Η ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ

ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΗΣ

ΚΑΙ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ένα κείμενο με αφορμή την αύξηση της θητείας

 Μια ζωή χαμένη, και τρεις μήνες χάρισμα...

Στις 21/1/2021 με απόφαση του ΚΥΣΕΑ αυξήθηκε η στρατιωτική

θητεία του στρατού ξηράς από 9 σε 12 μήνες, πράγμα που εξισώ-
νει την πλήρη θητεία στο στρατό ξηράς με την αντίστοιχη του πο-
λεμικού ναυτικού και της πολεμικής αεροπορίας. Η απόφαση θα
ισχύσει από τη Γ΄ ΕΣΣΟ του ερχόμενου Μαΐου, για όλα τα στρα-
τόπεδα της χώρας εκτός αυτών που βρίσκονται στην παραμεθό-
ριο (Έβρος, νησιά κτλ), διαμορφώνοντας ένα διζωνικό σύστημα
12 μηνών στην ενδοχώρα και 9 μηνών στην παρεμεθόριο. Πρό-
κειται για την πρώτη αύξηση στη θητεία τα τελευταία 50 χρόνια.

Γιατί γίνεται, λοιπόν αυτή η αύξηση;

Ένας από τους κυριότερους ρόλους ενός κληρωτού φαντάρου εί-

ναι η συντήρηση και η διασφάλιση της “εύρυθμης” λειτουργίας των
στρατοπέδων, πράγμα που μπορεί να περιλαμβάνει από αγγαρείες,
σκοπιές μέχρι απλήρωτη εργασία σε διάφορους τομείς που δρα-
στηριοποιείται ο στρατός. Ένας βασικός λόγος για την αύξηση της
θητείας είναι η εξασφάλιση ενός μεγαλύτερου αριθμού φαντάρων
για τη στελέχωση και επάνδρωση των στρατοπέδων, ειδικά των
στρατοπέδων στην παραμεθόριο. Οι νέοι, ιδιατέρως οι επισφαλώς
εργαζόμενοι, οι άνεργοι, ή γενικότερα οι προερχόμενοι από φτωχό
οικογενειακό background, πιεζόμενοι οικονομικά να τελειώσουν
γρήγορα τη θητεία τους (πρώτον γιατί θητεία σημαίνει οικονομικό
κόστος για τις οικογένειες ή/και τους φαντάρους, δεύτερον γιατί για
τους φτωχούς η θητεία είναι μια αγγαρεία που πρέπει να τελειώσει
γρήγορα για να βρουν δουλεια, εισόδημα κτλ) θα επιλέγουν την εν-
νιάμηνη θητεία στην παραμεθόριο. Αποτελεί βασικό ορίζοντα του
ελληνικού κράτους να στείλει τους φτωχούς στα σύνορα, που εί-
ναι και το επίκεντρο των ελληνικών πολεμικών επιχειρήσεων (βλ.
Ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός, “μεταναστευτικό”). Αντίθετα, οι
πλούσιοι και τα βύσματα θα τη βγάζουν κυριλέ είτε με 12μηνο σε
στρατόπεδα στην ενδοχώρα με την πιο ευνοϊκή μεταχείριση είτε με
9μηνη θητεία, αρχικά στα σύνορα και έπειτα με γρήγορη απόσπαση
στην ενδοχώρα (πράγμα που το έχουμε ξαναδεί όταν είχε ξαναεφαρ-
μοστεί δι/τριζωνικό σύστημα).
Η αύξηση δε της θητείας, θα ρίξει άμεσα τους δείκτες της ανερ-
γίας, αφού οι άνεργοι-φτωχοί φαντάροι “δεν μετράνε”.
Η ενίσχυση των στρατοπέδων της παραμεθορίου, έχει άμεση
σχέση αφενός με την ευρέως αποκαλούμενη “διαχείριση των μετα-
ναστευτικών ροών” (δηλαδή την πολεμική μεταχείριση των μετανα-
στών που θέλουν να φτάσουν στην ελληνική επικράτεια) αφετέρου
με τη γενικότερη ελληνοτουρκική αντιπαράθεση και το διακρατικό
ανταγωνισμό.

