Abimanyu

You might also like

You are on page 1of 5

Abimanyu

Ing njero perang Baratayuda, dicritake Abimanyu sengaja didelekake saka kapindho
wongtuane lan didukung saka kadang Pandawa. Abimanya dadi pamaris tahta kerajaan
Amarta, dadine kaslametan Abimanyu dadi nduwe arti banget kanggo Keluarga kerajan
Amarta. Abimanyu dadi simbul kemenangan Kadang Pandawa dadine prayoga ing njero
perang gedhe barata yuda kuwi. Dheweke didelekake neng panggon sing wadi banget dijaga
saka bojone Dewi Utari lan emboke Woro Subodro, dheweke ora oleh metu saka panggon
kesebut.
Dewi Utari bojo Abimanyu kabeneran lagi ngandung, dadine dheweke ora arep ucul saka
bojo sing demen mbasi sedhela wae. Kabeh wong tuwa Pandawa menehake “wanti-wanti”
(pesan sing ora banget oleh dilanggar) marang Abimanyu, menawa dheweke ora oleh melu
perang mungsuh Kurawa.
Saben manungsa pancen nduweni kisah dhewe-dhewe. Sadurung sesomahan karo Dewi
Utari sabenere Abimanyu wis nduweni bojo sing nduwe jeneng Siti Sendari. Nang wayah
kenalan karo Dewi Utari Abimanyu ngaku dadi perjaka. Nang wayah kuwi Dewi Utari curiga
lan maido marang Abimanyu amarga Dewi Utari kurang pitaya nek Abimanyu durung
nduweni bojo. Amarga kebacut demen marang Dewi Utari Abimanyu kepeksang goroh,
kanggo mitayake Dewi Utari dheweke nyupata : “Dewi Utari ingsun isih legan durung duwe
kromo.., yen ora ngandel aku wani mati dikrocok gaman sewu”(Dewi Utari aku isih perjaka
durung nduwe bojo nek maido aku wani supata mati ditumbak sewu pusaka).
Supatake gorohan Abimanyu disaksike bumi, langit, segara, lan gunung. Saknalika krungu
petir sing menggelegar..,, kilat menyambar-nyambar. Dewi Utari kepangan bujuk rayu lan
supata palsu Abimanyu, dadine terwujud sakarone dadi pasangan bojo bojo.
Nang wayah kedadean perang gedhe antara pandawa lan kurawa Abimanyu ana nang
delekan sing winadi. Saben manungsa pancen nduweni rencana, ning Gusti Allah nduweni
rencana : “wamakaru wamakarullahi, wawallahu khairul makirin” (wong-wong kuwi
nduweni rencana, Allah uga nduweni rencana, mula sabecik-becik rencana yaiku rencana
Allah). Jero delekan ati Abimanyu ora rumangsa tentrem, pangan ora selera, turokna ora
bisa angler. Sing dheweke pikirke mung “Tegal Kuru Setra” panggon sedulur-sedulur
berjihad perang mungsuh kebatilan. Dadi sawong sing isih getihan enom atine keceluk,
kanggo melu perang kanggo labuh bangsa lan negara. Jero atinevkedadean perang batin,
meloni pesan wong tuwa utawa labuh negara. Nek dhewe kejaluk ijin marang bojone utawa
emboke. abimanyu mustahil sakarone menehake ijin.
Abimanyu meneng awak mikirke apa sing paling becik kanggo awake lan negarane. Jero
kaanan kesebut dumadakan dheweke ndeleng “undur-undur”. Kewan kesebut menehake
inspirasi marang Abimanyu kanggo cepet lunga menyang paperangan karo cara mundur-
mundur, artinedheweke mungkur panggon delikan saka sethithik kanthi sethithik sakwise
bojo lan emboke lena cepet dheweke tumuli mlayu metu saka papan delikan nuju papan
paperangan.
Abimanyu budhal perang karo numpak jaran. Karo gagah wani dheweke cepet nempuh lan
ngremuke mungsuhe yaiku para kurawa. Pasukan Pandawa sing wis terdesak saiki bisa
neken pasukan Kurawa. Pasukan Kurawa kalang kabut akeh kurban, akeh bala tentara sing
mati kaya “babadan pacing” tuwuhan perdu sing rubuh sakwise ditebas karo pedhang.
