Professional Documents
Culture Documents
DIM 9-Cu Sinif
DIM 9-Cu Sinif
5 6 7 8 9 10 11
REDAKSİYA ŞURASI
M.M.Abbaszadə, N.Ə.Babayev, K.R.Aydazadə,
F.Ş.Bədəlbəyli, G.Ç.Gəraybəyli, A.M.Məhərrəmov,
A.M.Paşayev, V.R.Misirov.
REDAKSİYA HEYƏTİ
M.Ə.Bədəlov (baş redaktor), İ.M.Allahverdiyev,
A.H.Bağırov, G.M.Balacanova, A.H.Batıyeva,
N.N.Bayramova, T.A.Bədəlov, M.Ə.Əkbərli,
V.O.Əkbərov, N.L.Əliyev, X.S.Əzimova, A.E.Həbibov,
N.Z.Hüseynova, Ç.C.Xəlilov, X.Z.Kərimova,
A.Ə.Qasımov, S.S.Mərdanov, C.F.Orucov,
O.Y.Şelaginov, H.R.Zeynalov.
Müəlliflər:
İ.M.Abdullayev BDU-nun dosenti, fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
A.Ə.Abdullayev BDU-nun nəzdində “Gənc İstedadlar” liseyinin müəllimi,
fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
N.A.Kərimli H.Əliyev adına Müasir Təhsil Kompleksinin müəllimi,
fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
N.K.Əliyeva Bakı Modern Təhsil Kompleksinin müəllimi
F.S.Mustafayeva Əməkdar müəllim
P.A.Bayramov AMEA-nın elmi işçisi
Rəyçilər:
K.R.Aydazadə AMEA-nın müxbir üzvü, AMEA İdarəetmə Sistemləri İnstitutunun laboratoriya
müdiri, BDU-nun professoru, f.-r.e.d., “Əməkdar müəllim”
M.Ç.Həmişəyeva Bakı şəhəri 102 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
Y.Ş.Bilalov Bakı şəhəri 6 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
II hissə
TEST TAPŞIRIQLARI
Müəlliflər:
M.H.Yaqubov BDU-nun professoru, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, “Əməkdar müəllim”
N.A.Kərimli H.Əliyev adına Müasir Təhsil Kompleksinin müəllimi, fizika-riyaziyyat
elmləri namizədi
F.Z.Vəliyev ADNSU-nun baş müəllimi
B.A.Şahməmmədov Bakı şəhəri 204 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
K.H.İsmayılov Bakı şəhəri 220 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
N.M.İbrahimov Bakı şəhəri 101 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
Rəyçilər:
M.K.Naibova fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
N.K.Əliyeva Bakı Modern Təhsil Kompleksinin müəllimi
F.Q.Tağıyev Bakı şəhəri 191 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
T.K.Əsədov Bakı şəhəri 80 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi
RİYAZİYYAT
(ümumi təhsil müəssisələrinin 9-cu sinfi üçün vəsait)
HEYDƏR ƏLİYEV
ÖN SÖZ
Müasir mərhələdə təhsil sahəsində etməyə imkan yaratmasında da özünü
həyata keçirilən islahatlar biliyin qiymət- göstərir. Dəyişikliklərin inkişafa, tərəq-
ləndirilməsi sistemi qarşısında yeni qiyə doğru istiqamətlənməsi, sözsüz ki,
tələblər qoyur. Qiymətləndirmə təhsil- müsbət haldır. Ancaq bu, dəyişikliklər
alanların biliklərə yiyələnmək, onlardan prosesinin, ümumiyyətlə, təhsil islahat-
istifadə etmək, nəticə çıxarmaq baca- larının rəvan, problemsiz getməsi demək
rıqları haqqında məlumatların toplan- deyildir. Xüsusilə məktəbdaxili qiymət-
ması rolunu yerinə yetirir. Təlim pro- ləndirmənin üsul və vasitələrinin isla-
sesində məzmun standartlarının mənim- hatların tendensiyasına uyğun qurulması
sənilməsinə yönəlmiş fəaliyyəti izləməyə, istiqamətində xeyli işlər görülməlidir.
yoxlamağa, eyni zamanda bu prosesdə Qiymətləndirməyə ciddi elmi-metodiki
qarşıya çıxan problemləri, uğursuzluq- prinsiplərə əsaslanan, özünəməxsus stan-
ların səbəblərini araşdırmağa xidmət edir. dartları, formaları, üsulları, vasitələri və
Qiymətləndirmə təhsilalan və təhsil- bunların reallaşdırılmasına aid prosedur-
verənlərin fəaliyyətini istiqamətləndir- ları olan bir sistem kimi yanaşmaq la-
məkdə, təhsilin keyfiyyətinə nəzarəti zımdır. Nəzərə alınmalıdır ki, qiymət-
təmin etməkdə vacib amildir. Mühüm ləndirmə standartı – təhsilalanların bilik
cəhət ondan ibarətdir ki, islahatların və bacarıq səviyyəsinə qoyulan dövlət
həyata keçirilməsi prosesində qiymət- tələbidir. Odur ki, yeni təhsil proqramları
ləndirmənin məzmun və forması da xeyli (kurikulum) əsasında məktəb dərslik-
dəyişikliyə məruz qalır. Bu dəyişiklik, ilk lərini və metodiki vəsaitləri hazırlayan
növbədə qiymətləndirmənin bilik və mütəxəssislər bu kimi məsələlərin həlli
bacarıqları aşkara çıxarmaqla yanaşı, üzərində çox ciddi işləməlidirlər.
qabiliyyət və kompetensiyaları müəyyən
Ümumtəhsil müəssisələrinin V, VI, VII Bəs eyni bir sinif üçün qiymət-
və VIII sinif şagirdləri üçün keçirilən ləndirmə vasitələrinin bu iki formasına
monitorinq imtahanlarının məzmununun aid sual və tapşırıqların təqdim olun-
müəyyənləşdirilməsi istiqamətində hə- masına nə ehtiyac var?
yata keçirilən işlər ölkədə məktəb təhsili
Məsələ burasındadır ki, ölkənin
sahəsində aparılan islahatları izləməyə və
ümumtəhsil məktəblərində 2008-ci ildən
qiymətləndirməyə imkan verir. Buna uy-
ğun olaraq mövcud qiymətləndirmə va- tətbiqinə başlanılan yeni təhsil proq-
ZAHAT VRQ
Mlum olduu kimi, 2008-ci ildn bala- monitorinqin tlblrin, hm d kurikulum t-
yaraq Azrbaycan Respublikasnda hr il fnn lblrin cavab vern yeni tipli situasiya taprq-
kurikulumlarnn tlblrin uyun olaraq lar ayr-ayr mzmun xtlri üzr tqdim edil-
müvafiq siniflrin drslik komplektlri nr midir ki, bu da ayr-ayr mzmun xtlri sasn-
edilir. Kurikulumun ttbiqi ümumi thsilin da ld edilmi bir çox bilik v bacarqlarn yoxla-
bütün pilllrind drslik komplektlrinin hr nlmasna v qiymtlndirilmsin imkan yaradr.
fnn üçün müyyn edilmi mzmun xtlri v ddlr v mllr mzmun xtti üzr trtib
mzmun standartlarnn tlblrin uyun- edilmi taprqlarda agirdin 3 standart (10 alt
luunu zruri edir. Hmin tlblr saslanan standart) üzr bilik v bacarqlar yoxlanlr.
qiymtlndirm vasitlrinin hazrlanmas da Bel ki, tklif ediln taprqlar agirdin hqiqi
bu zrurtdn irli glir. stifadniz tqdim ddlri oxuyub-yazmaq, onlar müqayis
ediln bu vsait 9-cu siniflr üçün Azrbaycan etmk, onlar üzrind mllri yerin yetirmk
Respublikasnn Thsil Nazirliyi trfindn v uyun nöqtlri koordinat düz xttind
rsmn tsdiq edilmi mövcud Riyaziyyat göstrmk bacarn, çoxluqlar üzrind
drsliyi v Riyaziyyat üzr fnn mllrin xasslrini msl hllin ttbiq etmk
kurikulumunun tlblri sasnda hazrlanm- vrdilrini akarlamaq üçün tam mqsd-
dr. Vsaitd fnn kurikulumunun Riyaziyyat uyundur. Hmçinin burada n-ci (n>2)
fnni üçün müyyn etdiyi 5 mzmun xtti drcdn kökün, rasional üstlü qüvvtin
(“ddlr v mllr”, “Cbr v funksiyalar”, xasslrini bilmk, müxtsr vurma
“Hnds”, “Ölçm” v “Statistika v ehtimal”) düsturlarnn kömyi il n-ci (n>2) drcdn
üzr 12 sas, 34 alt standart öz ksini tapmdr. kök daxil olan ifadlrin qiymtini tapmaq,
“Riyaziyyat – 9 (Yeni thsil proqram habel praktik msllrin hllind tqribi
(kurikulum) üzr qiymtlndirm taprq- qiymtlndirm aparmaq bacarqlar yoxlanlr.
lar)” indiy qdr nnvi drslik sasnda nr Cbr v funksiyalar mzmun xtti üzr
ediln, yalnz qapal v açq test taprqlarndan tqdim edilmi taprqlarda 3 standart (7 alt
ibart olan qiymtlndirm vasitlrindn bir standart) üzr bilik v bacarqlar yoxlanlr.
çox xüsusiyytlrin gör frqlnir. Burada xtti brabrsizliklr sistemini, tnliklr
Tqdim ediln yoxlama vasitlri hm sistemini, kvadrat brabrsizliklri hll etmk
formativ, hm d summativ qiymtlndirm vrdilri yoxlanlr. Hmçinin cbri prose-
üçün nzrd tutulmu v bloklar klind durlar yerin yetirmk vrdilri, gündlik
verilmidir. Vsaitd 6 tdris vahidi üzr hr hyatda rastlad kmiyytlr arasnda asl-
variant 10 sual v taprqdan ibart olmaqla 24 lqlar funksiyalar vasitsi il ifad etmk
variant tqdim edilmidir. Summativ qiymt- bacarqlar yoxlanlr.
lndirm üçün hr biri 20 sual v taprqdan Hnds mzmun xtti üzr tqdim edilmi
ibart olan 4 variant tklif edilmidir. Variant- taprqlarda 2 standart (8 alt standart) üzr bilik
larda tklif olunan sual v taprqlar bir-birini v bacarqlar yoxlamaq mqsdi qarya qoyu-
tkrarlamr. lur. Bel ki, agirdin hndsi tsvir, tsvvür v
Bundan baqa, hm beynlxalq qiymtln- mntiqi mühakimlrin kömyi il fiqurlarn
dirm standartlarna, hm DM-in keçirdiyi lamt v xasslrini aradrmaq bacarqlar,
habel problem hlli situasiyalarna hndsi
çevirmlri v simmetriyan ttbiqetm qabiliy- olaraq, hr bir agirddn problemi hlletm,
yti yoxlanlr. mühakimyürütm v isbatetm, ünsiyytqurma,
Ölçm mzmun xttin aid taprqlarda 2 laqlndirm, tqdimetm kimi faliyyt xtlri
standart (2 alt standart) üzr yoxlama aparlmas üzr hazrlql olman tlb edir.
nzrd tutulur. Burada, sasn, agirdin ölçü 9-cu siniflr üzr agird nailiyytlrinin
vahidlri haqqnda biliklri, ölçm xtas, bir qiymtlndirilmsind sütunlu v xtti
ölçü vahidindn digrin keçm bacarqlar diaqramlardan (barqraflardan), Eyler-Venn
yoxlanlr. diaqramndan –
Statistika v ehtimal mzmun xttin aid
tklif ediln taprqlar 2 standart (7 alt standart)
üzr bilik v bacarqlar yoxlamaq üçündür.
,
Burada agirddn statistik mlumatlar topla-
maq, sistemldirmk, thlil etmk, nticni
tqdim etmk tlb olunur. Hmçinin birlm-
lrin növlrini frqlndirm bacarqlar v
Bilirm styirm bilim Öyrndim
onlara aid sad msllri, birlmlrin kömyi BBÖ – ,
il ehtimala aid sad msllri hlletm vrdi-
lri aradrlr.
Riyaziyyatdan situasiya tipli taprqlarn klaster –
verilmsi, ilk növbd agirdlrin biliklrinin
qiymtlndirilmsinin dünya standartlarna
uyunladrlmasdr. Bel ki, bu tipli taprq- (axlndirm) üsullarndan, müxtlif cdvllr-
larda agirdlrin verilmi situasiya daxilind
verilnlri gör bilmk bacar, qoyulmu suallar dn, sxemlrdn v sairdn istifad edilmsi yeni
üçün ttbiqetm vrdilri, qeyri-adi vziyyt- interaktiv (fal) tlim üsullar il baldr.
lrd qrarverm, habel alnm nticlri
Vsaitd agirdin tapra yanama trzini,
tqdimetm bacarqlar yoxlanlr. Situasiya tipli
onun hlli prosesind faliyytini görmk,
taprqlarn üstün chtlrindn biri d müxtlif
nticni düzgün tqdim etmsi üçün bir çox
mzmun xtlrin aid alt standartlarn birg
taprqlarn sonunda bo yerlr buraxlmdr.
yoxlanla bilmsidir. Burada situasiya tipli
taprqlar ayr-ayr mzmun xtlri üzr tqdim Bu da agirdin cavabnn tsadüfi olub-
edilmidir ki, bu da laqli bir neç alt standartn olmadn dqiqldirmy imkan verir.
yoxlanlmas üçün lverilidir. nnvi test taprqlarndan frqli olaraq,
Vsaitin özünmxsus yeni xüsusiyyt- bzi taprq nümunlrind düzgün cavab
lrindn biri d sual v taprqlarn bloklarda tqdim edilmi cavablar içrisindn seçilmir.
yerldirilmsi formasdr. Hr bir blokda Cavab bilik v bacar saysind agirdin özü
vvlc tdris vahidinin v alt standartn ad, yazr. Bir sözl, o öyrndiyi biliyi bacara çevir-
sonra onlara uyun sual v taprqlar tqdim my qabil olduunu saslandrr.
edilir. Hr varianta daxil olan 10 sual v Müllim qiymtlndirm apararkn “Mül-
taprqdan ilk 8-i saddn mürkkb doru lim üçün metodik vsait”d verilmi qiymt-
açq tipli, 9-cu – seçim tapr, 10-cu is lndirm meyarlarna saslana bilr.
uyunluu müyyn etmk tipli test taprdr.
Sual v taprqlar mzmun v formasndan asl Mülliflr
Tdrisvahidi: 1
Altstandartlar: 1.1.1Hqiqiddlrioxuyurvyazr
1.1.2Hqiqiddlrimüqayisedirvdüzür
1.1.4Çoxluqlarnbirlmsivksimsixasslrinihqiqiddlrçoxluuil
balmsllrhllinttbiqedir
1.2.1nci(n>2)drcdnkökünxasslrinittbiqedrkifadlrinqiymtini
tapr
1.2.2Rasionalüstlüqüvvtinxasslrinittbiqedir
1.2.3nci(n>2)drcdnkökdaxilolanifadlrisadldirir
1.2.4Müxtsrvurmadüsturlarnnci(n>2)drcdnkökdaxilolanifadlr
ttbiqedir
1.3.1Kvadratkökvkubkökdaxilolanifadlrintqribiqiymtinitaprv
nticlrihesablamatexnikasnnttbiqiilalnannticlrlmüqayisedir
A variant
2. Klasteri doldurun.
4
a 20b 24
b<0 a<0
_____
_____
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5 a
3. a 2 ifadsinin mnasnn olmas üçün a-nn ala bilcyi natural qiymtlrin cmini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Cdvli tamamlayn.
A 3
5 3 4 4
74 3 4
4
B 16
32
8 12
32
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1
5. a-nn hans n kiçik tam qiymtind 2a 18
6 ifadsinin mnas var?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
a 23 2 , b 3
28 9 2 v 3 3 v 4 2+3=5
4
a 84 , b 24 3
4
a 2, b 16
6 8
a 27 , b 81
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
b 4 8 4 2
1 5 1
c 5
4 8
Q
d 5 125 Z
N
e 6
2 6 16
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
8. a 23 3 , b 3
30 , c 23 2 ddlrin uyun gln nöqtlri dd oxu üzrind txmini olaraq
qeyd edin.
–5 –4 –3 –2 –1 0 1 2 3 4 5 x
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
3. 45 9a
2
d. a=4 olduqda mnas yoxdur
e. a=5 olduqda mnas var
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
1. y=x3 funksiyasnn qrafiki üzrind olan C v D nöqtlri y
koordinat balancna nzrn simmetrikdir. C v D C
nöqtlrinin ordinatlar frqini tapn.
___________________________________________
–3
___________________________________________ 0 x
___________________________________________
___________________________________________ D
2. Klasteri doldurun.
8
a 48b 56
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7a
3. a 4 ifadsinin mnasnn olmas üçün a-nn ala bilcyi natural qiymtlrin cmini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Cdvli tamamlayn.
A 3
10 3 9 4
19 6 10 5
9
B 20
3 10
10 10
27
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1
5. a-nn hans n kiçik tam qiymtind 3a 15
8 ifadsinin mnas var?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
a 3
9, b 23 4
3
a 2, b 125
3 6
a 9, b 81
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
8. a 25 2 , b 5
30 , c 25 3 ddlrin uyun gln nöqtlri dd oxu üzrind txmini olaraq
qeyd edin.
–5 –4 –3 –2 –1 0 1 2 3 4 5 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1 1 1
1. a 3, 6 : a1,8 2
a4
2. a 5,5 a 2 2
a15 3. a 6 a 2 a 12
1 2 8
4. 160, 25 16 4
9 8
4 5. 62 69 6. 43 43
A) 1, 4, 5 B) 2, 4, 6 C) 2, 4, 5 D) 1, 4, 6 E) 3, 4, 5
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1
b. a=4 olduqda qiymti 0-dr
2. 18 6a
6
1
1
c. a=3 olduqda qiymti -dir
2
3. 16 4a
2
Tdrisvahidi: 1
A variant
1. Dairkilli hovuzun çevrsi boyunca brabr msafd 6 dd iq diryi basdrdlar. Hovuzun
mrkzindn hr bir diry qdr olan msaf 8 m-dir. Bu dirklri ardcl birldirmk üçün n az
neç metr naqil lazmdr?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
C
A n B
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
40o
O
o
60
n
o
25
300o
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6. Mrkzi O nöqtsind olan çevr il 2 ortaq toxunan olan çevrni v onlarn ortaq toxunanlarn çkin.
B C
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
10. Mrkzi O nöqtsind olan çevrd D v E bucaqlar üçün uyunluu müyyn edin.
E
O
E D
1. AO= AB D 2. O 3.
D O E
A
B
B variant
1. Dairkilli hovuzun çevrsi boyunca brabr msafd 6 dd iq diryi basdrdlar. Hovuzun
mrkzindn hr bir diry qdr olan msaf 9 m-dir. Bu dirklri naqill ardcl birldirmk üçün
n az neç metr naqil lazmdr?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
C
A n B
α 50
O
β 70
n
γ 15
φ 320
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
A) 3, 5, 6 B) 1, 2, 6 C) 4, 5, 6 D) 1, 2, 5 E) 1, 3, 4
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
10. Mrkzi O nöqtsind olan çevrd D v E bucaqlar üçün uyunluu müyyn edin.
E E E D
o o
1. D 2. 3.
o
90q
D
D
a. D+E=135q b. D+E=90q c. D+E=180q d. E e. D+E=360q
2
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 2
A variant
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Cdvli tamamlayn.
Absis oxu il Artma Qiymtlr
y x 2 bx c Tp nöqtsi
ksim nöqtlri aral çoxluu
y x2 6x 8
(4;–9)
(1; 0) v (3;0)
> 4;f >2;f
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
8. Yeddi rngli (yuxardan aa: qrmz, narnc, sar, yal, mavi, göy, bnövyi) göy qurann hr
bir rngi parabola formasndadr. Hr rng uyun parabolann tp nöqtlri arasndak msaf
1
1 vahiddir. Bnövyi rng y x 3x 5 funksiyasnn qrafikin uyundur. Narnc rng
16
uyun parabolann tp nöqtsinin koordinatlarn tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
x 3 2 x 32 2 x 22 3
2
1. y 2. y 3. y
1
x 32 2 2 x 3 1 x 2 3
2 2
4. y 5. y 6. y
2
A) 2, 4, 6 B) 1, 2, 6 C) 3, 4, 5
D) 2, 4, 5 E) 1, 5, 6
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
y y y
3 3
1. 2. 3. 2
O 2 x O 2 x O 3 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
____________________________________________________ –4 O x
____________________________________________________
____________________________________________________
4. Cdvli tamamlayn.
y x 2 4 x 12
(–5;–9)
(–3;0) v (1;0)
f;2@ >4;f
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
8. Yeddi rngli (yuxardan aa: qrmz, narnc, sar, yal, mavi, göy, bnövyi) göy qurann hr
bir rngi parabola formasndadr. Hr rng uyun parabolann tp nöqtlri arasndak msaf
1
1 vahiddir. Göy rng y x 4x 6 funksiyasnn qrafikin uyundur. Sar rng uyun
25
parabolann tp nöqtsinin koordinatlarn tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
A) 1, 3, 5 B) 1, 3, 6 C) 2, 5, 6
D) 1, 4, 5 E) 2, 4, 6
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4 4
3
O 3 x O 3 x O 4 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 2
A variant
1. Bir tpsi koordinat balancnda, simmetriya mrkzi (–4;4) nöqtsind olan kvadratn perimetrini
tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
a=8
l An B ____
a=4 Çevrnin tnliyi
_______________________
y
M
A(a)
n
O B(a) x
a=3 a=10
SAMB=______ R=_______
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5 (0; 0)
(–6; –2) 12
(2; 5) (5; 1)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6. Koordinat müstvisinin M(6; 2) nöqtsind elektrik mnbyi yerldirilmidir. A(–4; 3), B(2; 9),
C(1; –6) v D(–2; –5) nöqtlrind yerln lampalar naqil vasitsil elektrik mnbyin birldirilir.
Hans nöqtd olan lampa üçün daha çox v n qdr naqil srf edildi?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
________________________________________________
10. R – dairnin radiusu, – sektora uyun mrkzi bucaq olarsa, uyunluu müyyn edin.
1. R 3, D 30q a. Ssektor=3
2. R 6, D 120q b. Ssektor= 3S
4
3. R 3 2 , D 60q c. Ssektor=12
d. Sdair=18
e. Sdair=6
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
1. Bir tpsi koordinat balancnda, simmetriya mrkzi (5;–5) nöqtsind olan kvadratn perimetrini
tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
a=9
l AnB ____
a=5 Çevrnin tnliyi
______________________
y
M
A(a)
n
O B(a) x
a=2 a=16
SAMB=____ R=___
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
(–5;–7) 14
(3; 5) (9;–3)
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6. Koordinat müstvisind M(4; 8) nöqtsind elektrik mnbyi yerldirilmidir. A(–2; 5), B(1; 3),
C(2; –1) v D(–1; –1) nöqtlrind yerln lampalar naqil vasitsil elektrik mnbyin birldirilir.
Hans nöqtd olan lampa üçün daha az v n qdr naqil srf edildi?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
10. R – dairnin radiusu, – sektora uyun mrkzi bucaq olarsa, uyunluu müyyn edin.
1. R 4, D 90q a. Ssektor=3
2. R 3, D 120q b. Ssektor=12
c. Ssektor=4
3. R 6 2, D 60q d. Sdair=4
e. Sdair=72
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 3
A variant
y x 2 2,
1. a-ya müvafiq qiymt vermkl ® tnliklr sistemi üçün cdvli doldurun:
¯y a
Tnliklr sisteminin:
Sxematik
kil
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2. Bucaq msal 2 olan y=kx+b düz xtti il y=x2–2x–8 parabolas bir ortaq nöqty malikdir.
Bu düz xttin Oy oxu il ksim nöqtsinin ordinatn tapn.
Hlli:___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
x y 4,
3. ® tnliklr sistemini vzetm üsulu il hll edin.
¯x y
2 2
8
Hlli:___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
4. y x 2 tnliyi il veriln düz xtt aid olan nöqtlr çoxluu A il, x 2 y 2 tnliyi il
veriln parabolaya aid olan nöqtlr çoxluu is B il iar edilmidir. n A B -ni tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5.
®
2 x xy 2 y 11, tnliklr sistemini hll edin v x 2 y 2 -n tapn.
¯2 x xy 2 y 5
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6. Usta v agird birinci gün birlikd 100 detal hazrladlar. Usta ikinci gün birinci gündkindn 20%
çox, agird is 10% çox detal hazrlad. Onlar ikinci gün 116 detal hazrlayarlarsa, birinci gün hr
biri neç detal hazrlayar?
Hlli: Tutaq ki, usta birinci gün x detal, agird is y detal hazrlad. Onda, mslnin rtin gör
onlar birinci gün _____ detal hazrladlar. Buradan ______________________ tnliyi alnr.