[6]
Ο πόλεμος εναντίον των μεταναστ(ρι)ών
και ο ρόλος των φαντάρων

Ο ελληνικός στρατός ήδη από το 2001 με τα δόγματα άμυνας/

ασφάλειας/αντιτρομοκρατίας/αντιεξέγερσης στοχοποιεί την με-
ταναστευτική κίνηση ως υβριδική απειλή που απειλεί την εθνική
ασφάλεια (βλ. Αμυντική Στρατηγική Αναθεώρηση). Σύμφωνα με το
ισχύον δόγμα στρατού ξηράς (Δόγμα Στρατού Ξηράς του 2014), οι
υβριδικές απειλές είναι «διεθνής τρομοκρατία», «όπλα μαζικής κατα-
στροφής», «διεθνές οργανωμένο έγκλημα», «εμπόριο ναρκωτικών»,
«διαφθορά» και «λαθρομετανάστευση». Η τελευταία, εκτός από
«εισβολή προσφύγων από βαλκανικές χώρες», συνεπάγεται και τον
πρόσθετο «κίνδυνο» της «διασποράς μουσουλμανικών θυλάκων στα
βόρεια σύνορα με απροσδιόριστες απειλές»
Σύμφωνα με τα δόγματα αυτά, ο ελληνικός στρατός αναλαμ-
βάνει ρόλο ενάντια στους μετανάστες στα σύνορα αλλά και στα
στρατόπεδα συγκέντρωσης/εκτοπισμού μεταναστ(ρι)ών (εξάλλου,
την δημιουργία των στρατοπέδων συγκέντρωσης και του συστήμα-
τος hotspot στην Ελλάδα ακολουθεί η εξής τροπολογία στη βουλή:
Ξημερώματα Τρίτης 23/2/2016, ψηφίζεται τροπολογία στη βουλή
σύμφωνα με την οποία οι πρόσφυγες αποτελούν κίνδυνο για την
«εθνική ασφάλεια και την δημόσια τάξη» και παραχωρούνταν στο
στρατό πλήρης ελευθερία για σύναψη συμβάσεων και διάθεση χρη-
μάτων για τη διαχείριση του “προσφυγικού”).
Η ενίσχυση των στρατοπέδων στη παραμεθόριο σημαίνει το
εξής: Το ελληνικό κράτος επιδιώκει να εμπλακούν όλο και περισ-
σότεροι φαντάροι στον πόλεμο εναντίον των μεταναστών στα σύ-
νορα.
Τα περυσινά γεγονότα στον Έβρο και τα νησιά, ως συνέχεια
ενός από 30ετίας βίαιοιυ ανθρωποκυνηγητού από έλληνες φασί-

[7]
στες-ντόπιους, είναι χαρακτηριστικά και αποκαλυπτικά: Στα τέλη
Φεβρουαρίου-αρχές Μαρτίου του 2020, ως αποτέλεσμα της απόφα-
σης της Τουρκίας να μη μπλοκάρει την κίνηση των μεταναστών που
θέλουν να έρθουν προς την Ευρώπη και της Ελλάδας να απωθή-
σει, να καταστείλλει και να δολοφονήσει τους μετανάστες αυτούς,
εκτυλίχθηκε μια πρωτοφανούς βαρβαρότητας πολεμική επιχείρη-
ση του ελληνικού κράτους. Κύριοι δρώντες αυτής της επιχείρησης
ήταν ένα (παρα)στρατιωτικό σύμπλεγμα αποτελούμενο από τον
ελληνικό στρατό, την ελληνική αστυνομία, τη Frontex και διάφο-
ρους ένοπλους φασίστες που “πήραν το νόμο στα χέρια τους”. Την
1η Μαρτίου, με επίσημη ανακοίνωση, ο στρατός γνωστοποίησε ότι
“θα εκτελούνται βολές ευθυτενούς τροχιάς με πολυβόλα, τυφέκια
και πιστόλια με πραγματικά πυρά, σε όλη την παρέβρια περιοχή”.
Ο πόλεμος αυτός είχε ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ πυρά και ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕ-
ΝΟΥΣ νεκρούς. Στις 29 Φλεβάρη η Nadera Almonla από τη Συ-
ρία χάθηκε στα νερά του Έβρου (και θεωρείται νεκρή) όταν έλληνες
στρατιώτες πυροβόλησαν προς το μέρος της καθώς διέσχιζε το πο-
τάμι μαζί με την οικογένειά της, στις 2 Μάρτη δολοφονήθηκε ενώ
βρισκόταν σε ελληνικό έδαφος ο Muhammad al-Arab από τη Συρία,
στις 4 Μάρτη δολοφονήθηκε από σφαίρες στρατιωτικού όπλου ο
Muhammad Gulzari από το Πακιστάν.

Ο ρόλος των φαντάρων στον ελληνοτουρκικό ανταγωνισμό

Η μεγαλύτερη στελέχωση των στρατοπέδων και δη των στρατοπέ-

δων της παραμεθορίου έχει άμεση σχέση με τον ελληνοτουρκικό
ανταγωνισμό. (Και) αυτά ήταν άλλωστε τα στρατόπεδα που τέθη-
καν σε πολεμική επιφυλακή το θερμό καλοκαίρι του 2020 του δια-
κρατικού ανταγωνισμού και της ένοπλης διαπραγμάτευσης της Ελ-
λάδας με την Τουρκία. Οι φαντάροι στα σύνορα (δηλαδή κατά βάση

[8]
οι φτωχοί φαντάροι που επιλέγουν το 9μηνο) είναι οι πρώτοι ενδε-
χόμενοι αναλώσιμοι σε κάποιο θερμό επεισόδιο ή σε κάποια ένοπλη
σύρραξη μικρής ή μεγαλύτερης έντασης, μέχρι η αντιπαράθεση να
κριθεί στο πεδίο των (θεαματικών) πολεμικών επιχειρήσεων με τη
χρήση των νέων τεχνολογιών πολέμου. Σε ενδεχόμενη ελληνοτουρ-
κική αντιπαράθεση, οι φαντάροι θα καταστείλλουν στο εσωτερικό,
πχ τις τουρκικές μειονότητες στη Θράκη, όπως έγινε στο επεισό-
διο των Ιμίων, τους/ις μεταναστ(ρι)ες των hotspot, ένα ενδεχόμενο
αντιπολεμικό κίνημα που θα ξεσπάσει ενάντια στο διακρατικό πό-
λεμο.

