អ�កន�ពន�

េឈ�ះ លឹម ផល�ន

ុ
ទូរស័ព� ០១៧ ២៥០ ២៩០

អុីែម៉ល phalkunlim@yahoo.com

ប�ុក www.mathtoday.wordpress.com

i
 អារម�ក

សួស�្ី រិ
ប ៍ម
យ ិត�អ�កសិក្សោទំងអស់ជាទី ្រសឡាញ់រ

េសៀវេភ១០០ លំហាត់េ្រជីសេរ ែផ�កេមេរៀន្រ��បាប៊ីល� ែដលអ�កសក

ិ ្

កំពុងែតកនអនេនក�ុងៃដេនះខ�ុំ បាេរៀបេរៀងេឡង
ី ក�ុងេគាលបំណទុកជាឯកស
ជំនួយស�រត ដល់សិស្សោនុសិស្សថទ១
ី ២ ថា�ក់វិទ្យោសពិត និងថា�ក់វិទស�ស�សង�

េដីម្បីសិក្រវ្រជាវព្រងឹងសមត�ភាពេខវ ិជា�្រប�បាប៊ីលី ឲ្យកន់ែតយច្បោបែន�ម

េទៀតនិងេដីម្បីេ្រតៀម្របឡងស��ប្រតមធ្យមសិក្សោទុតិយភូមិក�ុងេពលដ៏ឆាប់ខ

េនក�ុងេសៀវេភេរួមមា៣ជំពូក។េនក�ុជព
ំ ូកទី១ ជាេមេរៀនសេង�បនិងរូបមន

ពក់ព័នសំខន់ៗ ជំពូកទី២ជាែផកលំហត់េ្រជីសេរីសនិងដំេណាះយា៉េក្បក្ប

និងជំពូកទ៣
ី ជាែផ�កលំហត់កិច�ករផ�ះេដម
ី ្ ហ�ក
ឹ ហត់េដះ្រសយេដឯង។

ខ�ុំបាទអ�កនិពន�និេរៀបេរៀងសង្ឃឹមថា េសៀវេភេនះអចចូលរួមចំែណកដល់ប

ិ ្សោ្រសវ្រជាវទំងអស់ ក�ុងករព្រងឹងចំកេមេរៀននិងដំេណាះ្រសយលំ
អ�កសក

្រប�បាប៊លីេត េដីម្បីេ្រតៀមខ�ួន
ី ស�� ប្រតទុតិយភូមិនិងករ្របឡងេផ្សងៗេទៀត

មិនខនេឡីយ។ ម្យោ៉ងេទៀតខ�ុំបាទសូមអធ្យោ្រស័យពីសំណាក់អ�កអន េពចន៍ ឬ

បេច�កេទស ែដលខ�ះខ េដយអេចតនា និងរង់ចំជានិច�នូវរល់មតិរិះគន់ែបបស

សំណាកអ�កសក
ិ ្សោក�ុង្រគប់មជ្ឍដ�ន េដីម្បីែកលំអេសៀវេភេនះឲ្យកន់ែតមា

បែន�មេទៀត។

ជាទីប��ប់ខ�ុំបាទអ�កនិពន�និងេរៀបេរៀងេសៀវេភេនះសូមេគារពជូនពរអ�ក

ទំងអស់ សូមមានសុខភាពល� មានកមា�ំងមាំមួន និងទទួលបានេជាគជ័យជានិច

្របកបករងរេផ្

ភ�ំេពញ ៃថ�ទ១
ី ៤ មន
ី ា ឆ២០២០

អ�កនិពន�និងេរៀបេរៀង លឹម ផល�ន

ុ

ii
 មាតិករេរ

ទំព័រ

ជំពូកទ០
ី ១ សេង�បេមេរៀនវិ ភគបន្សំនិង្រ�ូា
ប ប៊ី ០០១

ជំពូកទ០
ី ២ លំហត់េ្រជសេរសអមេដយដំេណ ០០៥

(រួមមាន១០០ លំហត់អមេដយដំេណាះ្

ជំពូកទ០
ី ៣ លំហត់េ្រជសេរសស្រមប
 ់កិច�ក ១៣៩

(រួមាន៤៨ លំហត់េ្រជីសេរីសស្រមាប់កិច�ក



iii
 ប្រម

ហមយកេសៀវេភេេទថតចម�ងឬេធ
� អាជីវក

េដយគ�នករអនុ��តពីអ�កនិពន�និងេេរៀង។

អ�កែដលលួចថមង
� េសៀវេភេនះ ្រត�វទទួលខុស្រត�វចំេពាះមុខ

រក្សោសិទ�ិ្រគប់ែបបយា៉ងេដយអ�កនគណិតវទ
ិ ្យោៃថ�េ

iv
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

ជំព ូកទី០១

សេងខបេមេរៀនវិភគេលើបន ំនិង្របូបប៊ីលេី ត

១.បញញ ត្តិៃន្របូបប

្របូបបមន រៈសំខន់េនកនុងជវី ភព ្របចំៃថងរបស់េយង

ី ែដលេយង
ី េ្របី្របស់

ស្រមប់ ស់ក្រមឹតៃនភពមិនេទៀងទត់។ កល េយង

ី េ្រគងេធ្វីអម
្វី ួយកល

អនកឧតុនិយមទស ន៍ទយ កសធតុឬ្រកុមហ៊ុនធន ប់រងេធ្វេី គលនេយបយ

របស់្រកុមហ៊ុនចំបច់្រតូវេ្របី្របូបបេដម
ី បេី ធ្វីេសចក្តីសេ្រមចចត
ិ ្តឬេធ្វីករេ្រជីសេរស។
ី

១.១.្រពឹត្តិករណ៍ លំហសំ ក

្រពត
ឹ ្តិករណ៍លំហសំ កគឺជសំនុំៃនលទ្ឋផល ចទំងអស់ ។

១.២.រូបមន្តេគលៃន្របូបប

កនុងពិេ ធន៍មួយ ែដលមនលំហសំ ក S ្របូបបៃន្រពត

ឹ ្តិករណ៍ A
cnMYnkrNIRsb n( A )
េកត
ី េឡង
ី កំណត់េ យ P( A)   ។
cMnYnkrNIGac n(S )
េ យ A  S េនះេគបន 0  P ( A )  1 ។

.េបី P ( A )  0 េគថ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ A ជ្រពត
ឹ ្តិកណ៍មន
ិ ចេកីតមន ។

.េបី P ( A )  1 េគថ្រពឹត្តិករណ៍ A ជ្រពឹត្តិកណ៍្របកដជេកីតេឡង

ី ។

២.វិធនៃន្របូបប

េ យ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ជសំនុំរងៃនលំហសំ ក េយង
ី ចេ្របី្របជុំ ្របសព្វនិង

បំេពញៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ េដីមបប
ី េងកីត្រពត
ឹ ្តិករណ៍ បែនថមេទៀតែដលេយង
ី េ ថ

្រពត
ឹ ្តិករណ៍សមស ។

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េគឲយ A នង
ិ B ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េកត
ី កនុងលំហសំ ក S េនះេគបនៈ

២.១.្របជុំ្រពឹត្តិករណ៍ A  B

ី ៃន្រគប់លទ្ឋផលែដលជលទ្ឋផលេនកនុង A ឬ B
ជ្រពឹត្តិករណ៍េកីនេឡង

ឬទំងពីរ្រពឹតក
្តិ រណ៍ ។

ឹ ្តិករណ៍ A  B (្រពត
្របូបបៃន្រពត ឹ ក
្តិ រណ៍ A ឬ B )កំណត់េ យៈ

P( A  B)  P( A)  P(B)  P( A  B) ។

េប្រី ពត ្តិ រណ៍ A និង B មិនចុះស្រមុងនង

ឹ ក ឹ គនគឺ A  B   េនះេគបនៈ

P( A  B)  P( A)  P(B) ។

២.២.្របសព្វ្រពឹត្តិករណ៍ A  B

ី ៃន្រគប់លទ្ឋផលែដលជលទ្ឋផលេនកនុង A ផងនិង B ផង។

ជ្រពឹត្តិករណ៍េកីតេឡង

២.៣.បំេពញ្រពឹត្តិករណ៍

េបី E ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍បំេពញៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ E ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ៃន្រគប់លទ្ឋផល

េនកនុងលំហសំ ក S ែដលមន
ិ េនកនុង E ។្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍បំេពញ E

ៃន្រពត ្តិ រណ៍ E កំណត់េ

ឹ ក យ P(E )  1  P(E ) ។

៣.្របូបបមនលកខខណ្ឌ

ជួនកល ករេកីតេឡង
ី ៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍មួយ មនឥទ្ឋិពលេលី្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍

មួយេទៀត នង
ិ ករគណន្របូបបេនះគេឺ លម
ី ូល ្ឋ នៃនករសនមតថ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍

ពិេសសេនះេកីតេឡង
ី េគេ ថ្របូបបមនលកខខណ្ឌ ។

៣.១.នយ
ិ មន័យ្របូបបមនលកខខណ្ឌៈ

្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A េ យដឹងថ មន្រពឹត្តិករណ៍ B បនេកីតេឡង
ី រួចេហយ
ី

េ ថ្របូបបមនលកខខណ្ឌ នង
ិ ងេ យ P( A / B) នថ្របូបបៃន

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A េ យបនដឹង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ B េកត
ី េឡង
ី រួចេហយ
ី ។

៣.២.រូបមន្ត្របូបបមនលកខខណ្ឌៈ

P( A  B)
P( A / B)  ែដល P ( B )  0 ។
P(B)

៣.៣.វិ ធនផលគុណៈ

ឹ ្តិករណ៍ A និង B េ
ចំេពះ្រពត យ P ( B )  0 េគបនៈ

P( A  B)  P(B)  P( A / B) ។

៤.្រពឹត្តិករណ៍មិនទក់ទងគន ឬ មិន ្រស័យគន

្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A និង B ែដល ្រស័យនឹងគនកនុងវ ិធែី ដលករេកីតេឡង
ី ៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍

មួយមន
ិ ជប់ពក់ពន្ឋ័នង
ឹ ករេកីតេឡង
ី ៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍មួយេទៀតេយង
ី េ ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ែបប

េនះថជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍មិនទក់ទងគនឬេគេ ថ្រពឹត្តិករណ៍មិន ្រស័យនឹងគន។

េយង
ី ថ ្រពឹតក
្តិ រណ៍ពរី A និង B ជ្រពឹត្តិករណ៍មិនទក់ទងគនលុះ្រ ែត

P( A / B)  P( A) ឬ P(B / A)  P(B) ។

េគបន P ( A  B )  P ( A )  P ( B ) ។

ជទូេទៈ េបី A1 , A2 ,..., An ជ n ្រពត

ឹ ្តិករណ៍មិនទក់ទងគនពរី ៗេនះេគបនៈ

P ( A1  A2  A3  ...  An )  P ( A1 )  P ( A2 )  P ( A3 )  ...  P ( An ) ។

៥.របប់

្រទស
ឹ ្តីបទៈ

េបី A នង
ិ B ជសំនុំកំណត់បនេនះ n( A  B )  n( A )  n( B )  n( A  B )

ែដល n( A ) : ជចំនន
ួ ធតុ ឬកឌី ល់ៃនសំនុំ A

n( B ) : ជចំនន
ួ ធតុ ឬកឌី ល់ៃនសំនុំ B

n( A  B ) : ជចំនន
ួ ធតុឬកឌី ល់ៃនសំនុំ A  B ។

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n( A  B ) : ជចំនន
ួ ធតុឬកឌី ល់ៃនសំនុំ A  B ។

្រទស
ឹ ្តីបទៈ េបី A និង B ជសំនុំគមនធតុរម
ួ គនេនះេគបនៈ

n( A  B )  n( A )  n( B )
៦.េគលករណ៍ របប់ ចម្លស់ និង បន ំ

៦.១.េគលករណ៍របប់ៈ

េបី E1 , E2 ,...., E p ជ p ្រពត

ឹ ្តិករណ៍េកត
ី េឡង
ី េផ ងៗគន ែដលចំេពះ្រពត
ឹ ្តិករណ៍

នម
ី ួយមនចំនន
ួ លទ្ឋផលេរៀងគន r1 , r2 ,...., rp េនះចំនួនលទ្ឋផលសរុបៃន p

្រពត
ឹ ្តិករណ៍េនះមន r1  r2  ...  rp ។

៦.២.ចម្លស់ៈ

ចម្លស់ៃន n ធតុ ខុសៗគនជតេ្រមៀប(គត

ិ លំ ប់)ៃន n ធតុ ែដលធតុមួយេន
លំ ប់ទីមួយ ធតុមួយេទៀតេនលំ ប់ទីពរី នង
ិ បន្តបនទប់ ។
ចំនន
ួ ចម្ល់ៃន n ធតុមនៈ 1  2  3  ...  n  n ! ។
n! : នថ n ្វ ក់តូែរយល ែដល 0!  1 ។
ជទូេទៈ ចំនន
ួ ចម្លស់ n ធតុ យកម្តង p ធតុមនៈ
n!
P (n, p)   n(n  1)...(n  p  1) ។
(n  p)!
៦.៣.ចម្លស់ែដលមនវតថុដូចគនៈ

េបេី គចម្លស់ n វតថុ ែដលកនុងេនះមន p1 វតថុ្របេភទទទី១, p2 វតថុ្របេភទទី២,

...... pk វតថុ្របេភទទី k េ យ p1  p2  ...  pk  n
n!
េនះចំនួនចម្លស់គៈឺ N  ។
p1 ! p2 !.... pk !
៦.៤.បន ៈំ

បន គ
ំ ជ
ឺ តេ្រមៀបមន
ិ គិតលំ ប់ ។ចំនន
ួ បន ំ n ធតុខុសៗគនចប់យកម្តង p ធតុ
( p  n )កំណត់ នង
ិ ងេ យ៖
n! n! n!
C ( n, p )  ឬ Cnp  ឬ nCp  ។
p !(n  p)! p !(n  p)! p !(n  p)!

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

ជំព ូកទី០២

លំ ត់េ្រជើសេរ ើសអមេ យដេំ ះ្រ យ

Problem01 (្របឡងសញញប្រតទុតិយភូមិឆន ំ ២០១៩)

់ ួយមនប៊ូល16 ែដលេគសរេសរេលខពី 1 ដល់16 ។េគចប់យកប៊ូល 3

កនុងថងម

េចញពីថងេ់ យដនយ។ រក្របូបបៃន្រពឹតក

្តិ រណ៍ ៖

A : េគចប់បនប៊ូលទំងបម
ី នេលខសុទែ្ឋ តែចក ច់នង
ឹ 4 ។

B : េគចប់បនប៊ូលទំងបម
ី នេលខសុទែ្ឋ តមិន ចែចក ច់នង
ឹ 5

C : េគចប់បនប៊ូលែតមួយគត់មនេលខែចក ច់នឹង 4 ។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : េគចប់បនប៊ូលទំងបីមនេលខសុទ្ឋែតែចក ច់នឹង 4 ៖

n( A )
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប p( A ) 
n(S )
.ចំនន
ួ ករណី ច n( S ) : េ យប៊ូលសរុបមន16 េហយ
ី េគចប់យកប៊ួល 3 េនះ
16!
េគបនចំនួនករណី ច n( S )  C (16 ,3)   560 ។
3!13!
.ចំនន
ួ ករណី្រសប n( A ) : កនុងចំេ មប៊ូលចុះេលខពី1 ដល់16 មនប៊ូលែដលចុះ

េលខែចក ច់នឹង 4 គឺ {4 ,8 ,12,16} េនះេគបន n( A )  C(4,3)  4 ។

4 1
ដូចេនះ P ( A )   ។
560 140
B : េគចប់បនប៊ូលទំងបីមនេលខសុទ្ឋែតមិន ចែចក ច់នង
ឹ 5
n( B )
េយង
ី បន p( B ) 
n(S )

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
កនុងចំេ មប៊ូល16 ែដលចុះេលខព1
ី ដល់16 មនប៊ូលចុ ះេលខែចក ច់នង
ឹ 5

ចំនន ី ឺ {5,10,15} េនះចំនួនប៊ូលែដលចុះេលខែចកមិន

ួ បគ ច់នឹង 5 មន13 ។

13!
េយង
ី បន n( B )  C (13,3)   286 ។
3!10!
286 143
ដូចេនះ p( B )   ។
560 280
C : េគចប់បនប៊ូលែតមួយគត់មនេលខែចក ច់នឹង 4 ៖
េ យកនុងចំេ មប៊ូល16 ែដលចុះេលខព1
ី ដល់16 មនប៊ូលចុ ះេលខជចំនន
ួ
ែចក ច់នង
ឹ 4 ចំនន
ួ បួនគឺ {4,8,12,16} នង
ិ ប៊ូល 12 េទៀតចុ ះេលខជចំនួនែចក
មុន ច់នឹង 4 េនះេយង
ី បនចំនួនករណី្រសប n(C )  C(4,1)C (12,2)  264 ។
264 33
ដូចេនះ p C    ។
560 70
Problem02
់ ួយមនឃ្លព
កនុងថងម ី ៌ណសចំនួន 2 ឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមចំនួន 4 និងនិងឃ្លព
ី ៌ណេខៀវ
ចំនន
ួ 4 ។ េគចប់យកឃ្លី 3 ្រពមគនេ យៃចដនយ។ រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖
A : ឃ្លទ
ី ង
ំ 3 មនព៌ណ្រកហម ។
B : យ៉ងតិចមនឃ្លី 2 មនព៌ណេខៀវ ។
C : ឃ្លទ
ី ង
ំ 3 មនព៌ណខុ សៗគន។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : ឃ្លីទងំ 3 មនព៌ណ្រកហម៖
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបបេគបន P  A  
n S 
ួ ករណី ច n  S  :
ចំនន
េ យេនកនុងថងេ់ នះមនឃ្លស ំ ួន 2  4  4  10 េហយ
ី រុបទំងអស់ចន ី េគចប់យក
ឃ្លី 3 ្រពមគនេ យៃចដនយេនះលទ្ឋផលមន
ិ គិតលំ ប់េទ ។
ជបន ៃំ ន 3 ធតុយកេចញពក
ី ុ ងចំ
ន េ ម10 ធតុ។
10! 7!.8.9.10
េគបនចំនួនករណី ច n  S   C 10,3     120 ។
3!7! 6  7!

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ួ ករណី្រសប n  A  :
ចំនន
េ យកនុងចំេ ម្រគប់ឃទ ំ 10 មនឃ្លព
្លី ង ី ៌ណ្រកហម 4 េហយ
ី េគចប់យកឃ្លី 3 បន
ឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមទំង 3 ជបន ំ 3 ធតុកុ ងចំ
ន េ ម 4 ធតុ ។
4! 24
េគបនចំនួនករណី្រសប n  A   C  4,3    4 ។
3!1! 6
4 1
ឹ ្តិករណ៍ A គឺ P  A  
ដូចេនះេគបន្របូបបៃន្រពត  ។
120 30
B : យ៉ងតិចមនឃ្លី 2 មនព៌ណេខៀវ៖
nB
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  B  
n S 
ួ ករណី្រសប n  B  ៖
ចំនន
កនុងករចប់្រគប់ឃច
្លី ំនួន 3 េគបន្រគប់ឃព
្លី ៌ណេខៀវយ៉ងតច
ិ ចំនួន 2 េនះេគបន
ចំនន
ួ ករណី្រសប ៖
4! 4!
n  B   C  4,2  C  6,1  C  4,3  
6   36  4  40 ។
2!2! 3!1!
40 1
ដូចេនះេគបន្របូបបៃន្រពត ្តិ រណ៍ B គឺ P  B  
ឹ ក  ។
120 3
C : ឃ្លីទងំ 3 មនព៌ណខុសៗគន៖
n C 
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P C  
n S 
ួ ករណី្រសប n C  ៖
ចំនន
េ ់ នឃ្លព
យកនុងថងម ី ៌ណសចំនួន 2 ឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមចំនួន 4 នង
ិ ឃ្លព
ី ៌ណេខៀវចំនួន 4
្លី ំនួន 3 េគបន្រគប់ឃម
កនុងករចប់្រគប់ឃច ្លី នព៌ណខុសៗគនេនះេគបនចំនួនករណី
្រសប n C   C  2,1 C  4,1 C  4,1   2  4  4  32
32 4
ឹ ្តិករណ៍ C គឺ P C  
ដូចេនះេគបន្របូបបៃន្រពត  ។
120 15
Problem03

ិ ពូែកចំនួន10 នក់ ែដលកនុងេនះ 4 នក់ជសិស ្រសន

កនុងថនក់េរៀនមួយមនសស ី ិង
6 នក់ជសិស ្របុស។េគេរៀបចំសស
ិ ជ្រកុម កនុងមួយ្រកុមមនសិស 4 នក់េ យ
ិ ៃនថនក់ដៃ៏ ទ។
ៃចដនយយកេទ្របកួតជមួយ្រកុមសស

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖
A : ្រកុមសស
ិ ែដលេ្រជីសេរសបនសុ
ី ទ្ឋែត្រសី។
B : ្រកុមសស
ិ ែដលេ្រជីសេរសបនសុ
ី ទ្ឋែត្របុស។
C : ្រកុមសស
ិ ែដលេ្រជីសេរសបន
ី 50% ជសស
ិ ្របុស។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

A : ្រកុមសិស ែដលេ្រជើសេរសបនសុ
ើ ទ្ឋែត្រសី
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  A  
n S 
ចំនន
ួ ករណី ច៖
សិស សរុបមន10 នក់េ្រជីសេរសយក
ី 4 នក់្រពមគនេដីមបប
ី េងកីតជ្រកុមគឺមនសរុបទំង
10!
អស់ n  S   C 10,4    210 រេបៀប។
4!6!
ចំនន
ួ ករណី្រសប៖
េ យសិស ្រសីសរុបមន 4 នក់េនះេគបន n  A   C  4,4   1 ។
1
ដូចេនះ P  A   ។
210
B : ្រកុមសិស ែដលេ្រជើសេរស
ើ បនសុទ្ឋែត្របុស
nB
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  B  
n S 
ចំនន
ួ ករណី្រសប៖
េ យសិស ្របុសសរុបមន 6 នក់េនះេគបន n  B   C  6,4   
6!
ឬ nB   15 ។
4!2!
15 1
ដូចេនះ P  B    ។
210 14
C : ្រកុមសិស ែដលេ្រជើសេរស
ើ បន 50% ជសិស ្របុស
n C 
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P C  
n S 

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ចំនន
ួ ករណី្រសប៖
េ ិ 4 នក់េនះ្រកុមសិស ែដលេ្រជស
យកនុងមួយ្រកុមមនសស ី េរសបន
ី 50%  
ជសិស ្របុសជ្រកុមែដលមនសិស ្របុស 2 នង
ិ ្រសី 2 ។
6! 4!
n C   C  6,2   C  4,2     15  6  90
2!4! 2!2!
90 3
ដូចេនះ P C    ។
210 7
Problem04
់ ួយមនប៊ូល១៥ែដលែចកជ ប៊ូលពណ៌ៃបតងចំនួន៧ និងេគសរេសរេលីបូល
កនុងថងម ៊

ទំង៧េនះ មេលខេរៀងព១
ី ដល់៧ រួចប៊ូលេខៀវចំនួន៥នង
ិ េគសរេសរេលប
ី ូល
៊ ទំង៥េនះ

មេលខេរៀងពី១ដល់៥ចុងេ្រកយប៊ូល្រកហមចំនួន៣នង
ិ េគសរេសរេលប
ី ូល
៊ ទំង៣េនះ

មេលខេរៀងពី១ដល់៣។ េគចប់យកប៊ូលមួយេចញពីកុ ងថង

ន េ់ យៃចដនយ ។

រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម ៖

A : ប៊ូលែដលចប់បនមនពណ៌ៃបតង។
B : ប៊ូលែដលចប់បនមនេលខេសស។
C : ប៊ូលែដលចប់បនមនពណ៌ៃបតងនិងេលខេសស ។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

A : ប៊ូលែដលចប់បនមនពណ៌ៃបតង

n( A )
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P ( A ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី ច n(S ) :

ករចប់យកប៊ូល១េចញពីកុ ងថង
ន ែ់ ដលមនប៊ូលសរុប១៥ គឺជបន 1
ំ កនុងចំេ ម

15 ែដលមនទំងអស់ចំនួន n(S )  C (15,1)  15 ករណី ។

ចំនន
ួ ករណី្រសប n( A ) :

េដម
ី បច
ី ប់បនប៊ូលមនពណ៌ៃបតងេគ្រតូវចប់យកកនុងចំេ មប៊ូលពណ៌ៃបតង 7 ែដល

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ជបន 1ំ កនុង7 គឺ n( A )  C (7,1)  7 ។
7
ដូចេនះ P ( A )  ។
15
B : ប៊ូលែដលចប់បនមនេលខេសស

n(B)
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P ( B ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី្រសប n( B ) :

ប៊ូលែដលចុ ះេលខេសសមនទំងអស់ 9 ្រគប់េហយ

ី េដីមបឲ
ី យប៊ូលែដលចប់បន

មនេលខេសសគេឺ គ្រតូវចប់យកកនុងចំេ មប៊ូលទំង9 ែដលមនទំងអស់

9 3
ចំនន
ួ n( B )  C(9,1)  9 ។ ដូ ចេនះ P ( B )   ។
15 5
C : ប៊ូលែដលចប់បនមនពណ៌ៃបតងនិងេលខេសស

n(C )
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (C ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី្រសប n(C ) :

ប៊ូលពណ៌ៃបតងនង
ិ ចុះេលខេសសមន4្រគប់េនះេដម
ី បឲ
ី យប៊ូលែដលចប់បនមន

ពណ៌ៃបតងនង
ិ េលខេសសលុះ្រ ែតេគចប់យកកនុងចំេ មប៊ូលទំង4្រគប់េនះ

4
ែដលមនទំងអស់ n(C )  4 ករណី ។ ដូចេនះ P (C )  ។
15
Problem05
កនុងេសបងមួយមនប៊ូលព៌ណស 3 ប៊ូលព៌ណេខៀវ 3 និងប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 ។

េគចប់យកប៊ូលម្តង 3 កនុងេពលែតមួយេចញពេី សបងេ យៃចដនយ។

េគសននិ ្ឋ នថ្របូបបែដលចប់បនប៊ូលនីមួយៗជសម្របូបប។

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

A : «យ៉ងតិចមនប៊ូលពរី ព៌ណេខៀវ» B : «ប៊ូលទំងបីមនព៌ណខុសៗគន»

10

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

A : «យ៉ងតិចមនប៊ូលពរី ព៌ណេខៀវ»
n( A )
េយង
ី បន p( A ) 
n(S )
.ចំនន
ួ ករណី ច n(S ) :
េ យប៊ូលសរុបមន 8 េហយ
ី េគចប់យកប៊ូលម្តង 3 កនុងេពលែតមួយេចញពីេសបង
8!
េ យៃចដនយេនះេគបនចំនួនករណី ច n( S )  C (8,3)   56
3!5!
.ចំនន
ួ ករណី្រសប n( A ) :
េ យប៊ូលេខៀវមន 3 េនះ n( A )  C (3,2)C(5,1)  C(3,3)  16 ។
16 2
ដូចេនះ p( A )   ។
56 7
B : «ប៊ូលទំងបីមនព៌ណខុសៗគន»
n( B )
េយង
ី បន p( B ) 
n(S )
.ចំនន
ួ ករណី្រសប n( B ) :
េ យកនុងេសបងមួយមនប៊ូលព៌ណស 3 ប៊ូលព៌ណេខៀវ 3 នង
ិ ប៊ូលព៌ណ្រកហម 2
េហយ
ី េគចប់យកប៊ូល៣បនប៊ូលព៌ណខុសគនទំង៣េនះេគបនចំនួនករណី្រសប
18 9
n( B )  C (3,1)C(3,1)C(2,1)  18 ។ ដូចេនះ p( B )   ។
56 28
Problem06
េនកនុងធុ ងមួយមនប៊ូល12 ែដលេគសរេសរពីេលខ1 ដល់12 ។

េគចប់យកប៊ូល 3 េចញពីធុង្រពមគនេ យៃចដនយ។

ក.រក្របូបបែដល«េគចប់បនប៊ូលទំងបម
ី នេលខសុទ្ឋែតែចក ច់នង
ឹ 3»

ខ.រក្របូបបែដល«េគចប់បនប៊ូលែតមួយគត់មនេលខែចក ច់នឹង 3 »

គ.រក្របូបបែដល«េគចប់បនប៊ូលមនេលខ មលំ ប់េកីនជស្វុត

ី នព្វន្តែដលមន

ផលសងរួម d  3 »។

11

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

ក.រក្របូបបែដល«េគចប់បនប៊ូលទំងបីមនេលខសុទ្ឋែតែចក ច់នឹង 3 »

ង A ជ្របត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ ។
n( A )
េយង
ី បន p( A ) 
n(S )
.ចំនន
ួ ករណី ច n(S ) :

េ យប៊ូលសរុបមន12 េហយ
ី េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច

12! 10  11  12
n(S )  C (12,3)    220 ។
3!9! 6
កនុងចំេ មប៊ូលចុះេលខពី 1 ដល់12 មនប៊ូល 4 ចុះេលខែចក ច់នឹង 3 គឺ ៖
{ 3,6 ,9 ,12} េនះេគបនចំនួនករណី្រសប n( A )  C(4,3)  4 ។
4 1
ដូចេនះ p( A )   ។
220 55
ខ.រក្របូបបែដល«េគចប់បនប៊ូលែតមួយគត់មនេលខែចក ច់នឹង 3 »

ង B ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ។
n( B )
េគបន p( B ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី្រសប n( B ) :
េ យកនុងចំេ មប៊ូលចុះេលខពី1 ដល់12 មនប៊ូល 4 ចុះេលខែចក ច់នឹង 3 និង
ប៊ូល 8 េទៀតចុះេលខែចកមិន ច់នឹង 3 េនះេគបនចំនួនករណី្រសប៖
8!
n( B )  C (4,1)C(8,2)  4   112 ។
2!6!
112 28
ដូចេនះ p( B )   ។
220 55
គ.រក្របូបបែដល«េគចប់បនប៊ូលមនេលខ មលំ ប់េកើនជស្វីុតនព្វន្តមន d  3 »

ង C ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ។
n(C )
េគបន p(C ) 
n(S )

12

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េ យ C  {(1,4,7),(2,5,8),(3,6,9),(4,7,10),(5,8,11),(6,9,12)}
6 3
េនះេគបន n(C )  6 ។ ដូ ចេនះ p(C )   ។
220 110
Problem07
េនកនុងថនក់េរៀនមួយមនសិស សុ៤
ី នក់ សិស ្រហ្វក
ិ ២នក់នង
ិ សិស អុឺរុប៉ ៣នក់។
េគេរៀបចំសិស ជ្រកុមស្វ័យសិក កនុងមួយ្រកុមមនសិស ៣នក់េ យៃចដនយ។
រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖
ក.«យ៉ងតិចមនសិស ២នក់ជសិស សុី»
ខ.«យ៉ងតិចមនសិស ២នក់ជសិស អរឺ ុប៉ »
គ.«មនសិស មនក់កុ នងមួយទ្វីប»។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក.«យ៉ងតិចមនសិស ២នក់ជសិស សុី»

ង A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ។
n( A )
េយង
ី បន p( A ) 
n(S )
.ចំនន
ួ ករណី ច n(S ) :
េ យសិស សរុបេនកនុងថនក់មន 9 នក់េហយ
ី េគេរៀបចំសិស ជ្រកុមស្វយ
័ សក
ិ កនុង
មួយ្រកុមមនសិស ៣នក់េ យៃចដនយេនះេគបនចំនួនករណី ច៖
9!
n(S )  C (9,3)   84 ។
3!6!
ចំនន
ួ ករណី្រសប n( A )  C (4,2)C(5,1)  C(4,3)  34 ។
34 17
ដូចេនះ p( A )   ។
84 42
ខ.«យ៉ងតិចមនសិស ២នក់ជសិស អរឺ ុប៉ »
ង B ជ្រពឹត្តិករណ៍េនះ។
n( B )
េយង
ី បន p( B ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី្រសប n( B )  C (3,2)C(6,1)  C(3,3)  19 ។

13

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
19
ដូចេនះ p( B )  ។
84
គ.«មនសស
ិ មនក់កុ នងមួយទ្វប
ី »
ង C ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ។
n(C )
េយង
ី បន p(C ) 
n(S )
ួ ករណី្រសប n(C )  C (4,1)C(2,1)C(3,1)  24 ។
ចំនន
24 2
ដូចេនះ p(C )   ។
84 7
Problem08
កនុង្របអប់មយ
ួ មនឃ្លព
ី ណ៌ស 2 ្រគប់ែដលមនចុះេលខ 1,2 នង
ិ ឃ្លព
ី ណ៌េខៀវ 3្រគប់

ែដលមនចុះេលខ 1,2,3 ។

េគចប់យកឃ្ល2
ី ្រគប់្រពមគនេ យៃចដនយពីកុ ង្របអប់
ន េនះ ។

១-រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ A : េគចប់បនឃ្លព
ី ណ៌ដូចគន ។

២-រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ B : េគចប់បនឃ្លម
ី នផលបូ កេលខេសមី 3 ។

៣-រក្របូបបៃន្រពត ្តិ រណ៍ C : េគចប់បនឃ្លម

ឹ ក ី នផលបូកេលខេសមី 3 េ យបន

ដឹងថ មនពណ៌ដូចគន ។

Solution

១)រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ A ចប់បនឃ្លព
ី ណ៌ដូចគន៖

ង a1 , a2 ជឃ្លព
ី ណ៌ស ចុ ះេលខ1 និង 2 េហយ
ី b1 , b2 , b3 ជឃ្លព
ី ណ៌េខមចុះេលខ

1, 2 និង 3 ។ លំហសំ ក៖

S  {(a1 , a2 ),(a1 ,b1 ),(a1 ,b2 ),(a1 ,b3 ),(a2 ,b1 ),(a2 ,b2 ),(a2 ,b3 ),(b1 ,b2 ),(b1 ,b3 ),(b2 ,b3 )}

សំណុំ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A , B និង A  B ៖

A  {( a1 , a2 ),(b1 , b2 ),(b2 , b3 ),(b1 , b3 )} , B  {( a1 , a2 ) ,( a1 ,b2 ),( a2 ,b1 ),(b1 ,b2 )}

និង A  B  {( a1 , a2 ) ,(b1 , b2 )} ។

14

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n( A )
មរូបមន្ត P ( A )  េ យ n(S )  10 , n( A )  4 ។
n(S )
4
ដូចេនះ P ( A )   0.4 ។
10
២)រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ B ចប់បនឃ្លីមនផលបូកេលខេសមើ3
n( B ) 4 2
រូបមន្ត P ( B )  េ យ n( B )  4 ។ ដូចេនះ P ( B )    0.4 ។
n(S ) 10 5
៣)គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ C
P ( A  B ) n( A  B )
េគបន P (C )  P ( B / A )  
P( A) n( A )
2
េ យ n( A  B )  2 ដូ ចេនះ P (C )   0.5 ។
4
Problem09
េគចង់បេងកីតចំនួនមនេលខ 3 ខទង់ ែដលខទង់ទង
ំ បីមនេលខខុសគន េ យយកេចញ
ពីេលខ 1,2,3,4 ,5, 6,7,8,9 ។
១-រកចំនន
ួ ករណី ច។
២-រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទង់េនះជពហុគុណៃន 5 ។
៣-រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទង់េនះ ជចំនួនគូ ។
Solution

១)រកចំនួនករណី ច ៖

ួ មនេលខ 3 ខទង់ ែដលខទង់ទង

ចំនន ំ បម
ី នេលខខុសៗគន េ យយកេចញពីេលខ
1,2,3,4 ,5, 6,7,8,9 ជតេ្រមៀបគត
ិ លំ ប់ែដលកំណត់េ យ ៖
9! 6!.7.8.9
n(S )  A(9,3)    504 ។
(9  3)! 6!
ដូចេនះចំនួនករណី ចគឺ n(S )  504 ។

២)រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទងេ់ នះជពហុគុណៃន 5

n( A )
ង A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ េនះេគបន P ( A ) 
n(S )
ចំនន ី ទង់ជពហុគុណៃន 5 ជចំនួនែដលមនេលខចុ ងេ្រកយជេលខ 5
ួ មនេលខបខ

15

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េហយ ់ ងមុខជេលខែដលយកេចញពេី លខ 1,2,3,4 ,5,6 ,7 ,8 ,9 ។
ី េលខពរី ខទងខ
8! 6!.7.8
េគបនចំនួនករណី្រសប n( A )  A(8 ,2)    56
(8  2)! 6!
56 1
ដូចេនះ P ( A )   ។
504 9
៣)រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទងេ់ នះ ជចំនួនគូ
n( B )
ង B ជ្រពឹត្តិករណ៍េនះ េនះេគបន P ( B ) 
n(S )
ួ មនេលខ3ខទង់ជចំនគ
ចំនន ួ ូ ជចំនន
ួ ែដលមនេលខចុ ងេ្រកយជចំនន
ួ គូ ។
កនុងចំេ ម9ចំនួន 1,2,3,4,5,6,7,8,9 មនចំនួនគូបួនគឺ 2,4,6,8 ។
8! 6!.7.8
េគបនចំនួនករណី្រសប n( B )  A(8 ,2)  4  4   4  224
(8  2)! 6!
224 4
ដូចេនះ P ( B )   ។
504 9
Problem10
់ ួយមនប៊ិចព៌ណ្រកហម 8 និងប៊ិព៌ណេខៀវ 6 ។ េគចប់យកប៊ច
កនុងថងម ិ 5 ្រពមគន

ី ងេ់
េចញពថ យៃចដនយ។ គណន្របូបប៖

A : «ប៊ិចទំង 5 ព៌ណ្រកហម»

B : «ប៊ិច 3 ព៌ណ្រកហមនង
ិ ប៊ិច 2 ព៌ណេខៀវ»

C : «មនប៊ិចព៌ណេខៀវ1 យ៉ងតិចកនុងចំេ មប៊ិចទំង 5 »

Solution

គណន្របូបប៖

A : «ប៊ិចទំង 5 ព៌ណ្រកហម»
n( A )
េយង
ី បន p( A ) 
n(S )
.ចំនន
ួ ករណី ច n(S ) :
េ យប៊ិចសរុបេនកនុងថង់មន14 េហយ
ី េគចប់យកប៊ិច 5 ្រពមគនេនះេគបន៖
14!
n(C )  C(14,5)   14  13  11  2002 ។
5!9!

