmoded ideal
when the media continually reassure
the public that English has become the
“world’s international language.”
Nevertheless, Britain’s membership in
the European Union has highlighted
the problem of the language barrier.
Although the U.K. is the center of the
multi-billion dollar industry of teaching
English worldwide, there has been
Esperanton dum pli ol 25 jaroj, mi
denove komencis interesiĝi kaj uzi la
lingvon, kaj mi povas verigi, ke mi
atingis tujan superrigardon de ĝia tute
konsista strukturo, kiu ebligis al mi
paroli kaj komuniki sen hezito aŭ oftaj
eraroj. Mi eniris multajn novajn
amikecojn kaj proksimajn rilatojn en
pli ol dekduo da landoj.
Por ĉiuj kritikuloj, kiuj ĝuas trivialigi
Esperanton, estas nekompreneble, ke
eksterlandanoj neniam estus kapablaj
komuniki kun ili sur la bazo de
egaleco. La rilatoj de denaskaj anglaj
parolantoj kun 95% parolantoj de la
Angla kiel dua lingvo, kiuj estas
lernintaj la lingvon kiel rezulto de
enorma diligenteco, estas simple tiu de
mastro al sklavo. Nur tiuj, kiuj
klopodegis lerni fremdlingvon kaj estis
reduktitaj dum jaroj al nivelo de
balbutanta kvinjara infano dum
parolado kun denaskuloj, povas aprezi
la liberigan influon de Esperanto.
Lingva barilo
La ideo de “helplingvo” aspektas por
multaj kiel malnovmoda idealo, kiam
la amasperiloj daŭre certigas la
publikon, ke la Angla iĝis la “monda
internacia lingvo”. Malgraŭ tio, la
aniĝo de Britio en la Eŭropa Unio
reliefigis la problemon de la lingva
barilo. Kvankam la Unuiĝinta
Reĝolando estas centro de
multmiliarda dolara industrio pri
instruado de la Angla tra la mondo,
some support for Esperanto in the
British Parliament in the form of a
lobby group. A proposal for an
Esperanto language service by the
BBC was squashed in 1967 due to
unpublicized pressure from the
interests of the English language
teaching, the British Council and
textbook industry.
The reality of the language barrier is
that even the best translations cannot
be considered as “equally authentic.”
The reality of the language barrier is
constantly downplayed by the visual
media. Television news reports
consistently manipulate camera angles
to eliminate the presence of interpreters
so that the TV audience is under the
impression that heads of state are
actually speaking to each other.
Many individuals who oppose
Esperanto are unaware of the
unconscious but
powerful emotional tie we all have
with our native and “mother tongue”
that forms such a large part of our
personality. Playing on this emotional
tie, it is easy to convince people that
Esperanto is a language that “no one
speaks”.
The Disbelief in an Esperanto Culture
For disbeliever, it represents a kind of
Frankenstein-like invention “without a
soul.” Mary Jackson (2006) concludes
that Esperanto must be "soulless". She
is also convinced there is no Esperanto
literature worth reading. I know there
IS – both original literature in
Esperanto and works translated from
okazis tie iom da subteno de Esperanto
en la Brita Parlamento, en formo de
lobia grupo. Propono por
Esperantlingva servo ĉe BBC estis
frakasita en 1967 pro la nepublikita
premo flanke de interesoj de la
instruado de angla lingvo, la Brita
Koncilio kaj la lernolibra industrio.
La realaĵo de la lingva barilo estas, ke
eĉ la plej bonaj tradukoj ne povas esti
konsiderataj “egale identaj”. La realaĵo
de la lingva barilo estas konstante
senvalorigata per vidaj periloj.
Televidaj novaĵoj konscie manipulas
kameraajn angulojn por malvidigi la
ĉeeston de interpretistoj, tial la
televidaj spektantoj havas impreson,
ke la ĉefoj de ŝtatoj estas senpere
interparolantaj.
Multaj unuopuloj, kiuj kontraŭas
Esperanton, nekonsciiĝas pri
subkonscia sed potenca emocia ligo,
kiun ni ĉiuj havas al nia denaska kaj
“patrina lingvo”, kiu formas tre
grandan parton de nia personeco.
Ludante sur tiu emocia kordo, estas
facile konvinki homojn ke Esperanto
estas lingvo kiun “neniu parolas”.
