ර සහ ෙරා්ග

si.wikipedia.org/wiki/ ර_ _සහ_ෙරා්ග

Jump to navigation Jump to search

ෙබාෙහාමය ෙරා්ග සෑ මට ර දායක ෙ
බැ යා, ෛවරස, ර සහ ෙනමෙටා්ඩාව ද ඒ අතර
ෙ ෙරා් ර මත හා ළ ර ශාල
ගණන වාසය කර ම ස ළ ව වන
කළලය/ ණය සාමා යෙය ර ෙග
ෙතාර ෙ න ඉප ෙ හා ඉප ෙම ප ව
සාමා ය හා ෙ ත ර ගහණ ෙ හය
ළ ථාපනය ෙ අ ත වන ද වාට රථමෙය
ආසාදනය ව ෙ Lactobacilli න බැ යාව
ෙ ෙමම බැ යා මවෙ රජනක මා ගය ළ
ව ම ෙමයට ෙ ව අ ත ද ව ෙ
ෂය ෙරා්ගය සෑ මට ෙ වන
ආහාර මා ගය ළ ෙමම බැ යා දැ ය හැක
Mycobacterium tuberculosis
ෙම ප ව E. coli ඇ ෙවන බැ යා ෙ හය බැ යාව ෙ ප ෙලා්කන
මත ෙහා් ළ ථාපනය ෙ ෙමය ත කාලය ඉෙල ෙරා්න අ ෂ
ෙ ම ෙ ෙ සා සාෙ ෙ හය මත හා ඡායා පය
ෙ හය ළ සාමා ය ර ස දාය වශෙය අ
ශාල ධ වය ර ව ෙ

උදා: ෙ ෙ හ ෛසල ගණන 10 13

පමණ ෙ ෙ ඇ බැ යා ෛසල
14
ගණන 10 ෙ ෙමම සාමා යෙය
හා කර ෙනාවන අතර සහෙභා් ෙලස ව
ෙ

ෙමා ෙග සමහර සම මත ව ෙ තව
සමහර නා මා ගය, රස කාව, වාසනාලෙ
ඉ ෙකාටස ( වසන ප ධ ෙ ඉහළ ෙකාට ),
ආ ර මා ගය, ෙමෟ ර ං ක මා ගෙ
ෙ මල පටල මත ෙ හ අ ය තරෙ ව
ෙ ෙමම අ ය තර ප ධ ය ලම බා රයට
වෘතව පව න සා ෙ වාෙ ර ව
ෙ
න ෙරා් ෙ ඇතැ අවයව හා පටක
ර ෙග ෙතාර ෙ උදා: නා
ප ධ ය, ර සංසරණ ප ධ ය
ර
ෙරා්ග සාම අ ම ධාකාර ෙ
ෙම ෙ හෙ ඇ ඕනෑම අවයවයකට බලපෑ
ඇ වන අතර ෙ සා ධ ෙරා්ග ල ෂණ ගණනාව ඇ ෙ ෙ ව වන
ෙමම ර වැ ෙදෙන සහෙභා් වද අව ථාවා යා ජක ය හැ ය
1/8
 1. ෙ පටක වලට හා ය ට
2. කා න ර වක භා තය
3. ර ශ ම ධක ඖෂධ භා තය
4. අ ක ෙවෙහස
5. ම ර ය භා තය වැ ෙ සාමා ය
ර ෙරා්ධය අ අව ථා වල ෙමම ර
ආසාදන ඇ කර
වසා ෛසල මත වගා කල HIV-1
උදා: ෙමා් යාව සාදන බැ යාව උ ර ආ තව (ෙකාළ පැහැෙය ) ප ෙලා්කන
ව ෙ න ෙරා්ගය ඇ ෙනාකර එෙහ ඉෙල ෙරා්න අ ෂ
සාමා ය ර ෙරා්ධය අ ට ෙරා්ගය ඇ කර ඡායා පය