Στρατός και κοινωνικός πόλεμος

Ο στρατός, ως μηχανισμός που συγκεντρώνει διάφορους τεχνοκρά-

τες “διαχείρισης κρίσεων”, που συγκεντρώνει την “εμπιστοσύνη”
του ντόπιου εθνικού κορμού, που γίνεται όλο και πιο πολυπληθής
και δολοφονικός, αποσαφηνίζει και θα αποσαφηνίζει το χαρακτήρα
της εν εξελίξει καπιταλιστικής κρίσης. Έτσι, αναλαμβάνει έναν όλο
και πιο διευρυμένο ρόλο στη διαχείριση της κοινωνικής ζωής (βλ
Δυτική Αττική κατά τη διάρκεια της πανδημίας). Είναι δεδομένο
ότι ο στρατός θα κληθεί διαχειριστεί τα κοινωνικά κινήματα που
θα ξεσπάσουν τον επόμενο καιρό σε συνθήκες οξυμμένου κοινω-
νικού πολέμου (όπώς συμβαίνει σε όλα τα σύγχρονα καπιταλιστι-
κά έθνη-κράτη, από τον αμερικάνικό στρατό ενάντια στο BLM και
τον ωκεανό αποκλεισμένων στην αμερικάνικη κοινωνία, το γαλλικό
στρατό μαζί με τη στρατιωτικοποιημένη αστυνομία ενάντια στα κί-
τρινα γιλέκα κτλ). Στην Ελλάδα, το Δεκέμβρη του ‘08 υπήρχε ανοι-
χτό το ενδεχόμενο επέμβασης του στρατού για την αποκατάστασης
της τάξης, όπως είχε καταγγείλει το Δίκτυο Σπάρτακος, όπως και
στις μεγάλες απεργίες του ‘11-’12. Ο στρατηγικός σχεδιασμός του

[9]
ελληνικού κράτους είναι να εμπλέξει τους νέους φαντάρους στον
εν εξελίξει κοινωνικό πόλεμο ενάντια στα κοινωνικά και ταξικά
κινήματα, τους μετανάστες, τις εργαζόμενες.
Ο στρατός ως ιδεολογικός μηχανισμός και ως πειθάρχηση των σω-
μάτων

Ο στρατός χρησιμοποιείται ως ιδεολογικός μηχανισμός του

κράτους για την πειθάρχηση των “πολιτών”, τη δημιουργία ενός
εθνικιστικού – μιλιταριστικού κλίματος και την εδραίωση της ιδέ-
ας της εθνικής ενότητας . Η ιεραρχική δομή του στρατού οδηγεί
στην δημιουργία/αναπαραγωγή ανάλογων ιεραρχικών σχέσεων που
βασίζονται στην υπακοή σε ανώτερους, στην αδυναμία ανάπτυξης
ισότιμων σχέσεων και στην αυτοματοποίηση της υπακοής αυτής. Η
πειθάρχηση δηλαδή του φαντάρου και η δημιουργία τέτοιων ιεραρ-
χικών-καταπιεστικών σχέσεων έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό
κάθε αποκλίνουσας πράξης από την κανονικότητα που επιβάλλουν
οι εντολές των ανώτερων στελεχών. Η λογική αυτή περνάει στους
φαντάρους ώστε να αλληλεπιδρούν με τον ίδιο τρόπο πέραν του
στρατού και σε οποιοδήποτε άλλο περιβάλλον βρεθούν , είτε αυτό
είναι το εργασιακό , είτε το διαπροσωπικό κλπ. Η υπακοή βασίζεται
στο εθνικό συμφέρον, στην αναγωγή δηλαδή του έθνους σε ύψιστη
αξία, για την οποία αξίζει να παραμερίσει κανείς όλα τα υπόλοιπα,
οδηγώντας σε αντίστοιχα συντηρητικά αντανακλαστικά και πρα-
κτικές βασισμένες στην ιδέα της εθνικής ενότητας, ενάντια σε καθε
τι που αποτελεί εθνικό κίνδυνο (μετανάστες, κινήματα κλπ). Εθνι-
κή ενότητα σημαίνει επίσης αποδοχή καταπιεστικών καταστάσεων
και θυσίες στο όνομα του έθνους, αποδοχή της καταστολής και της
αστυνόμευσης, των εργοδοτικών αυθαιρεσιών και των δυσμενέστε-
ρων όρων ζωής προκειμένου να ανθίσει η ελληνική οικονομία. Η
μιλιταριστική λογική εντός του στρατού επεκτείνεται και εκτός

[10]
αυτού, κανονικοποιώντας τη λογική του διαρκούς πολέμου. Η
κοινωνία συγκροτείται μόνιμα στη βάση μιας απειλής ( πχ κορονοι-
ός, Τούρκοι) και αποδέχεται εν τέλει την πολεμική κρατική διαχείρι-
ση των καταστάσεων αυτών.

