The Architecture Museum Effect/

OASE # 99   The Architecture Museum Effect/ De effecten van architectuurmusea

3 Sergio M. Figueiredo and Hüsnü Yegenoglu
Beyond the Architecture Museum
Meer dan een architectuurmuseum
De effecten van architectuurmusea
13 Michael Andrés Forero Parra
Learning Space: The Leopoldo Rother Museum of Architecture in Colombia
Ruimte leren kennen: Het Leopoldo Rother Museum of Architecture in Colombia
OASE # 99
22 Ömer Kanipak
A Virtual Architecture Centre in Turkey
Een virtueel architectuurcentrum in Turkije

35 Triin Ojari
Between Arena and Archive: The Museum of Estonian Architecture
Tussen arena en archief: Het Museum van Estse Architectuur

46 Thordis Arrhenius and Christina Pech

The Swedish Museum of Architecture 1962–1978:
The Making of a National Museum of Architecture

Journal for Architecture/  Tijdschrift voor architectuur

Het Zweedse Architectuurmuseum 1962–1978:
De vorming van een nationaal architectuurmuseum

56 Martin Hartung
Collection Building: Making Architecture Public in the Art Market
Collectie-opbouw: De introductie van architectuur op de kunstmarkt

66 Emmanuelle Chiappone-Piriou
FRAC Centre, Plateau of Architectural Experimentation:
A FRAC is not an Architecture Museum
FRAC Centre, platform voor architectectonisch experiment:
Een FRAC is geen architectuur­­museum

77 Marianna Charitonidou
Archives of Architecture Museums: The Effects of Digitisation
Archieven van architectuurmusea: De effecten van digitalisering

85 Mirko Zardini
The Search for a Plan Never Ends: Questions for Architecture Institutions Today
Het zoeken naar een plan eindigt nooit: Hedendaagse vragen voor architectuur­instellingen

97 Pedro Gadanho
Architecture in the Mix:
Interdisciplinary Curating at the Museum of Art, Architecture and Technology
Architectuur ‘in the Mix’:
Interdisciplinair curatorschap in het Museum of Art, Architecture and Technology

