Professional Documents
Culture Documents
ΠΑΓΚΟΣΜΑ ΒΙΟΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΔΙΚΑΙΟ
ΠΑΓΚΟΣΜΑ ΒΙΟΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΔΙΚΑΙΟ
• HomePage
• NewsRoom
1
Μελέτη του Αντώνη Μανιάτη, Δικηγόρου,
«Παγκόσμια βιοηθική και βιοδίκαιο»
e-ΘΕΜΙΣ | January 11, 2021
2
Μελέτη του Αντώνη Μανιάτη, Δικηγόρου, «Παγκόσμια βιοηθική
και βιοδίκαιο»
Αντώνιος Μανιάτης
Περίληψη
3
Λέξεις – κλειδιά
Εισαγωγή
4
γίνει ένα παγκόσμιο πεδίο έρευνας αποτελεί μία δήλωση τελικού
επιτεύγματος.
5
II. Πτυχές της αμφισβήτησης της ύπαρξης μίας παγκόσμιας
βιοηθικής
6
οποίες περιλαμβάνουν απόψεις που απαιτούν κανείς να
απορρίψει ρητά άλλες ηθικές απόψεις, να αποδεχθεί ιδιαίτερες
εννοιολογικές συλλήψεις για το αγαθό, ή να αναγνωρίσει την
ανωτερότητα κάποιων τρόπων ζωής.
10
αθέμιτης διακίνησης οργάνων, ιστών δειγμάτων, γενετικών
πόρων και γενετικού υλικού (άρθρο 21).
Το τμήμα ΙΙΙ παρά το σχετικά μικρό αριθμό των άρθρων του και
τον παρεπόμενο χαρακτήρα του έναντι του προηγούμενου
τμήματος, όπως φαίνεται και από τον τίτλο του «Εφαρμογή των
αρχών», αποτελεί ένα σπουδαίο μέρος της Διακήρυξης, ήδη λόγω
της θεματικής του. Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι το άρθρο 19
ταυτόχρονα ενθαρρύνει την ίδρυση ειδικών για την
ηθική, συλλογικών οργάνων, ανεξαρτήτως της ονομασίας τους,
και εισάγει ένα θεσμικό πλαίσιο για αυτά. Επομένως, δεν γίνεται
λόγος στενά για τις εθνικές επιτροπές βιοηθικής αλλά για
επιτροπές ηθικής, όπως είναι μεταξύ άλλων οι αρμόδιες είτε για
τη βιοηθική γενικά είτε για ειδικές πτυχές της βιοηθικής, όπως η
σχετική με την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
11
αρμοδιότητες γνωμοδοτικού και συμβουλευτικού, κυρίως,
χαρακτήρα ανάγεται σε «δημόσια αρχή» και ότι η υπαγωγή του
στον πρωθυπουργό έγινε προκειμένου ο νομοθέτης να
υπογραμμίσει αφενός τη σπουδαιότητα της αποστολής του και
αφετέρου την καθίδρυση ιεραρχικής σχέσεως μεταξύ
προϊσταμένου και υφισταμένου οργάνου[11]. Παρόμοιες
παρατηρήσεις θα μπορούσαν κατ’ αρχάς να διατυπωθούν και για
την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, ενόψει των κοινών τους
ρυθμίσεων. Πρόκειται δηλαδή για μία κρατική υπηρεσία, με
απευθείας υπαγωγή στον πρωθυπουργό. Παρά το γεγονός ότι
δεν είναι εξοπλισμένη με αποφασιστική εξουσία, δεν παύει να έχει
ένα χαρακτήρα θεσμικής πρόσδεσης στην κυβέρνηση, πράγμα
που αποκλείει τη νομική της φύση ως ανεξάρτητης διοικητικής
αρχής. Είναι ενδεικτικό ότι ούτε στον ιδρυτικό νόμο, όπως
τροποποιημένος ισχύει, ούτε στο σχετικό κανονισμό[12],
αναφέρεται ο όρος «ανεξάρτητη αρχή» ή η παρεμφερής
θεμελιώδης «αρχή της ανεξαρτησίας», ενώ η αρχή της ηθικής