16

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
8!
.ចំនន
ួ ករណី្រសប n( A )  C (8,5)   56 ។
5!3!
56 4
ដូចេនះ p( A )   ។
2002 143
B : «ប៊ិច 3 ព៌ណ្រកហមនងិ ប៊ិច 2 ព៌ណេខៀវ»
n( B )
េយង
ី បន p( B ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី្រសប n( B )  C (8,3)C (6,2)  840
840 30
ដូចេនះ p( B )   ។
2002 143
C : «មនប៊ិចព៌ណេខៀវ1 យ៉ងតិចកនុងចំេ មប៊ិចទំង 5 »
ី បន C និង A ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគនេនះ p(C )  1  p( A )
េយង
4 139
ដូចេនះ p(C )  1   ។
143 143
Problem11
េទសចរមួយ្រកុមមនបុរស 3 នក់នង
ិ ្រស្តី 5 នក់បនឈរបន្តបនទប់គនជជួរេ យ

ៃចដនយេដម
ី បទ
ី ញ
ិ សំបុ្រតចូលទស ន្រប ទអងគរវត្ត។

១.រកចំនន
ួ រេបៀបៃនករឈរបន្តបនទប់គនជជួររបស់្រកុមេទសចរេនះ។
២.រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍នម
ី ួយៗ៖
A : «េទសចរែដលឈរេនមុខេគបង្អស់ជ្រស្តី»
B : «េទសចរជបុរសទំងអស់ឈរេនជប់ៗគន»
Solution

១.រកចំនួនរេបៀបៃនករឈរបន្តបនទប់គនជជួររបស់្រកុមេទសចរេនះ៖

ង n(S ) ជចំនន
ួ រេបៀបៃនករឈរបន្តបនទប់គនជជួររបស់្រកុមេទសចរ។
េ យ្រកុមេទសចរមនបុរស 3 នក់នង
ិ ្រស្តី 5 េនះរេបៀបៃនករឈរបន្តបនទប់គនគឺ
n(S )  8!  1  2  3  4  5  6  7  8  40320 ។

២.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍នីមួយៗ៖

A : «េទសចរែដលឈរេនមុខេគបង្អស់ជ្រស្តី»

17

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n( A )
េយង
ី បន p( A ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី ចគឺ n(S )  40320 ។

ួ ករណី្រសបគឺ n( A )  5  7!  25200 ។
ចំនន

25200 5
ដូចេនះ p( A )   ។
40320 8
B : «េទសចរជបុរសទំងអស់ឈរេនជប់ៗគន»
n( B )
េយង
ី បន p( B ) 
n(S )
ួ ករណី្រសប n( B )  3!6!  4320 ។
ចំនន
4320 3
ដូចេនះ p( B )   ។
40320 28
Problem12
េមបញជករកងទ័ពករព្រពំែដន បនបេងកីតចំនន
ួ សមងត់ែដលជចំនន
ួ មនេលខ

ទ ់េហយ
បីខង ី េលខទំងបីខទងេ់ នះខុសគនេ យេ្របីេលខកនុងចំេ មេលខពី1 ដល់ 9 ។

១.េតេី មបញជករ ចបេងកត

ី ចំនួនសមងត់បនទំងអស់បុន
៉ ម នរេបៀបខុ សៗគន?

២.េមបញជករបនេ្រជីសេរសយកចំ
ី នន
ួ សមងត់មួយេ យៃចដនយេដីមបេី ្របីកុ ងេពល
ន

េធ្វ្រី បតិបត្តក
ិ រសឹក។រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

A : «ចំនួនសមងត់ជចំនួនគត់គូ»

B : «ចំនួនសមងត់ជចំនួនគត់េសស»
Solution

១.ចំនួនសមងត់ែដលេមបញជករបេងកើតបនទំងអស់៖

ង n  S  ជចំនួនសមងត់ែដលេមបញជករបេងកត
ី បនទំងអស់។

េ ី ទងេ់ ហយ
យចំនួនសមងត់ែដលជចំនួនមនេលខបខ ទ ់េនះខុ សគន
ី េលខទំងបីខង

េ យេ្របីេលខកនុងចំេ ី ដល់ 9 េនះេគបន ៖

មេលខព1

9!
n  S   P (9,3)   7  8  9  504 ចំនួន។
6!

18

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

២.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍៖
A : «ចំនន
ួ សមងត់ជចំនួនគត់គូ»

n( A )
េយង
ី បន p( A ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី ច n  S   504 ។

ចំនន
ួ ករណី្រសប n( A ) :

ួ សមងត់ជចំនួនគូ ្រតូវមនេលខខទង់ចុងេ្រកយបង្អស់ជេលខ 2,4 ,6 ,8 ។

ចំនន

8!
េគបន n( A )  4   4  7  8  224 ។
6!
224 4
ដូចេនះ p( A )   ។
504 9
B : «ចំនន
ួ សមងត់ជចំនួនគត់េសស»

េ យ A និង B ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគនេនះេគបន ៖
4 5
p( B )  1  p( A )  1 
 ។
9 9
4 5
ដូចេនះ p( A )  , p( B )  ។
9 9
Problem13
្រកូចថ្លុង 20 ែផ្លែដល ក់លក់មន16 ែផ្លមនរសជតិែផ្អមនិង 4 ែផ្លមនរសជតិជូរ។
អនកទិញមនក់េ្រជីសេរសយក្រកូ
ី ចថ្លុង 3 េ យៃចដនយ។
រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖
១. A : «្រកូចទំង 3 ែផ្លសុទែ្ឋ តជូរ»។
២. B : «្រកូចទំង 3 ែផ្លសុទ្ឋែតែផ្អម»
៣. C : «យ៉ងតិចមន្រកូច1 ែផ្លមនរសជតិែផ្អម»។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

១. A : «្រកូចទំង 3 ែផ្លសុទែ្ឋ តជូរ»។

19

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n A
ី បន p  A  
េយង
n S 
20! 18  19  20
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C  20,3     1140 ។
3!17! 6
ួ ករណី្រសប n  A   C  4,3   4 ។
.ចំនន
4 1
ដូចេនះ p  A     0.0035 ។
1140 285
២. B : «្រកូចទំង 3 ែផ្លសុទ្ឋែតែផ្អម»
nB
ី បន p  B  
េយង
n S 
16! 14  15  16
ួ ករណី្រសប n  B   C 16,3  
.ចំនន   560 ។
3!13! 6
560 28
ដូចេនះ p  B     0.4912 ។
1140 57
៣. C : «យ៉ងតច
ិ មន្រកូច1 ែផ្លមនរសជតែិ ផ្អម»។
C នង
ិ A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ផទុយគន។
1 284
ដូចេនះ p C   1  p  A   1    0.9965 ។
285 285
Problem14
េគេ្របីេលខពី 0 ដល់ 9 េដម ី រេសរចំនួនែដលមនេលខ 4 ខទងេ់
ី បស យេលខខទងេ់ ដីម

ដំបូងមន
ិ េ្របេី លខ 0 េទ។

១.េតេី គ ចសរេសរបនប៉ុនមនចំនួនខុសៗគន មរេបៀបខងេលីេនះ?

២.េតម ់ ុសៗគន?
ី នប៉ុនមនចំនួនែដលមនេលខទំង 4 ខទងខ

់ ូ ចគន?
ី នប៉ុនមនចំនួនែដលមនេលខទំង 4 ខទងដ
៣.េតម

Solution

១.រកចំនួនែដលេគ ចសរេសរបន

ួ មនេលខបួនខទង់េ
ចំនន យេ្របីេលខពី 0 ដល់ 9 នង
ិ េ យេលខខទង់េដម
ី ដំបូង

មិនេ្របីេលខ 0 ។

20

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េលខខទង់ទីមយ
ួ ដំបូងេគ ចសរេសរបន 9 រេបៀបេ យេ្របេី លខព1
ី ដល់ 9 ។

េលខខទង់ទីពរី ចសរេសរបន 10 រេបៀបេ យេ្របីេលខពី 0 ដល់ 9 ។

េលខខទង់ទីបី ចសរេសរបន 10 រេបៀបេ យេ្របេី លខពី 0 ដល់ 9 ។

េលខខទង់ទីបន
ួ ចសរេសរបន 10 រេបៀបេ យេ្របីេលខពី 0 ដល់ 9 ។

ដូចេនះចំនួនសរុបែដលេគ ចសរេសរបនមន 9  10  10  10  9,000 ចំនួន។

២.ចំនួនែដលមនេលខទំង 4 ខទង ់ខុសៗគន៖

េលខខទង់ទីមយ
ួ ដំបូងេគ ចសរេសរបន 9 រេបៀប

េលខខទង់ទីពរី ចសរេសរបន 9 រេបៀប

េលខខទង់ទីបី ចសរេសរបន 8 រេបៀប

េលខខទង់ទីបន
ួ ចសរេសរបន 7 រេបៀប

់ ុសៗគនសរុបទំងអស់គឺ ៖
ដូចេនះចំនួនែដលមនេលខទំង 4 ខទងខ

9  9  8  7  4536 ចំនួន។

៣.ចំនួនែដលមនេលខទំង 4 ខទង ់ដូចគន ៖

ួ ែដលមនេលខទំង 4 ខទង់ដូចគនេ
ចំនន យេ្របេី លខពី1 ដល់ 9 គឺ ៖

{1111,2222,3333,4444,5555,6666,7777,8888,9999}
ួ ែដលមនេលខទំង 4 ខទង់ដូចគន ។
ដូចេនះមន 9 ចំនន

Problem15
្របធនវ ិញញ គណិតវ ិទយៃនករ្របឡងមួយ មនលំ ត់ពជ
ី គណិត 6 និងលំ ត់
ធរណីម្រត 4 ។ េបកខជនមនក់ៗ្រតូវេធ្វល
ី ំ ត់ 2 កនុងចំេ មលំ ត់ទង
ំ 10 េនះ
េទ មករេ្រជស
ី េរសរបស់
ី ខួ ន។
្ល
១.រកចំនន
ួ ករណី ច។
២.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ដូចតេទ៖
A : «សិស X មនក់េ្រជីសេរសយកលំ
ី ត់ពជ
ី គណិតទំងពរី ។

21

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
B : សិស Y មនក់េ្រជីសេរសយកលំ
ី ត់ធរនីម្រតទំងពរី ។

C : សិស Z មនក់េ្រជីសេរសយកលំ
ី ត់ពជ
ី គណិតមួយនង
ិ លំ ត់ធរណីម្រត។

Solution

១.រកចំនួនករណី ច ៖

លំ ត់សរុបមន10 េហយ
ី េបកខជន្រតូវេ្រជីសេរសលំ
ី ត់ 2 េនះេគបនចំនួនករណី
10!
ច n  S   C 10,2    45 ។
2!8!
២.រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ដូចតេទ៖

A : «សិស X មនក់េ្រជីសេរសយកលំ
ី ត់ពជ
ី គណិតទំងពរី ។

n A
ី បន p  A  
េយង
n S 
6!
ួ ករណី្រសប n  A   C  6,2  
ចំនន  15 ។
2!4!
15 1
ដូចេនះ p  A    ។
45 3
B : សិស Y មនក់េ្រជីសេរសយកលំ
ី ត់ធរនីម្រតទំងពីរ។

nB
ី បន p  B  
េយង
n S 
4!
ួ ករណី្រសប n  B   C  4,2  
ចំនន 6
2!2!
6 2
ដូចេនះ p  B    ។
45 15
C : សិស Z មនក់េ្រជីសេរសយកលំ
ី ត់ពជ
ី គណិតមួយនង
ិ លំ ត់ធរណីម្រត។

n C 
ី បន p C  
េយង
n S 
ួ ករណី្រសប n C   C  6,1 C  4,1  6  4  24 ។
ចំនន
24 8
ដូចេនះ p C    ។
45 15

22

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem16
េគចងេ់ ្រជីសេរសយកស
ី ិស 3 នក់កុ ងចំ
ន េ មសិស 10 នក់ែដលកនុងេនះមន
សិស ្របុស 6 នក់នង
ិ សិស ្រសី 4 នក់។រក្របូបបែដលេគេ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្របុស
2 នក់នង
ិ សិស ្រស1
ី នក់។
Solution

រក្របូបបែដលេគេ្រជើសេរសបនស
ើ ិស ្របុស 2 នក់និងសិស ្រស1
ី នក់៖
ង A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េ្រជស
ី េរសយកស
ី ិស 3 នក់កុ ងចំ
ន េ មសស
ិ 10 នក់េហយ
ី
េគបនសិស ្របុស 2 នក់នង
ិ សិស ្រស1
ី នក់។
n( A )
េយង
ី បន p( A ) 
n(S )
10! 8  9  10
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C 10,3     120 ។
3!7! 6
6!
ួ ករណី្រសប n  A   C  6,2  C  4,1 
.ចំនន  4  60 ។
2!4!
60 1
ដូចេនះ p( A )   ។
120 2
Problem17
់ ួយមនឃ្លព
កនុងថងម ី ៌ណ្រកហម 8 នង
ិ ឃ្លព
ី ៌ណៃបតង12 ។

ី ចំនន
េគចប់យកឃ្ល1 ួ ពរី ដងេចញពីកុ ងថង
ន ់េនះេ យៃចដនយ ។

(ចប់យកេហយ
ី មន
ិ ក់ចូលវ ិញ)។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមទំងពរី ។

ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតងទំងពីរ។

គ. C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមទំងពរី ៖

ឹ ្តិករណ៍ A1 : ចប់យកេលក
ង្រពត ី ទី១បនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម

23

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
A2 : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម

េគបន A  A1  A2 េនះ P  A   P  A1  A2   P  A1  P  A2 / A1 

n  A1  C  8,1 8 2
េ យ P  A1     
n  S1  C  20,1 20 5

n  A2 / A1  C 7,1  7
P  A2 / A1    
n  S2  C 19,1 19
2 7 14
ដូចេនះ P  A      0.1474 ។
5 19 95
ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតងទំងពរី

ង្រពឹត្តិករណ៍ B1 : ចប់យកេលីកទី១បនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង

B2 : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង

េគបន B  B1  B2 េនះ P  B   P  B1  B2   P  B1  P  B2 / B1 

n  B1  C 12,1 12 3
េ យ P  B1     
n  S1  C  20,1 20 5

n  B2 / B1  C 11,1 11
P  B2 / B1    
n  S2  C 19,1 19
3 11 33
ដូចេនះ P  B      0.3474 ។
5 19 95
គ. C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន៖

ង្រពឹត្តិករណ៍ C1 : ចប់យកេលីកទី១បនឃ្ល្រី កហម

C2 : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្លៃី បតង

C1 ' : ចប់យកេលីកទី១បនឃ្លៃី បតង

C2 ' : ចប់យកេលីកទី២បនឃ្ល្រី កហម

ី បន C  C1  C2   C1 ' C2 ' 

េយង

េនះ P C   P C1  C2   P C1 ' C2 ' 

24

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
 P C1  P C2 / C1   P C1 '  P C2 '/ C1 ' 
n C1  8 2 n C2 / C1  12
េ យ P C1     , P C2 / C1   
n  S1  20 5 n  S2  19

n C1 '  12 3 n C2 '/ C1 '  8

P C1 '     , P C2 '/ C '1   
n  S1  20 5 n  S2  19
2 12 3 8 48
ដូចេនះ P C        0.5052 ។
5 19 5 19 95
សមគល់ ៖ េគ ចគណន្របូបបេនះ ម្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន

េគមន C និង A  B ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគនេនះេគបន៖

14 33 48
P C   1  P  A  B   1  P  A   P  B   1     0.5052 ។
95 95 95
Problem18
កនុងថងម ់ ួយមនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម 4 និងឃ្លព
ី ៌ណៃបតង 6 ។េគចប់យកឃ្ល1 ី
ចំននួ ពរី ដងេចញពីកុ នងថង់េនះេ យៃចដនយ(ចប់យកេហយ ី ក់ចូលវ ិញ)។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖
ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមទំងពរី ។
ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតងទំងពីរ។ គ. C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមទំងពរី ៖
ង្រពឹត្តិករណ៍ A1 : ចប់យកេលីកទី១បនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម
A2 : ចប់យកេលីកទី២បនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម
េគបន A  A1  A2 េនះ P  A   P  A1  A2   P  A1  P  A2 
n  A1  C  4,1  4 2
េ យ P  A1     
n S  C 10,1 10 5
n  A2  C  4,1 4 2
P  A2     
n S  C 10,1 10 5

25

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ដូចេនះ P  B   P  B1  B2   P  B1  P  B2  ។
ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតងទំងពរី
ឹ ្តិករណ៍ B1 : ចប់យកេលក
ង្រពត ី ទី១បនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង
B2 : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង
េគបន B  B1  B2 េនះ P  B   P  B1  B2   P  B1  P  B2 
n  B1  C  6,1 6 3
េ យ P  B1     
n S  C 10,1 10 5
n  B2  C  6,1 6 3
P  B2     
n S  C 10,1 10 5
3 3 9
ដូចេនះ P  B      0.36 ។
5 5 25
គ. C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន៖
ឹ ្តិករណ៍ C1 : ចប់យកេលក
ង្រពត ី ទី១បនឃ្ល្រី កហម
C2 : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្លៃី បតង
C1 ' : ចប់យកេលក
ី ទី១បនឃ្លៃី បតង
C2 ' : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្លៃី បតង
ី បន C  C1  C2   C1 ' C2 ' 
េយង
េនះ P C   P C1  C2   P C1 ' C2 ' 
 P C1  P C2   P C1 '  P C2 ' 
n C1  4 2 n C2  6 3
េ យ P C1     , P C2    
n S  10 5 n  S  10 5
n C1 '  6 3 n C2 '  6 3
P C1 '     , P C2 '    
n S  10 5 n  S  10 5
2 3 3 2 12
ដូចេនះ P C        0.48 ។
5 5 5 5 25
សមគល់ ៖ េគ ចគណន្របូបបេនះ ម្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន
េគមន C និង A  B ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគនេនះេគបន៖
4 9 12
P C   1  P  A  B   1  P  A   P  B   1     0.48 ។
25 25 25

26

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem19
់ ួយមនប៊ូល្រកហម 6 ្រគប់ចុះេលខ1,2,3,4 ,5,6 និងប៊ូលេខម 9 ្រគប់
កនុងថងម

ចុះេលខ1,2,3,4,5,6,7,8,9 ។

ី ុ នងថង់េនះេ
េគចប់យកប៊ូល1 ្រគប់េចញពក យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនេសស។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខេសសេ យដង
ឹ ថជប៊ូលេខម។

គ. C : យកបនប៊ូលេខមេ យដង
ឹ ថជប៊ូលចុ ះេលខជចំនួនគូ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនេសស៖

n A
មរូបមន្តេគនៃន្របូបប P  A  
n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

ប៊ូលសរុបមន15 ចប់យក1 េនះេគបនចំនួនករណី ច n  S   C 15,1   15

ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន

ប៊ូលចុះេលខជចំនួនេសសមន 8 ចប់យក1 េនះ n  A   C  8,1  8 ។

8
ដូចេនះ P  A    0.5333 ។
15
ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខេសសេ យដង
ឹ ថជប៊ូលេខម

B1 ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ចប់បូ៊លមួយបនប៊ូលេខម។

n  A  B1 
េគបន B  A / B1 េនះ P  B   P  A / B1  
n  B1 

េគមន n  B1   9 និង A  B1  {1,3,5,7 ,9} េនះ n  A  B1   5

27

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
5
ដូចេនះ P  B    0.5556 ។
9
គ. C : យកបនប៊ូលេខមេ យដង
ឹ ថជប៊ូលចុ ះេលខជចំនួនគូ

ង C1 ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់បូ៊លមួយបនប៊ូលចុះេលខគូ។

n  B1  C1 
េគបន C  B1 / C1 េនះ P C  
n C1 

េ យប៊ូលចុះេលខគូ មន 7 ្រគប់េនះ n C1   C 7,1  7 ។

ី B1  C1  {2,4,6,8} េនះ n  B1  C1   4 ។
េហយ

4
ដូចេនះ P C    0.5714 ។
7
Problem20
់ ួយមនប៊ូល្រកហម 4 ្រគប់ចុះេលខ1,2,3,4 នង
កនុងថងម ិ ប៊ូលេខម 6 ្រគប់ចុះេលខ

1,2,3,4 ,5,6 ។េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់្រពមគនេចញពីកុ ងថង

ន ់េនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលេខមយ៉ងតិច1 ្រគប់។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន ។

គ. C : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននិងព៌ណដូ ចគន។

ឃ. D : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននិងព៌ណខុសគន។
Solution
គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលេខមយ៉ងតច
ិ 1 ្រគប់
េយង
ី ង A ' ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់យកប៊ូល 2 បនប៊ូលព៌ណ្រកហមទំង 2
េនះ A ' នង
ិ A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ផទុយគន។
n  A '
េគបន P  A   1  P  A '   1 
n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

28

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ប៊ូលសរុបមន10 េហយ
ី ចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច
10! 9  10
n  S   C 10,2     45 ។
2!8! 2
4!
ួ ករណី្រសប n  A '   C  4,2  
.ចំនន 6 ។
2!2!
6 39 13
ដូចេនះ P  A   1     0.8667 ។
45 45 15
ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន ៖

េយង
ី ង B ' ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់បនប៊ូលចុះេលខដូ ចគន

េនះ B ' និង B ជ្រពត

ឹ ក
្តិ រណ៍ផទុយគន។

n  B '
ី បន P  B   1  P  B '   1 
េយង
n S 

េ យប៊ូលចុះេលខដូ ចគនមនែត 4 គូេនះេគបនចំនួនករណី្រសប n  B '   4 ។

4 41
ដូចេនះ P  B   1    0.9111 ។
45 45
គ. C : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននិងព៌ណដូ ចគន

n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 

.ចំនន
ួ ករណី្រសប ៖

េដម
ី បច
ី ប់យកប៊ូល 2 បនប៊ូលចុ ះេលខខុសគននង
ិ ព៌ណដូចគនលុះ្រ ែតប៊ូល 2 េនះ

ចប់យកពីកុ ងចំ
ន េ មប៊ូល្រកហមសុទឬ
្ឋ ប៊ូលេខមសុ ទ្ឋេនះចំនួនករណី្រសបគឺ

4! 6!
n C   C  4,2   C  6,2     6  15  21 ។
2!2! 4!2!
21 7
ដូចេនះ P C     0.4667 ។
45 15
ឃ. D : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននិងព៌ណខុសគន៖

េយង ិ  B  C  ជ្រពត
ី មន D នង ឹ ក
្តិ រណ៍ផទុយគន។

29

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
4 21 4
េគបន P  D   1  P  B  C   1  P  B   P C   1   
45 45 9
4
ដូចេនះ P  D   ។
9
Problem21
េនកនុងេសបងមួយមនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម 6 ឃ្លព
ី ៌ណេខម 5 និងឃ្លព
ី ៌ណ

ៃបតង 9 ។ េគចប់យកឃ្លី 3 ្រពមគនេចញពីកុ នងេសបងេនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

ក. A : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន ។

ខ. B : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណដូចគន។

គ. C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណដូចគន 2 ្រគប់។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ក. A : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន ៖

n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

20! 18  19  20
n  S   C  20 ,3     1140 ។
3!17! 6
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន

n  A   C  6 ,1 C  5,1 C  9,1  6  5  9  270 ។

270 9
ដូចេនះ P  A     0.2368 ។
1140 38
ខ. B : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណដូចគន

nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 

30

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ួ ករណី្រសប n  B   C  6,3   C  5,3   C  9,3 
ចំនន

6! 5! 9!
  
3!3! 3!2! 3!6!
 20  10  84  114
114 1
ដូចេនះ P  B     0.10 ។
1140 10
គ. C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណដូចគន 2 ្រគប់
n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 
ចំនន
ួ ករណី្រសប ៖
n C   C  6,2  C 14,1  C  5,2  C 15,1  C  9,2  C 11,1
6! 5! 9!
  14   15   11
2!4! 2!3! 2!7!
 210  150  396  756
756 63
ដូចេនះ P C     0.6632 ។
1140 95
Problem22
េនកនុងធុ ងមួយមនប៊ូល 30 ្រគប់ចុះេលខពី1 ដល់ 30 ។

េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេចញពក
ី ុ ងធុ
ន ងេនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋមទំង 2 ្រគប់។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជកេរ្របកដៃនចំ
៉ នួនគត់ទង
ំ 2 ្រគប់។

គ. C : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋម1 ្រគប់នង
ិ ចុះេលខជកេរ្របកដ
៉

ួ គត់1 ្រគប់។
ៃនចំនន
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋមទំង 2 ្រគប់

31

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  A  
n S 
30! 29  30
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C  30,2     435 ។
28!2! 2
.ចំនន
ួ ករណី្រសប៖

ចំនន
ួ គត់ធមមជតប
ិ ន្តគនព1
ី ដល់ 30 មនចំនួនបឋមទំងអស់ចំនួន១០គឺ

{2,3,5,7,11,13,17,19,23,29} េនះេគបនចំនួនករណី្រសប៖
10! 9  10
n  A   C 10,2     45 ។
2!8! 2
45 3
ដូចេនះ P  A     0.1035 ។
435 29
ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជកេរ្របកដៃនចំ
៉ នួនគត់ទង
ំ 2 ្រគប់៖

nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 

ួ ករណី្រសប n  B  :
ចំនន

ចំនន
ួ គត់ធមមជតប ី ដល់ 30 មនចំនួនជកេរ្របកដទំ
ិ ន្តគនព1 ៉ ងអស់ 5 ចំនួនគឺ

5!
{1,4 ,9 ,16 ,25} េនះេគបនចំនួនករណី្រសប n  B   C  5,2    10 ។
2!3!
10 2
ដូចេនះ P  B    ។
435 87
គ. C : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋម1 ្រគប់នង
ិ ចុះេលខជកេរ្របកដ
៉
ួ គត់1 ្រគប់៖
ៃនចំនន
ួ ករណី្រសប n C   C 10,1 C  5,1  10  5  50 ។
ចំនន
50 10
ដូចេនះ P C     0.1149 ។
435 87
Problem23
ួ មនប៊ិច្រកហម12 េដម
កនុង្របអប់មយ ិ ប៊ិចេខៀវ12 េដម
ី នង ិ 2
ី ។ េគចប់យកប៊ច

េដម
ី ្រពមគនេចញពីកុ ង្របអប់
ន េនះេ យៃចដនយ។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍

32

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ិ មនព៌ណខុសគន។
ក. A : យកបនប៊ច

ី មនព៌ណដូចគន។
ខ. B : យកបនប៊ច

ិ ព៌ណេខៀវយ៉ងតច
គ. C : យកបនប៊ច ិ 1 េដីម។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ិ មនព៌ណខុសគន
ក. A : យកបនប៊ច
n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 
.ចំនន
ួ ករណី ច n S 
ប៊ិចសរុបមនចំនួន 24 េដីមេហយ
ី ចប់យក 2 េដម
ី ្រពមគនេនះេគបនចំនន
ួ
24! 23  24
ករណី ច n  S   C  24,2     276 ។
2!22! 2
ួ ករណី្រសប n  A   C 12,1 C 12,1   12  12  144 ។
ចំនន
144 12
ដូចេនះ P  A     0.5217 ។
276 23
ី មនព៌ណដូចគន
ខ. B : យកបនប៊ច
nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 
12!
ួ ករណី្រសប n  B   C 12,2   C 12,2   2 
ចំនន  11  12  132 ។
2!10!
132 11
ដូចេនះ P  B     0.4783 ។
276 23
ិ ព៌ណេខៀវយ៉ងតិច1 េដីម
គ. C : យកបនប៊ច
n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 
ួ ករណី្រសប n C   C 12,1 C 12,1  C 12,2   144  66  210 ។
ចំនន

210 35
ដូចេនះ P C     0.7609 ។
276 46

33

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem24
េនកនុងកបូ បមួយមន្របក់សរុប 230 ,000 េរៀលែដលកនុងេនះមន

្រក ស់្របក់ប្រី បេភទគ្រឺ ក ស្របក់្របំពន់េរៀល ្រក ស្របក់មយ

ួ មុន
ឺ េរៀលនិង

្រក ស្របក់ពរី មុន

ឺ េរៀលរួមទំងអស់ 20 សន្លក
ឹ ។

េគដឹងផលបូកចំនួន្រក ស្របក់្របំពន់េរៀលនិងចំនួន្រក ស់្របក់ពីរមុឺនេរៀល

េសមន
ី ឹង 3 ដងៃនចំនួន្រក ស្របក់មយ
ួ មុន
ឺ េរៀល។

១.ចូររកចំនួន្រក ស្របក់្របេភទនម
ី ួយៗ។

២.េគយក្របក់ 4 សន្លក
ឹ េចញពក
ី ុ ងកបូ
ន បេនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបន្របក់ 45,000 េរៀល

ខ. B : យកបន្របក់ 70,000 េរៀល

គ. C : យកបន្របក់េ្រចីនបំផុត។

Solution

១.រកចំនួន្រក ស្រ ក់្របេភទនីមួយៗ៖

េយង
ី ង x , y , z ជចំនន
ួ ្រក ស្របក់្របំពន់េរៀល ្រក សមួយមុឺនេរៀលនង
ិ

្រក សពីរមុឺនេរៀលេរៀងគន។ មសមមតិកមមេយង

ី បន្របព័ន្ឋសមីករ ៖

5000x  10000 y  20000 z  230000


x  y  z  20
x  z  3 y

បនទប់ពីេ ះ្រ យ្របព័ន្ឋសមីករេនះេគបន x  8 , y  5 , z  7 ។

ដូចេនះចំនួន្រក ស្របក់្របំពន់េរៀលមន 8 សន្លក

ឹ ។

ចំនួន្រក ស្របក់មួយមុឺនេរៀលមន 5 សន្លឹក។

ចំនួន្រក ស្របក់ពរី មុឺនេរៀលមន 7 សន្លក

ឹ ។

34

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

២.គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបន្របក់ 45,000 េរៀល

n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 
20! 17  18  19  20
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C  20 ,4     4845 ។
4!16! 24
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន

េដម ី កបន្របក់ 45,000 េរៀលលុះ្រ

ី បយ ែតេគយកបន្រក ស្របក់្របំពន់

មួយសន្លឹក ្រក សមួយមុន

ឺ េរៀលពរី សន្លក
ឹ និង្រក សពីរមុន
ឺ េរៀលមួយសន្លក
ឹ ។
5!
េគបន n  A   C  8 ,1 C  5,2  C 7,1  8   7  560 ។
2!3!
560 112
ដូចេនះ P  A     0.1156 ។
4845 969
ខ. B : យកបន្របក់ 70,000 េរៀល

nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 

ួ ករណី្រសប n  B  :
.ចំនន

េដម ី កបន្របក់ 70,000 េរៀលលុះ្រ

ី បយ ែតេគយកបន្រក សមួយមុឺនេរៀល

១សន្លក
ឹ នង
ិ ្រក សពីរមុន
ឺ េរៀល៣សន្លក
ឹ ។
7!
េគបន n  B   C  5,1 C 7,3   5   175 ។
4!3!
175 35
ដូចេនះ P  B     0.0361 ។
4845 969
គ. C : យកបន្របក់េ្រចីនបំផុត៖

n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 

35

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េដម
ី បយ
ី កបន្របក់េ្រចន
ី បំផុតលុះ្រ ែតេគយកបន្រក សពរី មុឺនេរៀលទំង

7!
៤សន្លក ួ ករណី្រសប n C   C 7,4  
ឹ េនះេគបនចំនន  35 ។
4!3!
35 7
ដូចេនះ P C     0.0072 ។
4845 969
Problem25
កនុងថនក់េរៀនមួយមនសិស 15 នក់កុ ងេនះស
ន ិស ្របុស 9 នក់នង
ិ សិស ្រសី 6 នក់។
េគេ្រជីសេរសស
ី ិស 3 នក់េ យៃចដនយជតំ ងេទសមភសន៍។
រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម ៖
A : ្រកុមសិស ទំង 3 នក់សុទ្ឋែតជសិស ្រសី។
B : ្រកុមសិស ទំង 3 នក់សុទ្ឋែតជសិស ្របុស។
C : ្រកុមសិស ទំង 3 នក់មន 2 នក់ជសិស ្រសី។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

A : ្រកុមសិស ទំង 3 នក់សុទ្ឋែតជសិស ្រសី

n A
ី បន P  A  
មរូបមន្តេគលៃន្របូបបេយង
n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

សិស សរុបមន15 នក់េហយ

ី េគេ្រជីសេរសស
ី ិស 3 នក់េនះចំនួនករណី ចគ៖
ឺ
15! 13  14  15
n  S   C 15,3     455 ។
3!12! 6
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន

សិស ្រសីសរុបមន 6 នក់េហយ

ី េគេ្រជីសេរសស
ី ិស 3 នក់ឲយបនសិស ្រសីទង
ំ 3

6!
េនះ n  A   C  6,3    4  5  20 ។
3!3!
20 4
ដូចេនះ P  A    ។
455 91

36

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
B : ្រកុមសស
ិ ទំង 3 នក់សុទ្ឋែតជសស
ិ ្របុស៖

nB
មរូបមន្តេគល P  B  
n S 
9! 789
ួ ករណី្រសប n  B   C  9,3  
ចំនន   84 ។
3!6! 6
84 12
ដូចេនះ P C    ។
455 65
C : ្រកុមសិស ទំង 3 នក់មន 2 នក់ជសិស ្រសី៖
n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 
6!
ួ ករណី្រសប n C   C  6,2  C  9,1 
ចំនន  9  135 ។
2!4!
135 27
ដូចេនះ P C    ។
455 91
Problem26
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូលព៌ណ្រកហម 8 ្រគប់ ប៊ូលព៌ណេខម 9 ្រគប់ និងប៊ូលព៌ណ

