Vector Analysis

∗
∗
∗
ផលគុណស�ែលនិងផលគុណវុិចទ័រក�ុងំ
ល ស្រមាប់ថា�១
ក ២
ជំព ូកទ�០១
សេង�បេមេរៀននិងរូបមន�សំខន់
១-ក ូអរេដាេនៃនចំណុចកណ ា�លអងត

� ់មួយក�ុងលំ
A( x A , y A , z A ) B ( xB , y B , z B )

x + xB y A + y B z A + z B
I( A , , )
2 2 2
x A + x B yA + yB z A + z B
កូអរេដេនចំណុ I កណា �លអង�ត  AB  : I ( , , )
2 2 2
២-ក ូអរេដាេនចំណុចែចកក�ុងអង�ត់មួយក�ុងលំ
m n
A B

P
PA m
កូអរេដេចំណុច P ែចកក�ុងអង�ត់  AB  តមផលេធៀ =
PB n
mx B + nx A myB + nyA mz B + nz A
P ( , , ) ។
m+n m+n m+n
៣-ក ូអរេដាេនចំណុចែចកេ្រ�អងត
� ់មួយក�ុងល
n
m

Q A B
អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

ុ Page 1
ក ២
QA m
កូអរេដេនចំណុQ ែចកេ្រកអង�  AB  តមផលេធៀ =
QB n
mx B − nx A myB − nyA mz B − nz A
Q ( , , )។
m−n m−n m−n
៤-ក ូអរេដាេនទ�្រ�ជុំទមន� ់ៃន្រ�េកាណ
A
→ → → →

M
G
L GA + GB + GC =
O
•
B K C
កូអរេដេនទី្របជុំទម� G ៃន្រតីេក ABC :

x A + x B + xC yA + yB + yC z A + z B + zc
G( , , )
3 3 3
៥-ក ូអរេដាេទ�្រ�ជុំទម�ន់ៃនេត្រតាែអ៊តម
A
→ → → → →
GA + GB + GC + GD =
O
G
• D

ុ Page 2
ក ២
កូអរេដេនទី្របជុំទម� G ៃនេត្រតែអ៊ ABCD :
x A + x B + xC + x D yA + yB + yC + yD z A + z B + zc + z D
G( , , )
4 4 4
៦-ក ូអរេដាេនៃន�ុចទ័រភា�ប់េដាយព�រចំណ

→
AB
A B
កូអរេដេនៃនវ ុិចទ័រ ែដលភា�ប់េដយពីរចំណ A និង B
→
( x B − x A , yB − yA , z B − z A ) ។
AB =
៧-ចមា�យរវាងព�រចំណុចក�ុងល
d ( AB ) = AB
A B
ចមា�យរវងពីរចំណុ A និង B េនក�ុងលំហកំណត់េដយ
2 2 2
d( AB ) =AB = ( x B − x A ) + ( yB − yA ) + ( z B − z A ) ។
៨-្រមាណ�ធ��ុចទ័រតាមកូអរេដាេនេ�ក�ុង
→ →
ឧបមាថាេគមានវុិចទ u = (u1 , u2 , u3 ) និង v = (v1 ,v2 ,v3 )

ុ Page 3
ក ២
 u1 = 0
→
 →
ក) u =
O ⇔  u2 = 0
u = 0
 3
 u1 = v1
→
 →
ខ) u =
v ⇔  u2 = v2
 u =v
 3 3
 u1 = λv1
→
 →
គ) u =λ v ⇔  u2 =λv2 ែដល λ ∈  ។
 u = λv
 3 3
→ →
ឃ) u + v= ( u1 + v1 , u2 + v2 , u3 + v3 )
→ →
ង) u − v= ( u1 − v1 , u2 − v2 , u3 − v3 )
→ →
ច) λ u + µ v = ( λu1 + µv1 , λu2 + µv2 , λu3 + µv3 ) ែដល λ , µ ∈  ។
៩-ផលគុណសា�ែលក�ុងលំ
→
v
→
ϕ u
O
→ →
ផលគុណស�ែលរវងពីរវុិចទ័u និង v ក�ុងលំហគឺជាចនួនពិតកំណត់
→ → → → → →
សរេសរេដយ u⋅ v =
|u||v|cos ϕ ែដល ϕ ជាមុំរវu និង v ។

ុ Page 4
ក ២
១០-លក�ណះផលគុណសា�ែលក�ុងលំ
→ → → → → → → →
ក) u⋅ o = o⋅ u = 0 ខ)u⋅ v = v ⋅ u
→ → → → → → → → → →
គ) u⋅ u = u 2 = |u|2 ឃ) λ u⋅ v = u⋅ λ v= λ (u⋅ v )
→ → → → → → → → → → → → → →
ង) u⋅ ( v + w ) = u⋅ v + u⋅ w ច) u⋅ ( v − w ) = u⋅ v − u⋅ w
→ → → → → → → → → → → →
ឆ)|u + v | = |u| +|v | +2 u⋅ v
2 2 2
ជ)|u − v | = |u| +|v | −2 u⋅ v
2 2 2
១១-កេន�ម�ភាគផលគុណសា�ែលក�ុងល
→ →
→ → →
ស�ិតេនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ ( o, i , j , k ) ។
→ →
ផលគុណស�ែលរវងវុិចទ័u និង v កំណត់េដយ
→ →
u⋅ v= u1v1 + u2v2 + u3v3 ។
១២-ណម ឬ ្រ�ែវង�ុចទ័រមួយ
→ →
េបី u = (u1 , u2 , u3 ) េនាះ|u|= u12 + u22 + u32 ។
១៣-ក ូសុ�ន ូសៃនមុំផំេុ� ដាយព�រ�ុចទ័រ
→ →
→ → →
ស�ិតេនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ ( o, i , j , k ) ។

ុ Page 5
ក ២
→ →
េបី ϕ ជាមុំរវu និង v េនាះេគបាន
→ →
u⋅ v u1v1 + u2v2 + u3v3
cos ϕ =
= → →
។
2 2 2 2 2 2
|u||v | u1 + u2 + u3 v1 + v2 + v3
១៤-�ុចទ័រអរត ូក ូណាល់ ន�ង �ុច័រកូល�េនែអ

ទ
ក)វុិចទ័រអរតូកូណល
→
u
→
v
O
→ → → →
 វុិចទ័រ u និង v ជាវ ុិចទ័រអរតូកូណាល់គា�លុះ្រ u⋅ v =0 ។
→ →
 ឧបមាថាេគមានវុិចទ u = (u1 , u2 , u3 ) និង v = (v1 ,v2 ,v3 )
→ → → →
េគបាន u ⊥ v ⇔ u⋅ v= u1v1 + u2v2 + u3v=
3 0 ។
ខ) វុិចទ័រកូលេនែអ៊
ី គ
→
v
→
u
→ → → →
 វុិចទ័រ u និង v កូលីេនែអ៊គា �លុះ្រតែតមានចំនួ λ ែដលu = λ v ។
→ →
 ឧបមាថាេគមានវុិចទ u = (u1 , u2 , u3 ) និង v = (v1 ,v2 ,v3 ) ។

ុ Page 6
ក ២
→ → u1 u2 u3
េគបាន u / / v ⇔ = = ។
v1 v2 v3
១៥-សម�ការបា៉រា៉ែម៉្រត ន�ង សម�កា
ក)សមករ
ី ប ា៉រា៉ែម៉
→
u = (u1 , u2 , u3 )
( L)
M0

→
បនា�ត ( L ) មានេមគុណ្របាប់ទ u = (α , β , γ ) េហីយកត់តមចំណ
M 0 ( x 0 , y0 , z0 ) មានសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតកំណត់េ
=x x0 + αt

=y y0 + β t
z =z0 + γ t , t ∈ y

ខ)សមករឆ
ី ុ�
→
បនា�ត ( L ) មានេមគុណ្របាប់ទ u = (α , β , γ ) េហីយកត់តមចំណ
M 0 ( x 0 , y0 , z0 ) មានសមីករឆ�ុះកំណត់េដយ
x − x 0 y − y0 z − z0
(L) : = = ។
α β γ

ុ Page 7
ក ២
១៦-សម�ការ�ង
�
→
n = (α , β , γ )
M 0 ( x0 , y0 , z0 )
( P)
ប�ង់ ( p) ែដលកត់តមចំណ M 0 ( x 0 , y0 , z0 ) េហីយមានវ ុិចទ័រនរមា៉

→
n = (α , β , γ ) កំណត់េដយ
0 ។
( p) : α ( x − x 0 ) + β ( y − y0 ) + γ ( z − z0 ) =
១៧-សម�ការែ ស�
M
R
I
(S )
ែស�៊ (S ) មានផ�ិ I ( a,b, c ) កR មានសមីករស�ង់ដ
(S ) : R2 ។
( x − a )2 + ( y − b ) 2 + ( z − c ) 2 =

ុ Page 8
ក ២
១៨-ចមា�យព�ចំណុចមួយេ��ង
M 0 ( x0 , y0 , z0 )
H
( P)
ចមា�យពីចំណុ M 0 ( x 0 , y0 , z0 ) េទប�ង ( p ) : ax + by + cz + d =
0
ax 0 + by0 + cz0 + d
កំណត់េដយ d ( M 0 ,( p) ) = ។
2 2 2
a +b +c
១៩-ផលគុណ�ុចទ័រ → →
u× v
នយ
ិ មន័យ
→ →
ផលគុណរវងពីរវុិចទ័រ u និង v →
v
ϕ
ក�ុងលំហកំណត់េដយ
→ → → → →
|u||v |sin ϕ . k ។
u× v = →
u
២០-កេន�មផលគុណ�ច
ុ ទ័រក�ងត្រម
ុ �យអរតូនរមា៉ល់មានទ�សេ��ជ
→ → →
ក�ុងលំហ្របកបេដយត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដ( o, i , j , k )
→ →
េគឲ្យវ ុិចទ័រ u = (u1 , u2 , u3 ) និង v = (v1 ,v2 ,v3 ) ។ ផលគុណរវងពីរវ ុិចទ័

ុ Page 9
ក ២
→ →
u និង v កំណត់េដយ
→ → →
i j k
→ → u2 u3 → u1 u3 → u1 u2 →
u× v
= u1 u2=u3 i− j+ k
v2 v3 v1 v3 v1 v2
v1 v2 v3
២១-ៃផ�្រកឡា្រ�េ
B C
1 → →
ៃផ�្រកឡាៃន្រតី ABC កំណត់េដយ=
S ABC AB× AC
2
២២-ៃផ�្រកឡា្រ� េលឡូ្
A D
B C
→ →
ៃផ�្រកឡាៃន្របេលឡូ ABCD កំណត់េដយ S ABCD
= AB× AC

ុ Page 10
ក ២
២៣-មាឌ្រ�េលព�ែប
D
→ → → C

មាឌៃន្របេលពីែប៉ V = ( AB× AB ) ⋅ AD
A B
A
២៤-មាឌេ្រតាែអ
1 → → →
VABCD = ( AB× AB ) ⋅ AD
6
D
B
២៥-ចមា�យព�ចំណុចមួយេ�បនា�ត ់មួយក�ុងលំ C
→
u
H
M0
( L)
d (P, (L))
P =x x 0 + at

ចមា�យពីចំណុច P (α , β , γ ) េទបនា� ( L ) : =y y0 + bt
z =z0 + ct ,t ∈ y

→ →
M 0P× u
→
កំណត់េដយ d ( P ,( L ) ) = →
ែដល u = ( a,b, c ),M0 ( x 0 , y0 , z0 ) ។
|u|

ុ Page 11
ក ២
ជំព ូកទ�០២
ក្រមងលំហត់េ្រជ សេ
លំហាត់ទ០១
 → → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់ាន
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A (1, − 2,1) , B ( −1,0 ,2 ) ,C ( 3,4 ,4 ) និង D ( 5,2,5 ) ។
     
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , AC , AD , BC ,CD និង DB ។
២.គណនារង�ស់្រទនង ុ ទំងអស់របស់េត្រត ABCD ។

     
៣.គណនាផលគុណស�ែ AB.CD , AC.DB និង AD.BC ។
     
៤.ចូរេផ��ងផា�ត់ AB.CD + AC.DB + AD.BC = 0។
    
៥.រកកូអរេដេនៃនចំណុG ែដល GA + GB + GC + GD = O ។
លំហាត់ទ០២
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច ៖
 
A (1,4 , − 5 ) , B ( −1,6, − 4 ) ,C ( 3, − 2,4 ) និង D ( 5, − 4 ,3 ) ។
 
១.គណនា AD និង BC រួចទញថាចតុេ ABCD ជា្របេលឡូ្រ
២.គណនារង�ស់្រជ�ងនិងអង�ត់្រទ�ងរបស់្របេល ABCD ។
 
៣.គណនាផលគុណស�ែ AC.DB ។

ុ Page 12
ក ២
 1 
៤. I ជាចំណុចកណ ា�ល  AD  េហីយ K ∈ BC  ែដល BK = BC ។
4
គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I និង K រួចគណនារង� IK ។
   
៥.គណនាផលគុណស�ែ IB.IC និង KA.KD ។
លំហាត់ទ០៣
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A ( 2, − 3,1) , B ( 3,5,5 ) , C ( 6 , − 7 ,8 ) និង D (10 , − 2, − 3 ) ។
   
១.គណន AB . AC ,| AB |និង| AC | រួចទញរក្េភទៃន្រតីេក ABC ។
     
២.គណនា DA. AB និង DA. AC រួចទញថ DA ⊥ BC ។
៣.្រស BCD ជា្រតីេកណសម័ង

   
៤.រកកូអរេដេនៃនចំណុ E េដយឹ
ដ ថ AE = AB + AC + AD ។
៥.ចូរ្រសយ ( AE ) ⊥ ( BCD ) ។
លំហាត់ទ០៤
 → → →
ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្្រតីេក ABC
 
មានកំពូល A ( −2,3, − 4 ) , B ( 4 ,9, − 1) និង C ( 2, − 5,4 ) ។
១.គណនា AB , AC និង BC រួចបង�ញ ABC ជា្រតីេកណែកង្ A ។
២.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) , ( AC ) និង ( BC ) ។
   
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុច I េដយដឹង BC.IA + AC.IB + AB.IC = O ។
៤.ចូរេផ��ងផា�ត់ថ BC.IA 2 + AC.IB 2 + AB.IC 2 =
BC. AC. AB ។
៥.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) ។

ុ Page 13
ក ២
លំហាត់ទ០៥
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្ពីរចំណុច ៖
 
A ( 2, − 3,1) និង B ( 6 ,9,7 ) ។
១.គណនាកូអរេដេ I កណា�លអង�ត  AB  រួចគណនា្របែវ AB ។
២.សរេសរសមីករទូេទៃនែស ( S ) មានអង�ត់ផ�ិ AB ។
៣.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) និងសមីករប�ង់េមដ្យោទ័  AB  ។
៤.េគឲ្យចំណុច C (1,1, − 2 ) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ថ C ∈ ( S ) រួចសរេសរសមីករៃ
ប�ង់ ( P ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុចC ។

  
៥. D ជាចំណុចមួយែដCD = CA + CB ។ រកកូអរេដេនៃនចំណុ D រួច
ទញរក្របេភទៃនចតុេកCADB ។
លំហាត់ទ០៦
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ចំណុច A មា
 
កូអរេដេន ( 3,1,1) និងប�ង់ ( P ) មានសមីក2x − y − 2z + 6 =0 ។
១.គណនាចមា�យពីចំណ A េទប�ង់ ( P ) ។
២. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ A េលីប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេេនៃន
ចំណុច H រួចសរេសរសមីករទូេទៃនែស ( S ) មានផ�ិ H េហីយកត់ត A ។
៣. B ជាចំណុចមានអប់ស xb = 0 េហីយ B ∈ ( P ) និង B ∈ ( S ) ។
ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណុ B ។

ុ Page 14
ក ២
៤.C ជាចំណុចមានអរេដ yc = 0 េហីយ C ∈ ( P ) និង C ∈ ( S ) ។
ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណC ។
៥.េគឲ្យចំណុ D ( 3,4 ,4 ) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ថ D ∈ ( P ) និង D ∈ ( S ) ។
ចូរសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុ D
េដយដឹងថ ( L ) ⊂ ( P ) ។
លំហាត់ទ០៧
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្បនា�ត ( L ) មា
 
x −3 y −3
សមីករឆ�ុះ = = z − 2 និងចំណុច A ( 2, − 1,3 ) ។
2 2
H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ A េទេលីបនា� ( L ) ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចគណនា្របែ AH ។
២.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) មានផ�ិ H េហីយកត់តមចំណ A ។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ B និងC ជា្របសព�រវងបន ( L ) និងែស�៊ ( S ) ។

  
៤. P ជាចំណុចមួយេផ��ងផា� AP
= AB + AC ។ គណនាកូអរេដេន P ។
៥.េផ��ងផា�ត់ P ∈ ( S ) រួចរក្របេភទៃនចតុេក PBAC ។
លំហាត់ទ០៨
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ែស�៊ ( S ) មា
 
សមីក x 2 + y2 + z 2 − 4 x + 2 y − 2z − 3 =0 និងចំណុច P ( −1,5,7 ) ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនផ� I និងក r របស់ែស�៊ ( S ) រួចគណនា IP ។