Οι συνολικές αλλαγές στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις – ο ελληνι-

κός μιλιταρισμός-εθνικισμός

Η αύξηση της θητείας αποφασίστηκε στο πλαίσιο μιας συνολικής

αναδιάρθρωσης των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και των κοι-
νωνικών σχέσεων και συσχετισμών που αυτές διαμορφώνουν. Αγο-
ράζονται πανάκριβοι πολεμικοί εξοπλισμοί που αφορούν όλα τα
εξαρτήματα της ελληνικής πολεμικής μηχανής: Rafale για την πολε-
μική αεροπορία, φρεγάτες για το πολεμικό ναυτικό κ.ο.κ. Μια απα-
ραίτητη σημείωση: φρεγάτες είναι πλοία κατάλληλα να πλέουν σε
μεγάλες, ανοιχτές θάλασσες, όπως πχ η ΝΑ Μεσόγειος, κατάλληλα
δηλαδή να ενισχύσουν τον επεκτατισμό του ελληνικού καπιταλι-
σμού στην ευρύτερη περιοχή. Προσλαμβάνονται σε ορίζοντα λίγων
χρόνων 15.000 μισθοφόροι, ΕΠΟΠ & ΟΒΑ, κάνοντας τον ελληνικό
στρατό τον πιο πολυπληθή και δολοφονικό των τελευταίων χρόνων
και με τη μεγαλύτερη αναλογία μισθοφόρων/κληρωτών σε όλη την
ιστορία του ελληνικού κράτους (!). Ο ΥΕΘΑ Παναγιωτόπουλος, σε
συνέντευξή του είπε ότι παρότι η υποχρεωτική στράτευση στα 18
δεν είναι στα άμεσα πλάνα της κυβέρνησης, είναι ενδεχόμενη ως
γενικότερος στρατηγικός σχεδιασμός των ενόπλων δυνάμεων σε
έναν πιο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Επίσης, πληθαίνουν οι εξαγγελίες
για εθελοντική στράτευση γυναικών στις εθνοφυλακές. Η αναδιάρ-
θρωση περιλαμβάνει και την ανασυκρότηση της ελληνικής πολεμι-
κής βιομηχανίας: Οπως είπε ο κ. Μητσοτάκης «ήδη στα ναυπηγεία
Ελευσίνας αμερικανικά κεφάλαια επενδύονται στον εκσυγχρονισμό

[11]
τους. Στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά σύντομα εισέρχεται στρατηγικός
επενδυτής διατηρώντας τις θέσεις εργασίας. Ολοκληρώθηκε η δια-
γωνιστική διαδικασία, έπεται το αμέσως επόμενο διάστημα η ολο-
κλήρωση της ιδιωτικοποίησης της ΕΛΒΟ και αναδιοργανώνεται  η
ΕΑΒ,  ώστε να μετατραπεί σε κέντρο συντήρησης αεροσκαφών για
την ευρύτερη περιοχή». Οι Ένοπλες Δυνάμεις ενισχύουν την ψηφι-
ακή τους λειτουργία, αλλά και τη θωράκισή τους από κυβερνο-
επιθέσεις υβριδικού τύπου. Η ενίσχυση της ελληνικής πολεμικής
μηχανής συνοδεύεται από μια αναδιάρθρωση της διοικητικής δομής
των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργεί-
ται η Διοίκηση Ειδικού Πολέμου, η οποία θα υπάγεται στο ΓΕΕ-
ΘΑ. Οι τέσσερις βασικοί τομείς δραστηριοποίησης της ΔΕΠ είναι:
Οι άμεσες επιθετικές ενέργειες, η ειδική επιτήρηση και αναγνώριση,
ο ανορθόδοξος πόλεμος, η στρατιωτική υποβοήθηση χωρών με τις
οποίες η Ελλάδα έχει συμμαχικές σχέσεις. Οι τομείς δραστηριότη-
τας της «ειδικής επιτήρησης και αναγνώρισης» και του «ανορθό-
δοξου πολέμου» αφορούν αποκλειστικά τον κοινωνικό πόλεμο
του ελληνικού κράτους απέναντι στις «μεταναστευτικές ροές» και
τους άτακτους, απείθαρχους πληθυσμούς στο εσωτερικό της Ελ-
λάδας, ιδίως στις μεγάλες πόλεις.
Το ελληνικό κράτος, τη στιγμή που επιδιώκει να γιορτάσει τα 200
χρόνια ύπαρξης και βαρβαρότητάς του, γίνεται όλο και πιο δολο-
φονικό, όλο και πιο μιλιταριστικό, προσπαθώντας να χτίσει μια νέα
εθνική ενότητα εργοδοτών-εργαζομένων.
Το λεγόμενο “αξιόμαχο” του ελληνικού στρατού και το αξιόμα-
χο ελληνικό κράτος
Όλες αυτές οι αλλαγές προσπαθούν να αναβαθμίσουν το “αξι-
όμαχο” του ελληνικού στρατού και κατ’ επέκταση του ελληνικού
κράτους. Την ετοιμότητα δηλαδή του στρατού στη διαχείριση κρί-
σεων μικρής ή μεγαλύτερης εμβέλειας, την αποτελεσματικότητά

[12]
του, την πολεμική του εγρήγορση όποτε αυτό είναι αναγκαίο. Στην
πραγματικότητα, αξιόμαχο είναι η ισχύς του επεκτατισμού του
ελληνικού καπιταλισμού. Η ικανότητα του να ανταγωνίζεται,να
διαπραγματεύεται ένοπλα, να εξορμά και να παρέχει “ασφάλεια”
σε ΝΑ Μεσόγειο, Αφρική, Βαλκάνια. Το αξιόμαχο του ελληνικού
κράτους δεν είναι απλώς έφραση και γραμμική συνάρτηση της ικα-
νότητας του στρατού του: Αφορά συνολικά στην ανάπτυξη εθνικής
πολεμικής βιομηχανίας, την καλλιέργεια ενός συνολικού κλίματος
εθνικής ενότητας, τη διάχυση του μιλιταρισμού με όλο και πιο μεγά-
λη ένταση στο κοινωνικό πεδίο, την εργατική πειθάρχηση, εν τέλει,
την ανθρωπολογική προσαρμογή σε έναν ανθρωπότυπο που είναι
ικανός να θυσιαστεί για την πατρίδα και το εθνικό συμφέρον: την
κατασκευή μιας μορφής ζωής ακρωτηριασμένης από τη χαρά της
ζωής, της κοινότητας και των συλλογικών αγώνων.