ី ុ នងថង់េនះេ
ៃបតង11 ្រគប់។េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់្រពមគនេចញពក យៃចដនយ។

រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម ៖

A : យកបនប៊ូលព៌ណដូចគនទំងពរី ្រគប់ ។

B : យកបនប៊ូលព៌ណខុសគន ។

C : យកបនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតច
ិ មួយ្រគប់ ។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

A : យកបនប៊ូលព៌ណដូចគនទំងពរី ្រគប់ ៖
n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 
.ចំនន
ួ ករណី ច៖

37

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ប៊ូលសរុបមន 28 ្រគប់េហយ
ី ចប់យក 2 ្រគប់្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច៖
28!
n  S   C  28 ,2    378 ។
2!26!
.ចំនន
ួ ករណី្រសប ៖
េ ់ នប៊ូលព៌ណ្រកហម 8 ្រគប់បូ៊លព៌ណេខម 9 ្រគប់និងប៊ូលព៌ណ
យេនកនុងថងម
ៃបតង11 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់្រពមគនបនប៊ូលព៌ណដូចគនទំងពរី
េនះេគបន n  A   C  8,2   C  9,2   C 11,2 
8! 9! 11!
    28  36  55  119 ។
2!6! 2!7! 2!9!
119 7  17 17
ដូចេនះ P  A     ។
378 7  54 54
B : យកបនប៊ូលព៌ណខុសគន ៖
េ យ A នង ឹ ្តិករណ៍ផទុយគនេនះ P  B   1  P  A 
ិ B ជ្រពត
17 37
ដូចេនះ P  B   1   ។
54 54
C : យកបនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតច
ិ មួយ្រគប់ ៖
n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 
ួ ករណី្រសប n C   C 11, 1  C 17 , 1  C 11,2   11  17  55  242
ចំនន
242 121
ដូចេនះ P C    ។
378 189
Problem27
ួ មនប៊ិចព៌ណេខៀវ 5 េដម
កនុង្របអប់មយ ិ ប៊ិចព៌ណ្រកហម 4 េដម
ី នង ី ។
ិ 3 េដម
េគចប់យកប៊ច ី ្រពមគនេចញពីកុ ង្របអប់
ន េនះេ យៃចដនយ។
រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម ៖
A : យកបនប៊ិចេខៀវពរី េដីមនង
ិ ប៊ិច្រកហមមួយេដម
ី ។
B : យកបនប៊ិចមនព៌ណដូចគនទំងបេី ដីម ។
C : យកបនប៊ិចព៌ណេខៀវយ៉ងតច
ិ មួយេដីម ។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

38

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

A : យកបនប៊ិចេខៀវពរី េដើមនិងប៊ិច្រកហមមួយេដើម ៖
n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 
9! 789
ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C  9 ,3     84 ។
3!6! 6
5!
ួ ករណី្រសប n  A   C  5,2  C  4,1 
ចំនន  4  40 ។
2!3!
40 10
ដូចេនះ P  A    ។
84 21
B : យកបនប៊ិចមនព៌ណដូចគនទំងបីេដើម ៖
nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 
5! 4!
ួ ករណី្រសប n  B   C  5,3   C  4,3  
ចំនន   14 ។
3!2! 3!1!
14 1
ដូចេនះ P  B    ។
84 6
C : យកបនប៊ិចព៌ណេខៀវយ៉ងតិចមួយេដើម ៖
n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 
ួ ករណី្រសប n C   C  5,1 C  4,2   C  5,2  C  4,1  C  5,3 
ចំនន
4! 5! 5!
 5  4   30  40  10  80
2!2! 2!3! 3!2!
80 20
ដូចេនះ P C    ។
84 21
Problem28
កនុងទូ ក់េសៀវេភ នមួយមនេសៀវេភអក រ ្រស្តែខមរ 5 កបល

េសៀវេភ្របវត្តវ ិទយ 3 កបលនិងេសៀវេភគណិតវ ិទយ 4 កបល។សិស មនក់បនចប់

យកេសៀវេភ 3 កបលមក នេ យៃចដនយ។ រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

A : យកបនេសៀវេភអក រ ្រស្តែខមរ 2 កបលនិងេសៀវេភគណិតវ ិទយ 1 កបល ។

B : យកបនេសៀវេភ្របវត្តវិ ិទយមួយកបល។

39

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
C : យកបនេសៀវេភអក រ ្រស្តែខមរយ៉ងតច
ិ មួយកបល។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

A : យកបនេសៀវេភអក រ ្រស្តែខមរ 2 កបលនិងេសៀវេភគណិតវិ ទយ 1 កបល ៖

n A
ី បន p  A  
មរូបមន្តេយង
n S 
.ចំនន
ួ ករណី ច៖
េសៀវេភសរុបេនកនុងទូ មន12 កបលេហយ
ី ចប់យក្រពមគន 3 កបលេនះេគបន
12! 10  11  12
ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C 12,3     220 ។
3!9! 6
5!
ួ ករណី្រសប n  A   C  5,2  C  4,1  
.ចំនន  4  40 ។
2!3!
40 2
ដូចេនះ p  A    ។
220 11
B : យកបនេសៀវេភ្របវត្តវិ ិ ទយមួយកបល៖
nB
ី បន p  B  
េយង
n S 
9!
ួ ករណី្រសប n  B   C  3,1 C  9,2   3 
ចំនន  108 ។
2!7!
108 27
ដូចេនះ p  B    ។
220 55
C : យកបនេសៀវេភអក រ ្រស្តែខមរយ៉ងតច
ិ មួយកបល៖
n C 
ី បន p C  
េយង
n S 

ួ ករណី្រសប n C   C  5,1 C 7,2   C  5,2  C 7,1   C  5,3 

ចំនន

7! 5! 5!
 5  7 
2!5! 2!3! 2!3!
 105  70  10  185
185 37
ដូចេនះ p C    ។
220 44

40

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem29
់ ួយមនប៊ូល 9 ្រគប់ចុះេលខ 1,2,3,4,5,6,7,8,9 ។
កនុងថងម

េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេចញពក
ី ុ ងថង
ន េ់ នះេ យៃចដនយ។

រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម ៖

A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនន
ួ គូទង
ំ ពីរ្រគប់។
B : យកបនប៊ូលែដលផលបូកេលខចុះេលប
ី ូ៊លទំងពីរជចំនួនែចក ច់នង
ឹ 5។
C : យកបនប៊ូលយ៉ងតិចមួយ្រគប់ចុះេលខជចំនួនពហុគុណៃន 3 ។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនន
ួ គូទង
ំ ពីរ្រគប់៖
n A
ី បន p  A  
េយង
n S 
ចំនន
ួ ករណី ច៖
ប៊ូលសរុបមន 9 ្រគប់េហយ
ី ចប់យក 2 ្រគប់្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច
n  S   C  9,2   36 ។
ចំនន
ួ ករណី្រសប៖
ប៊ូលចុះេលខជចំនួនគូមន 4 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់បនប៊ូលចុះេលខ
4!
ជចំនន ួ ករណី្រសប n  A   C  4,2  
ួ គូេនះេគបនចំនន 6 ។
2!2!
6 1
ដូចេនះ p  A    ។
36 6
B : យកបនប៊ូលែដលផលបូកេលខចុះេលើប៊ូលទំងពីរជចំនួនែចក ច់នឹង 5 ៖
nB
ី បន p  B  
េយង
n S 
្រពត
ឹ ្តិករណ៍ B  { (1,4),(1,9),(2,3),(2,8),(3,7),(4,6),(6,9),(7,8)}
េគបនចំនួនករណី្រសប n  B   8 ។
8 2
ដូចេនះ p  B    ។
36 9

41

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

C : យកបនប៊ូលយ៉ងតិចមួយ្រគប់ចុះេលខជចំនួនពហុគុណៃន 3 ៖
n C 
ី បន p C  
េយង
n S 
ប៊ូលចុះេលខជចំនួនពហុ គុណៃន 3 មនប្រី គប់ { 3,6 ,9} ។
េគបនចំនួនករណី្រសប n C   C  3,1 C  6,1  C  3,2   18  3  21 ។
21 7
ដូចេនះ p C    ។
36 12
Problem30
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូលព៌ណ្រកហម 5 ្រគប់ចុះេលខ 1,2,3,4,5 នង ិ ប៊ូលព៌ណៃបតង
ី ុ នងថងេ់ នះេ យ
5 ្រគប់ចុះេលខ 1,2,3,4,5 ។ េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេចញពក
ៃចដនយ។ រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម ៖
A : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន។
B : យកបនប៊ូលមនព៌ណដូចគន។
C : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនន
ួ គូមួយនង
ិ ចំនួនេសសមួយ។
Solution

រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

A : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន
ង A ' ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់បូ៊លពរី ្រគប់បនប៊ូលចុ ះេលខដូចគន។
n  A '
ី បន p  A   1  p( A ')  1 
A និង A ' ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគនេនះេយង
n S 
ចំនន
ួ ករណី ច៖

ប៊ូលសរុបមន10 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យក 2 ្រគប់្រពមគនេគបនចំនួនករណី ច

10!
n  S   C 10 ,2    45 ។
2!8!
ចំននួ ករណី្រសប n  A '   5 ។
5 8
េយងី បន p  A   1   ។
45 9
B : យកបនប៊ូលមនព៌ណដូចគន៖

42

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
nB
ី បន p  B  
េយង
n S 
ួ ករណី្រសប n  B   C  5,2   C  5,2   10  10  20 ។
ចំនន
20 4
ដូចេនះ p  B    ។
45 9
C : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនគូមួយនង
ិ ចំនួនេសសមួយ៖
n C 
ី បន p C  
េយង
n S 
ួ ករណី្រសប n C   C  6,1 C  4,1  6  4  24 ។
ចំនន
24 8
ដូចេនះ p C    ។
45 15
Problem31
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូលសរុបទំងអស់15 ្រគប់ែចកេចញជបព
ី ៌ណ ែដលកនុងេនះ
មនប៊ូលព៌ណ្រកហម 4 ប៊ូលព៌ណស 5 នង
ិ ប៊ូលព៌ណេខម 6 ។
េគចប់យកប៊ូល 4 ្រគប់្រពមគនេចញពក
ី ុ ងថង
ន ់េនះេ យៃចដនយ ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖
A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 ។
B : យកបនប៊ូលព៌ណស 2 នង
ិ ប៊ូលណ៌េខម 2 ។
C : យកបនប៊ូលព៌ណេខមយ៉ងតច
ិ 1។
Solution
គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 ៖
n A
ី បន p  A  
េយង
n S 
15! 12  13  14  15
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C 15,4     1365 ។
4!11! 24
4! 11!
ួ ករណី្រសប n  A   C (4,2)C (11,2) 
.ចំនន   6  55  330 ។
2!2! 2!9!
330 22
ដូចេនះ p  A    ។
1365 91

43

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

B : យកបនប៊ូលព៌ណស 2 និងប៊ូលណ៌េខម 2 ៖
nB
ី បន p  B  
េយង
n S 
5! 6!
ួ ករណី្រសប n  B   C  5,2  C  6,2  
ចំនន   10  15  150 ។
2!3! 2!4!
150 10
ដូចេនះ p  B    ។
1365 91
C : យកបនប៊ូលព៌ណេខមយ៉ងតិច1

ង C ' ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់បូ៊ល 4 ្រគប់បនប៊ូលព៌ណ្រកហមឬស(គមនព៌ណេខម)

េនះ C និង C ' ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគន។

n C ' 
ី បន p C   1  p C '   1 
េយង
n S 
9! 67 8 9
ួ ករណី្រសប n C '   C  9,4  
ចំនន   126 ។
4!5! 24
126 6 59
ដូចេនះ p C   1  1  ។
1365 65 65
Problem32
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូលពីរព៌ណគឺបូ៊លព៌ណ្រកហមនិងប៊ូលព៌ណៃបតងរួមទំងអស់

2
20 ្រគប់េហយ
ី ចំនួនប៊ូលព៌ណ្រកហមេសមីនង
ឹ ៃនចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតង។
3
១.គណនចំនួនប៊ូលព៌ណ្រកហមនិងចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតងេនកនុងថង់េនះ។

ី ុ នងថង់េនះេ
២.េគចប់យកប៊ូល 4 ្រគប់្រពមគនេចញពក យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

ក) A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 និងប៊ូលព៌ណៃបតង 2 ។

ខ) B : យកបនប៊ូលព៌ណៃបតងទំងអស់។

គ) C : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហមយ៉ងតិច1 ្រគប់។

44

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

១.គណនចំនួនប៊ូលព៌ណ្រកហមនិងចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតងេនកនងថង់េនះ៖
ុ

ង x ជចំនន
ួ ប៊ូលព៌ណ្រកហមនង
ិ y ជចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតង។

x  y  20

1
មសមមតិកមមេយង
ី បន្របព័ន្ឋ  2
x  y 2
 3
2
យក  2  ជំនួសកនុង 1  េគបន y  y  20 សមមូល 2 y  3 y  60
3
60 24
ឬ 5 y  60 េនះេគទញបន y   12 េហយ
ី ម  2  េគបន x   8។
5 3
ដូចេនះចំនួនប៊ូល្រកហមមន x  8 ្រគប់និងប៊ូលៃបតង់មន y  12 ្រគប់។

២. គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក) A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 និងប៊ូលព៌ណៃបតង 2 ៖

n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  A  
n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

េ យប៊ូលសរុបេនកនុងថង់មន 20 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យក 4 ្រគប់្រពមគនេនះ

េគបនចំនួនករណី ចជបន ំ 4 ធតុ កុ ងចំ

ន េ ម 20 ធតុ ែដលកំណត់េ យ

20! 17  18  19  20
n  S   C  20,4     4845 ករណី។
4!16! 24
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន

េនកនុងថង់មនប៊ូលព៌ណ្រកហម 8 ្រគប់និងប៊ូលព៌ណៃបតង12 ្រគប់េហយ

ី េគចប់

យកប៊ូល 4 ្រពមគនេនះចំនួនរេបៀបែដលេគយកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 នង
ិ

ប៊ូលព៌ណៃបតង 2 កំណត់េ យ n  A   C  8 ,2  C 12,2 

45

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
8! 12!
 
2!6! 2!10!
 28  66  1848
1848 616
ដូចេនះ P  A     0.3814 ។
4845 1615
ខ) B : យកបនប៊ូលព៌ណៃបតងទំងអស់៖
nB
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  B  
n S 
េ យចំនួករណី ច n  S   4845
12! 9  10  11  12
ួ ករណី្រសប n  B   C 12,4  
ចំនន   495
4!8! 24
495 33
េគបន P  B     0.1022 ។
4845 323
គ) C : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហមយ៉ងតច ិ 1 ្រគប់៖
េគបន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ C និង B ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន។
33 290
ដូចេនះ P C   1  P  B   1    0.8978 ។
323 323
Problem33
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូល 9 ្រគប់ែដលេនេល្រី គប់បូល
៊ នម
ី ួយៗមនសរេសរេលខ
1,2,3,4 ,5,6 ,7 ,8 ,9 ។ េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេចញពក
ី ុ ងថង
ន ់េនះេ យ
ៃចដនយ ។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖
ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខគូទង
ំ 2។
ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជពហុគុណៃន 3 មួយ្រគប់ និងចុះេលខជពហុគុណ
ៃន 4 មួយ្រគប់។
គ. C : យកបនប៊ូលែដលផលបូកេលខចុះេលីបូ៊លទំងពរី ែចក ច់នង
ឹ 5 ។
Solution
គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខគូទង
ំ 2
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  A  
n S 

46

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
9! 89
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C  9,2     36
2!7! 2
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន

4! 24
េ យប៊ូលចុះេលខគូ មន 4 ្រគប់េនះ n  A   C  4 ,2    6
2!2! 4
6 1
ដូចេនះ P  A    ។
36 6
ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជពហុគុណៃន 3 មួយនង
ិ ចុះេលខជពហុគុណៃន 4 មួយ ៖
nB
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P  B  
n S 
េ យប៊ូលចុះេលខជពហុ គុណៃន 3 មន 3,6,9 និងប៊ូលចុះេលខជពហុគុណ
ៃន 4 មន 4 ,8 េនះ n  B   C  3,1 C  2,1   6
6 1
ដូចេនះ P  B    ។
36 6
គ. C : យកបនប៊ូលែដលផលបូកេលខចុះេលើប៊ូលទំងពីរែចក ច់នឹង 5 ៖
n C 
មរូបមន្តេគល P C  
n S 
ឹ ្តិករណ៍ C  {1,4  , 1,9  ,  2,3  ,  2,8  ,  3,7  ,  4,6  } េនះ n C   6 ។
្រពត
6 1
ដូចេនះ P C    ។
36 6
Problem34
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូលព៌ណ្រកហម 3 ្រគប់ ប៊ូលព៌ណេខម 5 ្រគប់និងប៊ូលព៌ណ

ៃបតង 7 ្រគប់។េគចប់យកប៊ូល 4 ្រគប់្រពមគនេចញពីកុ ងថង

ន ់េនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម1 ្រគប់និងប៊ូលព៌ណៃបតង 3 ្រគប់។

ខ. B : យកបនប៊ូលព៌ណេខម1 ្រគប់។

គ. C : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម1 ព៌ណេខម1 ្រគប់និងប៊ូលព៌ណៃបតង 2 ្រគប់។

47

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម1 ្រគប់នង
ិ ប៊ូលព៌ណៃបតង 3 ្រគប់៖

n A
មរូបមន្តេគល P  A  
n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

ប៊ូលកនុងថង់សរុបទំងអស់មន15 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យក 4 ្រគប់្រពមគនេនះេគ
15 12  13  14  15
បនចំនួនករណី ច n  S   C 15,4     1365 ។
4!11! 24
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន

7!
n  A   C  3,1 C 7,3   3   105 ។
3!4!
105 1
ដូចេនះ P  A     0.0769 ។
1365 13
ខ. B : យកបនប៊ូលព៌ណេខម1 ្រគប់៖
nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 
10!
ួ ករណី្រសប n  B   C  5,1 C 10,3   5 
ចំនន  600 ។
3!7!
600 40
ដូចេនះ P  B     0.4496 ។
1365 91
គ. C : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម1 ព៌ណេខម1 ្រគប់និងប៊ូលព៌ណៃបតង 2 ្រគប់៖
n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 
7!
ួ ករណី្រសប n C   C  3,1 C  5,1 C 7,2   3  5 
ចំនន  315
2!5!
315 3
ដូចេនះ P C     0.2308 ។
1365 13

48

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem35
្រគូគណិតវ ិទយមនក់គត់មនេសៀវេភពីជគណិត10 កបលនង
ិ េសៀវេភធរណីម្រត10
កបល ។ គត់បនចប់យកេសៀវេភ 4 កបល ្រពមគនេចញពក
ី ុ ងចំ
ន េ ម េសៀវេភ
ទំងអស់េដីមបែី ចកឲយសិស ន។ ចូ រគណន្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ខងេ្រកម៖
ក. A : យកបនេសៀវេភពជ
ី គណិត 3 កបលនង
ិ ធរណីម្រត1 កបល។

ខ. B : យកបនេសៀវេភពជ
ី គណិតទំង 4 កបល។

គ. C : យកបនេសៀវេភធរណីម្រតយ៉ងតច
ិ 1 កបល។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនេសៀវេភពីជគណិត 3 កបលនិងធរណីម្រត1 កបល

n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 
.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :
េសៀវេភទំងអស់មន 20 កបលេហយ
ី ចប់យក 4 កបល្រពមគនេនះេគបនចំនួន
20! 17  18  19  20
ករណី ច n  S   C  20,4     4845 ។
4!16! 24
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន
10!
n  A   C 10 ,3  C 10 ,1    10  1200 ។
3!7!
1200 80
ដូចេនះ P  A     0.2477 ។
4845 323
ខ. B : យកបនេសៀវេភពជ
ី គណិតទំង 4 កបល៖
nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 
10! 7  8  9  10
ួ ករណី្រសប n  B   C 10,4  
ចំនន   210 ។
4!6! 24
210 14
ដូចេនះ P  B     0.0433 ។
4845 323

49

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

គ. C : យកបនេសៀវេភធរណីម្រតយ៉ងតិច1 កបល៖

14 309
C និង B ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគនេនះ P C   1  P  B   1   ។
323 323
Problem36
្រគូបេ្រងៀនមនក់មនប៊ិច 24 េដីមែដលកនុងេនះមនប៊ិចព៌ណ្រកហម12 េដម
ី នង
ិ

ី ។គត់បនចប់យកប៊ិច 20 េដម
ប៊ិចព៌ណេខៀវ12 េដម ី ្រពមគនេចញពក
ី ុ ងចំ
ន េ ម

ប៊ិចទំងអស់េដីមបែី ចកឲយសិស របស់គត់េ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

ិ ្រកហម10 េដីមនិងប៊ិចេខៀវ10 េដម

ក. A : យកបនប៊ច ី ។

ិ ្រកហម 8 េដីមនិងប៊ិចេខៀវ12 េដម

ខ. B : យកបនប៊ច ី ។

ិ ្រកហមយ៉ងតច
គ. C : យកបនប៊ច ិ 9 េដម
ី ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖
ិ ្រកហម10 េដីមនិងប៊ិចេខៀវ10 េដម
ក. A : យកបនប៊ច ី ។

n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

ប៊ិចទំងអស់មន 24 េដម
ី េហយ
ី ចប់យក 20 េដម
ី ្រពមគនេនះេគបនចំនួន

24! 21  22  23  24
ករណី ច n  S   C  24,20     10626 ។
20!4! 24
ួ ករណី្រសប n  A  :
.ចំនន
2
 12! 
n  A   C 12,10  C 12,10      4356 ។
 10!2! 
4356 66
ដូចេនះ P  A     0.4099 ។
10626 161

50

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ិ ្រកហម 8 េដីមនង
ខ. B : យកបនប៊ច ិ ប៊ិចេខៀវ12 េដម
ី ។

nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 
12!
ួ ករណី្រសប n  B   C 12,8  C 12,12  
ចំនន  495 ។
8!4!
495 15
ដូចេនះ P  B     0.0466 ។
10626 322
ិ ្រកហមយ៉ងតិច 9 េដីម។
គ. C : យកបនប៊ច

n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 

ួ ករណី្រសប n C  :
ចំនន

n C   C 12,9  C 12,11  C 12,10  C 12,10   C 12,11 C 12,9  C 12,12 C 12,8 

2
12! 12!  12!  12! 12! 12!
      
9!3! 11!1!  10!2!  11!1! 9!3! 8!4!
 220  12  4356  12  220  495  10131
10131 307
ដូចេនះ P C     0.9534 ។
10626 322
Problem37
េនកនុងថង់មួយមនឃ្លព
ី ៌ណស 7 ្រគប់និងឃ្លព
ី ៌ណៃបតង 8 ្រគប់។ េគចប់យកឃ្ល1
ី 2

ី ុ នងថង់េនះេ
្រគប់្រពមគនេចញពក យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណស 6 ្រគប់និងឃ្លព
ី ៌ណៃបតង 6 ្រគប់។

ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង 8 ្រគប់នង
ិ ឃ្លព
ី ៌ណស 4 ។

គ. C : យកបនឃ្លព
ី ៌ណសយ៉ងតិច 5 ្រគប់។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

51

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណស 6 ្រគប់នង
ិ ឃ្លព
ី ៌ណៃបតង 6 ្រគប់៖

n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 

15! 13  14  15
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C 15,12     455
12!3! 6
7! 8!
ួ ករណី្រសប n  A   C 7,6  C  8,6  
.ចំនន   196
6!1! 6!2!
196 28
ដូចេនះ P  A     0.4308 ។
455 65

ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង 8 ្រគប់និងឃ្លព
ី ៌ណស 4

nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 

7!
ួ ករណី្រសប n  B   C 7,4  C  8,8  
ចំនន  35 ។
4!3!
35 1
ដូចេនះ P  B     0.0769 ។
455 13

គ. C : យកបនឃ្លព
ី ៌ណសយ៉ងតិច 5 ្រគប់៖

n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 

ួ ករណី្រសប n C  :
ចំនន

n C   C 7,5  C  8,7   C 7,6  C  8,6   C 7,7  C  8,5 

7! 7! 8! 8!
     21  196  56  273
5!2! 6!1! 6!2! 5!3!
273 3
ដូចេនះ P C     0.60 ។
455 5

52

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem38
កនុងទូ ក់េសៀវេភសិក មួយមនេសៀវេភពីជគណិត 5 កបល េសៀវេភធរណីម្រត

ចំនន
ួ 8 កបលនិងេសៀវេភ្របវត្តវិ ិទយ 7 កបល។ សិស មនក់បនចប់យកេសៀវេភ 3

កបល្រពមគនេចញពក
ី ុ នងទូ ក់េសៀវេភេនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនេសៀវេភពជ
ី គណិត1 កបល េសៀវេភធរណីម្រត1 កបលនង
ិ េសៀវ

េភ្របវត្តិវ ិទយ1 កបល ។

ខ. B : យកបនេសៀវេភ្របវត្តវិ ិទយទំង 3 កបល។

គ. C : យកបនេសៀវេភធរណីម្រត 2 កបល។

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនេសៀវេភពជ
ី គណិត1 កបល េសៀវេភធរណីម្រត1 កបលនង
ិ េសៀវ

េភ្របវត្តិវ ិទយ1 កបល ៖

n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 
20 18  19  20
ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C  20,3     1140 ។
3!17! 6
ួ ករណី្រសប n  A   C  5,1 C  8,1  C 7,1  5  8  7  280 ។
ចំនន

280 14
ដូចេនះ P  A     0.2456 ។
1140 57
ខ. B : យកបនេសៀវេភ្របវត្តវិ ិទយទំង 3 កបល
nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 
7! 567
ួ ករណី្រសប n  B   C 7,3  
ចំនន   35
3!4! 6

53

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
35 7
ដូចេនះ P C     0.0307 ។
1140 228
គ. C : យកបនេសៀវេភធរណីម្រត 2 កបល៖
n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 
8!
ួ ករណី្រសប n C   C  8,2  C 12,1  
ចំនន  12  336 ។
2!6!
336 28
ដូចេនះ P C     0.2947 ។
1140 95
Problem39
្រគូបេ្រងៀនគណិតវ ិទយមនក់មនលំ ត់ពជ
ី គណិត15 និងលំ ត់

ធរណីម្រត10 ។ គត់បនេ្រជស
ី េរសយក
ី 22 លំ ត់្រពមគនពីកុ ងចំ
ន េ ម

លំ ត់ទង
ំ អស់េ យៃចដនយេដម
ី បឲ
ី យសស
ិ យកេទហ្វក
ឹ ត់េ ះ្រ យេនផទះ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនលំ ត់ពជ
ី គណិត12 និងលំ ត់ធរណីម្រត10 ។

ខ. B : យកបនលំ ត់ពីជគណិត15 និងលំ ត់ធរណីម្រត 7 ។

គ. C : យកបនលំ ត់ធរណីម្រតយ៉ងតិច 8 លំ ត់។

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនលំ ត់ពីជគណិត12 និងលំ ត់ធរណីម្រត10 ៖

n A
មរូបមន្ត P  A  
n S 
25! 23  24  25
.ចំនន
ួ ករណី ច n  S   C  25,22     2300 ។
22!3! 6
15! 13  14  15
ួ ករណី្រសប n  A   C 15,12  C 10 ,10  
.ចំនន   455
12!3! 6
455 91
ដូចេនះ P  A     0.1978 ។
2300 460

54

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ខ. B : យកបនលំ ត់ពជ
ី គណិត15 នង
ិ លំ ត់ធរណីម្រត 7

nB
មរូបមន្ត P  B  
n S 
10!
ួ ករណី្រសប n  B   C 15,15  C 10,7  
ចំនន  120 ។
7!3!
120 6
ដូចេនះ P  B     0.0522 ។
2300 115
គ. C : យកបនលំ ត់ធរណីម្រតយ៉ងតិច 8 លំ ត់៖

n C 
មរូបមន្ត P C  
n S 

ចំនន
ួ ករណី្រសប៖

n C   C 10,8  C 15,14   C 10,9  C 15,13   C 10,10  C 15,12 

10! 15! 15!
  15  10    675  1050  455  2180
8!2! 13!2! 12!3!
2180 109
ដូចេនះ P C     0.9478 ។
2300 115
Problem40
េនកនុង្របអប់ A មនេសៀវេភពីជគណិត 3កបល នង
ិ ធរណីម្រត 4កបល

េហយ
ី ្របអប់ B មនេសៀវេភពីជគណិត 5កបល នង
ិ ធរណីម្រត3កបល ។

េគចប់យកេសៀវេភមួយព្រី បអប់ A ក់ចូល្របអប់ B េហយ

ី ចប់យកេសៀវេភមួយពី

្របអប់ B ក់ចូល្របអប់ A វ ិញ ។រក្របូបប ែដលចំនួនេសៀវេភទំងពីជគណិត និង

ធរណីម្រតេនកនុង្របអប់ទង
ំ ពរី មន
ិ ែ្រប្របួល ។
Solution
រក្របូបបែដលចំនួនេសៀវេភទំងពជ
ី គណិត នង
ិ ធរណីម្រតេនកនុង

្របអប់ទង
ំ ពីរមិនែ្រប្របួល ៖

ង A1 ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់យកេសៀវេភមួយកបលពី្របអប់ A បនេសៀវេភ

55

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ពជ
ី គណិតេហយ
ី ក់ចូល្របអប់ B នង
ិ A2 ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់យកេសៀវេភ

មួយកបលពី្របអប់ B បនេសៀវេភពីជគណិតេហយ
ី ក់ចូល្របអប់ A ។

ង G1 ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់យកេសៀវេភមួយកបលព្រី បអប់ A បនេសៀវេភ

ធរណីម្រតេហយ
ី ក់ចូល្របអប់ B និង G2 ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់យកេសៀវេភ

មួយកបលពី្របអប់ B បនេសៀវេភធរណីម្រតេហយ
ី ក់ចូល្របអប់ A ។

េនះេគបន E  ( A1  A2 )  (G1  G2 ) ជ្រពត

ឹ ក
្តិ រណ៍ែដលចំនន
ួ េសៀវេភ

ទំងពជ
ី គណិត នង
ិ ធរណីម្រតេនកនុង្របអប់ទង
ំ ពីរមិនែ្រប្របួល ។

េគបន P ( E )  P  ( A1  A2 )  (G1  G2 )   P ( A1  A2 )  P (G1  G2 )

មរូបមន្តផលគុណៃន្របូបប P ( A1  A2 )  P ( A2 / A1 ).P ( A1 )

នង
ិ P (G1  G2 )  P (G2 / G1 ).P (G1 )

េគទញ P ( E )  P ( A2 / A1 )P ( A1 )  P (G2 / G1 )P (G1 )

n( A1 ) C31 3
េ យ P ( A1 )   
n(S A ) C71 7

n( A2 / A1 ) C61 6 2
P ( A2 / A1 )   1  
n(SB ) C9 9 3

n(G1 ) C41 4 n(G2 / G1 ) C41 4

P (G1 )    ; P (G2 / G1 )   1 
n(S A ) C71 7 n(SB ) C9 9
3 2 4 4 18  16 34
ដូចេនះ P ( E )       ។
7 3 7 9 63 63

www.mathtoday.wordpress.com

56

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem41
េគឲយ A និង B ជ្រពឹត្តិករណ៍ពីរេ    
យដឹងថ្របូបប p A  0.40 និង p B  0.55 ។


ចូរគណន្របូបប p A  B កនុងករណីខងេ្រកម៖ 
a ) ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A នង
ិ B មន
ិ ចុះស្រមុងគន។

b) ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A និង B មិនទក់ទងគន។
Solution

 
គណន្របូបប p A  B កនុងករណីខងេ្រកម៖

 
េគមន p A  0.40 និង p B  0.55  
a ) ្រពឹត្តិករណ៍ A នង
ិ B មិនចុះស្រមុងគន ៖
េ យ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A និង B មិនចុះស្រមុងគនេនះ A  B   នំឲយ p A  B  0 ។  
     
ដូចេនះ p A  B  p A  p B  0.40  0.55  0.95 ។

b) ្រពឹត្តិករណ៍ A និង B មិនទក់ទងគន ៖

េ យ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A នង
ិ B មិនទក់ទងគនេនះេគបន៖
     
p A  B  p A p B  0.40  0.55  0.22
ដូចេនះ p  A  B   p  A  p  B   p  A  B   0.73 ។
Problem42
េគឲយ X នង
ិ Y ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ពរី មន
ិ ទក់ទងគនេ យដង
ឹ ថ្របូបប ៖

 
P X  Y  0.18 និង P X  Y  0.72 ។  
 
 
a ) ចូរគណន P X និង P Y ។

b) ទញរក P  X / Y  នង
ិ P Y / X  ។
Solution

 
a ) គណន P X និង P Y ៖  
េ យ X និង Y ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ពរី មន
ិ ទក់ទងគនេនះ
     
p X  Y  p X p Y  0.18 1 

57

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

      
មរូបមន្ត p X  Y  p X  p Y  p X  Y 
េនះ p  X   p Y   p(X  Y )  P  X  Y 
េគបន p  X   p Y   0.72  0.18  0.90  2 
p  X  p Y   0.18  0.30  0.60
ម 1 &  2  េគបន 
p  X   p Y   0.90  0.30  0.60
េគទញបន p  X   0.30 , p Y   0.60 ឬ p  X   0.60 , p Y   0.30 ។


b) ទញរក P X / Y  និង P Y / X  ៖
.ករណី p  X   0.30 , p Y   0.60 េគបន ៖

p  X  Y  0.18
p X /Y     0.30
p Y  0.60

p  X  Y  0.18
នង
ិ p Y / X  p X  0.30  0.60 ។

 
.ករណី p  X   0.60 , p Y   0.30 េគបន ៖

p  X  Y  0.18
p X /Y     0.60
p Y  0.30

p  X  Y  0.18
នង ិ p Y / X     0.30 ។
p X  0.60

Problem43
ី និងប៊ិចេខៀវ 6 េដម
េនកនុង្របអប់មួយមនប៊ិច្រកហម 4 េដម ី ។

ិ ចំនន
េគចប់យកប៊ច ួ 3 េដម
ី ្រពមគនេចញពក
ី ុ ង្របអប់
ន េនះេ យៃចដនយ ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : ចប់បនប៊ិចេខៀវទំងអស់ ។

B : ចប់បនប៊ិច្រកហម 2 និងេខៀវ 1 ។

C : ចប់បនប៊ិច្រកហមយ៉ងតច
ិ 1 េដីម ។

58

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : ចប់បនប៊ិចេខៀវទំងអស់

 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A    n S 
10! 8  9  10
ចំនន
ួ ករណី   
ច n S  C 10, 3 
3!7 !
  6
 120 ។

6! 720
ចំនន  
ួ ករណី្រសប n A  C 6, 3   
3! 3! 6  6
 20 ។

20 1
 
ដូចេនះ P A   ។
120 6
B : ចប់បនប៊ិច្រកហម 2 និងេខៀវ 1

 
n B
 
មរូបមន្ត P B 
n S 
4!
ួ ករណី្រសប n C   C (4,2)C (6,1) 
ចំនន  6  36 ។
2!2!
36 3
 
ដូចេនះ P C  
120 10
។

C : ចប់បនប៊ិច្រកហមយ៉ងតិច 1 េដើម

េយង
ី មន A & C ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ផទុយគន។
1 5 5
េយង  
ី បន P C  1  P A  1    
 ។ ដូ ចេនះ P C  ។
6 6 6
Problem44
្រគូបេ្រងៀនមនក់គត់មនប៊ិចព៌ណ្រកហម 12 េដម ិ ប៊ិចេខៀវ 12 េដម
ី នង ី ។

គត់ចប់យកប៊ិច 20 េដីម្រពមគនេដីមបែី ចកជូនសិស របស់គត់។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

ិ ព៌ណ្រកហម 10 និងប៊ិចព៌ណេខៀវ 10 ។
ក. A : យកបនប៊ច

ិ ព៌ណ្រកហមយ៉ងតិច 9 េដីម។
ខ. B : យកបនប៊ច

ិ ព៌ណេខៀវ 11 េដម
គ.C : យកបនប៊ច ី ឬ 12 េដម
ី ។

59

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ក. A : យកបនប៊ិចព៌ណ្រកហម 10 និងប៊ិចព៌ណេខៀវ 10 ៖

n A 
មរូបមន្ត P A   n S 

.ចំនន
ួ ករណី ច n S  :

េ យប៊ិចសរុបទំងអស់មន 24 េដម
ី េហយ
ី េគចប់យក 20 េដម
ី ្រពមគនេនះ
24!
េគបនចំនួនករណី  
ច n S  C 24,20    20! 4 !
 10626 ។

2
 12! 
.ចំនន   
ួ ករណី្រសប n A  C 12,10 C 12,10  
10!2!
 