ុ Page 15
ក ២
២.បនា�ត ( IP ) ្របសព�ែស� ( S ) ្រតង់ចំណុ A និង B ែដល A េនចេនា�ះចំណុច
I និង P ។ គណនា PA និង PB ។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A និង B ។
៤.រកសំណុំៃនចំណុច M ស�ិតេនេលីែស� ( S ) ែដលេផ��ងផា�ត PM 2 = PA.PB ។
លំហាត់ទ០៩
 → → →
 
A(0; − 3; −4 ) ; B(2, 1 ,8 ) ; C(2;4 ;5) និង D(4; − 2 , − 3 ) ។ M និង N
ជាពីរចណុចស�ិតេនេលីបនា�ត់េរៀងគ( AB ) និង (CD ) ។
កំណត់កូអរេដេនៃនចំនុច M និង N េដីម្បីឲ្យអង� MN មាន្របែខ�ីបំផុត

រួចកំណត់្របែវងខ�ីបំផុតេនាះ
លំហាត់ទ១០
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូណមា៉មានទិសេដវិជ� ( o, i , j , k ) េគមានបីចំណុច
A( −1,2,3) , B(0 , − 1,1) និង C(2,3,5) ។

១.ចូរកំណត់សមីករប�ង់ ( P ) កត់តមចំណុ A េហីយែកងនឹងវុិចទរ ័ BC
និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតបន( L ) កត់តមពីរចំណ B និង C ។
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្របស H រវងបនា�ត( L ) ជាមួយប�ង់ ( P ) ។
៣.រក្របេភទៃន្រតីេក ABC រួចគណនាៃផ�្រកល ∆ABC ។

ុ Page 16
ក ២
លំហាត់ទ១១
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្យបនា� ( L ) មា
 
x= 2 + t

សមីករបា៉រ៉ែម ( L ) :  y= 6 + 4t និងប�ង់ ( P ) : 2x + 2 y + z − 9 =។
0
z = 2 − t ,t ∈ y

១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុចសព� A រវងបនា� ( L ) និងប�ង់ ( P ) ។
២. M ជាចំណុចមានអប់ស x = 3 និងស�ិតេនេល ( L ) េហីយ H ជាចេណា
ែកងៃនចំណុច M េទេលីប�ង ( P ) ។គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M និង H ។
៣.េគសង់ប�ង់ (Q ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) ្រតង M េហីយេគត ( d ) ជាបនា�ត់្រប
រវងប�ង ( P ) និង (Q ) ។សរេសរសមីករប�ង (Q ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតប ( d ) ។
៤.េគគូសបនា�ត ( AH ) ្របសព�ប�ង (Q ) ្រតង K ។ចូរសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្
បនា�ត ( AH ) រួចគណនាកូអរេដេនៃនចំណ K ។
៥.គណន MA និង MK រួចទញប��ក់្របេភទៃន្រតី AMK ។
លំហាត់ទ១២
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្យបនា� ( L ) មា
 
 x= 1 + t

សមីករបា៉រ៉ែម ( L ) :  y= 5 − 4t និងប�ង់ ( P ) : x + 2 y + 2z − 10 =
0។
z =
 4 − t ,t ∈ y
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រប A រវងបនា� ( L ) និងប�ង់ ( P ) ។
២.េគសង់ប�ង់ (Q ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) ្រតង A និងសង់បនា�ត ( d ) ែកងនឹងប�ង់ ( P )

ុ Page 17
ក ២
្រតងចំណុច A ែដរ។ចូរសរេសរសមីករប�ង (Q ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតប ( d ) ។
៣. M ជាចំណុចមានអប់ស x = 0 និងស�ិតេនេលបនា�ត ( d ) េហីយ H និង K
ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ M េទេលីបនា� ( d ) និងប�ង់ (Q ) េរៀងគា�
គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ M , H និង K ។
៤.ចូរ្រសយថាបួនចំណ M , H , A , K ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
៥.ចូរ្រសយថាចតុ MHAK ជាកេ
លំហាត់ទ១៣
 → → →
េនក�ងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្យបនា� ( L ) មា
 
 x= 1 + t

សមីករបា៉រ៉ែម ( L ) :  y= 4 − t និងប�ង់ ( P ) : 2x + y − 2z − 6 =។
0
z =
 9 − 4t ,t ∈ y
២.េគឲ្យ B(5,6,5) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ B ∈ ( P ) ។
៣.ពីចំណុច B េគគូសបនា�ត ( BH ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) េដយ H ∈ ( L ) ។
គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( BH ) ។
៤.េគយក I ជាចំណុចកណ ា�ល  AB  ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណ I រួច


ទញបង �ញ IH ជាវុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( P ) ។
៥. K ជាចំណុចឆ�ុះគា�ៃនចំណ H េធៀបនឹងប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអេដេនៃ K
រួច្រសយប��ក់ថាចតុ AHBK ជាកេ

ុ Page 18
ក ២
លំហាត់ទ១៤
 → → →
 
A(1,2,3), B(3,6, − 1),C ( 4 ,3,3 ) និង D ( 2,1,1) ។
១.ចូរសរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) មានអង�ត់ផ�ិ  AB  ។
២.បង�ញ C ∈ ( S ) និង D ∈ ( S ) ។សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប (CD ) ។
៣.សរេសរសមីករប�ង ( P ) និងប�ង់ (Q ) ែដលកត់តមចំណុចេរៀង C និង D


េហីយែកងនឹងវុិចទ័រ AB ។
៤.ចូរបង�ញថាបួនចំណ A , B ,C , D មិនស�ិតក�ុ ងប�ង់ែតមួយ។
៥.គណនាមាឌេត្រត ABCD ។
លំហាត់ទ១៥
 → → →
 
A(3, − 4, −2), B(1,0, − 5),C ( 5, − 2, − 5 ) និង D ( 4 , − 2,0 ) ។
 
១.គណនាផលគុណវុិចទ័រ AB × AC រួចទញថាបីចំណ A , B ,C មិនស�ិត
េនេលីបនា�ត់ែតមួយ។ គណនាៃផ�្រកឡាៃន្ ABC ។

  1  
២.គណនា AD រួចេផ��ងផា�ត់ AD = − AB × AC ។ គណនារង� AD
6
រួចទញកមាឌៃនេត្រតែអ ABCD ។
 
៣.គណនាOB និង DC រួចទញOBCD ជា្របេលឡូ្រ
៤.សរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( d ) គូសេចញពី

ុ Page 19
ក ២
គល់O េហីយែកងនឹងប�ង់ ( ABC ) ្រតង H ។
៥.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចបង�ញ AHBC ជា្របេលឡូ្រ
លំហាត់ទ១៦
 → → →
េនក�ុត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្បីចំណុច
 
A ( 2, −3,4 ) , B ( 3,1,3 ) ,C ( −1,0,4 ) និងប�ង់ ( P ) : x − 2 y + 2z − 7 =0 ។
១.គណន AB , AC និង BC រួចបង�ញ ABC ជា្រតីេកណង្ស
២.េផ��ងផា�ត់ B ∈ ( P ) និង C ∈ ( P ) ។សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតប ( BC ) ។
៣. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកង A េលីប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេេនៃន H ។

 1   1   1 
៤.េគតង
= u = HB , v HC និង w = HA ។
3 3 3
  
( )
ចូរ្រសយ u ,v,w ជាេគាលអរតូនរមា៉ល់មានទិ សេដវិ
៥.ចូរសរេសរសមីករប�ង ( HAB ) , ( HAC ) និង ( HBC ) ។
លំហាត់ទ១៧
 → → →
 
S ( 3,4 ,4 ) , A ( 2,6,2 ) , B ( −1,3,5 ) និង C ( 3,1,1) ។
១.គណន AB , AC , SB និងSC រួចទញរក្របេភទ្រតី ABC & SBC ។

   
២.គណនាផលគុណស�ែ SA. AB និង SA. AC ។

៣.្រសយប��ក់ថាប ( P ) កត់តS េហីយែកងនឹងវុិចទ័រ SA មានសមីក
x − 2 y + 2z − 3 =0។

ុ Page 20
ក ២
៤.ត I ជាចំណុចកណ ា�លៃ BC  ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I ។
សរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ (Q ) ៃនអង�ត់ BC  ។
៥.ចូរេផ��ងផា�ត់ A ∈ (Q ) និង S ∈ (Q ) ។ គណនារង�ស់មុ ∠SIA ។
លំហាត់ទ១៨
 → → →
 
A ( 2,3, − 1) , B ( −1,0 , − 1) ,C ( 5,3,5 ) និង D ( 8,6,5 ) ។
 
១.គណនា AD និង BC រួចទញប��ក់្របេភទចតុេ ABCD ។
២.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( BC ) និង (CD ) ។
៣. H ជាចំេណាលងៃន A េលី BC េហីយ K ជាចំេណាលែកង H េលីCD ។
គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ H និង K ។
៤.គណនា AH និង BC រួចគណនាៃផ�្រកឡាចតុ ABCD ។
៥.ចូរ្រស KCH ជា្រតីេកណែកងសម
៦.រកកូអរេដេនៃនចំណុ L េដយដឹង HKCL ជាក។
េតីចំណុច B , L , D រត់្រតង់គ ា�ឬេទ
លំហាត់ទ១៩
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បីចំណុច
 
A ( −4 ,1, − 2 ) , B ( −1,7,4 ) និង C ( 4 , − 7 ,2 ) ។
១.គណនា AB , AC និង BC រួចទញ ABC ជា្រតីេកណែ

ុ Page 21
ក ២
២.កំណត់សមីករប�ង ( ABC ) ។
   
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុ I ែដលេផ��ងផា�ត់ BC.IA + AC.IB + AB.IC =O
៤.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) ។
៥.េគឲ្យចំណុច M ( x , y, z ) ៃនលំហ។ ចូរ្រសយប��ក់ថ
BC.MA 2 + AC.MB 2 + AB.MC 2 = ( BC + AC + AB ) MI 2 + BC. AC. AB
លំហាត់ទ២០
 → → →
 
A (1, − 1, − 3 ) , B ( 2, − 3, − 1) និង C ( 4 ,1,3 ) ។
១.គណនា AB , AC និង BC ។
២.រកកូអរេដេនៃនចំណុច D េដយដឹង ABCD ជា្របេលឡូ្រ
៣.រកកូអរេដេនចំណុ I កណា�លអង�ត BC  រួចសរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ
ៃនអង�ត់ BC  ។
៤.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនបន ( ID ) ។
៥.សរេសរសមីករែស� ( S ) មានផ�ិ I និងកំr = AB ។
លំហាត់ទ២១
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ពីរចំណុច
 
A (1,1,0 ) និង B ( 3, − 3,4 ) ។
១.សរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ ( P ) ៃនអង�ត់  AB  ។

ុ Page 22
ក ២
៣.ចូរេផ��ងផា�ត់ថ O ∈ ( S ) (O ជាគល់ៃនត្រម�យអរតូនរមា៉ល
សរេសរសមីករប�ង (Q ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតងO ។
៤.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ជា្របសព�រវងប ( P ) និង (Q ) ។
លំហាត់ទ២២
 → → →
ម ទិ សជ�មា  o, i , j , k  េគឲ្បីចំណុច
 
A (1,1,1) , B ( 2, − 3,4 ) និង C ( 3, − 4 , − 2 ) ។
   
១.រកកូអរេដេនៃនចំណុG េដយដឹងថ GA + GB + GC = O ។
២.សរេសរសមីករទូេទៃនែស ( S ) មានផ�ិ O និងកOG ។
៣.សរេសរសមីករប�ង ( P ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតងG ។


៤.សរេសរសមីករប�ង (Q ) កត់តG េហីយែកងនឹង n = ( 9 ,3,1) ។
៥.ចូរេផ��ងផា�ត់ថាបីចំណ A , B ,C ស�ិតេនក�ុងប�ង់ ( P ) ។
៦.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ជា្របសព�វវងប ( P ) និង (Q ) ។
លំហាត់ទ២៣
 → → →
 
A (1, − 2, − 4 ) , B ( −1, − 4 , − 3 ) ,C ( 3,4 ,5 ) និង D (7, − 7, − 2 ) ។
     
១.គណនាផលគុណស�ែ AD. AB និង AD. AC រួចទញថ AD ⊥ BC ។
២.គណនា្រជ�ងទំងបីៃន្រត ABC ។

ុ Page 23
ក ២
៣.្រសយថាប ( ABC ) មានសមីក6x − 5 y + 2z − 8 =0។
៤.យក I ជាចំណុចកណ ា�ល BC  ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I រួច
សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( ID ) ។
៤.សរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ (Q ) ៃនអង�ត់ BC  ។
៥.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ជា្របសព�វវងប ( P ) និង (Q ) ។
លំហាត់ទ២៤
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្ពីរចំណុច
 
A ( −4 ,1,3 ) និង B ( 2,3, − 1) និងប�ង់ ( P ) : x + 2 y − 2z − 1 =0។
១.ចូរសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) ។
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M ជា្របសព�រវងបន ( AB ) និងប�ង់ ( P ) រួច
បង�ញថ M ជាចំណុចកណ ា�លៃនអង�  AB  ។
៣. H ជាចំេណាលែកងៃនចំណ B េលីប�ង់ ( P ) ។ សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម
ៃនបនា�ត ( BH ) រួចគណនាកូអរេដេនៃនចំណ H ។
៤. K ជាចំេណាលែកង A េលីបនា�ត ( BH ) ។ បង�ញ MH ជាបាតមធ
ៃន្រតីេក ABK រួចទញរកូអរេដេនៃនចំណុ K ។
៥. L ជាចំេណាលែកង A េលីប�ង់ ( P ) ។បង�ញ ALHK ជាចតុេកណែ
រួចទញរកកូអរេដេនៃនចំណុ L ។

ុ Page 24
ក ២
លំហាត់ទ២៥
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្បនា�ត់ពីរ
 
x= 2 + t
x +1 y + 3 z − 5 
( L1 ) : = = និង ( L2 ) :  y = 3
−1 −2 2 z =−1 − t , t ∈ y

១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្របស M រវងបនា�ត ( L1 ) និង ( L2 ) ។
២. A និង B ជាពីរចំណុចស�ិតនីេលីបនា� ( L2 ) េហីយមានអប់សុីសេរៀង
x a = −1 និង xb = 5 ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំ ច A និង B ។
៣. H និង K ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណុ A និង B េទេលីបនា� ( L1 )
េរៀងគា� ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំ H និង K ។

 
៤.គណនា AK និង HB រួចទញរក្របេភទៃនចតុេក AHBK ។
៥.គណនា AH និង HK រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃនចតុេ AHBK ។
លំហាត់ទ២៦
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច៖
 
 7
A (1,1,1) , B ( 2,3,3 ) ,C ( 6, − 1,5 ) និង D  6, − 4 ,  ។
 2
    
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , AC , AD , BC និង CD ។
   
២.បង�ញថ AD / / BC និង AB ⊥ AD រួចរក្របេភទៃនចតុេក ABCD ។
 
៣.គណនា AC.CD រួចទញរក្របេភទៃន្រតី ACD ។

ុ Page 25
ក ២
៤. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងចំណ C េលី  AD ។គណនាកូអរេដេន H ។
៥.គណនា AB , BC និង AD រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃនចតុេ ABCD ។
លំហាត់ទ២៧
 → → →
 
5 5
A ( 4 ,1,4 ) , B ( 3,5,5 ) ,C ( 3, − 1,2 ) និង D  ,1,  ។
2 2
   
១.គណនា AB . AD និង AD . DC រួចទញរ្របេភទៃនចតុេក ABCD ។
២.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AD ) និង ( BC ) ។
៣. M ជាចំណុចស�ិតេនេលីបនា ( AD ) េដយឹងថាចំណ
ដ M មានអប់សុ
xm = 1 ។ ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណ M ។
 
៤.គណនា MB.MC រួចទញរក្របេភទៃន្រតីេ MBC ។
៥.គណនា MB និង MC រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត MBC ។
លំហាត់ទ២៨
 → → →
ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្ែស�៊ ( S ) សមីក
 
x =−4 + 3t
2 2 2 
( x − 1) + ( y + 1) + ( z − 2 ) 9 និងបនា�ត ( L ) :  y =−7 + 4t
=
z = 2+t , t∈y

១.គណនាកូអេដេនៃនចំណុច្របស A និង B រវងបនា� ( L ) និងែស�៊ ( S ) ។
(េគដឹងថាចំណុ A មានអប់សុីសអវិជ�មា

ុ Page 26
ក ២
២.សរេសរសមីករប�ង ( P ) និង (Q ) ប៉ះេទនឹងែស� ( S ) េរៀងគា�្រត A និង B ។
៣.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( d ) ជា្របសព�រវងប ( P ) និង (Q ) ។
៤.សរេសរសមីករប�ង (π ) កត់តមចំណ A េហីយែកងនឹងបនា�ត ( d ) ។
៥.ចូរេផ��ងផា�ត់ B ∈ (π ) រួចសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( ∆ ) ែដលែកង
នឹងប�ង់ (π ) ្រតង់ B ។
លំហាត់ទ២៩
 → → →
 
x =−1 + 2t
2 2 2 
( x + 5 ) + ( y + 2 ) + ( z + 1) 36 និងបនា�ត ( L ) :  y= 3 + t
=
z =−3 + 2t , t∈y