Senopati Kurawa, Bagawan Durna ngumpulake para jendral kanggo ngenekake strategi apa
sing kudu cepet dilakoni kanggo ngalahake Pandawa. Saka strategi kesebut ditemtokake
strategi perang sing anyar. Apa sing marakake kekuwatan Pandawa dumadakan meledak
ledak jebule ana perwira enom sing gagah wani yaiku Abimanyu.
Bagawan Durna ngongkonke strategi yaiku Pasukan Pandawa kudu dipancing dipecah dadi 3
panggonan, Arjuna dipancing mungsuhe metu saka Tegal Kuru setra dimlayuke neng pantai,
Werkudara dipancing mungsuhe dimlayuke neng kidul neng panggunungan. Tinggal
Abimanyu dhewe ditinggal neng Tegal Kurusetra. Pasukan Kurawa nggunakne gelar perang
“glepung gelang”. Abimanyu sing sawong awak dipancing kanggo mlebu menyang
perangkap sing digawe Bagawan Durna.
Bagawan Durna ngongkonke marang Adipati Karna kanggo manah jaran sing ditumpaki
Abimanyu. Jaran Abimanyu rubuh saknalika menyang lemah sakwise kena panah pas
ngenani gulune. Ati Abimanyu krasa teriris-iris sakwisemeruhi jarane tewas kena panah. “ae
mati dewe ora belani” (aja mati dhewe aku labuh kowe). Abimanyu cepet melompat karo
nyekel siji pedhang mburu prajurit Kurawa. Siasat perang Bagawan Durna bener-bener
kelakon, karo dipancing sawong prajurit Abimanyu mlebu menyang perangkap sing karan
pasukan “glepung gelang”. Abimanyu sawong awak dikepung ewon prajurit sing mbentuk
lingkaran gedhe karo ngawa panah .
Bagawan Durna menehi aba siji..,loro…,telu…., kabeh prajurit cucul panah neng Abimanyu
sing ana ing tengah-tengah. Abimanyu kena panah saka samubarang arah. Kabeh awak
Abimanyu wis ora ana panggonan sing ora kena anak panah. Getih mengalir nelesi awak
Abimanyu. Manut kisah busur panah sing digunakne prajurit Kurawa sengaja digawe saka
kayu “sempu”, kayu kesebut sing nyaksikake pas Abimanyu nyupata marang Dewi Utari.
“Adinda Dewi Utari ngandela marangku ora ana wong sing paling dak demen kajaba
awakmu …, rina wengi aku sanuli mikirke kowe, aku ora bisa ucul saka bayangan rupamu!”
Tembung Abimanyu.
“becik.., Kakang Abimanyu. Aku ngandel yen Kakang ndemeni aku.., ning Kakang Abimanyu
wis nduwe bojo aku ora arep nglarani pangrasa wedok, amarga aku uga sawong wedok sing
nduweni pangrasa.” Tembung Dewi Utari
“aku isih perjaka Dinda.., aku durung sesomahan !” bujuke Abimanyu.
“aku ora pitaya Kakang Abimanyu isih perjaka…!” Tembung Dewi Utari
“yen Dinda orapitaya …, aku wani nyupata sing disaksike saka bumi, langit, gunung,
samudera, lan kayu sempu iki.., aku nyupata menawa aku isih perjaka nek aku nggoroh aku
wani mati karo dikrocok gaman sewu (ditumbak senjata sing akeh banget)” tembung
Abimanyu.
Supata Abimanyu dadi doa sing disaksike saka bumi, langit, gunung, lan samudera. Dadine
ngati-atia nek awake dhewe ngomong ana pepatah ngomongke “cangkemmu yaiku
macanmu”. Abimanyu ora bisa rubuh sanajan kena ewon anak panah amarga awake
disangga saka ewon anak panah sing nancep neng awake. Prajurit Kurawa cepet nyedhak
amarga nduga Abimanyu wis mati adeg. Ora keri putera kuluk Kurawa Pangeran Lesmana
Mandrakumara melu nyedhak ndeleng saka cedhak Abimanyu sing wis ora dadi manungsa
kesebut. Karo tembung-tembung sing kebak kesombongan lan nglarakne, Lesmana
Mandrakumara nantang Abimanyu. Karo pongah dheweke nantang.
