PEUBAH ACAK KONTINU

PENDAHULUAN
• X dikatakan peubah acak kontinu, jika ada sebuah
fungsi non negatif f, yang didefinisikan pada
semua bilangan real, x  (, ),
Mempunyai sifat bahwa untuk sembarang
himpunan bilangan real B
P( X  B)   f ( x)dx
B
Fungsi f disebut sebagai fungsi kepekatan peluang
Beberapa Sifat Peubah Acak
Kontinyu 

1  P{ X  ( ,  )}   f ( x ) dx


Katakan
B  [ a, b] maka
b

P{a  X  b}   f ( x ) dx
a

Jika a  b
a

P{ X  a}   f ( x ) dx  0
a

dengan kata lain

a

P{ X  a}  P{ X  a}  F ( a )   f ( x ) dx

 f.k.p p.a. kontinu
 2 3 , untuk x  1
f ( x)   x
0, untuk x lainnya
• Syarat pertama bahwa f(x)  0 untuk - ≤ x ≤ +
jelas terpenuhi
 1  
• 2 1
 f ( x)dx  0dx  1 x 3 dx  ( x 2 ) 1  (0  (1))  1
• Jadi f(x) memenuhi syarat sebagai f.k.p
 CONTOH
• Misalkan X adalah sebuah peubah acak kontinu dengan
fungsi kepekatan peluang sebagai berikut

C (4 x  2 x 2 ), 0  x  2
f ( x)
 0, selainnya

1. Berapa nilai C
2. Tentukan P{X>1}
 2
C  (4 x  2 x 2 )dx  1
0
x2
 2 2x  3
C 2 x   1
 3  x 0
C  3/8
Maka
 2
3
P{ X  1}   f ( x)dx   (4 x  2 x 2 )dx  1 / 2
1
81
 CONTOH2
• Diketahui suatu fungsi kepekatan peluang
sebagai berikut

e  x /100 x0

f ( x)  
 0 x0
a. P{50  X  150}
b. P{ X  100}
Jawab
  

1  f ( x ) dx    e  x / 100dx
 0

Kita dapatkan
1   (100 )e  100  ,   1 / 100
 x / 100 

0
150

a. P{50  X  150}   1 / 100e  x / 100

dx
50

 1 e  e 1/ 2  e 3 / 2  0.384
 x / 100 150

50

Carasama
100

P{ X  100}   1 / 100 e dx  e
 x / 100  x / 100 100

0
0

 1  e 1  0.633
 Fungsi sebaran kumulatif
• Didefinisikan FX(x) sebagai
x
FX ( x)  P(  f ( X  x)   f ( x)dx


• FX(x) disebut sebagai fungsi sebaran kumulatif

p.a X
 Fungsi sebaran kumulatif
• 0 ≤ FX(x) ≤ 1
• Jika a > b maka FX(a)  FX(b)  monoton tidak
turun
• lim FX ( x)  0
x  

• xlim FX ( x)  1
 
 Fungsi sebaran kumulatif
• X adalah p.a dengan f.k.p
 2 3 , untuk x  1
f ( x)   x
0, untuk x lainnya

• Fungsi sebaran kumulatifnya adalah

 0 , untuk x  1

F ( x)   1
1 2 , untuk x  1

 x
 SEBARAN PELUANG SERAGAM
• X dikatakan mempunyai sebaran peluang
seragam pada (0,1) jika mempunyai fungsi
kepekatan peluang sebagai berikut :

1 0  x 1
f ( x)
0 selainnya
persamaan f ( x) disebut fkp , karena
 1

f ( x)  0, dan  f ( x)dx   f ( x)dx  1

 0
SEBARAN PELUANG SERAGAM
Jika 0  a  b  1,
b b

P{a  X  b}   f ( x)dx  x  b  a
a a

dengan demikian X peubah acak dengan

fkp seragam pada( ,  )adalah
 1
 jika   x  
f ( x)   
 0 selainnya
 SEBARAN PELUANG SERAGAM
• Fungsi sebaran dari fkp seragam pada
interval (α,β) adalah sebagai berikut
 0 x 

 x 
F ( x)  x
 

 1 x
f(x)
1 F(x)