១.គណនាកូអរេដេនៃនផ� I និងក r របស់ែស�៊ ( S ) ។
២.យក H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ I េលីបនា�ត ( L ) ។
គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H និងរង�ស IH រួចទញថាបនា ( L ) ប៉ះេទ
នឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុ H ។
៣. A និង B ជាចំណុចពីរស�ិតេនេលីបនា ( L ) េហីយមានអប់សុីសេរៀង
x a = −5 និង xb = 5 ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A និង B ។
៤.គណនា AB , IA និង IB រួចទញប��ក់្របេភទៃន្រតី IAB ។

 
៥.គណនាផលគុណវុិចទ័រ IA × IB រួចគណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត IAB ។
៦.សរេសរសមីករប�ង ( IAB ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IH )

ុ Page 27
ក ២
លំហាត់ទ៣០
េគឲ្យប�ង់ពីរ (α ) : x + 2 y + 2z − 11 =
0 , ( β ) : 2x − 2 y + z − 1 =0
និងបនា�ត់ ( ∆ ) : x =+
3 t , y =− 7 t ែដល t ∈ 
6 4t , z =−
១.គណនាកូអរេដេណចំណុច្របស A និង B រវងបនា�ត ( ∆ ) ជាមួយប�ង
(α ) និង ( β ) េរៀងគា�
២.យក C ជាចំណុចមានអប់ស x = 1 េហីយស�ិតេនក�ុងប�ង (α ) និង ( β ) ។
រកកូអរេដេនៃនចំណុច C រួចរ្រកបេភទៃ ∆ABC ។
៣.កំណត់សមីករែស�៊ (S ) មានផត
� េនេលីបនា�ត ( ∆ ) េហីយប៉ះរួមេទនឹងប�ង់
(α ) និង ( β ) ។
លំហាត់ទ៣១
→ → →
ក�ុងលំហ្របដប់េដយត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដ( o, i , j , k )
x +1 y − 3 z + 3
េគឲ្យប�ង ( p ) : x − 2 y + 2z − 6 =និងបន
0 ា�ត ( L ) : = = ។
−1 2 −2
១.ចូរបង�ញ ( L ) ⊥ ( p ) រួចគណនាកូអរេដេនចំណុច្រប M រវងបនា�
( L ) ជាមួយប�ង ( p ) ។
២.ត A , B ,C ជាចណុច្របសព�រវ ( p ) ជាមួយអ័ក( ox ),( oy ),( oz ) េរៀងគា�

 
ចូរគណនា AB × AC រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC ។
៣.គណនាកូអរេដេនចំណ D េដយដឹង ABCD ជា្របេលឡូ្រ

ុ Page 28
ក ២
លំហាត់ទ៣២
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្យវុិចទ័រពី
 
→ → → → → → →
u 2 i − j និង v =2 i − 2 j − k ។
=
   
១.គណនាn= u × v និង |n| ។

២.កំណត់សមីករប�ង់ ( p ) កត់តមចំណ A( −1, 2, − 3) េហីយែកងនឹងn ។
៣.កំណត់សមីករែស� ( S ) មានផ�ិ O េហីយប៉ះនឹងប�ង់ ( p ) ។
លំហាត់ទ៣៣
→ → →
ក�ុងត្រម�អរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិជ� ( o, i , j , k ) េគឲ្បួនចំណុច
A(1,2,3); B(2,3, − 6); C( −2,1, − 2) និង D(0 ,4 ,0) ។

→ →
១.ចូរគណនាផលគុណវុិចទរ័ BC × BD រួចទញថាបីចំណុ B ,C , D
មិនរត់្រតង់គា�
គណនាៃផ�្រកលៃន្រតី BCD រួចកំណត់សមីករប�ង់ ( BCD ) ។
២.គណនាមាឌេត្រត ABCD រួចទញរកចមា�យ A េទប�ង ( BCD ) ។
៣. H ជាចំេណាលែកងៃ A េលីប�ង់បា ( BCD ) ។
កំណត់សមីករបនា� ( AH ) រួចរកកូអរេដេន H ។
លំហាត់ទ៣៤
→ → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូណ មា៉ល់មានទិ សេដវិ ( o, i , j , k ) មួយេគឲ្យម
ចំណុច A(0 ,2,1) , B( 2,1, − 1) , C( −4 ,5,3) និង D(4,6,3) ។

ុ Page 29
ក ២
→ → →

១.ចូរ្រសយ AB× AC =
AD រួចគណនាៃផ�្រកឡា ∆ABC ។
២.កំណត់សមីករប�ង់ ( ABC ) ។
→ → →
៣.គណន ( AB× AC ). AD រួចទញរកមាឌៃនេត្រត ABCD ។
៤.ទញរកចមា�យពីចំណុ D េទប�ង់ ( ABC ) ។
លំហាត់ទ៣៥
  
(
ក�ុងតំរុយអរតូណរមា៉ល់ែដលមានទិសេដវិជ� 0, i , j , k េគឲ្ចំណុច )
A ( 0,0,2 ) , B ( 2,0,1) , C ( 2,2,3 ) និង D ( 0,2,4 ) ។
១.បង�ញថាចតុេក ABCD ជា្របេលឡូ្រ

→ →
២.គណនាផលគុណវុិចទរ័ AB× AD រួចគណនា្រកឡាៃផ�្របេលឡូ ABCD
៣.សរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីកបា៉រ ៉ែម៉្រតបនា ( L ) ែកងេទនឹងប�ង់
( ABC ) ្រតង D ។
→
1  → → 
៤.កំណត់កូអរេដេនៃនចំនុច E េបីេគដង
ឹ ថា
= AE  AB× AD  ។
2 
៥.គណនាមាឌរបស់រ៉មីែដលមានកំពស  AE  និងបាតជាចតុេក
ABCD ។
លំហាត់ទ៣៦
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូណមា៉ល ( o, i , j , k ) េគមានបួនចំណុ៖
A(4 ,0 ,0) B(0 , − 2,0) , C(0 ,0 ,2) និង D(4 ,2,2) ។
១.បង�ញថាចតុេក ABCD ជា្របេលឡូ្រក

ុ Page 30
ក ២
២.ចូរកំណត់សមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនបន ( BC ) និងសមីករៃនប�ង់កត់ត
ចំណុច A , B និង C ។
៣.យក H ជាចំេណាលែកងៃ A េលីបនា�ត់ ( BC ) ។ រកកូអរេដេនៃនចំណុ
H រួចគណនា AH និងៃផ�្រកល្របេលឡូ្ ABCD ។
៤.េគមានចំណុច S (1,6 , − 6) ។ បងញថាបនា�ត (SA ) ែកងនឹងប�ង់ ( ABCD )
រួចគណនាមាឌៃនពីរ៉ម SABCD ។
លំហាត់ទ៣៧
→ → →
ម ទិ សេដវ ( o, i , j , k ) េគឲ្យប�ង
( P ) : x + 2 y + 2z − 4 =0 ។ តង A , B និង C ជាចំណុច្របសព�រវងប ( P )
ជាមួយអក្( ox ) , ( oy ) និង ( oz ) េរៀងគា�
១.ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A, B និង C រួចសង់ចំណុចេនះ។

→ →
២.គណនាផលគុណវុិចទ័ AB× AC រួចរកៃផ�្រកឡា ∆ ABC ។
→ → →
៣.គណនាផលគុណស� ( AB× AC ) ⋅ AO ។ទញរកមាឌចតុម OABC
៤.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) ចរឹកេ្រកចតុ OABC រួចប��ក់
កូអរេដេនផ�ិត និងកំរបស់ែស ( S ) ផង។
លំហាត់ទ៣៨
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូណមា៉មានទិសេដវិជ�ម ( o, i , j , k ) េគមានចំណុច
A(1,2,3) និងប�ង់ (α ) : x + 2 y − 2z − 8 =0 ។

ុ Page 31
ក ២
១.កំណត់សមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនបន ( ∆ ) គូសេចញពីចំណុច A េហីយែកង
នឹងប�ង់ ( β ) ្រតង់ចំណុច H ។
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H និងចំណុច A ' ឆ�ុះគា�នឹ A េធៀបនឹង (α ) ។
៣.កំណត់សមីករប�ង់ ( β ) កត់តមចំណុ A ' េហីយ្រសបនឹប�ង់ (α ) ។
លំហាត់ទ៣៩
  
( )
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិ សេដវ o, i , j , k េគឲ្យពីរចំណុច A (1, − 2 ,2 )
និង B ( 2,2,1) ។
   
១.គណនា OA . OB ,|OA | និង|OB |រួចរក្របេភទៃន្រតីេOAB
និងគណនាៃផ�្រ ∆ ABC ។
២.ចូររកកូអរេដេនៃនចំណុC ជាកំពូលៃនក OACB ។

 
៣.គណនាផលគុណវុិចទ័CA × CB រួចគណនាៃផ�្រ ∆ CAB
៤.ចូរសរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីករ� ឆុះៃនបនា� ( AB ) ។
៥.េគឲ្យចំណុ S ( −1,5,1) ។គណនាមាឌេត្រតSABC ។
លំហាត់ទ៤០
 → → →

ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគមានចំណុ
 
A(1,1, − 1) , B(4 , − 1, − 3) , C( −2,5,2) និង D(3,2,7) ។
 
១.គណនាផលគុណវុិចទ័ AB × AC រួចទញថាបីចំណ A, B, C មិនរត់្រតង់គា
២.គណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC ។
៣.សរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) គូសេចញពី D

ុ Page 32
ក ២
េហីយែកងនិងប�ង់ ( ABC ) ។
៤.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H ជា្របសព�រវងបន ( L ) និងប�ង់ ( ABC ) ។
៥.កំណត់មាឌេត្រតែ ABCD រួចទញរកចមា�យពីចំណ D េទប�ង ( ABC ) ។
លំហាត់ទ៤១
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិជ(o, i , j , k )
េគឲ្យប�ង ( P ) : x + 2 y − 2 z + 1 =និងចំ
0 ណុច A(2, 4,1) និង B (−2,8,3) ។
( Q ) ជាប�ង់កត់តមពីរចំ Aនិង B េហីយែកងនិងប�ង់ ( P ) ។ ( L ) ជាបនា�ត់្រប
រវងប�ង ( P ) និងប�ង់ ( Q ) ។
១.ចូររកសមីករប�ង ( Q ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ។
២. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងចំ ច Aេលីបនា�ត ( L ) េហីយ A ' ជាចំណុចឆ�ុះគា�
Aេធៀបនិងបនា�ត ( L ) ។គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H និង A ' ។
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុ M ស�ិតេនេលីបនា� ( L ) េដយដឹងផលបូក AM + BM

មានតៃម�អប្បបរម
លំហាត់ទ៤២
េគឲ្យប�ង ( p ) : x + 2 y − 2 z + 1 =និងចំ
0 ណុចពីរ A ( 2, 4,1) និង B ( 6,0, −1)
ចូររកកូអរេដេនៃនចំណុ M ស�ិតេនក�ុងប�ង ( p ) េដយដឹង MA + MB
មានតៃមអប្បរមា

ុ Page 33
ក ២
លំហាត់ទ៤៣
→ → →
ម ទិ សេដវិជ ( o, i , j , k ) េគឲ្យបួចំណុច
A(2,4 , − 5) , B(6 , − 4 ,3) , C( −1,1,7) និង D( −4 ,7 ,1) ។
   
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , BC , CD និង AD រួចគណន
រង�ស់ៃន្រជ�ងៃនចតុេ ABCD ។
   
២.ចូរបង�ញថ AB ⊥ AD និង AB / / CD រួចទញរក្របេ
ៃនចតុេក ABCD និងគណនាៃផ�្រកឡារបស
៣.ត E ជា្របសព�រវងបន ( AD ) និង ( BC ) ។ គណន EC និង ED ។
 
៤.គណនា AB × AC រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC និង ACD ។
៥.រកសមីករៃនប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AD ) និង ( BC ) ។
លំហាត់ទ៤៤
 → → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា  o, i , j , k  េគឲ្យបនា�ត់និងែសមានសមីក
 
x −1 y − 4 z − 3
(L) : = = និង (S ) : ( x − 1)2 + ( y + 1)2 + ( z − 2)2 =
9
−2 3 2
ចូរបង�ញថាបនា ( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ (S ) ្រតង់ចណុច A មួយរួចគណនាកូអរេដ
ៃនចំណុចប៉ះ A ខងេលី
លំហាត់ទ៤៥
េគឲ្យគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1 ។លំហមានទិសេដ

→ 
→ 
→
ត្រម�យអរតូនរមា៉មានទិសេដវិមាន ( A, AB , AD, AE ) េគតង

→ 1 → → 1 → 
→ 2 →
I , J , K ជបីចំណុចេផ��ងផ
= ា�ត AI =AE , BK BC និង CJ = CG ។
3 3 3
១.កំណត់កូអរេដេនៃនចំណុ I , J , K ។

→ 
→
២.គណនាផលគុណស� KI . KJ រួចទញរក្របទៃន្រតីេក IJK ។

ុ Page 34
ក ២

→ 
→
៣.គណនាផលគុណវុិចទ័ KI × KJ រួចគណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត IJK ។

→ 
→
៤. L ជាចំណុចមួយៃ [GH ] ែដលផលគុណស�ែ LI . LJ អប្បរមា
ចូរកំណត់កូអរេដេនៃនចំណុ L ។
៥.ចូរ្រសយថាបួនចំណ I , J , K , L ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
លំហាត់ទ៤៦
េគឲ្យគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1cm ។ K , L និង M ជាចំណុ
កណា�លេរៀងគា�ៃ [ EF ],[CD] និង [ DH ] ។


→ 
→
១)គណនាផលគុណស�ែ MK ⋅ ML រួចទញរកេឈ�ះៃ ∆ KLM
២) P ជាចំណុចមួយៃន [ EH ] េហីយេគតង ∠KPL =

ϕ ។
π
ចូរ្រសយប��ក់ថា្រគប់ទីត P ែ្រប្រប�លក� [ EH ] េគមា ϕ ≤ ។
2
π
េតីេពលណាេទីបេគបា ϕ = ។
2
លំហាត់ទ៤៧
េគឲ្យគូ ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1 ។លំហមានទិសេដតមត្


→ 
→ 
→
អរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិជ ( A, AB , AD, AE ) យក I , J , K និង L ជាចំណុ
កណា�លេរៀងគ ៃន [ EF ] , [ BC ] , [ DH ] និង [ BF ] ។
១.ចូរ្រសយបំ�ឺ
ភ IJK ជា្រតីេកណសមង

→ 
→ 3 →
២.ចូរ្រសយប��ក់ IJ × IK =AG រួចគណនាៃផ�្រកឡ ∆ IJK ។
4
៣.ចូរ្រសយប��ក់ថាបន ( IJ ) និង ( KL ) អរតូកូណាល់គា

ុ Page 35
ក ២
៤.គណនារង�ស់មុ ∠ ILJ ។

→ 
→ 
→ 
→
៥.គណនាផលគុណស� IL . IK និង JL . JK រួចទញរក្របេភទៃន្រតី
ILK និង្រតីេក JLK ។


→ 
→ 
→
៦.គណន ( IJ × IK ). IL រួចទញចំណុច I , J , K , L ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
លំហាត់ទ៤៨
គូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុង1

េស ។លំហមានទិសេដតមត្
→ → →
អរតូនរមា៉លមានទិសេដវិជ�ម( A, AB , AD, AE ) េគតង I , J , K
1 → → 1 →

→ →
2 →
ជបីចំណុចេផ��=
ងផា�ត AI =AE , BK BC និង CJ = CG ។
3 3 3
→ →
២.គណនាផលគុណស� KI . KJ រួចទញរក្របេភទៃន្រតី IJK
→ →
៣.គណនាផលគុណវុិចទ័ KI × KJ រួចគណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត IJK
→ →
៤. L ជាចំណុចមួយៃ GH ែដលផលគុណស�ែ LI . LJ អប្បបរម
លំហាត់ទ៤៩
េគឲ្យគូប ABCD EFGH មាន្រទនុងេស�ីនឹ1cm ។ I ជាចំណុចកណ ា
ៃន្រទនុង EH  , K ជាផ�ិតកេ CDHG េហីយ M និង N ជាចំណុចពី

ុ Page 36
ក ២
   

ៃន្រទនុ BC  និង BF  េរៀងគា�េដយដថ MI ⋅ MK និង NI ⋅ NK
មានតៃម�អប្បបរមា ។ េតីបួនចំណ I , K , M , N ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួ
ឬេទ?េបីសិនជាវមិនស�ិតក�ុងប�ង់ែតមួយេទចូរគណនាមាឌេត្រតែអ៊តែដល
ល I, K , M , N ។
លំហាត់ទ៥០
េគឲ្យគូប ABCD មួយមាន្រទនុងេស�1cm ។ I ជាចំណុចក ណ ា EF 
 3 
J ∈ BC  ែដល IJ ⊥ IH េហីយ K ∈ CD  ែដល CK = CD ។
8
១.ចូរ្រសយប��ក់ថាបួនចំណ H , I , J , K ស�ិតក�ុ ងប�ង់ែតមួយ។
 
២.រកទីតំងៃនចំណុ P ∈ DH េដយឹង
ដ PI .PJ មានតៃម�តូចបំផុត
លំហាត់ទ៥១
េគឲ្យគូ ABCDEFGH មួយមាន្រទងេស�ី1cm ។ I ជាចំណុចកណ ា
ៃន្រទនុង BF  េហីយ K ∈ BC  និង J ∈ DH  េដយឹងថា ដ
 3   3 
BK = BC និង DJ = DH ។
4 4
១.ចូររក្របេភទៃន្រតីេ IJK ។
   
