POLITECHNIKA ŚLĄSKA

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY
INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI I STEROWANIA UKŁADÓW

PROJEKT

Analiza przyłączenia do sieci elektrowni fotowoltaicznej

Autorzy: Prowadzący:
Bartosz Berk dr. hab. Maksymilian Przygrodzki
Paweł Karwacki
Łukasz Krasoń
Maria Sępek
Zbigniew Skolarski

Gliwice, Grudzień 2014 r.

 1. Cel projektu

Celem jest przeprowadzenie analizy technicznej

i ekonomicznej przyłączenia w węźle 6 do sieci elektroenergetycznej źródła fotowoltaicznego
o mocy szczytowej 1,0 MW wytwarzającego energię elektryczną z wykorzystaniem energii
promieniowania słonecznego.

2. Charakterystyka źródła

Źródło zostanie zbudowane z następujących elementów:


Panel słoneczny polikrystaliczny REC 250 PE o mocy 250 W– 4000 szt - cena 720 zł/szt
 Inwerter Solarmax 300C (300kW) – 4szt. - 42 tys. zł/szt
 Transformator 0,4/15 [kV] o mocy 315kVA – 4 szt.
 Wyłącznik 15kV, 630 A – 4szt.
 Zabezpieczenia Micom – 4szt
 Rozłącznik 15kV, 630 A
 kabel YKY 185mm2 o długości 4800m do połączenia zespołów paneli na stojakach z
inwerterami,
 kabel XRUHKXS 120mm2 o długości 1500m do wyprowadzenia mocy z elektrowni
fotowoltaicznej do węzła sieciowego.

Przyjęto, że powierzchnia działki na której umieścimy ogniwa wytwórcze, powinna

wynosić ok. 2ha, i być prostokątem o przybliżonych wymiarach 250 x 80m. Wynika to z
faktu zabudowy rzędowej paneli fotowoltaicznych. Ustalono, że będą one montowane na
odpowiednich stojakach, po 16 paneli na każdym (w układzie kwadratu 4x4 panele).
Następnie stojaki zostaną umieszczone w ośmiu rzędach, z czego w sześciu rzędach znajdzie
się po 31 stojaków, a w dwóch rzędach po 32 stojaki. Całość zostanie połączona w cztery
sekcje, połączone z rozdzielnicą 0,4 kV oraz odpowiednio z czterema inwerterami. Inwertery
zostaną połączone z transformatorami 0,4/15kV, które będą pracowały równolegle na system
szyn zbiorczych rozdzielnicy 15kV. Moc zostanie wyprowadzona przez kabel o długości
500m do stacji w punkcie szóstym schematu sieci. Szczegółowy schemat ideowy instalacji
znajduje się na końcu projektu.
3. Schemat zasilania
 4. Rozpływ mocy

W celu zbadania wpływu źródła na sieć, wykonano analizy rozpływowe dla różnych
stanów pracy sieci. Wyniki zestawiono w tablicach, porównując stany przed przyłączeniem
źródła i po przyłączeniu źródła, oraz stany awaryjne, takie jak wyłączenie jednej z linii, czy
też wyłączenie obu linii, zasilanych z GPZ. Na rysunkach przedstawiono modele sieci
wykonane w programie Powerworld.

Tablica 1.
Porównanie rozpływów mocy przed i po przyłączeniu źródła.
Przed przyłączeniem źródła Po przyłączeniu źródła
Gałąź P Q S P Q S
- MW Mvar MVA MW Mvar MVA
1-2 5,28 2,32 5,8 5,27 2,30 5,8
2-3 3,12 1,18 3,3 3,12 1,18 3,3
3-4 2,04 0,66 2,1 2,04 0,65 2,1
4-5 1,01 0,21 1,0 1,01 0,21 1,0
1-6 4,35 2,35 4,9 3,31 0,88 3,3
1-7 4,41 1,95 4,8 4,39 1,93 4,8
7-8 1,54 0,45 1,6 1,54 0,45 1,6
7-9 2,65 1,17 2,9 2,65 1,16 2,9
9-10 1,56 0,67 1,7 1,56 0,67 1,7

Rys. 1. Model sieci bez przyłączonego źródła fotowoltaicznego.

 Rys. 2. Model sieci z przyłączonym generatorem w węźle nr 6.
Tablica 2.
Porównanie rozpływów mocy w stanie normalnym i w stanach awaryjnych
Wyłączona linia 1- Wyłączona linia 1- Wyłączone linie 1-2
Praca normalna
2 7 oraz 1-7
Gałąź P Q S P Q S P Q S P Q S
- MW Mvar MVA MW Mvar MVA MW Mvar MVA MW Mvar MVA
1-2 5,27 2,30 5,8 0 0 0 5,26 2,28 5,7 0 0 0
2-3 3,12 1,18 3,3 0 0 0 3,11 1,17 3,3 0 0 0
3-4 2,04 0,65 2,1 0 0 0 2,04 0,65 2,1 0 0 0
4-5 1,01 0,21 1,0 0 0 0 1,01 0,21 1,0 0 0 0
1-6 3,31 0,88 3,3 3,14 0,9 3,3 3,14 0,90 3,3 3,14 0,89 3,3
1-7 4,39 1,93 4,8 4,36 1,89 4,8 0 0 0 0 0 0
7-8 1,54 0,45 1,6 1,54 0,44 1,6 0 0 0 0 0 0
7-9 2,65 1,16 2,9 2,64 1,15 2,9 0 0 0 0 0 0
9-10 1,56 0,67 1,7 1,56 0,66 1,7 0 0 0 0 0 0

Rys. 3. Model sieci z wyłączoną linią między węzłami 1 i 2.