  4356 ។ 
 
4356 66
ដូចេនះ P A    
10626 161
 0.4099 ។

ខ. B : យកបនប៊ិចព៌ណ្រកហមយ៉ងតិច 9 េដើម

  n B
មរូបមន្ត P B  
n S 

ួ ករណី្រសប n  B  :
.ចំនន

ប៊ិច្រកហមសរុបមន 12 េដម
ី េហយ
ី យកបនយ៉ងតច
ិ 9 េដីមេនះេគបន

        
n B  C 12, 9 C 12,11  C 12,10 C 12,10  C 12,12 C 12, 8     
12 ! 12 !
  12  4356 
9!3! 8!4!
 2640  4356  495  7491
7491 227
ដូចេនះ P B    
10626 322
 0.7050 ។

គ.C : យកបនប៊ិចព៌ណេខៀវ 11 េដើមឬ 12 េដើម

 
n C
មរូបមន្ត P C   n S 

60

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ចំនន       
ួ ករណី្រសប n C  C 12,11 C 12, 9  C 12,12 C 12, 8   
 2640  495  3135
3135 95
 
ដូចេនះ P C  
10626 322
 0.2950 ។

Problem45

េគឲយសំណុំ E  {1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} ។េគបេងកីតចំនួនមនេលខ 3 ខទង់

ី ទងេ់ នះជេលខខុសៗគនយកេចញពីកុ ងសំ

ែដលេលខទំងបខ ន ណុំ E ។

១)រកចំនន
ួ ទំងអស់ែដល ចបេងកីតបន ។

២)េគេ្រជីសេរសយកចំ
ី នន
ួ មួយពក
ី ុ ងចំ
ន េ មចំនួនទំងអស់ែដលបនបេងកត
ី

ខងេលេី យៃចដនយ ។ចូរគណន្របូបបៃន្រពត

ឹ ក
្តិ រណ៍៖

ក . A : េ្រជីសេរសបនចំ
ី នួនគត់េសស ។

ខ . B : េ្រជីសេរសបនចំ
ី នួនែដលជកេរ្របកដៃនចំនួនគត់ ។

គ .C : េ្រជីសេរសបនចំ
ី នួនែដលជកេរ្របកដេ យដឹងថជចំនួនេសស ។

Solution

១.រកចំនួនទំងអស់ែដល ចបេងកើតបន៖

សំណុំ E  {1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} ។

ី ទង់េនះជេលខខុសៗគនយកេចញពីកុ ង
បេងកីតចំនួនមនេលខែដលេលខទំងបខ ន  E

គជ
ឺ តេ្រមៀបគត
ិ លំ ប់ៃន3ធតុយកេចញពក
ី ុ ងចំ
ន េ ម9ធតុែដលកំណត់េ យ៖

9!
n(S )   7  8  9  504 ។
6!

២)គណន្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍៖

ក . A : េ្រជីសេរសបនចំ
ី នួនគត់េសស

61

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n(A)
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (A) 
n(S )

-ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  504

8!
-ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A)   5  7  8  5  280
6!
280 5
ដូចេនះ P (A)   ។
504 9

ខ . B : េ្រជើសេរសបនចំ
ើ នន
ួ ែដលជកេរ្រ កដៃនចំនួនគត់

n(B )
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (B ) 
n(S )

្រពត
ឹ ្តិករណ៍ B  {169,196,256,289, 324, 361, 529, 576, 625, 729, 784, 841, 961}

13
េគបន n(B )  13 ។ ដូចេនះ P (B )  ។
504

គ .C : េ្រជើសេរស
ើ បនចំនួនែដលជកេរ្រ កដេ យដឹងថជចំនួនេសស ៖

P (A  B ) n(A  B )
េគមន C  B / A េនះ P (C )  P (B / A)  
n(A) n(A)

េ យ A  B  {169,289, 361, 529, 625, 729, 841, 961}

េនះ n(A  B )  8 និង n(A)  280 ។

8 1
ដូចេនះ P (C )   ។
280 35
Problem46

េគមន្រគប់ឡុក ក់ពរី ្រគប់ែដល្រគប់ឡុក ក់ទីមួយព៌ណសនង

ិ ្រគប់ឡុក ក់ទី

ពីរព៌ណេខម។ េគេបះ្រគប់ឡុក ក់ពីរ្រគប់េនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

62

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ក. A : ្រគប់ឡុក ក់ទង
ំ ពរី េចញេលខខុសគន។

ខ. B : ផលបូកេលខេចញេលី្រគប់ឡុក ក់ទង
ំ ពីរេសមីនង
ឹ 8 ។

គ.C : ្រគប់ឡុក ក់ទង

ំ ពីរេចញេលខសុទ្ឋែតជចំនួនគូ ។

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ក. A : ្រគប់ឡុក ក់ទង
ំ ពីរេចញេលខខុសគន ៖

ឹ ្តិករណ៍ A ' ្រគប់ឡុក

ង្រពត ក់ទង
ំ ពរី េចញេលខដូចគនេនះេគបន

 
n A'
A '& A ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន។ េយង  
ី បន P A  1  P A '  1    n S 
.ចំនន
ួ ករណី  
ច n S  62  36 ។
ួ រណី្រសប n  A '   6
.ចំនក
6 5
ដូចេនះ P  A  1   ។
36 6
ខ. B : ផលបូកេលខេចញេល្រគប់
ើ ឡុក ក់ទង
ំ ពរេសម
ី ើនឹង 8 ៖
 
n B
 
មរូបមន្ត P B 
n S 
ួ ករណី្រសប n  B  :
.ចំនន
្រពត  
ឹ ្តិករណ៍ B  {(2, 6),(3, 5),(4, 4),(5, 3),(6,2)} េនះ n B  5

5
 
ដូចេនះ P B 
36
។

គ.C : ្រគប់ឡុក ក់ទង

ំ ពរី េចញេលខសុទ្ឋែតជចំនួនគូ ៖

 
n C
 
មរូបមន្ត P C 
n S 

9 1
ួ ករណី្រសប n C  3  3  9 ។ ដូ ចេនះ P C 
ចំនន      ។
36 4

63

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem47

់ ួយមនប៊ូលព៌ណេខម 4 ្រគប់នង
កនុងថងម ិ ប៊ូលព៌ណ្រកហម 5 ្រគប់។

ី ុ នងថង់េនះេ
េគចប់យកប៊ូលចំនួន 3 ្រគប់្រពមគនេចញពក យៃចដនយ។

១.គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលមនព៌ណដូចគនទំង 3 ្រគប់។

២.គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលមនព៌ណដូចគនែត 2 ្រគប់។

Solution

១.គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលមនព៌ណដូចគនទំង 3 ្រគប់

ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A ចប់បនប៊ូលមនព៌ណដូចគនទំង 3 ្រគប់

n(A)
េយង
ី បន P A   n(S )

9! 789
ចំនន
ួ ករណី    
ច n S  C 9, 3 
3!6!

6
 84

ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A)  C (4, 3)  C (5, 3)  4  10  14

14 1
 
ដូចេនះ P A   ។
84 6

២.គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលមនព៌ណដូចគនែត 2 ្រគប់

ង្រពឹត្តិករណ៍ A ' ចប់បនប៊ូលមនព៌ណដូចគនែត 2 ្រគប់េនះ្រពឹត្តិករណ៍ A ' និង A

1 5
ជ្រពត
ឹ ក  
្តិ រណ៍ពរី ផទុយគនេនះ P A '  1  P (A)  1   ។
6 6
Problem48
់ ួយមនប៊ូលព៌ណ្រកហម 4 ប៊ូលព៌ណេខម 5 នង
កនុងថងម ិ ប៊ូលព៌ណៃបតង 3 ។
េគចប់យកប៊ូល 3 ្រគប់្រពមគនេចញពក
ី ុ ងថង
ន េ់ យៃចដនយ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖
A : យកបនប៊ូលមនព៌ណខុសគន។ B : យកបនប៊ូលមនព៌ណដូចគន។

64

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

១. A : យកបនប៊ូលមនព៌ណខុសគន

មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (A) 
cnMYnkrNIRsb 
n(A)
cMnYnkrNIGac n(S )
12! 10  11  12
ចំនន
ួ ករណី្រសប n(S )  C (12, 3)    220
3!9! 6
ចំនន        
ួ ករណី្រសប n A  C 4,1  C 5,1  C 3,1  4  5  3  60

60 3
 
ដូចេនះ P A  
220 11
។

២. B : យកបនប៊ូលមនព៌ណដូចគន

មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (B ) 
cnMYnkrNIRsb 
n(B )
cMnYnkrNIGac n(S )

ចំនន
ួ ករណី្រសប n(B )  C (4, 3)  C (5, 3)  C (3, 3)  4  10  1  15 ។

15 3
 
ដូចេនះ P B  
220 44
។

Problem49
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូល 15 ្រគប់ ែដលេនកនុងេនះមន ប៊ូល្រកហមចំនន
ួ 7 ្រគប់
និងប៊ូលេខៀវចំនួន 8 ្រគប់ ។
េគចប់យកប៊ូល 3 ្រគប់្រពមគនេចញពក
ី ុ ងថង
ន ់េនះេ យៃចដនយ ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖
A : ចប់បនប៊ូល្រកហម 2 និងេខៀវ 1 ។
B : ចប់បនប៊ូល្រកហម 1 និងេខៀវ 2 ។
C : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម ៖

A : ចប់បនប៊ូល្រកហម 2 និងេខៀវ 1

65

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A    n S 
ចំនន
ួ ករណី ចn S : 
េគចប់យកប៊ូល 3 ្រគប់្រពមគនេចញពក
ី ុ ងថង
ន ់ែដលមនប៊ូល 15 េនះេគមន

ចំនន
ួ ករណី   
ច n S  C 15, 3   15!
3! 12!

13  14  15
6
 455 ។

ចំនន
ួ ករណី្រសប n A : 
 
n(A)  C (7,2)  C 8,1 
7!
2!5!
 8  168 ។

168 24
ដូចេនះ P (A)   ។
455 65
B : ចប់បនប៊ូល្រកហម 1 និងេខៀវ 2

 
n B
 
មរូបមន្ត P B 
n S 
8! 78
ួ ករណី្រសប n  B   C  7,1  C  8,2   7 
ចំនន  7  196 ។
2! 6! 2
196 28
 
ដូចេនះ P B  
455 65
។

C : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន

េយង
ី មនC និង A  B ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន។
េយង
ី បន P (C )  1  P (A  B )  1  P (A)  P (B )
24 28
េ យ P (A)  និង P (B ) 
65 65
28 28 65  56 9
េយងី បន P (C )  1    
65 65 65 65
9
ដូចេនះ P (C )  ។
65
Problem50
ួ មនប៊ិចព៌ណេខៀវ 6 េដម
កនុង្របអប់មយ ិ ព៌ណ្រកហម 6 េដម
ី ប៊ច ី និងប៊ិចព៌ណៃបតង 4 េដីម
ិ 3 េដីម្រពមគនេចញពីកុ ង្របអប់
េគចប់យកប៊ច ន េនះេ យៃចដនយ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

66

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ិ ព៌ណខុសគន។
ក. A : យកបនប៊ច ិ ព៌ណដូ ចគន។
ខ. B : យកបនប៊ច
ិ ព៌ណៃបតងយ៉ងតច
គ.C : យកបនប៊ច ិ មួយេដីម។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ក. A : យកបនប៊ិចព៌ណខុសគន

 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A    n S 

.ចំនន
ួ ករណី     3!13!
ច n S  C 16, 3 
16!

14  15  16
6
 560 ។

ួ ករណី្រសប n  A  C  6,1C  6,1C  4,1  6  6  4  144 ។

.ចំនន
144 9
ដូចេនះ P  A    0.2571 ។
560 35
ខ. B : យកបនប៊ិចព៌ណដូចគន៖

 n B
មរូបមន្ត P B  n S 
ួ ករណី្រសប n  B   C  6, 3   C  6, 3   C  4, 3 
ចំនន
6! 6! 4!
    20  20  4  44 ។
3! 3! 3! 3! 1! 3!
44 11
 
ដូចេនះ P B  
560 140
 0.0786 ។

គ.C : យកបនប៊ិចព៌ណៃបតងយ៉ងតិចមួយេដើម

 
n C
មរូបមន្ត P C   n S 
ចំនន
ួ ករណី្រសប ៖

        
n C  C 4,1 C 12,2  C 4,2 C 12,1  C 4, 3   
12! 4! 4!
 4   12   264  72  4  340
2!10! 2!2! 3!1!
340 17
 
ដូចេនះ P C  
560 28
 0.6071 ។

67

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem51
់ ួយមនប៊ូលពណ៌ស 4 ្រគប់ និងប៊ូលពណ៌េខៀវ 5 ្រគប់ ។
កនុងថងម
េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់េ យៃចដនយេចញពីកុ ងថង
ន ់េ យចប់យកម្តងមួយ្រគប់ ។
ង A ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់បនប៊ូលសទំងពរី និង ង B ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់បនប៊ូល
េខៀវទំងពីរ ។ គណន្របូបប P (A) និង P (B) កនុងករណីនីមួយៗខងេ្រកម ៖
១.ចប់យកេហយ
ី មិន ក់ចូលវ ិញ ។
២.ចប់យកេហយ
ី ក់ចូលវ ិញ ។
Solution

១.គណន្របូបប P (A) និង P (B) កនុងករណីចប់យកេហើយមិន ក់ចូលវិ ញ ៖

ឹ ្តិករណ៍ A1 ចប់េលក
ង្រពត ី ទ១
ី បនប៊ូលស , A2 ចប់េលីកទ២
ី បនប៊ូលស
B1 ចប់េលីកទ១
ី បនប៊ូលេខៀវ , B2 ចប់េលីកទី២បនប៊ូលេខៀវ
4 3 1
េគបន P (A)  P (A1  A2 )  P (A1).P (A2 )   
9 8 6
5 4 5
េហយី P (B)  P (B1  B2 )  P (B1).P (B2 )   
9 8 18
1 5
ដូចេនះ P (A)  ; P (B )  ។
6 18
២.គណន្របូបប P (A) និង P (B) កនងករណ
ុ ី ចប់យកេហើយ ក់ចូលវិ ញ ៖
ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A1 ចប់េលក
ី ទ១
ី បនប៊ូលស , A2 ចប់េលីកទ២
ី បនប៊ូលស
B1 ចប់េលក
ី ទ១
ី បនប៊ូលេខៀវ , B2 ចប់េលីកទ២
ី បនប៊ូលេខៀវ
4 4 16
េគបន P (A)  P(A1  A2 )  P (A1).P (A2 / A1 )  .  ។
9 9 81
5 5 25
េហយី P (B)  P(B1  B2 )  P (B1).P (B2 / B1)  . 
9 9 81
16 25
ដូចេនះ P (A)  ; P (B )  ។
81 81
Problem52
់ ួយមនប៊ូលព៌ណ្រកហម 4 និងប៊ូលព៌ណៃបតង 5 ។
កនុងថងម

េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគនេចញពីកុ នងថងេ់ នះេ យៃចដនយ។

គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតច
ិ 2 ្រគប់។

68

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

ិ 2 ្រគប់៖
១.គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតច

េយង
ី ង A ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគន េចញពីកុ ងថង
ន ់បនប៊ូលព៌ណៃបតង

 
n A
យ៉ងតិច 2 ្រគប់ ។  
មរូបមន្តេគល p A 
n S 
.ចំនន
ួ ករណី  
ចn S :
ប៊ូលសរុបមន 9 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យក 3 ្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច៖

   
n S  C 9, 3 
9!
3!6!

789
6
 84 ។

.ចំនន  
ួ ករណី្រសប n A :
េនកនុងថង់មនប៊ូលព៌ណ្រកហម 4 និងប៊ូលព៌ណៃបតង 5 េហយ ី េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពម
គនេចញពីកុ នងថង់បនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតច ិ 2 ្រគប់េនះេគបន ៖
       
n A  C 5,2 C 4,1  C 5, 3  10  4  10  50 ។
50 25
ដូចេនះ p  A   ។
84 42
Problem53

ិ Y ែដលេនកនុងថង់ X មនប៊ូល្រកហម 6 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3 4, 5, 6  

េគមនថង់ពរី X នង
នង ់ មនប៊ូលេខៀវ 6 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5, 6 េគចប់យកប៊ូល1្រគប់េចញ
ិ កនុងថងY
ី ង់ X នង
ពថ ់
ិ ប៊ូល1្រគប់េទៀតេចញពីថងY ង x ជចំនន
ួ ចុះេល្រី គប់បូល
៊ យកេចញពី
ថង់ X នង
ិ y ជចំនន
ួ ចុះេល្រី គប់បូល ់ ។
៊ យកេចញពីថងY
ចូរគណន្របូបបែដល x 2  4y ។
Solution

គណន្របូបបែដល x 2  4y

ី ដឹងថកនុងថង់ X មនប៊ូល្រកហម 6 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5, 6 និងកនុងថងY

េយង ់  
មនប៊ូលេខៀវ 6 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5, 6 ។
េគបន x 2  4y មនន័យថ ៖
1 6 1
-េបី x  1 េនះ y  {1,2, 3, 4, 5, 6} េគបន្របូបប P1    ។
6 6 6

69

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
1 5 5
-េបី x  2 េនះ y  {2, 3, 4, 5, 6} េគបន្របូបប P2   ។
6 6 36
1 4 1
-េបី x  3 េនះ y  {3, 4, 5, 6} េគបន្របូបប P3    ។
6 6 9
1 2 1
-េបី x  4 េនះ y  {5, 6} េគបន្របូបប P4    ។
6 6 18
ដូចេនះ្របូបបែដល x 2  4y គឺ ៖
1 5 1 1 17
P  P1  P2  P3  P4      ។
6 36 9 18 36
Problem54
់ ួយមនឃ្លេី ខៀវ9ចុ ះេលខពី1ដល់9 និងឃ្ល្រី កហម9ចុះេលខព1ី ដល់9 ។
កនុងថងម
េគចប់យកឃ្ល6ី ្រពមគនេចញពីថង់េនះេ យៃចដនយ ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖
១. A : ចប់បនឃ្លច
ី ុះេលខខុសគនទំង6្រគប់។
២. B : ចប់បនឃ្លច
ី ុះេលខដូចគន2គូ។
៣.C : យ៉ងតិចមនឃ្ល1ី គូចុះេលខដូចគន។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

១. A : ចប់បនឃ្លច
ី ុះេលខខុសគនទំង6្រគប់
n(A)
មរូបមន្តេគល P (A) 
n(S )
-ចំនន
ួ ករណី ច n(S ) :
ករេ្រជីសេរសឃ្ល
ី 6 ី េចញពីកុ ងថង
ន ែ់ ដលមនឃ្លេី ខៀវ9និង្រកហម9ជបន 6
ំ ធតុចប់យក
ពក
ី ុ ងចំ
ន េ ម18ធតុែដលកំណត់េ យ៖
18 ! 13  14  15  16  17  18
n(S )  C (18, 6)  
6!12! 1 2  3  4  5  6
 13  7  4  17  3  18564 ។
-ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A) :
េដម
ី បច
ី ប់ឃ6
្លី ្រគប់បនឃ្លច
ី ុះេលខខុសគនទំង6លុះ្រ ែតេគចប់យកកនុងចំេ មឃ្ល9
ី
របស់ពណ៌ មួយ និងេ យឃ្លម
ី នពរី ពណ៌ យគនេនះេគបនចំនួនករណី្រសប

70

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
9!
n(A)  C (9, 6)  26   26  84  26  5376 ។
6! 3!
5376 3  7  4  26 64
ដូចេនះ P (A)     0.2896 ។
18564 3  7  4  13  17 221
២. B : ចប់បនឃ្លច ី ុះេលខដូចគន2គូ
n(B )
មរូបមន្ត P (B ) 
n(S )
-ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  18564
-ចំនន
ួ ករណី្រសប n(B) :
េដម
ី បច
ី ប់ឃ6
្លី ្រគប់បនឃ្លច
ី ុះេលខដូចគន2គូលុះ្រ ែតេគចប់យកឃ្លី 2គូេចញពីកុ ង
ន
ចំេ មឃ្ល9
ី គូនិងេនសល់ ឃ្ល2
ី ្រគប់េទៀត្រតូវចប់យកេចញពឃ
ី ្លី 7 ែដលេនសល់
របស់ពណ៌្រកហមឬេខៀវ។
9! 7!
េគបន n(B )  C (9,2)  C (7,2)  22    4  3024
2!7 ! 2!5!
3024 34749 36
ដូចេនះ P (B )     0.1629 ។
18564 3  4  7  13  17 221
៣.C : យ៉ងតិចមនឃ្ល1ី គូចុះេលខដូចគន
េគបនC នង
ិ A ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគនេនះ P (C )  1  P (A)
64 157
ដូចេនះ P (C )  1    0.7104 ។
221 221
Problem55
ួ មនប៊ិច្រកហម6េដម
កនុង្របអប់មយ ី េខៀវ9េដម
ី នង
ិ េខម5េដម
ី ។

ិ 4េដីម្រពមគនេ
េគចប់យកប៊ច យៃចដនយេចញពី្របអប់េនះ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍នីមយ
ួ ៗខងេ្រកម ៖

ិ មនពណ៌ដូចគន2េដីម ។
១. A : ចប់បនប៊ច

ិ មនពណ៌ដូចគន3េដីម។
២. B : ចប់បនប៊ច

ិ មនពណ៌ដូចគន២គូ ។
៣.C : ចប់បនប៊ច

Solution

១. A : ចប់បនប៊ិចមនពណ៌ដូចគន2េដើម

71

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n(A)
មរូបមន្ត P (A) 
n(S )
20! 16!17  18  19  20
ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  C (20, 4)    4845
4 !16! 24  16!
ួ ករណី្រសប n(A) ៖
ចំនន
n(A)  C (6,2)C (9,1)C (5,1)  C (9,2)C (6,1)C (5,1)  C (5,2)C (6,1)C (9,1)
 15  9  5  36  6  5  10  6  9  2295
2295
ដូចេនះ P (A)   0.4737 ។
4845

២. B : ចប់បនប៊ិចមនពណ៌ដូចគន3េដើម

n(B )
មរូបមន្ត P (B ) 
n(S )

ចំនន
ួ ករណី្រសប n(B ) :
n(B )  C (6, 3)C(14,1)  C(9, 3)C(11,1)  C(5, 3)C(15,1)
 20  14  84  11  10  15  1354

1354
ដូចេនះ P (B )   0.2795 ។
4845

៣.C : ចប់បនប៊ិចមនពណ៌ដូចគន២គូ

n(C )
មរូបមន្ត P (C ) 
n(S )

ចំនន
ួ ករណី្រសប n(C ) :
n(C )  C (6,2)C (9,2)  C (6,2)C (5,2)  C (9,2)C (5,2)
 15  36  15  10  36  10  1050
1050
ដូចេនះ P (C )   0.2167 ។
4845
Problem56
កនុងថងម ់ ួយមនប៊ូល្រកហម5្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5 និងប៊ូលេខម 5 ្រគប់ចុះេលខ
1,2, 3, 4, 5 ។ េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់្រពមគនេចញពក ី ុ នងថងេ់ នះេ យៃចដនយ ។

72

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖
១) A : ចប់បនប៊ូលចុះេលខដូចគន ។
២) B : ចប់បនប៊ូលចុះេលខខុសគន ។
៣)C : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍

១. A : ចប់បនប៊ូលចុះេលខដូចគន
n(A)
មរូបមន្តេគល P (A) 
n(S )
10!
-ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  C (10,2)   45
2! 8 !
-ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A) :
េ ់ ួយមនប៊ូល្រកហម5្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5 និងប៊ូលេខម 5 ្រគប់
យេនកនុងថងម
ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5 េនះករចប់យកប៊ូល2្រពមគនបនប៊ូលចុះេលខដូចគនគម
ឺ ន៖
n(A)  5 ករណី។
5 1
ដូចេនះ P (A)   ។
45 9
២. B : ចប់បនប៊ូលចុះេលខខុសគន ៖
1 8
ី មន A នង
េយង ិ B ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ផទុយគនេគបន P (B )  1  P (A)  1   ។
9 9
៣.C : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន
n(C )
េយង
ី បន P (C ) 
n(S )
ចំនន
ួ ករណី្រសប n(C )  C (5,2)  C (5,2)  10  10  20
20 4
ដូចេនះ P (C )   ។
45 9
Problem57
កនុងថងម់ ួយមនប៊ូល 9 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។ េគចប់យកប៊ូល 3 ្រគប់
េចញពក ី ុ នងថងេ់ នះេ យៃចដនយ ។ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក ្តិ រណ៍៖
១. A : ប៊ូលទំង3សុទែ្ឋ តចុះេលខេសស ។

73

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
២. B : ប៊ូលទំង3ចុ ះេលខផគុំបនជស្វុត
ី នព្វន្តមនផលសងរួម d  2 ។
៣.  C  A  B  ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

១.  A : ប៊ូលទំង3សុទែ្ឋ តចុះេលខេសស 

n(A)
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (A) 
n(S )
9! 789
-ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  C (9, 3)    84
3!6! 6
5! 120
-ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A)  C (5, 3)    10
3!2! 12
10 5
ដូចេនះ P (A)   ។
84 42
២. B : ប៊ូលទំង3ចុ ះេលខផគុំបនជស្វុីតនព្វន្តមនផលសងរួម d  2

n(B )
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (B ) 
n(S )

B  {(1, 3, 5),(2, 4, 6),(3, 5, 7),(4, 6, 8),(5, 7, 9)} េនះ n(B )  5

5
ដូចេនះ P (B )  ។
84
៣.  C  A  B 

មរូបមន្ត P (C )  P (A  B )  P (A)  P (B )  P (A  B )

5 5 n(A  B )
េ យ P (A)  , P (B )  េហយ
ី P (A  B ) 
42 84 n(S )

េ យ A  B  {(1, 3, 5),(3, 5, 7),(5, 7, 9)} េនះ n(A  B )  3

3
េគបន P (A  B )  ។
84
5 5 3 5 1 6 1
ដូចេនះ P (A)        ។
42 84 84 42 42 42 7

74

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem58
់ ួយមនប៊ូល 5 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5 ។េគចប់យប៊ូលម្តង1្រគប់េ
កនុងថងម យ

ី ង់េនះេ
ៃចដនយចំនួន2ដងេចញពថ យចប់េហយ
ី មិន ក់ចូលវ ិញ។ ង x ជចំនន
ួ ចុះ

េលប
ី ូ៊លចប់េលក ិ y ជចំនន
ី ទីមួយ នង ួ ចុះេលប
ី ូល
៊ ចប់េលក
ី ទព
ី រី ។ចូរគណន្របូបប

ែដល x 2  2y ។

Solution

គណន្របូបបែដល x 2  2y
់ ួយមនប៊ូល 5 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5 ។
កនុងថងម
x ជចំនន
ួ ចុ ះេលប
ី ូល
៊ ចប់េលក
ី ទីមយ
ួ នង
ិ y ជចំនន
ួ ចុះេលប
ី ូ៊លចប់េលីកទីពរី
ែដល x 2  2y មនន័យថ ៖
-េបី x  1 េនះ y  {2, 3, 4, 5}
1 1 1
េគបន្របូបបកនុងករណីេនះគឺ P1      4 
5 4 5
-េបី x  2 េនះ y  {3, 4, 5}
1 1 3
េគបន្របូបបកនុងករណីេនះគឺ P2      3 
5 4 20
-េបី x  3 េនះ y  5
1 1 1
េគបន្របូបបកនុងករណីេនះគឺ P3     
 5 4  20
ដូចេនះ្របូបបែដល x 2  2y គឺ ៖
1 3 1 2
P  P1  P2  P3     ។
5 20 20 5
Problem59
កនុងថងម ់ ួយមនប៊ូល្រកហម 5 មនចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5 និងប៊ូលេខៀវ 4 មនចុះេលខ
6, 7, 8, 9 ។េគចប់យកប៊ូល2្រគប់្រពមគនេចញពក ី ុ ងថង
ន េ់ នះេ យៃចដនយ ។
េគ ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖
 A : ចប់បនប៊ូលពណ៌ដូចគន 
 B : ចប់បនប៊ូលចុះេលខគូ 

75

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
C : ចប់បនប៊ូលែដលផលបូកេលខចុះេលប
ី ូ៊លទំង2ែចក ច់នង
ឹ 3។
១.គណន្របូបប P (A), P (B ) នង
ិ P (C ) ។
២.គណន្របូបប P (A  B ), P (B  C ), P (B  C ) និង P (A  B  C ) ។
៣.គណន្របូបប P (A  B ), P (A  C ), P (B  C ) និង P (A  B  C ) ។
Solution

១.គណន្របូបប P (A), P (B ) និង P (C ) ៖

-គណន P (A) :
 A : ចប់បនប៊ូលពណ៌ដូចគន 
9!
ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  C (9,2)   36 ។
2!7 !
ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A)  C (5,2)  C (4,2)  10  6  16 ។
16 4
ដូចេនះ P (A)   ។
36 9
-គណន P (B ) :
 B : ចប់បនប៊ូលចុះេលខគូ 
ួ ករណី្រសប n(B )  C (4,2)  6 ។
ចំនន
6 1
ដូចេនះ P (B )   ។
36 6
-គណន P (C ) :
 C : ចប់បនប៊ូលផលបូ កេលខចុះេលប
ី ូល
៊ ែចក ច់នង
ឹ 3 
្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖
C {(1,2),(1, 5),(1, 8),(2, 4),(2, 7),(3, 6),(3, 9),(4, 5),(4, 8),(5, 7),(6, 9),(7, 8)}
12 1
េគបន n(C )  12 ។ ដូចេនះ P (C )   ។
36 3
២)គណន្របូបប P (A  B ), P (B  C ), P (A  C ) នង
ិ P (A  B  C )
-គណន P (A  B ) :
n(A  B )
រូបមន្ត p(A  B ) 
n(S )
្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A  B  {(2, 4),(6, 8)} េនះ n(A  B )  2

76

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
2 1
ដូចេនះ P (A  B )   ។
36 18
-គណន P (B  C ) :

n(B  C )
រូបមន្ត p(B  C ) 
n(S )

្រពត
ឹ ្តិករណ៍ B  C  {(2, 4),(4, 8)} េនះ n(B  C )  2 ។
2 1
ដូចេនះ P (B  C )   ។
36 18
-គណន P (A  C ) :

ឹ ្តិករណ៍ A  C  {(1, 3),(1, 5),(2, 4),(6, 9),(7, 8)} េនះ n(A  C )  5 ។

្រពត

5
ដូចេនះ P (A  C )  ។
36
-គណន P (A  B  C ) :
ឹ ្តិករណ៍ A  B  C  {(2, 4)} េនះ n(A  B  C )  1 ។
្រពត
1
ដូចេនះ P (A  B  C ) 
36
៣.គណន្របូបប P (A  B ), P (A  C ), P (B  C ) និង P (A  B  C )
4 1 1 5
P (A  B )  P (A)  P (B )  P (A  B )    
9 6 18 9
4 1 5 23
P (A  C )  P (A)  P (C )  P (A  C )    
9 3 36 36
1 1 1 4
P (B  C )  P (B )  P (C )  P (B  C )    
6 3 18 9
P (A  B  C )  P (A)  P (B )  P (C )  P (A  B )  P (A  C )  P (B  C )
 P (A  B  C )
4 1 1 1 5 1 1 13
       
9 6 3 18 36 18 36 18
5 23 4
ដូចេនះ P (A  B )  , P (A  C )  , P (B  C ) 
9 36 9
13
និង P (A  B  C )  ។
18

77

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem60
េនកនុងថនក់េរៀនមួយមនសិស ្របុស 12 នក់និងសិស ្រសី 15 នក់។
េគដឹងថ កនុងចំេ មសិស ្របុស 12នក់ មន5នក់ជសិស ពូែកមុខវ ិជជគណិត
និង7នក់ ជសិស ពូែកមុខវ ិជជអក រ ្រស្តែខមរេហយ
ី កនុងចំេ មសិស ្រសី15នក់
មន 6 នក់ពូែកមុខវ ិជជគណិតវ ិទយនិង9នក់ពូែកមុខវ ិជជអក រ ្រស្តែខមរ។
េគេ្រជីសេរសស
ី ិស 1នក់េ យៃចដនយេធ្វីជ្របធនថនក់។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖
១. A : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ពូែកមុខវ ិជជអក រ ្រស្តែខមរ ។
២. B : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្រសី ។
៣.C : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ពូែកមុខវ ិជជអក រ ្រស្តែខមរ ឬជសិស ្រសី។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

១. A : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ពូែកមុខវ ិជជអក រ ្រស្តែខមរ
n(A)
មរូបមន្ត P (A) 
n(S )
-ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  C (27,1)  27
-ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A)  (16,1)  16
16
ដូចេនះ P (A)  ។
27
២. B : េ្រជីសេរសបនស
ី ស
ិ ្រសី
n(B )
មរូបមន្ត P (B ) 
n(S )
15 5
ចំនន
ួ ករណី្រសប n(B )  C (15,1) ។ ដូចេនះ P (B )   ។
27 9
៣)C : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ពូែកមុខវ ិជជអក រ ្រស្តែខមរ ឬជសិស ្រសី
េគមន C  A  B េនះេគបន P (A  B )  P (A)  P (B )  P (A  B )
n(A  B ) C (9,1) 9 1
េ យ P (A  B )    
n(S ) 27 27 3
16 5 1 16  15  9 22
ដូចេនះ P (A  B )      ។
27 9 3 27 27

78

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem61
េគហូ តេបៀ 2សន្លឹកេ យហូ តម្តង1សន្លឹកៗ េចញពីកុ នងហ៊ូ ែដលមនេបៀ 52សន្លឹក
(ហូតេហយ
ី មិ ន ក់ចូលហ៊ូវ ិញ)។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖
១. A : បនសន្លឹក ត់ទង
ំ 2សន្លឹក ។
២. B : បនសន្លឹកទីមួយជសន្លក
ឹ ត់នង
ិ សន្លឹកទព
ី ីរជសន្លឹករូប ។
៣.C : បនសន្លឹកទីមួយជសន្លក
ឹ ករូ ៉ នង
ិ សន្លឹកទព
ី ីរជសន្លឹកភិច។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ំ 2សន្លក
១. A : បនសន្លឹក ត់ទង ឹ
ង្រពឹត្តិករណ៍ A1 ហូតបន ត់េនសន្លក
ឹ េបៀទ១
ី និង A2 ហូតបនសន្លឹក ត់េន
សន្លឹកេបៀទី២ េនះេគបន A  A1  A2 ។
មរូបមន្ត P (A)  P (A1  A2 )  P (A1 )  P (A2 / A1 )
n (A1 ) 4 1
េ យកនុងេបៀមួយហ៊ូមន ត់4សន្លឹកេនះេគបន P (A1 )   
n (S 1 ) 52 13
េ យេយង
ី ហូ តេហយ
ី មន
ិ ក់ចូលហ៊ូវ ិញេទេនះេនសល់េបៀ51សន្លក
ឹ េទៀតែដលមន
3 1
ត់ែត3សន្លឹកេទ ។ ដូ ចេនះ P (A2 / A1 )   ។
51 17
1 1 1
សរុបមក P (A)  P (A1  A2 )  P (A1 )P (A2 / A1)    ។
13 17 221
២. B : បនសន្លឹកទីមួយជសន្លឹក ត់និងសន្លឹកទីពីរជសន្លឹករូប

ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ B1 ហូតបន ត់េនសន្លក
ឹ េបៀទ១
ី នង
ិ B2 ហូតបនសន្លក
ឹ រូបេនសន្លឹក
េបៀទ២
ី េនះេគបន B  B1  B2 ។
មរូបមន្ត P (B )  P (B1  B2 )  P (B1 )  P (B2 / B1 )
4 1
េ យកនុងេបៀមួយហ៊ូមន ត់4សន្លឹកេនះេគបន P (B1)  
52 13
េ យេយង
ី ហូ តេហយ
ី មន
ិ ក់ចូលហ៊ូវ ិញេទេនះេនសល់េបៀ51សន្លក
ឹ េទៀតែដលមន
12 4
សន្លឹករូប12សន្លឹក ។ ដូចេនះ P (B2 / B1)   ។
51 17
1 4 4
សរុបមក P (B )  P (B1  B2 )  P (B1 )P (B2 / B1 )    ។
13 17 221

79

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

៣.C : បនសន្លឹកទីមួយជសន្លក
ឹ ករ៉ូ និង សន្លឹកទីពីរជសន្លឹកភិច
ង្រពឹត្តិករណ៍ C 1 ហូតបនសន្លឹកករូេ៉ នសន្លឹកេបៀទ១
ី និង C 2 ហូតបនសន្លឹកភិច
េនសន្លឹកេបៀទី២ េនះេគបន C  C 1  C 2 ។
មរូបមន្ត P (C )  P (C 1  C 2 )  P (C 1 )  P (C 2 / C 1 )
13 1
េ យកនុងេបៀមួយហ៊ូមនសន្លឹកករូ1៉ 3សន្លឹកេនះេគបន P (C 1 )   ។
52 4
េ យេយង ី ហូ តេហយ
ី មន
ិ ក់ចូលហ៊ូវ ិញេទេនះេនសល់េបៀ51សន្លក ឹ េទៀតែដលមន
13
សន្លឹកភិច13សន្លឹក ។ ដូចេនះ P (C 2 / C 1)  ។
51
1 13 13
សរុបមក P (C )    ។
4 51 204
Problem62
េនកនុងថង់មួយមនឃ្ល្រី កហម 3 ្រគប់ នង
ិ ឃ្លេី ខៀវ 7 ្រគប់ ។ េគចប់យកឃ្ល2
ី ្រគប់យក
ី ុ នងថងេ់ នះេ យមន
ម្តង1្រគប់េចញពក ិ ក់ចូលវ ិញ ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖
1. A : ចប់បនឃ្ល្រី កហមទំង2 ។ 2. B : ចប់បនឃ្លេី ខៀវទំង2 ។
3.C : ចប់បនឃ្លព
ី ណ៌ខុសគន ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

1. A : ចប់បនឃ្ល្រី កហមទំង2
ឹ ្តិករណ៍ A1 បនឃ្ល្រី កហមេនេលក
ង្រពត ី ទ១
ី និង A2 បនឃ្ល្រី កហមេនេលក
ី ទ២
ី
េនះេគបន A  A1  A2 ។
មរូបមន្ត P (A)  P (A1  A2 )  P (A1 )  P (A2 / A1 )
3
េ យេគមនឃ្ល្រី កហម3្រគប់េនះ P (A1)  ។
10
េ យេយង
ី ចប់េហយ
ី មិន ក់ចូលថង់វ ិញេទេនះេនសល់ឃ9
្លី ្រគប់េទៀតែដលមនឃ្លី
2
្រកហម2្រគប់ ។ ដូចេនះ P (A2 / A1)  ។
9
3 2 1
សរុបមក P (A)  P (A1  A2 )  P (A1)P (A2 / A1)    ។
10 9 15

80

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
2) B : ចប់បនឃ្លេី ខៀវទំង2
ឹ ្តិករណ៍ B1 បនឃ្លេី ខៀវេនេលក
ង្រពត ី ទ១
ី និង B2 បនឃ្លេី ខៀវេនេលីកទ២
ី
េនះេគបន B  B1  B2 ។
មរូបមន្ត P (B )  P (B1  B2 )  P (B1 )  P (B2 / B1 )
7
េ យេគមនឃ្លេី ខៀវ7្រគប់េនះ P (B1 )  ។
10
េ យេយង
ី ចប់េហយ
ី មិន ក់ចូលថង់វ ិញេទេនះេនសល់ឃ9
្លី ្រគប់េទៀតែដលមនឃ្លី
6 2 7 2 7
េខៀវ6្រគប់ ។ ដូចេនះ P (B2 / B1)   ។ សរុបមក P (A)    ។
9 3 10 9 45
3.C : ចប់បនឃ្លព
ី ណ៌ខុសគន
ី មន C និង A  B ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគន ។
េយង
េគបន P (C )  1  P (A  B )  1  P (A)  P (B )
1 7 45  3  7 7
 
ដូចេនះ P C  1  
15 45

45
 ។ 
9
Problem63
េគមនថង់ពីរ A និង B ។ េនកនុងថង់ A មនប៊ូល្រកហម 4 និងប៊ូលេខម 5 េហយ
ី េនកនុង
ថង់ B មនប៊ូល្រកហម6 និងប៊ូលេខម2 ។
េគចប់យកប៊ូល1ពីថង់ A និងប៊ូល1េទៀតពីថង់ B ។  

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖ 
១. X : បនប៊ូល្រកហមទំង2។ 
២.Y : បនប៊ូលេខមទំង2 ។ 
៣. Z : បនប៊ូលពណ៌ខុ សគន ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

១. X : បនប៊ូល្រកហមទំង2

ី ង់ A
ឹ ្តិករណ៍ A1 : ចប់បនប៊ូល្រកហមពថ
ង្រពត
ី ង់ B
ិ B1 : ចប់បនប៊ូល្រកហមពថ
នង
េគបន X  A1  B1 ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ចប់បនប៊ូល្រកហមទំងពរី ។
េ យ A1 នង
ិ B1 ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍មន
ិ ទក់ទងគនេនះេគបន ៖

81

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
P (X )  P (A1  B1)  P (A1 )P (B1)

C (4,1) 4 C (6,1) 6 3
េ យ P (A1 )   និង P (B1 )   
C (9,1) 9 C (8,1) 8 4
4 3 1
ដូចេនះ P (X )    ។
9 4 3

២.Y : បនប៊ូលេខមទំង2

ង្រពឹត្តិករណ៍ A2 : ចប់បនប៊ូលេខមពីថង់ A
និង B2 : ចប់បនប៊ូលេខមពីថង់ B
េគបន Y  A2  B2 ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ចប់បនប៊ូលេខមទំងពីរ។
េ យ A2 និង B2 ជ្រពឹត្តិករណ៍មិនទក់ទងគនេនះេគបន ៖
P (Y )  P (A2  B2 )  P (A2 )P (B2 )
C (5,1) 5 C (2,1) 2 1
េ យ P (A2 )   និង P (B2 )   
C (9,1) 9 C (8,1) 8 4
5 1 5
ដូចេនះ P (X )    ។
9 4 36
៣. Z : បនប៊ូលពណ៌ខុសគន

េ យ Z និង X  Y ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគនេនះេគបន៖
1 5 19
P (Z )  1  P (X  Y )  1  P (X )  P (Y )  1    ។
3 36 36
19
ដូចេនះ P (Z )  ។
36
Problem64
កក់មយ
ួ មនមុខពរី មុខមខងមនរូបកបលមនុស ងេ យមុខ H នង
ិ មុ ខមខងេទៀត
ងេ យ T ។ េគេបះកក់េនះចំនន
ួ 8ដង ។
ក.ចូរកំណត់ចំនួនករណី ច n(S ) ។
ី េី តៃន្រពឹតក
ខ.គណន្របូបប៊ល ្តិ រណ៍ខងេ្រកម ៖
A: កក់េចញមុខ H ចំនន
ួ 4ដង នង
ិ មុខ T ចំនួន4ដង ។
B : កក់េចញមុខ H យ៉ងតិច 2ដង ។
C : កក់េចញមុខ H យ៉ងេ្រចន
ី 6 ដង ។

82

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

ក.កំណត់ចំនួនករណី ច ៖

កក់មុខពរី H នង
ិ T េបេី គេបះ 8 ដងេនះចំនួនករណី ចគឺជតេ្រមៀប រេឡង
ី វ ិញ
m
8 ធតុយកេចញពីចេំ ម 2 ធតុែដលកំណត់េ យ n(s )  n  28  256
ខ.គណន្របូបប ៖

A : កក់េចញមុខ H ចំនួន4ដង និង T ចំនួន4ដង ៖

n(A)
P (A) 
n(S )
-ចំនន
ួ ករណី្រសប ៖
េបេី គេបះកក់េនះ8ដងេហយ
ី ្រពត ្តិ រណ៍ែដលកក់េចញមុខ H ចំនួន4ដង នង
ឹ ក ិ T
ចំនន
ួ 4ដងគជ
ឺ ចម្លស់ ចែបងែចកបនៃន8ធតុែដលែចកេចញជ2្របេភទ
ី ួយ H  4 និង្របេភទទីពរី T  4 ែដលកំណត់េ
គ្រឺ បេភទទម យ៖
n! 8! 5678
n(A)     5  2  7  70
n1 ! n2 !...n p ! 4 ! 4 ! 24
70
ដូចេនះ P (A)  ។
256
B : កក់េចញមុខ H យ៉ងតិច2ដង ៖
ឹ ្តិករណ៍ ៖ B0 : កក់អត់េចញមុខ H េ
ង្រពត ះ(េចញសូនយដង)
B1 : កក់េចញមុខ H ចំនួន1ដង
េគបន B និង B0  B1 ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន
មរូបមន្តេគបន P (B )  1  P (B0  B1 )  1  P (B0 )  P (B1 )
8!
n(B0 )
1 n (B )
1  1!7 !  8
េ យ P (B0 )   និង P (B1 ) 
n(S ) 256 n(S ) 256 256
1 8 256  9 247
ដូចេនះ P (B )  1    ។
256 256 256 256
C : កក់េចញមុខ H យ៉ងេ្រចីន 6ដង ៖

ឹ ្តិករណ៍ C 7 : កក់េចញមុខ H ចំនន

ង្រពត ួ 7ដង
C 8 : កក់េចញមុខ H ចំនន
ួ 8ដង

83

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េគបន C និង C 7  C 8 ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន។
មរូបមន្តេគបន P (C )  1  P (C 7  C 8 )  1  P (C 7 )  P (C 8 )
n(C 7 ) n(C 8 )
េ យ P (C 7 )  , P (C 8 ) 
n(S ) n(S )
8! 8!
េហយ
ី n(C 7 )   8 , n(C 8 )  1
7 !1! 8 ! 0!
8 1 247
ដូចេនះ P (C )  1    ។
256 256 256
Problem65
់ ួយមនប៊ូលព៌ណ្រកហម 4 នង
កនុងថងម ិ ប៊ូលព៌ណៃបតង 5 ។ េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគន

េចញពីកុ នងថងេ់ នះេ យៃចដនយ។

គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតច
ិ 2 ្រគប់។
Solution

គណន្របូបបែដលេគចប់បនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតិច 2 ្រគប់៖

ង A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគនេចញពក
ី ុ ងថង
ន ់បនប៊ូលព៌ណៃបតង

ិ 2 ្រគប់ ។
យ៉ងតច
 
n A
មរូបមន្តេគល p A    n S 
.ចំនន
ួ ករណី ចn S : 
ប៊ូលសរុបមន 9 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យក 3 ្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច៖

   
n S  C 9, 3 
9!
3!6!

789
6
 84 ។ (៣ពន ទ
ិ ុ)

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A :  
េនកនុងថង់មនប៊ូលព៌ណ្រកហម 4 នង
ិ ប៊ូលព៌ណៃបតង 5 េហយ
ី េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគន

ី ុ នងថង់បនប៊ូលព៌ណៃបតងយ៉ងតិច 2 ្រគប់េនះេគបន
េចញពក

       
n A  C 5,2 C 4,1  C 5, 3  10  4  10  50 ។
50 25
ដូចេនះ p  A   ។
84 42

84

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem66
េគឲយ A និង B ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ពីរេ    
យដឹងថ្របូបប p A  0.40 និង p B  0.55 ។

 
ចូរគណន្របូបប p A  B កនុងករណីខងេ្រកម៖

a ) (៥ពន ទ ្រពត
ិ ុ) ឹ ្តិករណ៍ A នង
ិ B មិនចុ ះស្រមុងគន។

b) (៥ពិនុ )
ទ ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A និង B មិនទក់ទងគន។
Solution

 
គណន្របូបប p A  B កនុងករណីខងេ្រកម៖

 
េគមន p A  0.40 និង p B  0.55  
a ) (៥ពន ទ ្រពត
ិ ុ) ឹ ្តិករណ៍ A នង
ិ B មិនចុ ះស្រមុងគន ៖

េ យ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A និង B មិនចុះស្រមុងគនេនះ A  B   នំឲយ p A  B  0  
     
ដូចេនះ p A  B  p A  p B  0.40  0.55  0.95 ។

b) (៥ពិនុ )
ទ ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A នង
ិ B មិនទក់ទងគន ៖

ឹ ្តិករណ៍ A និង B មិនទក់ទងគនេនះេគបន ៖

េ យ្រពត

     
p A  B  p A p B  0.40  0.55  0.22

ដូចេនះ p  A  B   p  A  p  B   p  A  B   0.40  0.55  0.22  0.73 ។

Problem67
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូលពរី ព៌ណគប
ឺ ូ៊លព៌ណ្រកហមនិងប៊ូលព៌ណៃបតងរួមទំងអស់
2
20 ្រគប់េហយ
ី ចំនួនប៊ូលព៌ណ្រកហមេសមីនង
ឹ ៃនចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតង។
3
១.គណនចំនួនប៊ូលព៌ណ្រកហមនិងចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតងេនកនុងថង់េនះ។

ី ុ នងថង់េនះេ
២.េគចប់យកប៊ូល 4 ្រគប់្រពមគនេចញពក យៃចដនយ។ចូរគណន

្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 និងប៊ូលព៌ណៃបតង 2 ។

85

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ខ. B : យកបនប៊ូលព៌ណៃបតងទំងអស់។

គ.C : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហមយ៉ងតិច 1 ្រគប់។

Solution

១.គណនចំនួនប៊ូលព៌ណ្រកហមនិងចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតងេនកនងថង់េនះ៖
ុ

ង x ជចំនន
ួ ប៊ូលព៌ណ្រកហមនិង y ជចំនួនប៊ូលព៌ណៃបតង។

x  y  20
  1
មសមមតិកមមេយង
ី បន្របព័ន្ឋ  2
x  y
 3
2 
2
 
យក 2 ជំនួសកនុង 1 េគបន
3
y  y  20 សមមូល 2y  3y  60

60 24
ឬ 5y  60 េនះេគទញបន y 
5
 12 េហយ
ី 
ម 2 េគបន x 
3
 8។

ដូចេនះចំនួនប៊ូល្រកហមមន x  8 ្រគប់និងប៊ូលៃបតង់មន y  12 ្រគប់។

២. គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 និងប៊ូលព៌ណៃបតង 2 ៖

 
n A
 
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A 
n S 

.ចំនន
ួ ករណី  
ចn S :

េ យប៊ូលសរុបេនកនុងថង់មន 20 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យក 4 ្រគប់្រពមគនេនះ

េគបនចំនួនករណី ចជបន ំ 4 ធតុ កុ ងចំ

ន េ ម 20 ធតុ ែដលកំណត់េ យ

20! 17  18  19  20
  
n S  C 20, 4   4 !16!

24
 4845 ករណី។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A :  
េនកនុងថង់មនប៊ូលព៌ណ្រកហម 8 ្រគប់នង
ិ ប៊ូលព៌ណៃបតង 12 ្រគប់េហយ
ី េគចប់យក

ប៊ូល 4 ្រពមគនេនះចំនួនរេបៀបែដលេគយកបនប៊ូលព៌ណ្រកហម 2 និង

86

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ប៊ូលព៌ណៃបតង 2 កំណត់េ      
យ n A  C 8,2 C 12,2

8! 12!
   28  66  1848
2!6! 2!10!
1848 616
 
ដូចេនះ P A  
4845 1615
 0.3814 ។

ខ. B : យកបនប៊ូលព៌ណៃបតងទំងអស់៖

 
n B
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P B    n S 

េ យចំនួករណី  
ច n S  4845 ។

ចំនន  
ួ ករណី្រសប n B  C 12, 4    12!
4!8!

9  10  11  12
24
 495 ។

495 33
េគបន P B    
4845 323
 0.1022 ។

គ.C : យកបនប៊ូលព៌ណ្រកហមយ៉ងតិច 1 ្រគប់៖

េគបន្រពឹត្តិករណ៍ C និង B ជ្រពត

ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន។
33 290
   
ដូចេនះ P C  1  P B  1  
323 323
 0.8978 ។

Problem68
េនកនុងធុ ងមួយមនប៊ូល 30 ្រគប់ចុះេលខពី 1 ដល់ 30 ។ េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគន

េចញពក
ី ុ នងធុងេនះេ យៃចដនយ។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋមទំង 2 ្រគប់។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជកេរ្របកដៃនចំ
៉ នួនគត់ទង
ំ 2 ្រគប់។

គ.C : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋម 1 ្រគប់និងចុះេលខជកេរ្របកដៃនចំ

៉ នួន

គត់ 1 ្រគប់។

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

87

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋមទំង 2 ្រគប់

 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A    n S 

30! 29  30
.ចំនន
ួ ករណី   
ច n S  C 30,2   28 !2!

2
 435 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប៖

ចំនន
ួ គត់ធមមជតិបន្តគនពី 1 ដល់ 30 មនចំនួនបឋមទំងអស់ចំនួន១០គឺ

{2, 3, 5, 7,11,13,17,19,23,29} េនះេគបនចំនួនករណី្រសប៖

10! 9  10
  
n A  C 10,2   2! 8 !

2
 45 ។

45 3
 
ដូចេនះ P A  
435 29
 0.1035 ។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជកេរ្របកដៃនចំ
៉ នួនគត់ទង
ំ 2 ្រគប់៖

 n B
មរូបមន្ត P B  n S 

ួ ករណី្រសប n  B  :
ចំនន

ចំនន ិ ន្តគនពី 1 ដល់ 30 មនចំនួនជកេរ្របកដទំ

ួ គត់ធមមជតប ៉ ងអស់ 5 ចំនួនគឺ

5!
{1, 4, 9,16,25} េនះេគបនចំនួនករណី្រសប n B  C 5,2      2! 3!
 10 ។

10 2
 
ដូចេនះ P B  
435 87
។

គ.C : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋម 1 ្រគប់នង

ិ ចុះេលខជកេរ្របកដ
៉

ួ គត់ 1 ្រគប់៖
ៃនចំនន

ចំនន      
ួ ករណី្រសប n C  C 10,1 C 5,1  10  5  50 ។

50 10
 
ដូចេនះ P C  
435 87
 0.1149 ។

88

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem69
េគមន្របែវងអងកត់្របំពរី គឺ 8cm , 9cm ,12cm ,15cm ,16cm, 17cm និង 20cm ។

េគេ្រជីសេរសយកអងក
ី ត់ប្រី ពមគនេ យៃចដនយ។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

ក. A : េ្រជីសេរសបនអងក
ី ត់ផុ ំប
គ នជ្រជុង្រតេី កណែកងមួយ។

ខ. B : េ្រជីសេរសបនអងក
ី ត់ផុ ំប
គ នជស្វុត
ី នព្វន្តមួយ។

គ.C  A  B ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : េ្រជីសេរសបនអងក
ី ត់ផុ ំប
គ នជ្រជុង្រតេី កណមួយ

 
n A
 
មរូបមន្ត P A 
n S 

7!
.ចំនន
ួ ករណី    
ច n S  C 7, 3 
3! 4 !
 35 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A :  
េគមន 82  152  172 , 92  122  152 , 122  162  202 េនះ ម្រទស
ឹ ប
្តី ទ

ពី គ័រ្របែវងអងកត់ែដលផគុំបនជ្រជុងៃន្រតេី កណែកងមួយមន ៖

 8,15,17  , 9,12,15 និង 12,16,20  េនះេគបន n A  3 ។

3
 
ដូចេនះ P A 
35
 0.0857 ។

ខ. B : េ្រជីសេរសបនអងក
ី ត់ផុ ំប
គ នជស្វុីតនព្វន្តមួយ៖

ី តុែដលផគុំបនជស្វុត
្រតធ ី នព្វន្តមួយមន (8,12,16),(9,12,15),((12,16,20) នង
ិ
 
(15,16,17) េនះ n B  4 ។
n B  4
ដូចេនះ P  B     0.1143 ។
n S  35

89

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
គ.C  A  B
េយង      
ី បន P C  P A  B  P A  P B  P A  B    
េ យ A  B  {(9,12,15),(12,16,20)} េនះ n A  B  2 ។ 
3 4 2 5 1
 
ដូចេនះ P C    
35 35 35 35 7
  0.1429 ។
Problem70
កនុងធុ ងមួយមនប៊ូល្រកហម 50 ្រគប់ចុះេលខេរៀងពី 1 ដល់ 50 និងប៊ូលេខម 50 ្រគប់

ចុះេលខេរៀងពី 1 ដល់ 50 ែដរ។េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់្រពមគនេចញពីកុ ងថង

ន ់េនះ

េ យៃចដនយ។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន ។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋមទំង 2 ្រគប់។

គ.C : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋមខុសគនទំង 2 ្រគប់។

ឃ. D : យកបនប៊ូល 1 ចុះេលខជចំនួនបឋមនិងប៊ូល 1 េទៀតចុ ះេលខជចំនួនកេរ ៉

្របកដៃនចំនួនគត់វ ិជជមន។

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន ៖

ង A ' ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់បូ៊ល 2 ្រគប់បនប៊ូលចុះេលខដូ ចគនេនះ A ' នង
ិ A

 
n A'
 
ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគន។ េគបន P A  1  P A '  1    n S 

100! 99  100
.ចំនន
ួ ករណី   
ច n S  C 100,2   2!98!

2
 4950 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A :  
េ យកនុងចំេ មប៊ូលទំង 100 ្រគប់មនប៊ូល 50 គូ ចុះេលខដូចគនេនះេគបន

ចំនន  
ួ ករណី្រសប n A '  50 ។

90

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
50 4900 98
 
ដូចេនះ P A  1   
4950 4950 99
។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខជចំនួនបឋមទំង 2 ្រគប់៖

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

  n B
 
មរូបមន្ត P B 
n S 
ួ ករណី្រសប n  B  :
.ចំនន
េយង
ី ដឹងថកនុងចំេ មចំនួនគត់ធមមជតិបន្តគនពី 1 ដល់ 50 មនចំនួនបឋម

ទំងអស់ 15 ចំនន
ួ គឺ {2, 3, 5, 7,11,13,17,19,23,29, 31, 37, 41, 43, 47} ។

30! 29  30
 
េគបន n B  C 30,2    2!28 !

2
 435 ។

435 87
 
ដូចេនះ P B  
4950 990
 0.0879 ។

គ.C : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននង
ិ ជចំនួនបឋម៖

ងC ' ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់យកប៊ូល 2 បនប៊ូលចុះេលខដូចគននិងជចំនួនបឋម

n C' 
 
េនះC ' និងC ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគនេនះេគបន P C  1  P C '  1    n C 

 
ួ ករណី្រសប n C '  15 ។
ចំនន

15 1 329
 
ដូចេនះ P C  1 
4950
 1 
330 330
 0.9970 ។

ឃ. D : យកបនប៊ូល 1 ចុះេលខជចំនួនបឋមនង
ិ ប៊ូល 1 េទៀតចុ ះេលខជចំនួនកេរ ៉

្របកដៃនចំនួនគត់វ ិជជមន៖

91

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

 
n D
 
មរូបមន្ត P D 
n S 

េយង
ី ដឹងថកនុងចំេ មចំនួនគត់ធមមជតិបន្តគនពី 1 ដល់ 50 មនចំនួនែដលជកេរ ៉

្របកដ 7 ចំនួនគឺ {1, 4, 9,16,25, 36, 49} ។

     
េគបនចំនួនករណី្រសប n D  C 15,1 C 7,1  15  7  105 ។

105 7
 
ដូចេនះ P D  
4950 330
 0.0212 ។

Problem71
្រគូបេ្រងៀនគណិតវ ិទយមនក់មនលំ ត់ពជ
ី គណិត 15 នង
ិ លំ ត់ធរណីម្រត 10 ។

គត់បនេ្រជស
ី េរសយក
ី 22 លំ ត់្រពមគនពីកុ ងចំ
ន េ មលំ ត់ទង
ំ អស់េ យ

ៃចដនយេដីមបឲ
ី យសស
ិ យកេទហ្វក
ឹ ត់េ ះ្រ យេនផទះ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនលំ ត់ពីជគណិត 12 និងលំ ត់ធរណីម្រត 10 ។

ខ. B : យកបនលំ ត់ពជ
ី គណិត 15 នង
ិ លំ ត់ធរណីម្រត 7 ។

គ.C : យកបនលំ ត់ធរណីម្រតយ៉ងតិច 8 លំ ត់។

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនលំ ត់ពជ
ី គណិត 12 និងលំ ត់ធរណីម្រត 10 ៖

 
n A
 
មរូបមន្ត P A 
n S 

.ចំនន
ួ ករណី   
ច n S  C 25,22   25!
22! 3!

23  24  25
6
 2300 ។

.ចំនន   
ួ ករណី្រសប n A  C 15,12 C 10,10     15!
12! 3!

13  14  15
6
 455

92

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
455 91
 
ដូចេនះ P A  
2300 460
 0.1978 ។

ខ. B : យកបនលំ ត់ពជ
ី គណិត 15 នង
ិ លំ ត់ធរណីម្រត 7

 
n B
មរូបមន្ត P B   n S 

ចំនន   
ួ ករណី្រសប n B  C 15,15 C 10, 7     10!
7 ! 3!
 120 ។

120 6
 
ដូចេនះ P B  
2300 115
 0.0522 ។

គ.C : យកបនលំ ត់ធរណីម្រតយ៉ងតិច 8 លំ ត់៖

 
n C
មរូបមន្ត P C   n S 

ចំនន
ួ ករណី្រសប

        
n C  C 10, 8 C 15,14  C 10, 9 C 15,13  C 10,10 C 15,12     
10! 15! 15!
  15  10    675  1050  455  2180
8 !2! 13!2! 12! 3!
2180 109
 
ដូចេនះ P C  
2300 115
 0.9478 ។

Problem72
់ ួយមនប៊ូល្រកហម 4 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4 នង
កនុងថងម ិ ប៊ូលេខម 6 ្រគប់ចុះេលខ

1,2, 3, 4, 5, 6 ។េគចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់្រពមគនេចញពក

ី ុ ងថង
ន ់េនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលេខមយ៉ងតច
ិ 1 ្រគប់។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន ។

គ.C : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននង
ិ ព៌ណដូ ចគន។

ឃ. D : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននិងព៌ណខុសគន។

93

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក. A : យកបនប៊ូលេខមយ៉ងតច
ិ 1 ្រគប់

េយង
ី ង A ' ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់យកប៊ូល 2 បនប៊ូលព៌ណ្រកហមទំង 2

 
n A'
េនះ A ' នង
ិ A ជ្រពត
ឹ ក    
្តិ រណ៍ផទុយគន។ េគបន P A  1  P A '  1 
n S 

.ចំនន
ួ ករណី  
ចn S :
ប៊ូលសរុបមន 10 េហយ
ី ចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច
10! 9  10
  
n S  C 10,2  
2! 8 !

2
 45 ។

4!
.ចំនន  
ួ ករណី្រសប n A '  C 4,2   
2!2!
6 ។

6 39 13
 
ដូចេនះ P A  1  
45 45 15
  0.8667 ។

ខ. B : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគន ៖

េយង
ី ង B ' ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់យកប៊ូល 2 ្រគប់បនប៊ូលចុះេលខដូ ចគន

េនះ B ' និង B ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគន។

 
n B'
េយង  
ី បន P B  1  P B '  1    n S 

េ  
យប៊ូលចុះេលខដូ ចគនមនែត 4 គូេនះេគបនចំនួនករណី្រសប n B '  4 ។

4 41
 
ដូចេនះ P B  1  
45 45
 0.9111 ។

គ.C : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននង
ិ ព៌ណដូ ចគន

 
n C
 
មរូបមន្ត P C 
n S 

.ចំនន
ួ ករណី្រសប ៖

94

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េដម
ី បច
ី ប់យកប៊ូល 2 បនប៊ូលចុ ះេលខខុសគននង
ិ ព៌ណដូចគនលុះ្រ ែតប៊ូល 2 េនះ

ចប់យកពីកុ ងចំ
ន េ មប៊ូល្រកហមសុទឬ
្ឋ ប៊ូលេខមសុ ទ្ឋេនះចំនួនករណី្រសបគឺ

4! 6!
   
n C  C 4,2  C 6,2    
2!2! 4 !2!
 6  15  21 ។

21 7
 
ដូចេនះ P C  
45 15
 0.4667 ។

ឃ. D : យកបនប៊ូលចុះេលខខុសគននង
ិ ព៌ណខុសគន៖

េយង  
ី មន D និង B  C ជ្រពឹត្តិករណ៍ផទុយគន។

4 21 4
     
េគបន P D  1  P B  C  1  P B  P C  1     
45 45 9
4
 
ដូចេនះ P D 
9
។

Problem73
់ ួយមនឃ្លព
កនុងថងម ី ៌ណ្រកហម 8 នង
ិ ឃ្លព
ី ៌ណៃបតង 12 ។េគចប់យកឃ្លី1 ចំនួន

ពីរដងេចញពក
ី ុ ងថង
ន ់េនះេ យៃចដនយ(ចប់យកេហយ
ី មិន ក់ចូលវ ិញ)។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមទំងពរី ។

ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតងទំងពរី ។

គ.C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : យកបនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហមទំងពរី ៖

ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A1 : ចប់យកេលក
ី ទី១បនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម

A2 : ចប់យកេលីកទី២បនឃ្លព
ី ៌ណ្រកហម

   
េគបន A  A1  A2 េនះ P A  P A1  A2  P A1 P A2 / A1    

95

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

   C  8,1  8  2
n A1
េ  
យ P A1 
n S1  C  20,1 20 5

n  A2 / A1  C  7,1 7
P  A2 / A1    
n S2  C 19,1 19

2 7 14
ដូចេនះ P A    
5 19 95
 0.1474 ។

ខ. B : យកបនឃ្លព
ី ៌ណៃបតងទំងពរី

ង្រពឹត្តិករណ៍ B1 : ចប់យកេលីកទី១បនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង

B2 : ចប់យកេលីកទី២បនឃ្លព
ី ៌ណៃបតង

  
េគបន B  B1  B2 េនះ P B  P B1  B2  P B1 P B2 / B1     
   C 12,1  12  3
n B1
េ  
យ P B1 
n S1  C  20,1 20 5

n  B2 / B1  C 11,1 11
P  B2 / B1    
n S 2  C 19,1 19

3 11 33
ដូចេនះ P B    
5 19 95
 0.3474 ។

គ.C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន៖

ឹ ្តិករណ៍ C 1 : ចប់យកេលក
ង្រពត ី ទី១បនឃ្ល្រី កហម

C 2 : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្លៃី បតង

C 1 ' : ចប់យកេលីកទី១បនឃ្លៃី បតង

C 2 ' : ចប់យកេលក
ី ទី២បនឃ្ល្រី កហម

េយង   
ី បន C  C 1  C 2  C 1 ' C 2 ' 
េនះ P C   P C 1  C 2   P C 1 ' C 2 ' 

 P C 1  P C 2 / C 1   P C 1 '  P C 2 '/ C 1 ' 

96

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

   8  2 , P C / C  n C 2 / C1   12
n C1
េ  
យ P C1 
n S1  20 5
 2 1 n S
 2  19
n C 1 '  12 3 n C 2 '/ C 1 '  8
P C 1 '     , P C 2 '/ C '1   
n  S1  20 5 n S 2  19

2 12 3 8 48
 
ដូចេនះ P C     
5 19 5 19 95
 0.5052 ។

សមគល់ ៖ េគ ចគណន្របូបបេនះ ម្រពត

ឹ ្តិករណ៍ផទុយគន

េគមន C និង A  B ជ្រពត

ឹ ្តិករណ៍ផទុយគនេនះេគបន៖
14 33 48
   
P C  1P AB  1P A P B  1      
95 95 95
 0.5052 ។

Problem74
េគមនថង់ពីរ A និង B ែដលកនុងថង់ A មនប៊ូល្រកហម 4 េខៀវ 6 និងេនកនុងថង់ B

ី ង់ A
មនប៊ូល្រកហម 2 េខៀវ 8 ។ េគចប់យកប៊ូល 1 េចញពថ ក់ចូលេទកនុងថង់ B

និងចប់យកប៊ូល 1 ពីថង់ B ក់ចូលកនុងថង់ A វ ិញ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

ួ ប៊ូល្រកហមកនុងថង់ A និង B េសមគ

ក. A : ចំនន ី ន។

ួ ប៊ូល្រកហមនិងេខៀវកនុងថង់ A េសមគ
ខ. B : ចំនន ី ន។

ួ ប៊ូល្រកហមនិងេខៀវកនុងថង់ A និង B មិនែ្រប្របួល។

គ.C : ចំនន
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ក. A : ចំនួនប៊ូល្រកហមកនងថង់
ុ A នង
ិ B េសមើគន

េដម ី យចំនួនប៊ូល្រកហមេនកនុងថង់ A និង B េសមគ

ី បឲ ី ន លុ ះ្រ ែតេគចប់បនប៊ូល្រកហម

ី ង់ A
មួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ B និង ចប់បនប៊ូលេខៀវមួយ ពីថង់ B ក់ចូលកនុង

ថង់ A វ ិញ។

97

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ង្រពត ី ង់ A បនប៊ូល្រកហម
ឹ ្តិករណ៍ A1 : យកប៊ូលមួយពថ ក់ចូលថង់ B
ី ង់ B បនប៊ូលេខៀវ ក់ចូលថង់ A ។
B1 : យកប៊ូលមួយពថ
េយង    
ី បន A  A1  B1 េនះ P A  P A1  B1  P A1 P B1 / A1    
n  A1  C  4,1 4 2
េ យ P  A1     
n S1  C 10,1 10 5
n  B1 / A1  C  8,1 8
P  B1 / A1    
n S2  C 11,1 11
2 8 16
ដូចេនះ P  A     0.2909 ។
5 11 55
ខ. B : ចំនួនប៊ូល្រកហមនងេខៀវកន
ិ ុងថង់A េសមើគន
េដម
ី បឲ ិ េខៀវេនកនុងថង់ A េសមគ
ី យចំនួនប៊ូល្រកហមនង ី ន លុះ្រ ែតេគចប់បនប៊ូល
េខៀវមួយពីថង់ A ក់ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូល្រកហមមួយពីថង់ B ក់
ចូលកនុងថង់ A វ ិញ។
ង្រពឹត្តិករណ៍ A2 : យកប៊ូលមួយពីថង់ A បនប៊ូលេខៀវ ក់ចូលថង់ B
B2 : យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូល្រកហម ក់ចូលថង់ A ។
េយង    
ី បន B  A2  B2 េនះ P B  P A2  B2  P A2 P B2 / A2    
n  A2  C  6,1 6 3
េ យ P  A2     
n S1  C 10,1 10 5
n  B2 / A2  C  2,1 2
P  B2 / A2    
n S2  C 11,1 11
3 2 6
ដូចេនះ P  B      0.1091 ។
5 11 55
គ.C : ចំនួនប៊ូល្រកហមនង
ិ េខៀវកនុងថង់A និង B មិនែ្រប្របួល
េដម
ី បឲ ិ េខៀវេនកនុងថង់ A នង
ី យចំនួនប៊ូល្រកហមនង ិ B មន
ិ ែ្រប្របួលលុះ្រ ែត

ី ង់ A
េគចប់បនប៊ូល្រកហមមួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូល្រកហម

ី ង់ B
មួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ A វ ិញ ឬ េគចប់បនប៊ូលេខៀវមួយពថ
ី ង់ A ក់ចូលកនុង

ថង់ B និងចប់បនប៊ូលេខៀវមួយពីថង់ B ក់ចូលកនុងថង់ A វ ិញ។

98

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ង្រពត ី ង់ A បនប៊ូល្រកហម
ឹ ្តិករណ៍ A3 : យកប៊ូលមួយពថ ក់ចូលថង់ B

B3 : យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូល្រកហម ក់ចូលថង់ A

ី ង់ A បនប៊ូលេខៀវ
A4 : យកប៊ូលមួយពថ ក់ចូលថង់ B

B4 : យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូលេខៀវ ក់ចូលថង់ A

េយង   
ី បន C  A3  B3  A4  B4 
េនះ P C   P  A3  B3   P  A4  B4 

 P  A3  P  B3 / A3   P  A4  P  B4 / A4 

n  A3  4 2 n  B3 / A3  3
េគមន P  A3     , P  B3 / A3   
n S1  10 5 n S 2  11

n  A4  n  B4 / A4 
P A 4  
6 3 9
  , P  B4 / A4   
n S1  10 5 n S 2  11

2 3 3 9 6  27 33 3
 
ដូចេនះ P C    
5 11 5 11

55
  ។
55 5
Problem75
្រគូបេ្រងៀនគណិតវ ិទយមនក់មន្របធនលំ ត់គណិតវ ិទយចំនួន 15 លំ ត់ស្រមប់ឲយ
សិស េ្រជីសេរសយកស្រមប់
ី េធ្វីករ្របឡងេតស្តសមតថភព ។
សិស មនក់ ចមនសិទេ្ឋិ ្រជីសេរសយកលំ
ី ត់ 3 កនុងចំេ មលំ ត់ទង
ំ 15 ។
េគដឹងថមនលំ ត់ពីរ X និងY េបេី បកខជនេ្រជីសេរសយក
ី
គឺ្រតូវយកទំងពីរ េហយ
ី េបអ
ី ត់េ្រជីសេរសយកគ
ី អឺ ត់ទង
ំ ពីរ ។
១-េតេី បកខជន្របឡង ចេ្រជីសេរសលំ
ី ត់បនប៉ុនមនរេបៀបខុសគន ?
២-េបកខជនមនក់បនេ្រជស
ី េរសយកលំ
ី ត់ 3 េដម
ី បេី ធ្វីករ្របឡង ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖
ក) A : េ្រជីសេរសបនលំ
ី ត់ែដលគមនលំ ត់ X និងY ។
ខ) B : េ្រជីសេរសបនលំ
ី ត់ែដលមនលំ ត់ X និងY ។
Solution
១-េតេី បកខជន្របឡង ចេ្រជីសេរសលំ
ី ត់បនប៉ុនមនរេបៀបខុសគន ?