២. P និងQ ជាពីរចំណុចស�ិតេល IJ េដយដឹង PF .PH និង QE.QG
មានតៃម�អប្បបរមា ។ ចូរ្រ P ≡ Q ។
លំហាត់ទ៥២
េគឲ្យគូ ABCDEFGH មួយមាន្រទនុង1
េស cm ។ M ជាចំណុចកណ ា
 1 
ៃន្រទនុង BF  ។ P ∈ CD  ែដល CP = CD និង Q ∈ DH  ែដល
4
 3 
DQ = DH ។
8

ុ Page 37
ក ២
១.ចូរ្រសយ MPE និង MPQ សុទ�ែតជា្រតីេកណែក
២.ចូរ្រសយថាបួនចំណ M , P ,Q , E ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
៣.កំណត់្របេភទៃចតុេក MPQE ។
៤.តS ជា្របសព�រវងបន( MP ) និង( EQ ) េហីយយក ∠ESM =

ϕ។
ចូរគណនាតៃម� tan ϕ ។
លំហាត់ទ៥៣
េគឲ្យគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស�1cm ។ M , N , P និង Q

 2   1   1 
ជាបួនចំណុចេផ��ងផា�ត
= BM MF
= , BN = BC , DP DH
3 3 3
 1 
និង EQ = EH ។
3
១.ចូរ្រសយថាបួនចំណ M , N , P និង Q មិនស�ិតក�ុ ងប�ង់ែតមួយ ។
២.រក្របេភទៃន្រតីេក MNP និង MQP ។
៣.េគតង I ជាចំណុច្របសព�រវងប ( MPQ ) និងបនា�ត ( BC ) េហីយ J
ជាចំណុច្របសព�រ ( MNP ) និងបនា�ត ( EH ) ។
រក្របេភទៃន្រតីេក MIP និង ្រតីេក MJP ។
លំហាត់ទ៥៤
េគឲ្យគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុ1cm ។ K ជាផ�ិតក AEFB
េហីយ L ជាចំណុចកណ�ល BC  ។
១.ចូររក្របេភទៃន្រតីេ HKL ។

ុ Page 38
ក ២
 
២. M ∈ HD  ែដល MK .ML មានតៃម�អប្បបរមាេ P ∈ BF  ែដល
 
BP = DM ។ ចូរ្រសយថាបួនចំ P , K , M , L ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
លំហាត់ទ៥៥
េគឲ្យគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុង1

េស ។លំហមានទិសេដ
→ → →
ត្រម�យអរតូនរមា៉មានទិសេដវិជ�ម( A, AB , AD, AE ) េគតង I , J , K
1 → → 1 →

→ →
2 →
ជបីចំណុចេផ��=
ងផា�ត AI =AE , BK BC និង CJ = CG ។
3 3 3
→ →
២.គណនាផលគុណស� KI . KJ រួចទញរក្របេភទៃន្រតី IJK ។
→ →
→ →
លំហាត់ទ៥៦
េគឲ្យគូ ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1។លំហមានទិសេដតមត្


→ 
→ 
→
អរតូនរមា៉លមានទិសេដវិជ�ម ( A, AB , AD, AE ) េគយក I ជាចំណុចកណ ា

→ 1 →
ៃន [ AB ] េហីយ J ជាចណុចេផ��ងផា�ត EJ = EH ។
4

→ 
→
១.គណនាផលគុណស� IC . IJ រួចទញរក្របេភទៃន្រតី CIJ ។

ុ Page 39
ក ២

→ 
→
២. K ជាចំណុចមួយៃ [ DH ] ែដលផលគុណស�ែ KI . KJ អប្បរមា
ចូរកំណត់កូអរេដេនៃនចំណុ K ។
៣.ចូរ្រសយថាបួនចំណ C , I , J , K បេង�ីតបានជាេត្រតែអ៊តមួយរួ
មាឌៃនេត្រតែអ៊តេន
លំហាត់ទ៥៧

េស ។ក�ុងលំហមានទិសេដ
→ → →
ត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ( A, AB , AD, AE ) េគយក I ជាចំណុ
កណា�ៃ BC  និង K ជាផ�ិតក AEFB ។

→ →
១.គណនាផលគុណស� KI ⋅ KH រួចទញ IKH ជា្រតីេកណែ
→ →
3 →
២.្រស KI × KH = AF រួចទញរកៃផ�្រកឡ ∆ IKH ។
4
៣.គណនាមាឌៃនេត្រត AKIH រួចទញរកចមា�យ A េទបង់ ( IKH ) ។
លំហាត់ទ៥៨

េស ។ លំហមានទិសេដ
→ → →
ត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ ( A, AB , AD, AE ) យក I , J , K
និង L ជាចំណុចកណ ា�លេរៀង ៃន EF  , BC ,DH  និង BF  ។
១.ចូរ្រសយបំភ�ឺ IJK ជា្រតីេកណសមង
3 →
→ →
២.ចូរ្រសយប��ក់ IJ × IK = AG រួចគណនាៃផ�្រកឡ ∆ IJK ។
4

ុ Page 40
ក ២
៤.គណនារង�ស់មុ ∠ ILJ ។
→ → → →
៥.គណនាផលគុណស� IL . IK និង JL . JK រួចទញរក្របេភទ
្រតីេក ILK និង្រតីេក JLK ។

→ → →
៦.គណន( IJ × IK ). IL រួចទញ I , J , K , L ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
លំហាត់ទ៥៩
េគេអយគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1។លំហមានទិសេដ

 
→ 
→ 
→ 
ត្រម�អរតូណរមា ល់មានទិសេដវិជ�ម  A, AB , AD, AE  េគយក I ជាចណុច
 
កណា�លៃនអង�ត់ [ EF ] និង K ជាផ�ិតក ADHE ។

→ 
→ 
→
១. ចូរេផ��ងផា�ត់ថ BK
= IG × IA រួចគណនា្រកឡាៃផ�្រតី IGA ។
២. គណនាមាឌេត្រត ABIG រួចទញរចមា�ពី B េទប�ង ( AIG ) ។
លំហាត់ទ៦០
 → → →
ម ទិ សេដ វ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច ៖
 
A ( −3,3,7 ) , B ( 3,6 ,1) ,C (1,2, − 3 ) និង D ( −5, − 1,3 ) ។
១.ចូរ្រសយប��ក ABCD ជាចតុេកណែក

 
២.គណនាផលគុណវុិចទ័រ DA × DC រួចសរេសរសមីករប�ង ( DAC ) ។
៣.សរេសរសមីករបា៉រ៉្រតៃនបនា� ( ∆ ) និង ( ∆ ' ) ែដលែកងនឹងប�ង់ ( DAC )

ុ Page 41
ក ២
េរៀងគា�្រតងC និង D ។
៤.ចំណុច M ∈ ( ∆ ) មានអប់សុ xm = 9 និងចំណុច N ∈ ( ∆ ' ) មានអប់សុ
x n = −7 ។ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណ M និង N រួចសរេសរសមីក
បា៉រ ៉ែម៉្រតៃនបន ( MN ) ។
៥.រកកូអរេដេៃនចំណុច P ជា្របសព�រវងបន ( MN ) និងប�ង់ ( DAC ) ។
៦.ចូរ្រសយប��ក់ថាបន ( BM ) អរតូកូណាល់នឹងប�ង ( BAN ) េហីយបនា�ត
( AN ) អរតូកូណាល់នឹងប�ង ( ABM ) ។ទញឲ្យបានថាមុខខងទំ

េត្រតែអ ABMN សុទ�ែតជា្រតីេកណែ
៧.យក I ជាចំណុចកណ ា�ល MN  ។ចូរ្រស I ជាផ�ិតៃនែស� ( S ) ចរឹ
េ្រកេត្រត ABMN រួចសរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) ។
www.mathtoday.wordpress.com

ុ Page 42
ក ២
ជំព ូកទ�០៣
ែផ�កដំេណះ្រសយលំហត់េ្រ ជ
លំហាត់ទ០១
 → → →
 
A (1, − 2,1) , B ( −1,0 ,2 ) ,C ( 3,4 ,4 ) និង D ( 5,2,5 ) ។

     
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , AC , AD , BC ,CD និង DB ។
២.គណនារង�ស់្រទនង
ុ ទំងអស់របស់េត្រត ABCD ។
     
៣.គណនាផលគុណស�ែ AB.CD , AC.DB និង AD.BC ។
     
៤.ចូរេផ��ងផា�ត់ AB.CD + AC.DB + AD.BC = 0។
    
៥.រកកូអរេដេនៃនចំណុG ែដល GA + GB + GC + GD = O ។
ដំេណាះ្រ
     

១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , AC , AD , BC ,CD និង DB ៖
េគមា A (1, − 2,1) , B ( −1,0,2 ) ,C ( 3,4 ,4 ) និង D ( 5,2,5 )

   
េយីងបាន AB = ( −2,2,1) , AC = ( 2,6,3 ) , AD = ( 4 ,4 ,4 ) , BC = ( 4 ,4 ,2 )
 
CD= ( 2, − 2,1) និង DB =( −6, − 2, − 3 ) ។

ុ Page 43
ក ២
២.គណនារង�ស់្រទនុងទាំងអស់របស់េត្រ ABCD ៖

េយីងបាន AB = | AB |= 4 + 4 +1= 9= 3

AC = | AC | = 4 + 36 + 9 = 49 = 7

AD = | AD|= 16 + 16 + 16 = 4 3

BC= |BC=| 16 + 16 + 4= 36= 6

CD = |CD|= 4 + 4 + 1 = 9 = 3

DB= |DB=| 36 + 4 + 9= 49= 7
ដូចេនះ=
AB 3,=
AC 7,=
AD 4 3=
, BC 6,= DB 7 (ឯកត្របែវង
CD 3,=
     
៣.គណនាផលគុណស�ែ AB.CD , AC.DB និង AD.BC ៖
   
េយីងមា AB = ( −2,2,1) , AC = ( 2,6,3 ) , AD = ( 4 ,4 ,4 ) , BC = ( 4 ,4 ,2 )
 
CD = ( 2, − 2,1) និង DB =( −6, − 2, − 3 )
 
េយីងបាន AB.CD = ( −2 )( 2 ) + ( 2 )( −2 ) + (1)(1) =−7
 
AC.DB = ( 2 )( −6 ) + ( 6 )( −2 ) + (3 )( −3 ) =−33
 
AD.BC = ( 4 )( 4 ) + ( 4 )( 4 ) + ( 4 )( 2 ) = 40
     
ដូចេនះ AB.CD = −7, AC.DB = −33 និង AD.BC = 40 ។
     
៤.េផ��ងផា�ត់ AB.CD + AC.DB + AD.BC = 0៖
     
េគមា AB.CD = −7, AC.DB = −33 និង AD.BC = 40
     
េយីងបា AB.CD + AC.DB + AD.BC =−7 − 33 + 40 =0 ពិត
     
ដូចេនះ AB.CD + AC.DB + AD.BC = 0។

ុ Page 44
ក ២
    

៥.រកកូអរេដេនៃនចំណ ុG ែដល GA + GB + GC + GD = O ៖
តង G ( xG , yG , zG ) េដយេគម A (1, − 2,1) , B ( −1,0 ,2 ) ,C ( 3,4 ,4 )
និង D ( 5,2,5 ) េនាះេគបា


GA = (1 − xG , −2 − yG ,1 − zG )
 
GB = ( −1 − xG , − yG ,2 − zG )
 
GC = (3 − xG ,4 − yG ,4 − zG )
 
GD = (5 − xG ,2 − yG ,5 − zG )
េធ�ីផលបូកវុិចទ័រទំងបួនខងេលីេនះេគបា
   
GA + GB + GC + GD =( 8 − 4 xG ,4 − 4 yG ,12 − 4 zG )
8 − 4 xG =0  xG = 2
      
េដGA + GB + GC + GD = O សមមូល 4 − 4 yG =0 ឬ  yG = 1
12 − 4 z = 0 z = 3
 G  G
ដូចេនះ G ( 2,1,3 ) ។

ុ Page 45
ក ២
លំហាត់ទ០២
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច ៖
 
A (1,4 , − 5 ) , B ( −1,6, − 4 ) ,C ( 3, − 2,4 ) និង D ( 5, − 4 ,3 ) ។

 
១.គណនា AD និង BC រួចទញថាចតុេ ABCD ជា្របេលឡូ្រ
២.គណនារង�ស់្រជ�ងនិងអង�ត់្រទ�ងរបស់្របេល ABCD ។
 
៣.គណនាផលគុណស�ែ AC.DB ។
 1 
៤. I ជាចំណុចកណ ា�ល  AD  េហីយ K ∈ BC  ែដល BK = BC ។
4
គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I និង K រួចគណនារង� IK ។

   
៥.គណនាផលគុណស�ែ IB.IC និង KA.KD ។
 
១.គណនា AD និង BC រួចទាញថចតុេ ABCD ជា្រ�េលឡូ្ ៖
A (1,4 , − 5 ) , B ( −1,6, − 4 ) ,C ( 3, − 2,4 ) និង D ( 5, − 4 ,3 )
B K C
A I D

ុ Page 46
ក ២
  

េយីងបាន AD = OD − OA = ( 5, − 4 ,3 ) − (1,4 , − 5 ) = ( 4 , − 8 ,8 )
  
េហីយ BC= OC − OB= (3, − 2,4 ) − ( −1,6 , − 4 )= ( 4 , − 8 ,8 )
 
ដូចេនះ AD= ( 4 , − 8,8 ) និង BC= ( 4 , − 8 ,8 ) ។
 
េដយ AD = BC ដូចេនះចតុេក ABCD ជា្របេលឡូ្រ
២.គណនារង�ស់្រជ�ងនិងអង�ត់្រទ�ងរបស់្រ�េល ABCD ៖
េយីងមា A (1,4 , − 5 ) , B ( −1,6, − 4 ) ,C ( 3, − 2,4 ) និង D ( 5, − 4 ,3 )
2 2 2
េយីងបា AB = ( −1 − 1) + ( 6 − 4 ) + ( −4 + 5 ) = 4 + 4 +1 = 9= 3
2 2 2
AD
= (5 − 1) + ( −4 − 4 ) + (3 + 5 )= 16 + 64 + 64= 144= 12
2 2 2
AC= (3 − 1) + ( −2 − 4 ) + ( 4 + 5) = 4 + 36 + 81= 121= 11
2 2 2
BD
= (5 + 1) + ( −4 − 6 ) + ( 3 + 4 )= 36 + 100 + 49
= 185
ដូចេនះ AB = 3 , AD
= DC = 12 , AC
= BC = 11 , BD
= 185 ។
 
៣.គណនាផលគុណស� AC.DB ៖
 
េយីងមាន AC = ( 2, − 6,9 ) , DB = ( −6 , 10 , − 7 )
 
េយីងបា AC.DB =( 2 )( −6 ) + ( −6 )(10 ) + ( 9 )( −7 ) =−12 − 60 − 63 =−135
 
ដូចេនះ AC.DB = −135 ។

ុ Page 47
ក ២
៤.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I និង K រួចគណនារង� IK
េគមា A (1,4 , − 5 ) , B ( −1,6, − 4 ) ,C ( 3, − 2,4 ) និង D ( 5, − 4 ,3 )
 1 + 5 4 − 4 −5 + 3 
េដយ I ជាចំណុចកណ ា�លៃ  AD  េនាះ I  , ,
 2 2 2 
ដូចេនះ I ( 3,0 , − 1) ។
 
ត K ( x k , yk , zk ) េនាះ BK =( x k + 1, yk − 6, zk + 4 ) និង BC= ( 4, −8,8 )
x k + 1 =1 x k = 0
 1   
េដយ BK = BC សមមូល  yk − 6 =−2 ឬ  yk = 4
4 z + 4 = z = −2
 k 2  k
ដូចេនះ K ( 0,4 , − 2 ) ។
2 2 2
េហីយ IK
= ( 0 − 3 ) + ( 4 − 0 ) + ( −2 + 1)= 26 (ឯកត្របែវង
   
៥.គណនាផលគុណស�ែ IB.IC និង KA.KD ៖
េយីងមា A (1,4 , − 5 ) , B ( −1,6, − 4 ) ,C ( 3, − 2,4 ) និង D ( 5, − 4 ,3 )
េហីយ I ( 3,0 , − 1) និង K ( 0,4 , − 2 ) េនាះេគបាន

   
IB =( −4 ,6, − 3 ) , IC =( 0, − 2,5 ) , KA = (1,0, − 3 ) , KD = (5, − 8,5 )
   
េយីងបាន IB.IC =− −27 និង KA.KD =5 + 0 − 15 =−10
0 12 − 15 =
   
ដូចេនះ IB.IC = −27 និង KA.KD = −10 ។

ុ Page 48
ក ២
លំហាត់ទ០៣
 → → →
 
A ( 2, − 3,1) , B ( 3,5,5 ) , C ( 6 , − 7 ,8 ) និង D (10 , − 2, − 3 ) ។

   
១.គណន AB . AC ,| AB |និង| AC | រួចទញរក្របេភទៃន្រតី ABC ។
     
២.គណនា DA. AB និង DA. AC រួចទញថ DA ⊥ BC ។
៣.្រស BCD ជា្រតីេកណសម័ង

   
៤.រកកូអរេដេនៃនចំណុ E េដយឹង
ដ AE = AB + AC + AD ។
៥.ចូរ្រសយ ( AE ) ⊥ ( BCD ) ។
   
១.គណន AB . AC ,| AB |និង| AC | រួចទញរក្របេភទៃន្រតី ABC ៖
េគមាន A ( 2, − 3,1) , B ( 3,5,5 ) , C ( 6, − 7,8 ) និង D (10 , − 2, − 3 )