1 යා ජනකයා
2 ධාරකයා
3 අව ථාවා යා ජනකයා
4 ස භා ය යා ජනකයා
5 ෙරා්ගය (ආසාදන ෙරා්ගය)
6 ය ජනකතාවය
7 පරෙපා් තයා
8 ෙරා්ග ඇ මට බලපාන සාධක
10 ර ෙ හයට ඇ වන රෙ ශන මා ග
12 ර සා හට ග නා ෙරා්ග වැලැ ම
13 ෛවරස ම ඇ වන ෙරා්ග
14 බැ යා ම ඇ වන ෙරා්ග

යා ජනකයා

ධාරකයා ළ ෙරා්ගය හට ගැ ෙ හැ යාව ඇ ර යා, යා ජනකයා ෙලස

හ ව

ධාරකයා

තම ෙ හය මත ෙහා් ළ පරෙපා් ත වාසයට ඉඩ ලබා ෙදන යා ධාරකයා ෙලස

හ ව

අව ථාවා යා ජනකයා

සාමා ය ර ස දාෙ ව වන, ධාරකයාෙ ර ෙරා්ධය අ අව තාවක

ය ජනක ෙලස යා කරන ර ෙ

ස භා ය යා ජනකයා

සාමා ය ර ස දාෙ ව ෙනාවන, න ෙ හයට ඇ ට අ වා යෙය ම

ෙරා්ගය ඇ කරන ර ෙ

ෙරා්ගය (ආසාදන ෙරා්ගය)

2/8
 ර ආසාදනය, ර යාකා වය, හා ර ඵල ආ ෙ ර ඵලය ෙලස
කා කව ඇ වන බල ත වය

ය ජනකතාවය

ර ම ධාරකයා ආසාධනය ට එම ධාරකයා ළ ෙරා්ගය හට ගැ මට

ර යාට ඇ හැ යාව

පරෙපා් තයා

ධාරකයා ෙලස හ වන ෙවන ෙය මත ෙහා් එම යාෙ පටක ළ වාසය කර

ධාරකයාෙග ෙපා්ෂණය ලබා ග නා යා ෙ

ෙරා්ග ඇ මට බලපාන සාධක

යා ජනකයාෙ සඟ ණ

ෙමය රච ඩතා සාධක ෙලස හ ව ඇතැ ර ළ අ ක රච ඩතාවය

ඇත (උදා: පැෙපාල ෙරා්ගය සාදන ෛවරසය). ඇතැ ර ෙ රච ඩතාවය ඉතා
අ ය (උදා: ෙස ර යාව සාදන ෛවරස).
ර සා ෙරා්ගය ඇ ම වැලැ මට, ධාරකයා ඇ කරන ආර ෂක
යාව සඳහා ෙරා්ගකාරක ර යා ද වන ර චාරය රච ඩතාවය .

ධාරක ර ෙරා්ධය

ෙරා්ගකාරක ර ෙ හයට ඇ ම, ඔ ෙ තහ ම වැලැ මට ධාරකයාට

ඇ හැ යාව ධාරක ර ෙරා්ධය

ආසාදනයට සහභා වන ර මා රාව

ෙමය යා ජනකයාෙ රච ඩතාවය හා ධාරකයාෙ ර ෙරා්ධය අ ව ෙවන ය

හැ ය අ ක රච ඩතාවය ඇ ර මා රාව පවා ෙරා්ගය ඇ මට
ෙ ෙ

ප සර සාධක, ෙ ශ ක සාධක
ධාරකයාෙ ෙපා්ෂණ ම ටම

ධාරකයා සහ යා ජනකයා අතර ස බ ධතාවය ග ක ෙ ර මා රාව,

රච ඩතා සාධක සහ ධාරක ර ෙරා්ධය මත ආසාදනය ෙවන ෙ

ෙරා්ග සෑ මට ෙ වන යා ජනකයා ස ෙ ෂ ල ෂණ
ෙ සඳහා යා ජනකයාෙ ආ රමණකතාවය හා ලකජනකතාවය බලපා