108 Bernard Colenbrander

Inside the Black Box
Binnenin de zwarte doos

119 Abstracts / Samenvattingen

122 Biographies / Biografieën
125 Credits / Colofon
ISBN 978-94-6208-373-8
9 789462 083738

www.nai010.com
 Michael Andrés Forero Parra
Learning Space: The Leopoldo Rother
Museum of Architecture in Colombia
On 16 July 1986, the National University of
Colombia founded a National Museum of
Architecture to celebrate the establishment
of the first architecture study program­me
in the country 50 years earlier. In 1992,
the museum changed its name in memory
of Leopoldo Rother (1894-1978), architect
of the campus of the National University
in Bogotá, including the University Printing
Building in which the museum is currently
housed. The Leopoldo Rother Museum of
Architecture (LRMA) is part of a heritage
and museum system within the National
University, a network that includes the
museums of Natural History (1938), Musical
Instruments (1966), History of Medicine
(1966), Art (1970) and Science (1984).
Furthermore, it can be inscribed in an inter-
national group of similar institutions in
Latin America, including museums of archi-
12
Ruimte leren kennen: Het Leopoldo Rother
Museum of Architecture in Colombia
Op 16 juli 1986 opende de Nationale Univer­
si­teit van Colombia een architectuurmuseum;
daarmee vierde de universiteit dat 50 jaar
eerder de architectuuropleiding van start was
gegaan. In 1992 werd het museum vernoemd
naar Leopoldo Rother (1894-1978), de ont-
werper van de universiteitscampus in Bogotá.
In de voormalige drukkerij van de universiteit,
ook ontworpen door Rother, bevindt zich
tegenwoordig het museum.
Het Leopoldo Rother Museum of Architec-
ture (LRMA) is onderdeel van een netwerk
van museale functies binnen de universiteit,
waaronder natuurlijke historie (1938), muziek­
instrumenten (1966), medische geschiedenis
(1966), kunst (1970) en wetenschap (1984).
Het participeert bovendien in een groter
internationaal verband van dergelijke instituten
in Latijns-Amerika, waaronder de architec-
tuurmusea in Mexico-City (1984), Quito (1989),
Buenos Aires (2000) en Caracas (2006). Het
museum beschikt in dienstverband over een
tecture in Mexico City (1984), Quito (1989),
Buenos Aires (2000) and Caracas (2006).
The museum employs only four people
(a director, a clerk, a graphic designer and a
security guard), but it has an unpaid work­
force of about 15 volunteers. The building
consists of 643 m² of exhibition space,
but it does not have a permanent display.
The museum collection, entirely donated,
gathers more than 10,000 pieces, including
architectural plans, drawings, photos,
documents, objects and paintings by seven
recognised Colombian modern architects.1
1 also includes material
The collection gathers the donated by the Central
work of the following archi- Mortgage Bank (BCH in
tects: Hernán Herrera, Anatol Spanish), closed in 2000. The
Kasskoff, Fernando Martínez, bank built several housing
Vicente Nasi, Leopoldo projects, including the
Rother, José Montoya and famous Park Towers designed
Bruno Violi. The collection by Rogelio Salmona.
13
L e a r n i n g Spac e / R u i m t e l e r e n k e n n e n      M i c h a e l A n d r é s F o r e r o Pa r r a
staf van vier personen: een directeur, secretaris,
grafisch ontwerper en een veiligheidsbeambte,
maar kan rekenen op een groep van 15
(onbetaalde) vrijwilligers. Het gebouw bestaat
uit 643 m² expositieruimte; alle exposities
zijn tijdelijk. De collectie, allemaal giften,
bestaat uit 10.000 stukken, waaronder archi-
tectuurontwerpen, tekeningen, foto’s, docu-
menten, objecten en schilderijen van zeven
bekende Colombiaanse moderne architecten.1
Naast de tentoonstellingen, congressen
en het onderzoek, opende het museum in
2011 zijn deuren voor Lunárquicos. Dit is een
architectuureducatie initiatief bestaande uit
workshops met kinderen en teenagers in
1 door de Centrale Hypotheek
De collectie bezit werk van de Bank (BCH in het Spaans) die
volgende architecten: Hernán in 2000 sloot. De bank bouwde
Herrera, Anatol Kasskoff, verschillende woningbouw­
Fernando Martínez, Vicente projecten, waaronder het
Nasi, Leopoldo Rother, José bekende Park Towers, ont-
Montoya en Bruno Violi. Er is worpen door Rogelio Salmona.
ook materiaal, geschonken
 In addition to exhibitions, confer­ences
and research, in 2011 the museum opened
its doors to Lunárquicos, an architecture
education initiative consisting of a series
of workshops with children and teenagers
aged 5 to 14 to ‘increase awareness of
architecture as a creative discipline and
as a daily experience’.2 Considering that
education and interpretation are increas-
ingly become core functions in the twenty-
first-century museum, relevant questions
arise concerning the pedagogical role of
the LRMA. How can educational activities
facilitate access to museum collections?
What strategies are being developed
by this museum? Who are the educators
in this institution? How can the museum
engage families in contemporary political
and social debates around architecture