ανεξαρτησίας είναι ρητά καθιερωμένη στην κείμενη νομοθεσία
ακόμη και για ιδιωτικούς λειτουργούς, όπως οι τεχνικοί
ασφαλείας. Συνεπώς, παρά το γεγονός ότι το όργανο αυτό μπορεί
να έχει κάποια στοιχεία που να μοιάζουν με τη νομική φύση μίας
αυθεντικής ανεξάρτητης αρχής, όπως λόγου χάρη η υψηλού
επιπέδου τεχνοκρατική του συγκρότηση και κυρίως ότι τα μέλη
δεν είναι μετακλητά αλλά υπηρετούν με θητεία και μάλιστα
πενταετή, συνεπώς αρκετά μεγαλύτερη από τη συνταγματική
θητεία μίας κυβέρνησης, κάτι τέτοιο θα φαινόταν προβληματικό
ήδη διότι αυτά επιλέγονται από τον πρωθυπουργό. Η επιτροπή
δεν έχει ούτε δημοσιονομική αυτοτέλεια ούτε κανονιστική
αυτονομία, με την έννοια να θεσπίζει η ίδια τον εσωτερικό
κανονισμό λειτουργίας της. Το συγκεντρωτικό πνεύμα είναι
τόσο έντονο στο νομικό της καθεστώς που στον κανονισμό
λειτουργίας προβλέπεται ότι αυτό συνεδριάζει εκτάκτως ύστερα
από αίτηση τριών τουλάχιστον μελών ενώ ο ιδρυτικός νόμος
απονέμει το δικαίωμα σε δύο τουλάχιστον μέλη. Ακόμη και με τη
νομοθετική μεταβολή που επήλθε το 2019, δεν έγινε κάποια
12
προσπάθεια «αυτονόμησης» αυτού του οργάνου. Ειδικότερα, με
το άρθρο 11 παρ. 1 γ’ του Ν. 4606/2019[13], απλώς επιχειρήθηκε
να τονωθεί το προφίλ του ως μίας τεχνοκρατικής υπηρεσίας με
«εγνωσμένου» κύρους επιστήμονες, πέρα από το γεγονός ότι
προβλέφθηκε και η ύπαρξη και αναπληρωματικών μελών. Πιο
συγκεκριμένα, διορθώθηκε το θεσμικό παράδοξο ότι οι τέσσερις
επιστήμονες από το χώρο των θετικών επιστημών (βιολογία,
γενετική, ιατρική και βιοτεχνολογία) αρκούσε να είναι επιστήμονες
«κύρους» ενώ οι υπόλοιποι επιστήμονες (ανά ένας από
το δημόσιο δίκαιο ή το δημόσιο διεθνές δίκαιο, το ιδιωτικό δίκαιο,
τη φιλοσοφία, την κοινωνιολογία και τη θεολογία) έπρεπε να είναι
οπωσδήποτε «εγνωσμένου κύρους».
Επίλογος
13
Το συμπέρασμα που συνάγεται από την παρούσα μελέτη είναι
ότι η βιοηθική αποτελεί μία επιστήμη με δυναμικά χαρακτηριστικά
και ταχεία εξέλιξη. Είναι ενδεικτικό του ενδιαφέροντος και της
εμπλοκής που έχει προκαλέσει στη διεθνή ακαδημαϊκή
κοινότητα ότι έχει οδηγήσει σε ένα γόνιμο διάλογο, και στη γενική
της θεματική και στο ειδικότερο ζήτημα της ύπαρξης ενός ενιαίου,
παγκόσμιας εμβέλειας, σχετικού πεδίου.
15
σημαντικό ρόλο στο να προστατεύουν το ένα το άλλο και τις
λοιπές μορφές ζωής και ιδιαίτερα τα ζώα.
16
[4] S. Holm and B. Williams-Jones, Global bioethics – myth or
reality?, BMC Medical Ethics, p.
10, https://bmcmedethics.biomedcentral.com/articles/10.1186/14
72-6939-7-10.
17
[12] Απόφαση Πρωθυπουργού, αριθ. Υ439, ΦΕΚ Β’ 1224 /
6.10.2000 Κανονισμός της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής.
Πηγή: ethemis.gr
18