ආ රමණකතාවය

3/8
 ෛසල හා පටක ආ රමණය කර පටක ල ණනය ෙ හැ යාව ෙමෙ හ ව
යා ජනකයා පදවන බ ෛස ය එ ස ම ගණනාව , ආ රමණකතාවය සඳහා
ෙ ෙ

එ ස මය ආ රමණකතාවයට දායක වන අ දම

ෙපා ෙපාල ෙ ස ව ෛසල පටලය නාශ කර

ෙල ෙ ෛසල පටලෙ ඩ වල ඇ ෙල න සංරචකය ජල

ෙ දනය කර

හය ෙරා ෙ ෛසල අතර ර ය එකට බැඳ තබන හය ෙරා අ ලය ඳ දම

පටක නාශ කර

ලකජනකතාවය
ෛසල වල සාමා ය යාකා වයට බාධා කරන ලක න ෛජව රසාය ක ර ය
පද මට ර යාට ඇ හැ යාව ෙ වා ෙරා් ෙහා් ෙපා සැකර ඩ ෙ
ර පදවන ෙමම ලක ෛජව ෂ ෙලසද හ ව ෙ වා රධාන ව ග
ෙදක ඇත

1. අ ත ලක
2. බ ලක

අ ත ලක

ර ෛසලෙ ම ෙකාටස ෙලස ෙමම ලක පව ෙ වා තාප ථා ලක ෙ

උදා: Salmonella typhi ෛසල ෙ ඇ ෙපාෙපා සැකර ඩ

බ ලක

ෙමය ෛසල ව ටතට රාවය කරන ර යය ෙ වා ෙරා් න ස ය ඇ බැ

තාප අ ථා ෙ එබැ නැට ෙ නාශ ෙ ෙ වා + ෙහා් - බැ යා
ම පදව

පදවන ර
ලකය බලපෑම

ෙරා්ෙටා නා ආෙ ග ස ෙ ෂණයට බලපෑ Clostridium tetani

(Neurotoxin) ඇ කර

එ ටෙරා්ෙටා ආමාශ ආ ක මා ගෙ ෛසල අ කව Clostridium

(Enterotoxin) උ ෙ ජනය කර botulinum

ස ෙටාෙටා ෛසල වලට පහර හා කර නාශ Corynebacterium

(Cytotoxin) කර diphtheriae

ර ෙ හයට ඇ වන රෙ ශන මා ග

4/8
 ර ලට යා ජනකයනට ඇ මට ඇ මා ග ගණනාව ෙ වා රෙ ශ
මා ග ෙලස හ ව ෙබාෙහාමය යා ජනකය ධාරකයාෙ ඳවැ පටක හරහා
ෙ හය ලට ඇ ෙ ඇතැ යා ජනකය වසන මා ගය, ආමාශ ආ ක මා ගය,
ෙමෟ ර ං ක මා ගය, ඇෙ අ පටලෙ ඇ ෙ මල පටලය හරහා ෙ හයට ඇ
ෙ යා ජනකය වැ ගණන ෙ හයට ඇ ව ෙ ත ථානය පම .
(උදා:Clostridium tetani ය හෙ ප ත ට හා ය ෙනාෙ න වාලය මත
ප ත ට ටගැ ම ඇ ෙ ෙමා ලක කර ෙ වා ර සංසරණය හරහා
ෙ හය රා යා ත ෙ ෙ සා ටගැ ම ඇ ෙ ).

ධාරක ර ෙරා්ධය
ෙ හය ලට ර ඇ ම වැල මට ඔ ෙ හය ළ ව ධනය ම
මැඩ පැවැ මට ධාර ෙ හය ස අ ව තන ෙමෙ හ ව ෙමම ආර ෂක
යා රණය ෙකාට ෙදකකට ෙබ ය හැක

1. ට ෙනාවන ආර ෂක යා රණය (අ ට ආර ෂක යා රණය)