and urbanism? What is particular to
architecture education in a museum of
architecture?
Drawing from recent interviews, this
paper focuses on Lunárquicos and the
challenges of transforming the LRMA
into a learning space while implementing
this initiative for architecture education.
14
de leeftijd van vijf tot 14 jaar, met als doel
‘de bewustwording van architectuur als een
creatieve discipline en dagelijkse ervaring te
vergroten’.2 Als we bedenken dat educatie
en interpretatie steeds meer de kerntaken
zijn geworden in het museum van de eenen-
twintigste eeuw, dan kunnen we ons de
relevante vraag stellen hoe een architectuur-
museum een pedagogische rol kan spelen.
Hoe kunnen educatieve activiteiten de toe-
gang tot museale collecties vergemakkelijken?
Welke strategieën ontwikkelt dit museum?
Wie zijn in dit instituut educatief bezig? Hoe
kan het museum meer mensen betrekken
bij actuele politieke en sociale kwesties met
betrekking tot architectuur en stedenbouw?
Hoe onderscheidend is architectuureducatie
in een architectuurmuseum?
Dit artikel richt zich aan de hand van inter-
views op Lunárquicos, en de uitdaging om
het LRMA te transformeren in een kennis­
centrum dat het architectuureducatie project
gaat uitvoeren. Verwacht hier geen succes-
verhaal; dit artikel focust op de praktische
zaken waar een museum dagelijks tegenaan
loopt, en op de kansen van architectuuredu-
catie, vooral gericht op kinderen.
Far from offering a successful case study,
it highlights the everyday practicalities
of the museum and the possibilities of
architecture education, especially focused
on children.
Architecture Education Initiatives
in Colombia
Lunárquicos started under the name of
ArchiZoom in 2011. Architect Fabiola Uribe
and artist Sandra Bustos devised a pro-
ject of architecture and art education for
children that was presented to Ricardo
Daza, who had been appointed LRMA’s
director in 2010 and had a genuine
interest to involve children in the museum.
Together they developed a pilot work-
shop and subsequently successfully con-
solidated the initiative. The main purpose
of Lunárquicos is to use architectural
knowledge as a platform to learn other,
different, subjects, such as science, biology,
mathematics and history. Through the
2 museoarquitectura
As stated on the museum’s (accessed 1 April 2017,
webpage, see: http://www. translation by the author).
facartes.unal.edu.co/
Initiatieven voor architectuureductatie
in Colombia
L e a r n i n g Spac e / R u i m t e l e r e n k e n n e n      M i c h a e l A n d r é s F o r e r o Pa r r a
Lunárquicos begon in 2011 onder de naam
ArchiZoom. Architect Fabiola Uribe en
kunstenaar Sandra Bustos bedachten een
architectuur- en kunsteducatie-project voor
kinderen dat werd voorgelegd aan Ricardo
Daza, die sinds 2010 was aangesteld als
directeur van het LRMA en echt geïnteres-
seerd was om kinderen bij het museum te
betrekken. Ze probeerden eerst een proefpro-
ject uit, waarna de workshops met succes
werden ingevoerd. Hoofddoel van Lunárquicos
is om vanuit kennis over architectuur andere
onderwerpen, zoals wetenschap, biologie,
wiskunde en geschiedenis te leren kennen.
In de workshops zijn jongens en meisjes
bezig met tekenen, lezen, spreken en luisteren,
en ze gebruiken hun lichaam om te begrijpen
dat ruimte (en het ontwerp van ruimte) een
enorme invloed heeft op ons leven.
De afgelopen tien jaar heeft die betrok­
kenheid van kinderen bij architectuur een
2 museoarquitectura (bezocht
Zie hiervoor de site van op 1 april 2017, vertaling door Lunárquicos & Jorge Raedó, El Dragón Dorado Workshop in the Leopoldo Rother Museum of Architecture, Bogotá, 2014 /
het museum: http://www. auteur). Lunárquicos & Jorge Raedó, El Dragón Dorado-workshop in het Leopoldo Rother Museum of Architecture, Bogotá, 2014
facartes.unal.edu.co/
workshops, boys and girls draw, read,
speak, listen and use their bodies to under-
stand that space and the ways it is
designed have profound impacts on every-
one’s lives.
Involving children in architecture has
motivated major projects throughout
Colombia during the last decade. Some of
them have been recognised by the UIA
WP Architecture & Children Golden Cubes
Awards.3 It can be argued that this emer-
gence of architecture education initiatives
is a sign of reclaiming the inherent social
component of architectural practice.
By merging pedagogy, design and youth,
all of these projects are transforming the
role of architects by taking them out of
the studio and into the streets. They are
also activating alternative ways of pro-
ducing architecture besides private enter-
prises, and fostering a collective vision
where communities have a voice in the
construction of their built environment.
Practicalities and Possibilities
The LRMA in Bogotá is visited, mainly,
by students, professionals and scholars
16
aantal belangrijke projecten in heel Colombia
opgeleverd. Sommige daarvan werden gun-
stig beoordeeld door de UIA WP Architecture
& Children Golden Cubes Awards.3 Men kan
beweren dat de opleving van architectuure-