Usta ikinci gün 20% çox, yni _______ detal, agird is 10% çox, yni ______ detal v birlikd 116
detal hazrladqlarndan, _______________________________tnliyi alnr.
Tnliklr sistemini qurun v onu hll edin:
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
8. Biri birdrcli, digri is ikidrcli olan el tnliklr sistemi yazn ki, (7; 3) cütü onun hlli olsun.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
9. n sad ortaq mxrci x3–4x olan ksrlrin daxil olduu tnliklri göstrin.
2. x 8 5
1 5 6 3. 3 5 6
1. 0
x2 x2 x x4 x x2 4 x x
2 7 2 9 2 7 3 5 4
4. 5. 6.
x 4 x
2
x2 x 4 x 1 x x 42
x x2
A) 1; 4; 5 B) 1; 4; 6 C) 2; 3; 5 D) 3; 4; 6 E) 1; 2; 5
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
10. Tnliklr sistemi v onlarn qrafik hllrin gör uyunluu müyyn edin.
x 2 y 1, ° y x 12 , ° y x 12 ,
1. ° 2. 3.
® ® ® 2
°̄ y x 1
2
°̄ y x 1 °̄ x y 1
a. b. c. d. e.
y y y y y
1 1
1
1
–1 O 1 O 1 x O
x –1 x
O 1 x
–1 –1 O 1 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
y x 2 1,
1. a-ya müvafiq qiymt vermkl ® tnliklr sistemi üçün cdvli doldurun.
¯y a
Tnliklr sisteminin:
Sxematik
kil
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2. Bucaq msal 2 olan y=kx+b düz xtti il y=x2–2x+1 parabolas bir ortaq nöqty malikdir.
Bu düz xttin Oy oxu il ksim nöqtsinin ordinatn tapn.
Hlli:___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
x y 1,
3. ® tnliklr sistemini vzetm üsulu il hll edin.
¯x y
2 2
7
Hlli:___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
4. y x 3 tnliyi il veriln düz xtt aid olan nöqtlr çoxluu A il, x 2 y 3 tnliyi il veriln
parabolaya aid olan nöqtlr çoxluu is B il iar edilmidir. n A B -ni tapn.
__________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
x xy y 5,
5. ® tnliklr sistemini hll edin v x 2 y 2 -n tapn.
¯ x xy y 1
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6. Usta v agird birinci gün birlikd 140 detal hazrladlar. Usta ikinci gün birinci gündkindn 30%
çox, agird is 10% az detal hazrlad. Onlar ikinci gün 158 detal hazrlayarlarsa, birinci gün hr biri
neç detal hazrlayarlar?
Hlli: Tutaq ki, usta birinci gün x detal, agird is y detal hazrlad. Onda, mslnin rtin gör
onlar birinci gün ______ detal hazrladlar. Buradan _____________________________ tnliyi
alnr. Usta ikinci gün 30% çox, yni _______ detal, agird is 10% az, yni ______ detal v birlikd
158 detal hazrladqlarndan, ____________________________________ tnliyi alnr.
Tnliklr sistemini qurun v onu hll edin:
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
8. Biri birdrcli, digri is ikidrcli olan el tnliklr sistemi yazn ki, (–4; 6) cütü onun hlli olsun.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
9. n sad ortaq mxrci a3–9a olan ksrlrin daxil olduu tnliklri göstrin.
a2 4 4 2 7 3. 1 2 8
1. 0 2.
a4 a a3 a3 a 2
a 9a a
4 1 2 1 8 4 6 1
4. 5. 6. 2 0
a 9 a
2
a3 a 9 a 3
2
a a 9 a
A) 1; 3; 5 B) 2; 4; 6 C) 2; 4; 5 D) 3; 4; 6 E) 1; 2; 5
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
10. Tnliklr sistemi v onlarn qrafik hllrin gör uyunluu müyyn edin.
y x2 1 ° y x 2 1 ° y x 12
1. ® 2. ® 3. ®
¯y x2 °̄ y x 2
2
°̄ x y 1
2
a. b. c. d. e.
y y y y y
2 1
1
2
–1 O
1 –1 O x –1 O 1 x –2 x
–1 –2 O x
O 1 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Altstandartlar:
1
1.1.1 Hqiqiddlrioxuyurvyazr
1.1.2 Hqiqiddlrimüqayisedirvdüzür
1.1.3 Hqiqidduyunolannöqtnikoordinatdüzxttiüzrindtxmini
göstrir
1.1.4 Çoxluqlarnbirlmsivksimsixasslrinihqiqiddlrçoxluuil
balmsllrhllinttbiqedir
1.2.1 nci(n>2)drcdnkökünxasslrinittbiqedrkifadlrinqiymtini
tapr
1.2.2 Rasionalüstlüqüvvtinxasslrinittbiqedir
1.2.3 nci(n>2)drcdnkökdaxilolanifadlrisadldirir
1.2.4 Müxtsrvurmadüsturlarnnci(n>2)drcdnkökdaxilolan
ifadlrttbiqedir
1.3.1 Kvadratkökvkubkökdaxilolanifadlrintqribiqiymtinitaprv
nticlrihesablamatexnikasnnttbiqiilalnannticlrlmüqayis
edir
2.1.1 Hyatisituasiyayauyunbirdyinlitnlikvyaikidyinliikitnliklr
sistemitrtibedir
2.1.2 Verilmitklifibirdyinliikixttibrabrsizliklrsistemiklind
yazaraqhlledir
2.2.1 Cbriifadlrüzrindeynilikçevirmlriaparr
2.2.2 Birixtti,digriikidrcliolanikidyinlitnliklrsisteminihlledir
2.2.3 Kvadratbrabrsizliyihlledir
3.1.3 Çevrytoxunannvksninxasslrinittbiqedir
3.2.3 Verilmiikinöqtarasndakmsafdüsturunubilir,mrkzinin
koordinatlarnavradiusunagörçevrnintnliyiniyazr
4.2.1 Praktikölçmlrdalnannticlrinhqiqtuyunluunuyoxlayr
A variant
7
6
5
4
3
2
1
0
……..….,L Natural,…….… ..………..,…..….…
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2. nvr v Könül iqfordan müxtlif istiqamtlr hrkt baladlar. Müyyn vaxtdansonra onlar
iqfordan eyni uzaqlqda v aralarndak msaf 6 10 m olarsa, nvr v Könülün koordinat
oxunda koordinatlarn müyyn edin.
–1 O 1 x, m
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
x
3 3 23 5
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7. a 0 olduqda A 4
a4 , B 5
a5 ,C 6
a6 , D 7
a7 , E 8
a8 , F 9
a 9 ddlrin gör bo
yerlri doldurun.
= –A =....... =.......
=....... =D =.......
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1 3 1
8. a 2 3 , b 3 4 , c 5
5 ifadlrini mnal edn a, b, c tam ddlri düzbucaql
paralelepipedin tillri olarsa, onun hcminin n kiçik tam qiymtini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
10. 3
2 1 a olarsa, a 3 3a 2 3a 1 ifadsinin qiymtini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
_________________________________________________
___________________________________________________________________________________
xy a
12. ® olarsa, x 2 y 2 cmini a v b il ifad edin.
¯ x y xy
2 2
b
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
13. Metal günbzin (günbz yarmkür formasndadr) tikintisi zaman onun möhkmliyi üçün AB
diryindn v ona perpendikulyar olan MN atmasndan istifad edilir. OB=8 m, OA=2 m olarsa,
istifad ediln MN atmasnn uzunluunu tapn.
M N
O
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
________________________________________________
B
________________________________________________
________________________________________________ A
O
________________________________________________
________________________________________________
C
________________________________________________
______________________________________ 1
______________________________________
–1 O 1 x
______________________________________
–1
______________________________________
______________________________________
1 1
IV. y 7 x 2 3
2
V. y 3x 62 3 VI. y 8 x 4 3
2
2 2
A) I, III, V B) I, II, III C) III, IV, V
D) II, IV, V E) I, III, IV
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
IV. AC V. CE VI. AD A • D
O
A) II, IV, VI B) I, IV, V
E) II, III, V F
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
1. A ^7; 18; 12; 16; 41; 52` , B ^5, 6; 4,8; 1;0,3; 8, 4; 2,3; 4, 7` ,
3 S½
®12S ; 18S ; 19 2; 10 3; 12 7; 7 6; 22 2; ; ¾ çoxluqlarnn elementlrin
3 5
C
¯ S 2¿
gör diaqram doldurun.
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
……..….,Q Natural,…….… ..………..,…..….…
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2. Eyvaz v Sba iqfordan müxtlif istiqamtlr hrkt baladlar. Müyyn vaxtdansonra onlar
iqfordan eyni uzaqlqda v aralarndak msaf 20 3 m olarsa, Eyvaz v Sbann koordinat
oxunda koordinatlarn müyyn edin.
–2 O 2 x, m
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
x
4 2 33 4
n böyük v n
Tam ddlr
kiçik tam ddlr
_____________
_______________
_____________
_______________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7. a 0 olduqda M 6 a 6 , N 15 a 15 , K 20 a 20 , P 30 a 30 , Q 19 a 19 , R 9 a 9 ədədlərinə
görə boş yerləri doldurun.
= –R =....... =.......
=....... =K =.......
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2 3 1
8. m 4 3 , n 5 4 , k 5 6 ifadələrini mənalı edən m, n, k tam ədədləri düzbucaqlı
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
10. 3
5 1 b olarsa, b 3 3b 2 3b 1 ifadsinin qiymtini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
xy m
12. ® olarsa, x 2 y 2 cmini m v n il ifad edin.
¯ x y xy
2 2
n
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
13. Metal günbzin (günbz yarmkür formasndadr) tikintisi zaman onun möhkmliyi üçün AB
diryindn v ona perpendikulyar olan MN atmasndan istifad olunur. OB=20 m, OA=5 m olarsa,
istifad olunan MN atmasnn uzunluunu tapn.
A
M N
O
B
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________
___________________________________________ C
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 3
variant
1. Düzgün çoxbucaqlnn xarici buca 30°-dir. Cdvli doldurun:
Trflrin Bütün Daxili
say diaqonallarn say bucaqlarn cmi
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Hlli:________________________________ kil
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_________________________________________
________________________________________________
AB=____________________________________________
3. K üçbucandan K=_________________________
4. K çevrnin ______________, yni d=______________
5. Dairnin radiusu r=______________________________
6. Sdair= _________________________________________
sbat:
1. Bir qövsün drc ölçüsü taplr:
________________________________________
12
________________________________________ 8
________________________________________
2. 2 3 üçbucann bucaqlar taplr:
823 daxil çkilmi buca 38 qövsün söyknir v ____________________ brabrdir.
2312 daxil çkilmi buca ______ qövsün söyknir v ________________ brabrdir.
Onda, 2 3 buca ________________ brabrdir
3. Analoji olaraq 12 8 üçbucann bucaqlar taplr:
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Demli, _______________________________________________________________________
7. Brabryanl trapesiyann daxilin çkilmi çevr yan trflri 9:16 nisbtind bölür. Bu trapesiyann
hündürlüyü 24 sm olarsa, onun sahsini tapn.
Hlli:___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_________________________________________
_________________________________________ A D
K
1. AB=____________________________
2. P(ABCD)=_______________________
3. BK=____________________________
4. S(ABCD)=_______________________
5. Rdair=___________________________
6. lçevr=___________________________
7. Sdair=___________________________
B variant
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7. Brabryanl trapesiyann daxilin çkilmi çevr yan trflri 2:3 nisbtind bölür.
Bu trapesiyann hündürlüyü 12 sm olarsa, onun sahsini tapn.
Hlli:___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
1. AB=______________________________
2. P(ABCD)=_________________________
3. BK=______________________________
4. S(ABCD)=_________________________
5. Rdair=____________________________
6. lçevr=_____________________________
7. Sdair=_____________________________
1.
=2, n=3 a. r= 5 3
2.
=10, n=6
b. S= 3
3.
=12, n=4
c. r=6
d. S= 150 3
3
e. r=
3
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 4
A variant
O x
A B
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Hlli:
1
O 1 x
Cavab:
Hlli:___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
ªx 2 t x 3
Hlli: Brabrsizliklr heytini yazn v hll edin. «
¬x 2 d x 3
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2
6. m -in hans qiymtlrind 3x –mx–4=0 tnliyinin iki müxtlif hqiqi kökü var?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
2x 3
b) 5;
2 x
c) x 9 x 1 t 0 ;
2
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Sxematik tsvir
Cavab: x x x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1. x+y1
2. –2x1 1
–2 O 1 x O x
3. yx2+1
c. y y y
d. e.
1
1 1
1
O x O x 1 x
O
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
1. xࣴ 4x–1 brabrsizliyinin hllr çoxluu A, 2x+5ࣴ 5x–6 brabrsizliyinin hllr çoxluu is B-dir.
AB çoxluunu dd oxunda, > 6; 4@ parçasndak tam hllrini is Eyler-Venn diaqramnda
göstrin.
O x
A B
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
O 1 x
Cavab:
Hlli:___________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
ª3 x 5 ! 9 x 1
Hlli: Brabrsizliklr heytini yazn v hll edin: «
¬ 3 x 5 9 x 1
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Hlli:___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Hlli:___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7x 6
a) x 5 x 1 x 6 0 c) x 3 x 7 d 0
2
b) 3
x2
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Sxematik tsvir
Cavab: x x x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1. xy–12 2. yࣴ –3 3. xy–1
4. x2+y225 5. xࣳ 2 6. yࣳ –3
A) 2; 5; 6 B) 2; 3; 5 C) 1; 3; 5
D) 3; 4; 6 E) 1; 4; 6
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
1. x y t 1 y b. y
a.
2. 1 d y d 2 1 2
3. y t 1 x 2
O 1 x O x
–1
c. y d. y e. y
1 1
1
–1
O 1 x x –1 O x
O
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 4
A variant
1. I turist qrupu A mntqsindn 3 dama imala, 4 dama rq doru hrkt edrk B mntqsin,
II turist qrupu is C mntqsindn 5 dama cnuba, 12 dama qrb doru hrkt edrk D
mntqsin çatd. AB v CD vektorlarnn uzunluunu tapn (1 dama=1 km qbul edilir).
imal y
Qrb rq
Cnub B
A
1 C
–1 O 1 x
–1
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
M4
JG
f
G
e
JG G
M1 d a
G G
M2 c b
JG
k
G
l
M3
M5
Kollinear ks istiqamtli Eyni istiqamtli
vektorlar vektorlar vektorlar
G G G G G G
a v b ; b v c ; e v l ;
3. Tyyar uçu zaman A nöqtsindn B nöqtsin hrkt etdi. Onun yerdyimsinin komponentlri-
ni v yerdyimnin modulunu tapn.
y
22 •B
A• 12
–6 O 18 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
G G JJJJJJG
4. a m 5;16 b 20; n 4 olarsa, m; n vektorunun uzunluunu tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5. Aqil bir nöqtdn çxaraq 150 m qrb, 225 m rq doru hrkt etmidir. Miqyas 1 sm:15 m
olarsa, vzlyici vektorun uzunluunu, istiqamtini tapn v kli çkin.
imal
6. Avtomobil imal-rq istiqamtind
hrkt edir. Avtomobilin hrkt
Qrb rq
sürtinin rq v imal istiqamtlrin-
d komponentlri, uyun olaraq,
Cnub
60 km/saat v 80 km/saat olarsa,
onun sürtinin modulunu v üfüqi
istiqamt meyl bucan tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
komponentlrini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
G G
8. a 2k 3;9 v b 6;12 m vektorlar üçün a 3b rti ödnrs, km hasilini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
G
9. a 5;6 vektoru il kollinear olan vektorlar göstrin.
G G JG
I. b 15;18 II. c 10; 12 III. d 3; 4
G JG JG
IV. e 12;8 V. f 20; 24 VI. g 15; 24
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
1. I turist qrupu M mntqsindn 6 dama cnuba, 8 dama qrb doru hrkt edrk N mntqsin,
II turist qrupu is P mntqsindn 9 dama imala, 12 dama rq doru hrkt edrk
Q mntqsin çatd. MN v PQ vektorlarnn uzunluunu tapn (1 dama=1 km qbul edilir).
M
1
–1 O 1 x
–1
P
N
imal
Qrb rq
Cnub
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
M4
JG
G f
e
JG G
d a
M1
G G
M2 c b
JG
k
G
l
M3
M5
G G G G G G
a v b ; b v c ; e v k ;
3. Tyyar uçu zaman A nöqtsindn B nöqtsin hrkt etdi. Onun yerdyimsinin komponentlri-
ni v yerdyimnin modulunu tapn.
y
16 •B
A• 9
–7 O 17 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
G JG JJJJJJG
4. c 12; m 7 d n 4;5 olarsa, m; n vektorunun uzunluunu tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5. smr bir nöqtdn çxaraq 300 m imala, 240 m cnuba doru hrkt etmidir. Miqyas 1 sm:30 m
olarsa, vzlyici vektorun uzunluunu, istiqamtini tapn v kli çkin.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
G JG
8. c 4m 5;12 v d 5;10 k vektorlar üçün c 2d rti ödnrs, km hasilini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
JG
9. m 3; 5 vektoru il kollinear olan vektorlar göstrin.
G G JG 5
I. n 4;8 II. k 6; 10 III. p 1;
3
G G G
IV. q 9; 15 V. r 8;9 VI. l 9;10
D) I, IV, VI E) I, III, IV
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 5
Bölm: 5.1 ddi ardcllqlar
Altstandartlar: 1.1.4Çoxluqlarnbirlmsivksimsixasslrinihqiqiddlrçoxluuil
balmsllrhllinttbiqedir
2.1.3Ardcllqlarn,ddivhndsisilsillrinxasslrinimslhllin
ttbiqedir
A variant
1. (an) ddi silsilsi üçün cdvld bo xanalar doldurun.
a1 7 19
d 0,3 2
a4 7 –3
a8 5 9
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
a2+16d
a18
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
b6·b18
b9·b15
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
n 1 2 3 4 5 n
hn (m) 8
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
5. lk n hddinin cmi Sn=4n–1 düsturu il hesablanan (bn) hndsi silsilsi üçün cdvli doldurun.
n 1 2 4
Sn
bn
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
6. {1; 3; 7; 13; 15} çoxluuna daxil olan ddlrin an=n2–3, an= 3n, an= 2n–1 düsturlar il verilmi
ardcllqlardan hansnn v neçnci hddi olduunu cdvl qeyd edin.
Ardcllqda bel hdd yoxdursa, “–” iarsi yazn.
an 1 3 7 13 15
n2–3 n=2
3n –
2n–1 n=1
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
B variant
a1 5 17
d 0,4 2
a4 5 –3
a9 13 7
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
a16
a10+6d
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
b5·b13
b3·b15
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
n 1 2 3 4 5 n
hn (m) 9
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
5. lk n hddinin cmi Sn=3n–1 düsturu il hesablanan (bn) hndsi silsilsi üçün cdvli doldurun.
n 1 2 4
Sn
bn
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
6. 3; 6; 9; 11; 24 çoxluuna daxil olan ddlrin an= n2+2, an=2n+1, an=3n–3 düsturlar il verilmi
ardcllqlardan hansnn v neçnci hddi olduunu cdvl qeyd edin.
Ardcllqda bel hdd yoxdursa, “–” iarsi yazn.
an 3 6 9 11 24
n2+2 n=1
2n+1 n=1
3n–3 –
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 5
A variant
1. kild 12 konqruyent kvadrat göstrilmidir. A1 A2 A3 A4 A5
A3 nöqtsini B5 nöqtsin çevirn paralel köçürm:
B1 B2 B3 B4 B5
a) B1B2C2C1 kvadratn hans kvadrata;
b) Hans düzbucaqln C3C5D5D3 düzbucaqlsna C1 C2 C3 C4 C5
çevirir?
D1 D2 D3 D4 D5
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
2. (x; y)(x–3; y+2) klind verilmi paralel köçürmd A nöqtsi A nöqtsin keçir.
Cdvli doldurun.
A (...; 1) (2; 5)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
M (1; 5) (3;...)
A2 (7; 6) (...; 7)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
4. (x; y)(x+a; y+b) paralel köçürmsind hr bir nöqt yerini 3 vahid sola, 2 vahid yuxar dyiir.
Bu paralel köçürmd:
a) a v b-ni tapn.
b) hans nöqt (–1; 3) nöqtsin keçir?
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
5. Paralel köçürmlri (x; y)(x+a; y+b) klind yazb, hr bir hal üçün a v b-ni tapn.
a=___ a=___
b=___ b=___
3 vahid sola 3 vahid saa
5 vahid yuxar (x; y) 2 vahid yuxar
a=___ a=___
b=___ b=___
4 vahid sola 9 vahid saa
8 vahid aa 7 vahid aa
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
6. Koordinat balancna nzrn ksetmd ABC üçbucann keçdiyi ABC üçbucan qurun v
A, B, C nöqtlrinin koordinatlarn yazn.
y
1
C
–1 O 1 x
–1 A
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
7. Koordinatlar (4;8) olan maddi nöqt hr addmda koordinat balancna nzrn saat qrbinin
hrkti istiqamtind 90° dönür. Bu maddi nöqtnin n-ci addmdak koordinatlar (xn; yn) üçün
cdvli doldurun.
n 1 2 3 4 5 17 2016
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
2 A
O 2 4 x
–2 B
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
B variant
D1 D2 D3 D4 D5
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
2. (x; y)(x+8; y–4) klind verilmi paralel köçürmd A nöqtsi A nöqtsin keçir.
Cdvli doldurun.
A (–3; 7) (...; 8)
A (9; 5) (–2;...)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
M (1; 0) (5;... )
A1 (–6; 7) (2; 4) (6; 7)
A2 (2; 3) (...; 1)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
4. (x; y)(x+a; y+b) paralel köçürmsind hr bir nöqt yerini 2 vahid sola, 3 vahid aa dyiir.
Bu paralel köçürmd:
a) a v b-ni tapn.
b) hans nöqt (3; 7) nöqtsin keçir?
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
5. Paralel köçürmlri (x; y)(x+a; y+b) klind yazb, hr bir hal üçün a v b-ni tapn.
a=___ a=___
b=___ b=___
3 vahid saa 2 vahid sola
4 vahid aa (x; y) 3 vahid aa
a=___ a=___
b=___ b=___
7 vahid saa 4 vahid sola
5 vahid yuxar 2 vahid yuxar
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
6. Koordinat balancna nzrn ksetmd ABC üçbucann keçdiyi ABC üçbucan qurun v
A, B, C nöqtlrinin koordinatlarn yazn.
y
B
A
1
–1 O 1 x
–1
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
7. Koordinatlar (3;7) olan maddi nöqt hr addmda koordinat balancna nzrn saat qrbinin
hrktinin ksi istiqamtind 90° dönür. Bu maddi nöqtnin n-ci addmdak koordinatlar (xn; yn)
üçün cdvli doldurun.
n 1 2 3 4 5 17 2017
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
8. Koordinat başlanğıcı ətrafında saat əqrəbinin hərəkəti istiqamətində 270° dönmədə AB parçasının
keçdiyi A′B′ parçasını qurun və A′ və B′ nöqtələrinin koordinatlarını yazın.
y
2 A
O 2 4 x
–2 B
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
10. Koordinat balanc trafnda saat qrbinin hrkti istiqamtind n° dönmd M(8; 4) nöqtsi il
onun keçdiyi M(x; y) nöqtsi arasnda uyunluu müyyn edin.
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
Tdrisvahidi: 6
Bölm: 6.1 Statistika
Altstandartlar: 5.1.1Cdvl,diaqram,histoqramvyaqrafikklindverilmimlumatlar
oxuyubthliledir
5.1.2Statistikmlumatlarmüyynlamtlrgörtsnifedir
5.1.3Statistikmlumatlarndüzgünlüyünümüyynedir
5.1.4Statistikmlumatlarsasndayarananvariantlarntezliyicdvlinitrtib
edirvdiaqramnqurur
A variant
1. IX sinifd oxuyan 50 agirdin doum günü tarixlri verilmidir. Mlumatlar siniflr ayrn v
tezlik cdvlini qurun.
1 2 4 2 15 30 22 21 29 31 15 16 21 23 30 15 7
2 11 5 6 14 13 11 21 23 24 29 17 20 2 1 5 20
10 3 6 7 8 9 12 25 20 30 28 18 19 4 3 17
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Sinif
1-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30
(ayn günlri)
Tezlik 7 Cmi: 50
2. dman klubunda idmançlarn boylar siniflr üzr paylanmdr. Cdvld bo xanalar doldurun.
____--173 10
174--____ 12
____--197 .............
____--____ Cmi: 40
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
3. Bazaya gtiriln konteynerlrin kütlsindn asl olaraq onlarn rast glm tezliyi diaqramda
verilmidir. Kütlsi 32 t-dan yuxar olan konteynerlrin nisbi tezliyini tapn.
Konteyner
20
15
Tezlik
10
5
0
1620 2126 2732 3340
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Zooparkdak bzi qularn kütl diapazonu v onlarn rastglm tezliyi verilmidir. Cdvli doldurun
v m n cmini tapn.