2. ට ආර ෂක යා රණය

ට ෙනාවන ආර ෂක යා රණය
යා ජනක ර ආසාදන ඇ මට එෙර ව, ම ඇ කරන ෙභෟ ක
සහ රසාය ක බාධක ට ෙනාවන ආර ෂක ෙලස හ ව ෙමම ආර ෂක යා රණ
සහජෙය ම ලැෙබන අතර උපෙ ටම ෙමම ආර ෂාව ලැෙ ෙමම ආර ෂක
යා රණ ඕනෑම යා ජනක ෙ ෂය ෙකෙර ධාරකයා ආර ෂා කර ග

1. සම ම ඇ කරන ආර ෂක යා රණය
2. ෙ මල පටලය
3. ෙ හ තරල වල ඇ ර ර ර ය
4. භ ෂ ෛස කතාවය
5. රදාහක ර චාර

සම

සාෙ ෙ හය ආවරණය කර සම ටා ෙ සම,

1. ෙ හය ලට ර ඇ ම වළ වන ෙභෟ ක බාධකය ෙලස යා

කර (සෙ අ ච මෙ ෛසල ඉතාම ස පව ඇ ඇ සා)
2. අ ච මෙ බා ර ෛසල ථර වල ෙකර තැ ප ෙ ෙමම ෙකර , සම
මත ව වන ර ටඑ ස මම පහ ෙව නාශ කල ෙනාහැක තවද
ෙකර සා සම හරහා ෙ හය ලට ජලය ඇ ම වැළෙ
3. දහ ෙය සහ ෙ හ රා ර රාව ( බ ) වල අඩං බැ යා නාශක ර ය
( ර ර ර ය), සම මත ර තැ ප ම හා ඔ ෙ ව ධනය
වල ව

ෙ මල පටලය

ෙ හ තරල වල ඇ ර ර ර ය
5/8
ල ෙසාස ම
අ ලව ග
Interferon
Lactoferin

භ ෂ ෛස කතාවය

රෙ ඇ ෙරා ල, ඉෙයා ෙනා ල, ෙමාෙනාස ට, වැ ෛසල ව ග ෙ සඳහා

දායක ෙ ස බ ධක පටක වල ඇ මහා භ ෂා ෛසල, ෙ හයට ඇ වන ර
භ ෂණය කර නාශ කර

රදාහක ර චාර

ර ආසාදනයක ෙහා් පටක වලට හා ය ට ඇ වන සමා ත ර චාර,

රදාහක ර චාර ෙලස ෙලස හ ව ෙමම රදාහක ර චාර සා ර
ථානෙ ට පැ යාම වල ව ෙමම රදාහක ර චාරයක පහත ල ෂණ දැ ය
හැක

1. ආසා ත ථානය ර ම
2. ඉ ම
3. උ ණ වය ඉහල යෑම
4. ෙ දනාව ඇ ම

ට ආර ෂක යා රණය
ෙ හය ලට ධ ෛවරස, බැ යා, ර වැ ර සහ පරාග වැ
ආග ක ර යඇ ම සා ට ආර ෂක ප ධ ය ෙ හය ල ආර භ ෙ ෙමම
ෙහා් ර ය, ර ෙ හ ජනක ෙලස හ ව ෙමම ර ෙ හ ජනක වලට එෙර ව
ර ෙ හ පද ම ම ට ර ශ කරණ ර චාර ඇ ෙ ෙමම ර ෙ හ
ට ආග ක ෙහා් ර ය සමඟ ස බ ධ ඒවා නාශ කර ෙ හ ආසාදන
වල ව ෙමය ප ත ර ශ ය ෙලස හ ව ( ර ෙ හම ඇ වන
ර ශ යප ත ර ශ ය ෙලස හ ව ). ප ත ර ශ ය රධාන ෙකාට
ෙදකකට ෙබ ය හැක

1. ස යප ත ර ශ ය
2. අ යප ත ර ශ ය

ස යප ත ර ශ ය

ධාරකයා ළට ර ෙදහජනකය ෙහා් ලකය ෙහා් ඇ ම ෙහා් ඇ ම සා ධාරක

ෙ හය ල, ට ර ෙ හ ෙහා් ර ලක ඇ ම සා ඇ වන ර ශ ය ෙමෙ
හ ව ස යප ත ර ශ ය රධාන ෙකාට ෙදකකට ෙබ ය හැක