 
េគបាន AB = (1,8 ,4 ) និង AC= ( 4 , − 4 ,7 )
 
េយីងបាន AB. AC = (1)( 4 ) + ( 8 )( −4 ) + ( 4 )(7 ) = 4 − 32 + 28 = 0 ។
 
េហីយ | AB | = 1 + 64 + 16 = 81 = 9 និង| AC |= 16 + 16 + 49 = 9 ។
   
ដូចេនះ =AB. AC 0= ,| AB | 9= , | AC | 9 ។
   
េដ AB. AC = 0 ⇔ AB ⊥ AC និង AB = AC = 9 េនា ABC ជា្រតីេ
ែកងសមបាតកំពូល A ។

ុ Page 49
ក ២
     

២.គណនា DA. AB និង DA. AC រួចទាញថ DA ⊥ BC ៖
េគមា A ( 2, − 3,1) , B ( 3,5,5 ) , C ( 6, − 7,8 ) និង D (10 , − 2, − 3 )

  
េនាះ DA =( −8, − 1,4 ) , AB =(1,8 ,4 ) និង AC= ( 4 , − 4 ,7 )
   
េយីងបា DA. AB =−8 − 8 + 16 =0 និង DA. AC =4 − 32 + 28 =0
   
ដូចេនះ DA. AB = 0 និង DA. AC = 0 ។
       
េដយ DA. AB =⇔ 0 DA ⊥ AB និង DA. AC =⇔ 0 DA ⊥ AC
   
េគទញ DA ⊥ ( ABC ) េដយ BC ⊂ ( ABC ) េនាះេគទ DA ⊥ BC ។
៣.្រស BCD ជា្តីេកណស

រ ម័
2 2 2
េគមាន BC = ( 6 − 3 ) + ( −7 − 5 ) + ( 8 − 5 ) = 9 + 144 + 9 = 9 2
2 2 2
BD
= (10 − 3 ) + ( −2 − 5 ) + ( −3 − 5 )= 49 + 49 + 64
= 9 2
2 2 2
CD
= (10 − 6 ) + ( −2 + 7 ) + ( −3 − 8 )= 16 + 25 + 121
= 9 2
េដយ BC
= BD = 9 2 េនា BCD ជា្រតីេកណសម័
= CD
   
៤.រកកូអរេដេនៃនចំណុ E េដយដឹង AE = AB + AC + AD ៖
ត E ( x E , yE , zE ) េដ A ( 2, − 3,1) , B ( 3,5,5 ) , C ( 6, − 7,8 ) និង

 
D (10 , − 2, − 3 ) េនាះ AE =( x E − 2, yE + 3, zE − 1) , AB =(1,8 ,4 )
 
AC = ( 4 , − 4 ,7 ) , AD = ( 8 ,1, − 4 ) ។

ុ Page 50
ក ២
      

េគបាន AB + AC + AD = (13,5,7 ) េដ AE = AB + AC + AD
x E − 2 =
13 x E = 15
 
េគទញបា  yE + 3 =5 សមមូល  yE = 2
z − 1 = 7 z = 8
 E  E
ដូចេនះ E (15,2,8 ) ។
៥.្រសយ ( AE ) ⊥ ( BCD ) ៖
មា E (15,2,8 ) , A ( 2, − 3,1) , B ( 3,5,5 ) , C ( 6, − 7,8 ) និង D (10 , − 2, − 3 )

  
េនាះ AE = (13,5,7 ) , BC = ( 3, − 12,3 ) , BD = (7, − 7, − 8 )
   
េគមាន AE . BC =39 − 60 + 21 =0 ⇔ AE ⊥ BC
   
េហីយ AE . BD =91 − 35 − 56 =0 ⇔ AE ⊥ BD
    
េដយ AE ⊥ BC និង AE ⊥ BD េនាះ AE ⊥ ( BCD ) ។
ដូចេនះ ( AE ) ⊥ ( BCD ) ។

ុ Page 51
ក ២
លំហាត់ទ០៤
 → → →
ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្្រតីេក ABC
 
មានកំពូល A ( −2,3, − 4 ) , B ( 4 ,9, − 1) និង C ( 2, − 5,4 ) ។
១.គណនា AB , AC និង BC រួចបង�ញ ABC ជា្រតីេកណែកង្ A ។
២.សរេសរសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) , ( AC ) និង ( BC ) ។

   
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុច I េដយដឹង BC.IA + AC.IB + AB.IC =O ។
BC. AC. AB ។
៤.ចូរេផ��ងផា�ត់ថ BC.IA 2 + AC.IB 2 + AB.IC 2 =
៥.សរេសរសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) ។
ដំេណា្រស
១.គណនា AB , AC និង BC រួចបង�ញ ABC ជា្តីេកណែក

រ ង ្A ៖
A ( −2,3, − 4 ) , B ( 4 ,9, − 1) និង C ( 2, − 5,4 )

2 2 2
េយីងបាន AB
= ( 4 + 2 ) + ( 9 − 3 ) + ( −1 + 4 )= 36 + 36 + =
9 9
2 2 2
AC
= ( 2 + 2 ) + ( −5 − 3 ) + ( 4 + 4 )= 16 + 64 + 64
= 12
2 2 2
BC = ( 2 − 4 ) + ( −5 − 9 ) + ( 4 + 1) = 4 + 196 + 25 = 15
ដូចេនះ
= AB 9= , BC 15 (ឯកត្របែវង
, AC 12=
ម្យោ៉ងេទៀតេ AB 2 + AC 2 =81 + 144 =225 =BC 2
ដូចេនះ ABC ជា្រតីេកណែកង្ A (តម្រទឹស�ីបទពីតគ័រ

ុ Page 52
ក ២
២.សរេសរសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) , ( AC ) និង ( BC ) ៖
េគមា A ( −2,3, − 4 ) , B ( 4 ,9, − 1) និង C ( 2, − 5,4 )

បនា�ត ( AB ) , ( AC ) និង ( BC ) មានវុចទ័រ្របាប់ទិសេរៀងគ
  
AB= ( 6,6,3 ) , AC= ( 4 , − 8,8 ) និង BC =( −2, − 14 ,5 )
ដូចេនះសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) , ( AC ) និង ( BC ) អចសរេសរ
x =−2 + 6t x =−2 + 4u
( AB ) :  y =
3 + 6t

, ( AC ) :  y =
3 − 8u
 
z =−4 + 3t , t ∈ y z =−4 + 8u , u ∈ y
x= 4 − 2v

និង ( BC ) :  y= 9 − 14v ។
z =−1 + 5v , v ∈ y

   
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណ ុច I េដយដឹង BC.IA + AC.IB + AB.IC =O
តង I ( x I , yI , z I ) េដយ A ( −2,3, − 4 ) , B ( 4 ,9 , − 1) និង C ( 2, − 5,4 )


 IA = ( −2 − x I ,3 − yI , −4 − z I )
   AB = 9

េនាះ  IB = ( 4 − x I ,9 − yI , −1 − z I ) េដ  AC = 12
   BC = 15
 IC = ( 2 − x I , −5 − y I ,4 − z I )


 BC.IA =− ( 30 − 15x I ,45 − 15 yI , −60 − 15zI )
 
េនា  AC.IB = ( 48 − 12x I ,108 − 12 yI , −12 − 12z I )
 
 AB.IC = (18 − 9x I , −45 − 9 yI ,36 − 9z I )

ុ Page 53
ក ២
  

េគបា BC.IA + AC.IB + AB.IC = (36 − 36x I ,108 − 36 yI , −36 − 36z I )
36 − 36x I = 0
    
េដ BC.IA + AC.IB + AB.IC =O សមមូល 108 − 36 yI = 0
−36 − 36z = 0
 I
x I = 1

េគទញបា  yI = 3 ។
z = −1
 I
ដូចេនះ I (1,3, − 1) ។
៤.េផ��ងផា�ត់ BC.IA 2 + AC.IB 2 + AB.IC 2 =

BC. AC. AB
េគមា I (1,3, − 1) , A ( −2,3, − 4 ) , B ( 4 ,9 , − 1) និង C ( 2, − 5,4 )
2 2 2
េគបាន IA = ( −2 − 1) + (3 − 3 ) + ( −4 + 1) = 3 2
2 2 2
IB
= ( 4 − 1) + ( 9 − 3 ) + ( −1 + 1)= 3 5
2 2 2
IC
= ( 2 − 1) + ( −5 − 3 ) + ( 4 + 1)= 3 10
េដយ
= AB 9,
= , BC 15 េនាះេគបាន
AC 12 =
( ) ( ) ( )
2 2 2
BC.IA 2 + AC.IB 2 + AB.IC=2 (15 ) 3 2 + (12 ) 3 5 + ( 9 ) 3 10 = 1620
េហីយ BC
= . AC. AB (=
9 )(12 )(15 ) 1620
ដូចេនះ BC.IA 2 + AC.IB 2 + AB.IC 2 =

BC. AC. AB ពិត។

ុ Page 54
ក ២
៥.សរេសរសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) ៖
េគមា I (1,3, − 1) , A ( −2,3, − 4 ) , B ( 4 ,9 , − 1) និង C ( 2, − 5,4 )
បនា�ត ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទិសេរៀង៖
  
IA =( −3,0, − 3 ) , IB =(3,6,0 ) និង IC= (1, − 8 ,5 )
ដូចេនះសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) អចសរេសរេរៀងគា�
x= 1 − 3t
( IA ) :  y = 3
z =−1 − 3t , t ∈ y

x= 1 + 3u
( IB ) :  y= 3 + 6u
z = −1 , u∈y

 x= 1 + v
( IC ) :  y= 3 − 8v
z =−1 + 5v , v ∈ y


ុ Page 55
ក ២
លំហត់ទ�០៥
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ពីរចំណុច ៖
 
A ( 2, − 3,1) និង B ( 6 ,9,7 ) ។
១.គណនាកូអរេដេ I កណា�លអង�ត  AB  រួចគណនា្របែវ AB ។
៣.សរេសរសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) និងសមីករប�ង់េមដ្យោទ័  AB  ។
៤.េគឲ្យចំណុច C (1,1, − 2 ) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ថ C ∈ ( S ) រួចសរេសរសមីករៃ

  
៥. D ជាចំណុចមួយែដCD
= CA + CB ។ រកកូអរេដេនៃនចំណុ D រួច
១.គណនាកូអរេដេ I កណ �លអង�ត  AB  រួចគណនា្រ�ែវ AB ៖
េគមាន A ( 2, − 3,1) និង B ( 6 ,9,7 )
 2 + 6 −3 + 9 1 + 7 
េដ I ជាចំណុចកណ ា�លអង�ត  AB  េនាះ I  , ,
 2 2 2 
ដូចេនះ I ( 4 ,3,4 ) ។

ុ Page 56
ក ២
2 2 2
េហីយ AB = ( 6 − 2 ) + ( 9 + 3 ) + (7 − 1 ) = 16 + 144 + 36 = 14
ដូចេនះ AB = 14 (ឯកត្របែវង
២.សរេសរសមីករទូេទៃនែស ( S ) មនអង�ត់ផ�ិ AB ៖
AB 14
ផ�ិតរបស់ែស�៊ ( S ) មានអង�ត់ផ�ិ AB គឺ I ( 4 ,3,4 ) និងមានក=
r = = 7
2 2
សមីករែស� ( S ) អចសរេសរ
2 2 2
( S ) : ( x − x I ) + ( y − yI ) + ( z − z I ) r2
=
2 2 2
( x − 4 ) + ( y − 3) + ( z − 4 ) 72
=
x 2 − 8x + 16 + y2 − 6 y + 9 + z 2 − 8z + 16 =
49
x 2 + y2 + z 2 − 8x − 6 y − 8z − 8 =
0
ដូចេនះ ( S ) : x 2 + y2 + z 2 − 8x − 6 y − 8z − 8 =
0។
៣.សរេសរសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) និងសមីករ��ង់េមដ្យោទ័  AB  ៖
េគមា A ( 2, − 3,1) និង B ( 6,9 ,7 )


វុិចទ័រ្របាប់ទិសៃនបនា ( AB ) គឺ AB = ( 4 ,12,6 ) ។
ដូចេនះសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) អចសរេសរ
x= 2 + 4t
( AB ) :  y =−3 + 12t
z =
 1 + 6t , t ∈ y

ុ Page 57
ក ២
ត (π ) ជាប�ង់េមដ្យោទ័រៃនអង  AB  ។
 
វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង (π ) គ=
ឺ n AB
= ( 4 ,12,6 ) េហីយ I ( 4 ,3,4 ) ∈ (π )
សមីករប�ង (π ) អចសរេសរ
( π ) : a ( x − x I ) + b ( y − yI ) + c ( z − z I ) =
0
4 ( x − 4 ) + 12 ( y − 3 ) + 6 ( z − 4 ) =
0
4 x − 16 + 12 y − 36 + 6z − 24 =0
4 x + 12 y + 6z − 76 =
0
2x + 6 y + 3z − 38 =0
ដូចេនះ (π ) : 2x + 6 y + 3z − 38 =
0 ។
៤. េផ��ងផា�ត់ថ C ∈ ( S ) ៖
េគមា C (1,1, − 2 ) និង ( S ) : x 2 + y2 + z 2 − 8x − 6 y − 8z − 8 =

0
យកកូអរេដេនៃនចំណុC ជំនួសក�ុងសមីករែស� ( S ) េគបាន
1 + 1 + 4 − 8 − 6 + 16 − 8 =0 ឬ 0 = 0 េផ��ងផា�ត់
ដូចេនះ C ∈ ( S ) ។
សរេសរសមីករៃន��ង( P ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណ ុ C ៖


េគមាន I ( 4 ,3,4 ) និង C (1,1, − 2 ) េនា IC =( −3, − 2, − 6 ) ជាវុិចទ័រនរមា៉
ៃនប�ង់ ( P ) ែដលប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុចC ។

ុ Page 58
ក ២
សមីករៃនប�ង ( P ) អចសរេសរ
( P ) : a ( x − xc ) + b ( y − yc ) + c ( z − zc ) =
0
−3 ( x − 1) − 2 ( y − 1) − 6 ( z + 2 ) = 0
−3x + 3 − 2 y + 2 − 6z − 12 =0
− 3x − 2 y − 6 z − 7 =0
3x + 2 y + 6 z + 7 =0
ដូចេនះ ( P ) : 3x + 2 y + 6z + 7 =0 ។
៥.រកកូអរេដេនៃនចំណ ុ D រួចទាញរក្រ�េភទៃនចតុេCADB ៖
េគមាន A ( 2, − 3,1) , B ( 6,9 ,7 ) និង C (1,1, − 2 )

   
េនាះ CA = (1, − 4 ,3 ) , CB = (5,8,9 ) និង CA + CB = ( 6 ,4 ,12 )
d
តង D ( x d , yd , zd ) េនាះ CD =( x d − 1, yd − 1, zd + 2 )
xd − 1 = 6 xd = 7
    
េដយCD
= CA + CB សមមូល  yd − 1 =4 ឬ  yd = 5
z + 2 = 12 z = 10
 d  d
ដូចេនះ D (7,5,10 ) ។
  
េគមាន AC = ( −1,4 , − 3 ) , AD = (5,8 ,9 ) , DB = ( −1,4 , − 3 )
     
េដយ AC. AD =−5 + 32 − 27 =0 ⇔ AC ⊥ AD និង AC = DB
ដូចេនះចតុេកCADB ជាចតុេកណែកង

ុ Page 59
ក ២
លំហាត់ទ០៦
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ចំណុច A មា
 
កូអរេដេន ( 3,1,1) និងប�ង់ ( P ) មានសមីក2x − y − 2z + 6 =0 ។
២. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ A េលីប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេដេន
៣. B ជាចំណុចមានអប់ស xb = 0 េហីយ B ∈ ( P ) និង B ∈ ( S ) ។
ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណុ B ។
៤.C ជាចំណុចមានអរេដ yc = 0 េហីយ C ∈ ( P ) និង C ∈ ( S ) ។
ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណC ។
៥.េគឲ្យចំណុ D ( 3,4 ,4 ) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ថ D ∈ ( P ) និង D ∈ ( S ) ។
ចូរសរេសរសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុ D
េដយដឹងថ ( L ) ⊂ ( P ) ។
១.គណនាចម�យពីចំណ A េទ��ង (់ P )
េគមា A ( 3,1,1) និង ( P ) : 2x − y − 2z + 6 =0

ុ Page 60
ក ២
|2x a − ya − 2za + 6| |2 ( 3 ) − (1) − 2 (1) + 6|

េយីងបាន
= d ( A, ( P ) ) = = 3
2 + ( −1) + ( −2 )
2 2 2 3
ដូចេនះ d ( A , ( P ) ) = 3 (ឯកត្របែវង
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H ៖
ត H ( x h , yh , zh ) ។ េដ H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ A េលី ( P )
េនាះ H ∈ ( P ) សមមូល 2x h − yh − 2zh + 6 =