6 Tezlik 11-15
4 16-20
2
21-25
0
05 610 1115 1620 2125
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6. Histoqramda mtnd ilnn cümldki sözlrd saitlrin tezliyi verilrs, tezlik çoxbucaqlsn qurun.
Saitlr
40
35
30
25
Tezlik
20
15
10
5
0
36 710 1115 1620
Cümldki sözlrin say
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7. agirdlrin 300 m msafy qaç müddtlri v onlarn uyun saylar cdvld verilrs, ümumi
mlumata uyun ddi ortan tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
8. Verilmi mlumat qrupunda tezlik paylanmasna gör ddi orta 12,5 v hr bir sinfin orta qiymti
il tezliyin hasillri cmi 500 olarsa, bütün siniflr üzr tezliklr cmini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tezliklrin cmi
B variant
1. IX sinifd oxuyan 25 agirdin doum günü tarixlri verilmidir. Mlumatlar siniflr ayrn v
tezlik cdvlini qurun.
1 2 4 2 15 30 22 21 29 30
2 11 5 6 14 13 11 21 23 24
10 3 6 7 8
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tezlik 3 Cmi: 25
2. dman klubunda idmançlarn boylar siniflr üzr paylanmdr. Cdvld bo xanalar doldurun.
_____--170 12
171--_____ 18
181--190 .............
Cmi: 50
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Tezlik
8
6
______________________________ 4
______________________________ 2
0
1520 2126 2734 3550
______________________________
Sinif (kütl, tonla)
______________________________
___________________________________________________________________________________
0 21-25
05 610 1115 1620 2125
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
6. Histoqramda mtnd ilnn cümllrdki sözlrd samitlrin tezliyi verilrs, tezlik çoxbucaqlsn
qurun.
Saitlr
50
40
30
Tezlik
20
10
0
710 1115 1620 2130
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7. agirdlrin 400 m msafy qaç müddtlri v onlarn uyun saylar cdvld verilrs, ümumi
mlumata uyun ddi ortan tapn.
6-12 24
13-18 16
18-25 10
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
8. Verilmi mlumat qrupunda tezlik paylanmasna gör ddi orta 15,2 v hr bir sinfin orta qiymti
il tezliyin hasillri cmi 760 olarsa, bütün siniflr üzr tezliklr cmini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________
Tezliklrin cmi
Tdrisvahidi: 6
Bölm: 6.2Ehtimal
Altstandartlar: 5.2.1Birlmlrinnövlrinifrqlndirirvonlaraaidsadmsllrihlledir
5.2.2Statistikmlumatlarsasndahadislrinbavermmümkünlüyünü
proqnozladrr
5.2.3Birlmlrinkömyiilehtimalaaidsadmsllrihlledir
A variant
3. Musiqi mktbinin bölmlr üzr agirdlrinin say diaqramda verilmidir. Mktbin hesabat
konsertind çx etmk üçün müxtlif altlrdn ibart neç duet (iki ifaç) düzltmk olar?
Musiqi mktbi
12
10
8
Say
0
Tar Kamança Gitara
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Bölmə rəhbəri birinci, məşqçi sonuncu olmaqla 6 idmançını yarış meydançasına neçə üsulla çıxarmaq
olar?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
7. Torbada müxtəlif ölçüdə 10 kürəcik var. Geriyə qaytarmaq şərtilə 3 kürəni neçə üsulla çıxarmaq olar?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
n=8, k=5
9. Seçilmi üç kürciyin müxtlif rnglrd olmas hadissinin ehtimal hans hallarda düzgün
hesablanmdr?
I. 3 5 6 / 13C3 II. 5 4 7 / 16C3 III. 2 7 10 / 16C4
B variant
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
3. Musiqi mktbinin bölmlr üzr agirdlrinin say diaqramda verilmidir. Mktbin hesabat
konsertind çx etmk üçün müxtlif altlrdn ibart neç duet (iki ifaç) düzltmk olar?
Musiqi mktbi
9
8
7
6
5
Say
4
3
2
1
0
Tar Kamança Fortepiano
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Bölmə rəhbəri birinci, məşqçi ikinci olmaqla 8 idmançını yarış meydançasına neçə üsulla çıxarmaq
olar?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
_______________________________________ ● ● ●
●
_______________________________________ ● ●
●
_______________________________________ ● ●
_______________________________________ ●
_______________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
n=12, k=7
9. Seçilmi iki kürciyin hrsinin bir rngd olmas hadissinin ehtimal hans hallarda düzgün
hesablanmdr?
I. 5 7 / 12C2 II. 4 7 / 11C3 III. 7 10 / 17C2
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Altstandartlar:
2
1.2.5 Praktikmsllrinhllin(bankmliyyatlarnda,satqiymtinin
dyimsind)faizindüsturlarnttbiqedir
2.1.2 Verilmitklifibirdyinliikixttibrabrsizliklrsistemiklind
yazaraqhlledir
2.1.3 Ardcllqlarn,ddivhndsisilsillrinxasslrinimslhllin
ttbiqedir
2.2.3 Kvadratbrabrsizliyihlledir
2.3.1 Cbribrabrsizliklriintervallarüsuluilhlledir
3.1.1 Snqxttvçoxbucaqlanlaylarbilir,düzgünçoxbucaqlntsviredir
3.1.2 Verilmiüçbucandaxilinvxaricinçevrçkir
3.1.4 Dairnindaxilinvxaricinçkilmidördbucaqlnnxasslrini
msllrhllinttbiqedir
3.1.5 Müstviüzrindvektoranlayn,vektorlarntoplanmas,çxlmasv
ddvurulmasqaydalarnriyazivfizikimsllrttbiqedir
3.2.1 Müstviüzrindparalelköçürmanlaynbilirvfiqurlarn
çevrilmsinonuttbiqedir
3.2.2 Hrktçevrilmsianlaynbilirvikikonqruyentfiqurdanbirini
digrindnhrktçevirmsiilalr
4.1.1 Törmölçüvahidlrininbirindndigrinkeçir
4.2.1 Praktikölçmlrdalnannticlrinhqiqtuyunluunuyoxlayr
5.1.1 Cdvl,diaqram,histoqramvyaqrafikklindverilmimlumatlar
oxuyubthliledir
5.1.2 Statistikmlumatlarmüyynlamtlrgörtsnifedir
5.1.3 Statistikmlumatlarndüzgünlüyünümüyynedir
5.1.4 Statistikmlumatlarsasndayarananvariantlarntezliyicdvlini
trtibedirvdiaqramnqurur
5.2.1 Birlmlrinnövlrinifrqlndirirvonlaraaidsadmsllri
hlledir
5.2.2 Statistikmlumatlarsasndahadislrinbavermmümkünlüyünü
proqnozladrr
5.2.3 Birlmlrinkömyiilehtimalaaidsadmsllrihlledir
A variant
4. Yarlarda mktbi tmsil edck agirdlrin sayn 3 nfr azaltsaq onlarn say 3 v 6 arasnda, 2 nfr
atrrsaq 9 v 12 arasnda dyiir. vvlcdn yarlarda neç nfrin itirak nzrd tutulmudur?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5. Yannsöndürn man çaydan 200 m, qza yeri is çaydan 300 m msafddir. Man qza yerindn
o
hans msafddir? Manla qza yerinin üfüqi komponentlrinin frqini tapn (=60 ).
y
D D
Çay
x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
O x
–3 –2 0 4 6
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
K G
8. Uzunluu 10 , meyl buca 150° olan a vektoru b m;5 3 vektoru il kollinear olarsa, m-i tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
G G
9. u + v vektorunun komponentlrini tapn.
y B
G
u G
v
A
C
x
O
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
an
1 2 3 n
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
11. Hdlri cmi koordinat müstvisind verilmi ddi silsilnin n-ci hddinin düsturunu yazn.
Sn
O n
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
12. Trfi 6 4 3 olan brabrtrfli üçbucan tp nöqtlrindn qar trflr paralel düz xtlr
çkilir. 5 bel addmdan sonra alnan üçbucan sahsini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
13. 30 hddi olan ddi silsilnin cüt yerd duran hdlrinin cmi 1200, tk yerd duran hdlrinin
cmi 600 olarsa, silsil frqini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1
14. Silsil vuruu olan sonsuz hndsi silsilnin tk yerd duran hdlrinin cmi 16 olarsa, bütün
2
hdlrinin cmini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
15. Torbada 2 qara, 3 a, 5 yal kürcik var. Torbadan bir dfy çxarlan 3 kürcikdn n az birinin
a olmas hadissinin ehtimaln tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
y
16. A, B, C fiqurlar arasnda
olan hndsi çevrilmlri
yazn.
A C
–1 O 1 x
–1
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
II. x x 5 d 0
III. x 2 5 x d 0
IV. x 2 x 5 ! 0 1
O 1 x
V. 10 x d 2 x 2
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
A
B
F
1 C
O 1 x
E
D
D) I, IV, V E) I,II, IV
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
B variant
A
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
4. Mktbi yarlarda tmsil edck agirdlrin sayn 4 nfr azaltsaq onlarn say 8 v 11 arasnda,
6 nfr azaltsaq 7 v 10 arasnda dyiir. vvlcdn yarlarda neç nfrin itirak nzrd
tutulmudur?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
5. Yannsöndürn man çaydan 150 m, qza yeri is çaydan 200 m msafddir. Man qza yerindn
hans msafddir? Manla qza yerinin üfüqi komponentlrinin frqini tapn (=60q).
y
D D
Çay
x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
O x
–5 –1 0 2 7
G G
8. Uzunluu 13, meyl buca 120q olan b vektoru a m;26 3 vektoru il kollinear olarsa, m-i tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
G G
9. u + v vektorunun komponentlrini tapn.
y B
G
u
G
v
A
O x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1
n
1 2 3
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
11. Hdlri cmi koordinat müstvisind verilmi ddi silsilnin n-ci hddinin düsturunu yazn.
Sn
O n
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
12. Trfi 8 4 3 olan brabrtrfli üçbucan tp nöqtlrindn qar trflr paralel düz xtlr çkilir.
6 bel addmdan sonra alnan üçbucan sahsini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
13. 40 hddi olan ddi silsilnin cüt yerd duran hdlrinin cmi 1800, tk yerd duran hdlrinin
cmi 800 olarsa, silsil frqini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
1
14. Silsil vuruu olan sonsuz hndsi silsilninn tk yerd duran hdlrinin cmi 18 olarsa, bütün
3
hdlrinin cmini tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
15. Torbada 4 qara, 5a, 10 yal kürcik vardr. Torbadan bir dfy çxarlan 3 kürcikdn n az
birinin yal olmas hadissinin ehtimaln tapn.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
A C
–1 O 1 x
–1
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
I. x 2 x 5 d 0 II. x x 3 d 10 III. x 2 3x 10 d 0
IV. x 2 x 5 d 0 V. 10 x d x 2 3
1
O 1 x
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
A
D B
1
O 1 x
E C
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
c. d 2
3. S n 5n 2 7 n d. d 10
e. a1 12
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
STUASYA TAPIRIQLARI
ddlr v mllr
Müxtlif ölçülü be kürciyin hcmlri cdvld verilmidir. ki yolda bu kürciklri
oturacann diametri n böyük kürciyin diametrin brabr olan silindr formasnda olan qabn oxuna
3V
keçirmlidirlr. Kürciyin radiusu R 3 düsturu (burada, V kürciyin hcmidir), silindrin hcmi
4S
is V Sr 2 H düsturu (burada, r silindrin oturacann radiusu, H is onun hündürlüyüdür) il
hesablanr.
Altstandartlar:1.1.4.Çoxluqlarnbirlmsivksimsixasslrinihqiqiddlrçoxluuilbal
msllrhllinttbiqedir.
1.2.1.nci(n>2)drcdnkökünxasslrinittbiqedrkifadlrinqiymtinitapr.
Altstandartlar:1.1.2.Hqiqiddlrimüqayisedirvdüzür.
1.1.3.Hqiqidduyunolannöqtnikoordinatdüzxttiüzrindtxminigöstrir.
0 0,5
O A E B F C D x, sm
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Altstandartlar:1.2.3.nci(n>2)drcdnkökdaxilolanifadlrisadldirir.
1.3.1.Kvadratkökvkubkökdaxilolanifadlrintqribiqiymtinitaprvnticlri
hesablamatexnikasnnttbiqiilalnannticlrlmüqayisedir.
3. Silindr formal qabn hündürlüyü tam dd olarsa, onu tapn.
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
Cbr v funksiyalar
Situasiya. “Amfiteatr”
Amfiteatr klind konsert
salonunda yerlr yuxardan aaya
doru azalr. Bütün yerlrin say
60n 5n 2 düsturu il hesablanr.
Burada n-sralarn say olmaqla,
sralanma yuxardan aaya doru
aparlr.
Altstandart:2.2.3Kvadratbrabrsizliyihlledir.
1. Amfiteatrda hr srada vvlkindn 10 yer az olarsa, n çoxu neç yer ola bilr?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Altstandart:2.1.3Ardcllqlarn,ddivhndsisilsillrinxasslrinimslhllinttbiqedir.
Altstandart:2.1.3Ardcllqlarn,ddivhndsisilsillrinxasslrinimslhllinttbiqedir.
3. Amfiteatrda n aa srada 2 yer, hr növbti srada vvlkindn 2 df çox yer olarsa, bütün yerlri
n çoxu neç sraya yerldirmk olar? n yuxardak srada neç yer olar?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Hnds
Situasiya. “Penni-Farting” 1870-ci ild Ceyms Starli trfindn istehsalna balanm velosipedlrin
yar hr il keçirilir. Yürü A mntqsindn B mntqsindk d1 , B mntqsindn
C mntqsindk d 2 vektorlar boyunca olacaqdr. Velosipedlrin böyük tkrinin diametri 1,5 m,
kiçik tkrin diametri 0,5 m v iki tkr arasnda olan n qsa msaf 20 sm-dir. Koordinat balanc
olaraq tkrlrin mrkzlrindn keçn düz xttin üfüqi ox (absis oxu) il ksim nöqtsini götürmk
lazmdr.
Altstandart: 3.2.3Verilmiikinöqtarasndakmsafdüsturunubilir,mrkzininkoordinatlarna
vradiusunagörçevrnintnliyiniyazr.
1. Kiçik çevrnin mrkzinin koordinatlar 0, 6 m; 0, 25 m olarsa, böyük tkrin çevrsinin tnliyini yazn.
• O2
O1 R
•
r
x
O
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Altstandart:3.1.3Çevrytoxunannvksninxasslrinittbiqedir.
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Alt standartlar: 3.1.5 Müstvi üzrind vektor anlayn, vektorlarn toplanmas, çxlmas v dd
vurulmasqaydalarnriyazivfizikimsllrttbiqedir.
JJG
3. A nöqtsind start edn velosipedçilr C nöqtsind fini çatdlar. d1 1, 2 km; 1,9 km v
JJG
d 2 0,8 km; 0, 4 km olarsa, start mntqsi il fini mntqsini birldirn yerdyimnin
modulunu tapn.
d2
C
d1
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Statistika v ehtimal
Situasiya. “ahmat almind”
5 12 15 7 9 8 24 18
16 8 14 22 30 15 17 19
20 25 30 32
Altstandartlar:5.1.1.Cdvl,diaqram,histoqramvyaqrafikklindverilmimlumatlaroxuyub
thliledir.
5.1.4.Statistikmlumatlarsasndayarananvariantlarntezliyicdvlinitrtibedirv
diaqramn qurur.
5-10
29-32 3
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Siniflrin say 2 k ! 20 rtin sasn taplr. Burada, rti ödyn n kiçik k ________ .
32 5
Demli, siniflrin say =_________. Bir sinfin intervalnn uzunluu taplr: ________ .
k
5-10 sinfin dümü oyunlarn say tezliyi müyynldirir. Hmin sinifd n böyük qiymt il n
kiçik qiymti müyyn edib onlarn ddi ortas – sinfin orta qiymti taplr. Tezliyin ümumi saya
nisbti nisbi tezliyi verir.
Altstandart:5.2.3Birlmlrinkömyiilehtimalaaidsadmsllrihlledir.
___________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
Altstandart:5.2.1Birlmlrinnövlrinifrqlndirirvonlaraaidsadmsllrihlledir.
3. Statistika üçün hr sinifdn bir oyun thlil edilir. Bel oyunlar çoxluunu neç üsulla
düzltmk olar?
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
I.Situasiya.“Birqalannsirri”
Dniz knarndak qalann üç qüllsi var. Sahildn I, II v III qülllr çxmaq üçün quradrlm
pillknlr uyun olaraq a, b v c sayda pilldn ibartdir. Qülllrin giri qaplar dniz sviyysindn
uyun olaraq F, G, H hündrlükddirlr (H>G>F).
H
G
F
Taprq 1. Birinci pillkn 70 pilldn, ikinci pillkn 90 pilldn, üçüncü pillkn is 110
pilldn ibartdir. II qüllnin giri qapsnn dniz sviyysindn hündürlüyü I qüllninkindn 4 m çox
olarsa, III qüllnin giri qaps dniz sviyysindn hans hündürlükd olar (cavab m-l verin)?
Cavab: 22
Taprq 2. II qüllnin sviyysi I qüllnin sviyysindn 1,5 df böyükdür. III qüllnin sviyysi
II-dn 15 pill çoxdur. Bir pillnin hündürlüyü 20 sm v I qülld 40 pill olarsa, III qüll dniz
sviyysindn hans hündürlükd olar (cavab sm-l verin)?
Cavab: 1500
Hlli: G=1,5F=1,5ah
H=G+15h= 1,5ah+15h=1200+300=1500 sm=15m.
Taprq 3. I qüllnin giri qaps dniz sviyysindn 20m hündürlükddir. Digr qülllrin hr
birinin giri qapsnn dniz sviyysindn hündürlüyü vvlki qüllnin dniz sviyysindn
hündürlüyündn 1,5 df çoxdur. Bir pill 18sm olarsa, III pillknd pilllrin say n qdrdir?
Cavab: 250
IIsituasiya.“Adgünü”
Üç dost: Nihad, Orxan v Seyran eyni ilin eyni aynn bazar
günlrind anadan olmular. Nihad Orxandan böyük v Seyrandan
kiçikdir.
Hlli: rt gör Seyran Nihaddan v Nihad is Orxandan böyükdür. Seyran -2, Nihad-16, Orxan
-30 tarixli günlrd anadan olmular. Onda, 2+16+30=48.
Taprq 2. Hr üç dost qsa ild ayn tk sayl günlrind anadan olmular v n kiçik dost ayn
axrnc günü anadan olmular. Dostlarn doum tarixlri cmini tapn.
Cavab: 51
Hlli:Bu halda ayn bazar günlri iki cür sralanr: 3-10-17-24-31 v ya 1-8-15-22-29. Aydndr ki,
il qsa olduu üçün hr iki hal götürül bilmz, ona gör d 3-10-17-24-31 sras götürülür.
Onda, rt gör Seyran – ayn 3-ü, Nihad 17-si, Orxan is 31-i anadan olmular.
Demli, 3+17+31=51.
Taprq 3. Dostlar uzun ilin fevral aynn tk sayl bazar günlri anadan olmular. Ortancl dostun
doum tarixi neçdir?
Cavab: 15
Hlli: Ayn bazar günlri 1-8-15-22-29 kimi sralanmdr. Demli, ortancl dostun doum tarixi
15-dir.
IIIsituasiya.“Gzinti”
Taprq 1. Olan 30m msaf gedinc it 40m msafy qaçaraq ona qaydr. tin cmi getdiyi
msaf 1600m olarsa, olann getdiyi yolu tapn.
Cavab: 960m
S S1 S 1600
Hllli: n , , S 960 m
a 2 b a 30 2 40 30
Taprq 2. Olan cmi 200m gedinc, it d cmi 300m msaf qt edir. Olan bir görü
müddtind 4m gedrs, it bu zaman müddtind n qdr msaf qaçar?
Cavab: 5
S1 2b a b a S1 S a § S1 · 4 § 300 ·
Hlli: 2 1, b ¨ 1¸ , b ¨ 1¸ 2 2,5 5m .
S a a 2 S 2 ©S ¹ 2 © 200 ¹
Taprq 3. Gzinti zaman itin getdiyi bütün yol olann getdiyi yoldan 300 m çoxdur. Eyni zaman
müddtind olan 30m, it is 40m msafy qaçaraq qaydarsa, bütün müddt rzind onlarn görü
saylarn tapn.
Cavab: 15
Mzmun: iqdar, asllq.
Riyazi bacarq:
laqnin müyyn olunmas v mühakim.
IVsituasiya.“Tarixbirbax”
Azrbaycann paytaxt Bak hrinin simvolu olan möhtm
“Qz qalas” dairvi qülldn v kontrfors (dayaq divar) hissdn
ibartdir. Qalann hündürlüyü birinci mrtbdn balayaraq 28m-
dir. Qüll hiss 8 mrtbdn ibartdir. Birinci mrtbnin
hündürlüyü 3m, digr mrtblrin hündürlyü is tqribn 2,5 m-
dir. Hr mrtb günbz formal tavanla örtülmüdür. Qalann
birinci mrtbd iç diametri 6,5m, sonuncu mrtbd is 7m-dir.
Divarn qalnl birinci mrtbd 5m, sonuncu mrtbd is
4m-dir.
Hlli: Nzr alsaq ki, birinci mrtbnin tavansz hündürlüyü 3m, hr mrtbnin hündürlüyü is
2,5 m-dir, demli 8 mrtbnin srf divar hündürlüyü 7 2,5 3 20,5m olar. Ona gör d, 28m
hündürlüyün 7,5 m-i yalnz tavan tikintisin getmidir.
Düstur: V
1
3
SH R 2 Rr r 2
Hlli: Qalann içi, aa oturacann radiusu 6,5m, yuxar oturacann
radiusu 7m v hündürlüyü 28m olan ksik konus formasndadr. Verilmi
düsturu nzr alsaq qalann daxildn hcmi 3829m3 olar.
Taprq 3. Bayram münasibtil Qala divarlarnn üstünd perimetr boyunca hr bir metrdn bir
bayraq asld. Cmi neç bayraq lazm oldu?
Cavab: 90
Mzmun: iqdar, asllq.
Riyazi bacarq:
laqnin müyyn olunmas, mühakim v hesablama.
Vsituasiya.Syaht
Dalar qoynunda bir-birindn aral üç turist bazas var: “Günli”,
“Qartal” v “Qafqaz”. Hr bazann 3-günlük, 5-günlük v 7-günlük
xidmt tarifi var.
Göstri.
gr syyah Günli bazasnda 1-3 gün qalarsa, 60 man;
4-5 gün qalarsa 75 man v 6-7 gün qalarsa 84 man ödyir.
Digr bazalarda da qiymtlr analoji qaydada hesablanr.
Bazann ad
Günli Qartal Qafqaz
Gün
3 60 man 42 man 57 man
5 75 man 70 man 55 man
7 84 man 84 man 49 man
Taprq 1. Turist hr bazada 3 gün qalmaq üçün n qdr xrc çkr?
Cavab: 159 manat.
Taprq 2. Turist gündlik xrci n az olmaq rti il hr bazada qalarsa, cmi neç gün qala bilr?
Cavab: 21 gün
Hlli: “Günli” bazasnda n ucuz birgünlük xrc 84man:7gün=12 man, “Qartal” bazasnda n
ucuz birgünlük xrc 84man:7gün=12 man, “Qafqaz” bazasnda is 49man:7gün=7 man olduu
üçün turist cmi 7+7+7= 21 gün qala bilr.
Taprq 3. n bahal gzinti turist neçy baa glir?
Cavab: 187 manat
Hlli: 60:3=20man, 70:5=14man, 57:3=19 man o demkdir ki, turist 3 gün 60 manat ödmkl
“Günli”d, 5 gün 70 manat ödmkl “Qartal”da v 3 gün 57 manat ödmkl “Qafqaz”da
qalmaqla n bahal syaht etmi olur.
Mzmun: iqdar, asllq.
Riyazi bacarq:
laqnin müyyn olunmas, mühakim v hesablama.
TEST TAPŞIRIQLARI
DÖVLƏT İMTAHAN MƏRKƏZİ - 2017 Bilik qiymətləndirilir
ZAHAT VRQ
Bildiyimiz kimi, Azrbaycanda intel- Nümun 1.
lektual sviyynin yoxlanlmasnda test (Hesablama)
metodu iyirmi be ildir ki, uurla ttbiq
olunur. Bu müddt rzind müxtlif növlü
f x 5 x 2 29 x 8 funksiyas üçün
imtahanlarda çoxseçimli test taprqlarn-
dan, 2011-ci ildn is açq tipli test taprq- f(2)+f(–2)-ni hesablayn.
larndan da istifad olunur. Bunu nzr
alaraq, toplulara ninki yalnz qbul
Cavab: 24
imtahanna dün fnlr üzr, habel digr
fnlr üzr d açq tipli test tapr
nümunlri daxil etmiik ki, agirdlrd 2 4
bel test modellri il ilmk vrdilri 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
yaransn.