Ο ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός

Η τελευταία δεκαετία έφερε αναμφισβήτητα πολλές αλλαγές στις

ζωές των κατοίκων της ελλάδας. Παλιά κοινωνικά συμβόλαια έσπα-
σαν βίαια, η εργατική δύναμη υποβαθμίστηκε σε βαθμό που μπο-
ρούμε να μιλάμε για τις πρώτες γενιές προλετάριων που θα ζήσουν
με λιγότερα από τους γονείς τους από τις αρχές του 20ου αιώνα. Με-
σαία στρώματα προλεταριοποιήθηκαν, οι δημόσιες παροχές περιορί-
στηκαν, δημόσια αγαθά ιδιωτικοποιήθηκαν. Μάθαμε για ένα πράγ-
μα στη θάλασσα που λέγεται ΑΟΖ και είναι και δεν είναι ελληνική
γη και για το από δεκαετίες δικαίωμα της χώρας μας να επεκτείνει
τα θαλάσσια σύνορά της στο αιγαίο. Μάθαμε ότι στην ανατολική
μεσόγειο υπάρχουν τελικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων που η
εξόρυξή τους είναι λύση για να βγούμε από την κρίση. Μαζί με αυτά
αρχίσαμε να μαθαίνουμε από οθόνες και φυλλάδες για την τούρκι-

[13]
κη επιθετικότητα, τις παραβιάσεις στο αιγαίο. Από όσα μας λένε, η
εθνική μας κυριαρχία αμφισβητείται και τα εθνικά μας δικαιώματα
μας περιστέλλονται από το ανεγξέλεκτο και επιθετικό κράτος με τον
αιμοδιψή εχθρό, στην αντίπερα όχθη του αιγαίου. Γι αυτό και πρέ-
πει να εξοπλιστούμε με αεροπλάνα, πυραύλους και φρεγάτες, ύψους
δισεκατομμυρίων, να πάμε στρατό και να υπηρετήσουμε περήφανα
και αν χρειαστεί να θυσιαστούμε για το καλό της πατρίδας.
Όλα τα παραπάνω, τόσο η υποβάθμιση της εργασίας μας και το
σπρώξιμο μας στην ανεργία, όσο και η διεκδίκηση φαινομενικά ξε-
χασμένων εθνικών δικαιωμάτων αποτελούν δύο όψεις της προσπά-
θειας των εν ελλάδι πλουσίων-αστών να υπερβούν την κρίση που
απο το 2008 μέχρι σήμερα σέρνεται πάνω απο όλο τον κόσμο. Από
τη μία θέλουν φθηνή, πειθαρχημένη και φοβισμένη εργατική τάξη
εντός συνόρων, για να μπορούν να ανταγωνιστούν πλούσιους
αστούς άλλων χωρών που είτε έχουν διαθέσιμη φθηνή εργατική
δύναμη είτε υψηλή αυτοματοποίηση-παραγωγικότητα (πχ γερμα-
νία). Από την άλλη θέλουν να επεκτείνουν τις μπίζνες τους στο
εξωτερικό. Αυτούς τους δύο στόχους έρχεται να υλοποιήσει το ελ-
ληνικό κράτος ως επιτελείο-μηχανισμός των ελλήνων αστών. Κι αν
οι στόχοι στο εσωτερικό επιδιώκονται με περικοπές δημόσιων παρο-
χών, νόμους υπέρ των αφεντικών και εναντίον των εργαζομένων και
αστυνομική καταστολή (που τον τελευταίο χρόνο λόγω covid-19
έχει ξεφύγει εντελώς φτάνοντας στην απαγόρευση των διαδηλώσε-
ων), στο εξωτερικό μπορούν να επιτευχθούν με τον παραδοσιακό
τρόπο. Με την ισχύ των όπλων.
Το ελληνικό κράτος είναι από μια άποψη τυχερό. Η γεωγραφική
του θέσει το καθιστά κόμβο ροών, εμπορικών και ενεργειακών, από
Βορρά σε Νότο (Σουέζ-Αιγαίο-Ρωσικά λιμάνια της Μαύρης Θά-
λασσας) και από Ανατολή σε Δύση (ενεργειακοί αγωγοί προς ΕΕ).
Το ελληνικό κράτος έχει αντιληφθεί το πλεονέκτημα αυτό και προ-