99

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
រេបៀបៃនករេ្រជីសេរសលំ
ី ត់ 3 ពីកុ ងចំ
ន េ មលំ ត់ទង
ំ 15 េ យេគបន
ដឹងថមនលំ ត់ពីរ X នង
ិ Y េបេី បកខជនេ្រជីសេរសយកគ
ី ្រឺ តូវយកទំងពីរ
េហយ
ី េបអ
ី ត់េ្រជីសេរសយកគ
ី ឺអត់ទង
ំ ពរី មនពរី ករណី៖

-ករណីទី១ ៖

េ្រជីសេរសបនលំ
ី ត់3ែដលគមនលំ ត់ X និងY ជបន 3
ំ កនុងចំេ ម 13 គឺ
13! 11  12  13
n(A)  C (13, 3)    286 ។
3!10! 6
-ករណីទី២៖េ្រជីសេរសបនលំ
ី ត់3ែដលមនលំ ត់ X និងY

គឺ n(B )  C (2,2)C (13,1)  13 ។

ដូចេនះេបកខជន្របឡង ចេ្រជីសេរសលំ
ី ត់បនទំងអស់ចំនួន៖
n(S )  286  13  299 រេបៀបេផ ងគន ។

២-គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ក) A : េ្រជើសេរសបនលំ
ើ ត់ែដលគមនលំ ត់ X នង
ិ Y
n(A) 286 22
េគបន P (A)    ។
n(S ) 299 23
ខ) B : េ្រជើសេរស
ើ បនលំ ត់ែដលមនលំ ត់ X នង
ិ Y
n(B ) 13 1
េគបន P (B )    ។
n(S ) 299 23
Problem76
េគមនថង់ពីរ X និងY ែដលកនុងថង់ X មនប៊ូល្រកហម 3 និងប៊ូលេខម 4 េហយ
ី េនកនុង
់ មនប៊ូល្រកហម 4 និងប៊ូលេខម 5 ។ េគចប់យកប៊ូល 1 េចញពថ
ថងY ី ង់ X ក់ចូល
់ នង
េទកនុងថងY ិ ចប់យកប៊ូល 2 ពថ ់ េហយ
ី ងY ី ក់ចូលេទកនុងថង់ X វ ិញ ។
ចូរគណន្របូបបប៊ីលេី តៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖
1
១) A : េនកនុងថង់ X មនប៊ូល្រកហមេសមន
ី ឹង ៃនប៊ូលេខម ។
3
២) B : េនកនុងថង់ X មនប៊ូល្រកហមេសមន
ី ឹងប៊ូលេខម ។
Solution

គណន្របូបបប៊ីលីេតៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

100

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
1
១) A : េនកនុងថង់X មនប៊ូល្រកហមេសមើនឹង ៃនប៊ូលេខម
3

ថង់ X 1
ថង់Y
ប៊ូល្រកហម 3 ប៊ូល្រកហម 4
ប៊ូលេខម 4 ប៊ូលេខម 5
2

1
េដម ី យចំនួនប៊ូលកនុងថង់ X មនប៊ូល្រកហមេសមន
ី បឲ ី ឹង ៃនប៊ូលេខមលុ ះ្រ ែត
3
ី ង់ X
េគចប់បនប៊ូល្រកហម1ពថ ់ និងចប់បនប៊ូលេខម2ពីថងY
ក់ចូលថងY ់ ក់ចូល

ថង់ X វ ិញ ។

ង្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ ៖
A1 : ចប់បនប៊ូល្រកហម1ពីថង់ X ់
ក់ចូលថងY
A2 : ចប់បនប៊ូលេខម2ពថ ់
ី ងY ក់ចូលថង់ X វ ិញ.
េគបន A  A1  A2 េនះ P (A)  P (A1  A2 )  P (A1 )  P (A2 / A1 )
n(A1 ) C (3,1) 3
េ យ P (A1 )   
n(S1 ) C (7,1) 7
n(A2 / A1 ) C (5,2) 5! 2! 8 ! 2
នង
ិ P (A2 / A1 )      ។
n(S2 ) C (10,2) 2! 3! 10! 9
3 2 2
ដូចេនះ P (A)    ។
7 9 21
២) B : េនកនុងថង់X មនប៊ូល្រកហមេសមន
ើ ឹងប៊ូលេខម

េដម ី យថង់ X មនប៊ូល្រកហមេសមន

ី បឲ ី ឹងប៊ូលេខមេ្រកយពប
ី ូ រគ
្ត ន លុ ះ្រ ែតេគចប់យក

ី ង់ X
ប៊ូល្រកហម1ពថ ់ និងចប់យកប៊ូល្រកហម 2ពីថងY
ក់ចូលកនុងថងY ់ ក់

ី ង់ X
ចូលកនុង X ។ឬចប់យកប៊ូលេខម1ពថ ់ នង
ក់ចូលកនុងថងY ិ ចប់យកប៊ូលេខម1

និង្រកហម1ពថ ់
ី ងY ក់ចូលកនុងថង់ X ។

101

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ង្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ ៖

B1 : ចប់យកប៊ូល្រកហម1ពីថង់ X ់
ក់ចូលកនុងថងY

B2 : ចប់យកប៊ូល្រកហម 2ពថ ់
ី ងY ក់ចូលកនុង X

C 1 : ចប់យកប៊ូលេខម1ពីថង់ X ់
ក់ចូលកនុងថងY

់
C 2 : ចប់យកប៊ូលេខម1និង្រកហម1ពីថងY ក់ចូលកនុងថង់ X

េគបន B  (B1  B2 )  (C 1  C 2 )

នំឲយ P (B )  P (B1  B2 )  (C 1  C 2 ) 
 P (B1  B2 )  P (C 1  C 2 )
 P (B1 )P (B2 / B1)  P (C 1 )P (C 2 / C 1 )
n(B1) C (3,1) 3
េ យ P (B1 )   
n(S X ) C (7,1) 7
n(B2 / B1) C (5,2) 2
P (B2 / B1 )   
n(SY ) C (10,2) 9
n(C 1 ) C (4,1) 4
P (C 1 )   
n(S X ) C (7,1) 7
n(C 2 / C 1) C (6,1)C (4,1) 6  4 8
P (C 2 / C 1 )    
n(SY ) C (10,2) 45 15
3 2 4 8 2 32 42 2
ដូចេនះ P (B )         ។
7 9 7 15 21 105 105 5
Problem77
េនកនុងថង់មួយមនប៊ូល 9 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។េគចប់យកប៊ូល

ម្តងមួយ្រគប់ចំនួនពីរដងេ យមិន ក់ចូលវ ិញ ។

ង x ជចំនួនចុះេលប ី ទំម
ី ូ៊លចប់បនេលក ី ួយនង
ិ y ជចំនួនចុះេលប
ី ូ៊លចប់បន

េលក ី រី ។ ចូរគណន្របូបបែដលបំេពញលកខខណ្ឌ 4x  y ។
ី ទព
Solution

គណន្របូបបែដល 4x  y

ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖

102

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
A ចប់បនប៊ូលេលក
ី ទ១
ី ចុះេលខ x នង
ិ B ចប់បនប៊ូលេលក
ី ទ២
ី ចុះេលខ y ។
P (A  B )
មរូបមន្ត្របូបបមនលកខខណ្ឌ P (B / A) 
P (A)

េគទញ P (A  B )  P (A)  P (B / A) ។

េ យចំនួនចុះេល្រី គប់មន 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។

េគបន 4x  y មនន័យថ ៖

-េបច
ី ប់េលីកទី១បនប៊ូលចុះេលខ x  1 េនះប៊ូលែដលចប់បនេលីកទ២
ី ចចុះ

េលខ y  {5, 6, 7, 8, 9} ។

ី ប់េលីកទី១បនប៊ូលចុះេលខ x  2 េនះប៊ូលែដលចប់បនេលីកទ២
-េបច ី ចចុះ

េលខ y  9 ។ ដូ ចេនះ្របូបបែដល 4x  y កំណត់េ យ៖

1 5 1 1 6 1
P       ។
9 8 9 8 72 12
Problem78
េគមនថង់ពរី A នង
ិ B េ ឹ ថកនុងថង់ A មនប៊ូលព៌ណ្រកហម 6 នង
យដង ិ េខម 3
ិ កនុងថង់ B មនប៊ូលពណ៌្រកហម 2 នង
នង ិ េខម 7 ។ េគចប់យកប៊ូល 2 ពីថង់ A
ក់ចូលកនុងថង់ B នង ី ង់ B
ិ ចប់យកប៊ូល 1 ពថ ក់ចូលថង់ A វ ិញ ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖
១) X : កនុងថង់ A ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមន
ី ឹងប៊ូលេខម ។
1
២)Y : កនុងថង់ B ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមន ី ឹង ៃនប៊ូលេខម ។
4
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

១) X : កនុងថង់A ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមើនឹងប៊ូលេខម

េដម ី យកនុងថង់ A ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមន

ី បឲ ី ង
ឹ ប៊ូលេខមលុះ្រ ែតេគចប់បនប៊ូល
ី ង់ A
្រកហម 2 ពថ ក់កុ ងថង
ន ់ B នង ី ង់ B
ិ ចប់បនប៊ូលេខម1ពថ ក់កុ ងថង
ន ់ A វ ិញ។
ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖

103

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

ី ង់ A
A1 : ចប់បនប៊ូល្រកហម2ពថ ក់កុ ងថង
ន ់B

B1 : ចប់បនប៊ូលេខម1ពីថង់ B ក់កុ ងថង

ន ់A

េនះ X  A1  B1 ជ្រពត ្តិ រណ៍ កនុងថង់ A ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមន

ឹ ក ី ង
ឹ ប៊ូលេខម។

េគបន P (X )  P (A1  B1 )  P (A1 )  P (B1 / A1 )

6!
C (6,2) 2! 4 ! 5  6 5 C (7,1) 7
េ យ P (A1)     នង
ិ P (B1 / A1)  
C (9,2) 9! 8  9 12 C (11,1) 11
2!7 !
5 7 35
ដូចេនះ P (X )     0.2652 ។
12 11 132
1
២)Y : កនងថង់
ុ B ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមន
ើ ឹង ៃនប៊ូលេខម
4
1
េដម ី យកនុងថង់ B មនចំនួនប៊ូល្រកហមេសមន
ី បឲ ី ឹង ៃនប៊ូលេខមលុ ះ្រ ែតេគចប់
4
បនប៊ូល្រកហម1េខម1ពីថង់ A ក់កុ ងថង
ន ់ B និងចប់បនប៊ូល្រកហម1ពថ
ី ង់ B

ក់កុ ងថង
ន ី ង់ A
់ A វ ិញ ឬេគចប់បនប៊ូលេខម2ពថ ក់កុ ងថង
ន ់ B នង
ិ ចប់បនប៊ូល

េខម1ពីថង់ B ក់កុ ងថង

ន ់ A វ ិញ។ ង្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ី ង់ A
A2 : ចប់បនប៊ូល្រកហម1េខម1ពថ ក់កុ ងថង
ន ់B

B2 : ចប់បនប៊ូល្រកហម1ពីថង់ B ក់កុ ងថង

ន ់A

A3 : ចប់បនប៊ូលេខម2ពីថង់ A ក់កុ ងថង

ន ់B

B3 : ចប់បនប៊ូលេខម1ពីថង់ B ក់កុ ងថង

ន ់A

   
េនះ Y  A2  B2  A3  B3 ជ្រពឹត្តិករណ៍កនុងថង់ B ចំនួនប៊ូល្រកហម

1
េសមន
ី ឹង ៃនប៊ូលេខម។
4
េគបន P (Y )  P (A2  B2 )  P (A3  B3 )

 P (A2 )  P (B2 / A2 )  P (A3 )  P (B3 / A3 )

104

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
C (6,1)C (3,1) 6  3 18 1
េ យ P (A2 )    
C (9,2) 9! 36 2
2!7 !
C (3,1) 3 C (3,2) 3 1
P (B2 / A2 )   , P (A3 )   
C (11,1) 11 C (9,2) 36 12
C (9,1) 9
P (B3 / A3 )  
C (11,1) 11
1 3 1 9 18  9 27 9
ដូចេនះ P (Y )        ។
2 11 12 11 132 132 44
Problem79
៉ ពរី X និង Y េ
េគមនកំបុង យដឹងថកនុងកំបុ៉ង X មនប៊ិចពណ៌េខៀវ 6 េដម
ី

ប៊ិចពណ៌្រកហម3េដីមនង ៉ Y មនប៊ិចេខៀវ4េដម
ិ េនកនុងកំបុង ី ប៊ិច្រកហម 5 េដម
ី ។

ិ មួយេដីមពក
េគចប់យកប៊ច ៉ X និងប៊ិចពីរេដីមពីកំបុង
ី ំបុង ៉ Y ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

ិ េខៀវទំង3េដីម ។
1) A : បនប៊ច

2) B : បនប៊ិចេខៀ1េដីមនិង្រកហម2េដីម ។

ិ ប៊ិច្រកហម1េដម
3)C : បនយ៉ងតច ី ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

1) A : បនប៊ិចេខៀវទំង3េដើម

ិ េខៀវ1េដម
ឹ ្តិករណ៍ A1 : ចប់បនប៊ច
ង្រពត ី ពក
ី ំបុង
៉ A
ិ េខៀវ2េដម
B1 : ចប់បនប៊ច ី ពីកំបុង
៉ B
េគបន A  A1  B1 េហយ
ី A1 នង
ិ B1 ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍មន
ិ ទក់ទងគនេនះ្របូបប
P (A)  P (A1  B1 )  P (A1 )P (B1 ) េ យ
C (6,1) 2 C (4,2) 4 ! 2!7 ! 12 1
P (A1 )   ; P (B1 )     
C (9,1) 3 C (9,2) 2!2! 9! 89 6
2 1 1
ដូចេនះ P (A)    ។
3 6 9

105

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

2) B : បនប៊ិចេខៀមួយេដើមនង
ិ ្រកហមពរី េដើម

ឹ ្តិករណ៍ B1 : ចប់បនប៊ច
ង្រពត ិ េខៀវមួយពក
ី ំបុ៉ង X
ិ ្រកហមពរី ពីកំបុង
B2 : ចប់បនប៊ច ៉ Y
ិ ្រកហមមួយ ពក
B3 : ចប់បនប៊ច ី ំបុង
៉ X
ិ ្រកហមមួយ,េខៀវមួយ ពីកប
B4 : ចប់បនប៊ច ំ ុង
៉ Y
េគបន B  (B1  B2 )  (B3  B4 )

P (B )  P (B1  B2 )  P (B3  B4 )

 P (B1)P (B2 )  P (B3 )P (B4 )

C (6,1) C (5,2) C (3,1) C (4,1)C (5,1)
   
C (9,1) C (9,2) C (9,1) C (9,2)
6 5! 2!7 ! 3 2!7 !
    45
9 2! 3! 9! 9 9!
2 2 1 2 40  40 10
 (10)( )  (20)( )  
3 72 3 72 216 27
10
ដូចេនះ P (B )  ។
27
3)C : បនយ៉ងតច
ិ ប៊ិច្រកហមមួយេដើម
េ យC និង A ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ផទុយគនេនះេគបន P (C )  1  P (A)
1 8
ដូចេនះ P (C )  1   ។
9 9
Problem80

ិ B ។កនុងថង់ A មនប៊ូល្រកហម 5 នង
េគមនថង់ពរី A នង ិ ប៊ូលេខម 3 េហយ
ី េន

កនុងថង់ B មនប៊ូល្រកហម2 និងប៊ូលេខម6 ។

ី ង់ A
េគចប់យកប៊ូល1ពថ ក់ចូលថង់ B នង
ិ ចប់បូល ី ង់ B
៊ 1េទៀតពថ ក់ចូលថង់ A វ ិញ

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

១) X : េនកនុងថង់ A ចំនន
ួ ប៊ូល្រកហមនិងប៊ូលេខមេសមគ
ី ន។

២)Y : េនកនុងថង់ A ចំនន

ួ ប៊ូល្រកហមេសមន
ី ឹង3ដងៃនចំនន
ួ ប៊ូលេខម ។

់ ីមួយៗមិនែ្រប្របួល ។
៣) Z : ចំនួនប៊ូលេខម និង ប៊ូល្រកហមកនុងថងន

106

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

១) X : េនកនុងថង់A ចំនួនប៊ូល្រកហមនិងប៊ូលេខមេសមើគន៖

េដម
ី បឲ ិ ប៊ូលេខមេសមីគនេនកនុងថង់ A លុះ្រ
ី យចំនួនប៊ូល្រកហមនង ែតេគចប់បនប៊ូល

្រកហម1ពីថង់ A ក់ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូលេខម1ពីថង់ B ក់ចូលថង់ A

វ ិញែដលេធ្វីឲយចំនន
ួ ប៊ូល្រកហមេសម4
ី នង
ិ េខមេសម4
ី ដូចគន ។

ង្រពឹត្តិករណ៍ A1 : ចប់បនប៊ូល្រកហម1ពីថង់ A ក់ចូលកនុងថង់ B

ី ង់ B
B1 : ចប់បនប៊ូលេខម1ពថ ក់ចូលថង់ A វ ិញ

េគបន P (X )  P (A1  B1 )  P (A1 )  P (B1 / A1 )

C (5,1) 5 C (6,1) 6 2
េ យ P (A1 )   នង
ិ P (B1 / A1)   
C (8,1) 8 C (9,1) 9 3
5 2 5
ដូចេនះ P (X )    ។
8 3 12

A ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមើនឹង3ដងៃនចំនួនប៊ូលេខម
២)Y : េនកនងថង់
ុ
េដម ី យេនកនុងថង់ A ចំនួនប៊ូល្រកហមេសមន
ី បឲ ី ង
ិ 3ដងៃនចំនួនប៊ូលេខមលុះ្រ ែតេគចប់

បនប៊ូលេខម1ពីថង់ A ក់ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូល្រកហម1ពថ

ី ង់ B ក់ចូលថង់
A វ ិញែដលេធ្វីឲយចំនន
ួ ប៊ូល្រកហមេសម6
ី និងេខមេសម2
ី ដូចគន ។

ង្រពត ី ង់ A
ឹ ្តិករណ៍ A2 : ចប់បនប៊ូលេខម1ពថ ក់ចូលកនុងថង់ B

B2 : ចប់បនប៊ូល្រកហម1ពីថង់ B ក់ចូលថង់ A វ ិញ

េគបន P (Y )  P (A2  B2 )  P (A2 )  P (B2 / A2 )

C (3,1) 3 C (2,1) 2
េ យ P (A2 )   នង
ិ P (B2 / A2 )  
C (8,1) 8 C (9,1) 9
3 2 1
ដូចេនះ P (Y )    ។
8 9 12

107

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

៣) Z : ចំនួនប៊ូលេខម នង
ិ ប៊ូល្រកហមកនងថង់
ុ នមី ួយៗមិនែ្រប្របួល

េដម
ី បឲ ិ ប៊ូល្រកហមកនុងថង់នម
ី យចំនួនប៊ូលេខម នង ី យ
ួ ៗមន
ិ ែ្រប្របួលលុះ្រ ែត
ី ង់ A
េគចប់បនប៊ូលពណ៌ដូចគនពថ ក់ចូលថង់ B នង ី ង់ B
ិ ពថ ក់ចូលថង់ A ។
ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖
ី ង់ A
Z1 : ចប់បនប៊ូល្រកហមពថ ក់ចូលថង់ B
ី ង់ B
Z 2 : ចប់បនប៊ូល្រកហមពថ ក់ចូលថង់ A
ី ង់ A
Z 3 : ចប់បនប៊ូលេខមពថ ក់ចូលថង់ B
ី ង់ B
Z 4 : ចប់បនប៊ូលេខមពថ ក់ចូលថង់ A
េគបន Z  (Z1  Z 2 )  (Z 3  Z 4 ) ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ែដលចំនួនប៊ូលេខម និងប៊ូល្រកហម
់ ីមួយៗមិនែ្រប្របួល េដីមបឲ
កនុងថងន ី យចំនួនប៊ូលេខម និងប៊ូល្រកហមកនុងថង់នីមួយៗ
មន
ិ ែ្រប្របួល ។
េយង
ី បន P (Z )  P (Z1  Z 2 )  P (Z 3  Z 4 )
 P (Z1 )P (Z 2 / Z1 )  P (Z 3 )P (Z 4 / Z 3 )

5 3 1
េ យ P (Z1 )  , P (Z 2 / Z1 )  
8 9 3
3 7
P (Z 3 )  , P (Z 4 / Z 3 ) 
8 9
5 1 3 7 57 1
ដូចេនះ P (Z )       ។
8 3 8 9 24 2
Problem81

ិ B ែដលេនកនុងថង់ A មនប៊ូល 5 ្រគប់ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5

េគមនថង់ពរី A នង

ី េនកនុងថង់ B មនប៊ូល 4 ្រគប់ចុះេលខ 6, 7, 8, 9 ។ េគចប់យកប៊ូល 1

េហយ

ពីថង់ A និងប៊ូល 1 ពីថង់ B ។ ចូ រគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

១) A : ផលបូ កេលខចុ ះេលប

ី ូល
៊ ទំងពរី េសមីនង
ឹ 10 ។

២) B : េលខចុះេលីបូល
៊ ទំងពីរជពហុគុណៃន 3 ។

៣)C : េលខចុះេលប
ី ូ៊លមនមួយជចំនន
ួ គូនង
ិ មួយេទៀតជចំនន
ួ េសស។

108

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

១) A : ផលបូកេលខចុះេលើប៊ូលទំងពរេសម
ី ើនងឹ 10

ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖

A1 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 1 ពីថង់ A និង B1 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 9 ពីថង់ B

ី ង់ A នង
A2 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 2 ពថ ី ង់ B
ិ B2 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 8 ពថ

A3 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 3 ពីថង់ A និង B3 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 7 ពីថង់ B

ី ង់ A នង
A4 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 4 ពថ ី ង់ B
ិ B4 : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 6 ពថ

េយង     
ី បន A  A1  B1  A2  B2  A3  B3  A4  B4   
ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ចប់បនប៊ូលមនផលបូកេលខចុះេលីបូល
៊ ទំងពរី េសមន
ី ង
ឹ 10 ។

      
េគបន P A  P A1  B1  P A2  B2  P A3  B3  P A4  B4   
 P  A1  P  B1   P  A2  P  B2   P  A3  P  B3   P  A4  P  B4 
1 1 1 1 1 1 1 1 4 1
         
5 4 5 4 5 4 5 4 20 5
1
 
ដូចេនះ P A 
5
។

២) B : េលខចុះេលើប៊ូលទំងពរជពហុ
ី គុណៃន 3

ង្រពឹត្តិករណ៍៖

ី ង់ A នង
X : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 3 ពថ ី ង់ B
ិ Y : ចប់បនប៊ូលចុះេលខ 6 ឬ 9 ពថ

េគបន B  X  Y ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍េលខចុះេលីបូល
៊ ទំងពរី ជពហុគុណៃន 3 ។

1 1 1 1
េយង   
ី បន P B  P X  Y  P X P Y          
5  4 4  10

1
 
ដូចេនះ P B 
10
។

៣)C : េលខចុះេលើប៊ូលមនមួយជចំនួនគូនិងមួយេទៀតជចំនួនេសស

109

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖

៊ 1 ពីថង់ A បនប៊ូលចុ ះេលខេសសនិង F1 : ចប់បូល

E1 : ចប់បូល ៊ 1 ពីថង់ B បនប៊ូល

ចុះេលខគូ ។

៊ 1 ពីថង់ A បនប៊ូលចុ ះេលខគូនង

E2 : ចប់បូល ៊ 1 ពីថង់ B បនប៊ូល
ិ F2 : ចប់បូល

ចុះេលខេសស ។

  
េនះ C  E1  F1  E2  F2 ជ្រពត
ឹ ក 
្តិ រណ៍េលខចុះេលីបូល
៊ មនមួយ

ជចំនន
ួ គូ នង
ិ មួយេទៀតជចំនួនេសសេនះេយង
ី បន ៖

     
P C  P E1  F1  P E2  F2  P E1 P F1  P E2 P F2        
3 2 2 2 10 1
      ។
5 4 5 4 20 2
1
 
េនះ P C 
2
។

Problem82
់ ួយមនប៊ូល្រកហម 4 ចុះេលខ 1,2, 3, 4 និងប៊ូលេខៀវ 5 ចុះេលខ 1,2, 3, 4, 5 េគចប់
កនុងថងម

យកប៊ូល 2 េចញពីកុ ងថង

ន េ់ នះេ យៃចដនយ។េគ ង្រពត
ឹ ្តិករណ៍៖

A : ចប់បនប៊ូល 2 ចុះេលខដូចគន , B : ចប់បនប៊ូល 2 ចុះេលខគូ ដូចគន

C : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ខុសគន ។
ក.ចូរគណន្របូបប P (A) , P (B ) នង
ិ P (C ) ។
ខ.ចូរគណន្របូបប P (A  B ) , P (A  C ) និង P (B  C ) ។
គ.ចូរគណន្របូបប P (A / C ) នង
ិ P (B / C ) ។
Solution
ក.គណន្របូបប P (A) , P (B ) និង P (C )

A : ចប់បនប៊ូល 2 ចុះេលខដូចគន

 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A    n S 

110

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ចំនន
ួ ករណី  
ចn S :
ចប់យកប៊ូល 2 េចញពីកុ នងថង់ែដលមនប៊ូល 9 េគមនចំនួនករណី ច៖
9! 89
 
n S  C 9,2  2!7 !

2
 36

ចំនន
ួ ករណី្រសប n A :  
្រពត
ឹ ្តិករណ៍ចប់បនប៊ូលចុ ះេលខដូចគន A  {(1,1),(2,2),(3, 3),(4, 4)}
 
េនះ n A  4 ។
4 1
ដូចេនះ P  A   ។
36 9
B : ចប់បនប៊ូល 2 ចុះេលខគូដូចគន

ចំនន
ួ ករណី្រសប n B :  
ប៊ូលចុះេលខគូមនទំងអស់ 4 េហយ
ី ចប់យកប៊ូល 2 មនទំងអស់ចំនួន
   
C 4,2  6 គឺ n B  6 ករណី។
6 1
ី បន P  B  
េយង  ។
36 6
C : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ខុសគន

 
n C
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P C    n S 
ចំនន  
ួ ករណី្រសប n C :
េយងី បន n C   C  4,1  C  5,1  4  5  20
20 5
ដូចេនះ P C    ។
36 9
ខ.គណន្របូបប P (A  B ) , P (A  C ) និង P (B  C )

េយង
ី បន P (A  B )  P (A)  P (B )  P (A  B )
1 1
េ យP A 
9
 
, P B  េហយ
6
 
ី A  B  {(2,2),(4, 4)}
n AB 2 1 

េនះ P A  B    
n S 36 18  

111

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

  19  16  181  2 183  1  29 ។
ដូចេនះ P A  B 

ី P  A  C   P  A  P C   P  A  C 
េហយ
1 5
េ យ P  A  , P C   និង A  C  {(1,1),(2,2),(3, 3),(4, 4)}
9 9
4 2 1 5 2 4
េនះ P (A  C )   ។ដូ ចេនះ P (A  C )     ។
36 9 9 9 9 9
និង P (B  C )  P (B )  P (C )  P (B  C )
1 5 C (2,1)C (2,1) 1
េ យ P (B ) 
6
 
, P C  េហយ
9
ី P (B  C ) 
36

9
1 5 1 3  10  2 11
ដូចេនះ P (B  C )      ។
6 9 9 18 18
គ.គណន្របូបប P (A / C ) និង P (B / C )
P (A  C ) 2 9 2
P (A / C )     នង
ិ
 
P C 9 5 5
P (B  C ) 1 9 1
P (B / C )     ។
P (C ) 9 5 5

Problem83
កនុង្របអប់មយ
ួ មនឃ្លព
ី ណ៌សពរី ្រគប់ែដលមនចុះេលខ 1,2 និងឃ្លព
ី ណ៌េខៀវ បី្រគប់

ែដលមនចុះេលខ 1,2, 3 ។

េគចប់យកឃ្លព
ី រី ្រគប់្រពមគនេ យៃចដនយពក
ី ុ ង្របអប់
ន េនះ ។

ក.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A : េគចប់បនឃ្លព
ី ណ៌ដូចគន ។

ឹ ្តិករណ៍ B : េគចប់បនឃ្លម
ខ.រក្របូបបៃន្រពត ី នផលបូ កេលខេសមី 3 ។

ឹ ្តិករណ៍ C : េគចប់បនឃ្លម
គ.រក្របូបបៃន្រពត ី នផលបូ កេលខេសមី 3 េ យបន

ដឹងថ មនពណ៌ដូចគន ។

Solution

ក.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A ចប់បនឃ្លព
ី ណ៌ដូចគន៖

112

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ង a1 , a2 ជឃ្លព
ី ណ៌ស ចុ ះេលខ 1 និង 2 េហយ
ី b1 , b2 , b3 ជឃ្លព
ី ណ៌េខម

ចុះេលខ 1,2 នង
ិ 3។

លំហសំ ក៖

S  {(a1, a2 ),(a1, b1),(a1, b2 ),(a1, b3 ),(a2, b1),(a2,b2 ),(a2,b3 ),(b1, b2 ),(b1,b3 ),(b2, b3 )}

សំណុំ្រពត
ឹ ្តិករណ៍ A , B និង A  B ៖

A  {(a1, a2 ),(b1, b2 ),(b2,b3 ),(b1, b3 )} , B  {(a1, a2 ),(a1,b2 ),(a2,b1 ),(b1,b2 )}

និង A  B  {(a1, a2 ) , (b1,b2 )} ។

n(A)
មរូបមន្ត P (A)  េ យ n(S )  10 , n(A)  4
n(S )
4
ដូចេនះ P (A)   0.4 ។
10

ខ.រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ B ចប់បនឃ្លីមនផលបូកេលខេសមើ 3

n(B ) 4 2
រូបមន្ត P (B )  េ យ n(B )  4 ។ ដូចេនះ P (B )    0.4 ។
n(S ) 10 5

គ.គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ C

P (A  B ) n(A  B )
េគបន P (C )  P (B / A)   េ យ n(A  B )  2
P (A) n(A)
2
ដូចេនះ P (C )   0.5 ។
4
Problem84
េគមនថង់ពរី A នង
ិ B ែដលកនុងថង់ A មនប៊ូល្រកហម 4 េខៀវ 6 នង
ិ កនុងថង់ B មន

ប៊ូល្រកហម 2 េខៀវ 8 ។ េគចប់យកប៊ូល 1 េចញពីថង់ A ក់ចូលេទកនុងថង់ B និង

ចប់យកប៊ូល 1 ពីថង់ B ក់ចូលកនុងថង់ A វ ិញ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

ួ ប៊ូល្រកហមកនុងថង់ A និង B េសមគ

ក. A : ចំនន ី ន។

113

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ួ ប៊ូល្រកហមនិងេខៀវកនុងថង់ A េសមគ
ខ. B : ចំនន ី ន។

ួ ប៊ូល្រកហមនិងេខៀវកនុងថង់ A និង B មិនែ្រប្របួល។

គ.C : ចំនន

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ួ ប៊ូល្រកហមកនុងថង់ A និង B េសមគ

ក. A : ចំនន ី ន៖

េដម ី យចំនួនប៊ូល្រកហមេនកនុងថង់ A និង B េសមគ

ី បឲ ី ន លុ ះ្រ ែតេគចប់បនប៊ូល

ី ង់ A
្រកហមមួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូលេខៀវមួយពីថង់ B ក់

ចូលកនុងថង់ A វ ិញ។

ង្រពត ី ង់ A បនប៊ូល្រកហម
ឹ ្តិករណ៍ A1 : យកប៊ូលមួយពថ ក់ចូលថង់ B

B1 : យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូលេខៀវ ក់ចូលថង់ A ។

េយង    
ី បន A  A1  B1 េនះ P A  P A1  B1  P A1 P B1 / A1    
n  A1  C  4,1 4 2
េ យ P  A1     
n S1  C 10,1 10 5

n  B1 / A1  C  8,1 8
P  B1 / A1    
n S 2  C 11,1 11

2 8 16
 
ដូចេនះ P A   
5 11 55
 0.2909 ។

ខ. B : ចំនួនប៊ូល្រកហមនង
ិ េខៀវកនុងថង់A េសមើគន៖

េដម
ី បឲ ិ េខៀវេនកនុងថង់ A េសមគ
ី យចំនួនប៊ូល្រកហមនង ី ន លុះ្រ ែតេគចប់បនប៊ូលេខៀវ

ី ង់ A
មួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូល្រកហមមួយពថ
ី ង់ B ក់ចូលកនុង

ថង់ A វ ិញ។

ី ង់ A បនប៊ូលេខៀវ
ឹ ្តិករណ៍ A2 : យកប៊ូលមួយពថ
ង្រពត ក់ចូលថង់ B

B2 : យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូល្រកហម ក់ចូលថង់ A ។

114

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េយង    
ី បន B  A2  B2 េនះ P B  P A2  B2  P A2 P B2 / A2    
n  A2  C  6,1 6 3
េ យ P  A2     
n S1  C 10,1 10 5

n  B2 / A2  C  2,1 2
P  B2 / A2    
n S2  C 11,1 11

3 2 6
 
ដូចេនះ P B   
5 11 55
 0.1091 ។

គ.C : ចំនួនប៊ូល្រកហមនង
ិ េខៀវកនុងថង់A និង B មិនែ្រប្របួល៖

េដម
ី បឲ ិ េខៀវេនកនុងថង់ A និង B មិនែ្រប្របួលលុះ្រ
ី យចំនួនប៊ូល្រកហមនង ែត

ី ង់ A
េគចប់បនប៊ូល្រកហមមួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូល្រកហម