Pridubo de Esperanta kulturo
Por dubantoj ĝi reprezentas iun specon
de Frankenstein-eca invento “sen
animo”. Mary Jackson (2006)
konkludas, ke Esperanto devas esti
„senanima“. Ŝi ankaŭ estas konvinkita,
ke ne ekzistas leginda Esperanto-
literaturo. Mi scias, ke ĝi EKZISTAS
– kaj originala literaturo en Esperanto,
Esperanto into English and dozens of
other languages. Moreover, a Scottish
Esperantist, William Auld, was a
candidate for the Nobel Prize in
literature but he, as well as other great
Esperanto writers, such as Sándor
Szathmári, Raymond Schwartz, Julio
Baghy, Ferenc Szilágyi, Kálmán
Kalocsay, Jean Forge, Gaston
Waringhien, Claude Piron may be just
names that evoke a shoulder shrug but
their works have been read, appreciated
and held in the highest regard by the
speakers and readers of a language that
indeed has a culture if not a homeland.
The “Concise Encyclopedia of the
Original Literature of Esperanto”
(Sutton, 2008with over 700 pages and
300 individual articles on the most
important authors) even though
published in New York, seems to be
completely unknown there.
The Elites and the Cranks
There is indeed a powerful opposition
of all those elites who have studied for
many years, investing monumental
efforts in order to be able to
communicate in one of the prestigious
major national languages. This ability
elevates them far above their
compatriots who only speak “minor
tongues” and casts them in a superior
role they are reluctant to relinquish.
After all, if anyone can master
Esperanto in a tenth of the time it took
to reach a similar level in one of the
“Great International Cultural
Languages”, of what value can it be?  valoron ĝi havu?
Those who are most aggravated by the
kaj verkoj tradukitaj el Esperanto en la
Anglan kaj en aron da aliaj lingvoj. Pli
ol tio: skota esperantisto William Auld
estis kandidato por Nobelpremio en
literaturo, sed li, same kiel aliaj
grandaj Esperanto-verkistoj kiel
Sándor Szathmári, Raymond
Schwartz, Julio Baghy, Ferenc
Szilágyi, Kálmán Kalocsay, Jean
Forge, Gaston Waringhien, Claude
Piron eble estas nur nomoj kiuj kaŭzas
ŝultrolevon, tamen iliaj verkoj estadas
legataj, aprezataj kaj alte respektataj de
parolantoj kaj legantoj de la lingvo kiu
fakte havas kulturon, eĉ se ne
hejmlandon. La verko “Concise
Encyclopedia of the Original
Literature of Esperanto” (Sutton,
2008) kun pli ol 700 paĝoj kaj 300
apartaj artikoloj pri la plej gravaj
aŭtoroj, kvankam publikigita en
Novjorko, ŝajne estas tie tute nekonata.
La elituloj kaj la stranguloj
Fakte ekzistas potenca opozicio de ĉiuj
tiuj elituloj, kiuj estas studintaj dum
multaj jaroj, investante enormajn
klopodojn por esti kapablaj komuniki
en unu el la prestiĝaj grandaj naciaj
lingvoj. Tiu ĉi kapablo tre altigas ilin
super iliaj samlandanoj, kiuj parolas
nur “malgrandajn lingvojn” kaj ludigas
ilin pli gravan rolon, kiun ili
malvolonte forlasus. Cetere, se iu ajn
povas majstri Esperanton en la dekono
de tempo bezonata por akiri similan
nivelon en unu el la “grandaj
interncaiaj kulturaj lingvoj”, kian
Tiuj, kiuj estas plej grave lezitaj per
actual success achieved by Esperanto
focus their attention on the easy target
of cranks or eccentrics, typical
“overnight” converts to Esperanto with
absurd hopes to exploit it as a means to
achieve some other noteworthy goal -
world peace and brotherhood, nudism,
vegetarianism, etc.. Esperanto and
other idealistic ideas have attracted
more than their share of such types.
The insistence of various proponents
and enthusiasts of the several
competing international languages that
their project was innately superior only
generated further divisiveness. Only
Esperanto endured however, grew and
matured to become a living language
but its very success causes
embarrassment to skeptics, opponents
and professional linguists who all a
priori reject the notion that a devised
(and despised) language can achieve
any degree of acceptance as an aid to
international communication.
Esperanto's Real Enemies Who took It
Seriously
Esperanto is today a living reality,
supported by an “invisible” community
of approximately a million speakers, a
literary culture embracing more than
30,000 literary works, both original
and in translation, hundreds of
periodicals, scores of international
gatherings, seminars, guided tours,
theatrical groups, musical ensembles,
several university programs granting
higher degrees, recognition as an
official language of instruction at the
nuna sukceso atingita de Esperanto,
fokusigas ilian atentemon al la facila
celaro de stranguloj aŭ elcentruloj,
tipaj “dumnoktaj” konvertitoj al
Esperanto kun absurdaj esperoj
ekspluati ĝin kiel ilon por atingi iun
alian notendan celon – mondpacon kaj
fratecon, nudismon, vegetarismon ktp..