1. වභා ක ස ය ප ත ර ශ ය
2. කෘ ම ස ය ප ත ර ශ ය

වභා ක ස යප ත ර ශ ය

6/8
ධාරකයාෙ ෙ හය ලට වභා කව ර ෙ හ ජනක ෙහා් ලක ඇ ම සා ඇ වන
ර ශ ය ෙමෙ හ ව ෙමම ර ශ ය, ත කාලය රාම ෙහා් කාලය
පැව ය හැක උදා: පැෙපා , සර ප, ක ගාය වැ ෙරා්ග සෑෙදන ට ඇ වන
ර ශ ය

කෘ මස යප ත ර ශ ය
ධාරකයා ළට මරණ ලද ෙහා් ෙබල න කරන ලද ෙහා් ර ෙහා් ෂ නැ ෂ
(Toxoid), එ න ම ලබා ෙ එ න සම ළට, ෙ ළට, ර සංසරණයට ෙහා්
ඛ මා ගයට ලබා ය හැක උදා: ෙපා් ෙයා්, ෙබ ලා, ජල කාව, සර ප, ෙහපට
B, ටගැ ම, යා

අ යප ත ර ශ ය

ෙම ධාරකයාෙ ෙ හයට ටත පදව ලබන ර ෙ හ ( ර ෙ හ) ෙහා්

ර ලක ඇ කර ලැෙ එ ට ධාරකයාෙ ෙ හය ල ඇ වන ර ශ ය ෙමෙ
හ ව ෙ හය ල වභා ක යාව ෙ ෙව , ඇ කල ර ෙ හ ෙහා් ර ෂ
රමෙය ඳ වැෙ එබැ අ ය ර ශ ය රමෙය අ ෙ න ස ය
ර ශ යඇ මට පැය ගණනාව ගත වද ෙමම අ ය ප ත ර ශ යම
ඉ ම ම ආර ෂාව ලැෙ අ යප ත ර ශ ය රධාන ආකාර ෙදක

1. වභා ක අ ය ප ත ර ශ ය
2. කෘ ම අ ය ප ත ර ශ ය

වභා ක අ යප ත ර ශ ය
කෘ මඅ යප ත ර ශ ය
ෙම ධාරකයාෙ ෙ හය ලට ෙවන ල පද ර ෙ හ ෙහා් ර ලක ඇ
ම සා ඇ වන ර ශ ය ෙමෙ හ ව උදා: ර ෙටටන එ නත - ටගැ ම
වැලැ මට, ර ෙ එ නත - ජල කාව වැලැ මට

ර සා හට ග නා ෙරා්ග වැලැ ම
1. රමව ස පාර ෂක රම භා ත ම උදා: ආහාර හා ජලය ව තබා ගැ ම,
රමව ව ත වැ භා තය
2. යසාධක හා ර ක ර ය භා ත ම
3. ර ශ කරණ රම භා ත ම
4. රසාය ක සාව
5. ර වක භා ත ම

ර වකය ර ට බලපෑම

ෙප බැ යා ෛසල ය සං ෙ ෂණය
ෙ ධනය කර

ෙපා බැ යා ෛසල වල පාරග යතාවයට හා

ප ව
7/8
එ ෙරාම බැ යා වල ෙරා් සං ෙ ෂණය
ෙ ධනය කර

කෘ ම ෙරා් ෙලා ස බැ යා වල DNA සං ෙ ෂණය ෙ ධනය

කර

ෙටා්ෙකානැෙසා / ෙලා් මෙසා් ර වල ෛසල පටල සං ෙ ෂණය ෙ ධනය

කර

ෛවරස ම ඇ වන ෙරා්ග

ෙ හයට ඇ වන
ෙරා්ගය ෙරා්ග කාරකයා ස ෙ ෂණය ථානය

බැ යා ම ඇ වන ෙරා්ග

ෙරා්ගය ෙරා්ග කාරකයා

8/8