ី ង់ B
មួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ A វ ិញ ឬ េគចប់បនប៊ូលេខៀវមួយពថ
ី ង់ A ក់

ី ង់ B
ចូលកនុងថង់ B និងចប់បនប៊ូលេខៀវមួយពថ ក់ចូលកនុងថង់ A វ ិញ។

ង្រពឹត្តិករណ៍ A3 : យកប៊ូលមួយពីថង់ A បនប៊ូល្រកហម ក់ចូលថង់ B

B3 : យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូល្រកហម ក់ចូលថង់ A

ី ង់ A បនប៊ូលេខៀវ
A4 : យកប៊ូលមួយពថ ក់ចូលថង់ B

B4 : យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូលេខៀវ ក់ចូលថង់ A

េយង   
ី បន C  A3  B3  A4  B4 
េនះ P C   P  A3  B3   P  A4  B4 

 P  A3  P  B3 / A3   P  A4  P  B4 / A4 

n  A3  4 2 n  B3 / A3  3
េគមន P  A3     , P  B3 / A3   
n S1  10 5 n S 2  11

n  A4  n  B4 / A4 
P A 4  
6 3 9
  , P  B4 / A4    ។
n S1  10 5 n S 2  11

115

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem85
េគឲយសំណុំ E  { 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 } និង F  {1, 4, 5, 6, 9} ។

ី ចំនួនមនេលខពរី ខទងែ់ ដលកនុងខទង់ យេ្របេី លខយកេចញពស

េគបេងកត ី ំណុំ F នង
ិ

េលខេនខទង់ដប់យកេចញពីសំណុំ E ។

១.េតេី គ ចបេងកត
ី បនប៉ុនមនចំនួន។

២.េគេ្រជីសេរសយកចំ
ី នន
ួ មួយែដលបនបេងកត
ី ខងេលីេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍នីមយ
ួ ៗខងេ្រកម៖

ក.« A : យកបនចំនួនគូ »

ខ.« B : យកបនចំនួនែចក ច់នឹង 7 »

គ.«C : យកបនចំនួនែដលជកេរ្របកដ»

Solution

១.េតេើ គ ចបេងកើតបនប៉ុនមនចំនួន

ួ មនេលខពរី ខទង់ែដលេលខខទង់ យយកេចញពស

ចំនន ី ំណុំ F មន 5 ជេ្រមស
ី

ិ េលខេនខទង់ដប់យកេចញពីសំណុំ E មន 9 ជេ្រមស
នង ី ។

ដូចេនះចំនួនែដល  
ចបេងកីតបនមនទំងអស់ n S  9  5  45 ចំនន
ួ ។

២. គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍នីមួយៗខងេ្រកម៖

ក.« A : យកបនចំនួនគូ »

 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A    n S 

ចំនន
ួ ករណី  
ច n S  45

ួ ករណី្រសប n  A :
ចំនន

ួ គូែដលបេងកីតបនជចំនួនែដលមនេលខខទង់ចុងេ្រកយជេលខ 4, 6 យក
ចំនន

116

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េចញពី E ែដលមន 2 ជេ្រមស ិ េលខខទង់ដប់យកេចញពស
ី នង ី ំណុំ E មន 9 ជេ្រមស
ី ។

 
េគបនចំនួនករណី្រសប n A  9  2  18 ។

18 2
 
ដូចេនះ P A   ។
45 5
ខ.« B : យកបនចំនួនែចក ច់នឹង 7 »

 
n B
 
មរូបមន្ត P B 
n S 

ួ ករណី្រសប n  B  ៖
ចំនន

្រពត  
ឹ ្តិករណ៍ B  {14,21,28, 35, 42, 49, 56, 63, 84, 91, 98} េនះ n B  11 ។

11
 
ដូចេនះ P B 
45
។

គ.«C : យកបនចំនួនែដលជកេរ្របកដ»

 
n C
 
មរូបមន្ត P C 
n S 

ួ ករណី្រសប n C  ៖
ចំនន

្រពត  
ឹ ្តិករណ៍ C  {16,25, 36, 49, 64, 81} េនះ n C  6 ។

6 2
 
ដូចេនះ P C  
45 15
។

Problem86
េគឲយសំណុំបី E  { 1,2,3,4,5,6,7,8,9 } , F  {2,4,6,8} និងG  {1, 4, 5, 6, 9} ។

ី ទង់ែដលកនុងខទង់ យេ្របេី លខយកេចញពីសំណុំG េហយ

េគបេងកីតចំនួនមនេលខបខ ី

េលខេនខទង់ដប់យកេចញពស
ី ំណុំ F និងេលខខទង់រយយកេចញពីសំណុំ E ។

១.េតេី គ ចបេងកីតបនប៉ុនមនចំនួន។

២.េគេ្រជីសេរសយកចំ
ី នន
ួ មួយែដលបនបេងកត
ី ខងេលីេ យៃចដនយ។

117

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍នីមយ
ួ ៗខងេ្រកម៖

ក.« A : យកបនចំនួនគូ »

ខ.« B : យកបនចំនួនែចក ច់នឹង 5 »

គ.«C : យកបនចំនួនែដលជកេរ្របកដ»

Solution

១.េតេើ គ ចបេងកើតបនប៉ុនមនចំនួន

ចំនន ី ទងែ់ ដលេលខខទង់ យយកេចញពស

ួ មនេលខបខ ី ំណុំG មន 5 ជេ្រមស
ី

ី និងេលខខទង់រយយកេចញពី E មន
េលខេនខទង់ដប់យកេចញពីសំណុំ F មន 4 ជេ្រមស

9 ជេ្រមីស ។

ដូចេនះចំនួនែដល ចបេងកត  
ី បនមនទំងអស់ n S  9  4  5  180 ចំនន
ួ ។

២. គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍នីមួយៗខងេ្រកម៖

ក.« A : យកបនចំនួនគូ »

 
n A
មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P A    n S 

ចំនន
ួ ករណី  
ច n S  180

ួ ករណី្រសប n  A :
ចំនន

ួ េសសជចំនួនែដលមនេលខខទង់ចុងេ្រកយជេលខ 4, 6 យកេចញពីសំណុំG
ចំនន

ែដលមន 2 ជេ្រមស ិ េលខខទង់ដប់យកេចញពស

ី នង ី ំណុំ F មន 4 ជេ្រមស
ី និងេលខ

ខទងរ់ យយកេចញពីសំណុំ E មន 9 ជេ្រមស

ី ។

 
េគបនចំនួនករណី្រសប n A  9  4  2  72 ។

72 2
 
ដូចេនះ P A   ។
180 5
ខ.« B : យកបនចំនួនែចក ច់នឹង 5 »

118

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

 
n B
 
មរូបមន្ត P B 
n S 

ួ ករណី្រសប n  B  ៖
ចំនន

ចំនន
ួ ែដលែចក ច់នឹង 5 ជចំនួនែដលមនេលខខទង់ចុងេ្រកយែចក ច់នឹង 5 េ យ

ួ ែដលបេងកីតេនះមនេលខខទង់ យយកេចញពស
ចំនន ី េលខខទង់
ី ំណុំG មន 1 ជេ្រមស

ដប់យកេចញពីសំណុំ F មន 4 ជេ្រមស ិ េលខខទង់រយយកេចញពីសំណុំ E មន 9

ី នង

 
ជេ្រមីសេនះេគបនចំនួនករណី្រសប n B  1  4  9  36 ។

36 1
 
ដូចេនះ P B   ។
180 5
គ.«C : យកបនចំនួនែដលជកេរ្របកដ»

 
n C
 
មរូបមន្ត P C 
n S 

ឹ ្តិករណ៍C គឺ៖
្រពត
C  {121,144,169,289, 324, 361, 441, 484, 529, 625, 729, 784, 841, 961}

14 7
 
េនះ n C  14 ។ ដូ ចេនះ P C    
180 90
។

Problem87
កនុងធុ ងមួយមន្រក សប័ណ្ណ ងកេរ ៉ 9 សន្លក
ឹ ែដលេនេលីសន្លក
ឹ ប័ណ្ណនម
ី ួយៗ

េគសរេសរេលខេរៀងគនពី 1 ដល់ 9 ។ េគចប់យកប័ណ្ណ 2 សន្លក

ឹ េ យៃចដនយរួចេរៀប

ី ចំនួនមនេលខពីរខទង់កុ ង្របព័
ជជួរេដកបេងកត ន ន្ឋេគល 10 ។

គណន្របូបបេដីមបឲ
ី យចំនួនែដលេគបេងកីតបនជ៖

ក.កេរ្របកដៃនចំ
៉ នួនគត់វ ិជជមន។

ខ.ចំនួនបឋម។ គ.ចំនួនេសស។

119

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ក.កេរ្របកដៃនចំ
៉ នួនគត់វ ិជជមន៖

 
n A
ង A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ។ មរូបមន្តេគលៃន្របូបបេគបន P A    n S 

.ចំនន
ួ ករណី    
ច n S  P 9,2 
9!
7!
 8  9  72 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A : 
ួ មនេលខពរី ខទង់និងជកេរ្របកដគ
ចំនន ៉ ឺ {16,25, 36, 49, 64, 81}

េនះេគបនចំនួនករណី្រសប n A  6 ។  
6 1
 
ដូចេនះ P A  
72 12
។

ខ.ចំនួនបឋម៖

 
n B
ង B ជ្រពឹត្តិករណ៍េនះ។ មរូបមន្តេគលៃន្របូបបេគបន P B    n S 

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n B : 
ួ មនេលខពរី ខទង់ខុសគននិងជចំនួនបឋមគឺ ៖
ចំនន

{13,17,19,23,29, 31, 37, 41, 47, 53, 59, 61, 67, 71, 73, 79, 83, 89, 91, 97 }

េគបនចំនួនករណី្រសប n B  20 ។ 
20 5
 
ដូចេនះ P B  
72 18
។

គ.ចំនួនេសស៖
 
n C
ង C ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ។ មរូបមន្តេគលៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ P C    n S 

120

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ចំនន ទ ់ខុសគន្រតូវមនេលខចុងេ្រកយជេលខ ៖
ួ េសសមនេលខពីខង
1, 3, 5, 7, 9 ។ ករណីេលខខទង់ចុងេ្រកយ(ខទង់ យ)ជេលខ 1 េនះេលខខទងដ
់ ប់

 
្រតូវជេលខ 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។េនះេគបនចំនួនករណី្រសប n C  5  8  40
40 5
ដូចេនះ P C     ។
72 9
Problem88
េគមន្រគប់ឡុក ក់ពរី មួយពណ៌ស និង មួយេទៀតពណ៌េខម ។

េគេបះ្រគប់ឡុក ក់ពីរ្រគប់េនះ្រពមេ យៃចដនយ ។ ង x ជចំនន

ួ ែដលេចញេលី

្រគប់ឡុក ិ y ជចំនន
ក់ពណ៌ស នង ួ ែដលេចញេល្រី គប់ឡុក ក់ពណ៌េខម

ចូររក្របូបបែដល (x  1)2  5y ។

Solution

រក្របូបបែដល (x  1)2  5y

េបេី គេបះ្រគប់ឡុក ក់2្រគប់្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច៖

n(S )  62  36
េ យ x ជចំនន
ួ ែដលេចញេលី្រគប់ឡុក ក់ពណ៌ស និង y ជចំនន
ួ ែដលេចញេលី
្រគប់ឡុក ក់ពណ៌េខម េហយ
ី ្រគប់ឡុក ក់មនមុខ 1,2, 3, 4, 5, 6
េគបន (x  1)2  5y មនន័យថ៖
-េបឡ
ី ុក ក់សេចញេលខ x  1 េនះឡុក ក់េខម ចេចញេលខ

y  {1, 2, 3, 4, 5, 6} ។

-េបឡ
ី ុក ក់សេចញេលខ x  2 េនះឡុក ក់េខម ចេចញេលខ

y  {2, 3, 4, 5, 6} ។

-េបឡ
ី ុក ក់សេចញេលខ x  3 េនះឡុក ក់េខម ចេចញេលខ y  {4, 5, 6}

-េបឡ
ី ុក ក់សេចញេលខ x  4 េនះឡុក ក់េខម ចេចញេលខ y  6 ។

ដូចេនះ្របូបបែដល (x  1)2  5y កំណត់េ យ៖

6 5 3 1 15 5
P       ។
36 36 36 36 36 12

121

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem89
េគហូ តេបៀ១សន្លក
ឹ េចញពីកុ ងហ៊
ន ូែដលមនេបៀ52សន្លក
ឹ ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

១. A : ហូតបនសន្លក
ឹ ករូ ។

២. B : ហូតបនសន្លឹក្រកហម ។

៣.C : ហូតបនសន្លក
ឹ ករូ ឬ សន្លក
ឹ ្រកហម ។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

១) A : ហូតបនសន្លឹកករូ

n(A)
មរូបមន្ត P (A) 
n(S )

ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  C (52,1)  52

ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A)  C (13,1)  13

13 1
ដូចេនះ P (A)   ។
52 4

២) B : ហូតបនសន្លឹក្រកហម

n(B )
មរូបមន្ត P (B ) 
n(S )
26 1
ួ ករណី្រសប n(B )  C (26,1)  26 ។ ដូចេនះ P (B ) 
ចំនន  ។
52 2

៣)C : ហូតបនសន្លឹកករូ ឬ សន្លឹក្រកហម

េគមន C  A  B េនះេគបន P (C )  P (A)  P (B )  P (A  B )

n(A  B ) n(A) 13 1
េ យ P (A  B )    
n(S ) n(S ) 52 4
1 1 1 1
ដូចេនះ P (C )     ។
4 2 4 2

122

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem90

េគមន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ៃចដនយពរី ងេ យ A នង
ិ B ។

េគដឹងថ្របូបប P (A  B )  0.14 និង P (A  B )  0.61 ។

១)េតី P (A) សថិតេនកនុងចេន្លះ្រពំែដន ?

២)គណន P (A) និង P (B ) េបី A និង B ជ្រពឹត្តិករណ៍មិនទក់ទងគន។

Solution

១)្រពំែដនៃន P (A)

េ យ (A  B )  A  (A  B ) េនះ P (A  B )  P (A)  P (A  B )

ដូចេនះ 0.14  P (A)  0.61 ។

២)គណន P (A) នង
ិ P (B )

េបី A នង
ិ B ជ្រពត
ឹ ្តិករណ៍មន
ិ ទក់ទងគនេនះ P (A  B )  P (A)P (B )

េ យ P (A  B )  0.14 េនះេគទញ P (A)P (B )  0.14 (1)

មយ៉ងេទៀត P (A  B )  P (A)  P (B )  P (A  B )

េគទញ P (A)  P (B )  P (A  B )  P (A  B )  0.61  014  0.75 (2)

ម(1)និង (2)េគបន្របពន្ឋ័សមីករ ៖

P (A)  P (B )  0.14


P (A)  P (B )  0.75

ម្រទឹស្តីបទែវយតេគទញបន P (A) និង P (B ) ជឬសរបស់សមីករ

X 2  0.75 X  0.14  0 ,   (0.75)2  4(1)(0.14)  0.0025  (0.05)2

0.75  0.05 0.75  0.5

េគទញឬស X1   0.35 , X 2   0.40
2 2
ដូចេនះ P (A)  0.35 , P (B )  0.40 ឬ P (A)  0.40 , P (B )  0.35 ។

123

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem91
េនកនុងេសបងមួយមនប៊ូល្រកហមចំនួន m និងប៊ូលេខៀវចំនួន n រួមទំងអស់ 16 ្រគប់។

េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេចញពក
ី ុ នងេសបងេនះេ យៃចដនយ។

សនមតថ្របូបបែដលចប់បនប៊ូលនម
ី ួយៗជសម្របូបប។

ង A ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន ។

១)ចូរគណន P (A) ជអនុគមន៍ៃន m ។

២)កំណត់ m និង n េដម

ី បឲ
ី យតៃម្ល P (A) តុចបំផុត រួចកំណត់តៃម្លតូចបំផុតេនះ។
Solution
១)គណន P (A) ជអនុគមន៍ៃន m

A ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន

មរូបមន្តេគលៃន្របូបប P (A) 
cnMnY krNIRsb 
n(A)
cMnYnkrNIGac n(S )
16! 15  16
ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  C (16,2)    120
2!14 ! 2
ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A)  C (m,2)  C (n,2)
m! n!
 
2!(m  2)! 2!(n  2)!
m(m  1)  n(n  1) m 2  n 2  (m  n )
 
2 2
េ យ m  n  16 េនះ n  16  m
m 2  (16  m )2  16
េគបន n(A)   m 2  16m  120
2
2
m  16m  120
ដូចេនះ P (A)  ។
120
២)កំណត់ m និង n េដើមបឲ
ី យតៃម្ល P (A) តូចបំផុត
m 2  16m  120 (m  8)2  56
េគមន P (A)  
120 120
េដម ី យ P (A) តូចបំផុតលុ ះ្រ ែត (m  8)  0 ឬ m  8
ី បឲ
2

ី n  16  m  16  8  8 ។ ដូចេនះ m  8 , n  8 ។
េហយ

124

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

កំណត់តៃម្លតូចបំផុតៃន P (A)

(m  8)2  56 56 7
េគមន P (A)    ។
120 120 15
7
ដូចេនះតៃម្លតូចបំផុតៃន P (A) គឺ ។
15
Problem92
់ េងកីតចំនួនមនេលខ 3 ខទង់ ែដលខទងទ
េគចងប ់ ង
ំ បីមនេលខខុសគន េ យយក

េចញពីេលខ 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។

១-រកចំនន
ួ ករណី ច។

២-រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទងេ់ នះជពហុ គុណៃន 5 ។

៣-រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទងេ់ នះ ជចំនួនគូ ។

Solution

១)រកចំនួនករណី ច ៖

ួ មនេលខ 3 ខទង់ ែដលខទង់ទង

ចំនន ំ បីមនេលខខុ សគន េ យយកេចញ

ពេី លខ 1,2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ជតេ្រមៀបគត

ិ លំ ប់ែដលកំណត់េ យ៖
9! 6!.7.8.9
n(S )  A(9, 3)    504 ។
(9  3)! 6!
ដូចេនះចំនួនករណី ចគឺ n(S )  504 ។

២)រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទងេ់ នះជពហុគុណៃន 5

n(A)
ង A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍េនះ េនះេគបន P (A) 
n(S )
ួ មនេលខ3ខទង់ជពហុគុណៃន5ជចំនន
ចំនន ួ ែដលមនេលខចុ ងេ្រកយជេលខ5
េហយ ់ ងមុ ខជេលខែដលយកេចញពីេលខ 1,2,3,4,6,7,8,9 ។
ី េលខ2ខទងខ
8! 6!.7.8
េគបនចំនួនករណី្រសប n(A)  A(8,2)    56
(8  2)! 6!
56 1
ដូចេនះ P (A)   ។
504 9

125

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

៣)រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទងេ់ នះ ជចំនួនគូ

n(B )
ង B ជ្រពឹត្តិករណ៍េនះ េនះេគបន P (B ) 
n(S )

ួ មនេលខ3ខទង់ជចំនួគូជចំនួនែដលមនេលខចុងេ្រកយជចំនួនគូ ។
ចំនន

កនុងចំេ ម9ចំនន
ួ 1,2,3,4,5,6,7,8,9 មនចំនួនគូបួនគឺ 2,4,6,8 ។

8! 6!.7.8
េគបនចំនួនករណី្រសប n(B )  A(8,2)  4  4   4  224
(8  2)! 6!
224 4
ដូចេនះ P (B )   ។
504 9
Problem93
់ ួយមនប៊ូល15្រគប់ចុះេលខជចំនួនគត់បន្តគនពីេលខ 1 ដល់ 15 ។
កនុងថងម

េគចប់យកប៊ូល3្រគប់្រពមគនេចញពីថង់េនះេ យៃចដនយ ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

១) A : េ្រជីសេរសបនប៊
ី ូ លចុះេលខេសសទំង3 ។

២) B : េ្រជីសេរសបនប៊
ី ូ លចុះេលខគូ យ៉ងតច
ិ 1្រគប់ ។

៣)C : េ្រជីសេរសបនប៊
ី ូ លចុះេលខបេងកីតបនជស្វុត
ី នព្វន្តមនផលសងរួម4។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

ើ បនប៊ូលចុះេលខេសសទំង3
១) A : េ្រជើសេរស

មរូបមន្ត P (A) 
cnMYnkrNIRsb 
n(A)
cMnYnkrNIGac n(S )

.ចំនួនករណី ច n(S ) :

15 ! 12 !13  14  15
n (S )  C (15, 3)    455 ។
3 !12 ! 6  12 !
ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A) :

126

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
8! 5! 6  7  8
n(A)  C (8, 3)    56
3!5! 6  5!
56 8
ដូចេនះ P (A)   ។
455 65

ើ បនប៊ូលចុះេលខគូយ៉ងតិច1្រគប់
២) B : េ្រជើសេរស

េ យ B នង
ិ A ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ផទុយគនេនះេគបន P (B )  1  P (A)

8 57
ដូចេនះ P (B )  1   ។
65 65

៣)C : េ្រជើសេរសបនប៊
ើ ូលចុះេលខបេងកើយបនជស្វីតនព្វ
ុ ន្តមនផលសងរួម4

n(C )
មរូបមន្ត P (C ) 
n(S )

្រពត
ឹ ្តិករណ៍
C  {(1, 5, 9),(2, 6,10),(3, 7,11),(4, 8,12),(5, 9,13),(6,10,14),(7,11,15)}
7 1
ួ ករណី្រសប n(C )  7 ។ ដូចេនះ P (C ) 
ចំនន  ។
455 65
Problem94
់ ួយមនប៊ូលព៌ណ្រកហម 5 ែដលចុះេលខ 1, 2, 3, 4, 5 និងប៊ូលព៌ណៃបតង 4
កនុងថងម

ែដលចុះេលខ 6, 7 , 8, 9 ។ េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគនេចញពីកុ នងថងេ់ នះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : យកបនប៊ូលពរី ែដលផលបូកេលខចុះេលប
ី ូ៊លទំងពរី ជចំនួនបឋម។

B : យកបនប៊ូលពរី ែដលេលខចុះេលីបូល
៊ ទំងពីរជចំនួនបឋមនង
ិ មនព៌ណខុ សគន។

C : យកបនប៊ូលពរី មនព៌ណដូចគនឬេលខចុះេលប
ី ូ៊លទំងពរី ជចំនួនេសស។
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : យកបនប៊ូលពរី ែដលផលបូកេលខចុះេលីបូ៊លទំងពីរជចំនួនបឋម។

127

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
n(A)
មរូបមន្តេគល p(A) 
n(S )

.ចំនន
ួ ករណី  
ចn S :

េ យប៊ូលសរុបេនកនុងថង់មន 9 េហយ
ី េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេនះេគបនចំនួន

9!
ករណី  
ច n S  C 9, 2    2!7!
 36 ។

.ចំនន  
ួ ករណី្រសប n A :

េដម
ី បឲ
ី យេលខចុះេលីបូល
៊ ទំងពរី ជចំនន
ួ បឋមេនះេគ្រតូវចប់យកប៊ូលពីកុ ងចំ
ន េ ម

ប៊ូលែដលមនចុះេលខ 2, 3, 5, 7 ។

4!
 
េគបន n A  C 4, 2    2!2!
6 ។

6 1
 
ដូចេនះ p A   ។
36 6
B : យកបនប៊ូលពរី ែដលេលខចុះេលីបូល
៊ ទំងពីរជចំនួនបឋមនង
ិ មនព៌ណខុ សគន។

 
n B
 
មរូបមន្តេគល p B 
n S 

.ចំនន  
ួ ករណី្រសប n B :

េយង
ី េឃញ
ី ថប៊ូលព៌ណ្រកហមែដលចុះេលខជចំនួនបឋមមនបគ
ី ប
ឺ ូល
៊ ែដលចុ ះេលខ

2, 3, 5 េហយ
ី ប៊ូលព៌ណៃបតងែដលចុះេលខជចំនួនបឋមមនែតមួយគត់ គឺបូល
៊ ែដល

មនចុះេលខ 7 ។

     
េគបនចំនួនករណី្រសប n B  C 3,1 C 1,1  3 ។

3 1
 
ដូចេនះ p C  
36 12
។

C : យកបនប៊ូលពរី មនព៌ណដូចគនឬេលខចុះេលីបូ៊លទំងពីរជចំនួនេសស។

128

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

 
n C
មរូបមន្តេគល p C   n S 

.ចំនន  
ួ ករណី្រសប n C :

ឹ ្តិករណ៍ C 1 : យកបនប៊ូលពរី មនព៌ណដូចគន

ង្រពត

C 2 : យកបនប៊ូលពរី ែដលេលខចុះេលប
ី ូ៊លទំងពីរជចំនួនេសស។

     
េគបន C  C 1  C 2 េនះ p C  p C 1  p C 2  p C 1  C 2  
n C 1   n C 2   n C 1  C 2 
ឬ p C  
n S 

5! 4!
   
េគមន n C 1  C 5, 2  C 4, 2    
2! 3! 2!2!
 16

5!
   
n C 2  C 5,2 
2! 3!
     
 10 , n C1  C 2  C 3,2  C 2,2  4

16  10  4 22 11
 
ដូចេនះ p C 
36
 
36 18
។

Problem95
េនកនុងធុ ងមួយមនប៊ូល 99 ែដលេគចុះេលខសមគល់ 1, 2, 3, 4,...., 99 ។

េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគនេចញពីកុ នងថង់េនះេ យៃដដនយ ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

A : យកបនប៊ូល 3 មនចុះេលខជចំនួនគត់បន្តគន។

B : យកបនប៊ូល 3 ែដលផលបូកេលខចុះេលប
ី ូ៊លទំងបីេសមីនឹង 292 ។

C : យកបនប៊ូល 3 ែដលេលខចុះេលី្រគប់បូល ី ុ ំគបនជស្វុត

៊ ទំងបផ ី នព្វន្តេកន
ី ែដលមន

ឹ 25 ។
ផលសងរួមេសមីនង

Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

129

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
A : យកបនប៊ូល 3 មនចុះេលខជចំនួនគត់បន្តគន។

 
n A
 
មរូបមន្តេគល p A 
n S 

.ចំនន
ួ ករណី  
ចn S :

េ យប៊ូលសរុបមន 99 េហយ
ី េគចប់យកប៊ូល 3 ្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច

  
n S  C 99, 3   99!
3!96!

97  98  99
6
 97  49  33 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A : 
េដម ី នប៊ូល 3 មនចុះេលខជចំនួនគត់បន្តគនលុ ះ្រ
ី បប ែតេគចប់បនប៊ូលមនចុះេលខ

 
(1, 2, 3),(2, 3, 4),(3, 4, 5),....,(97, 98, 99) េនះ n A  97 ។

97 1
ដូចេនះ p A   
97  49  33 1617
។

B : យកបនប៊ូល 3 ែដលផលបូកេលខចុះេលប
ី ូ៊លទំងបីេសមន
ី ឹង 292 ។

n(B )
 
មរូបមន្តេគល p B 
n(S )

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n B : 
េយង
ី ង x , y, z ជចំនន
ួ ែដលចុះេលី្រគប់បូល
៊ ទំងបី ែដល x  y  z ។

េយង
ី បន x  y  z  292 ែដល 1  x , y, z  99 ។

292 1
ឧបមថ x  y  z េនះ x  y  z  3z ឬ z   97 
3 3
េគទញបន z  { 98, 99} ។

.ចំេពះ z  98 េនះ x  y  292  98  194 េ យ x  y  z  98

េនះគមនតៃម្ល x និង y ជចំនន

ួ គត់វ ិជជមនខុ សគនសថិតេនចេន្លះ 1 និង 98 ែដល

x  y  194 េទ។

130

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
.ចំេពះ z  99 េនះ x  y  292  99  193 េ យ x  y  z  99

េនះេគបន (x  95 , y  98) , (x  96, y  97) ។

 
េគបនចំនួនករណី្រសប n B  2 ករណី

2 2
 
ដូចេនះ p B  
97  49  33 156849
។

៊ ទំងបីផុ ំគបនជស្វុត
C : យកបនប៊ូល 3 ែដលេលខចុះេលី្រគប់បូល ី នព្វន្តេកីនែដលមន

ផលសងរួមេសមីនង
ឹ 25 ។

 
n C
មរូបមន្តេគល p C   n S 

.ចំនន  
ួ ករណី្រសប n C :

េដម ៊ ទំងបី ផគុំបនជស្វុីតនព្វន្តេកីន

ី កបនប៊ូល 3 ែដលេលខចុះេលី្រគប់បូល
ី បយ

ី ឹង 25 លុ ះ្រ
ែដលមនផលសងរួមេសមន ែតេគចប់បនប៊ូលដូចតេទ ៖

(1, 26, 51),(2, 27, 52),(3, 28, 53),(4, 29, 54),....(49, 74, 99) មន 49 ករណី

 
េនះេគបនចំនួនករណី្រសប n C  49 ។

49 1
 
ដូចេនះ p C  
97  49  33 3201
។

Problem96
េនកនុងថង់មួយមនឃ្លី 50 ែដលេនេលី្រគប់ឃទ
្លី ង
ំ េនះមនសរេសរេលខសមគល់

1, 2, 3, 4,...., 50 ។ េគចបយ់យកឃ្លី 3 ្រពមគនេចញពីកុ ងថង

ន ់េនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : យកបនឃ្លី 3 ែដលេលខចុះេលីឃទ ំ បីផុ ំប

្លី ង គ នជស្វុត
ី នព្វន្តេកន
ី មនផលសងរួម

េសមីនឹង 11 ។

B : យកបនឃ្លី 3 ែដលផលបូកេលខចុះេលឃ
ី ទ
្លី ង
ំ បធ
ី ំជង 135 ។

131

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Solution

គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : យកបនឃ្លី 3 ែដលេលខចុះេលីឃទ ំ បីផុ ំប

្លី ង គ នជស្វុត
ី នព្វន្តេកន
ី មនផលសងរួម

េសមីនឹង 11 ។

 
n A
មរូបមន្តេគល p A    n S 

.ចំនន
ួ ករណី  
ចn S :

េ ី រុបមន 50 េហយ
យឃ្លស ី េគចប់យកឃ្លី 3 ្រពមគនេនះេគបនចំនួនករណី ច

50 ! 48  49  50
  
n S  C 50, 3   3 ! 47 !

6
 8  49  50 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A :  
េដម ី កបនឃ្លី 3 ែដលេលខចុះេលីឃទ
ី បយ ំ បីផុ ំប
្លី ង គ នជស្វុីតនព្វនេ្ត កន
ី មនផលសងរួម

ី ឹង 11 េនះេគ្រតូវចប់បនឃ្លដ
េសមន ី ូចតេទ៖

1,12, 23 , 2,13, 24  ,  3,14, 25 ,  4,15, 26 ,...,(28, 39, 50) មន 28 ករណី
េនះេគបនចំនួនករណី្រសប n A  28 ។  
28 1
ដូចេនះ p A   
8  49  50 700
។

B : យកបនឃ្លី 3 ែដលផលបូកេលខចុះេលឃ
ី ទ
្លី ង
ំ បធ
ី ំជង 135 ។

 
n B
មរូបមន្តេគល p B    n S 

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n B :  
េយង
ី ង x , y, z ជចំនន
ួ ចុះេល្រី គប់ឃទ
្លី ង
ំ បែី ដលេគយកបនពីកុ ងថង
ន ់

ែដល x , y , z ជបីចន
ំ ួនគត់វ ិជជមនខុសគននិង 1  x , y, z  50 ។

132

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
មប្រមប់ x  y  z  135 1 
x  y  z 145
សនមតថ x  y  z េនះ x  y  z  3z ឬ z    45
3 3
េនះ z  {46, 47 , 48, 49, 50} ។

.ករណី z  46 េនះ x  y  135  46  89 េហយ

ី េ យ x  y  z  46

េនះគមនតៃម្ល x នង
ិ y ែដល x  y  89 េទ ។

.ករណី z  47 េនះ x  y  135  47  88 េហយ

ី េ យ x  y  z  47

េនះេគបន 4 គូចេម្លយ
ី (x  43, y  46),(x  44, y  45) ,(x  44, y  46),

និង (x  45, y  46) ។

.ករណី z  48 េនះ x  y  135  48  87 េហយ

ី េ យ x  y  z  48 េនះ
ចំនន  
ួ គូ x , y ែដល x  y  87 ជករេ្រជីសេរស
ី 2 ធតុកុ ងចំ
ន េ ម 7 ធតុ
7! 67
 
{41, 42, 43, 44, 45, 46, 47} គឺ C 7, 2 
2! 5!

2
 21 ។

.ករណី z  49 េនះ x  y  135  49  86 េហយ ី េ យ x  y  z  49 េនះ

ចំនន  
ួ គូ x , y ែដល x  y  86 ជករេ្រជីសេរស
ី 2 ធតុកុ ងចំ
ន េ ម 10 ធតុ
10! 9  10

{39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48} គឺ C 10,2 
2! 8 !
  2
 45 ។

.ករណី z  50 េនះ x  y  135  50  85 េហយ

ី េ យ x  y  z  50 េនះ
ចំនន  
ួ គូ x , y ែដល x  y  86 ជករេ្រជីសេរស
ី 2 ធតុកុ ងចំ
ន េ ម 13 ធតុ

{37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49} គឺ ៖

13! 12  13

C 13,2  2!11!

2
 78 ។

េគបនចំនួនករណី្រសប n(B )  4  21  45  78  148 ករណី។

148 37
ដូចេនះ p B   
8  49  50 4900
។

133

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem97
េគេបះ្រគប់ឡុក ក់ពីរ្រគប់េ យៃចដនយ (្រគប់ឡុក ក់តូចមួយនង
ិ ធំមួយ)។

េគ ង m និង n ជចំនន
ួ េចញេល្រី គប់ឡុក ក់តូចនិងធំេរៀងគន។

្តិ រណ៍ែដល m  n  7 ។
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក

Solution
គណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ែដល m  n  7

ង A ជ្រពឹត្តិករណ៍ែដល m  n  7 េនះ មរូបមន្តេគលៃន្របូបបេគបន

n(A)
p(A) 
n(S )
.ចំនន
ួ ករណី ច n(S )  6  6  36 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n(A) :

េ យ m  {1, 2, 3, 4, 5, 6} , n  {1, 2, 3, 4, 5, 6} និង m  n  7 េនះេគបន ៖

(m, n )  {(1, 6),(2, 5),(2, 6),(3, 4),(3, 5),(3, 6),(4, 3),(4, 4),(4, 5),(4, 6),(5, 2),

(5, 3),(5, 4),(5, 5),(5, 6),(6,1),(6, 2),(6, 3),(6, 4),(6, 5),(6, 6)} ។

21 7
េគបនចំនួនករណី្រសប n(A)  21 ។ ដូចេនះ p(A)   ។
36 12
Problem98
េនកនុងធុ ងមួយមនប៊ូល 100 ែដលេនេលី្រគប់បូល
៊ ទំងេនះេគបនចុះេលខសមកល់

1, 2, 3, 4,....,100 ។េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគន េចញពីកុ ងថង

ន ់េនះេ យៃចដនយ។

េគ ង x និង y ជចំនន
ួ ចុះេល្រី គប់បូល
៊ ទំងពរី េនះ។

y 2
គណន្របូបបែដល ជចំនន
ួ គត់។
11x
Solution
y 2
គណន្របូបបែដល ជចំនួនគត់
11x

134

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ង A ជ្រពត
ឹ ក ី ុ នងថង់បនប៊ូលចុះេលខ
្តិ រណ៍ែដលេគចប់បូ៊ល 2 ្រពមគន េចញពក

y 2
ួ x និង y ែដល
ជចំនន ជចំនន
ួ គត់។
11x
 
n A
េយង
ី បន p A    n S 

100! 9900
.ចំនន
ួ ករណី   
ច n S  C 100, 2   2! 98 !