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
Aada açq formal test taprqlarnn 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
tiplri, yanlarnda is doru cavablarn 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
qeyd olunduu cavab kart nümunlri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
verilir. 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6
7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7
Birinci tip (hesablama) taprqlarda
8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8
cavab ddl ifad olunur. Bu tip
9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9
taprqlar hesablama tlb edir. Msl v . .. . .. . .. . .. . .. . ..
ya misal hll edilir v cavab taplr. Cavab
tam dd v ya ondabir dqiqlikl ifad
edilmi ksr dd olmaldr. Cavab "Cavab kinci tip taprqlar uyunluu müy-
kart"nda onlar qeyd etmk üçün nzrd yn etmy aid olan taprqlardr. Bu tip
tutulmu damalara birincidn (sol dama-
taprqlarda iki çoxluq klind tqdim
dan) balayaraq hr damada bir rqm
olmaqla ardcl yazlr v hr bir rqmin edilmi siyah, sxem v ya cdvlin
altndak sütunda müvafiq dair qaralanr. elementlri arasndak uyunluu müy-
Ondabir dqiqlikd alnan cavabda vergül
yn etmk tlb olunur. Onlar arasndak
ayrca damada yazlr v altndak sütunda
müvafiq dair qaralanr. Ölçü vahidlri uyunluq taplr v "Cavab kart"nda qeyd
göstrilmir. edilir.
Mülliflr
Cavab: 1-b; 2-ae; 3-cd
1 2 3 1 2 3
a a a a a a
b b b b b b
c c c c c c
d d d d d d
e e e e e e
Tdrisvahidi: 1
Bölm: 1.1. n-ci drcdn kök v rasional üstlü qüvvt
Mövzu: 1.1.1 n-ci drcdn kök
A variant 6. 4
x 3 brabrsizliyini hll edin.
A) [0; 3) B) [0; 81)
C) (–f; 81) D)
1. (3 5 ) 2 4 (2 5 ) 4 ifadsini
sadldirin. E) (–f; 3)
A) 5–2 5 B) 5
C) 0 D) –1 7. b-nin hans qiymtlrind 3
b3 d 4 b 4 bra-
E) 1
brsizliyi dorudur?
A) yalnz 0dbd1 B) yalnz bd 0
2. 5
32 8 (3)8 ifadsinin qiymtini
C) bR D) yalnz b t 0
hesablayn.
E) yalnz 1 d b d 1
A) –5 B) 1 C) –1
D) 5 E) 0
8. 11 21 11 21 ifadsinin qiymtini
3. Hans münasibt dorudur?
A) 3 5 3 5 5 B) 21 ( 5) 7 3 hesablayn.
5
C) 7
(2)14 4 D) 12 (3) 6 3
9. 4
375 4 135 ifadsinin qiymtini hesablayn.
E) 7 7 7
4 4
A) 15
57
1. 4
( 7 3) 7 ifadsini sadldirin.
4
B) 5
40 4 90
A) 3 B) 2 7 3
C) 5
30 3 10
C) –3 D) 2 7 3
D) 3
40 4
E) 9
E) 3 100 5
6. 4
x ! 2 brabrsizliyini hll edin.
2. 5
48 162 ifadsinin qiymtini hesablayn.
5
A) [2; f) B)
A) 6
C) (4; f) D) (16; f)
B) 12
E) (–f; 16)
C) 6 5 2
D) 35 16 7. b-nin hans qiymtlrind 3
b3 t 4 b 4 bra-
E) 35 8 brsizliyi dorudur?
A) B) b 0
3. Hans dd n böyükdür? C) b0 D) b R
A) 3
0,8 E) 1 d b d 1
3
B) 0,7 4
8. 54 24 ifadsinin qiymtini hesablayn.
3
C) 0,6
3
D) 0,5 9. 3
5 17 3 5 17 ifadsinin qiymtini
E) 3
0,4 hesablayn.
1 A) [0; 2)
1. 97 4ddi hans arala daxildir? B) (–f; 64)
A) (3; 4) C) [0; 64)
B) (4; 5) D)
C) (5; 6) E) (2; f)
D) (2; 3)
E) (6; 7) 7. y–0,5=9 tnliyini hll edin.
A) r3
2. Hans ifadnin qiymti müsbtdir? 1
B)
1 3
A) 7 3 2 1
1 1
C) r
9
B) 70 4 30 3 1
1 1 D)
81
C) 40 5 60 6
1
E)
D) 52 5
1 1 4
2, 5
§ 21 1 · 10. Tnliklrl hllr çoxluu arasnda
4. ¨ c 3 c 3 ¸ ifadsini qüvvt klind
¨ ¸ uyunluu müyyn edin.
© ¹
göstrin. 1 1 a. x(0; f)
A) c4,5 B) c5 C) c6 D) c5,5 E) c4 1. x 3 x 3 4 b. x=8
1 3
c. x=2
5. 91,83–0,6 ifadsinin qiymtini hesablayn. 2. x 2 x 2 4
A) 3 1 1
d. x=r2
B) 9 3. x 3
x 3
1 e. x(–f; 0)(0; f)
C) 1
D) 27
E) 6
3 3
B variant a4 8b 2
1
6. 1 1 1
b 2 ifadsini sadldirin.
a2 2a 4 b 2 4b
1. 5
32 6 64 ifadsinin qiymtini hesablayn. 1 1
A) 0 A) a4 2b 2
B) –4 1 1
C) 4 B) a4 b2
D) 6 1
E) –6 C) a 4
1
D) 2b 2
5 1 1
8
§ 1 · § 1 ·2 E) a 2 b 2
2. ¨ 7 4 ¸ ¨ 9 5 ¸ ifadsinin qiymtini
¨ ¸ ¨ ¸
© ¹ © ¹ 1
hesablayn. 7. x 3 2 brabrsizliyini hll edin.
A) 46 A)
B) 40
B) (–f; –8)
C) –58
C) (–8; 0)
D) 45
D) (–f; –2)
E) –40
E) (–f; f)
1
1 1
3. 100 7 ddinin tam hisssini tapn.
§ 1 ·2 § 1 ·2
A) 10 8. ¨10 2 1¸ ¨10 2 1¸ ifadsinin qiymtini
B) 2 ¨ ¸ ¨ ¸
© ¹ © ¹
C) 1 hesablayn.
D) 5
E) 9
2
9. x 5 4 tnliyini hll edin.
4. Hans dd n böyükdür?
1 1
A) 0,5 7 B) 0,5 6 10. Tnliklrl hllr çoxluu arasnda
1 1
uyunluu müyyn edin.
C) 0,5 5 D) 0,5 4
1
E) 0,5 3 1 1
1. x x
5 5
1 a. hlli yoxdur
1 1 1
1 b. x=r1
1
5. 93 3 ifadsinin qiymtini hesablayn.
3 2. x x
5 5
0 c. x=1
A) 3 1 7
d. x=r3
B) 9 3. x x
4 4
9
C) 27 e. x=3
D) 81
E) 6
2. Mrkzi bucaqla ona uyun daxil çkilmi 7. Çevrnin vtri il bu vtrin ucundan çkil-
bucan frqi 36q olarsa, daxil çkilmi mi toxunan arasndak bucaq 40q olarsa, bu
bucan qiymtini tapn. vtrin grdiyi qövsün bucaq qiymtini tapn.
A) 72q B) 36q A) 90q
C) 108q D) 144q B) 20q
E) 54q C) 60q
D) 120q
3. Ksnlr arasndak E) 80q
bucan tapn.
A) 26q 8. EN=2,5 sm, CK=7 K N
63q 127q E
B) 80q sm, KE=2 sm
C
C) 71q olarsa, ME-ni tapn O
M
D) 41q (sm-l).
E) 32q
Tədris vahidi: 2
4 D) >3; f
E) >0; 3@
-3
0 x
-2
7. y –x2+4x parabolas il y=4x–9 düz xttinin
ksim nöqtlrinin koordinatlarn tapn.
A) y x+ 2 3
A) (3; 21), (–3; –3)
B) y 2 x+ 3 B) (–3; –21), (3; 3)
C) y 2 x+3 2 C) (–3; 3), (3; –3)
D) ksimirlr
D) y 2 x - 3 2 E) (0; 0), (0; –9)
E) y 4 x - 2 4
8. g x 2 x 2 7 x 5 funksiyas üçün
3. Hans funksiyann y g(3)+g(–3)-ü hesablayn.
qrafiki verilib?
A) y=(x–2)2+3 9. y=x2–2x+15 funksiyasnn n kiçik qiymtini
B) y=(x+2)2–3 1
tapn.
2
C) y=(x–2)2–3 0 x
D) y=(x+3)2+2
-3 10. Uyunluu müyyn edin.
E) y=(x–3)2+2
1. y=(x+7)2–3
2. y=–(x–7)2+3
4. y=x2–7x+12 funksiyasnn qrafikinin Ox oxu 3. y=(x+7)2+3
il ksim nöqtlrinin koordinatlarn tapn.
a. tp nöqtsi (–7; 3)-dür
§ 2·
A) (3; 0), (4; 0) B) (0; 3), ¨ 0; ¸ b. tp nöqtsi (7; 3)-dür
© 3¹ c. tp nöqtsi (7; –3)-dür
§ 2· d. tp nöqtsi (–7; –3)-dür
C) ¨ 3; ¸ D) ksimir
© 3¹ e. (–f; 7]-d artandr
E) (–3; 0), (–4; 0)
3 25
E) y x
4 4
Tdrisvahidi: 3
B variant 1 1
° x y 5,
°
6. ® tnliklr sistemindn xy
1. 5x2(x+1)–5x3–1=0 tnliyinin drcsi neçdir? ° 1 1 13
A) 3 °¯ x 2 y 2
B) 1
hasilini tapn.
C) 2
D) 4 1 1 3
A) B) C)
E) 6 6 8 8
D) 5 E) 7
6 15
2. m-in hans qiymtlrind 4x=m–1 tnliyinin
kökü mnfidir?
x 2 2 y 6 ,
A) (1; f) 7. ® tnliklr sistemindn x y
B) (–f; 0) ¯ x y 1
C) (–f; 1) cminin böyük qiymtini tapn.
D) (–1; 2) A) 7
E) (0; 2)
B) 2
C) 3
° x 2 y 2 17 , D) 9
3. ® tnliklr sisteminin neç hlli E) 5
°̄ x 2 y 2 19
var? 8. 8x4–2x3=0 tnliyinin böyük kökünün iki
A) 4
mislini tapn.
B) 1
C) 2
D) 3 x 2 4 xy 18 ,
9. ® tnliklr sistemindn x-i
E) hlli yoxdur ¯x 4 y 3
tapn.
4. q- nün hans qiymtlrind x2–20x+q=0
tnliyinin iki müxtlif kökü var? 10. ax–2=b+x tnliyi üçün uyunluu müyyn
A) (–f; 100@ edin.
B) (–f; f)
C) (–f; 100) 1. a=1, b=2 a. yalnz bir hlli var
D) (0; f) 2. a=1, b= –2 b. sonsuz sayda hlli var
E) (0; 101) 3. a= –1, b= –2 c. hlli yoxdur
d. x=0 hlli deyil
5. 2x 3 x 2 tnliyinin neç kökü var? e. x=5 hllr çoxluuna
daxildir
A) bir
B) iki
C)kökü yoxdur
D) üç
E) sonsuz sayda
C variant x 2 y 18 ,
6. ® tnliklr sistemindn (x+y)
¯x 2 y 0
1. x2–5x+15=0 tnliyinin neç hqiqi kökü var?
cminin böyük qiymtini tapn.
A) 1
B) 2 A) 6
C) 3 B) 4
D) sonsuz sayda C) 12
E) kökü yoxdur D) 2
E) 18
2. k-nn hans qiymtlrind 2x=k+1 tnliyinin
köklri müsbtdir? 7. y=2x2–5x+2 parabolasnn absis oxu il
A) (–f; –1) ksim nöqtlrinin koordinatlarn tapn.
B) (–1; f) § 1 ·
C) (–f; f) A) ¨ ; 0 ¸ , (0; 2)
© 2 ¹
D) (–7; 3)
E) (–2; 0) §1 ·
B) ¨ ; 0 ¸ , (2; 0)
©2 ¹
3. Tnliklrdn hansnn hqiqi kökü yoxdur? C) (0; 2)
A) 2x–1 =5 D) (–1; 2)
B) 10x2–3x+1=0 E) (0; 8)
C) x2+26x+152=0
D) x6+5x=0 8. q-nün hans qiymtind x2–20x+q=0
E) x3 –7 tnliyinin iki brabr kökü var?
x 2 y 2 2 , 2 y 2 7 xy 6 ,
4. ® tnliklr sisteminin neç hlli 9. ® tnliklr sistemindn y-i
¯x y 3 ¯2 y 7 x 3
var? tapn.
A) hlli yoxdur
B) 1 ax 6 y 12
C) 2 10. ® tnliklr sistemi üçün
D) 3 ¯3 x 2 y b
E) 4 uyunluu müyyn edin.
5. x4+6x2–27=0 tnliyinin böyük kökünü tapn. 1. a=3, b=12 a. yalnz bir hlli var
A) 3 2. a=9, b=4 b. sonsuz sayda hlli var
B) 3 3. a=9, b=12 c. hlli yoxdur
C) 9 d. (4; 0) hllidir
D) 7 e. (0; 0) hllidir
E) –7
D variant ° x 2 y 2 16 ,
6. ® tnliklr sisteminin neç hlli
°̄ y x 2 25
1. k-nn hans qiymtlrind 2x2–15x+k=0 var?
tnliyinin hqiqi kökü yoxdur? A) 1
1 B) 2
A) (0; 28 )
8 C) hlli yoxdur
1 D) 3
B) ( 28 ; f)
8 E) 4
C) (–f; f)
D) (0; 5) 7. y=2x2–6x+1 parabolas il y=2x–5 düz xtti-
E) (0; f) nin ksim nöqtlrinin koordinatlarn
tapn.
2. Cmi 8-, hasili 15- brabr olan ddlrdn A) (–3; 5)
kiçiyini tapn. B) (–1; 3), (–3; 1)
A) 4 C) (1; –3), (3; –1)
B) 5 D) (1; –3), (3; 1)
C) 7 E) ksimirlr
D) 3
E) 2 2 y 2 3xy 12 ,
8. ® tnliklr sistemindn y-i
¯2 y 3x 3
3. Tnliklrdn hansnn hqiqi kökü yoxdur? tapn.
A) 3x–1 =0
B) 1–7x =3 9. a-nn hans qiymtind M(2; 24) nöqtsi
C) 9x2–x–17=0 y=ax2+x+2 parabolasna aiddir?
D) x3= - 9
E) 2x2–x+8=0
3x ay 6
10. ® tnliklr sistemi üçün
4. p-nin hans qiymtind x2+px+49=0 tnliyinin
¯6 x 4 y b
iki brabr kökü var? uyunluu müyyn edin.
A) ±14
1. a=2, b=6 a. yalnz bir hlli var
B) ±7
2. a=2, b=12 b. sonsuz sayda hlli var
C) ±4
3. a=4, b=12 c. hlli yoxdur
D) ±49
d. (0; 3) hllidir
E) 0 e. (1; 0) hllidir
Bölm: 3.2Çoxbucaqllar
Mövzu: 3.2.1 Çoxbucaqllar
A variant 6.
ki düzgün skkizbucaqlnn perimetrlri
nisbti 2:3 kimidir. Onlarn xaricin çkilmi
çevrlrin uzunluqlar nisbtini tapn.
1. Hr bir daxili buca 108q olan düzgün
A) 3:5
çoxbucaqlnn neç trfi var?
B) 1:2
A) 6 B) 4
C) 1:3
C) 5 D) 7
D) 2:3
E) 8
E) 2:5
2. Hr bir xarici buca 10q olan düzgün
7. O nöqtsi çevrnin B
çoxbucaqlnn neç trfi var?
A) 15 B) 10 mrkzi, A=45q,
C) 12 D) 18 AB= 2 sm olarsa, 45q
A C
E) 36 çevrnin uzunluunu Î
tapn.
3. Trfi 3 sm olan düzgün üçbucan daxilin A) 2 S sm
çkilmi çevrnin uzunluunu tapn. B) 2 S sm
A) 2 S sm C) 2 2S sm
B) S sm D) 4 S sm
C) 3S sm E) 3 2S sm
D) 2 3S sm
E) 3S sm 8. Qabarq doqquzbucaqlnn neç diaqonal var?
4. Trfi 2 sm olan kvadratn xaricin çkilmi 9. Sahsi 84 sm2 olan ABCDEFG düzgün
çevrnin uzunluunu tapn. yeddibucaqlsnn xaricin çkilmi çevrnin
A) 4 S sm mrkzi O nöqtsidir. ABCDO çoxbucaqls-
nn sahsini hesablayn (sm2-l).
B) S sm
C) 2 S sm
10. Bucaqlarndan biri 40° olan qabarq
D) 2 S sm n-bucaqlnn qalan bucaqlarnn cmi D-ya
E) 3 S sm brabrdirs, uyunluu müyyn edin.
E) 3 sm
B variant 6.
ki düzgün n-bucaqlnn daxilin çkilmi
çevrlrin diametrlri nisbti 3:5 kimidir.
Onlarn perimetrlri nisbtini tapn.
1. Qabarq çoxbucaqlnn daxili bucaqlarnn
A) 3:5
cmi 900q olarsa, onun trflrinin sayn
B) 3:8
tapn.
C) 2:5
A) 7
D) 1:2
B) 5
E) 5:8
C) 6
D) 8
E) 9 7. O nöqtsi çevrnin B
mrkzi, C=60q,
2. Hr bir xarici buca 36q olan düzgün BC=3 sm olarsa, 60q
A C
çoxbucaqlnn neç trfi var? çevrnin uzunluunu Î
A) 36 tapn.
B) 8 A) 6 S sm
C) 12 B) 3 S sm
D) 10 C) 4 S sm
E) 16 D) 9 S sm
E) 8 S sm
3. Perimetri 3 3 sm olan düzgün üçbucan
xaricin çkilmi çevrnin radiusunu tapn.
A) 2 sm 8. Qabarq yeddibucaqlnn neç diaqonal var?
B) 3 sm
C) 3 sm 9. O nöqtsi ABCDE düzgün bebucaqlsnn
daxilin çkilmi çevrnin mrkzidir.
D) 2 3 sm
ABCO dördbucaqlsnn sahsi
E) 1 sm 48 sm2-dir. AEDCO bebucaqlsnn
sahsini hesablayn (sm2-l).
4. Perimetri 8 sm olan kvadratn daxilin
çkilmi çevrnin radiusunu tapn.
A) 2 sm 10. Bucaqlarndan biri 70° olan qabarq
B) 1 sm n-bucaqlnn qalan bucaqlarnn cmi D-ya
C) 3 sm brabrdirs, uyunluu müyyn edin.
D) 3 sm
1. n=6 D
E) 2 sm 2. n=9 a. 1550°
3. n=11 b. 1320°
5. Trfi 3 sm olan düzgün altbucaqlnn c. 650°
xaricin çkilmi çevrnin diametrini tapn. d. 970°
A) 4 sm e. 1190°
B) 3 sm
C) 6 sm
D) 3 3 sm
E) 3 2 sm
B) 27t2–9t+4 D) a8 E) a3
C) 27t2+5
6. Hans ifadnin mnas yoxdur?
D) 27t 2+12t –4
A) 5
3 B) 6
2
E) 3t2
C) 6
(2)4 D) 7
(2)4
2. y=(x+3)2–1 funksiyasnn qrafikini göstrin. E) 5
32
y y
x 3 xy y
2 2
19 ,
14. ® sistemindn xy
¯x y 1 y
hasilini tapn. 2.
0 x
A) 12
B) 1 y
C) 30
D) 20
E) 10 3. x
0
3 3
a. y 3x2
15. 12 19 12 19 ifadsinin
2
qiymtini tapn. b. y
x
c. y x
1 1
0,5
16. 14 7 2 8 ifadsinin qiymtini tapn.
6 d. y x3
e. y x3
D) x 5
E) x 5 A) 05 B) 35
1 1
C) ( 5) 2
D) 5 3
1 1
7
4
8. a<0 olduqda, 3a 4 b ifadsind vuruu kök
C) 8 D) 8
1
iarsi altna saln.
E) 8 3 A) 4 9 a 2 b
4
B) 81 a 4 b
4
C) 9a2 b
3. 4
( 7) ( 7) ifadsinin qiymtini
8 5 5
D) 4 81 a 4 b
hesablayn.
E) 4 9 a 2 b 2
A) 56 B) –42
C) –14 D) 42
4
E) 36 9. 99 hans iki natural dd arasnda yerlir?
A) 1 v 2
1
B) 2 v 3
4. 9 2 0,251 32 0,6 ifadsinin qiymtini
C) 9 v 10
hesablayn. D) 4 v 5
A) 0 B) 1 C) –1 E) 3 v 4
D) 7 E) –3
5
10. 7 17 5 7 17 ifadsinin qiymtini
2 1 8 hesablayn.
5. b 3 a 4 olarsa, b 9 -i a il ifad edin. A) 1,5
2 1 B) 2,5
A) a 3 B) a 3 C) 2
4 1 D) 3
C) a 9 D) a 6 E) 4
2
E) a9
hesablayn.
A) 8 1.
B) 4 0 x
C) 6 y
D) 3
E) 2
2. x
0
15. 3
7 2 9 6 11 4 7 ifadsinin
y
qiymtini tapn.
§ 1 a1,5 3.
0,5 · § 1 a ·
1,5
a 0,5 ¸
0 x
16. a=7 olarsa, ¨ a ¸ ¨
©1 a ¹ ©1 a
0,5 0,5
¹
ifadsinin qiymtini tapn. 3
a. y
x
x y 3 2
17. ® 3 tnliklr sistemini ödyn b. y
¯ x x y 75 x
2
16. a 4
19 8 3 4 3 olarsa, 3. y=x2–1 parabolasnn tp nöqtsinin koordi-
a 2 13 ifadsinin qiymtini tapn. natlarn tapn.
A) (–1; 0)
B) (–1; 2)
§1 a a · §1 a a ·
17. a= 0,3 olarsa, ¨¨ a ¸¸ ¨¨ a ¸¸ C) (0; –1)
© 1 a ¹ © 1 a ¹ D) (–2; 0)
ifadsinin qiymtini tapn. E) (–1; 1)
E) 15
2. x-in hans qiymtlrind A(x; 7) v B(6; –1) 7. A(–4; 3) nöqtsindn keçn v mrkzi (1; 5)
nöqtlri arasndak msaf 10-a brabrdir? nöqtsind olan çevrnin tnliyini göstrin.
A) –1 v 0 A) (x+1)2+(y+5)2=29
B) 0 v 6 B) (x–1)2+(y–5)2=89
C) 0 v 7 C) (x–1)2+(y–5)2=29
D) –12 v 0
D) (x+4)2+(y–3)2=54
E) 0 v 12
E) (x–4)2+(y–3)2=58
3. Diametri 8 sm olan çevrnin mrkzindn
6 sm msafdn keçn düz xtt bu çevrni 8. Düz xtdn diametri 8 sm olan çevrnin
neç nöqtd ksir? mrkzin qdr olan msaf 7 sm-dir.
A) ksmir Bu düz xtdn çevry qdr olan msafni
B) 1 tapn.
C) 2 A) 7,5 sm B) 4 sm
D) 3 C) 7 sm D) 8 sm
E) 4 E) 3 sm
4. x2+y2–6x+8y–11=0 çevrsinin mrkzinin
9. II rübd yerln A nöqtsindn absis oxuna
koordinatlarn tapn.
qdr olan msaf 4-, ordinat oxuna qdr
A) (3; –4)
olan msaf 6-ya brabrdir. A nöqtsinin
B) (–3; –4) koordinatlarn tapn.
C) (4; –3) A) (2; 3) B) (4; 6)
D) (–4; –3) C) (–6; 4) D) (3; 2) E) (–4; 6)
E) (6; –8)
10. A (2; 1) v B (4; 3) nöqtlri verilmidir.
5. A(7; 0) v B(–1; –6) nöqtlri arasndak Diametri AB olan çevrnin tnliyi hansdr?
msafni hesablayn.
A) (x–2)2+(y–3)2=25
A) 10
B) 7 B) (x–3)2+(y–2)2=4
C) 6 C) (x–3)2+(y–2)2=2
D) 8 D) (x–3)2+(y–2)2=8
E) 12 E) (x–2)2+(y+3)2=2
11. x-in hans qiymtlrind A(7; 0) v B(x; 6) 17. ax by 24 0 tnliyi il verilmi düz xtt
nöqtlri arasndak msaf 10-a brabrdir? absis oxunu absisi –4 olan nöqtd, ordinat
A) –1; 15 oxunu is ordinat 3 olan nöqtd ksirs,
B) 1; –15 (3b+a) ifadsinin qiymtini tapn.
C) 1; 15
D) 7; 0 18. M(–2;17) y
E) –7; 0 nöqtsindn verilmi 9
O
çevrnin mrkzin
2 2
12. (x+2) +(y–1) =13 tnliyi il verilmi çevr qdr olan msafni 1
üzrind ordinat 3 olan neç nöqt var? tapn. 0 3 x
A) bel nöqt yoxdur
B) 4
C) 3
19. Uyunluu müyyn edin.
D) 2
Düz xtdn diametri 12 olan çevrnin
E) 1
mrkzin qdr olan msaf a-ya brabrdir.