Esperanto kaj aliaj idealismaj ideoj
estas allogintaj pli ol partoprenon de
tiaj tipoj.
La obstina aserto de diversaj
proponantoj kaj entuziasmuloj de
pluraj rivalaj internaciaj lingvoj, ke ilia
projekto estis dekomence pli elstara,
kaŭzis nur pluan malpaciĝon. Nur
Esperanto tamen persistis, kreskis kaj
maturiĝis por iĝi vivanta lingvo, sed
ĝiaj nepraj sukcesoj kaŭzas embarason
de skeptikuloj, kontraŭuloj kaj
profesiaj lingvistoj, kiuj ĉiuj apriore
forĵetis la ideon, ke inventita (kaj
malestimata) lingvo povas atingi ajnan
gradon de akceptemo kiel helpo por
internacia komunikado.
Realaj malamikoj de Esperanto, kiu
prenis ĝin serioze
Esperanto estas hodiaŭ vivanta realaĵo,
subtenata de “nevidebla” komunumo
de proksimume miliono da parolantoj,
literatura kulturo enhavanta pli ol 30
000 literaturaj verkoj, kaj originalaj
kaj tradukitaj, centoj da periodaĵoj,
aroj da internaciaj aranĝoj, seminarioj,
turismaĵoj, teatraj societoj, muzikaj
grupoj, pluraj universitataj programoj
gvidantaj al superaj gradoj, rekono kiel
oficiala instrulingvo ĉe Akademio
Internacia de la Sciencoj (AIS) San
International Academy of Sciences
(AIS) San Marino, a dozen or so hours
of weekly radio transmissions, more
than one hundred specialized
dictionaries in the sciences,
technology, arts and commerce and
countless friendships made possible
across linguistic barriers.
It makes as much sense to denigrate
Esperanto as to ridicule Welsh,
Estonian or Catalan. Of course,
“educated” people would never mock a
national language about which they
know nothing for fear of offending a
particular nationality and being
“politically incorrect” but Esperanto is
fair game for cynics and may provoke
an off the cuff comparison with e. g.
Klingon (see Okrent 2009). The critics
and the cynics are wholly ignorant of
Esperanto's real enemies with real
power who took it seriously enough to
put tens of thousands of its proponents
to death or imprison them for decades.
These range from the totalitarian
regimes of Hitler and Stalin, Italy
during the latter period of Mussolini's
rule, the Japanese government of the
late 1930s and World War II,
Nationalist Spain under Franco from
1939 to about 1950, all the “People's
Democracies” in Eastern Europe from
1948 to 1955 and including Enhver
Hoxha in Albania, the Iranian mullahs
and Romania's Ceaucecsu who made
learning a foreign language the
equivalent of disloyalty. Critics and
trivializers of Esperanto would no
doubt have a different opinion today if
Marino, pluraj horoj de semajnaj
radioelsendoj, pli ol cento da specialaj
vortaroj pri sciencoj, teknologio, arto
kaj komerco, kaj sennombraj amikecoj
eblaj malgraŭ lingvaj bariloj.
Estas pli sencohave nigrigi Esperanton
ol ridindigi la Valesan, la Estonan aŭ
la Katalunan. Kompreneble, “edukitaj”
homoj neniam primokus nacian
lingvon, pri kiu ili nenion scias, ĉar ili
timus ofendi iun specifan naciecon kaj
esti “politike malkorektaj”, sed
Esperanto estas taŭga ludilo por
cinikuloj kaj ĝi povas kaŭzi
spontanean komparon kun, ekzemple,
la Klingona (vidu Okrent 2009). La
kritikuloj kaj la cinikuloj scias vere
nenion pri realaj kaj potencaj
malamikoj de Esperanto, kiuj prenis
ĝin sufiĉe serioze por mortigi
dekmilojn da ĝiaj favorantoj aŭ
enprizonigi ilin por jardekoj.
Tiuj ĉi viciĝas ekde totalismaj reĝimoj
de Hitler kaj Stalin, Italio dum la posta
periodo de regado de Mussolini,
japana registaro fine de la 1930-aj jaroj
kaj la dua mondmilito, naciisma
Hispanio sub Franco inter 1939 ĝis ĉ.