ducatie erop wijst, dat de sociale component
van de architectuurpraktijk weer in opkomst
is. Door pedagogiek, ontwerp en jeugd
bijeen te brengen, transformeren deze pro-
jecten de rol van architecten door ze uit hun
bureaus te halen en de straat op te trekken.
Er ontstaan alternatieve manieren om
architectuur te produceren, naast de private
onderneming; de projecten koesteren een
collectieve visie waar gemeenschappen
een stem hebben in de inrichting van hun
gebouwde omgeving.
De praktijk en de mogelijkheden
Het LRMA in Bogotá wordt vooral bezocht
door architectuurstudenten, professionals
en wetenschappers. Door zijn ligging, op het
terrein van de Nationale Universiteit van
Colombia, worden andere potentiële bezoe-
kers afgeschrikt, hoewel het museum gratis
is en centraal in de stad ligt. Bovendien is
het merendeel van de mensen niet in staat
of architecture. Its location, in the National
University of Colombia, alienates other
potential visitors even though it is free
of charge and central within the city. In
ad­dition, and because of the inexistence
of architecture in schools’ curriculums,
the majority of people do not understand
architectural plans, are not familiar with
architecture history, and feel secluded
from architecture discussions.4 Architec­
ture as a discipline, at least in Colombia,
remains hermetically sealed, inscrutable
3 of Memory announced its
For example, the School winner in 2015. Many com-
of Architecture and Design mentators criticised the
for Children at Los Andes image of the museum and
University in Bogotá pointed out that ‘judges,
(Antonio Manrique), Terrícolas however, have a more spe-
in Barichara (Natalia Rey), cialised opinion, something
Casa Sentires in Bogotá they called outstanding con-
(Triptopolis), La Casa in siderations’. Verdad Abierta,
Antioquia (Carolina Estrada), Así será el Museo Nacional
and ARKalamar in Cartagena de la Memoria, www.ver-
(Andreia Peñaloza). dadabierta.com/victimas-
4 seccion/reconstruyendo/
Architecture competitions in 5914-asi-sera-el-museo-na-
Colombia are judged only by cional-de-la-memoria
architects, a rule that proved (10 August 2015), accessed
to be a problem when the 2 April 2017, translation by
planned National Museum the author.
architectuurtekeningen te lezen, weten ze
niets af van architectuurgeschiedenis – want
L e a r n i n g Spac e / R u i m t e l e r e n k e n n e n      M i c h a e l A n d r é s F o r e r o Pa r r a
op scholen wordt geen lesgegeven in bouw-
kunst – waardoor ze zich niet in staat voelen
deel te nemen aan discussies over architec-
tuur.4 Architectuur als discipline, ten minste
in Colombia, blijft een hermetisch gesloten,
ondoordringbare materie voor ‘buitenstaan-
ders’. Door de kinderen het museum in te
lokken, creëerde Lunárquicos een lichte
verwarring, werd informatie op een andere
manier gepresenteerd en werd het museum-
bestuur gedwongen een andere rol op zich
3 National Museum of Memory
Ik noem de School of Architec- werd aangekondigd. In veel
ture and Design for Children commentaren werd het beeld
van Los Andes University in van het museum bekritiseerd
Bogotá (Antonio Manrique), en werd erop gewezen dat
Terrícolas in Barichara (Natalia ‘een jury nu eenmaal een spe-
Rey), Casa Sentires in Bogotá cialistische mening heeft; zoals
(Triptopolis), La Casa in ze het zelf noemden: een voor-
Antioquia (Carolina Estrada) treffelijk inzicht’. Verdad Abierta,
en ARKalamar in Cartagena Así será el Museo Nacional de
(Andreia Peñaloza). la Memoria, www.verdada-
4 bierta.com/victimas-seccion/
In Colombia worden prijs- reconstruyendo/5914-asi-sera-
vragen alleen door architecten el-museo-nacional-de-­la-
beoordeeld, wat een probleem memoria (10 augustus 2015),
opleverde toen in 2015 een bezocht 2 april 2017, vertaling Lunárquicos & Jorge Raedó, El Dragón Dorado Workshop in the Leopoldo Rother Museum of Architecture, Bogotá, 2014 /
winnaar voor het geplande door auteur. Lunárquicos & Jorge Raedó, El Dragón Dorado-workshop in het Leopoldo Rother Museum of Architecture, Bogotá, 2014
for ‘outsiders’. By inviting children to the
museum, Lunárquicos created some
disorder, defied the ways that information
is presented, and forced the museum’s
board to assume a caring role, in terms of
understanding others’ needs.
In line with the above, many exhibi-
tions produced by the LRMA were solely
dedicated to present architects and their
buildings. For a long time, the museum
was used as a platform to display research
done by postgraduate students within
the university, showcasing their detailed
scholarly work. However, according to
Fabiola Uribe and Jorge Raedó, during
Ricardo Daza’s direction, the making of
exhibitions in the early stages included
educators. They affirmed that in many
occasions, educators had a seat along
with curators, developing ways to increase
access to museum collections. Uribe
suggests that the museum of architecture,
as a ‘pedagogic space’, has the potential
to incorporate visual arts, music, theatre
and other cultural expressions in the