13. M (0; 3) nöqtsi, uclar N (2; 5) v K (x; y) 1. Düz xtt çevry toxunur
olan parçann ortasdr. K (x; y) nöqtsinin 2. Düz xttin çevr il iki ortaq nöqtsi var
koordinatlarn tapn. 3. Düz xttin çevr il ortaq nöqtsi yoxdur
A) (1; 4)
a. a=4
B) (2; 8)
C) (2; 1) b. a=5
D) (–2; 1) c. a=6
E) (–2; –1) d. a=7
e. a=20
14. A (3; –3), B (4; 0), C (2; 5), D (6; 1) nöq-
tlrindn neçsi x2+y2=20 tnliyi il verilmi
20. x 1 y 7
2 2
çevrnin xarici oblastnda yerlir? 45 çevrsi v A nöqtsi
A) biri arasndak uyunluu müyyn edin.
B) ikisi
C) üçü 1. A – çevrnin daxilinddir
D) dördü 2. A – çevrnin üzrinddir
E) heç biri 3. A – çevrnin xaricinddir
4. Diametri 10 sm olan çevrnin mrkzindn 9. A(–3; 4) nöqtsindn ordinat oxuna qdr olan
3 sm msafdn keçn düz xtt çevrni neç msafni tapn.
nöqtd ksir? A) 3
A) ksmir B) 5
B) 1 C) –3
C) 2 D) 4
D) 3 E) 7
E) 4
a. A(–1;1)
15. Mrkzi (2;–7) nöqtsind olub, koordinat b. A(7;4)
balancndan keçn çevrnin tnliyi c. A(–2;0)
( x a ) 2 ( y b) 2 c klind olarsa, d. A(6;–6)
c e. A(–1;0)
ifadsinin qiymtini tapn.
ab
Tdrisvahidi: 4
Bölm: 4.1Brabrsizliklr
Mövzu: 4.1.1 Brabrsizliklr
xx 1
2
A variant 5. 0 brabrsizliyini hll edin.
x3
A) 3;1 B) 3; 0
1. y x 3 funksiyasnn tyin oblastn tapn.
C) f;1 D) 3; f
A) > 3; 3@ B) >0; f
E) 1; 3
C) 3; f D) 0; f E) >3; f
2 x 1 ! 7
2. Qrafikdki trixlnmi hiss hans 6. ® brabrsizliklr sistemini
brabrsizliyin hllin uyundur? ¯18 3 x ! 2 x
hll edin.
y
A) (2; 5)
B) (3; 6)
C) (4; 8)
1 D) (4; 9)
0 2 x E) (3; 8)
A) 2 x y t 1 B) x 2 y t 1
7. x 3 x 2 t 0 brabrsizliyini hll edin.
C) x + 2 y t 2 D) 2 x + y d 2
E) 2 x y d 2 A) (– f ; –1)
B) (–1; 1)
C)
ª3 x 5 x 7 D) (– f ; 0)
3. « brabrsizliklr heytini E) ^ 0` * >1; f
¬ 2( x 3) 4 x 12
hll edin.
A) 3;1 6; f B) 3;0 6; f 8. x 2 4 x 3 d 0 brabrsizliyinin natural
hllrinin say neçdir?
C) f;3 6; f D)
E) f;-6 3; f 4
9. ! 1 brabrsizliyinin neç tam hlli var?
x
4. x 4 1 brabrsizliyini hll edin.
10. Uyunluu müyyn edin.
A) f; f
B) 1. x 2 3x 9 ! 0 a.
b. (– f ; f )
C) 1; 4 2. x 2 3x 9 0
c. (0; 6)
D) 4;1 3. x 3 9 0
2
d. (3; 9)
E) 5;1 e. (– f ; 0) (6; f )
B variant x 3
5. ! 0 brabrsizliyini hll edin.
7 3
1. y 2 x funksiyasnn tyin oblastn tapn. A) 3; 3
A) f; 2@ B) f; 2 B) 3; f
C) >0; f D) >2; f C) >0; f
E) 2; 2 D) f; 3
A)
B) 3; 3 7.
x 2
9 x 3
t 0 brabrsizliyini hll edin.
x2
C) f; f
A)
D) 0; f
B) 2; 3@
E) 2; 5
C) f; 2@ >3; f
D) > 2; 3@
3. x 2 3x 7 0 brabrsizliyini hll edin.
E) f; 2 >3; f
A) 1; 3
B) f; f
§ 15 · 2
C) 3; f 8. ¨ 4 ¸ x 3 0 brabrsizliyinin tam
© x¹
D) 3; 7
hllrinin cmini tapn.
E)
8
9. ! 1 brabrsizliyinin neç tam hlli var?
x 9
2
x
4. t 0 brabrsizliyi il eynigüclü
x
brabrsizlik hansdr? 10. Uyunluu müyyn edin.
A) x x 3x 3 ! 0 v x r3
B) x 3 x 3 ! 0 v x 0 1. x 2 2 x 1 t 0 a.
C) x x 3 x 3 t 0 2. x 2 x 1 d 0 b. {1}
2
c. (– f ; f )
D) xx 9 ! 0 v x 0 3. x 2 2 x 1 0
d. (0; 1)
E) x x 3x 3 ! 0 e. (– f ; 0) (1; f )
D variant x2
6. –5; –7 v 0 ddlrindn hans 0
x
1 brabrsizliyinin hllidir?
1. y funksiyasnn tyin oblastn
4 x 2 A) –5
B) heç biri
tapn.
C) –7
A) 2; f B) > 2; 2 @ D) 0
C) f; 2 2; f D) 0; 4 E) hams
E) 2; 2
7. y x 9 2 x funksiyasnn tyin
oblastn tapn.
2. x 2 2 x 9 ! 0 brabrsizliyini hll edin. A) > 9;2@
A) B) f; f B) f; 2@
C) 2; 7 D) 0; f C) f; 9
E) 2; 9 D) > 2;9@
E) > 2;9@
E) 2; 4 x 8
9. d 0 brabrsizliyinin neç tam hlli
x5
var?
4. I. x d 0 ; II. x t 0 ; III. x t 1 ; IV. x d 1
brabrsizliklrindn hans x ! 1 10. Uyunluu müyyn edin.
brabrsizliyi il eynigüclüdür?
1. x 2 4 x 4 d 0 a. (– f ; f )
A) I B) II C) III b.
2. x 2 4 x 4 t 0
D) IV E) heç biri c. {2}
3. x 2 4 x 4 ! 0
d. (0; 2)
e. (– f ; 2) (2; f )
5. x-in hans qiymtlrind f x x 2 1
funksiyas 15-dn böyük qiymtlr alr?
A) f; 1 15; f
B) 4; 4
C) f; 4 4; f
D) 1;15
E) 1;15
2. e 7 olarsa,
b 3 4 3 3 3 4
7. a ; , b ; , c 1; 1 , d ;
a b c d e -ni 5 5 5 5 5 5
a e d vektorları verilmişdir. Kollinear vektorlar
hesablayın.
cütünü göstərin.
A) 35
B) 28 A) a və b
c
C) 21 B) b və c
D) 14 C) a və d
E) 7
D) a və c
E) c və d
3. m-in hansı qiymətində a 4; –6 və
b 2; m vektorları kollineardır?
8. a –3; 2, b –1; 5 vektorları verilmişdir.
A) –1 B) 2 C) –2
a +2 b vektorunun uzunluğunu tapın.
D) 3 E) –3
5 12 1 2
4. a ; , b ; , c 0; –1 9. a vektorunun uzunluğu 15-ə bərabərdir.
13 13 3 3
a –3; 4 olduqda, ││-nı tapın.
vektorlarından hansıların uzunluğu vahidə
bərabərdir?
10. a –2; 6 və b vektorları arasında
A) yalnız a B) yalnız b
uyğunluğu müəyyən edin.
C) yalnız c D) a və b
E) a və c 1. b 9; 3 a. a b 7; 9
2. b 4; 12 b. a və b kollineardır
5. ABCD – paraleloqramdır. AB vektoru ilə
kollinear olan vektor hansıdır? 3. b 9; 3 c. a b 2; 6
A) CD B) BD d. a b 7; 3
C) AC D) AD e. b 12
E) BC
Tdrisvahidi: 5
A variant 74
6. an ardcllnn neç hddi 0,01-dn
n 1
kiçikdir?
1. an 3n 1 düsturu il verilmi ardclln
A) sonsuz sayda
beinci hddini tapn. B) 73
A) 14 B) 5 C) 12 C) 74
D) 4 E) 9 D) 75
E) 80
3 (1) n
2. I. xn II. xn III. xn 2n 1 2n
n n2 7. Ümumi hddi an düsturu il verilmi
ardcllqlarndan hans mhduddur? n 1
A) I v III B) II v III ardcllq üçün 4a3 7a6 cmini tapn.
C) yalnz I D) yalnz II A) 18 B) 14
E) I v II C) 20 D) 16 E) 15
3n 2 n 1
3. I. yn 1
n
n 2
II. yn 3n 1 III. yn 2 8. Ümumi hddi an düsturu il
n n
ardcllqlarndan hans artandr? verilmi ardclln neç tam hddi var?
A) yalnz III B) yalnz I
C) I v II D) yalnz II 2n
E) I v III 9. Ümumi hddi an ( 1) ndüsturu il
n
verilmi ardcllq üçün a2 a5 frqini tapn.
4. an n 2 2n ardcllnn 35- brabr olan
hddinin nömrsini tapn. n 2 9n k
A) 6 B) 7 C) 4 10. Ümumi hddi an düsturu il
D) 8 E) bel hdd yoxdur
n
verilmi ardclln tam hdlrinin say il k
arasnda uyunluu müyyn edin.
5. an 0,4n 7 ardcllnn ilk müsbt hddini
1. k=1 a. iki
tapn.
2. k=3 b. bir
A) 0,1
3. k=4 c. be
B) 0,3
d. üç
C) 0,2
e. dörd
D) 0,4
E) 0,7
B variant 39
6. an ardcllnn neç hddi 0,01-dn
2n 1
12 kiçikdir?
1. an düsturu il verilmi ardclln A) 39
5n 1
yeddinci hddini tapn. B) 38
C) sonsuz sayda
2 1 12
A) B) C) D) 40
3 3 35
E) 50
D) 7 E) 8
5 (1) n 3n
2. I. xn II. xn III. xn n2 1 7. Ümumi hddi an düsturu il verilmi
n 2
n n 1
ardcllqlarndan hans mhduddur? ardcllq üçün 5a4 8a7 cmini tapn.
A) yalnz II A) 32
B) I v III B) 28
C) yalnz I C) 33
D) I v II D) 36
E) II v III E) 30
1n 5n 1 III. yn 3 5n 2 n 5
3. I. yn II. yn 8. Ümumi hddi an düsturu il
n n 1 n
ardcllqlarndan hans azalandr? verilmi ardclln neç tam hddi var?
A) yalnz III
B) yalnz II
3n
C) I v III 9. Ümumi hddi an ( 1) ndüsturu il veril-
D) I v II n
E) II v III mi ardcllq üçün a2 2a4 cmini tapn.
3. (an) ddi silsilsind a1=0,7, d=6 olarsa, a5-i 8. (an) ddi silsilsind a19=40 olarsa, onun ilk
tapn. 37 hddinin cmini tapn.
A) 28,1
B) 30,7 9.
lk n hddinin cmi Sn=6n2–4n düsturu il
C) 19,7 hesablanan ddi silsilnin üçüncü hddini
D) 6,7 tapn.
E) 24,7
B variant 1
6. (bn) hndsi silsilsind b4= 3 , b5=7 olarsa,
2
onun ilk 5 hddinin cmini tapn.
1. Ardcllqlardan hans hndsi silsildir?
203 219
1 1 1 A) B)
A) ; ; … 16 16
3 6 9
217 218
1 1 1 C) D)
B) ; ; … 15 15
2 6 18
C) 5; 7; 9 … 217
E)
D) 5; –15; 25 … 16
E) –1; 2; –2 …
7. (bn) hndsi silsilsind b7= 2 olarsa,
2. 0,4; 1,2; … hndsi silsilsinin vuruunu
tapn. b3 b5 b7 b9 b11 hasilini tapn.
A) 6 A) 4 2
B) 0,3
C) 0,8 B) 2 2
D) 1,5 C) 5 2
E) 3 D) 4
E) 8 2
1
3. (bn) hndsi silsilsind b1=75, q olarsa,
5
onun beinci hddini tapn. 3
8. Vuruu olan sonsuz hndsi silsilnin cmi
3 9 5
A) B)
5 25 45-dir. Silsilnin ilk hddini tapn.
3 2
C) D) 3 E)
25 15 9. (bn) hndsi silsilsind b1+b2+b3=6, b4–b1=42
olarsa, onun q vuruunu tapn.
2 3
4. (bn) hndsi silsilsind b20= , q olarsa,
9 2
b23-ü tapn. 10. (bn) hndsi silsilsin aid uyunluu
3 3 4 müyyn edin.
A) B) C)
4 8 9
1 a. artandr
1 7 1. b1=60, q
D) E) 3 b. azalandr
3 9
1 c. bütün hdlri mnfidir
2. b1=– 60, q
5. (bn) hndsi silsilsind b1=20, q=2 olarsa, 3 d. n böyük hddi 20-y
onun ilk 5 hddinin cmini tapn. 1 brabrdir
A) 620 3. b1=–60, q e. n kiçik hddi –20-y
3
B) 640 brabrdir
C) 480
D) 320
E) 600
Tdrisvahidi:
Bölm:
6
1. n=1
5. Qutuda 6 a, 4 sar v 2 qara kürcik var.
Tsadüfi çxarlan 5 kürcikdn 3-ü a v 2. n=4
2-si sar olmas ehtimaln tapn. 3. n=6
5 7 7 1 1 4
A) B) C) a. b. c.
33 33 12 3 4 5
5 5
D) E) 2 3
12 36 d. e.
3 8
5. C 90q , CDAAB , A DE
1.
AC=5 sm, AD=4 sm AC 25 45
olarsa, AB trfinin D EC a. b.
uzunluunu tapn. 2. 49 49
BC 4 5
A) 7,25 sm c. d.
C B S 49 7
B) 3,75 sm 3. ADEC
C) 2,25 sm S ABC 2
e.
D) 6,25 sm 7
E) 4,25 sm
2. Sahsi 20 sm2, kiçik trfi 2 sm olan 7. Sahlri 16:25 nisbtind olan iki düzgün
paraleloqramn böyük hündürlüyünü tapn. n-bucaqlnn perimetrlri nisbtini tapn.
A) 25 sm A) 1:9
B) 5 sm B) 1:5
C) 10 sm C) 1:4
D) 4 sm D) 4:5
E) 6 sm E) 16:25
2. Diaqonallar 6 sm v 8 sm olub, 300-li bucaq 7. Mrkzi C nöqtsi olan dairnin sahsini tapn.
altnda ksin paraleloqramn sahsini tapn. A) 4 S y
5
A) 48 sm2 B) 9 S
B) 24 sm2 C) 16 S
C) 6 sm2 D) S
1
D) 12 sm2 E) 12 S B O x
E) 12 2 sm2
8. Radiusu 10 sm olan çevrnin daxilin
3. ABC üçbucann çkilmi üçbucan 30q-li buca qarsndak
C
sahsi 18 sm2 v trfini tapn (sm-l).
BD=2AD olarsa,
9. Sahlri 16 S v 4 S olan iki dair daxildn
ADC üçbucann
toxunurlar. Dairlrin mrkzlri arasndak
sahsini tapn.
msafni tapn.
A) 12 sm2 A D B
B) 6 sm2
10. ABCD brabryanl
C) 9 sm2 B C
trapesiyasnda BC=6,
D) 3 sm2
AD=10, CE A AD
E) 6 2 sm2 olarsa, uyunluu A D
E
müyyn edin.
4. Sahsi 28 sm2, katetlrindn biri 7 sm olan
S ABC
düzbucaql üçbucan ikinci katetinin 1. 1 5
uzunluunu tapn. S ABCD a. b.
2 16
A) 6 sm S ACE 3 3
2.
B) 14 sm S ABCD c. d.
C) 7 sm
8 16
SCED 1
D) 4 sm 3. e.
E) 8 sm S ABCD 8
3x 1 4x
4. f ( x) funksiyasnn tyin oblastn 9. t 0 brabrsizliyinin tam hllrinin
x 6
x 2 3x
cmini tapn.
tapn.
A) ( f; f ) A) –11
B) –5
B) (f;0@ >3; f) C) –1
C) ( f;0) D) 0
D) (f;0) (3; f ) E) 10
E) ( f;3)
10. (an) ddi silsilsind a9=5,2, a17=7,6 olarsa,
2 silsilnin frqini tapn.
5. b19=36, q= olan (bn) hndsi silsilsind A) 0,3
3
b21-i tapn. B) 0,4
A) 16 B) 81 C) 24 C) 0,2
D) 32 E) 36 D) –0,8
E) –0,4
12. Birinci dd ikincidn 2 df, üçüncüdn 3 19. (bn) sonsuz hndsi silsilsi üçün uyunluu
df, dördüncüdn 4 df, beincidn 5 df müyyn edin.
v altncdan 6 df kiçikdir. Bu ddlrin n 2
böyük frqi 20 olarsa, onlarn ddi ortasn 1. b1 45, q
3
tapn. 2
A) 12 2. b1 5, q
3
B) 14 1
C) 16 3. b1 6, q
3
D) 21 a. azalandr
E) 18 b. artandr
c. S=9
C3 11 d. S=27
13. Hesablayn: 6
.
5 P3 3 e. S=–15
A) 4
B) 8 20. Uyunluu müyyn edin.
C) 2 1. 1;3;7;13;...
D) 1 1 3 9
2. ; ; ;...
E) 6 17 17 17
1 3 5
3. ; ;1; ;...
14. Bir zr v bir metal pul atldqda 6 xal v 2 4 4
kil üzü dümsi ehtimaln tapn.
a. artan ddi silsildir
5 5 1
A) B) C) b. artan hndsi silsildir
12 24 12
c. azalan ddi silsildir
1 7
D) E) d. azalan hndsi silsildir
24 12
e. artan ardcllqdr, ancaq n ddi, n d
hndsi silsil deyil
15. (bn) hndsi silsilsind b3=18, b4=54 olarsa,
b1-i tapn.
5. (x2–9)(x2+2) t 0 brabrsizliyini hll edin. 10. (an) ddi silsilsind a19=30, a33=2 olarsa,
A) (2; 2] [3; f) a14-ü tapn.
B) (f; 2] [2; 3] A) 16
B) 18
C) (f; 3] [3; f)
C) 20
D) [–3; 3] D) 24
E)
E) 40
11. Ardcllqlardan hans ddi silsildir? 17. a5+a17=12 olan (an) ddi silsilsind a11-i
A) xn =3n+1 tapn.
3
B) x n
n2 18. (an) ddi silsilsind a13+a18=4,2 olarsa,
onun ilk 30 hddinin cmini tapn.
C) xn = n 1
D) xn =2n
19. Uyunluu müyyn edin.
3
E) x n
n
1. a 33 9
12. a4=18 v a9=38 olan (an) ddi silsilsind 2. a 2 4 5
d-ni tapn.
3. a 6 3
A) 5
B) 4
a. 2<a<3
C) 3
b. 6<a<7
D) 6
c. a>11
E) 8
d. 10<a<11
e. 5<a<6
13.
lk n hddinin cmi Sn=2n(n–3) düsturu il
hesablanan (an) ddi silsilsind a5 -i tapn.
20. Ümumi hddin düsturu il verilmi
A) 12
ardcllqlar üçün uyunluu müyyn edin.
B) 20
C) 8 n
D) 14 1. an
n 1
E) 9
2. an n2 1
14. a3+a8=21 olan (an) ddi silsilsind S10-u 1
3. an
tapn. 4n
A) 210
B) 105 a. a1 a4 1,3
C) 165 b. a4 a2 12
D) 157,5 c. 4a4–a1=0
E) 96
d. a4 a1 0,3
e. 2a2+4a4=0,5
15. 18; 12; 8; … sonsuz hndsi silsilsinin
cmini tapn.
b1q n 1
B) 7. (x2–1)(x2+4) d 0 brabrsizliyini hll edin.
q 1
A) [–1; 1]
b1q n 1 B) (f; 1] [1; f]
C)
q 1 C) [–1; 4]
D) b1 q n 1 D) [–1; 2]
b1 ( q n 1) E)
E)
q 1
2
8. b1= , q=3 olan (bn) hndsi silsilsind b4-ü
2. 24+12+6+3+… sonsuz hndsi silsilsinin 9
cmini tapn. tapn.
A) 48 B) 54 C) 60 A) 12
D) 80 E) 90 B) 18
C) 6
D) 24
3. (bn) hndsi silsilsind b7=9 olarsa, b6 b8
E) 9
hasilini tapn.
A) 18 B) 27 C) 9
D) 81 E) 54
6 x 12
9. t 1 brabrsizliyinin n böyük
4. 16–x t 0 brabrsizliyinin tam hllrinin
2 2x 8
sayn tapn. mnfi tam hllini tapn.
A) 6 A) –4
B) 7 B) –5
C) 8 C)
D) 9 D) –3
E) sonsuz sayda E) –2
11. 10 agirddn neç müxtlif üsulla üç-üç 16. b6=96 v b3=12 olan (bn) hndsi silsilsind
növbtçi seçmk olar? birinci hddi tapn.
A) 80
B) 140 17. b11=18 olan (bn) hndsi silsilsind b7 b15
C) 160 hasilini tapn.
D) 120
E) 100 18.
lk n hddinin cmi Sn=2n(n–1) düsturu il
hesablanan (an) ddi silsilsind a7-ni tapn.
12.
ki zr atldqda 9 xal dümsi ehtimaln
tapn. 19. Uyunluu müyyn edin.
1 5 4 3
A) B) C) 1. a 2 11
9 18 9
2. a 33 5
5 1
D) E)
9 18 3. a 7 2
a. a<3
13. Birinci dd ikincidn 2 df, üçüncüdn 3
b. 7<a<8
df, dördüncüdn 4 df, beinçidn 5 df
c. 4<a<5
v altncdan 6 df kiçikdir. Bu ddlrin
d. 5<a<6
ddi ortas 14 olarsa, onlarn n böyük
e. a>9
frqini tapn.
A) 24 20. Ümumi hddin düsturu il verilmi ardcllq
B) 16 üçün uyunluu müyyn edin.
C) 22
D) 20 1. an 2n2 1
E) 18 1
2. an
2n
14. a7+a13=32 olan (an) ddi silsilsind a10 -u n
3. an
tapn. n2
A) 24
B) 8 a. a1 4a4 1
C) 4 b. a3 a2 10
D) 16
c. a2 2a4 0,5
E) 28
d. a2 a3 1,1
2. M(4; 2) v N(8; –5) nöqtlri verilmidir. 7. Daxili bucaqlarnn cmi 1260° olan düzgün
çoxbucaqlnn hr bir daxili bucan tapn.
MN vektorunun koordinatlarn tapn.
A) 60°
A) ¢–4; 3²
B) 108°
B) ¢4; –3² C) 135°
C) ¢12; –7² D) 140°
D) ¢3; –4² E) 150°
E) ¢4; –7²
8. Uzunluu 4 S sm olan çevrnin daxilin
3. Daxili bucaqlar 1, 3, 6, 8 ddlri il mütna- çkilmi brabrtrfli üçbucan trfini
sib olan qabarq dördbucaqlnn n kiçik tapn.
bucan tapn.
A) 2 3 sm
A) 100°
B) 60° B) 4 sm
C) 20° C) 2 sm
D) 180° D) 2 2 sm
E) 30° E) 3 sm
11. Verilmi çevrnin daxilin çkilmi düzgün 16. Kateti 6 2 sm olan brabryanl düzbucaql
yeddibucaqlnn, skkizbucaqlnn v üçbucan xaricin çkilmi çevrnin
doqquzbucaqlnn a7, a8, a9 trflrini radiusunu tapn (sm-l).
müqayis edin.
A) a7<a8<a9 17. Sahsi 49 sm2 olan kvadratn perimetrini
B) a7<a9<a8 tapn (sm-l).
C) a9<a8<a7
D) a9<a7<a8 18. kil sasn y
E) a7=a8=a9 3tgD+8ctgD-n
hesablayn.
12. Çevrnin daxilin çkilmi ABC üçbucanda D
2. Paralel köçürmd (–1; 2) nöqtsi (3; 3) nöq- 8. Kateti 2 sm olan brabryanl düzbucaql
tsin çevrilirs, hans nöqt (5; 5) nöqtsin üçbucan daxilin çkilmi çevrnin
çevrilr? radiusunu tapn.