0 (1)
 
ប�ង់ ( P ) មានវុិចទ័រនរមា៉ល n = ( 2, − 1, − 2 ) ីយ AH =( xh − 3, yh − 1, zh − 1)
េហ
     
េដយ AH ⊥ ( P ) និង n ⊥ ( P ) េនាះ AH / / n នាំឲ=
AH λ n , λ ∈ 
xh − 3 = 2λ x h= 3 + 2λ
 
េគទញ  yh − 1 =−λ ឬ  yh = 1 − λ (2)
z − 1 =−2λ z = 1 − 2λ
 h  h
យកសមីក ( 2 ) ជំនួសក�ុង (1) េគបាន
2 ( 3 + 2λ ) − (1 − λ ) − 2 (1 − 2λ ) + 6 =
0
6 + 4λ − 1 + λ − 2 + 4λ + 6 = 0
9λ + 9 = 0
λ = −1
xh = 3 − 2 = 1

យក λ = −1 ជួសក�ុង ( 2 ) េគបាន  yh = 1 + 1 = 2
 z =1 + 2 = 3
 h
ដូចេនះ H (1 , 2 , 3 ) ។

ុ Page 61
ក ២
សរេសរសមីករទូេទៃនែស ( S ) មនផ�ិ H េហយកត់ត A ៖
សមីករែស� ( S ) មានផ�ិ H (1,2,3 ) អចសរេសរ
2 2 2
( S ) : ( x − 1) + ( y − 2 ) + ( z − 3 ) r2
=
េដ ( S ) កត់តមចំណ A ( 3,1,1) េនាះកូអរេដេន A េផ��ងផា�ត ( S )

2 2 2
េគបាន ( 3 − 1) + (1 − 2 ) + (1 − 3 ) =
r2 ឬ r2 = 9 ឬ r = 3
2 2 2
េគបា ( S ) : ( x − 1) + ( y − 2 ) + ( z − 3 ) =
9
េដយពនា�តសមីករេនះរួចប្រង�មេគ
( S ) : x 2 + y 2 + z 2 − 2x − 4 y − 6 z + 5 =0។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ B
េដ B ជាចំណុចមានអប់ស xb = 0 េនាះ B ( 0, yb , zb ) េហីយ B ∈ ( P ) និង

− yb − 2zb + 6 = 0
B ∈ ( S ) េនាះេគបា  2
 yb + zb − 4 yb − 6zb + 5 =0
2
 yb = −2zb + 6 (b1 )
សមមូល  2
 yb + zb − 4 yb − 6zb + 5 =
2
0 (b2 )
យកសមីក (b1 ) ជួសក�ុង (b2 ) េគបាន
2
( −2zb + 6 ) + zb2 − 4 ( −2zb + 6 ) − 6zb + 5 =
0
4 zb2 − 24 zb + 36 + zb2 + 8zb − 24 − 6zb + 5 =0

ុ Page 62
ក ២
17
0 េដយ a + b + c =
5zb2 − 22zb + 17 = 0 េនាះ
= zb ' 1=
, zb ''
5
ចំេពះ zb ' = 1 េនាះ yb =−2 + 6 =4 ។
ដូចេនះ B1 ( 0 ,4 ,1) ។
17 34 4
ចំេពះ zb '' = េនាះ yb =− + 6 =− ។
5 5 5
 4 17 
ដូចេនះ B2  0, − ,  ។
 5 5 
៤.គណនាកូអរេដេនៃនចំណC ៖
េដយC ជាចំណុចមានអរេដ yc = 0 េនាះ C ( x c ,0, zc ) េហីយ C ∈ ( P ) និង

2x c − 2zc + 6 = 0
C ∈ ( S ) េនាះេគប  2
x c + zc − 2x c − 6zc + 5 =0
2
x= c zc − 3 ( c1 )
សមមូល  2
x c + zc − 2x c − 6zc + 5 =
2
0 ( c2 )
យកសមីករ ( c1 ) ជួសក�ុង ( c2 ) េគបាន
2
( zc − 3 ) + zc 2 − 2 ( zc − 3 ) − 6 zc + 5 =0
zc 2 − 6 zc + 9 + zc 2 − 2zc + 6 − 6 zc + 5 =0
2zc 2 − 14 zc + 20 =
0
2 ( zc − 2 )( zc − 5 ) =
0
េគទញប�ស
= , zc '' 5 ។
zc ' 2=

ុ Page 63
ក ២
ចំេព zc ' = 2 េនាះ x c =2 − 3 =−1 ។

ដូចេនះ C1 ( −1,0 ,2 ) ។
ចំេពះ zc '' = 5 េនាះ x c = 5 − 3 = 2 ។
ដូចេនះ C2 ( 2,0,5 ) ។
៥.េផ��ងផា�ត់ថ D ∈ ( P ) និង D ∈ ( S ) ៖
េគមាន D ( 3,4 ,4 ) េហីយ ( P ) : 2x − y − 2z + 6 =0

និង ( S ) : x 2 + y2 + z 2 − 2x − 4 y − 6z + 5 =0។
យកកូអរេដេនៃនចំណុចC ជំនួសក�ុង ( P ) េគបាន
6−4−8+6 =0 ឬ 0 = 0 េផ��ងផា�ត់េនា D ∈ ( P ) ។
យកកូអរេដេនៃនចំណុC ជំនួសក�ុង ( S ) េគបាន
0 ឬ 0 = 0 េផ��ងផា�ត់េនា D ∈ ( S ) ។
9 + 16 + 16 − 6 − 16 − 24 + 5 =
ដូចេនះ D ∈ ( P ) និង D ∈ ( S ) ។
សរេសរសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណ ុ D េដយដឹងថ
(L) ⊂ (P ) ៖ A
(L) D
P
 
េគមាន ( L ) ⊂ ( P ) និង AH ⊥ ( P ) េនាះ AH ⊥ ( L ) េហីយ ( L ) ប៉ះនឹង

( S ) ្រតង D េនាះ HD ⊥ ( L ) ។

ុ Page 64
ក ២
 
េដ AH ⊥ ( L ) និង HD ⊥ ( L ) េនាះ ( L ) ⊥ ( HAD ) េហតុេនះវុិចទ័រនរមា៉ល
ៃនប�ង់ ( HAD ) ជាវុិចទ័រ្ប់ទិសៃនបនា�ត ( L ) ។

  
វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( HAD ) គឺ =
N HA × HD េដយ H (1,2,3 ) , A ( 3,1,1)
 
និង D ( 3,4 ,4 ) េនាះ HA = ( 2, − 1, − 2 ) & HD = ( 2,2,1)
  
i j k
     
េគបាន N = HA × HD = 2 −1 −2 = 3i − 6 j + 6k
2 2 1
=x x d + at

សមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតប ( L ) ឲ្យតមរូបមន ( L ) : =y yd + bt
z =zd + ct , t ∈ y

x= 3 + 3t

ដូចេនះ ( L ) :  y= 4 − 6t ែដល t ∈  ជាប ា៉រ៉ែម៉
z= 4 + 6t


ុ Page 65
ក ២
លំហាត់ទ០៧
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បនា�ត ( L ) មា
 
x −3 y −3
សមីករឆ�ុះ = = z − 2 និងចំណុច A ( 2, − 1,3 ) ។
2 2
H ជាេជីងៃនចំេណាលែៃនចំណុច A េទេលីបនា� ( L ) ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចគណនា្របែ AH ។
២.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) មានផ�ិ H េហីយកត់តមចំណ A ។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ B និងC ជា្របសព�រវងបន ( L ) និងែស�៊ ( S ) ។

  
៤. P ជាចំណុចមួយេផ��ងផ ត់ AP
= AB + AC ។ គណនាកូអរេដេន P ។
៥.េផ��ងផា�ត់ P ∈ ( S ) រួចរក្របេភទៃនចតុេក PBAC ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចគណនា្រ�ែ AH ៖
x −3 y−3
េគមាន ( L ) : = = z − 2 និងចំណុច A ( 2, − 1,3 )
2 2
ត H ( x h , yh , zh ) ។ េដយ H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ A េទេល
xh − 3 y h − 3
បនា�ត ( L ) េនាះ H ∈ ( L ) សមមូល = = zh − 2
2 2
សមមូល x h =2zh − 1 , yh =2zh − 1 ។

ុ Page 66
ក ២
េគបាន H ( 2zh − 1 , 2zh − 1 , zh ) ។

 
វុិចទ័រ្របាប់ទិសៃនបនា ( L ) គឺ u = ( 2,2,1) ។ េដ AH ⊥ ( L ) េនាះេគប
    
AH ⊥ u ⇔ AH . u = 0 េដយ AH =− ( 2zh 3 , 2zh , z h − 3 )
 
េគបាន AH .= u 2 ( 2zh − 3 ) + 2 ( 2zh ) + ( zh − 3=
) 0
សមមូល 4 zh − 6 + 4 zh + zh − 3 =0
9 zh − 9 =0
zh = 1
េហីយ x=
h 2 (1) −=
1 1 និង y=
h 2 (1) −=
1 1។
ដូចេនះ H (1,1,1) ។
២.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) មនផ�ិ H េហយកត់តមចំណ A ៖
(L) B H C
(S )
P

ុ Page 67
ក ២
កំរបស់ែស� ( S ) មានផ�ិ H កត់ត A គឺ ៖
2 2 2
R = HA = ( 2 − 1) + ( −1 − 1) + (3 − 1) = 3
2 2 2
ដូចេនះសមីករែស� ( S ) សរេសរ ( S ) : ( x − 1) + ( y − 1) + ( z − 1 ) =
9 ។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ B និងC ជា្របសព�រវងបន ( L ) និងែស�៊ ( S ) ៖

2 2 2
េគមាន ( S ) : ( x − 1) + ( y − 1) + ( z − 1 ) =
9
x −3 y −3
និង (L) : = = z −2
2 2
x= 3 + 2t
x −3 y −3 
តង = = z − 2 = t េនាះ  y= 3 + 2t (1)
2 2 z= 2 + t

យក (1) ជួសក�ុង ( S ) េគបាន
2 2 2
(3 + 2t − 1) + (3 + 2t − 1) + ( 2 + t − 1) 9
=
2 2 2
( 2t + 2 ) + ( 2t + 2 ) + (t + 1) 9
=
4t 2 + 8t + 4 + 4t 2 + 8t + 4 + t 2 + 2t + 1 =9
9t 2 + 18t =
0
9t (t + 2 ) =
0
េគទញប�ស t1 = 0 , t2 = −2 ។
ចំេពះ t1 = 0 ត (1) េគបាន=

x 3,
= y 3,
= z 2។
ចំេពះ t2 = −2 ត (1) េគបាន x =

−1, y = 0។
−1, z =
ដូចេនះ B ( 3,3,2 ) និង C ( −1, − 1,0 ) ។

ុ Page 68
ក ២
៤.គណនាកូអរេដេន P ៖
េគមាន A ( 2, − 1,3 ) , B ( 3,3,2 ) និង C ( −1, − 1,0 ) ។


ត P ( x p , y p , z p ) េនាះ AP =( x p − 2 , y p + 1, z p − 3 )
   
េហីយ AB = (1,4 , − 1) , AC = ( −3,0 , − 3 ) េនា AB + AC = ( −2,4 , − 4 )
x p − 2 =−2 x p = 0
    
េដយ AP
= AB + AC សមមូល  y p + 1 =4 ឬ  yp = 3
 
 z p − 3 =−4 z p = −1
ដូចេនះ P ( 0 ,3, − 1) ។
៥.េផ��ងផា�ត់ P ∈ ( S ) រួចរក្រ�េភទៃនចតុេក PBAC ៖

2 2 2
េគមា P ( 0 ,3, − 1) និង ( S ) : ( x − 1) + ( y − 1) + ( z − 1) =
9
យកកូអរេដេនៃនចំណុ P ជួសក�ុងសមីក ( S ) េគបាន

2 2 2
( 0 − 1) + (3 − 1) + ( −1 − 1) 9 ឬ 9 = 9 េផ��ងផា�ត់
=
ដូចេនះ P ∈ ( S ) ។
េគមា P ( 0 ,3, − 1) , A ( 2, − 1,3 ) , B ( 3,3,2 ) និង C ( −1, − 1,0 ) ។

 
េនាះ AP= ( 2, − 4 ,4 ) និង BC =( −4 , − 4 , − 2 )
   
េគបាន AP .BC =−8 + 16 − 8 =0 ⇔ AP ⊥ BC
 
េហីយ | AP |= 4 + 16 + 16 = 6 ,|BC |= 16 + 16 + 4 = 6 េនា AP = BC
ចតុេក PBAC មានអង�ត់្រទ AP = 6 និង AP ⊥ BC ជាកេ

= BC

ុ Page 69
ក ២
លំហាត់ទ០៨
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ែស�៊ ( S ) មា
 
សមីក x 2 + y2 + z 2 − 4 x + 2 y − 2z − 3 =0 និងចំណុច P ( −1,5,7 ) ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនផ� I និងកំr របស់ែស�៊ ( S ) រួចគណនា IP ។
២.បនា�ត ( IP ) ្របសព�ែស� ( S ) ្រតង់ចំណុ A និង B ែដល A េនចេនា�ះចំណុច
I និង P ។ គណនា PA និង PB ។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A និង B ។
៤.រកសំណុំៃនចំណុច M ស�ិតេនេលីែស� ( S ) ែដលេផ��ងផា�ត PM 2 = PA.PB ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនផ� I និងកំ r របស់ែស�៊ ( S ) រួចគណនា IP
សមីក x 2 + y2 + z 2 − 4 x + 2 y − 2z − 3 =0 អចសរេសរជាទ្រមង់ស�
2 2 2
( S ) : ( x − 2 ) + ( y + 1) + ( z − 1) 9 ។
=
ដូចេនះកូអរេដេនៃនផ�ិតនិងកំៃនែស�៊គ I ( 2, − 1,1) និង r = 3 ។


ម្យោ៉ងេទៀរេគមា P ( −1,5,7 ) េនាះ IP = ( −3,6 ,6 ) ។

េគបាន IP =| IP |= 9 + 36 + 36 = 81 = 9 ។
ដូចេនះ IP = 9 (ឯកត្របែវង

ុ Page 70
ក ២
២.គណនា PA និង PB ៖
M

B I A P
  H
បនា�ត ( IP ) ្របសព�ែស� ( S ) ្រតង់ចំណុ A និង B ែដល A េនចេនា�ះចំណុច
I និង P េនាះេគបា PA = IP − IA = IP − r = 9 − 3 = 6 (ឯកត្របែវង
េហីយ PB = IP + IB = IP + r = 9 + 3 = 12 (ឯកត្របែវង
ដូចេនះ
= , PB 12 (ឯកត្របែវង
PA 6=
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A និង B ៖
 1  

េយីងមាន IA 3=
= , IP 9 េនាះ IA = IP េដយ IP = ( −3,6 ,6 )
3

និង IA =( x a − 2, ya + 1, za − 1) េនាះេគបាន
x a − 2 =−1 x a = 1
 
 ya + 1 =2 សមមូល  ya = 1
z − 1 = 2 z = 3
 a  a
ដូចេនះ A (1,1,3 ) ។

ុ Page 71
ក ២
ម្យោ៉ងេទៀតេគម AB r 6 និង AP = 6 េនាះ A ជាចំណុចក

= 2= ណ ា�ល
 xb + x p
x
 a =
 2 =x b 2x a − x p
 y + yp 
អង�ត់ BP  ។ េគបាន  ya = b េនាះ =yb 2 ya − y p
 2 
 zb + z p =zb 2za − z p
 za =
 2
 xb = 2 + 1 = 3

េដ A (1,1,3 ) និង P ( −1,5,7 ) េនា  yb =2 − 5 =−3
z =6 − 7 =−1
 b
ដូចេនះ B ( 3, − 3, − 1) ។
៤.រកសំណុំៃនចំណុច M ស�ិតេនេលែស� ( S ) ែដលេផ��ងផា�ត PM 2 = PA.PB ៖
ត (C ) ជារង�ង់បានមកពី្របសព�រវង ( MAB ) ជាមួយែស ( S ) ។
តម្រទឹស�ីបទស�័យគុណចំណ P េធៀបេទនឹងរង�ង (C ) ែដល PM 2 = PA.PB
េនាះេគប PM ជាបនា�ត់ប៉ះេទនឹងរង (C ) ្រតង M ។
េដយ  AB  ជាអង�ត់ផ�ិតរបស់ែស� ( S ) េនាះប�ង ( MAB ) ជាប�ង់វិជ្ឍមា្ ( S )
េនាះេគទញបានផ I របស់ែស�៊ ( S ) គឺជាផ�ិតៃនរង�ង (C ) ។
េគទញបា PM ⊥ IM េហីយេដយ M ∈ ( S ) េនាះសំណុំចំណុ M គជ

ឺ
រង�ង់ (C ' ) ែដលជា្របសព�រវងែ ( S ) និងប�ង់ែដលកត់ត M េហីយែកងនឹង
 AB  ្រតង់ចំណុ H ែដល H ជាផ�ិតនិ MH ជាកំរបស់រង� (C ' ) ។