[14]
σπαθεί εδώ και δεκαετίες να το αξιοποιήσει. Να αυξήσει δηλαδή τον
έλεγχο του στις ροές, μέσω της αύξησης του ελέγχου του σε Αιγαίο
και Ανατολική Μεσόγειο. Στην περίπτωση αυτή, οι ελληνικές αξιώ-
σεις θα λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στα τραπέζια διεθνών διαπραγ-
ματεύσεων και ένα νέο πεδίο κερδοφορίας, επωφελών συμφωνιών
και επενδύσεων θα ανοίξει για τους έλληνες πλουσίους. Σε όλα αυτά
βέβαια υπάρχει ένα πρόβλημα. Στις ίδιες ακριβώς θάλασσες έχει πα-
ρόμοιες διεκδικήσεις και παρόμοια σχέδια για αυτές και το κράτος
της τουρκίας. Υπάρχουν και εκεί πέρα πλούσιοι-αστοί με παρόμοια
σχέδια και καθώς μια θάλασσα δε μπορεί να έχει δύο αφέντες, προ-
κύπτει αυτό που λέμε ελληνοτουρκικός ανταγωνισμός.
Όσον αφορά το διεθνές δίκαιο καμία χώρα δεν το έχει με το μέ-
ρος της. Στην πραγματικότητα και οι δύο χώρες έχουν επιχειρήματα
για κάποια θέματα ισχυρά (πχ αναγνώριση ΑΟΖ στη Ρόδο από την
Ελλάδα που αμφισβητεί η Τουρκική πλευρά), για κάποια σαθρά (πχ
το επιχείρημα της Ελλάδας για πλήρη ΑΟΖ στο Καστελόριζο). Και οι
δύο χώρες έχουν παραβιάσει διεθνείς συνθήκες (στρατιωτικοποίηση
νησιών ανατολικού Αιγαίου), και οι δύο χώρες κλείνουν παράτυπες
συμφωνίες για την ΑΟΖ με σύμμαχα κράτη αποκλείοντας η μία την
άλλη (Ελλάδα με Αίγυπτο- Κύπρο-Ισραήλ, Τουρκία με Λιβύη). Όλα
αυτά είναι μέρος μιας εκατέρωθεν επιθετικής διαπραγμάτευσης που
σαν υπόβαθρο έχει την ισχύ των όπλων. Βέβαια τα ελληνικά όπλα
δεν αρκούν απέναντι σε ένα κράτος με οκταπλάσιο πληθυσμό κα
βαριά αναπτυγμένη πλέον βιομηχανία. Εδώ έρχονται οι συμμαχίες.
Έτσι, παράτυπα, παραχωρούνται προκαταβολικά δικαιώματα εξόρυ-
ξης σε γαλλικές και αμερικανικές εταιρείες σε διεθνή ύδατα, που δεν
ανήκουν ακόμα στη δικαιοδοσία κανενός. Στο πλαίσιο αυτό, αντι-
λαμβανόμαστε τη στενότερη συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ
(που ξεκίνησε η προηγούμενη “αριστεροδεξιά” συγκυβέρνηση)
όχι ως υποταγή αλλά ως συνειδητή συμμαχία για την επιθετικό-

[15]
τερη ενίσχυση των ελληνικών θέσεων. Το ίδιο και για την πιο πρό-
σφατη προσέγγιση με τη Γαλλία. Το ελληνικό κράτος ποντάρει στη
συμμαχία με τις ΗΠΑ τόσο για τα άμεσα κέρδη που αποκομίζουν
οι έλληνες πλούσιοι από επενδύσεις στη Μέση Ανατολή (όπου οι
ΗΠΑ έχουν εδώ και 20 χρόνια αποστεθεροποιητικό ρόλο), όσο και
αποβλέποντας σε ενισχυμένο ρόλο και σε αποσταθεροποίηση της
ίδιας της Τουρκίας ως συνέπεια των ΝΑΤΟικών επεμβάσεων. Ταυ-
τόχρονα έχει τη δικιά του πολιτική (διμερείς στρατωτικές συμφωνίες
με Ισραήλ, Σ. Αραβία) που σε επιμέρους μέτωπα το φέρνει απέναντι
στις ΗΠΑ (Λιβύη1, στήριξη σε Χαφτάρ). Βάσει των τελευταίων συμ-
φωνιών του ελληνικού κράτους, δηλαδή των διμερών στρατιωτικών
συμφωνιών με τη Σ. Αραβία (αποστολή Patriot και 140 καραβανά-
δων), το Ισραήλ (συμφωνία για δημιουργία διεθνούς κέντρου εκ-
παίδευσης στην Καλαμάτα, μπίζνα ύψους περισσότερου απο 1 δις),
την αποστολή ενόπλων δυνάμεων στο Μάλι ... της Αφρικής (που
μας έστειλαν τα κυνικά και μακάβρια “χρόνια πολλά” τους την πρω-
τοχρονιά), επιδιώκεται αφενός η μεγαλύτερη εμπλοκή σε ένα ευρύ,
τεράστιο για την ακρίβεια, γεωπολιτικό πεδιο και αφετέρου η λε-
γόμενη “περικύκλωση” της Τουρκίας με τη σύναψη συμφωνιών με
κράτη περισσότερο “εχθρικά” προς αυτή.