A) (1; 4) A) 2 sm
B) (0; 3)
B) 2 2 sm
C) (1; 3)
D) (2; 2) C) 2 2 sm
E) (2; 4) D) 2 2 sm
E) 1 sm
3. Trfi 12 sm olan düzgün dördbucaqlnn
daxilin çkilmi çevrnin uzunluunu tapn. 9. Radiusu R olan çevrnin daxilin trfi a olan
A) 12S sm düzgün n-bucaql çkilmidir. Bu çevrnin
B) 18S sm xaricin çkilmi düzgün n-bucaqlnn
C) 24S sm trfini tapn.
D) 20S sm 2aR aR
A) B)
E) 26S sm aR 4R2 a2
2aR 2aR
4. Qabarq dördbucaqlnn daxili bucaqlar C) D)
4R a
2 2
R2 a2
2, 4, 5, 7 ddlri il mütnasibdir.
aR
n böyük buca tapn. E)
A) 160° B) 40° C) 80° R2 a2
D) 100° E) 140°
10. Radiusu 6 3 sm olan çevr xaricin çkil-
5. Daxili buca xarici bucandan 4 df böyük mi brabrtrfli üçbucan trfinin uzun-
olan düzgün çoxbucaqlnn neç trfi var? luunu tapn.
A) 8 A) 12 sm
B) 10 B) 18 sm
C) 11 C) 24 sm
D) 12 D) 36 sm
E) 14 E) 28 sm
A variant 6.
x 3 2x
tnliyinin köklrinin
2x 3 2 3 2
cmini tapn.
1. f(x)= x 1 funksiyasnn tyin oblastn
tapn. A) –1,5 B) 0 C) 2 3
A) [1; +f) D) –2 3 E) 1,5
B)
C) [–1; 1]
D) (–f; +f) x y 8,
7. ® 2 sistemindn xy hasilini
¯ x y 16 2 xy
2
E) (0; +f)
tapn.
2. Hans funksiyann y A) 1
qrafiki verilib? B) –12
1 x C) 10
A) y –(x–1)2–1 0
D) –10
B) y –(x–1)2 -1
-2 E) 12
C) y –(x+1)2–1
D) y =(x–1)2+1
E) y –x2–2 8. a1 –8, d=2 olan ddi silsilnin 21-ci hddini
tapn.
A) 32
B) 40
C) 42
3. 14 6 5 14 6 5 ifadsinin D) –48
qiymtini hesablayn. E) –32
A) 2 5 B) 0 C) 6
D) 2 5 E) –6 9. a4+a15 =620 olan (an) ddi silsilsind S18-i
tapn.
A) 5550
4. x–0,5x2,5=9 tnliyini hll edin. B) 5570
A) –3 C) 5560
B) 3 D) 5580
C) r 3 E) 4095
D) 0; 3
E) 9
5 C3 5 C 4
10. Hesablayn. -i hesablayn.
4 C 2 4 C3
2x 1
5. d 1 brabrsizliyinin n kiçik tam A) 0,5 B) 1
x 1
C) 1,5 D) 2,5
hllini tapn.
E) 6
A) 0 B) –1 C) –2
D) 2 E) 3
2 a3
11. 15; 5; 1 ; … sonsuz hndsi silsilnin 18. an ddi silsilsind 1 v
3 a5
cmini tapn.
a1 a7 36, d ! 0 olarsa, bu ardclln ilk
A) 22
9 hddinin cmini tapn.
B) 23,5
C) 24,5
19. Uyunluu müyyn edin.
D) 25,5
1. 3x 2 2 x 5
E) 22,5
2. 5 x 2 3x 2
12. y=x2+4x+1 parabolas il y=2x–6 düz xttinin 3. x 2 7 x 12
ksim nöqtlrinin koordinatlarn tapn. a. köklri 1 v –0,4-dür
A) ksimirlr b. köklri 3 v 4-dür
B) (2; 1), (0; 0) 2
c. köklri –1 v 1 -dür
C) (3; –1), (–1; 3) 3
D) (–2; –12), (0; 1) d. n kiçik qiymti –0,25-dir
E) (0; 1), (0; –6) e. n kiçik qiymti –2-dir
1
§ 1 ·4
14. ¨ 6 2 ¸ : a 6 b10 4 ifadsini sadldirin. y
©a b ¹
1 a3 2
A) ab2 B) C) 2.
3 3
a b b3
D) a2b2 E) b2 1 x
0
y
x3 mx 14
15. m-in hans qiymtind ksri
x2 2
3.
ixtisar olunandr?
–1 0 x
1 2 6
16. 2
x 2x 2 x 2x 3
2
x 2x 4
2
a. y 2( x 1)2
tnliyini hll edin.
b. y 2( x 1)
2
c. y 2 x 1
2
x 5
2
17. x 1 brabrsizliyinin
d. y x 2
2
B variant 6.
x 3 2x
tnliyinin köklrinin
2 3 x 5x 3
1. f(x)= x 2 funksiyasnn tyin oblastn cmini tapn.
tapn. A) 3
A) (0; +f)
B) – 3
B) (–2; 2)
C) [0; 2) C) 0
D) [–2; +f) D) 2 3
E) [2; +f) E) 2 3
2. Hans funksiyann y
qrafiki verilib? x y 7 ,
7. ® 2 sistemindn xy hasilini
A) y –(x–1)2+1 ¯ x y 9 2 xy
2
B) y=(x–1)2–1 tapn.
C) y=(x+1)2–1
A) 10
D) y=(x–1)2 0 1
x B) –9
E) y –x2+1 -1
C) –8
D) –10
E) 8
3. 15 6 6 15 6 6 ifadsinin qiymtini
hesablayn. 8. a1 =3, a7 –9 olarsa, (an) ddi silsilsinin
A) 6 –29-a brabr olan hddinin nömrsini tapn.
B) 2 6 A) 16
C) 0 B) 17
D) –6 C) 18
E) – 2 6 D) 19
E) 22
4. x0,5x1,5=1 tnliyini hll edin.
9. a3+a14 =420 olan (an) ddi silsilsind S16-n
A) –1
tapn.
B) r 1
C) 1 A) 3200
D) 0; 1 B) 3350
E) 0 C) 3340
D) 3330
5x 7 E) 3360
5. d 1 brabrsizliyinin n böyük tam
x 1
hllini tapn. 10. 10 agirddn neç müxtlif üsulla iki
A) –2 növbtçi seçmk olar?
B) 0 A) 30
C) 1 B) 35
D) –1 C) 60
E) 2 D) 50
E) 45
1 1 x 2 2x 7
11. 1; ; ; … sonsuz hndsi silsilnin 16. x 2 2 x 4 tnliyini hll edib,
2 4 x 2x 3
2
10 1. f(x)=(x-1)2+3
14. . x 4 x 2
2
2 tnliyinin kökl- 2. f(x)=–(x+1)2+3
x 4x 5
rinin cmini tapn. 3. f(x)=(x+1)2–3
A) 6
a. (–f; 1] intervalnda azalr, [1; +f)-da artr
B) 7
b. (–f; 3] intervalnda azalr, [3; +f)-da artr
C) 8
D) 5 c. (–f; –1] intervalnda azalr, [–1; +f)-da
E) 9 artr
d. (–f; –1] intervalnda artr, [–1; +f)-da
x3 nx 2 16 azalr
15. n-in hans qiymtind ksri e. (–f; 1] intervalnda artr, [1; +f)-da azalr
x2
ixtisar olunandr?
C variant x 3
2
6. ! x 1 brabrsizliyini hll edin.
A) ( f; 2)
1 B) (0; f )
1. f(x)= funksiyasnn tyin oblastn tapn.
x 1 C) ( f; 2)
A) (1; +f) D) (2; f)
B) [1; +f) ) ( 2; f )
C) (–f; 1)
D) (0; +f) x y 4,
E) (–1; 1) 7. ® 2 sistemindn y2 -n
¯ x 2 xy 2 y
2
25
2. Hans funksiyann tapn.
y
A) 9
qrafiki verilib?
B) 10
A) y –x2+1 C) 16
1
B) y=(x–1)2+1 x D) –1
C) y –(x–1)2+1 -1 0 E) 4
D) y=(x+1)2–1
E) y –(x+1)2+1 8. a1 –2, a20 –192 olan (an) ddi silsilsinin
–92-y brabr olan hddinin nömrsini
tapn.
1 1
§ b2 a 2 · 2 § 1 · 2 A) 11
3. ¨¨ 4
¸ :¨ 2
¸ © b a 2 ¸¹ ifadsini B) 10
© a ¹ C) 9
sadldirin. D) 12
E) 14
1 ba
A) a2 B) C)
a2 a2 9. a1+a2+a3+…+ a17 =136 olan (an) ddi
b a
2 2
1 silsilsind a6+a12 cmini tapn.
D) E) A) 18
a2 a3
B) 14
C) 16
4. 28 10 3 28 10 3 ifadsinin D) 20
qiymtini hesablayn. E) 15
A) 20 3 B) –10 C) 10 10. Qutuda 4 a, 4 sar v 2 qara kürcik var.
D) 0 E) – 20 3 Tsadüfi çxarlan 5 kürcikdn üçünün a v
ikisinin sar olmas ehtimaln tapn.
1 3
5 1
5. x 2 x 2 16 tnliyini hll edin. A) B)
33 33
A) –4
2 5
B) 0; 4 C) D)
21 21
C) 8
7
D) r 4 E)
E) 4 33
2. f ( x) x 2 3
14. Hans dd n böyükdür?
3. f ( x) x2 3
A) 3 11
a. f; 2@ intervalnda azalr, > 2; f -da
B) 6 120
artr
C) 5
b. f; 2@ intervalnda artr, > 2; f -da
D) 1
E) 2 azalr
c. f; 2 @ intervalnda artr, > 2; f -da azalr
D variant x 3
2
6. x 1 brabrsizliyini hll edin.
A) (0; f )
1. f(x)= 1 x funksiyasnn tyin oblastn B) ( 2; f )
tapn.
C) (4; f)
A) [–1; 1]
B) (–f; 1] D) ( f; 2)
C) ) ( f; 4)
D) (–1; 1)
E) [1; +f) x y 3,
7. ® 2 sistemindn xy
¯ x 3xy y x y
2
2
2. Hans y hasilini tapn.
funksiyann qrafiki A) 4
verilib? 2 B) –4
A) y=(x–1)2+1 C) 3
1
B) y=(x–1)2+2
D) –3
C) y=(x+1)2+1 0 1
E) 2
D) y – (x–1)2+1
E) y=x2+1 8. a1 =7, d=4 olarsa, (an) ddi silsilsinin 18-ci
1 hddini tapn.
1
3. §¨ 10 2 ¸ : ·4
1
a2b2 4 ifadsini sadldirin. A) 75
©a b ¹ B) 68
1 C) 73
A) 3
a D) 65
1 E) 74
B) 3
ab 9. a1+a2+a3+…+ a19 =171 olan (an) ddi
C) a2 silsilsind a4+a16 cmini tapn.
D) a3b A) 15
1 B) 20
E) 2
a C) 22
D) 16
E) 18
4. 16 6 7 16 6 7 ifadsinin
qiymtini hesablayn. 10.
ki zr atldqda 10 xal dümsi ehtimaln
A) –16 tapn.
B) 12 7 1
A)
C) 32 9
D) 6 5
B)
E) 4 7 12
4
1 5
C)
9
5. x 2 x 2 4 tnliyini hll edin. 1
A) –2 B) 2 D)
12
C) 0; 2 D) r 2
E) 4 5
E)
18
11. 9; –3; 1; … sonsuz hndsi silsilnin cmini 18. an 9,19 (n 4,7)2 düsturu il verilmi
tapn.
ardclln n N n böyük hddini tapn.
A) 5,75
B) 6,75
C) 6,25 19. Uyunluu müyyn edin.
D) 6
E) 7,5 1. 8 x 2 10 x 3
2. 2 x 2 x 3
12. 3 16a5 b6 ifadsind vuruu kök iarsi 3. 8 x 2 5 x 3
altndan çxarn.
a. vuruqlarndan biri (2x–3)-dür
A) 2ab2 3 a
b. vuruqlarndan biri (x+1)-dir
B) 2ab2 3 2a c. vuruqlarndan biri (x–1)-dir
3 d. vuruqlarndan biri (2x+3)-dür
C) 2ab2 2a 2
e. vuruqlarndan biri (4x–1)-dir
D) 2ab2 a
E) 4ab ab 2 20. Uyunluu müyyn edin.
y
13. Hans tnliyin hlli yoxdur?
A) x6=7 x
1. –1 0 1
B) x5 –2
C) x4 –16 –2
D) x6=0
y
E) x7 –3
b. y 2x 2
3x 9 2
16. x tnliyini hll edin, (5–x)
3 x x 3 c. y x 2 3x
ifadsinin qiymtini tapn.
d. y x 2 3x
x 3 ax 6 e. y 2( x 1)
2
17. a-nn hans qiymtind ksri
x3
ixtisar olunandr?
4. ABCD trapesiyasnda B C
9. xc x 2 v yc y 1 düsturlar il verilmi
ABD=BCD, paralel köçürmd (–2; 4) nöqtsi hans
BD=16 sm v A D nöqty çevrilir?
BC=10 sm olarsa, A) (0; 0) B) (4; 3)
AD oturacan C) (–4; 5) D) (0; 3)
tapn. E) (4; 5)
A) 26 sm B) 25,8 sm
C) 25,6 sm D) 24 sm E) 27 sm 10. Uzunluqlar 5 sm v 8 sm olan iki trfi
arasndak buca 60q olan üçbucan xaricin
5. PA=4 sm, AB=12 sm, P C çkilmi çevrnin radiusunu tapn.
PD=20 sm olarsa, A
7 3 3 3
PC-ni tapn. A) sm B) sm
3 7
D 9 3 6 2
B C) sm D) sm
A) 4 sm B) 5,2 sm 7 5
C) 3,2 sm D) 4,8 sm 7 2
E) 2,4 sm E) sm
9
11. Hr bir daxili buca 120q olan düzgün n- 17. Radiuslar 8 v 3 olan çevrlr xaricdn
bucaqlnn neç trfi var? toxunurlar. Onlarn iki ortaq xarici
A) 6 toxunanlar çkilmidir. Toxunanlarn
B) 8 ksim nöqtsindn kiçik çevrnin
C) 10 mrkzin qdr olan msafni tapn.
D) 9
E) 12 18. ABCD trapesiyasnda
BAC CDA, AD 20, AC 12, CD 9
12. Qabarq skkizbucaqlnn neç diaqonal olarsa, AB-ni tapn.
var?
A) 15 B C
B) 18
C) 20 A D
D) 16
E) 14
19. Trfi 12, kor buca 120° olan romb üçün
13. Hans rtlr ödndikd ax+by+c=0 düz xtti
uyunluu müyyn edin.
absis oxuna paralel olur?
A) a z 0, b 0, c 0 1. Hündürlüyü
B) a 0, b z 0, c z 0 2. Kiçik diaqonal
C) c=0 3. Böyük diaqonal
D) b z 0, c z 0 a. 12
E) c z 0 b. 6 3
c. 6
14. Radiusu 6 sm olan çevrd uzunluu 3S sm d. 18
olan qövsün bucaq ölçüsünü radianla ifad
e. 12 3
edin.
S S S
A) B) C) 20. Uyunluu müyyn edin. Üçbucaqda x-in
4 6 2
mümkün natural qiymtlrinin cmini tapn.
S 2S
D) E)
3 3
8
6
15. Katetlri 5 v 12 olan düzbucaql üçbucan
daxilin v xaricin çkilmi çevrlrin x
mrkzlri arasndak msafnin kvadratnn
iki mislini tapn. 1. – üçbucan n böyük bucadr a. 7
2. – üçbucan n kiçik bucadr b. 55
16. Hipotenuza çkilmi tnböln hipotenuzu
1: 3 nisbtind bölürs, bu düzbucaql 3. – iti bucaqdr c. 42
üçbucan hipotenuzuna çkilmi medianla d. 36
tnböln arasndak bucan drc ölçüsünü e. 12
tapn.
11. Daxili bucaqlarnn cmi 1260q olan qabarq 17. Radiuslar 4 v 9 olan iki çevr xaricdn
çoxbucaqlnn neç trfi var? toxunurlar. Onlarn iki ortaq xarici
A) 10 toxunanlar çkilmidir. Toxunanlarn
B) 9 ksim nöqtsindn böyük çevrnin
C) 8
mrkzin qdr olan msafni tapn.
D) 7
E) 11
18. ABCD trapesiyasnda B C
12. Diaqonallarnn say 9 olan qabarq
çoxbucaqlnn trflrinin sayn tapn. BAD BDC ,
A) 5 BC 5, CD 6, BD 8 A D
B) 6 olarsa, AB-ni tapn.
C) 7
D) 8
E) 9 19. Trfi 18, iti buca 60° olan romb üçün
13. Hans rtlr ödndikd ax+by+c=0 düz xtti uyunluu müyyn edin.
ordinat oxuna paralel olur? 1. Hündürlüyü
A) a z 0, b 0, c z 0 2. Kiçik diaqonal
B) a 0, b z 0, c 0 3. Böyük diaqonal
C) c=0
a. 24
D) b z 0
E) a=0, b=0 b.18
c. 18 2
14. AB vektorunun d. 9 3
y
koordinatlarn tapn. B
5
A) ¢3; 4² e. 18 3
B) ¢7; 0² A
C) ¢4; 5² -3 4 x 20. Uyunluu müyyn edin.
D) ¢7; 5² Üçbucaqda x-in mümkün natural qiymtlrinin
E) ¢1; 5² cmini tapn.
JJJG JJJJG
C variant 6. ON OM -i tapn.
y
A) 6 N
3
1. ABCD paraleloqramnda AB=3 sm, BC=6 sm B) 26
v D=60q olarsa, BAC-ni tapn. 2 M
C) 12 x
A) 45q B) 60q C) 90q O 3
D) 12 -4
D) 30q E) 20q
E) 19
2. ABC üçbucanda AC=12 sm v A=120q
olarsa, AB trfin çkilmi hündürlüyü 7. Katetlri 6 sm v 8 sm olan düzbucaql
tapn. üçbucan xaricin çkilmi çevrnin
A) 17 sm radiusunu tapn.
A) 4 sm B) 5 sm C) 6 sm
B) 3 2 sm
D) 3 5 sm E) 3 sm
C) 6 3 sm
D) 4 2 sm 8. 60q-li qövsünün uzunluu 17S sm olan
E) 15 sm çevrnin uzunluunu tapn.
A) 102S sm B) 51S sm
3. Hans rt ödndikd ax+by+c=0 düz xtti C) 68S sm D) 60S sm
koordinat balancndan keçir? E) 90S sm
A) a=0, b z 0
B) a z 0, b 0 9. Düzgün üçbucan daxilin çkilmi çevrnin
C) c=0 radiusu 16 3 sm olarsa, xaricin çkilmi
D) a z 0, c z 0 çevrnin radiusunu tapn.
E) b z 0, c z 0
A) 16 6 sm B) 32 3 sm
4. Xaricin çkilmi çevrnin radiusu 10 sm olan C) 24 2 sm D) 18 6 sm
üçbucan 60q-li buca qarsndak E) 20 3 sm
trfinin uzunluunu tapn.
A) 5 3 sm 10. Hündürlüklri 8 sm v 12 sm, sahsi 144 sm2
B) 10 3 sm olan paraleloqramn perimetrini tapn.
A) 64 sm 62 sm
C) 15 3 sm
C) 60 sm 80 sm
D) 18 sm
E) 72 sm
E) 8 2 sm
11. Sahsi 24 sm2, diaqonallarndan biri 6 sm
5. Hr bir daxili buca hr bir xarici bucandan olan rombun trfini tapn.
3 df böyük olan düzgün çoxbucaqlnn neç A) 5 sm
trfi var? B) 6 sm
A) 6 C) 8 sm
B) 5
C) 8 D) 4 2 sm
D) 7 E) 4 3 sm
E) 10
11. Sahsi 25 sm2 olan düzbucaql üçbucan iti 15. Radiusu 3 2 olan çevr daxilin çkilmi
bucaqlarndan biri 20q, sahsi 64 sm2 olan düzgün 12 bucaqlnn sahsini tapn.
ikinci düzbucaql üçbucan iti bucaqlarndan
biri is 70q-dir. Üçbucaqlarn perimetrlrinin 16. Sahsi 18 olan kvadratn xaricin çkilmi
nisbtini tapn. çevrnin radiusunu tapn.
A) 5:13
B) 25:64
17. Radiusu 2 3 , qövsünün drc ölçüsü 210°
C) 5:8
olan dair seqmentinin sahsini tapn ( =3
D) 8:13
qbul edin).
E) 3:5
1 AD 2 AE 3
12. Sahsinin hisssi 9 S sm2 olan dairnin 18. , , B
4 DC 3 EB 5
45, EF & AC
%
)
.
diametrini tapn. S E
K
F
6. ABC üçbucanda Á
F variant AD=DE=EC,
1. Hipotenuzu katetlrinin birindn iki df
S'DBE =13 sm2
böyük olan düzbucaql üçbucan böyük iti olarsa, S'ABC ni -ni
bucan tapn. À Ú
tapn. Ä Å
A) 85q B) 30q
C) 45q D) 60q A) 42 sm2
E) 40q B) 26 sm2
C) 19,5 sm2
2. DAM CBM , A C D) 32,5 sm2
AD=9 sm, M E) 39 sm2
AM=6 sm v
BM=2 sm olarsa, D B 7. ABC üçbucanda A=100q; B=50q v AK
BC-ni tapn. tnbölndir. Hans münasibt dorudur?
A) 2,4 sm B) 4 sm A) ' ABK a ' ACK
C) 2,5 sm D) 1,5 sm B) ' ABC a ' ABK
E) 3 sm C) ' ABC a ' KAC
D) ' ABK= ' CAK
3. Uzunluu 36 sm olan çevrnin 40q-li qövsü- E) ' ABC= ' ABK
nün uzunluunu tapn.
A) 6 sm B) 4 sm 8. Perimetrlri 2:3 nisbtind olan iki oxar
C) 9 sm D) 10 sm çoxbucaqlnn sahlri nisbtini tapn.
E) 8 sm A) 2:3
B) 4:9
4. Sahlri 1:16 nisbtind olan iki dairdn ki- C) 2:5
4 D) 9:25
çiyinin radiusu sm olarsa, böyüyünün çev- E) 4:25
S
rsinin uzunluunu tapn.
A) 48 sm 9. Katetlrindn biri 5 sm, digri is
B) 64 sm hipotenuzdan 1 sm kiçik olan düzbücaql
C) 32 sm üçbücan sahsini tapn.
D) 40 sm A) 50 sm2
E) 42 sm B) 20 sm2
C) 25 sm2
5. O nöqtsi radiuslu r olan D) 30 sm2
çevrnin mrkzidir. E) 40 sm2
B A
120q
OA OB OC -ni 10. A(–3; 5), B(–1; 5), C(7; 0) nöqtlri
120q O JJJG JJJG
tapn. ) verilmidir. AB AC -ni tapn.
A) 3r C A) 18
B) 0 B) 22
C) r 3 C) 13
D) 2r D) 11
E) 2 E) 31
11. Xaricin çkilmi çevrnin radiusu 12 sm 17. Radiusu 3 2 , qövsünün drc ölçüsü 150°
olan kvadratn daxilin çkilmi çevrnin
olan dair seqmentinin sahsini tapn ( =3
diametrini tapn.
qbul edin).
A) 6 sm
B) 6 2 sm 18. ABC üçbucanda
C) 6 3 sm EK||BC, A
D) 4 3 sm AK 3 CD 5
, , E K
KB 2 DB 3 F
E) 4 2 sm
SAEF 18 olarsa, C D
B
12. 40°-li bucaa uyun dair sektorunun sahsi S ABC -ni tapn.
4 olan dairnin daxilin çkilmi düzgün
altbucaqlnn trfinin uzunluunu tapn. 19. BE A AC , AD DC , BF FC olarsa, ABC
A) 6 üçbuca üçün uyunluu müyyn edin.
B) 9
C) 3 B
D) 2 3
F
E) 3 2
A D E C
13. Trflri 4, 5, 7 olan uçbucan kiçik
bucann kosinusunu tapn. 1. Median a. BE
23 24 29
A) B) C) 2. Orta xtt b. BD
35 35 35
31 32 3. Hündürlük c. DF
D) E)
35 35 d. AD
e. EF
14. Trflri 5, 13 v 12 olan üçbücan böyük
trfin çkilmi mediann uzunluunu tapn. 20. ABCD – paraleloqram (O diaqonallarn
A) 6 ksim nöqtsidir) üçün uyunluu
B) 2,5 müyyn edin.
C) 5,5
D) 5 1. ABCD – rombdur
E) 6,5 2. ABCD – düzbucaqldr
3. ABCD – kvadratdr
4. Çevrnin AB v CD A 3 2
C 9. Sahsi sm olan brabrtrfli üçbucan
vtrlri M nöqtsind
3
ksiir. AB=22 sm, M D tnbölnini tapn.