1/(α-β)

x x
β α β
α
 SEBARAN NORMAL
• X mempunyai sebaran normal, bila
mempunyai fkp sebagai berikut

1  ( x   ) / 2
f ( x)  ,  x  
2 2
e
2 
f(x) diatas adalah fungsi kepekatan peluang, untuk itu perlu dibuktikan bahwa
Integral dari f(x) diatas bernilai 1


1
 e
 ( x   ) 2 / 2 2
dx  1
2  
substitusi, y  ( x   ) /  ,
 
1 1
 e ( x   ) / 2 dx   ey
2 2 2
/2
dy
2   2  
kita harus tunjukkan


e
y
dy  2
2
/2




misal I   e  y
2
/2
dy, maka

 

 e  y2 / 2
dy  e  x
2
2 /2
I dx
 
   

   e  y2 / 2
e  x2 / 2
dydx    e ( y 2  x 2 ) / 2
dydx
 

dengan koordinat polar

x  r cos  , y  r sin  , dydx  r d dr , maka
 2 

  e r 2 / 2
r d dr  2  re  r
2
2 /2
I dr
0 0 0

 2e  r  2
2
/2 

maka
I  2
 SEBARAN NORMAL
• X menyebar normal dengan rata-rata μ dan ragam σ2.
Kemudian Y=αX+β akan terdistribusi dengan rata-rata
α μ +β dan ragam α2 σ2.. FKP Y adalah sebagai berikut

1 [ y  (   )] 2

fY ( y)  exp{ }
2  2( ) 2
 SEBARAN NORMAL
• X menyebar normal dengan rata-rata μ dan ragam
σ2, selanjutnya Z=(X- μ)/ σ, menyebar
dZ=1/ σ dx, dx = σ dz
X= σZ+ μ
maka
1 (z     ) 2
f Z ( z)  exp{ }(dx)
2  2 2

1
 exp{ z 2 / 2}dz
2

Z menyebar normal baku dengan rata-rata nol dan ragam 1

 Fungsi Distribusi Kumulatif pada
Sebaran Normal
• X menyebar normal dengan rata-rata μ dan
ragam σ2, maka fungsi distribusi dari X
adalah

FX ( a )  P ( X  a )
X  a
 P(  )
 
a
 ( )

 CoNTOH
• Jika X menyabar normal dengan μ=3 dan ragam σ2 =9,
tentukan (1) P(2<X<5), (2) P(X>0), dan (3) P(|X-3|>6)
• Jawab
23 X 3 53 1 2
1.P ( 2  X  5)  P{   }  P{  Z  }
3 3 3 3 3
  ( 2 / 3)   ( 1 / 3)
 0.3779
X 3 03
2.P{ X  0}  P{  }  P{Z  1}
3 3
 1   ( 1)   (1)  0.8413
3.P{| X  3 | 6}  P{ X  9}  P{ X  3}
X 3 93 X 3 33
 P{  }  P{  }
3 3 3 3
 P{Z  2}  P{Z  2}
 0.0456
 Pendekatan Normal untuk Kasus
Binomial
• Jika Sn adalah jumlah yang sukses dari n percobaan
secara independen, setiap percobaan menghasilkan
peluang sukses p, maka untuk sembarang a <b,

S n  np
P{a   b}   (b)   ( a )
np(1  p )
jika n  
 Contoh
• X menunjukkan banyaknya “Head” yang
keluar dari mata uang yang dilempar
sebanyak 40 secara fair. Berapa peluang
X=20. Dekati dengan sebaran normal
P{ X  20}  P{19 .5  X  20 .5}
 19 .5  20 X  20 20 .5  20 
 P   
 40 (1 / 2)(1 / 2) 10 10 
 X  20 
 P  0.16   0.16 
 10 
  (0.16 )   ( 0.16 )  0.1272
dengan binomial
 40  1 
40