understanding of architecture, thereby
stimulating imagination.5 Consequently,
18
te nemen, meer gericht op begrip voor de
behoeften van anderen.
In lijn met het bovenstaande, waren
veel tentoonstellingen van het LRMA geheel
gewijd aan ontwerpers en hun gebouwen.
Het museum fungeerde lange tijd als
podium voor postdoc studenten van de uni-
versiteit, die de kans kregen hier hun weten-
schappelijk onderzoek en projecten te pre-
senteren. Maar volgens Fabiola Uribe en
Jorge Raedó waren onder directeur Ricardo
Daza al vroegtijdig pedagogen betrokken bij
de opzet van een tentoonstelling. In veel
gevallen zaten de pedagogen met de curatoren
om de tafel, met als doel meer mensen
toegang te bieden tot museumcollecties.
Uribe suggereert dat het architectuurmuseum,
als een ‘pedagogische ruimte’ de potentie
heeft de beeldende kunsten, muziek, theater
en andere culturele expressies te betrekken
bij de architectuur, waardoor architectuur
beter kan worden begrepen en tevens de
fantasie wordt gestimuleerd.5 Hiervoor zijn
drie benaderingen ontwikkeld:
in order to achieve these goals, three key
approaches were developed:
1 The need to express complex ideas
in simple words. Children and families
were not usual audiences for the LRMA.
Consequently, Lunárquicos has worked
with professors and students to improve
the accessibility of complex architectural
subjects. Together, they developed
exercises to explain varied theories, con-
cepts and strategies in the field of archi-
tecture. They generated mechanisms
to spread architecture knowledge beyond
academia.
2 The integration of social perspectives
into architecture. Usually, LRMA dis-
played buildings as aesthetic outcomes
stressing forms, functions, materials and
perhaps immediate relationships with
their urban surroundings. However,
questions about, for example, who the
inhabitants are, the negotiations between
architects and clients, or how politics and
legal issues impact architecture, seem
out of context. Lunárquicos, for instance,
1 De noodzaak om ingewikkelde ideeën
in eenvoudige woorden te vatten. Kinderen
en hun families waren in het LRMA niet vaak
te vinden. Lunárquicos werkte samen met
professoren en studenten om complexe
architectuuronderwerpen beter toegankelijk
te maken. Ze bedachten oefeningen om
verschillende theorieën, concepten en strate-
gieën, die veel gebruikt worden in de architec-
tuur, te verhelderen. Ze zetten mechanismen
in gang, die kennis over architectuur buiten
de academische sfeer konden trekken.
2 De integratie van sociale gezichts­-­
punten in de architectuur. Het LRMA toonde
gebouwen gewoonlijk als esthetische pro-
ducten, met de nadruk op vorm, functie,
materialisering en (als het even meezat) de
directe relatie met de stedelijke omgeving.
Maar bijvoorbeeld vragen over wie de
bewoners zijn, hoe het contact tussen archi-
tecten en opdrachtgevers verliep, of hoe
politieke en juridische kwesties de architec-
tuur beïnvloedden, lijken er niet toe te doen.
Lunárquicos bijvoorbeeld organiseerde
workshops over gevangenissen, om na te
denken over ruimte – de ruimte van de
has designed workshops on prisons,
reflecting upon spaces of freedom and
incarceration, inevitably pushing the
boundaries of what is relevant to ask in
a museum of architecture.
3 Working collaboratively with various
actors. Lunárquicos has engaged profes-
sionals from other disciplines in their
diverse workshops. Social workers,
artists and biologists have participated in
developing short courses and conceptual
approaches. Museums of every kind
should become congregant spaces not
only for visitors, but also for like-minded
professionals.
Although Lunárquicos has opened the
doors of the LRMA for new visitors
and audiences, the institutional structure
has not enabled alliances with other
university museums or museums for
children in the capital. While Uribe and
Raedó have worked with the school
and the kindergarten located inside the
National University, their desire to invite
children from beyond the university
19
vrijheid en die van de opsluiting. Onver­
mijde­lijk werden hierdoor grenzen verlegd,
wat betreft de relevante thema’s voor een
architectuur­museum.
3 Samenwerking met verschillende actoren.
Lunárquicos nodigde deskundigen uit andere
disciplines uit voor zijn workshops. Maat­
schap­pelijke werkers, kunstenaars en bio-
logen werkten mee aan de ontwikkeling van
korte cursussen en conceptuele benade-
ringen. Alle musea, van welke soort ook,
zouden plekken van samenkomst moeten
worden, niet alleen voor bezoekers, ook voor
meedenkende professionals.
Hoewel Lunárquicos de deuren van LRMA
wijd openzette voor nieuwe bezoekers
en publiek, is het door de institutionele
opzet van de universiteit niet gelukt samen­
werkingsverbanden te smeden met andere
universiteitsmusea of musea voor kinderen
in de hoofdstad. Terwijl Uribe and Raedó
gewerkt hebben met de school en de crèche
in het universiteitscomplex, bleek het moei-
lijk om kinderen van buiten de universiteit
uit te nodigen. Niet elke school kan zich een