“jarene kowe pasukan khusus…, hayo endi saiki kekuwatanmu . Jebulna kowe mung jago
pitik potong…, ora ana apa-apane karo aku. Hayo endi kekuwatanmu mungsuh aku..!”
Tembung Lesmana Mandrakumara.
Abimanyu mung ndung klukisin, jero atine celathu patenana aku ben aku bisa mati
sempurna dadi prajurit sing labuh kebeneran, keadilan, dadi prajurit sing “netepi
kesaguhan” mati labuh bangsa lan negara. Eluh Abimanyu ngalir netes neng sela-selane
anak panah sing nancep neng raine. Dheweke eling arep pesan bapake Arjuna lan emboke
Sembodro sing amarga demen marange dheweke didelekake neng panggon wadi. Ning
dheweke wis kebacut dadi korban peperangan. Abimanyu celathu lirih : “bapak…..,
embok…., aja nesu, aja sedhih …, ananda mati luwih dhisik…, aja salahake aku amarga aku
netepi supataku.”
“aja nangis Abimanyu..,prajurit kok gembeng…, endi kewanenmu…, wektu iki kowe mesti
arep mati…, aku nyupata nek kowe mati bojomu sing ayu kuwi arep tak rebut, bojomu arep
aku boyong menyang Kurawa..!” Tembung Lesmana Mandrakumara.
Krungu tembung-tembung Lesmana Mandrakumara ati Abimanyu dadi nesu amarga ana
tembung-tembung arep ngrebut bojo sing dheweke demeni, bojo sing marakake dheweke
rela ngorbanakesamubarange. Kaya ana kekuwatan sing teka, dumadakan Abimanyu
nebaske pedhang sing isih dheweke cekel sadurunge. Pedang kasebut pas ngenani gulune
Lesmana Mandrakumara, saknalika dheweke rubuh bersimbah getih. Lesmana
Mandrakumara tewas saknalika. Meruhi putra kuluk dadi korban, Jayajatra, prajurit, lan
pengawal raja nguncalake tumbak menyang arah dhadha Abimanyu. Abimanyu rubuh
saknalika dhewekea mati donya.
Kabar kepaten Abimanyu cepet ngantikekuping Kadang Pandawa. Dewi Sembodro embok
Abimanyu teras mlayu menyang papan paperangan nggoleki jasad anake. Pasukan pengawal
keluarga kerajan mburu Dewi Sembodro. Neng tengah lemah lapang ditemokake jasad
anake sing kebak karo tatu “tatune arang kranjang”
“anakku sing malang…, geneya kowe maido celathon ibumu….,yen kowe mati embokmu
melu mati wae……..” Sembodro tiba semaput cedhak jasad anake.
“Prajurit.., angkat Tuan Putri gawa menyang perkemahan” tembung Kresna.
Arjuna cepet mlayu melu nyedhak jasad anake amarga dheweke lagi teka saka panggon sing
adoh mburu mungsuhe. “diendi anakku….., oh ngger…, geneya mangkene…., aja mati
dhewe, aku arep membalas kanggo kowe, aku nyupata sadurung srengenge terbenam aku
kudu bisa mateni Jayajatra yen ora luwih becik aku mati pateni awak karo mati obong
(mlebu neng jero geni sing asale saka tumpukan kayu sing kaobong).”
Kabar supata Arjuna nganti uga menyang kuping prajurit Kurawa, kanggo ndhuwuri hal sing
ora dipengenke Jayajatra kanggo sawetara didelekake neng “Gedong Wojo” sak-werna
bunker/tangen ngisor lemah sing panggone tersembunyi. Wong tuwa Jayajatra sing nduwe
jeneng Bagawan Sempani sanuli dzikir njaluk marang sang pencipta ben anakeora mati.
Mung wae kadang dzikire ora padha amarga nggunakne basa Indonesia : Tu-han, Tu-han,
Tu-han dadi han-tu, han-tu, han-tu anakku Jayajatra urip, urip, urip, urip, urip, urip, urip,
urip, urip, urip, urip, urip, dst.