Η ελληνοτουρκική συνεργασία

Πέρα από τον ελληνοτουρκικά ανταγωνισμό, πρέπει να αναφερθεί

ότι υπάρχει και η πτυχή της ελληνοτουρκικής συνεργασίας, που

1. Η Λιβύη είναι άλλωστε θερμό πεδίο αντιπαράθεσης μέσω proxy war. Το

ελληνικό κράτος και η ΕΕ έχουν διαπραγματεύονται με την επίσημη κυβέρ-
νηση με σκοπό την αποτροπή της μετανάστευσης, δηλαδή ενώ η Ελλάδα
στηρίζει το Χαφτάρ, δε σταματά να συνεργάζεται και να διαπραγματεύεται
τον πόλεμο ενάντια στους μετανάστες με την επίσημη Κυβέρνηση της Λι-
βύης (πχ επι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, με τον Κοτζιά)

[16]
οριοθετεί τον ελλοτουρκικό ανταγωνισμό, και στην πραγματικό-
τητα καθορίζει την αποτροπή ενός ολοκληρωτικού πολέμου εν εί-
δει “αποκάλυψης”. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι το ελληνικό και
το τουρκικό κράτος, όπως όλα τα επιχειρηματικά κράτη άμυνας/
ασφάλειας, συνεργάζονται και ανταγωνίζονται, ή ακριβέστερα
καθορίζουν το μιξ ανταγωνισμού και συνεργασίας σε μια πολύ-
πλοκη διαλεκτική αυτών των δύο, πάντα με ορίζοντα τη ρεαλιστι-
κή, ορθολογική επικράτηση στον εσωτερικό, κοινωνικό πόλεμο
εντός της επικράτειας τους.

ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

Εμπορικές συναλλαγές (Bilateral trade) 

Παρά τη γεωγραφική εγγύτητα Ελλάδας και Τουρκίας, περίπου μέ-

χρι το τέλος της δεκαετίας του 1990 η εμπορική και γενικά η διμερής
οικονομική δραστηριότητα ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Το έτος 1999
εγκαινίασε μια περίοδο “επαναπροσέγγισης” των δύο κρατών, των
οποίων οι σχέσεις προηγουμένως ήταν τεταμένες και έιχαν φτάσει
μέχρι την κρίση του θερμού επεισοδίου. Από το 1999 και έπειτα, η
ελληνοτουρκική οικονομική συνεργασία άρχισε να αυξάνεται. Οι δι-
μερείς εμπορικές ροές έφτασαν το ένα (1) εκατομμύριο δολλάρια το
2003 με αυξητική τάση μέχρι το 2013 όπου σημειώθηκε το ιστορικά
υψηλό των διμερών εμπορικών ροών σε ύψος 5.643 δις δολλάρια.
Την περίοδο 2012-2014 η Τουρκία αποτελούσε τον κύρια χώρα προ-
ορισμού των ελληνικών εξαγωγών, με ποσοστά έως 12,16% (2014)
των συνολικών εξαγωγών. Από το 2014 και έπειτα, παρά το γεγονός
ότι η εμπορική διμερής δραστηριότητα είναι ενεργή εμφανίζει πτω-
τική τάση σε σχέση με την περίοδο από τις αρχές του 2000 έως το
2014

[17]
Άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI - Foreign direct investment)

Μέχρι το 2006, οι κοινές άμεσες επενδυτικές ροές μεταξύ Ελλάδας

και Τουρκίας ήταν πολύ χαμηλές. Το 2006 οι επενδυτικές ροές από
την Ελλάδα προς την Τουρκία έφτασαν τα 2,3 δις ευρώ, γεγονός
στο οποίο συνέβαλε η αγορά της τράπεζας Finansbank από την
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και η αγορά του 70% της Turkish
Tekfen Bank  από την ελληνική Eurobank. Το 2007 οι ίδιες επεν-
δυτικές ροές ήταν στο ύψος των 1,9 δις ευρώ. Κατά το τέλος της
δεκαετίας του 2010, 439 εταιρείες ελληνικών συμφερόντων δρα-
στηριοποιούνταν στην τουρκική επικράτεια. Το νούμερο αυτό
έφτασε σε 686 εταιρείες το 2015 και 752 εταιρείες το 2017. Οι άμε-
σες ελληνικές ξένες επενδύσεις με χώρα προορισμού την Τουρ-
κία παρουσιάζουν γενικά πτωτική τάση με έτος ορόσημο το 2016.

Από την άλλη, οι τουρκικές άμεσες ξένες επενδύσεις προς την

Ελλάδα είναι γενικά χαμηλές. Παρ’ όλα αυτά, η τουρκική επενδυ-
τική δραστηριότητα δεν είναι ανύπαρκτη στον ελλαδικό χώρο. Το
2007, η τουρκική Ziraat Bank αποφάσισε να ανοίξει δύο παραρτή-
ματα σε Αθήνα και Κομοτηνή, με τη Ρόδο και την Ξάνθη να ακολου-
θούν το 2011. Επίσης, διάφορα ελληνικά λιμάνια έχουν προσελκύσει
τουρκικό επενδυτικό ενδιαφέρον (βλ. , Dogus ¸ Group’s D-Marin
company).

Επιχειρηματικός διάλογος

Ιδιαίτερα σημαντικό για την οικονομική συνεργασία των δύο χωρών

υπήρξε το High level cooperation council. Το 2010, με την επίσκε-
ψη του Ερντογάν στην Ελλάδα, υπογράφηκε μεταξύ άλλων η δη-
μιουργία ενός κοινού συμβουλίου για την οικονομική συνεργασία

[18]
το οποίο θεωρητικά θα λάμβανε χώρα ετησίως. Η πρώτη συνάντη-
ση έλαβε χώρα στην Αθήνα με τη συμμετοχή των πρωθυπουργών,
υπουργούν και 200 στο σύνολο επιχειρηματιών από τις δύο χώρες. Η
δεύτερη συνάντηση έγινε το 2013 στην Κωνσταντινούπολη, η τρίτη
το 2014 στην Αθήνα και η τελευταία το 2016 στη Σμύρνη. 