has proved difficult. Not every school
can afford a bus to the museum, not
every parent can pay the fee of the course,
and the museum is financially unable
to sponsor everyone’s participation.
Considering the LRMA’s minimum budget,6
covering insurances, refreshments and
transport costs seems unreachable.
Clearly, a pedagogic approach demands
time, financial resources and the support
of professionals. Uribe affirms that in
many workshops, the organisers recycle
materials and ask parents to donate
paper, pencils and brushes. This precar-
ious situation impacts the initiative itself,
as volunteers get discouraged by the lack
of resources. Since Lunárquicos is an
5 6
For a thoughtful analysis The annual production
merging theatre and exhi- budget in 2005 was COP
bitions, see: Greer Crawley, 40,355,000 about 15,000
‘Staging Exhibitions: euros. Figures taken from:
Atmospheres of imagination’, Edmon Castell, Memoria
in: Suzanne MacLeod et al. del Museo de Arquitectura
(ed.), Museum Making: Leopoldo Rother (Bogotá:
Narratives, Architectures, Unibiblos, 2007), 27.
Exhibitions (London/
New York: Routledge, 2012),
12-20.
bus naar het museum veroorloven, niet elke
ouder kan deelname aan de cursus betalen
L e a r n i n g Spac e / R u i m t e l e r e n k e n n e n      M i c h a e l A n d r é s F o r e r o Pa r r a
en het museum is financieel niet in staat om
cursisten te subsidiëren. Als je bedenkt hoe
gering het budget is van de LRMA,6 dan
zijn verzekeringen, transportkosten en eten
en drinken tijdens de cursussen gewoon
niet haalbaar. Het moge duidelijk zijn dat een
pedagogische benadering tijd, geld en de
steun van professionals vergt. Uribe vertelt
dat bij veel workshops materiaal opnieuw
werd gebruikt en ouders werd gevraagd
om papier, schrijfmateriaal en kwasten te
schenken. Deze precaire situatie heeft invloed
op het initiatief zelf, omdat vrijwilligers moe-
deloos worden door het gebrek aan middelen.
Omdat Lunárquicos een extern initiatief
5 6
Voor een goede analyse Het budget in 2005 was COP
van de fusie van theater en 40.355.000, ongeveer EUR
tentoonstelling, zie: Greer 15.000. Cijfers afkomstig van:
Crawley, ‘Staging Exhibitions: Edmon Castell, Memoria del
Atmospheres of imagination’, Museo de Arquitectura
in: Suzanne MacLeod et al. Leopoldo Rother (Bogotá:
(red.), Museum Making: Unibiblos, 2007), 27.
narratives, architectures,
exhibitions (Londen/New York:
Routledge, 2012), 12-20.
external initiative that has been adopted
by the museum, the generated ‘know-how’
can be lost if the educational activities
are not integrated in the museums’ pro-
gramme in a structural manner. Further­
more, according to Uribe and Raedó,
within the university, institutional interest
for the teaching of arts is becoming
exhausted and the museum’s network
seems to be rapidly crumbling. Moreover,
a new director of the LRMA was appointed
in 2015 and collections research, its dis-
semination and architecture exhibitions
have once again become the museum’s
key activities. Lunárquicos seems to have
failed to position architecture education
as a permanent strategy of the museum
and remains a personal driven project
with a temporary status.
Museums of every kind tend to be
studied through their collections, narra-
tives, audiences or buildings. However,
museums are directed, developed,
designed and reframed by people. In its
30 years of activity, the LRMA has been
directed solely by architects.7 If museums
are conceived as active public spaces
20
is dat weliswaar is geadopteerd door het
museum, kan de bereikte knowhow zomaar
verdwijnen, als de educatieve activiteiten
niet op een structurele manier worden geïn-
tegreerd in het museumprogramma. Uribe
en Raedó bespeuren bovendien dat binnen de
universiteit minder belangstelling is voor
kunstonderwijs, met als gevolg dat het net-
werk van het museum rap lijkt te ontrafelen.
In 2015 kreeg het LRMA een nieuwe direc-
teur en sindsdien zijn het collectie-­onder­zoek,
de verspreiding daarvan en architectuurten-
toonstellingen weer kerntaken van het
museum. Kennelijk is Lunárquicos er niet in
geslaagd architectuureducatie neer te zetten
als een permanente strategie van het museum.
Daardoor blijft Lunárquicos een persoonsge-
bonden project met een tijdelijke status.
Musea neigen ertoe bestudeerd te worden
via hun collecties, narratieven, publiek of
gebouwen. Maar musea worden gericht
ontwikkeld, ontworpen en aangepast door
mensen. Tijdens de 30 jaar van zijn bestaan,
is het LRMA door alleen architecten aan­
gestuurd.7 Als musea gezien worden als
actieve publieke ruimten die de dingen van
alledag toelaten, die emoties, affecties en
that also encourage everyday expressions,
stimulate emotions, affections and com-
mitments, should museums of architecture
remain places directed and determined
by – and for – architects only?
Conclusion
Lunárquicos is an architecture education
initiative for children implemented at the
Leopoldo Rother Museum of Architecture
(LRMA) in Colombia. Since 2011, this
initiative has made it possible to engage
new audiences, to feature contested