 Rys. 4. Model sieci z wyłączoną linią między węzłami 1 i 7.

Rys. 5. Model sieci z wyłączonymi liniami między węzłem 1 i 2, oraz między węzłem 1 i 7.
 5. Analiza napięciowa
Analizę napięć węzłowych wykonano, podobnie jak w przypadku rozpływu mocy, dla
stanu wyjściowego sieci, z przyłączonym generatorem, oraz stanu awaryjnego. Otrzymane
wyniki zestawiono w tablicy 3.
Tablica 3.
Zestawienie napięć węzłowych w różnych stanach pracy sieci
Przed Po
Wyłączona Wyłączona Wyłączone
przyłączeniem przyłączeniu
linia 1-2 linia 1-7 linie 1-2 i 1-7
źródła źródła
Węzeł U U U U U
- kV kV kV kV kV
1 13,99 14,2 14,58 14,52 14,87
2 13,32 13,54 0 13,88 0
3 12,85 13,08 0 13,43 0
4 12,61 12,84 0 13,19 0
5 12,43 12,67 0 13,03 0
6 12,19 13,24 13,65 13,59 13,96
7 13,05 13,28 13,69 0 0
8 12,61 12,85 13,28 0 0
9 12,51 12,75 13,19 0 0
10 11,88 12,13 12,59 0 0

Otrzymane wyniki zestawiono na wykresie.

15
Przed przyłączeniem źródła
Po przyłączeniu źródła
14,5
Wyłączona linia 1-2
Wyłączona linia 1-7
14
Wyłączone linie 1-2 i 1-7

13,5

13

12,5

12

11,5
0 2 4 6 8 10

Rys. 6. Graficzne zestawienie napięć węzłowych w różnych stanach pracy sieci.

 6. Analiza strat mocy
Wykonano analizę strat mocy dla sieci przy włączonym oraz wyłączonym źródle
fotowoltaicznym. Otrzymane wyniki zestawiono w tablicy 4.
Tablica 4.
Zestawienie strat mocy przy wyłączonym i włączonym źródle fotowoltaicznym.
Wyłączone źródło Włączone źródło
Różnica strat mocy
fotowoltaiczne fotowoltaiczne
Gałąź P Q P Q ΔP ΔQ
- MW Mvar MW Mvar MW Mvar
1-2 0,16 0,34 0,15 0,33 0,01 0,01
2-3 0,08 0,13 0,08 0,12 0 0,01
3-4 0,03 0,04 0,03 0,04 0 0
4-5 0,01 0,01 0,01 0,01 0 0
1-6 0,36 0,76 0,15 0,32 0,21 0,44
1-7 0,21 0,33 0,20 0,32 0,01 0,01
7-8 0,04 0,05 0,04 0,05 0 0
7-9 0,09 0,10 0,08 0,09 0,01 0,01
9-10 0,06 0,07 0,06 0,07 0 0

7. Analiza zwarciowa
Wykonano analizę prądów zwarcia w określonych węzłach po przyłączeniu źródła
fotowoltaicznego. W tablicy 5 zestawiono otrzymane prądy zwarcia jednofazowego z ziemią
oraz trójfazowego.
Tablica 5.
Zestawienie otrzymanych prądów zwarciowych.
Jednofazowe Trójfazowe