CD=20 sm v AM=6 sm
A) 1 sm
olarsa, CM v DM-i B
tapn. B) 1,5 sm
A) 8 sm v 12 sm C) 2 sm
B) 13 sm v 7 sm D) 1,8 sm
C) 11 sm v 9 sm E) 1,4 sm
D) 6 sm v 14 sm
E) 10 sm v 10 sm 10. Hipotenuzu 8 sm, iti bücaqlarndan biri
digrindn iki df böyük olan düzbucaql
5. Kvadratn neç simmetriya oxu var? üçbucan sahsini tapn.
A) 1 A) 8 2 sm2
B) 2 B) 8 3 sm2
C) 3
C) 16 sm2
D) 4
E) yoxdur D) 9 2 sm2
E) 18 sm2
11. Trflri 4 sm, 5 sm v 7 sm olan üçbucan 16. Radiusu 14 olan çevrnin daxilin
xaricin çkilmi çevrnin radiusunu tapn. çkilmi trapesiyann böyük oturaca
30 6 mrkzdn keçir v kiçik oturacaq
A) sm radiusa brabrdir. Trapesiyann
25
perimetrini tapn.
30 6
B) sm
29 17. Trflri 5, 12, 3 olan üçbucan sahsini
35 6 tapn.
C) sm
24
D) 2 sm 18. Oturacaqlar 9 v 19 olan brabryanl
E) 3 sm trapesiyann diaqonallar qarlql
perpendikulyardrsa, onun sahsini tapn.
12. Oturacaqlar 6 sm v 10 sm, diaqonal 10 sm
olan brabryanl trapesiyann sahsini tapn. 19. Uyunluu müyyn edin.
A) 45 sm2 O nöqtsi ABC üçbucann daxilin çkilmi
B) 42 sm2 çevrnin mrkzidir.
C) 54 sm2
D) 50 sm2 B
E) 48 sm2
O
A
13.
ki hündürlüyü 3 v 7 olan üçbucan üçüncü
hündürlüyünün mümkün olan tam C
qiymtlrinin cmini tapn.
A) 7 1. B 90q a. AOB 110q
B) 9 2. A 60q b. AOC 135q
C) 11
3. C 40q c. BOC 120q
D) 12
d. AOC 90q
E) 15
e. AOB 80q
14. Qabarq 9 bucaqlnn n çoxu neç daxili
buca 50°-dn kiçik ola bilr? 20. Uyunluu müyyn edin.
A) 1 1. Simmetriya oxu yoxdur
B) 2 2. 2 simmetriya oxu var
C) 3
3. 4 simmetriya oxu var
D) 6
E) 7 a. paraleloqramn
b. rombun
15. AB – toxunan, B c. düzbucaqlnn
A
O – çevrnin d. kvadratn
mrkzi, AB=6, D F e. brabryanl trapesiyann
C
AD=3, FC=4, O
FE=8 olarsa, BF-i
E
tapn.
E) 4 3 sm2 mrkzidir.
a. AOB 150q
13.
ki hündürlüyü 2 v 5 olan üçbucan üçüncü 1. A 30q b. AOB 110q
hündürlüyünün mümkün olan tam 2. B 100q c. AOC 140q
qiymtlrinin cmini tapn. 3. C 40q d. BOC 105q
A) 15
e. BOC 125q
B) 12
C) 9
D) 7 20. Uyunluu müyyn edin.
E) 5 1. Bir simmetriya oxu var
2.
ki simmetriya oxu var
14. Qabarq 8-bucaqlnn n çoxu neç daxili 3. Dörd simmetriya oxu var
buca 70°-dn kiçik ola bilr?
A) 1 a. rombun
B) 2 b. kvadratn
C) 3 c. brabryanl trapesiyann
D) 6 d. paraleloqramn
E) 7 e. çevrnin
Riyaziyyat fənnindən təqdim edilmiş bu test blokunda buraxılış imtahanının birinci mərhələsi üzrə
yeni təhsil proqramı (kurikulum) əsasında Ədədlər və əməllər, Cəbr və funksiya, Həndəsə, Ölçmə, Statistika
və ehtimal məzmun xətlərinə aid aşağıdakı alt standartlar üzrə bilik və bacarıqların yoxlanılması və
qiymətləndirilməsi nəzərdə tutulmuşdur:
V sinif üzrə:
1.1.4. İki sonlu çoxluğun birləşməsini və kəsişməsini tapır.
1.2.5. Ədədin hissəsini və faizini tapır.
2.2.3. Sadə bərabərsizliklərin natural həllərini tapır.
3.1.3. Üçbucağın və dördbucaqlının perimetrini, düzbucaqlının və kvadratın sahəsini hesablayır.
3.1.4. Paralelepipedin və kubun səthinin sahəsini və həcmini hesablayır.
5.1.4. Cədvəl və ya diaqramlar əsasında müəyyən nəticələr çıxarır.
VI sinif üzrə:
1.2.2. Vurma və bölmənin xassələrini tətbiq edir.
1.2.5. Nisbət, tənasüb, düz mütənasib, tərs mütənasib kəmiyyətlərə və faizə aid sadə məsələləri həll edir.
3.1.2. Tərəfinə və ona bitişik bucaqlarına görə üçbucağı və radiusuna görə çevrəni qurur.
VII sinif üzrə:
1.1.4. Çoxluqların birləşməsi və kəsişməsi xassələrini məsələlər həllinə tətbiq edir
4.1.1. Eyni adlı kəmiyyətlərin ölçü vahidlərinin birindən digərinə keçir.
5.2.1. Aparılan sınaqda elementar hadisələrin sayını tapır və onun əsasında hadisənin ehtimalını hesablayır.
VIII sinif üzrə:
1.2.2 . Tam üstlü qüvvətin xassələrini tətbiq edir.
2.1.1. Həyati situasiyaya uyğun kvadrat tənlik qurur.
2.2.2. Kvadrat tənlikləri həll edir.
3.1.3. Pifaqor teoremini tətbiq edir, iti bucağın triqonometrik funksiyalarının təriflərini bilir və bəzi
bucaqların triqonometrik funksiyalarının qiymətini tapır.
IX sinif üzrə:
1.2.3. n-ci (n>2) dərəcədən kök daxil olan ifadələri sadələşdirir
2.2.3. Kvadrat bərabərsizliyi həll edir.
3.1.3. Çevrəyə toxunan və kəsənin xassələrini tətbiq edir.
A variant
1
1. Kvadratn sahsi 225 sm2-dir. Radiusu kvadratn trfinin
-n brabr olan çevrni xtke v
3
prgarn kömyi il qurun. Qurmann yerin yetirilmsi mrhllrini ardcllqla (qurmann
alqoritmini) yazn.
Qurmann alqoritmi:
2. Sinif agirdlrinin iki idman drnyin getmsi haqqnda mlumatlar barqrafda göstrilmidir.
Sinifd 40 agird oxuyur v onlarn 12,5%-i bu drnklrdn heç birin getmir. Hr iki drny
gedn agirdlrin sayn tapn.
Voleybol
dman növü
Futbol
0 5 10 15 20 25 30
agirdlrin say
Cavab:
2
§ 4 a 3b 4 ab 3 1 ab ·
3. ¨ 4 ¸ ifadsini sadldirin.
¨ b a ab ¸
© ¹
Cavab:
Cavab:
B
5. Çevr xaricin çkilmi dördbucaqlda
AM 5 sm, PD 8 sm, KC 6 sm, BN 7 sm M
olarsa, AP, DK, CN, BM parçalarn v A
dördbucaqlnn perimetrini tapn. N
.
P
C
K
Cavab:
6. Parkda aaclar crg il kilmidir. Hr crgd aaclarn say crglrin sayndan 5 vahid çoxdur.
Parkda cmi 204 aac kilrs, bir crgdki aaclarn sayn tapn. Mslni tnlik qurmaqla hll
edin.
Cavab:
Cavab:
Siz tqdim olunmu situasiyan diqqtl oxuyun v burada verilmi mlumatlardan istifad
edrk 8 – 10 sayl taprqlar cavablandrn. Nzr aln ki, hr taprqda alnan
ntic hmin situasiya il bal növbti taprqlarda istifad oluna bilr.
Situasiya. “Ticart mrkzi”. Girii
yalnz birinci mrtbdn olan ikimrtbli
ticart mrkzind mrtblr aras pillkn
döm il 30q bucaq ml gtirir. Bir pillnin
hündürlüyü 20 sm-dir.
8. min pillknd pilllri iki-iki qalxr, Ramil is eyni pillknd pilllri üç-üç qalxr. Pillkndki
pilllrin saynn 29-dan çox, 35-dn az olduunu v min il Ramilin addmlarn yarmçq
atmadan qalxdqlarn nzr alsaq, birinci mrtbnin hündürlüyünü tapn.
Cavab:
Cavab:
Cavab:
B variant
1. A çoxluu 6 n 12 brabrsizliyinin natural hllri çoxluu, B is 8 n 15 brabrsizliyinin
natural hllr çoxluu olarsa, Eyler-Venn diaqramnn elementlrini yazn.
A B
B M C
O
A D
Cavab:
Cavab:
saslandrma:
4. Nisbti 2:3 olan el iki dd tapn ki, onlara uyun olaraq 6 v 12 lav etdikd alnan ddlr 3:5
nisbtind olsunlar.
Cavab:
D D
5. AB=5 sm, A 40 , B 60 olarsa, xtke v transportirdn istifad etmkl ABC üçbucan
qurun. Qurmann yerin yetirilmsi mrhllrini ardcllqla (qurmann alqoritmini) yazn.
Qurmann alqoritmi:
6. Diaqramda natural a ddinin sad vuruqlar v onlarn say verilmidir. a ddi 160 v 520
ddlrindn hansna qalqsz bölünür? Cavabnz saslandrn.
12
10
8
6
say
4
2
0
2 5 13
sad vuruqlar
Cavab:
saslandrma:
7. Kvadrat formal lövhdn eni 30 sm olan düzbucaql hiss ksildi. Lövhnin qalan hisssi sahsi
2800 sm2 olan düzbucaqldr. Kvadrat lövhnin sahsini tapn. Tapr kvadrat tnlik qurmaqla
hll edin.
Cavab:
Cavab:
9. Maazaya gtiriln güllr içrisindn tsadüfi seçiln gülün qzlgül v ya orxideya olmas
ehtimaln tapn.
Cavab:
10. Qzlgül v zanbaqlardan istifad etmkl 30 manat dyrind buket hazrland. Buketd
zanbaqlarn say qzlgüllrin sayndan 2 df çox olarsa, buketdki qzlgüllrin sayn tapn.
Cavab:
A variant
Taprq 1.
1 1
Hlli: S a2 o a2 225sm 2 o a 15sm o R a 15sm 5sm
3 3
Çevrnin qurulmas alqoritmi:
1. Çevrnin O mrkzi müstvi üzrind qeyd edilir.
2. Prgarn az uzunluu 5 sm olan parça qdr açlr (xtke üzrind).
3. Prgarn iti ucu O nöqtsind olmaqla çevr qurulur.
Taprq 2.
40 12,5
n V 22, n F 28, 5, n V * F 40 5 35,
Hlli: 100
n V F n V n F n V * F 22 28 35 15
Taprq 3.
Hlli:
I üsul.
2
2 § 4 ab 4 a 2 4 b 2 ·
§ 4 a 3b 4 ab3 1 ab · ¨ 1 ab ¸
¨ 4 ¸ ¨ 4 ¸
¨ b a ab ¸¹ b a ab ¸
© ¨
© ¹
2
§ 4 ab a b · § 4
2
¨ 1 ab ¸ 1 ab ·
4 ¨¨ ab 4 ¸
¨ b a ab ¸ © ab ¹¸
© ¹
2 2
§ ab 1 ab · § 1 ·
2
¨¨ ¸¸
4
¨4 ¸ ab ab
© ab ¹
4
© ab ¹
II üsul.
2
§4 ·
§4 3 4 3 ·
¨ a b ab 1 ab ¸
2 §4 3 4 3·
¨ ab ¨ a b ab ¸ b a 1 ab ¸
© ¹
¨ ¸
¨
©
b a 4 ab ¸
¹
¨
¨
4 ab b a
¸
¸
© ¹
2 2
§ ab
¨
a b b a 1 ab ·
¸ §
¨ b a ·
¸
¨¨
©
4 ab b a ¸¸
¹
¨¨ 4 ab b a ¸¸
© ¹
2
§ 1 · 4 ab
2
¨¨
4 ¸¸
ab
© ab ¹
Bal kalas Meyarlar
a. fadnin sadldirilm prosesi yazlmaqla cavab ( ab ) doru taplb (hll
1 bal
üsulundan asl olmayaraq).
b. fadnin sadldirilm prosesi sonadk aparlmasa da, surtd ortaq vuruq
1 mötriz xaricin doru çxarlb (hll üsulundan asl olaraq 4 ab v ya ab ),
bal
2 amma sonrak mliyyatlar aparlmayb v ya sonrak mliyyatlarda mexaniki
shv yol verilib.
0 bal c. a-b bndlrind sadalanan hallardan baqa digr bütün hallar
Taprq 4.
Hlli: a 3 2 sm 6 sm; S tam 6 a2 6 36 sm 2 216 sm 2
Bal kalas Meyarlar
a. Taprn hll prosesi yazlmaqla Rubik kubunun tam sthinin sahsi (216 sm2
1 bal
v ya 216 v ya 6 36 sm2 v ya 6 36) doru taplb.
b. Rubik kubunun tili (6 sm) doru taplb, amma tam sthinin sahsi taplmayb v
0 bal ya shv taplb.
c. a bndind sadalanan hallardan baqa digr bütün hallar
Taprq 5.
Hlli:
AP AM 5 sm; DK DP 8 sm,
CN CK 6 sm, BM BN 7 sm
AD 5sm 8sm 13sm; BC 7sm 6sm 13sm,
DC 8sm 6sm 14sm; AB 5sm 7sm 12sm
P AB BC CD AD 12sm 13sm 14sm 13sm 52sm
Taprq 6.
Hlli: I üsul. Crglrin sayn x , bir crgdki aaclarn sayn x 5 götürüb x x 5 204
kvadrat tnliyini alr. Kvadrat tnliyin köklrinin x1 17, x2 12 olduunu v vvlc crglrin
saynn 12, sonra is bir crgdki aaclarn saynn 17 olduunu tapr.
II üsul. Bir crgdki aaclarn sayn x , crglrin sayn x 5 götürüb x x 5 204
kvadrat tnliyini alr. Kvadrat tnliyin köklrinin x1 17, x2 12 olduunu tapr v bir crgdki
aaclarn saynn 17 olduunu qeyd edir.
Taprq 7.
1
Hlli: I üsul. y x 3 x 5 düsturunda ikihdlinin kvadratn ayraq.
2
y
1
2
x 3 x 5
2
1 2
x 2 x 15
2
1 2
x 2 x 1 16
1
2
x 1 2
16
1
2
x 12 8 d 8 hmax 8 m=800 sm
b 4ac b 2
x0 v y0 .
2a 4a
Onda, y0 üçün 8 m alarq. Demli, cavab 800 sm-dir.
4ac b 2
d. Taprq II üsulla hll edildikd y0 düsturu yazlmayb, yalnz
4a
b
0 bal x0 düsturu yazlb v ya ttbiq edilib (doru v ya shv ttbiq
2a
edilmsindn asl olmayaraq).
e. a-c bndlrind sadalanan hallardan baqa digr bütün hallar
Taprq 8.
Hlli:
KOB(2 ;3)=6, 29 6n 35, 6n 30, 30 20 600 sm=6 m
Taprq 9.
Hlli:
c
a c 2 a 12 m , a mrtblr arasndak msaf, c-is pillknin uzunluudur.
2
Bal kalas Meyarlar
0
a. Düzbucaql üçbucaqda 30 -lik bucan qarsnda duran katetin xasssini ttbiq
c
etmkl ( a c 2 a ) doru cavab (12 m v ya 12) taplb.
2
b. Düzbucaql üçbucaqda iti bucan qarsnda duran katetin hesablanmas
1 bal
düsturunu ( a c sin30D ) ttbiq etmkl doru cavab (12 m v ya 12) taplb.
c. Düzbucaql üçbucan digr elementlrini (digr iti buca, digr kateti v s.)
tapmaqla (digr bucan kosinusunun taplmasn v ya Pifaqor teoremini ttbiq
etmkl) doru cavab (12 m v ya 12) taplb.
0 bal d. a-c bndlrind sadalanan hallardan baqa digr bütün hallar
Taprq 10.
Hlli:
P(AB)=P(A)+P(B)–P(AB)=300+250–200=350
Ticart mrkzind al-veri edn alclarn say 350 olacaq (50 nfr mütri al-veri
etmyib). Onda lverili hallarn say 350, mümkün hallarn say 400 olduundan ticart mrkzin
350 7
gln tsadüfi seçilmi mütrinin al-veri etmsi ehtimal p olar.
400 8
B variant
Taprq 1.
Hlli:
6 < n < 12 brabrsizliyini ödyn natural ddlr 7, 8, 9, 10 v 11, 8 < n < 15 brabrsizliyini ödyn
natural ddlr is 9, 10, 11, 12, 13 v 14-dür. Onda A ^7, 8, 9, 10, 11` , B ^9, 10,11,12,13,14` . Bu iki
çoxlua uyun Eyler-Venn diaqram aadak kimi olacaq:
A B
9 10 12
7 13
8 11 14
Bal
Meyarlar
kalas
a. Taprn hll prosesi tam doru yazlb (n az hr iki brabrsizliyi ödyn natural
ddlr doru yazlb v sonra Eyler-Venn diaqramnn elementlri düzgün
doldurulub v ya n az A v B çoxluqlarnn hr ikisi doru yazlb v sonra Eyler-
1 bal
Venn diaqramnn elementlri düzgün doldurulub);
b. Eyler-Venn diaqramnn elementlri düzgün doldurulub (brabrsizliklri ödyn
natural ddlr yazlmad halda da);
c. Hr iki brabrsizliyi ödyn natural ddlr doru yazlb, amma Eyler-Venn
diaqramnn elementlri shv yazlb v ya ümumiyytl yazlmayb;
d. Hr iki brabrsizliyi ödyn natural ddlr (v ya A v B çoxluqlarnn hr ikisi)
doru yazlb v A \ B ^7,8` , B \ A ^12,13,14` , A B ^9,10,11` çoxluqlarnn üçü
d doru yazlb (Eyler-Venn diaqramnn elementlrinin ümumiyytl yazlmad
hallarda);
1 e. A v B çoxluqlarnn hr ikisi doru yazlb, Eyler-Venn diaqramnn üç hisssindn
bal ( A \ B, B \ A v A B) istniln birinin elementlri düzgün doldurulub, amma digr
2
iki hisssinin elementlri shv yazlb v ya ümumiyytl yazlmayb;
f. Brabrsizliklri ödyn natural ddlrin yazlnda v ya A v B çoxluqlarnn
yazlnda ciddi brabrsizlik (<) iarsi il d iarsinin qardrlmasndan yarana
bilck shvlr (n az biri üçün) olduqda (bu tipli shv Eyler-Venn diaqramnn
dodurulmasna da tsir etdikd qiymtlndirm yen bu bnd sasn aparlr);
g. Eyler-Venn diaqramnnda brabrsizliklrin özünü d onlar ödyn ddlrin
üzrind yazdqda (Eyler-Venn diaqramnn özü shv olsa da);
0 bal h. Digr bütün hallarda.
Taprq 2.
Hlli:
I üsul. Mlumdur ki, paraleloqramn hr hans diaqonal onu iki brabr üçbucaa, üçbucan hr hans
median is bu üçbuca sahlri brabr olan iki üçbucaa ayrr. Bu xasslri ardcl olaraq ABCD
paraleloqramna (birinci xassni), ABC üçbucana (ikinci xassni) v AMC üçbucana (ikinci
xassni) ttbiq edk. Onda
S AMC S ABC S ABCD 32
SMOC 4
2 4 8 8
alarq.
Bal
Meyarlar
kalas
32
i. Yalnz cavab ( v ya 4) yazlb, hll yazlmayb;
8
j. Tapra aid olmayan baqa xasslrdn istifad edildikd;
0 bal k. Cavabn doru yazlb yazlmadndan asl olmayaraq yalnz ddlr üzrind bir
neç hesablama aparlb (bu zaman hans üsuldan istifad edildiyi n tsvirdn, n
fiqurlardan n az birinin adlandrlmas vasitsil, n d baqa hr hans vasit il
baa düülmür);
l. Digr bütün hallarda.
Taprq 3.
p
3 1 3
Hlli: 5 p 25 5 25
2 2
. Akardr ki, 0 olduqda bu ifadnin mnas
3
p2 25
3
olmayacaq. Onda p2 25 0 o p2 25 0 o p2 25 o p B5 . Taprn rtind p-nin müsbt
qiymti tlb edildiyi üçün cavab p 5 -dir.
saslandrma. “Ksrin mxrci sfra brabr olduqda bu ksrin mnas yoxdur” v ya “sfra bölm
mümkün deyil” v ya “Sfrn qüvvti mnfi dd olduqda mnas yoxdur” bu fikirlr ekvivalent olan
hr hans baqa bir ifad (fikir) il saslandrlr.
Qeyd. “Sfra brabr olan ifadnin mnas yoxdur”, “ddi sfra vurmaq olmaz”, “Mnfi ddin
qüvvtimnfiolabilmz”klindfikirlrsaslandrmakimiqbuledilmir.
Bal
Meyarlar
kalas
a. Taprn hll prosesi doru yazlb (ifadnin mnasnn olmayaca haln ksrin
mxrcinin sfra brabr olduu hal olmas hr hans kild mütlq vurulanmaldr)
v doru cavab (5 v ya B 5) taplb;
1 bal
b. Taprn cavab (5 v ya B 5) yazlb v saslandrmada göstriln fikirlrdn
istniln biri il v ya hmin fikirlr ekvivalent olan hr hans baqa bir ifad (fikir)
il saslandrlb;
c. Taprn hll prosesi doru yazlb (ifadnin mnasnn olmayaca haln ksrin
mxrcinin sfra brabr olduu hal olmas vurulanmayb) v doru cavab (5 v ya
1 B 5) taplb;
bal
2 d. p z 5 yazlb, v ya p-nin qiymti ümumiyytl yazlmayb v ya p-nin qiymti shv
yazlb, saslandrma is p 5 üçün uyun glir;
e. p 5 qiymti taprn rtind veriln ifadd yerin qoyulub hesablanb, amma n
0 bal saslandrma yoxdur, n d p 5 qiymtinin nec tapld yazlmayb;
f. Yalnz cavab yazlb, n hll yazlb, n d saslandrlb;
g. Digr bütün hallarda.
Taprq 4.
Hlli:
2x 6 3
I üsul. Nisbti 2:3 olan iki dd 2x v 3x olsun. Onda, olmaldr. Bu tnliyi hll etsk
3x 12 5
2x 6 3
o 5 2x 6 3 3x 12 o10x 30 9x 36 o x 6
3x 12 5
2x 6 3x 12
alarq. Demli, axtarlan ddlr 12 v 18-dir. Bu üsul il hll zaman ekvivalent
3 5
tnliyi d qurula bilr.
II üsul. Nisbti 2:3 olan ddlrin msal (nisbt vuruu) x, nisbti 3:5 olan ddlrin (sonrak
ddlrin) is mütnasiblik msal (nisbt vuruu) y olsun.
2x 6 3 y
Onda, ® klind tnliklr sistemi alarq. Bu tnliklr sistemini hll edrk x 6 v y 6
¯3x 12 5 y
alarq. Buradan 2x 12, 3x 18 alnar.
Demli, axtarlan ddlr 12 v 18-dir.
x 2
° y 3
°
III üsul. Bu ddlrdn birincisi x, digri y olsun. Onda, ® tnliklr sistemini alarq. Bu
° x6 3
°¯ y 12 5
tnliklr sistemini hll edrk x 12, y 18 taparq.
IV üsul (Seçm üsulla). Seçm yolla taprn rtini ödyn ddlrin 12 v 18 olduu taplr v
dorudan da rti öddiklri yoxlanlr.
Bal
Meyarlar
kalas
a. Taprn I v ya II v ya III üsulla (IV üsul, yni seçm üsulu bu bnd uyun deyil)
1 bal hll prosesi doru yazlb (tnlik v ya tnliklr sistemi qurulub v hll edilib) v
doru cavab (12 v 18) taplb;
b. Taprn hll prosesi doru yazlb, amma yol veriln hr hans bir mexaniki shv
gör cavab shv taplb;
2x 6 3
c. Taprq I üsulla hll edildikd doru tnlik ( v ya
3x 12 5
5 2x 6 3 3x 12 v ya baqa ekvivalent tnlik) qurulub, amma bu tnlik shv
hll edilib v ya ümumiyytl hll edilmyib;
2x 6 3 y
d. Taprq II v ya III üsulla hll edildikd doru tnliklr sistemi ® (v ya
¯3x 12 5 y
2x 6 3 y
(nisbt vuruqlarnn frqli hrfl iar edilmsi mütlqdir) v ya
1 3x 12 5 y
bal
2 x 2
° y 3
° 3x 2 y
® v ya ® v ya baqa ekvivalent tnlik) qurulub, amma bu
° x6 3 ¯5x 3 y 6
°¯ y 12 5
tnliklr sistemi shv hll edilib v ya ümumiyytl hll edilmyib;
e. Taprq I v ya II üsulla hll edildikd qurulan tnlik v ya tnliklr sistemi doru
hll edilib, amma sonra taprn cavab ya shv taplb, ya da ümumiyytl
taplmayb;
2x 6 3x
f. klind tnlik qurulub v hll edilrk taprn doru cavab taplb;
3x 12 5x
g. Taprq seçm üsulla (IV üsulla) hll edilib;
Bal
Meyarlar
kalas
2x 6 3x
h. klind tnlik qurulub, amma taprn cavab shv taplb v ya
3x 12 5x
0 bal ümumiyytl taplmayb;
i. Taprq seçm üsulla (IV üsulla) hll edilib, amma cavab doru taplmayb;
j. Yalnz cavab yazlb, hll yazlmayb;
k. Digr bütün hallarda.