Dina wis anyak sore ning Arjuna durung bisa membalas kepatenanake, Kresna sing dadi
botohe Pandawa rumangsa kawatir yen nganti srengenge tenggelam Jayajatra ora bisa
dipateni Arjuna kudu netepi jiwa kesatriyanya karo mati obong. Kresna karo kekuwatan
batine nyiptake mendung ireng peteng dadine katon dina wis arep bengi. Dheweke jaluk
kadang Pandawa kanggon jagakne kayu obong lan para prajurit ben mbengok sasero-
serone. Suwara kuwi krungu nganti menyang perkemahan prajurit Kurawa amarga nduga
dina wis bengi, prajurit Kurawa budhal nyedhak pengen ndeleng saka cedhak Arjuna mati
obong.
Jayajatra sing ana ing Gedong Wojo, krungu sayup-sayup Arjuna mati obong…!, Arjuna mati
obong…!, Arjuna mati obong…! Pengen rasane dheweke meruhi apa sing kedadean.
Jayajatra menek mbukak jendela kanggo ndeleng apa sing kedadean saka walik jendela.
Bagawan Sempani ora endheg-endhege dzikir marang Tuhan ben nganti srengenge
tenggelam mengko anake slamet.
Kresna ngerti menawa Jayajatra ora arep mati nek bapake (Bagawan Sempani) dzikir karo
sanuli ngucapkan tembung-tembung urip, urip, urip…, mesthi Jayajatra ora arep mati.
Ning ora kurang budi, Kresna ngubah wujude dadi laler sing mekewuhi Bagawan Sempani
sing lagi dzikir. Laler kesebut nemplok ing lambene Bagawan Sempani, sedhela mabur
nemplok neng mata sedhela nemplok neng lambene Bagawan Sempani, pas digebug anggo
tangan laler kesebut nemplok neng pelipis.
Nang wektu dzikir Bagawan Sempani sanuli mengucapkan tembung-tembung = “anakku
Jayajatra urip, urip, urip” dumadakan laler nemplok neng pupu BagawanSempani, sadhela
dzikir Bagawan Sempani meneng sedhela, banjur karo njupuk ancang-ancang Bagawan
Sempani nggebug laler kesebut karo tangane “mati, mati, mati kowe” saknalika laler
ngowah wujud dadi Kresna karo celathu “Bagawan Sempani anakmu Jayajatra mati.”
Ing panggon sing kepisah Arjuna wis gerilya ngintip delekan Jayajatra neng Gedong Wojo.
Jayajatra ngupadi mbukak jendela kanggo meruhi apa bener Arjuna mati obong. Nang
wayah Jayajatra mbukak jendela sacepet kilat panah Arjuna pas ngenani gulu Jayajatra
barengan karo Dzikir Bagawan Sempani ngucap mati, mati, mati,… mula matiyo Jayajatra lan
lunas supata Arjuna. Jebule dina durung bengi, sakwise mendung ilang srengenge katon
bersinar melu nyaksike matine sang angkara murka Jayajatra.
Cebloke Abimanyu jero perang Baratayuda jero khasanah budaya Jawa akibat supata palsu
sing tau dheweke omongke marang Dewi Utari dadi panyinaon “ngunduh wohing pakarti,
sing nandur kabecikan ngunduh kabecikan sing nandur ala bakale cilaka”.

Unsur instrinsik
Tema : Kepahlawanan,
Alur : alur campuran
Paraga & Penokohan :
1. Abimanyu : goroh, seneng labuh bangsa lan negara, njarag marang
perintah wong tuwa, wani.
2. Dewi Utari : gampang kebujuk
3. Dewi Woro Sembadra : sayang marang anake
4. Arjuna : becik, wani, sayang marang anake, pinter.
5. Kresna : pinter lan cerdik
6. Begawan Durna : pinter, cerdik
7. Adipati Karna : Manut perintah nduwuran
8. Lesmana Mandrakumara : ala, seneng ngenyek, ngleleng
9. Jayajatra : ala
10. Begawan Sempani : sayang marang anak, ora sabar.
Setting :
1. Panggonan : Tegal Kuru Setra
2. Wektu : sore
3. kahanan : gandrung, susah, sedih
Sudut Pandang : wong katelu
Amanat :
1. ngati-atia nek awake dhewe ngomong
2. goroh lan supata palsu agawe cilaka
3. ngunduh wohing pakarti, sing nandur kabecikan ngunduh kabecikan sing nandur ala
bakale cilaka.
4. wong-wong kuwi nduweni rencana, Allah uga nduweni rencana, mula sabecik-becik
rencana yaiku rencana Allah.

You might also like