ុ Page 72
ក ២
េយីងអចគណនារង MH និងកូអរេដេនចំណុ H ដូចខងេ្រក
េគមា PM 2 =PA.PB =6 × 12 =72 េនាះ PM = 6 2 និង IM= r= 3
ក�ុង្រតីេកណែ PMI មា MH ជាកម�ស់េគមានទំនាក់ទំន
1 1 1 1 1 1
= + = + = េនាះេគទញប MH = 2 2 ។
MH 2 IM 2 PM 2 9 72 8
ក�ុង្រតីេកណែ IMH េគមាន IM

= 2
IH 2 + MH 2 (ពីតគរ)
េគទញ IH = 32 − (2 2)2 = 9−8 = 1 ។

 1 
េដយ IA = 3 េនាះ IH = IA េដយ I ( 2, − 1,1) , A (1,1,3 )
3
 
េគបាន IA = ( −1,2,2 ) និង IH =( x h − 2, yh + 1, zh − 1)
 1  5
x
 h − 2 =− x
 h 3=
3
 1   
 2  1
IH = IA សមមូល  yh + 1 = ឬ  yh = −
3  3  3
 2  5
z
 h − 1 = z
 h 3=
 3 
5 1 5
ដូចេនះ H  , − ,  ជាកូអរេដេនផ�ិតៃនរង� (C ' ) ។
3 3 3

ុ Page 73
ក ២
លំហាត់ទ០៩
 → → →
ម ទវិជ�មា  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A(0; − 3; −4 ) ; B(2, 1 ,8 ) ; C(2;4 ;5) និង D(4; − 2 , − 3 ) ។ M និង N
ជាពីរចណុចស�ិតេនេលីបនា�ត់េរៀងគ( AB ) និង (CD ) ។
កំណត់កូអរេដេនៃនចំនុច M និង N េដីម្បីឲ្យអង� MN មាន្របែខ�ីបំផុត

រួចកំណត់្របែវងខ�ីបំផុតេនាះ
កំណត់កូអរេដេនៃនចំនុច M និង N
តង M ( x1 ; y1 ; z1 ) និង N ( x 2 ; y1 ; z2 )
→ →
េគមាន AB(2 ; 4 ; 12 ) ; CD(2; − 6; − 8)
→ →
AM ( x1 ; y1 + 3 ; z1 + 4) និង CN ( x 2 − 2 ; y2 − 4 ; z2 − 5 )
→ →
េដយ M ∈ ( AB ) ⇒ AM / / AB
x1 = 2 p
x1 y1 + 3 z1 + 4 
េគទញ = = =p ⇒  y1 =4 p − 3 (i )
2 4 12 =
z1 12 p − 4
→ →
ដូចគា ែដរ N ∈ (CD ) ⇒ CN / / CD
x=
2 2q + 2
x 2 − 2 y2 − 4 z2 − 5 
េគទញ = = =⇒ −6q + 4 (ii )
q  y2 =
2 −6 −8 z =
 2 −8q + 5

ុ Page 74
ក ២
→
កំប៉ូសង់ស�ែលៃនវុិចទ័រ MN គឺ ៖
→
MN = (2q − 2 p + 2 ; − 6q − 4 p + 7 ; − 8q − 12 p + 9)
េដីម្បីឲ្យអង� MN មាន្របែខ�ីបំផុត រួចកំនត់្របែវងខ�ីបំផុតលុះ្រត ៖
→ → → → → → → →
MN ⊥ AB និង MN ⊥ CD សមមូល MN . AB = 0 និង MN . CD = 0
→ →
MN . AB =
−22 p − 58q + 80 =
0 ⇒ 11 p + 59q − 40 =
0(1)
→ →
MN . CD = 62 p + 48q − 55 = 0 ( 2 )
11 p + 59q − 40 =
0
តមសមីករ (1) និង (2) េគបាន្របព 
62 p + 48q − 55 =
0
1
បនា�ប់ពីេដះយេគទទួលបានចេម�ីយ p= q= ។
2
1 1
យកតៃម� p = និង q = ជំនួសក�ុង (i ) និង (ii )
2 2
េគបាន M (1 ; − 1 ; 2 ) និង N (3 ; 1 ; 1 ) ។
កំណត់្រ�ែវងខ�ីបំផុតរបស់ អង�ត MN ៖
→ →
េគមាន
= MN (2 ; 2 ; − 1) េនាេគបាន| MN |= 4 + 4 +1= 9= 3
ដូចេនះ្របែវងខ�ីបំផុតរបសអង�ត់ MN គឺ MN = 3 (ឯកត្របែវ។

ុ Page 75
ក ២
លំហាត់ទ១០
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូណមា៉មានទិសេដវិជ� ( o, i , j , k ) េគមានបីចំណុច
A( −1,2,3) , B(0 , − 1,1) និង C(2,3,5) ។

១.ចូរកំណត់សមីករប�ង់ ( P ) កត់តមចំណុ A េហីយែកងនឹងវុិចទរ ័ BC
និងសមីករប ា៉រ៉ែម៉្រតបន( L ) កត់តមពីរចំណ B និង C ។
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្របស H រវងបនា�ត( L ) ជាមួយប�ង់ ( P ) ។
៣.រក្របេភទៃន្រតីេក ABC រួចគណនាៃផ�្រកល ∆ABC ។
១.កំណត់សមីករ��ង់ ( P ) និងសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតបន( L )
→ →
វុិចទរណរមា៉ល់ៃនប
័ �ង់ ( P ) គ= = (2,4 ,4) ។
ឺ n BC
សមីករប�ង ( P ) កត់តមចំណុ A អចសរេសរតមរូបម
( P ) : a( x − x A ) + b( y − yA ) + c( z − z A ) =
0
( P ) : 2( x + 1) + 4( y − 2) + 4( z − 3) =
0
( P ) : 2x + 4 y + 4 z − 18 = 0
( P ) : x + 2 y + 2z − 9 = 0
ដូចេនះ ( P ) : x + 2 y + 2z − 9 =0 ។
→ →
វុិចទរ្របា
័ ប់ទិសៃនបនា� ( L ) គ= = (2,4,4)
ឺ u BC
សមីករបនា�ត( L ) កត់តមពីរចំណុ B និង C អចសរេស៖

ុ Page 76
ក ២
=x x B + at

តមរូបមន� ( L ) : =y yB + bt
z =z B + ct , t ∈ y

 x = 2t

ដូចេនះ ( L ) :  y =−1 + 4t
 z= 1 + 4t ,t ∈ y

២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រ�ស H ៖
យកសមីករ( L ) ជំនួសក�ុង ( P ) េគបាន

1
18t − 9 =0 នាំឲ្យ t = ។
2
 x =1
1 
យកតៃម� t = ជួសក�ុងសមីក( L ) េគបាន  y =−1 + 2 =1
2  z =1 + 2 = 3

ដូចេនះ H (1,1,3) ។
៣.រក្រ�េភទៃន្រតីេក ABC រួចគណនាៃផ�្រកល ∆ABC

  
េគមាន AB =(1, − 3, − 2 ) ; BC =(2,4 ,4) ; CA =( −3, − 1, − 2)
→ →
េដយ| AB |= 1+9+4 = 14 ;|CA |= 9 +1 + 4 = 14
→ →
េនាះេគទ| AB
=| |CA
=| 14 ។
→
ដូចេនះ ABC ជា្រេកណសមបាតកំពូ A ។ ម្យោ៉ងេទៀ AH
= (2, − 1,0)
→ → → →
េគបាន AH . = = 0 សមមូល AH ⊥ BC
BC (2)(2) + ( −1)(4) + (0)(4)
1
េនាះ AH ជាកម�ស់ៃន ∆ABC ។ េគបាន S ABC = AH .BC
2
ែត AH = 4 + 1 + 0= 5 , BC= 4 + 16 + 16= 6
ដូចេនះ S ABC = 3 5 (ឯកតៃផ�)

ុ Page 77
ល ស្រមាប់ថា�ក១២
លំហាត់១
ទ ១
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្យបនា� ( L ) មា
 
x= 2 + t

សមីករបា៉ រ៉ែម ( L ) :  y= 6 + 4t និងប�ង់ ( P ) : 2x + 2 y + z − 9 =។
0
z = 2 − t ,t ∈ y

២. M ជាចំណុចមានអប់ស x = 3 និងស�ិតេនេល ( L ) េហីយ H ជាចំេណ
ែកងៃនចំណុច M េទេលីប�ង ( P ) ។គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M និង H ។
៣.េគសង់ប�ង់ (Q ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) ្រតង M េហីយេគត ( d ) ជាបនា�ត់្រប
រវងប�ង ( P ) និង (Q ) ។សរេសរសមីករប�ង (Q ) និងសមីករបា៉ រ៉ែម៉្រតប ( d ) ។
៤.េគគូសបនា�ត ( AH ) ្របសព�ប�ង (Q ) ្រតង K ។ចូរសរេសរសមីករបា៉ រ៉ែម៉្
បនា�ត ( AH ) រួចគណនាកូអរេដេនៃនចំណ K ។
៥.គណន MA និង MK រួចទញប��ក់្េភទៃន្រតីេក AMK ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រ� A រវងបនា� ( L ) នង��

ិ ង់( P )
តង A ( x a , ya , za ) ។ េដយ A ∈ ( L ) និង A ∈ ( P ) េគបាន
x a= 2 + t

 ya= 6 + 4t (1) និង 2x a + 2 ya + za − 9 =0 (2)
z = 2 − t
 a
យកសមីក (1) ជួសក�ុងសមីក ( 2 ) េគបាន

ុ Page 78
2(2 + t ) + 2(6 + 4t ) + (2 − t ) − 9 =0
4 + 2t + 12 + 8t + 2 − t − 9 =0
9t + 9 =0
x a = 2 − 1 = 1

េគទញបា t = −1 យកជំនួសក�ុងសមីក (1) េគបាន  ya = 6 − 4 = 2
z = 2 + 1 = 3
 a
ដូចេនះ A(1,2,3) ។
Q
M
A K
H
P
(L) (d )
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M និង H
xm = 2 + t = 3

េដ M ∈ ( L ) ជាចំណុចមានអប់ស x = 3 េនាះេគប  ym= 6 + 4t
z = 2 − t
 m
េគទញបា t = 1 េហីយ ym = 6 + 4 = 10 , zm = 2 − 1 = 1 ។
ដូចេនះ M (3,10 ,1) ។

ុ Page 79
ម្យោ៉ងេទ H ជាចំេណាលែកងៃនចំណ M េទេលីប�ង ( P ) េនាះ H ∈ ( P )
េគបាន 2x h + 2 yh + zh − 9 =0 (3)
→
ប�ង់ ( P ) :2x + 2 y + z − 9 =0 មានវុិចទ័រនរមា៉ np = (2,2,1) ។
 →  →  →
េគមាន MH ⊥ ( P ) និង np ⊥ ( P ) េនាះ MH / / np េគទញ MH = λ n p
 →
េដយ MH =( x h − 3, yh − 10, zh − 1) និង np = (2,2,1)
xh − 3 = 2λ x h= 3 + 2λ
 
េគបាន  yh − 10 = 2λ ឬ  y=
h 10 + 2λ (4 )
z − 1 = λ z = 1 + λ
 h  h
យក ( 4 ) ជួសក�ុង ( 3 ) េគបាន2(3 + 2λ ) + 2(10 + 2λ ) + (1 + λ ) − 9 =
0
6 + 4λ + 20 + 4λ + 1 + λ − 9 =0
9λ + 18 = 0
λ = −2
xh = 3 − 4 =−1

យក λ = −2 ជួសក�ុង ( 4 ) េគបាន  yh = 10 − 4 = 6 ។
 1 − 2 =−1
 zh =
ដូចេនះ H ( −1,6, − 1) ។
៣.សរេសរសមីករ��ង(Q ) និងសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតប ( d )
េដប�ង់ (Q ) ែកងនង ឹ បនា�ត ( L ) ្រតង M េនាះវុិចទ័រ្របាប់ទិសៃនបន ( L ) គជ ឺ

 
វុិចទ័រនរមា៉ល់របស់ប�ង (Q ) គឺ n=Q u=
L (1,4 , − 1) និង M (3,10 ,1) ∈ (Q )
សមីករៃនប�ង (Q ) អចសរេសរតមរូបមន�
(Q ) : a ( x − xm ) + b ( y − ym ) + c ( z − zm ) =
0

ុ Page 80
1( x − 3) + 4( y − 10) − ( z − 1) =
0
x − 3 + 4 y − 40 − z + 1 = 0
x + 4 y − z − 42 = 0
ដូចេនះ (Q ) : x + 4 y − z − 42 =0។
េហីយេដ ( d ) ជាបនា�ត់្របសព�រវង ( P ) និង (Q ) េនាះវជាសំណុំចេម
2x + 2 y + z − 9 =0
ៃន្របព័ន�សមីក 
x + 4 y − z − 42 =0
2x + 2t + z − 9 = 0 (i )
y t ,t ∈ y េនាេគបាន 
យក=
x + 4t − z − 42 =0 ( ii )
បូកសមីករ ( i ) & ( ii ) េគបា3x + 6t − 51 =

0 េនាះ =
x 17 − 2t
ត ( i ) េគបាន2(17 − 2t ) + 2t + z − 9 =0 េនាះ z =−25 + 2t
=x 17 − 2t

ដូចេនះសមីករបា៉ែម៉្រតៃនបនា�ត់ ( d ) :  y = t
z = −25 + 2t , t ∈ y

៤.សរេសរសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( AH ) រួចគណនាកូអរេដេនៃនចំណ K ។
 1 
បនា�ត ( AH ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទ AH = ( −2,4 , − 4 ) ឬ AH = ( −1,2, − 2 )
2
=x x a + at

តមរូបមន� ( AH ) : =y ya + bt
z =za + ct , t ∈ y

 x= 1 − t

ដូចេនះ ( AH ) :  y= 2 + 2t
z = 3 − 2t , t ∈ y


ុ Page 81
ម្យោ៉ងេទៀតេដយបន ( AH ) ្របសព�ប�ង (Q ) ្រតង K េនាះេគបាន
x k = 1 − t

 yk= 2 + 2t (5) 0 (6)
និង x k + 4 yk − zk − 42 =
z = 3 − 2t
 k
យកសមីក ( 5 ) ជំនួសក�ុង ( 6 ) េគបាន(1 − t ) + 4(2 + 2t ) − (3 − 2t ) − 42 =
0
ឬ 1 − t + 8 + 8t − 3 + 2t − 42 =0
x k = 1 − 4 =−3

0 េនាះេគទញប t = 4 យកជួសក�ុង ( 5 ) េនា  yk = 2 + 8 = 10
ឬ 9t − 36 =
z =
 k 3 − 8 =−5
ដូចេនះ K ( −3 , 10 , − 5) ។
៥.គណន MA នង
ិ MK រួចទាញប��ក់្រ�េភទៃន្រតី AMK ៖
េគមាន A(1,2,3) , M (3,10,1) និង K ( −3 , 10 , − 5) ។

 
េគបាន MA = ( 2,8, − 2 ) MK =
& ( −6 , 0 , − 6 )

េនាះ MA = | MA |= 4 + 64 + 4 = 72 = 6 2

េហីយ MK= | MK=| 36 + 0 + 36= 72= 6 2
ដូចេនះ MA
= MK = 6 2 (ឯកត្របែវង
   
េគមា MA . MK =−12 + 0 + 12 =0 ⇔ MA ⊥ MK និង MA = 6 2
= MK
ដូចេនះ AMK ជា្រតីេកណែកងសមបាតកំ M ។


ុ Page 82
ទ ២
 → → →
 
 x= 1 + t

សមីករបា៉ រ៉ែម ( L ) :  y= 5 − 4t និងប�ង់ ( P ) : x + 2 y + 2z − 10 =
0។
z =
 4 − t ,t ∈ y
ឹ បនា�ត ( L ) ្រតង A និងសង់បនា�ត ( d ) ែកងនង

២.េគសង់ប�ង់ (Q ) ែកងនង ឹ ប�ង់ ( P )
្រតងចំណុច A ែដរ។ចូរសរេសរសមីករប�ង (Q ) និងសមីករបា៉ រ៉ែម៉្រតប ( d ) ។
៣. M ជាចំណុចមានអប់ស x = 0 និងស�ិតេនេលបនា�ត ( d ) េហីយ H និង K
ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ M េទេលីបនា� ( d ) និងប�ង់ (Q ) េរៀងគា�
គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ M , H និង K ។
៤.ចូរ្រសយថាបួនចំណ M , H , A , K ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
៥.ចូរ្រសយថាចតុ MHAK ជាកេ
១.គណនាកអរេដេនៃនចំណុច្រ�ស A រវងបនា� ( L ) នង��

ិ ង់( P )
x a = 1 + t

 ya= 5 − 4t (1) និង xa + 2 ya + 2za − 10 =
0 (2) ។
z = 4 − t
 a
យកសមីក (1) ជួសក�ុង ( 2 ) េគបាន

ុ Page 83
(1 + t ) + 2(5 − 4t ) + 2(4 − t ) − 10 = 0
1 + t + 10 − 8t + 8 − 2t − 10 = 0
− 9t + 9 = 0
t =1
x a = 1 + 1 = 2

យក t = 1 ជំនួសក�ុង (1) េគបាន  ya = 5 − 4 = 1
z = 4 − 1 = 3
 a
ដូចេនះ A(2,1,3) ។
K
H
A
P
(L)
(d )
Q
២.សរេសរសមក
ី រ��ង(Q ) នងសម
ិ ករ
ី ប ា៉រា៉ែម៉្រតប ( d )
េដប�ង់ (Q ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) ្រតង A េនាះវុិចទ័រ្ប់ទិសៃនបនា�ត ( L ) គឺជ