narratives and to connect with different
professionals from diverse academic
backgrounds. Nevertheless, institutional
constraints such as funding, leadership
change and a lack of commitment at
higher levels for arts teaching are fracturing
its development.
Clearly, the museum of architecture
reverberates certain architectural notions
and discourses. For many years the LRMA
was a space for architecture academia.
However, architecture education with
children in this scenario has opened up
new possibilities to reframe preconceived
betrokkenheid stimuleren, zouden architec-
tuurmusea dan de plaatsen blijven die alleen
aangestuurd en bepaald worden door, en
voor architecten?
Conclusie
Lunárquicos is een architectuureducatief
programma voor kinderen, gevestigd in het
Leopoldo Rother Museum of Architecture
(LRMA) in Colombia. Sinds 2011 kon door dit
initiatief een nieuw publiek worden aange-
boord, kon er serieus gediscussieerd worden
en kon er contact worden gelegd met
deskundigen met een andere academische
achtergrond. Toch lijkt het project in de kiem
gesmoord te worden door institutionele
obstakels zoals financiering, een nieuwe
directeur en gebrek aan betrokkenheid voor
kunstonderwijs bij de hogere bestuurslagen
binnen de universiteit.
Vanzelfsprekend klinken in het architec-
tuurmuseum bepaalde opvattingen en
debatten over architectuur door; het LRMA
was jarenlang een academische omgeving
voor architectuur. Maar de architectuur­
educatie met kinderen heeft kansen geboden
om de gefixeerde patronen om gebouwen,
ways of exhibiting buildings, landscapes, 7 8
theories and cities. Architecture education The directors had been: See, for example: Richard
Silvia Arango de Jaramillo Sandell, Museums,
in a museum of architecture must go from (1986-1990), Alberto Moralities and Human
admiration to comprehension to action. Pianeta Díaz (1990-1991), Rights (London/New York:
Juan Robayo Rodríguez Routledge, 2017). Although
The museum of architecture must be tuned (1991-1995), Andrés the subject of activism in
with a new museology that keenly pro- Orrantia Herrera (1995-1997), this book is related to
motes activism and empowerment.8 Martha Devia de Jiménez human rights and social
(1998-2004), José Moreno justice for LGBTQ identities,
This echoes a participatory museum González (2004-2005), Sandell argues that
practice, which recognises people making Rodrigo Cortés (2005-2010), museums of all kinds might
choices within the museum. ‘Decisions Ricardo Daza (2010-2015) become sites of activism.
and Memet Charum 9
about [how to use] space do have a corre- (2015-today). Elaine Heumann Gurian,
spondence with mission’9 and from the ‘Threshold Fear’, in:
MacLeod (ed), Reshaping
director to the visitor; everyone plays a vital Museum Space, op. cit.
role in fostering a dialogue. The museum (note 5), 204.
of architecture must be polyvocal. The
Lunárquicos initiative represents a modest
first example of this kind of approach
in Colombia.
I am grateful to Fabiola Uribe, Jorge Raedó
and Antonio Manrique for our insightful
conversations on architecture education.
I also thank Andreia Peñaloza for the
texts sent.
21
landschappen, theorieën en steden tentoon 7 8
te stellen, los te schudden. Architectuur­ De opeenvolgende directeuren Zie bijv.: Richard Sandell,
waren: Silvia Arango de Museums, Moralities and
L e a r n i n g Spac e / R u i m t e l e r e n k e n n e n      M i c h a e l A n d r é s F o r e r o Pa r r a
educatie in een architectuurmuseum moet Jaramillo (1986-1990), Alberto Human Rights (Londen/
het pad volgen van bewondering, via begrip Pianeta Díaz (1990-1991), New York: Routledge, 2017).
Juan Robayo Rodríguez Hoewel Sandell activisme
naar actie. Het architectuurmuseum moet (1991-1995), Andrés Orrantia verbindt met mensenrechten
zich verhouden tot een nieuwe museologie, Herrera (1995-1997), Martha en sociale rechtvaardigheid
die enthousiast activisme en empowerment Devia de Jiménez (1998-2004), voor LGBTQ-personen, bear-
José Moreno González gumenteert hij ook dat alle
propageert.8 (2004-2005), Rodrigo Cortés musea, van welk type ook,
Dit benadert een participatorische (2005-2010), Ricardo Daza een activistische rol zouden
museum­praktijk, die er rekening mee houdt (2010-2015) en Memet Charum kunnen spelen.
(2015-heden). 9
dat mensen in een museum keuzes maken. Elaine Heumann Gurian,
‘Beslissingen hoe ruimte te gebruiken, zijn ‘Threshold fear’, in: MacLeod
(red.), Reshaping Museum
gerelateerd aan een missie’9 – van de direc- Space, op. cit. (noot 5), 204.
teur tot aan de bezoeker, opdat iedereen een
dynamische rol speelt in de totstandkoming
van dialoog. Het architectuurmuseum moet
‘meerstemmig’ zijn. Het Lunárquicos initia-
tief is een bescheiden eerste voorbeeld van
deze benadering in Colombia.
Ik ben Fabiola Uribe, Jorge Raedó en
Antonio Manrique dankbaar voor de
gesprekken en inzichten met betrekking tot
architectuur­educatie. En dank aan Andreia
Peñaloza voor de verzonden teksten.
Vertaling: Gerda ten Cate
 The Architecture Museum Effect/