2
 4950 ។

.ចំនន  
ួ ករណី្រសប n A :

y 2
េគមន x  y ែដល x , y  {1, 2, 3, 4,...., 99,100} េហយ
ី ជចំនួនគត់។
11x
y 2 y 2
.ករណី x  1 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត ៖
11x 11
y  {9, 20, 31, 42, 53, 64, 75, 86, 97} ។

y 2 y 2
.ករណី x  2 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត ៖
11x 22
y  {20, 42, 64, 86} ។

y 2 y 2
.ករណី x  3 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត y  {31, 64, 97} ។
11x 33
y 2 y 2
.ករណី x  4 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត y  {42, 86} ។
11x 44
y 2 y 2
.ករណី x  5 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត y  53 ។
11x 55
y 2 y 2
.ករណី x  6 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត y  64 ។
11x 66
y 2 y 2
. ករណី x  7 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត y  75 ។
11x 77
y 2 y 2
.ករណី x  8 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត y  86 ។
11x 88

135

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
y 2 y 2
.ករណី x  9 េនះ  ជចំនន
ួ គត់លុះ្រ ែត y  97 ។
11x 99
23
 
េគបនចំនួនករណី្រសប n A  23 ករណី។ ដូចេនះ p(A) 
4950
។

Problem99

ិ B ែដលេនកនុងថង់ A មនប៊ូល 9 ចុះេលខ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

េគមនថង់ពរី A នង

និងេនកនុងថង់ B មនប៊ូល 9 ចុះេលខ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។ េគចប់យកប៊ូលពរី េ យ

ៃចដនយេ យប៊ូលមួយយកេចញពីថង់ A នង ី ង់ B ។
ិ ប៊ូលមួយេទៀតយកេចញពថ

េគ ង x ជចំនួនចុះេលប ី ង់ A និង y ជចំនួនចុះេលីបូ៊លយកេចញ

ី ូ៊លយកេចញពថ

ពីថង់ B ។ គណន្របូបបែដល 2y  x  9 ។

Solution

គណន្របូបបែដល 2y  x  9

េយង
ី ង Ak ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់យកប៊ូលមួយពីថង់ A បនប៊ូលចុះេលខ x  k

ែដល k  1, 2, 3, 4,..., 9 និង Bk ជ្រពឹត្តិករណ៍ចប់យកប៊ូលមួយពីថង់ B បនប៊ូល

9 9
ចុះេលខ y េនះេយង
ី បន P   P Ak  Bk    P(Ak )P(Bk ) ជ្របូបប
k 1 k 1

ែដល 2y  x  9 ។

.ចំេពះ x  k  1 េនះ 2y  10 ឬ y  { 5, 6, 7 , 8, 9}

n(A1 ) 1  
n B1 5
េគបន p(A1 )    
និង p B1  
n(S ) 9 n S  9

.ចំេពះ x  k  2 េនះ 2y  11 ឬ y  { 6, 7 , 8, 9}

n(A2 ) 1  
n B2 4
េគបន p(A2 )    
និង p B2  
n(S ) 9 n S  9

.ចំេពះ x  k  3 េនះ 2y  12 ឬ y  { 6, 7 , 8, 9}

136

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

n(A3 ) 1  
n B3 4
េគបន p(A3 )    
និង p B3  
n(S ) 9 n S  9

.ចំេពះ x  k  4 េនះ 2y  13 ឬ y  { 7, 8, 9}

n(A4 ) 1  
n B4 3 1
េគបន p(A4 )    
និង p B4   
n(S ) 9 n S 9 3

.ចំេពះ x  k  5 េនះ 2y  14 ឬ y  { 7 , 8, 9}

n(A5 ) 1  
n B5 3 1
េគបន p(A5 )    
និង p B5   
n(S ) 9 n S 9 3

.ចំេពះ x  k  6 េនះ 2y  15 ឬ y  { 8, 9}

n(A6 ) 1  
n B6 2
េគបន p(A6 )    
និង p B6  
n(S ) 9 n S  9

.ចំេពះ x  k  7 េនះ 2y  16 ឬ y  { 8, 9}

n(A7 ) 1  
n B7 2
េគបន p(A7 )    
និង p B7  
n(S ) 9 n S  9

.ចំេពះ x  k  8 េនះ 2y  17 ឬ y  9

n(A8 ) 1  
n B8 1
េគបន p(A8 )    
និង p B8  
n(S ) 9 n S  9

.ចំេពះ x  k  9 េនះ 2y  18 ឬ y  9

n(A9 ) 1  
n B9 1
េគបន p(A9 )    
និង p B7  
n(S ) 9 n S  9
9
5 4  4  3 32211 1
ដូចេនះ P    p(Ak )p(Bk )  81
 ។
9
k 1

137

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
Problem100
េគយក្រក ួ 25 សន្លក
សកតុ ងមកកត់ជ ងកេរតូ ចៗនិងប៉ុនៗគនចំនន ឹ រួចេគចុ ះេលខ

ជទំហ្រំ បែវងពី 1m ដល់ 25m េហយ

ី ក់ចូលេទកនុងធុ ងមួយ ។

េគចប់យក្រក សេនះ 3 សន្លក

ឹ ្រពមគនេចញពីកុ ងធុ
ន ងេ យៃចដនយ។ គណន្របូបប

ែដល្របែវងចុះេល្រី ក សកតុ ងទំង 3 ផគុំបនជ្រជុងៃន្រតីេកណែកងមួយ ។

Solution

គណន្របូបប p A : 
 
ង p A ជ្របូបប ែដល្របែវងចុះេនេលី្រក សកតុងទំង 3 ផគុំបនជ្រជុងៃន

្រតេី កណែកងមួយ ។

 
n A
មរូបមន្តេគល p A    n S 

25! 23  24  25
.ចំនន
ួ ករណី   
ច n S  C 25, 3   3!22!

6
 2300 ។

.ចំនន
ួ ករណី្រសប n A :  
ំ នជ្រជុងរបស់្រតីេកណែកងមួយគឺ ៖
្របែវងែដលផគុប

(3m , 4m , 5m),(5m ,12m ,13m),(6m , 8m ,10m),(7m ,24m ,25m),(8m,15m ,17m),

(9m ,12m ,15m ),(12m,16m, 20m ) និង (15m, 20m, 25m ) ។

8 2
 
េគបនចំនួនករណី្រសប n A  8 ។ ដូចេនះ p(A)  
2300 575
។

www.mathtoday.wordpress.com

138

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 

ជំព ូកទី០៣

លំ ត់េ្រជើសេរ ើសស្រមប់កិចចករផទះ

់ ួយមនឃ្លព
01.េនកនុងថងម ី ៌ណ្រកហម 6 នង
ិ ឃ្លព
ី ៌ណែបតង 4 ។េគចប់យកឃ្លី 2 េ យ

ៃចដនយេចញពីកុ ងថង
ន េ់ នះកនុងេពលែតមួយ។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

A : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគន ។

B : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណដូចគន។

02.កនុងថនក់េរៀនមួយមនសិស ្របុស 8 នក់និងសិស ្រសី 12 នក់។ េគេ្រជីសេរសស

ី ិស

4 នក់្រពមគនេ យៃចដនយេចញពីកុ ងចំ

ន េ មសស
ិ ទំង 20 នក់។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្របុស 2 នក់នង
ិ សិស ្រសី 2 នក់។

B : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្រសីទង
ំ 4 នក់។

C : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្របុសយ៉ងតិច 1 នក់។

03.កនុង្របអប់មួយមនប៊ិចព៌ណ្រកហម 5 ប៊ិចព៌ណេខៀវ 7 នង
ិ ប៊ិចព៌ណេខៀវ 4 ។

ិ 3 េដម
េគចប់យកប៊ច ី ្រពមគនេចញពីកុ ង្របអប់
ន េនះេ យៃចដនយ។

គណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

A : យកបនប៊ិចមនព៌ណខុសគនទំង 3 េដម
ី ។

B : យកបនប៊ិចមនព៌ណដូចគនទំង 3 េដម
ី ។

C : យកបនប៊ិចមណព៌ណ្រកហមយ៉ងតច
ិ 1 េដម
ី ។

04.កនុងធុងមួយមនប៊ូល 9 ែដលេនេលីបូល
៊ ទំងេនះេគសរេសរេលខ 1, 2, 3,..., 9 ។

េគចប់យកប៊ូល 2 ្រពមគនេចញពីកុ នងថង់េនះេ យៃចដនយ។

139

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

A : េគយកបនប៊ូល 2 ចុះេលខជចំនួនេសស។

B : េគយកបនប៊ូល 2 ចុះេលខជចំនួនគូ។

C : េគយកបនប៊ូល 2 ែដលមនផលបូកេលខេសមីនឹង 10 ។

05.េគេបះ្រគប់ឡុក ក់ 2 ្រគប់េ យៃចដនយ។ គណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍៖

A : ឡុក ក់ទង
ំ ពរី េចញេលខដូចគន។

B : ឡុក ក់ទង
ំ ពីរេចញេលខខុសគន។

C : ផលបូកេលខចុះេលីឡុក ក់ទង
ំ ពរី េសមីនង
ឹ 7 ។

06.េគហូតេបៀ 4 សន្លឹក្រពមគនេ យៃចដនយេចញពីកុ ងហ៊

ន ូែដលមនេបៀ 52 សន្លឹក។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

A : ហូតបន ត់ 2 សន្លក
ឹ ។

B : ហូតបនសន្លឹក្រកហម 3 សន្លឹក ។

C : ហូតបនសន្លឹករូបយ៉ងតច
ិ 1 សន្លក
ឹ ។

់ ួយមនឃ្លព
07.េនកនុងថងម ី ៌ណេខម 9 ចុះេលខ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 និងឃ្លព
ី ៌ណេខៀវ

ី ុ នងថងេ់ នះេ យ
9 ចុះេលខ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។ េគចប់យកឃ្លី 2 ្រពមគនេចញពក

ៃចដនយ។ ចូ រគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

A : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណដូចគន។

B : យកបនឃ្លច
ី ុះេលខខុសគន។

C : យកបនឃ្លម
ី នព៌ណខុសគននិងចុះេលខជចំនួនេសស។

08.េនកនុងធុងមួយមនប៊ូល 100 ្រគប់ែដលចុ ះេលខ 1, 2, 3, 4,...,100 ។ េគចប់យក

ប៊ូល 3 ្រគប់្រពមគនេចញពីកុ ងធុ

ន ងេនះេ យៃចដនយ។

ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ ៖

140

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
A : យកបនប៊ូល 3 ចុះេលខជចំនួនគូទង
ំ 3 ។

B : យកបនប៊ូល 3 ចុះេលខផគុំបនជស្វុត
ី នព្វន្តេកីនមនផលសងរួមេសមី 10 ។

C : យកបនប៊ូលយ៉ងតិច 1 ចុះេលខជចំនន
ួ បឋម។

09.េគចង់បេងកីតចំនួនមនេលខ3ខទងែ់ ដលខទង់ទង
ំ បីមនេលខខុសគនេ យយកេចញពី

េលខ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 ។

ក.រកចំនន
ួ ករណី ច។

ខ.រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទង់េនះជពហុ គុណៃន 4 ។

គ.រក្របូបប ែដលចំនួនមនេលខ 3 ខទង់េនះ ជចំនួនេសស ។

10.កនុងេសបង១េគមនប៊ូលពណ៌ស 3 នង
ិ ប៊ូលពណ៌េខៀវ 3 និងប៊ូលពណ៌្រកហម 2 ។

េគចប់យកប៊ូលម្ដង 3 កនុងេពលែតមួយេចញពេី សបងេ យៃចដនយ។

េគសននិ ្ឋ នថ្របូបបចប់បនប៊ូលនីមយ
ួ ៗជសម្របូបប។

គណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖

A. យ៉ងតិចមនប៊ូល 2 ពណ៌េខៀវ ។

B. ប៊ូលទំង 3 មនពណ៌ខុសគន។

11.េនកនុងធុង១េគមនប៊ូល 12 ែដលេគសរេសរពី 1 ដល់ 12 ។េគចប់យកប៊ូល 3 ពីកុ ង

ន

ធុង្រពមគនេ យៃចដនយ។រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ែដល៖

ក.ចប់បនប៊ូលទំង 3 មនេលខសុទធែតែចក ច់នង

ឹ 3។

ខ.ចប់បនប៊ូលែត 1 គត់ មនេលខែចក ច់នឹង 3 ។

គ.ចប់បនប៊ូលមនេលខ មលំ ី ជស្វុីតនព្វនែ្ដ ដលមនផលសងរួម 3 ។

ប់េកន

12.កនុង្របអប់មួយមនប៊ិចេខៀវ 12 េដម ិ ប៊ិច្រកហម 8 េដម

ី នង ី ។ េគបនេ្រជីសេរស
ី

ិ 5េ
យកប៊ច យៃចដនយ ។

ក.រក្របូបបែដលេគេ្រជស
ី េរសបនប៊
ី ិចេខៀវទំង្របំេដីម។

141

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ខ.រក្របូបបែដលេគេ្រជីសេរសបនប៊
ី ិចេខៀវ3នង
ិ ្រកហមពរី េដីម ។

គ.រក្របូបបែដលេគេ្រជីសេរសបនយ
ី ិ ្រកហមមួយេដម
៉ ងតិចប៊ច ី ។

13.េគេបះ្រគប់ឡុក ក់ពរី ្រគប់្រពមគនេ យៃចដនយ ។សនមតថឡុក ក់ទង

ំ ពរី

ដូចគន ។ គណន្របូបបេដីមបឲ
ី យ្រគប់ឡុក ក់ ៖

ក.េចញេលខគូ ទង
ំ ពរី ។

ខ.េចញេលខដូចគន។

គ.េចញេលខគូ1 េសស1 ។

ឃ.េចញេលខមនផលបូកេសម7
ី ។

ង.េចញេលខមនផលបូកជពហុគុណៃន3 ។

14.កនុង្របអប់មួយមនប៊ូលទំងអស់ 50 ្រគប់ េ យដឹងថប៊ូលពណ៌សមនចំនួន x

ិ ប៊ូលពណ៌េខមចំនួន y ។ប៊ូល 2 ្រគប់្រតូវបនេគចប់យក្រពមគនេចញព្រី បអប់ ។

នង

ង A ជ្រពឹត្តិករណ៍ែដលេគចប់បនប៊ូលមនពណ៌ខុសគន ។

ក.គណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ A ងេ យ P (A) ជអនុគមន៍ៃន x និង y ។

ខ.កំណត់ x និង y េដម

ី បឲ
ី យ P (A) មនតៃម្លអតិបរម។

15.កនុង្របអប់មួយមនប៊ិច្រកហម4 នង
ិ ប៊ិច្រកហម5 ។េគចប់យកម្តង1េដម
ី

ចំនន
ួ ២ដងេចញព្រី បអប់េនះេ យៃចដនយ ។

ចូររក្របូបបែដលេគចប់បនប៊ិសុទ្ឋែតពណ៌េខៀវកនុងពរី ករណីខងេ្រកម ៖

១)ចប់យកេហយ
ី មន
ិ ក់ចូលវ ិញ។

២)ចប់យកេហយ
ី ក់ចូលវ ិញ។

16.េបៀរ 5 សន្លក
ឹ ្រតូវហូត្រពមគនេចញពហ
ី ូ៊ 32 សន្លក
ឹ ។

ក.រកចំនួនករណី ច។

ខ.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍៖

142

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
A. ហូត 5 សន្លក
ឹ មនកឺ 2 សន្លក
ឹ ។

B. ហូត 5 សន្លឹកមន ត់ 1 សន្លក

ឹ ។

C . ហូត 5 សន្លក
ឹ មន ត់ 1 សន្លក
ឹ យ៉ងតិច។

17.េគបេងកីតេលខសមងត់របស់េ រេ យចំនន ់ ុសពី 0 ។

ួ ែដលមនេលខ 4 ខទងខ

ក.េតីេគ ចចបេងកីតេលខសមងត់រេបៀបេនះបនប៉ុនមនែបប?

ខ.េគេ្រជីសយកេលខសមងត់១េ យៃចដនយ។រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍៖

A. េលខសមងត់ជចំនួនគូ។

B. េលខទំង 4 ខទង់ជចំនួនគូ។

C . េលខទំង 4 ខទង់មនេលខ 1 ែតម្ដងគត់។

D. េលខទំង 4 ខទង់ខុសគន។

18.េគេ្រជីសេរសស
ី ិស 2 នក់េធ្វីជតំ ងថនក់េ យយកកនុងចំេ មសស
ិ ្របុស

15 នក់នង
ិ សិស ្រសី 25 នក់។

សិស មនក់ៗសរេសរេឈមះនង
ិ េភទរបស់ខួ ន
្ល ក់កុ ង្របអប់
ន មួយ។

្រគូចប់យក្រក ស់ 2 សន្លក
ឹ ពីកុ ង្របអប់
ន េ យចប់យកម្ដងមួយជបន្ដបនទប់គន។

រក្របូបបែដលសិស តំ ងទំង២នក់ជសស
ិ ្រស១
ី នង
ិ សិស ្របុស១។

19.េគេបះ្រគប់ឡុក ក់១្រគប់ចំនួន 2 ដងបន្តបនទប់គន។

ក.រក្រពឹត្តិករណ៍ៃន្របូបប៖

A. ផលបូកេលខេចញជចំនួនគូ។

B. េបះេលីកទី១បនេលខ 6 ។

C . េបះេលក
ី ទ១
ី បនេលខធំជងេលក
ី ទ២
ី ។

  
ខ.គណន្របូបប P A  B , P B  C , P C  A ។   
េតី A និង B , B និងC ទក់ទងគនឬេទ?

143

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
20.កនុងករេធ្វស ី ំណង់ចំណូលចិត្តសស
ី មភសន៍សិស 30 នក់ អំពច ិ កនុង វ ិស័យកី

្រគូបនទទួលលទធផលដូចតេទ៖

សិស 20 នក់ចូលចត
ិ ្ត នទស នវដ្ដក
ី ី 14 នក់ចូលចត
ិ េ្ត លងកី ផទល់និង

8 នក់ចូលចិតទ
្ត ង
ំ ២មុខ។

្រគូសួរសិស 6 នក់េ យៃចដនយ។រក្របូបបៃន្រពត

ឹ ្តិករណ៍៖

A. សិស ទំង 6 នក់ចូលចិតេ្ត លងកី ផទល់ឬ នទស នវដ្ដីកី ។

B. គមនសិស មនក់ចូលចិត្តេលងកី ផទល់។

C . មនសិស មនក់គត់ចូលចិត្តេលងកី ផទល់។

21.េនកនុង្របអប់ A មនេសៀវេភពិជគណិត 3 កបលនិងធរណីម្រត 4 កបលេហយ

ី

្របអប់ B មនេសៀវេភពីជគណិត 5 កបល និងធរណីម្រត 3 កបល។

េគចប់យកេសៀវេភ១ព្រី បអប់ A ក់ចូលកនុង្របអប់ B េហយ

ី ចប់យកេសៀវេភ

១កបលពី្របអប់ B ក់ចូលកនុង្របអប់ A វ ិញ។

រក្របូបប ែដលចំនួនេសៀេភែ្រប្របួលទំងពជ
ី គណិតនង
ិ ធរណីម្រតេនកនុង្របអប់

ទំងពរី មិនែ្រប្របួល។

22.កនុងថង់១មនប៊ិចពណ៌្រកហម និងប៊ិចពណ៌េខៀវ 6 ។ េគចប់យកប៊ច

ិ 5 ្រពមគន

ី ង់េ
ពថ យៃចដនយ។គណន្របូបប៖

A. ប៊ិចទំង 5 ពណ៌្រកហម។

B. ប៊ិច 3 ពណ៌្រកហម និង ប៊ិច 2 ពណ៌េខៀវ។

ិ ពណ៌េខៀវ១យ៉ងតិចកនុងចំេនមប៊ិចទំង 5 ។
C . មនប៊ច

23.្រកូចថ្លុង 20 ែដល ក់លក់ មន 16 ែផ្លមនរស់ជតែិ ផ្អមនង

ិ 4 មនរស់ ជតិជូរ។

អនកទិញមនក់េ្រជីសេរសយក្រកូ
ី ច 3 ែផ្លេ យៃចដនយ។រក្របូបបៃន ្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

144

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
ក.្រកូចទំង 3 ែផ្លសុទែធ តជូរ។

ខ.្រកូចទំង 3 ែផ្លសុទែធ តែផ្អម។

ិ មន្រកូច 1 ែផ្លមនរស់ជតែិ ផ្អម។

គ.យ៉ងតច

ឃ.្រកូច 2 ែផ្អមនង
ិ 1 េទៀតជូរ។

24.កនុងកបូប១មន្រក ស្របក់ 1000 ៛ចំនួន 4 សន្លក

ឹ នង
ិ ្រក ស្របក់ 5000 ៛

ួ 5 សន្លក
ចំនន ឹ ។េគហូត្រក ស្របក់ 3 សន្លក
ឹ េចញពីកបូ បេ យៃចដនយ។
រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍ខងេ្រកម៖
A. ហូតបន្រក ស់្របក់ 1000 ៛ទំង 3 សន្លក
ឹ ។
B. ហូតបនយ៉ងតច
ិ ស់្រក ស្របក់ 500 ៛ចំនួន១សន្លក
ឹ ។
C . ហូតបន្រក ស្របក់ចំនន
ួ 2000 ៛។
ី ណ៌ស 2 ្រគប់ែដលមនចុះេលខ 1, 2 នង
25.កនុង្របអប់១មនឃ្លព ិ ឃ្លព
ី ណ៌េខៀវ 3 ្រគប់

ែដលមនចុះេលខ 1, 2, 3 ។េគចប់យកឃ្លី 2 ្រគប់្រពមគនេ យៃចដនយពក

ី ុ ង្របអប់
ន

េនះ។រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

A. េគចប់បនឃ្លព
ី ណ៌ដូ ចគន។
B. េគចប់បនឃ្លម
ី នផលបូកេលខេសមី 3 ។ 
C . េគចប់បនឃ្លម
ី នផលបូកេលខេសមី 3 េ យដឹងថ មនពណ៌ដូចគន។
26.្របូបបែដលម៉ូនីកបនេធ្វក
ី ិចចករែដល្រគូ ក់ឲយេសមី 0.7 ។

្របូបបែដលលន
ី បនេធ្វក
ី ិចចករែដល្រគូ ក់ឲយេសមី 0.4 ។េប្រី ពត
ឹ ្តិករណ៦ទំងពរី

មិនទក់ទងគន េតី្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកមេនះេសមីបុន
៉ ម ន?

A. ម៉ូលីក និងលន
ី បនេធ្វីកិចក
ច រែដល្រគូ ក់ឲយ។

B. ម៉ូលក
ី េធ្វីកច
ិ ចករ នង
ិ លន
ី េភ្លចេធ្វក
ី ិចចករ។

់ មនប៊ូលស 3 មនេលខខុសគន និងប៊ូលេខម 2 មនេលខខុសគន។

27.ថង១

េគចប់យកប៊ូល 2 េចញពីថងេ់ យយកម្ដង១េហយ

ី ក់វ ិញ។

ក.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍៖

145

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
A. ចប់េលក
ី ទ១
ី បនប៊ូលស.នង
ិ

B. ចប់េលីកទ២
ី បនប៊ូលេខម។

ខ.រក្របូបបៃន A  B ។េតី A និង B ជ្រពត

ឹ ្តិករណ៍ទក់ទងគនឬេទ?

 
គ.គណន P A / B និង P B / A ។ 
28.្របអប់១មនឃ្លេី ខៀវ 3 នង
ិ ឃ្លេី លឿង 2 ។េគលូកយកឃ្ល២
ី ដងេ យយកម្ដង១។

រក្របូបបែដលឃ្លយ
ី កបនទំងពរី េលីកមនពណ៌េខៀវកនុងករណី៖

ក.មន
ិ ក់ចូលវ ិញ។

ខ. ក់ចូលវ ិញ។

29.ហប
ិ ទ១
ី មនប៊ូល្រកហម 3 នង
ិ ប៊ូលស 3 ។ហប
ិ ទ២
ី មនប៊ូល្រកហម 4 នង
ិ ប៊ូលស 3 ។

េគចប់បូ៊ល២ពីហប
ិ ទី១ និងប៊ូល១ពីហប
ិ ទី២។

រក្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

ក.ប៊ូលទំង៣មនពណ៌ស។

ខ.ប៊ូលទំង៣មនពណ៌្រកហម។

គ.ប៊ូលទំង៣មនពណ៌ដូចគន។

ឃ.យ៉ងតិចប៊ូលស១ ។

30.កនុងភូម១
ិ ្របជជន 45% បនចក់ថនក
ំ រពរជមង្រឺ គុនស្វត
ិ ៃដេជីង 60% បនចក់ថន ំ

ករពរជមងឺេត ណូសនិង 30% បនចក់ថនក

ំ រពរទំង 2 មុខ។

រក្របូបបែដល្របជជនមនក់េ្រជេី រសេ
ី យៃចដនយមិនបនចក់ថនទ
ំ ង
ំ ២មុខ។

31.ឧបមថកំេណីតកូន្របុស ឬកូន្រសម
ី នសំ ងដូចគន។

រក្របូបប ែដល្រគួ រ១មនកូន 5 នក់ មន៖

ក.កូន 5 នក់សុទធែតកូន្របុស។

ខ.យ៉ងតច
ិ កូន្រសី 2 នក់។ គ.កូន្របុសចបងនង
ិ បនទប់មកកូន្រសី 2 នក់។

146

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
32.េនកនុងថនក់េរៀនមួយ េគចង់េបះេឆនតេ្រជស
ី េរសយកស
ី ស
ិ 3 នក់ កនុងចំេ ម

អនកឈរេឈមះ្របុស 5 នក់នង
ិ ្រសី 2 នក់។

រក្របូបបែដលេគេ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្រសម
ី ន ក់យ៉ងតិច។

់ ួយមនប៊ូល្រកហម 3 ប៊ូលេខៀវ 4 និងប៊ូលេខម 5 ។ េគចប់យកប៊ូល

33.េនកនុងថងម

3 ្រពមគនេចញពីថងេ់ នះេ យៃចដនយ ។ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ ៖

ក. A : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ខុសគន ។

ខ. B : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន 2 ។

គ. C : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគនទំង 3 ។

34.េគមនថងព ិ B ែដលកនុងថង់ A មនឃ្លព

់ ី រ A នង ី ណ៌េខម 3 និង ឃ្លព
ី ណ៌្រកហម

ី កនុងថង់ B មនឃ្លព
4េហយ ី ណ៌េខម 3 ។ េគចប់យកឃ្ល1ី ពីថង់
ី ណ៌្រកហម 4 និង ឃ្លព

A នង ី ង់ B េហយ
ិ ឃ្ល1ី េទៀតពថ ី ប្តូរគន ។

ចូរ្របូបប៊ីលីេតេដីមបឲ
ី យឃ្លក
ី ុ ងថង
ន ់ ីមួយៗមន
ន ិ ែ្រប្របួល ។

2
35.កនុងថនក់េរៀនមួយមនសិស 25 នក់ែដលកនុងេនះចំនួនសិស ្របុសេសមន
ី ង
ឹ ៃន
3
ចំនន
ួ សិស ្រសី ។ េគេ្រជីសេរសស
ី ិស 3 នក់េដីមបច
ី ត់ឲយេទចូររួមេធ្វីសក
ិ ខ

ស្តព
ី ប
ី រ ិ ថ ន ។ ចូរគណន្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ ៖

ក. A : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្រសីទង
ំ 3នក់ ។

ខ. B : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្របុស2នក់នង
ិ សិស ្រសី1នក់។

គ. C : េ្រជីសេរសបនយ
ី ៉ ងតច
ិ សស
ិ ្របុស1នក់ ។

36.កនុងថនក់េរៀនមួយមនសិស ្របុស 12 នក់ នង

ិ សស
ិ ្រសី 18 នក់។

េគេ្រជីសេរសស
ី ិស 4 នក់្រពមគនេ យៃចដនយ។គណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍

ក. A : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ២នក់នង
ិ ្រស២
ី នក់ ។

ខ. B : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្របុសទំង៤នក់ ។

147

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
គ.C : េ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្រសយ
ី ៉ ងតច
ិ ១នក់។

ូែដលមនេបៀរ 52 សន្លក
37.េគហូតេបៀរបីសន្លឹក្រពមគនេចញពីកុ ងហ៊
ន ឹ េ យៃចដនយ ។

គណន្របូបប៊ីលេី តែដលនំឲយេគហូ តបន៖

ក.សន្លក
ឹ ្រកហមទំង 3 សន្លឹក ។

ខ.សន្លក
ឹ ត់ពរី សន្លឹក។

គ.សន្លក
ឹ ត់មួយសន្លឹក នង
ិ ្រកមុំពរី សន្លក
ឹ ។

38.េនកនុងេសបងមួយមនប៊ូល្រកហម 5 ្រគប់ចុះេលខ 1, 2, 3, 4, 5 និងប៊ូលេខម 4 ្រគប់

ចុះេលខ 6, 7 , 8, 9 ។

េគចប់យកប៊ូល2្រគប់្រពមគនេចញពេី សបងេនះេ យៃចដនយ ។

េគ ង្រពឹត្តិករណ៍ A : ចប់បនប៊ូលមនពណ៌ដូចគន ។

B : ចប់បនប៊ូលចុះេលខេសសទំងពីរ ។

ក.ចូរគណន្របូបប P (A) , P (B ) , P (A  B ) និង P (A  B ) ។

ខ.ចូរគណន្របូបប P (A / B ) នង
ិ P (B / A) ។

39.េគហូតេបៀ2សន្លក
ឹ េ យហូ តម្តង1សន្លឹកៗេចញពីកុ ងហ៊
ន ូែដលមនេបៀ52សន្លឹក

(ហូតេហយ
ី មិន ក់ចូលហ៊ូវ ិញ)។ចូរគណន្របូបបៃន្រពឹតក
្តិ រណ៍៖

១) A : បនសន្លឹក ត់ទង
ំ 2សន្លឹក ។

២) B : បនសន្លក
ឹ ទម
ី ួយជសន្លក
ឹ ត់នង
ិ សន្លឹកទព
ី ីរជសន្លក
ឹ រូប ។

៣)C : បនសន្លឹកទីមួយជសន្លក
ឹ ករូ ៉ នង
ិ សន្លឹកទព
ី ីរជសន្លឹកភិច។

40.េគេបះ្រគប់ឡុក ក់ 1 ្រគប់ចំនួន 2 ដង។រក្របូបបៃន្រពឹតក

្តិ រណ៍៖

A. េបះបនេលខទំង 2 េលក
ី ខុសគន។

B. េបះបនេលខទំង 2 េលក
ី ជេលខគូ។

C . េបះបនេលខទំង 2 េលក
ី ខុសគននង
ិ ជេលខគូ ។

148

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
41.កនុងថង់មួយមនប៊ិចពណ៌េខៀវ5 េខម4 នង ិ ប្រី ពមគន
ិ ្រកហម3។ េគចប់យកប៊ច

េ យៃចដនយពីកុ ងថង
ន ់។រក្របូបបៃន្រពឹត្តិករណ៍ខងេ្រកម៖

ិ ទំងបម
ក.ប៊ច ី នពណ៌ខុ សគន។

ិ ទំងបម
ខ.ប៊ច ី នពណ៌ដូចគន។

គ.មនែតប៊ិចពីរមនពណ៌ដូចគន ។

42.កនុង្របអប់មួយមនឃ្ល្រី កហម 8 និង ឃ្លេី ខៀវ 12 ។េគចប់យកឃ្លព

ី រី ្រគប់្រពមគន

េ យៃចដនយេចញពី្របអប់េនះ ។

ក.គណន្របូបបែដលេគចប់បនឃ្ល្រី កហមទំងពរី ្រគប់ ។

ខ.គណន្របូបបែដលេគចប់បនឃ្លេី ខៀវទំងពីរ្រគប់ ។

គ.គណន្របូបបែដលេគចប់បនឃ្លម
ី នពណ៌ខុសគន ។

ឃ.គណន្របូបបែដលេគចប់បនឃ្លម
ី នពណ៌ដូ ចគន ។

43.អនកបនបេងកីតចំនួនែដលមនេលខ្របំខទង់េ យេ្របេី លខ 1, 2, 3, 4, 5 ែដលខទង់

នីមួយៗគមនេលខ្រចំែដលេទ េហយ
ី អនកបនបូកចំនួនទំងអស់បញចូ លគន ។
េតផ
ី លបូកេនះេសមីបុ៉នមន ?

44.េគេបះ្រគប់ឡុក ក់មួយ្រគប់ចន
ំ ួនពរី ដងេ យៃចដនយ ។

គណន្របូបបេដីមបឲ
ី យ្រគប់ឡុក ក់ ៖

ក.េចញេលខដូចគនទំងពីរេលីក ។

ខ.េចញេលខគូ ទង
ំ ពរី េលក
ី

គ.េលីទី1េចញេលខេសសនិងេលីទីពីរេចញេលខគូ។

ឃ.េចញេលខទំងពរី េលក
ី មនផលបូ កេសមី 6 ។

45.កនុងបនទប់ថនក់េរៀនមួយមនសិស ទំងអស់ 40 នក់ េ យដង

ឹ ថសិស ្របុស

មនចំនួន x នង
ិ សិស ្រសម
ី នចំនួន y ។េគេ្រជីសេរសស
ី ិស ពរី នក់ឲយេទចូ លរួម

149

 
 ្របូបប៊ីលីេតថនក់ទី១២
 
េធ្វស
ី ិកខ មួយ ។ ង P (A) ជ្របូបបែដលេគេ្រជីសេរសបនស
ី ិស ្របុស

ិ P (B ) ជ្របូបបែដលេគេ្រជីសេរសបនស
ទំងពរី នក់នង ី ិស ្រសទ
ី ង
ំ ពីរនក់។

P (A) 3
ចូរកំណត់ x នង
ិ y េបេី គដឹងថ  ។
P (B ) 29
46.កនុង្របអប់មួយមនឃ្លព
ី ណ៌ស 2 ្រគប់ែដលមនចុះេលខ 1 , 2 និងឃ្លព
ី ណ៌េខៀវ

3្រគប់ែដលមនចុះេលខ 1 , 2 , 3 ។

េគចប់យកឃ្ល2
ី ្រគប់្រពមគនេ យៃចដនយពីកុ ង្របអប់
ន េនះ

ឹ ្តិករណ៍ A : េគចប់បនឃ្លព
ក.រក្របូបបៃន្រពត ី ណ៌ដូចគន ។

ឹ ្តិករណ៍ B : េគចប់បនឃ្លម
ខ.រក្របូបបៃន្រពត ី នផលបូ កេលខេសមី 3 ។

គ.រក្របូបបៃន្រពត
ឹ ្តិករណ៍ C : េគចប់បនឃ្លម
ី នផលបូ កេលខេសមី 3

េ យបនដង
ឹ ថ មនពណ៌ដូចគន ។

47.េគឲយ A នង
ិ B ជ្រពត
ឹ ក
្តិ រណ៍ពរី ែដលមន្របូបប P (A)  0.45 P (B )  0.50

ិ P (A  B )  0.30 ។
នង

ចូរគណន្របូបប P (A  B ), P (A / B ) និង P (B / A) ។

់ មនប៊ូល្រកហម 5 នង
48.ថង១ ិ ប៊ូលេខម 1 ។េគចប់យកប៊ូលម្ដង១ចំនន
ួ 3 ដងេ យមន
ិ

ក់វ ិញ។ េគ ង្រពឹត្តិករណ៍ A : ប៊ូលចប់បនេលីកទ១

ី មនពណ៌្រកហម,

B : ចប់បនេលក
ី ទ២
ី មនពណ៌្រកហម

និងC . ប៊ូលចប់បនេលីកទី៣មនពណ៌េខម។

   
ក.គណន្របូបបមនលកខខណ្ឌ P A / B , P C / A  B និង P A / C ។  
ខ.េតី្រពឹត្តិករណ៍ A និង B A និងC ទក់ទងគនឬេទ?

www.mathtoday.wordpress.com

150