P ( X  20 )  
 20 
 2   0.1268
  
SEBARAN PELUANG EKSPONENSIAL
Peubah Acak X mempunyai sebaran peluang
eksponensial, jika mempunyai kepekatan peluang
untuk beberapa
  0,
 e  x jika x  0
f ( x)
 0 jika x  0
Fungsi distribusi kumulatif
F ( a )  P{ X  a}
a

   e  x dx
0

  e  x |0a  1  e  a ; a  0
Sering dipakai untuk menghitung jumlah percobaan (waktu/panjang)
sampai kejadian Spesifik ditemui
 CONTOH
• Misalkan lamanya waktu menelpon memiliki distribusi
eksponensial dengan λ=0.1. Jika seseorang segera datang
saat anda selesai menelpon pada telepon umum. Tentukan
peluang a) anda menunggu lebih dari 10 menit, b) antara 10
hingga 20 menit

1  x /10
1.P{ X  10}   e dx  e  x /10 |10  e 1  0.368
10 10
20
1  x /10
2.P{10  X  20}   e dx  e  x /10 |1020
10 10

 e 1  e 2  0.233
 Sebaran Laplacian
• X peubah acak yang mempunyai sebaran
Laplacian jika mempunyai fungsi kepekatan
peluang,
 0
1 / 2e  x x 0
f ( x)  
 1 / 2  e x
x0
 1 / 2e   | x| ,   x  
dengan fungsi sebaran kumulatif
 x

 x
x0
 1 / 2  e dx
F ( x)   0

x

1 / 2  e dx  1 / 2  e  x dx
x
x 0
  0

 1 / 2e x x0
 
1  1 / 2e x 0
 x
 Fungsi Kepekatan Peluang
Gamma
• X peubah acak mempunyai fkp gamma,
maka dengan beberapa parameter (t, λ), λ >
0 dan t > 0, jika kepekatan peluangnya
adalah
  e  x
(  x ) t 1

 ,x  0
f ( x)   (t )

 0 ,x  0
dimana

(t )   e y dy
y t 1

0
• Integral parsial adalah


 (t )  e y
y t 1
0
  e y
(t  1) y t 2
dy
0


 (t  1)  e  y y t  2 dy
0

 (t  1) (t  1)
dengan pengulangan
 ( n )  ( n  1) ( n  1)
 ( n  1)(n  2) ( n  2)
 ( n  1)(n  2)......3.2 (1)
karena


 (1)   e x
dx  1, maka
0

 ( n )  ( n  1) !
 Distribusi Weibull
• X peubah acak mempunyai distribusi weibull,
jika mempunyai fungsi peluang kumulatif
sebagai berikut :
 0 xv
   

F ( x)    x  v
1  exp     xv
     

turunannya
 0 xv
  x  v  1  


f ( x)      x v 
   exp     xv
 
        
 Distribusi Beta
• X peubah acak mempunyai distribusi beta
jika mempunyai fungsi kepekatan peluang
sebagai berikut :

 1
 x a 1 (1  x) b1 0  x  1
f ( x )   B ( a, b)
 0 selainnya
dim ana
1

B(a, b)   x a 1 (1  x) b1 dx
0
 Nilai Harapan p.a kontinu

• Tentu saja pada saat menghitung E(X) hanya

selang yang memiliki f(x) tidak nol yang
digunakan.

 2 3 , untuk x  1
f ( x)   x
0, untuk x lainnya
Ragam p.a kontinu
 X p.a. kontinyu dengan fkp f(x)
Maka 
E( X )   x f ( x) dx.


Contoh: X p.a. yang mempunyai fkp seragam.

Tentukan nilai harapan X pada selang (a, b)

Jawab
 1 b
x 1 1 2b
b  a ; a  x  b E( X )   dx  x
 b  a (b  a ) 2 a
f ( x)  
a

 0 Selainnya. 1  b 2  a 2  (b  a)(b  a) b  a
    
 (b  a)  2  2(b  a) 2

X p.a. yang mempunyai fkp eksponensial. Tentukan nilai harapan X

Jawab:
 e  x x0

f ( x)  
 0 x0