1950, ĉiuj “popolaj demokratioj” en
orienta Eŭropo inter 1948-1955,
inkluzive de Enver Hodĵa en Albanio,
iranaj mulahoj kaj rumania Ceaucescu,
kiuj egaligis lernadon de fremda
lingvo al maljoalaleco. Kritikuloj kaj
trivialigantoj de Esperanto ne dubus
havi alian opinion hodiaŭ, se ili
kapablus legi la verkon “La danĝera
they were able to read the work “La
danĝera lingvo” by Lins (1988).
The Tower of Babel Stands Stronger
Than Ever
Esperanto, the only devised language
to achieve partial and long lasting
success, appealed most to the
“common man.” The critics
acknowledge that Esperanto has not
achieved its full potential due to the
hard rock of political reality that
without a wealthy and powerful patron,
it offers no serious economic or career
based inducement to learn. It is exactly
this reasoning that led both the Polish
and Swiss State radio services to
recently end their Esperanto language
daily broadcasts after 40 years.
Most governments, if they had been
interested in eliminating the language
barrier, would have done something
serious about it long ago. The Tower of
Babel continues and actually grows
higher and higher. The League of
Nations was content with two
international languages, the U.N. must
provide various services in six and the
demands grow for continued expansion
of the European Union to offer
additional translation and interpretation
services in more than two dozen
languages. Most people who wish to
communicate in any way with other
language speakers will have to
painfully learn foreign languages or get
themselves interpreters, translators, and
guides.
lingvo” de Lins (1988).
La Babelturo staras pli firme ol iam
ajn
Esperanto, la ununura elpensita lingvo,
kiu atingis partan kaj longdaŭran
sukceson, kutime adresiĝis al
“ordinara homo”. La kritikuloj
konsciiĝas, ke Esperanto ne povis
atingi sian plenan potencialon pro la
solida roko de politika realaĵo, ke sen
riĉa kaj potenca protektanto ĝi ofertas
neniun seriozan ekonomie aŭ kariere
bazitan spronon por esti lernata.
Precize tiuj pripensoj igis kaj polan,
kaj svisan ŝtatan radio-elsendan servon
antaŭ nelonge ĉesi siajn ĉiutagajn
Esperantajn elsendojn post 40 jaroj.
La plej multaj registaroj, se ili havus
intereson pri forigo de lingva barilo,
estintus jam delonge farintaj ion
seriozan por tio. La Babelturo daŭras
kaj nun kreskas pli kaj pli supren. La
Ligo de Nacioj kontentiĝis kun du
naciaj lingvoj, la Unuiĝintaj Nacioj
devas liveri diversajn servoj en ses
lingvoj kaj la postuloj kreskas pro
kontinua disvastiĝo de la Eŭropa Unio,
por oferti aldonajn tradukistajn kaj
interpretistajn servojn en pli ol du
dekduoj da lingvoj. La plej multaj
homoj, kiuj deziras iamaniere
komuniki kun alilingvaj parolantoj,
devos pene lerni fremdlingvojn aŭ
havigi al si interpretistojn, tradukistojn
kaj gvidantojn.
Literaturo
Berdichevsky, Norman (1986): Zamenhof and Esperanto. In: Ariel, 1986, No. 64, p. 58-71
Berdichevsky, Norman (1986): Why Esperanto Is Different. In: New English Review,
December 2007
(http://www.newenglishreview.org/Norman_Berdichevsky/Why_Esperanto_Is_Different/)
Hirsch, Eric Donald Jr. (19871): Cultural Literacy - What Every American Needs to Know.
Including 5,000 essential names, dates and concepts. National Bestseller. Houghton Miffling
Company, New York
Jackson, Mary (2006): Volapük - Esperanto for losers. In: New English Review, December
2006 (http://www.newenglishreview.org/custpage.cfm?frm=4850&sec_id=4850)
Lins, Ulrich (1988): La danĝera lingvo - studo pri la persekutoj kontraŭ Esperanto. Bleicher
Publishers, Antwerpen
Okrent, Arika (2006): Exploring Esperantoland. In: The American Scholar, Winter 2006, p. 93-
108
Okrent, Arika (2009): In the Land of Invented Languages. Esperanto Rock Stars, Klingon
Poets, Loglan Lovers, and the Mad Dreamers who Tried to Build a Perfect Language. Spiegel
and Grau, New York
Sutton, Geoffrey (2008): Concise Encyclopedia of the Original Literature of Esperanto.
Mondial, New York