Συνεργασία σε ζητήματα ενέργειας

Τα δύο κράτη συνεργάζονται στον αγωγό TAP-TANAP που αποτε-

λεί ένα πρότζεκτ μεταφοράς φυσικού αερίου από την Κασπία προς
την Ευρώπη, στο πλαίσιο ενεργειακής αυτονόμησης της Ε.Ε.

Συνεργασία στον πόλεμο κατά των μεταναστ(ρι)ών

Τα δύο κράτη συμμετέχουν απο κοινού σε έναν (αν)επίσημα επικη-

ρυγμένο πόλεμο ενάντια στους/ις μεταναστ(ρι)ες. Στο πλαίσιο της
συμφωνίας ΕΕ-Ελλάδας-Τουρκίας, φυλακίζουν στο πλαίσιο ενός
κοινού συστήματος τους μετανάστες, προκειμένου να ρυθμιστεί το
πόσοι άνθρωποι θα φτάσουν στην Ευρώπη. Μιλάμε στην πραγμα-
τικότητα για έναν πραγματικό πόλεμο που βρίσκεται στα μετόπι-
σθεν αλλά αποτελεί το ουσιαστικό συμπλήρωμα των διακρατικών
ανταγωνισμών, των δυτικών επεμβάσεων και του καπιταλαστικού
πλιατσίκου των επιχειρήσεων στη Μ. Ανατολή και την Αφρική. Στον
Έβρο υπάρχει ενάς διαρκής πόλεμος εναντίον των μεταναστ(ρι)
ων ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης, ανταγωνισμού και συνεργα-
σίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

[19]
Αντί επιλόγου, προς αναζήτηση μιας διεθνιστικής απάντησης...

Από τον Έβρο μέχρι το κέντρο των μητροπόλεων, το ελληνικό

κράτος μας καλεί να πειθαρχήσουμε στην εθνική ενότητα εργο-
δοτών-εργαζομένων, να συστρατευτούμε στο κοινό εθνικό συμ-
φέρον, να συναινέσουμε στην αναβάθμιση της πολεμικής του μη-
χανής, στο όνομα της απειλής ενός εξωτερικού εχθρού (η “Τουρ-
κία”, οι μετανάστ(ρι)ες που κατασκευάζονται ως “εισβολείς”). Για
εμάς, δεν υπάρχει “εθνικό συμφέρον”, παρά μόνο επιχειρηματικά
και ταξικά συμφέροντα των ντόπιων αφεντικών που εκτείνονται
από την καρδιά της εθνικής επικράτειας μέχρι τις ροές ενέργειας
στο Αιγαίο, τη ΝΑ Μεσόγειο, τα κέρδη των ελληνικών επιχειρή-
σεων στα Βαλκάνια και την Αφρική. Και επίσης, γνωρίζουμε, μα-
θαίνουμε, αισθανόμαστε ότι με την πρώτη ευκαιρία η “πολεμική
απειλή” θα είμαστε εμείς: Οι ντόπιοι/ες που αγωνιζόμαστε, οι ερ-
γαζόμενοι/ες, οι μετανάστ(ρι)ες, οι Ρομά, οι Τούρκοι της Θράκης,
οι ΛΟΑΤΚΙ κοινότητες, οι καταπιεσμένοι: όσοι/ες πλεονάζουν από
την παραγωγή-κατανάλωση, όσοι δε χωράμε στην εθνική ενότητα.

Όλοι/ες αυτοί/ες μπορούμε να συναντηθούμε, να συνδέσουμε τους

αγώνες μας, να μπλοκάρουμε την πολεμική μηχανή του ελληνικού
κράτους.

-Καμία αύξηση της θητείας

-Να μπλοκάρουμε τους πολεμικούς εξοπλισμούς
-Ούτε σταγόνα αίμα για ελληνικό κράτος-ΕΕ
-Όχι στον ανταγωνισμό και τη συνεργασία Ελλά-
δας-Τουρκίας απέναντι σε καταπιεσμένους/ες.
-Διεθνιστικοί αγώνες ντόπιων-μεταναστριών εργα-
ζομένων και καταπιεσμένων.

[20]
-Στήριξη του αγώνα μέσα και έξω από το στρατό,
στήριξη του αγώνα του Δικτύου Σπάρτακος
-Στήριξη των ολικών αρνητών στράτευσης, στήριξη
σε ό,τι σαμποτάρει τον ελληνικό μιλιταρισμό-εθνι-
κισμό

ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙ Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΠΙΕΣΜΕΝΩΝ

φεβρουάριος του είκοσι ένα

διεθνιστική κίνηση antiwar

[21]
[22]
Η ΜΠΡΟΣΟΥΡΑ ΠΟΥ ΚΡΑΤΑΤΕ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗ
ΓΙΑ ΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ
ΜΕ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ
ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΗΓΕΣ

ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΕΚΔΟΘΗΚΕ

ΤΟ 2021 ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΑΠΟ ΤΗΝ
ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
ANTIWAR

email antiwarthessaloniki@gmail.com

[23]
[24]