Punkt zwarcia I I

A A

1 1133 5269

2 752 2230

3 551 1360

4 453 1028

5 363 758

6 3977 4337

7 645 1735

8 414 899
 9 475 1112

10 310 642

8. Analiza ekonomiczna
Tablica 6.
Nr
Opis robót Jm Ilość Cena Wartość
poz.
PLN PLN
1 Infrastruktura
Kompletna stacja transfromatorowa
1 szt 1 304 000,00 304 000,00
wraz z montażem (KST 613)
Infrastruktura 304 000,00
2 Konstrukcja nośna
2 Konstrukcja nośna paneli (KST 291) Wp 1000000 2,80 2 800 000,00
Konstrukcja nośna 2 800 000,00
3 Panele (moduły fotowoltaiczne)
Panele fotowoltaiczne REC 250 PE
3 szt 4000 720,00 2 880 000,00
552 szt. wraz z montażem (KST 669)
Panele (moduły fotowoltaiczne) 2 880 000,00
4 Komponenty niskiego napięcia
Zakup skrzynek przyłączeniowych
4 szt 46 3 200,00 147 200,00
wraz z okablowaniem (KST 669)
Połączenia międzypanelowe - montaż
5 szt 4000 25,00 100 000,00
(KST 669)
Komponenty niskiego napięcia 247 200,00
5 Przekształtniki DC na AC
Zakup falowników wraz z
6 niezbędnymi zabezpieczeniami (KST szt 4 42 000,00 168 000,00
347)
Montaż falowników wraz z
7 szt 4 15 000,00 60 000,00
konfiguracją (KST 347)
Zestaw systemu monitoringu pracy
8 elektrowni wraz z montażem (KST szt 1 50 000,00 50 000,00
624)
Zestaw: pirometr, wiatromierz,
9 temperatura wraz z montażem - stacja szt 1 4 202,80 4 202,80
pogodowa (KST 800)
Przekształtniki DC na AC 282 202,80
6 System monitoringu
System zabezpieczenia farmy
10 fotowoltaicznej przed zniszczeniem i kpl 1 80 000,00 80 000,00
wandalizmem (KST 624)
System monitoringu 80 000,00
Razem 6 593 402,80
Podatek VAT 23% 1 516 482,64
Ogółem 8 109 885,44
 Jak widać z powyższej tabeli, całkowita cena 1 MW wynosi ponad 8 mln zł. Jest to
dość dużo biorąc pod uwagę, że elektrownia fotowoltaiczna może działać tylko przy
sprzyjających warunkach atmosferycznych, których nie da się jednoznacznie i
długoterminowo przewidzieć.
Możemy założyć (pomijając warunki pogodowe), że w ciągu roku elektrownia będzie
zarabiać ok. 500 tys. zł. Przy takich założeniach inwestycja zwraca się po ponad 16 latach.
Żywotność paneli fotowoltaicznych przyjmuje się na ok. 20-25 lat, w zależności od
producenta. Biorąc pod uwagę powyższe założenie, zysk będzię się plasował w przedziale od
2 do 3,5 mln zł. Koszt zakupu i wymiany samych paneli to ok. 3 mln zł. Reasumując,
prywatnemu inwestorowi nie opłaca się budować elektrowni fotowoltaicznej tylko z własnych
środków.
Dofinansowania do tego typu inwestycji mogą sięgnąć nawet 85% całkowitych
kosztów, więc tylko wtedy jest szansa, że zarobimy na tego typu elektrowni. W naszym
przypadku zakładając, że inwestor dostanie najwyższy procent dofinansowania, będzie
musiał wyłożyć „zaledwie” ok. 1,2 mln zł. Pokrycie kosztów związanych z budową zwróci
się po ok. 3 latach. Inwestor w kolejnych latach będzie mógł zarobić od 8,5 do 11 mln zł.

9. Podsumowanie
Celem projektu było przeprowadzenie analizy technicznej i ekonomicznej przyłączenia
do sieci elektroenergetycznej źródła fotowoltaicznego o mocy szczytowej 1,0 MW
wytwarzającego energię elektryczną z wykorzystaniem energii promieniowania słonecznego.
Źródło zostało przyłączone do sieci poprzez linię kablową o długości 500m.
Przeprowadzono analizy rozpływu mocy w różnych stanach pracy sieci – w stanie
wyjściowym - bez przyłączonego źródła, w stanie normalnym z przyłączonym źródłem, oraz
w stanie zakłóceniowym przy wyłączeniu jednej i dwóch linii. Przeprowadzone obliczenia
wykazały, że obniżyła się moc pozorna płynąca w linii pomiędzy węzłami nr 1 i nr 6. Wynika
to z faktu, że węzeł nr 6 jest dużym odbiornikiem mocy i przyłączone do niego źródło
fotowoltaiczne zaspokaja częściowo jedynie potrzeby tego węzła, które i tak są większe, niż
przyłączona do niego moc z nowego źródła. Odciążył się również transformator 115/16,5 kV.
Podczas wyłączania linii, między węzłami 1 - 2, 1 – 7, czy też obu tych linii naraz, zmiana
rozpływu mocy polega w zasadzie jedynie na odciążaniu transformatora WN/SN o wartość
mocy płynącej w tych liniach. Zmniejszają się również straty w transformatorze.
Analiza napięć sieciowych pokazuje, że bez włączonego źródła fotowoltaicznego,
napięcie w sieci maleje wraz ze wzrostem odległości od węzła nr 1. Wynika to ze
zwiększającej się w miarę odległości impedancji linii oraz z faktu pobierania mocy w
kolejnych węzłach. Po przyłączeniu nowego źródła fotowoltaicznego wyraźnie poprawia się
wartość napięcia w sieci, szczególnie w węźle nr 6. W pozostałych węzłach również możemy
odnotować wzrost napięcia, a w przypadku wyłączania kolejnych linii sytuacja w zasadzie
tylko się poprawia, gdyż coraz bardziej zbliżamy się do napięcia znamionowego sieci.
Przyłączając źródło przyczyniamy się do zmniejszenia strat mocy na linii między węzłami
1-6. Wynika to z częściowej samowystarczalności węzła szóstego, co powoduje zmniejszony
przepływ prądu w linii przesyłowej od stacji WN/SN, a co za tym idzie – mniejsze straty.
Obniżone zostają również straty w transformatorze GPZ.