OASE # 99   The Architecture Museum Effect/ De effecten van architectuurmusea

3 Sergio M. Figueiredo and Hüsnü Yegenoglu
Beyond the Architecture Museum
Meer dan een architectuurmuseum
De effecten van architectuurmusea
13 Michael Andrés Forero Parra
Learning Space: The Leopoldo Rother Museum of Architecture in Colombia
Ruimte leren kennen: Het Leopoldo Rother Museum of Architecture in Colombia
OASE # 99
22 Ömer Kanipak
A Virtual Architecture Centre in Turkey
Een virtueel architectuurcentrum in Turkije

35 Triin Ojari
Between Arena and Archive: The Museum of Estonian Architecture
Tussen arena en archief: Het Museum van Estse Architectuur

46 Thordis Arrhenius and Christina Pech

The Swedish Museum of Architecture 1962–1978:
The Making of a National Museum of Architecture

Journal for Architecture/  Tijdschrift voor architectuur

Het Zweedse Architectuurmuseum 1962–1978:
De vorming van een nationaal architectuurmuseum

56 Martin Hartung
Collection Building: Making Architecture Public in the Art Market
Collectie-opbouw: De introductie van architectuur op de kunstmarkt

66 Emmanuelle Chiappone-Piriou
FRAC Centre, Plateau of Architectural Experimentation:
A FRAC is not an Architecture Museum
FRAC Centre, platform voor architectectonisch experiment:
Een FRAC is geen architectuur­­museum

77 Marianna Charitonidou
Archives of Architecture Museums: The Effects of Digitisation
Archieven van architectuurmusea: De effecten van digitalisering

85 Mirko Zardini
The Search for a Plan Never Ends: Questions for Architecture Institutions Today
Het zoeken naar een plan eindigt nooit: Hedendaagse vragen voor architectuur­instellingen

97 Pedro Gadanho
Architecture in the Mix:
Interdisciplinary Curating at the Museum of Art, Architecture and Technology
Architectuur ‘in the Mix’:
Interdisciplinair curatorschap in het Museum of Art, Architecture and Technology

108 Bernard Colenbrander

Inside the Black Box
Binnenin de zwarte doos

119 Abstracts / Samenvattingen

122 Biographies / Biografieën
125 Credits / Colofon
ISBN 978-94-6208-373-8
9 789462 083738

www.nai010.com