Taprq 5.
Hlli:
Qurmann tsviri:
C
A B A B A B
Qeyd1.agirdintsvirinmrhllriniayrlqdaçkmsitlbolunmur.Birkilçkmklqurman
tsviretmsiyetrlidir.
Qurmann alqoritmi:
1. Xtkedn istifad etmkl AB 5 sm parças çkilir;
2. Transportirdn istifad etmkl A buca qurulur;
3. Transportirdn istifad etmkl B buca qurulur;
4. Bu bucaqlarn ortaq olmayan trflrinin ksim nöqtsi hr hans C nöqtsi il iar edilir;
Alnan ABC üçbuca axtarlan üçbucaqdr.
Qeyd2.Alqoritmixtiyaridüzxttçkmklbalanlbsa,bunticyheçbirtsiretmir.
Qeyd3.Alqoritmd2 ciaddm(Abucannqurulmasn)vya3 cüaddm(Bbucannqurulmasn)
ilkaddmkimidyazmaqolar.Buzaman1 ciaddm(parçannqurulmasaddm)2 ciaddmkimi
verilmlidir.Buhalnticyheçbirtsiretmir.
Qeyd4.ABparçastransportirdnxtkekimiistifadedilmkldqurulabilr.Buhalnticyheçbir
tsiretmir.
Bal
Meyarlar
kalas
a. Taprn rtind tlb olunan üçbucan qurulmasnn hm düzgün tsviri verilib,
hm d qurmann alqoritmi yuxarda veriln fikirlr v ya bu fikirlr ekvivalent olan
1 bal ifadlr vasitsil tam doru yazlb (bu zaman sas mqam çertyoj altlrindn düz-
gün istifad edilmsi v alqoritmd mrhllrin ardcllnda shv yol veril-
mmsidir. Qeyd 2 v Qeyd 3-d vurulanan hallar mrhl ardcll shvi deyil);
b. Qurmann alqoritmi tam doru yazlb (bu zaman sas mqam çertyoj altlrindn
2 düzgün istifad edilmsi v alqoritmd mrhllrin ardcllnda shv yol
bal verilmmsidir. Qeyd 2 v Qeyd 3-d vurulanan hallar mrhl ardcll shvi
3 deyil), tsviri is ümumiyytl verilmyib;
c. Qurmann düzgün tsviri verilib, amma alqoritmind cüzi shvlr var;
Bal
Meyarlar
kalas
d. Qurmann alqoritmi tam doru yazlb (bu zaman sas mqam çertyoj altlrindn
düzgün istifad edilmsi v alqoritmd mrhllrin ardcllnda shv yol
verilmmsidir. Qeyd 2 v Qeyd 3-d vurulanan hallar mrhl ardcll shvi
deyil), tsvirind is shvlr var;
1
bal e. Qurmann düzgün tsviri verilib, alqoritmi ümumiyytl yazlmayb;
3 f. Qurmann alqoritmind cüzi shvlr var, tsviri is shvdir v ya ümumiyytl
yoxdur;
g. Qurmann tsviri dorudur, alqoritmindki shvlr cüzi olmasa da tsvir zidd deyil
(v ya tsviri inkar etmir);
0 bal h. Digr bütün hallarda.
Alqoritmd cüzi shvlr dedikd nzrd tutulur:
- altlrin n az birinin adnn yazlmamas (bucaqlarn qurulmas zaman transportirin bir df
yazlmas yetrlidir);
- AB parçasnn xtkel deyil, prgarla qurulmas.
Tsvird shv dedikd nzrd tutulur:
- kiçik bucan (yni 40 -li bucan) böyük bucaqdan (60 -li bucaqdan) böyük görünmsi;
- A v B bucaqlarndan birinin düz bucaq kimi v ya kor bucaq kimi görünmsi v ya üçüncü
bucan (bu bucan drc ölçüsü 80 -dir) kor bucaq kimi görünmsi.
Taprq 6.
Hlli:
I üsul. Mlumdur ki, ܽ ddi o dd qalqsz bölünr ki, hmin ddin hm bütün sad vuruqlar a
ddinin d sad vuruqlar olsun, hm d hmin ddin sad vuruqlarnn say a ddinin uyun sad
vuruqlarnn sayndan çox olmasn. Diaqrama sasn mlumdur ki, a 24 57 1311 . Veriln ddlri
sad vuruqlarna ayraq:
160 25 5, 520 23 5 13 .
a ddinin sad vuruqlar il 160 ddinin sad vuruqlarn müqayis etsk, görrik ki, a ddi 160-a
qalqsz bölünmür. Çünki, 160-n sad vuruqlarnda 2 vuruunun biri çoxdur. a ddinin sad
vuruqlar il 520 ddinin sad vuruqlarn müqayis etdikd is, görrik ki, a ddi 520-y qalqsz
bölünür. Çünki, 520-nin sad vuruqlarnn say a ddinin uyun sad vuruqlarnn sayndan çox deyil.
Demli, a ddi 520- qalqsz bölünür.
Bal
Meyarlar
kalas
a. Taprn I üsulla hll prosesi doru yazlb (a ddinin sad vuruqlarnn yazlb
yazlmadndan asl olmayaraq, n az 160-n v 520-nin sad vuruqlar yazlb v a
ddinin sad vuruqlar 160 v 520-nin sad vuruqlar il müqayis edilib) v doru
1 bal
cavab (520) taplb;
b. Taprn II üsulla hll prosesi doru yazlb (a ddi 160 v 520-nin hr ikisin
bölünüb yoxlanlb) v doru cavab (520) taplb;
c. Taprn hll prosesi doru yazlb, amma diaqramdan 5 v 13 vuruqlarndan ancaq
birinin sayn götürrkn shv edib;
d. 160-n v 520-nin sad vuruqlar yazlb (a ddinin sad vuruqlarnn yazlb
yazlmadndan asl olmayaraq), amma a ddinin sad vuruqlar 160 v 520-dn
yalnz birinin sad vuruqlar il düzgün müqayis edilib;
e. Hm a ddinin, hm d 160-n v 520-nin sad vuruqlar yazlb, amma ܽ ddinin
2 sad vuruqlar 160 v 520-nin sad vuruqlar il shv müqayis edilib v ya
bal ümumiyytl müqayis edilmyib;
3 f. a ddinin sad vuruqlar yazlb, 160 v 520 ddlrindn yalnz birinin sad
vuruqlar doru yazlb v a ddinin sad vuruqlar il düzgün müqayis edilib,
amma digrinin sad vuruqlar shv yazlb v ya a ddinin sad vuruqlar il shv
müqayis edilib v ya ümumiyytl yazlmayb;
g. Taprq II üsulla hll edildikd a ddi 160 v 520 ddlrindn yalnz birin
bölünüb v düzgün ntic çxarlb (hmin dd qalql v ya qalqsz bölünmsi),
digrin ya shv bölünüb, ya da ümumiyytl bölünmyib;
h. Taprn hll prosesi doru yazlb, amma diaqramdan 2 vuruunun sayn
götürrkn shv edib;
1 i. 160-n v 520-nin sad vuruqlar yazlb, digr yazlanlar shvdir v ya heç bir
bal mliyyat aparlmayb;
3
j. a ddinin sad vuruqlar yazlb, digr yazlanlar shvdir v ya heç bir mliyyat
aparlmayb;
k. Taprn hll prosesi doru yazlb, amma diaqramdan 2, 5 v 13 vuruqlarndan
0 bal istniln ikisinin sayn götürrkn shv edib;
l. Digr bütün hallarda.
Taprq 7.
Hlli:
I üsul. Kvadratn trfini x il iar edk. Onda lövhnin 30
qalan hisssinin (sahsi 2800 sm2 olan düzbucaqlnn) eni
x 30 olacaq. Hmin düzbucaqlnn uzunluu el kvadrat
lövhnin trfin brabr olduundan, onun sahsi
x x 30 il ifad olunacaq. Onda tapr hll etmk
üçün x x 30 2800 o x2 30 x 2800 0 tnliyini
alarq. Bu tnliyi hll edrk –40 v 70 köklrini taparq. 2800sm2
Uzunluu mnfi ddl ifad etmk mümkün
olmadndan –40 kökündn istifad etmirik. Demli,
kvadrat lövhnin trfinin uzunluu 70 sm-dir. Onda bu
lövhnin sahsi 4900 sm2 olar.
II üsul. Tapr lövhnin qalan hisssinin enini x il iar etmkl d hll etmk olar. Bu zaman
x x 30 2800 klind tnlik alnacaq. Bu tnliyin köklri is 40 v –70-dir. Demli, kvadratn
trfi 40+30=70 olacaq. Buradan is alnr ki, lövhnin sahsi 4900 sm2-dir.
III üsul. Tapr 30 x 2800 30 x 30 klind tnlik qurmaqla da hll etmk olar.
2
Bal
Meyarlar
kalas
a. Üsulundan asl olmayaraq taprn hll prosesi doru yazlb (kvadrat tnlik v ya
ona ekvivalent olan baqa bir tnlik qurulub, hll edilib v kvadrat lövhnin sahsi
1 bal (iki düzbucaqlnn sahsinin cmi kimi tapld halda da) taplb) v doru cavab
(4900) taplb (bu zaman kvadrat tnliyin lazm olmayan kökü taplmaybsa v ya
shv taplbsa yen bu bnd uyun qiymtlndirilir);
b. Üsulundan asl olmayaraq taprn hll prosesi doru yazlb, amma yol veriln hr
hans bir mexaniki shv gör cavab shv taplb;
2 c. Taprn rtin uyun kvadrat tnlik qurulub v hll edilrk köklri taplb v ya
bal n az diskriminant doru yazlb (bir kökü shv tapld halda), amma kvadratn
3 sahsi shv taplb v ya ümumiyytl taplmayb;
d. Taprn rtin uyun kvadrat tnlik qurulub, bu kvadrat tnliyin köklri shv
taplb, amma shv taplan bu kök uyun olaraq kvadrat lövhnin sahsi taplb;
e. Kvadrat tnlik shv qurulub, amma qurulan kvadrat tnliyin köklri doru taplb v
buna uyun olaraq kvadrat lövhnin sahsi taplb;
1 f. Taprn rtin uyun kvadrat tnlik qurulub, amma bu kvadrat tnlik shv hll
bal edilib v ya ümumiyytl hll edilmyib v kvadrat lövhnin d sahsi shv taplb v
3 ya ümumiyytl taplmayb;
g. Kvadrat tnlik shv qurulub, amma qurulan kvadrat tnliyin köklri doru taplb,
buna uyun olaraq kvadrat lövhnin sahsi shv taplb;
0 bal h. Digr bütün hallarda.
Taprq 8.
Hlli:
Taprn rtin sasn demk olar ki, zanbaqlarn sayn göstrn dd hm 5-, hm d 7-y tam
(qalqsz) bölünmlidir. Baqa sözl, bu dd 5 v 7-nin ortaq bölünnlri içrisindn axtarlmaldr.
Taprn digr rtin gör is 5 v 7-nin ortaq bölünnlri içrisindn 30 v 40 ddlrinin arasnda
yerlni bizim axtardmz dddir. Bu dd is 35-dir (el 5 v 7-nin KOB-udur).
Bal
Meyarlar
kalas
a. Taprn hll prosesi doru yazlb (5 v 7-nin ortaq bölnlri aradrlb, onlar
1 bal içrisindn 30 v 40 arasnda yerln axtarlb) v doru cavab (35) taplb;
b. KOB(5;7)=35 v ya KOB(7;5)=35 yazlb;
c. 5ή7=35 v ya 7ή5=35 yazlb, digr yazlanlarn taprn hllin aidiyyat yoxdur v
ya shvdir v ya ümumiyytl baqa heç n yazlmayb;
1 d. 35:5=7, 7:7=1 (v ya 35:7=5, 5:5=1) v ya 35:7=5, 35:5=7 (v ya 35:5=7, 35:7=5)
bal yazlb, digr yazlanlarn taprn hllin aidiyyat yoxdur v ya shvdir v ya
2 ümumiyytl baqa heç n yazlmayb;
e. 30< x <40 klind (v ya buna ekvivalent kild brabrsizlik yazlb v doru
cavab (35) taplb;
0 bal f. Digr bütün hallarda.
Taprq 9.
Hlli:
40 31 71
I üsul. Ehtimallarn toplanmas düsturunu ttbiq etmkl taparq (burada 106 – alnan
106 106 106
bütün güllrin, 40 – qzlgüllrin, 31 – orxideyalarn saydr).
II üsul. Qzlgül v orxideyalarn saynn cmi taplr v buna uyun ehtimal hesablanr: 40+31=71,
71
demli, axtarlan ehtimal – dir.
106
III üsul. Axtarlan ehtimal el maazaya gtiriln güllr içrisindn tsadüfi seçiln gülün zanbaq
olmamas hadissinin ehtimalna brabrdir. Zanbaqlarn say 35 olduundan seçiln bir gülün zanbaq
106 35 71
olmamas hadissinin ehtimal olar.
106 106
Bal
Meyarlar
kalas
§ 71 ·
a. Taprn cavab ¨ ¸ doru taplb v heç olmasa bir cüml (v ya bir fikir, v ya
© 106 ¹
1 bal bir hesablama) il bu cavabn nec taplmas yazlb;
b. Bundan vvlki taprqda yol veriln hr hans shv gör güllrin say shv taplb
v ya ümumiyytl taplmayb v buna uyun olaraq bu taprqda da cavab shv
alnb, amma hll prosesi doru yazlb;
c. Bundan vvlki taprqda cavab doru taplb (yni zanbaqlarn say doru taplb),
amma bu taprqda hr hans bir mexaniki shv gör güllrin cmi say (106) v ya
qzlgül v orxideyalarn cmi say (71) shv taplb v buna uyun olaraq da ehtimal
shv taplb;
1 § 40 20 ·
bal d. Üsulundan asl olmayaraq ayrlqda qzlgül olma ehtimal ¨ v ya ¸ v ya
2 © 106 53 ¹
§ 31 ·
orxideya olma ehtimal ¨ ¸ taplb (ikisindn birinin taplmas yetrlidir), amma
© 106 ¹
taprn doru cavab taplmayb v ya shv taplb (ehtimallarn toplanmas teoremi
ttbiq edilmyib v ya shv ttbiq edilib);
§ 71 ·
e. Yalnz cavab ¨ ¸ yazlb;
0 bal © 106 ¹
f. Digr bütün hallarda.
Taprq 10.
Hlli:
I üsul. Buketdki qzlgüllrin say x olsun. Onda zanbaqlarn say 2x olacaq. Situasiyada verilnlr
gör bir dd qzlgül 4, bir dd zanbaq 3 manatadr. Bu rtlr uyun tnlik quraq:
4 x 3 2x 30 .
Bu tnliyi hll edrk x = 3 alarq: 4 x 3 2x 30 o 4x 6x 30 o10x 30 o x 3 .
x
II üsul. Zanbaqlarn say x olsun. Onda qzlgüllrin say olacaq. Buradan
2
x 6
4 3 x 30 o 5x 30 o x 6 alarq. Demli, qzlgüllrin say 3 -dür.
2 2
y 2x
Qeyd.Taprvvl ® klindtnliklrsistemiqurmaqladahlletmkolar.
¯3x 4 y 30
Bal
Meyarlar
kalas
a. Üsulundan asl olmayaraq taprn hll prosesi doru yazlb (tnlik v ya tnliklr
sistemi qurulub v hll edilib) v doru cavab (3) taplb;
b. Üsulundan asl olmayaraq taprn hll prosesi doru yazlb (tnlik v ya tnliklr
1 bal
sistemi qurulub v hll edilib), amma cavab kimi zanbaqlarn say yazlb v ya baqa
dd yazlb v ya cavab (qzlgüllrin say) ümumiyytl yazlmayb; bu bnd c
bndindn mütlq frqlndirilmlidir!
c. Üsulundan asl olmayaraq taprn hll prosesi doru yazlb (tnlik v ya tnliklr
sistemi qurulub v hll edilib), amma sonra ziddiyytli mliyyatlar aparlb; b
bndindn mütlq frqlndirilmlidir!
d. Üsulundan asl olmayaraq taprn hll prosesi doru yazlb, amma yol veriln hr
1
bal hans bir mexaniki shv gör cavab shv taplb;
2 e. Taprn rtin uyun tnlik ( 4 x 3 2x 30 v ya buna ekvivalent olan baqa
tnlik) v ya tnliklr sistemi qurulub, amma bu tnlik shv hll edilib v ya
ümumiyytl hll edilmyib;
f. Taprq seçm üsulla hll edilib v qzlgüllrin say doru yazlb;
g. Tnlik v ya tnliklr sistemi shv qurulub, amma qurulan tnliyin köklri doru
taplb;
0 bal
h. kimchullu tnlik (msln: 4x 3y 30 ) yazlb v birbaa cavab yazlb;
i. Digr bütün hallarda.
B variant
8. x x 4 x a çoxhdlisinin standart
2
D) 60% E) 80%
21. AB v CD parçalar M nöqtsind ksiir. 26. Sahlri 6 sm2 v 96 sm2 olan iki düzbucaql
AMC v MDB brabrtrfli üçbucaqlarnn üçbucan bir iti bucaqlar brabrdir. Böyük
perimetrlri cmi 60 olarsa, AB parçasnn üçbucan perimetrinin, kiçiyin perimetrin
uzunluunu tapn. olan nisbtini tapn.
A) 10 C
A) 3 B) 2 C) 4 D) 8 E) 6
B) 6
C) 30 27. Simmetriya mrkzi (3; 5), tp
D) 20 A B nöqtlrindn biri (6; 8) nöqtsind yerln
M
E) 15 kvadratn perimetrini tapn.
D A) 12 B) 24 C) 16 D) 32 E) 36
22. Mrkzi O nöqtsind olan çevrd AB||CD, JJJG JJJG JJJG
28. ABCD paraleloqramnda AC BD D
JJJG G JJJG JG
AnB CmD 220q olarsa, AkC
vektorunu AB x v AD y vektorlar il
qövsünün drc ölçüsünü tapn.
A) 40o n ifad edin.
A B G JG
B) 70 o
A) 2 x 2 y
k G JG B C
C) 60o O B) x 2 y
D) 80o G JG
C D C) 2x y
E) 90o G
D) 2x A D
m JG G
E) 2 y x
23. Bir tpdn çxan diaqonallarn say 5 olan
düzgün çoxbucaqlnn daxili bucan tapn.
29. Hcmi, xtti ölçülri 2 sm, 4 sm v 8 sm olan
A) 135o B) 120o C) 144o
D) 126 o
E) 152 o düzbucaql paralelepipedin hcmin brabr
olan kubun tam sthinin sahsini tapn.
24. Yan trfi 3 sm olan brabryanl A) 66 sm2
trapesiyann diaqonal onun iti bucann B) 124 sm2
tnbölnidir. Trapesiyann perimetri 15 sm
C) 96 sm2
olarsa, onun böyük oturacan tapn.
A) 4 sm B) 5 sm C) 7 sm D) 72 sm2
D) 6 sm E) 3 sm E) 84 sm2
25. Kvadratn daxilind verilmi dairnin radiusu 30. 0, 3, 7, 8 rqmlrindn üçrqmli ddlr
1 düzldilmidir. Bu ddlrdn tsadüfn
onun trfinin -n brabrdir. Kvadratn
3 götürülmü birinin 5- qalqsz bölünmsi
perimetri 36 sm olarsa, trixlnmi hissnin ehtimaln tapn.
sahsini tapn (
=3).
2 1 2
A) 72 sm2 A) B) C)
5 8 3
B) 48 sm2
1 1
C) 42 sm2 D) E)
D) 64 sm2 4 6
E) 54 sm2
I hissə
YENİ TƏHSİL PROQRAMI (KURİKULUM) ÜZRƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ TAPŞIRIQLARI
İzahat vərəqi ................................................................................................................................................................. 8
1.1 n-ci dərəcədən kök və rasional üstlü qüvvət ................................................................................................................................... 10
1.2 Çevrə ............................................................................................................................................................................................................... 17
2.1 Kvadratik funksiya ....................................................................................................................................................................................... 23
2.2 Çevrənin tənliyi ........................................................................................................................................................................................... 31
3.1 Tənliklər və tənliklər sistemi .................................................................................................................................................................... 37
Böyük summativ qiymətləndirmə 1 ......................................................................................................................... 43
3.2 Çoxbucaqlılar ................................................................................................................................................................................................ 58
4.1 Bərabərsizliklər ............................................................................................................................................................................................. 66
4.2 Vektorlar ......................................................................................................................................................................................................... 74
5.1 Ədədi ardıcıllıqlar ........................................................................................................................................................................................ 84
5.2 Həndəsi çevrilmələr. Hərəkət .................................................................................................................................................................. 92
6.1 Statistika ...................................................................................................................................................................................................... 101
6.2 Ehtimal ......................................................................................................................................................................................................... 110
Böyük summativ qiymətləndirmə 2 ....................................................................................................................... 116
SİTUASİYA TAPŞIRIQLARI .............................................................................................................................................................................. 132
BEYNALXALQ QİYMƏTLƏNDİRMƏYƏ UYĞUN SİTUASİYA TESTLƏRİ ........................................................................................... 139
II hissə
TEST TAPŞIRIQLARI
İzahat vərəqi ............................................................................................................................................................. 146
1.1 n-ci dərəcədən kök və rasional üstlü qüvvət................................................................................................................................... 148
1.2 Çevrə .............................................................................................................................................................................................................. 152
2.1 Kvadratik funksiya ..................................................................................................................................................................................... 156
2.2 Çevrənin tənliyi .......................................................................................................................................................................................... 158
3.1 Tənliklər və tənliklər sistemi .................................................................................................................................................................. 160
3.2 Çoxbucaqlılar .............................................................................................................................................................................................. 164
Birinci yarımil üzrə yekunlaşdırıcı test tapşırıqları (Cəbr) ..................................................................................... 168
Birinci yarımil üzrə yekunlaşdırıcı test tapşırıqları (Həndəsə) .............................................................................. 175
4.1 Bərabərsizliklər ........................................................................................................................................................................................... 179
4.2 Vektorlar ....................................................................................................................................................................................................... 183
5.1 Ədədi ardıcıllıqlar ...................................................................................................................................................................................... 185
5.2 Həndəsi çevrilmələr. Hərəkət ................................................................................................................................................................ 195
6.1 Statistika. Ehtimal ...................................................................................................................................................................................... 197
6.2 Planimetriyanın bəzi bölmələrinin təkrarı........................................................................................................................................ 199
İkinci yarımil üzrə yekunlaşdırıcı test tapşırıqları (Cəbr) ..................................................................................... 207
İkinci yarımil üzrə yekunlaşdırıcı test tapşırıqları (Həndəsə)................................................................................ 215
İllik material üzrə yekunlaşdırıcı test tapşırıqları (Cəbr) ....................................................................................... 223
İllik material üzrə yekunlaşdırıcı test tapşırıqları (Həndəsə) ................................................................................ 231
ÜMUMİ (9 illik) ORTA TƏHSİL SƏVİYYƏSİ ÜZRƏ BURAXILIŞ İMTAHANININ
BİRİNCİ MƏRHƏLƏSİ ÜÇÜN TAPŞIRIQ NÜMUNƏLƏRİ .............................................................................. 247
ÜMUMİ (9 illik) ORTA TƏHSİL SƏVİYYƏSİ ÜZRƏ BURAXILIŞ İMTAHANININ
İKİNCİ MƏRHƏLƏSİ ÜÇÜN TEST TAPŞIRIĞI NÜMUNƏLƏRİ ............................................................................. 283
I hissə
YENİ TƏHSİL PROQRAMI (KURİKULUM) ÜZRƏ
QİYMƏTLƏNDİRMƏ TAPŞIRIQLARI
II hissə
TEST TAPŞIRIQLARI
Yaqubov Məmməd Haqverdi oğlu
Kərimli Nizami Adil oğlu
Vəliyev Fərhad Zübeyir oğlu
Şahməmmədov Bəylər Ağaqulu oğlu
İsmayılov Kərim Həmdulla oğlu
İbrahimov Nurəddin Məhərrəm oğlu
RİYAZİYYAT
(ümumi təhsil müəssisələrinin 9-cu sinfi üçün vəsait)