ុ Page 84
 
វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង (Q ) គឺ nQ = uL = (1, − 4 , − 1) ។
សមីករៃនប�ង (Q ) អចសរេសរតមរូបមន�
(Q ) : a ( x − x a ) + b ( y − ya ) + c ( z − za ) =
0 េដយ A(2,1,3)
1( x − 2) − 4( y − 1) − 1( z − 3) =
0
x − 2 − 4y + 4 − z + 3 = 0
x − 4y − z + 5 = 0
ដូចេនះ (Q ) : x − 4 y − z + 5 =0 ។
ម្យោ៉ងេទៀតេបនា�ត ( d ) ែកងនឹងប�ង់ ( P ) ្រតងចំណុច A ែដរេនាះវុិចទ័រនរមា៉

d d
ៃនប�ង់ ( P ) គជ
ឺ ាវុ
ចទ័ រ្របា ប់ទិសៃនបនា ( ) ឺ =
d គ u d n=p (1,2,2 ) ។
=x x a + at

សមីករបនា� ( d ) អចសរេសរតមរូបមន ( d ) : =y ya + bt
z =za + ct ,t ∈ y

x= 2 + t

េដ A(2,1,3) ដូចេនះ ( d ) :  y= 1 + 2t ។
z = 3 + 2t , t ∈ y

៣.គណនាកូអរេដេនចំណុច M , H នង
ិ K
េដ M ជាចំណុចមានអប់ស x = 0 និងស�ិតេនេលបនា�ត ( d ) េនាះេគបា
xm = 2 + t = 0

 ym = 1 + 2t េគទញបា t = −2 និង ym =1 − 4 =−3, zm =3 − 4 =−1 ។
z = 3 + 2t
 m
ដូចេនះ M (0, − 3, − 1) ។
តង H ( x h , yh , zh ) ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ M េទេលីបនា� ( d )

ុ Page 85
xh = 1 + t

េគបាន H ∈ ( L ) សមមូល  yh= 5 − 4t ( 3 ) និង
z = 4 − t
 h
  
េគមាន MH = (1 + t , 8 − 4 t ,5 − t ) ីយ
េហ េដ MH ⊥ ( )
L និង u L / /( L )
    
េគបាន MH ⊥ uL ⇔ MH . uL = 0 េដយ uL = (1, − 4 , − 1)
 
េនាះ MH . uL = (1 + t ) − 4(8 − 4t ) − (5 − t ) = 0
1 + t − 32 + 16t − 5 + t =0
18t − 36 = 0
t=2
 x h =1 + 2 = 3

យកតៃម� t = 2 ជួសក�ុង ( 3 ) េគបាន  yh = 5 − 8 =−3
z = 4 − 2 = 2
 h
ដូចេនះ H ( 3, − 3,2 ) ។
ត K ( x k , yk , zk ) ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ M េទេលីប�ង (Q )
េគមាន K ∈ (Q ) សមមូល x k − 4 yk − zk + 5 =0 (4 )
   
េគមាន MK ⊥ (Q ) និង nQ ⊥ (Q ) េនាះេគទ MK / / nQ
   
សមមូល MK = λ nQ េដ MK = ( x k , yk + 3 , zk + 1) និង nQ = (1, −4, −1)
x k = λ x k = λ
 
េគបាន  yk + 3 =−4λ សមមូល  yk =−3 − 4λ (5)
z + 1 =−λ z =−1 − λ
 k  k
យក ( 5 ) ជួសកក�ុង ( 4 ) េគបា λ − 4( −3 − 4λ ) − ( −1 − λ ) + 5 =0
λ + 12 + 16λ + 1 + λ + 5 =0

ុ Page 86
x k = −1
18 
េគទញបា λ =
− −1 យកជួសក�ុង ( 5 ) េគបា  yk =−3 + 4 =1
=
18 z =−1 + 1 =0
 k
ដូចេនះ K ( −1,1,0 ) ។
៤.្រសយថបួនចំណ M , H , A , K ស�តេនក
ិ ង��
� ង់ែតមួយ៖
េគមា M (0, − 3, − 1), H ( 3, − 3,2 ) , A ( 2,1,3 ) និង K ( −1,1,0 ) ។

  
េគបាន MH = ( 3,0,3 ) , MA = ( 2,4 ,4 ) , MK = ( −1,4 ,1)
3 0 3
  
( )
េនាះ MH × MA ⋅ MK = 2 4 4 = 3(4 − 16) − 0(2 + 4) + 3(8 + 4)
−1 4 1
=−36 + 0 + 36 =0
  
េគទញបា MH , MA , MK ជាវុិចទ័រកូប ែន(ស�ិតក�ុ ងប�ង់ែតមួយ)។
ដូចេនះបួនចំណុច M , H , A , K ស�ិតេនក�ុងប�ង់ែតមួយ
៥.្រសយថចតុ MHAK ជាក៖

 
េគមាន MH = ( 3,0,3 ) & MK = ( −1,4 ,1)
   
េគបាន MH .MK =−3 + 0 + 3 =0 ⇔ MH ⊥ MK
 
េហីយ | MH | = 9 + 0 + 9 = 3 2 ,| MK | = 1 + 16 + 1 = 3 2
េនាះេគទ MH = 3 2 ។ម្យោ៉ងេទ MK ⊥ AK និង MH ⊥ AH

= MK
េ្រព H & K ជាេជីងៃនចំេណាលែកង M េលីបនា�ត ( L ) និងប�ង់ (Q ) ។
ដូចេនះចតុេក MHAK ជាកេ

ុ Page 87
ទ ៣
 → → →
 
 x= 1 + t

សមីករបា៉ រ៉ែម ( L ) :  y= 4 − t និងប�ង់ ( P ) : 2x + y − 2z − 6 =។
0
z =
 9 − 4t ,t ∈ y
១.គណនាកអរេដេនៃនចំណុច្របស A រវងបនា� ( L ) និងប�ង់ ( P ) ។
២.េគឲ្យ B(5,6,5) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ B ∈ ( P ) ។
៣.ពីចំណុច B េគគូសបនា�ត ( BH ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) េដយ H ∈ ( L ) ។
គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចសរេសរសមីករបា៉ រ៉ែម៉្រតៃនប ( BH ) ។
៤.េគយក I ជាចំណ ចកណា�លៃ  AB  ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណ I រួច


ទញបង�ញ IH ជាវុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( P ) ។
៥. K ជាចំណុច� ុះគា�ៃន
ឆ ឹ ប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេដេន K
ចំណ H េធៀបនង
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រ� A រវងបនា� ( L ) នង��

ិ ង់( P )
x a = 1 + t

 ya= 4 − t (1) និង 2x a + ya − 2za − 6 =0 (2) ។
z = 9 − 4t
 a
យកសមីក (1) ជំនួសក�ុង ( 2 ) េគបាន2(1 + t ) + (4 − t ) − 2(9 − 4t ) − 6 =0

ុ Page 88
ឬ 2 + 2t + 4 − t − 18 + 8t − 6 =0
9t − 18 =
0
t=2
 x a =1 + 2 = 3

យក t = 2 ជួសក�ុង (1) េគបាន  ya = 4 − 2 = 2
z = 9 − 8 = 1
 a
ដូចេនះ A ( 3,2,1) ។
(L)
B I A
២. េផ��ងផា�ត់ B ∈ ( P ) ៖
េគមា B(5,6,5) និង ( P ) : 2x + y − 2z − 6 =0។
យកកូអរេដេនៃនចំណុ B េទជំនួសក�ុងសមីករៃនប� ( P ) េគបន៖
2 (5) + 6 − 2 (5) − 6 =0 ឬ 0 = 0 េផ��ងផា�ត់
ដូចេនះ B ∈ ( P ) ។

ុ Page 89
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចសរេសរសមករ
ី ប ា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( BH )
xh = 1 + t

តង H ( x h , yh , zh ) េដយ H ∈ ( L ) េនា  yh= 4 − t (3)
z = 9 − 4t
 h

េគមាន BH = (t − 4, − t − 2, − 4t + 4 ) ។

បនា�ត ( BH ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) េហីយ uL = (1, − 1, − 4 ) ្រសបនឹងបនា� ( L )
   
េគទញប BH ⊥ uL ⇔ BH ⋅ uL = 0
សមមូល (t − 4 ) − ( −t − 2 ) − 4 ( −4t + 4 ) =0
សមមូល t − 4 + t + 2 + 16t − 16 =0
xh = 1 + 1 = 2

0 េនាះ t = 1 យកជួសក�ុង (1) េគបា  yh = 4 − 1 = 3
សមូល 18t − 18 =
z = 9 − 4 = 5
 h
ដូចេនះ H ( 2,3,5 ) ។

៤.គណនាកូអរេដេន I រួចទាញបង� IH ជាវុិចទ័រនរម៉ល់ៃន�ង� ( P )
េគមាន A ( 3,2,1) និង B ( 5,6,5 )
3+5 2+6 1+5

េដយ I ជចំណុចកណា�លៃ  AB  េនាះ I  , ,
 2 2 2 
ដូចេនះ I ( 4 ,4 ,3 ) ។

ម្យោ៉ងេទៀតេគម H ( 2,3,5 ) និង I ( 4 ,4 ,3 ) េនាះ=
IH ( 2,1, − 2 )
 
េដយ ( P ) : 2x + y − 2z − 6 =0 េនាះ np= ( 2,1, −2 )= IH ។

ដូចេនះ IH ជាវុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប� ( P ) ។

ុ Page 90
៥.គណនាកូអរេដេន K ៖

K ជាចំណុច� ុះគា�ៃន
ឆ ចំណ H េធៀបនង
ឹ ប� ង់ ( ) ីយ IH ⊥ ( P ) េនាះេគទ
P េហ
បាន I ជាចំណុចកណា�ល HK  ។
=x k 2x I − x h

េហតុេនះ =yk 2 yI − yh េដ H ( 2,3,5 ) និង I ( 4 ,4 ,3 )
=
 z k 2z I − zh
x k = 8 − 2 = 6

េគបាន  yk = 8 − 3 = 5 ។ ដូចេនះ K ( 6 ,5,1) ។
z = 6 − 5 = 1
 k
្រសយប��ក់ថចតុ AHBK ជាក៖ H
I
B A
A ( 3,2,1) , H ( 2,3,5 ) , B ( 5,6 ,5 ) និង K ( 6 ,5,1)

  K
AB = ( 2,4 ,4 ) និង = HK ( 4 ,2, − 4 )
 
េគបាន| AB |= 4 + 16 + 16 = 6 ,|HK |= 16 + 4 + 16 = 6 េនា AB = HK
   
េហីយ AB.HK = 8 + 8 − 16 = 0 ⇔ AB ⊥ HK ។
ចតុេក AHBK មានអង�ត់្រទ AB & HK េស�គ

ី ា�និងែកងគា�វជា
ដូចេនះចតុេក AHBK ជាកេ

ុ Page 91
ទ ៤
 → → →
េនក�ុងត្រយអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិជ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A(1,2,3), B(3,6, − 1),C ( 4 ,3,3 ) និង D ( 2,1,1) ។
១.ចូរសរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) មានអង�ត់ផ�ិ  AB  ។
២.បង�ញ C ∈ ( S ) និង D ∈ ( S ) ។សរេសរសមីករបា៉ រ៉ែម៉្រតៃនប (CD ) ។
៣.សរេសរសមីករប�ង ( P ) និងប�ង់ (Q ) ែដលកត់តមចំណុចេរៀង C និង D


េហីយែកងនឹងវុិចទ័រ AB ។
៤.ចូរបង�ញថាបួនចំណ A , B ,C , D មិនស�ិតក�ុ ងប�ង់ែតមួយ។
៥.គណនាមាឌេត្រត ABCD ។
១.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) មនអង�ត់ផ�ិត  AB 
េគមាន A(1,2,3), B(3,6, − 1),C ( 4 ,3,3 ) និង D ( 2,1,1)
ត I ជាផ�ិតរបស់ែស� ( S ) េនាះវជាចំណុចកណា�លៃនអង  AB  ។
 x + xb ya + yb za + zb 
តមរូបមន�កូអរេេនៃនចំណុចកណា�ល I  a , ,
 2 2 2 
AB 1
េគបាន I ( 2,4 ,1) េហីយ =
R = (3 − 1)2 + (6 − 2)2 + ( −1 − 3)=
2
3។
2 2
2 2 2
សមីករែស�៊អចសរេសរតមរូបម ( S ) : ( x − xi ) + ( y − yi ) + ( z − zi ) =
R2
2 2 2
ដូចេនះ ( S ) : ( x − 2 ) + ( y − 4 ) + ( z − 1) =
9 ។

ុ Page 92
២.បង�ញ C ∈ ( S ) នង
ិ D ∈ (S ) ៖
2 2 2
េគមា C ( 4 ,3,3 ) និង D ( 2,1,1) និង ( S ) : ( x − 2 ) + ( y − 4 ) + ( z − 1) =
9
2 2 2
ចំេព C ( 4 ,3,3 ) េនាះ ( 4 − 2 ) + ( 3 − 4 ) + ( 3 − 1) =
9
4 +1 + 4 =9 េផ��ងផា�ត
ដូចេនះ C ∈ ( S ) ។
2 2 2
ចំេពះ D ( 0,1,1) េនាះ ( 2 − 2 ) + (1 − 4 ) + (1 − 1) =
9
0+9+0=9 េផ��ងផា�ត
ដូចេនះ D ∈ ( S )
សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប (CD ) ៖

បនា�ត (CD ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទ CD =( −2, − 2, − 2 ) និងកត់ត C ( 4 ,3,3 )
x= x c + at

តមរូបមន� (CD ) :  =
y yc + bt
z =zc + ct , t ∈ y

x= 4 − 2t

ដូចេនះ (CD ) :  y= 3 − 2t
z = 3 − 2t , t ∈ y

៣.សរេសរសមករ�
ី �ង( P ) នង�
ិ �ង់(Q ) ៖

េគមា A (1,2,3 ) និង B ( 3,6 , − 1) េនា =
AB ( 2,4, −4 )
សរេសរសមីករប�ង ( P ) និងប�ង់ (Q ) ែដលកត់តមចំណុចេរៀង C និង D

េហីយែកងនង
ឹ វុិចទ័រ AB អចសរេសរ

ុ Page 93
( P ) : 2 ( x − 4 ) + 4 ( y − 3) − 4 ( z − 3) =
0
2x − 8 + 4 y − 12 − 4 z + 12 =0
2x + 4 y − 4 z − 8 =0
x + 2 y − 2z − 4 =0
ដូចេនះ ( P ) : x + 2 y − 2z − 4 =
0 ។
េហីយ (Q ) : 2 ( x − 2 ) + 4 ( y − 1) − 4 ( z − 1) =
0
2x − 4 + 4 y − 4 − 4 z + 4 =0
2x + 4 y − 4 z − 4 = 0
x + 2 y − 2z − 2 =0
ដូចេនះ (Q ) : x + 2 y − 2z − 2 =0។
៤.បង�ញថបួនចំណ A , B ,C , D មិនស�ិតក�ុង��ង់ែតមួយ៖
េគមាន A(1,2,3), B(3,6, − 1),C ( 4 ,3,3 ) និង D ( 2,1,1)

  
េគបាន AB = ( 2,4 , − 4 ) , AC = ( 3,1,0 ) , AD = (1, − 1, − 2 )
2 4 −4
  
( )
AB × AC . AD = 3 1 0 = 2 ( −2 − 0 ) − 4 ( −6 − 0 ) − 4 ( −3 − 1)
1 −1 −2
=−4 + 24 + 12 =32
     
( )
េដ AB × AC . AD ≠ 0 េនាះវុិចទ័រ AB , AC , AD មិនកូបា�ែន
ដូចេនះ A , B,C , D មិនស�ិតក�ុ ងប�ង់ែតមួយ។
៥.គណនាមឌេត្រត ABCD ៖
1    32 16

V =
6
(
AB × AC . AD =
6
=
3
)
(ឯកតមាឌ)

ុ Page 94
ទ ៥
 → → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់ាន ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A(3, − 4, −2), B(1,0, − 5),C ( 5, − 2, − 5 ) និង D ( 4 , − 2,0 ) ។
 
១.គណនាផលគុណវុិចទ័រ AB × AC រួចទញថាបីចំណ A , B ,C មិនស�ិត
េនេលីបនា�ត់ែតមួយ។ គណនាៃផ�្រកឡាៃន្ ABC ។
  1  
២.គណនា AD រួចេផ��ងផា�ត់ AD = − AB × AC ។ គណនារង� AD
6
រួចទញរកមាឌៃនេត្រតែ ABCD ។
 
៣.គណនាOB និង DC រួចទញOBCD ជា្របេលឡូ្រ
៤.សរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉ រ៉ែម៉្រតៃ ត់ ( d ) គូសេចញពី
ឹ ប�ង់ ( ABC ) ្រតង H ។
គល់O េហីយែកងនង
៥.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចបង�ញ AHBC ជា្របេលឡូ្រ
១.គណនាផលគុណវុិចទ័រ
េគមា A(3, − 4, −2), B(1,0, − 5),C ( 5, − 2, − 5 ) និង D ( 4 , − 2,0 )

 
េនា AB = ( −2,4 , −3 ) AC =
, ( 2,2, − 3 )
→ → →
i j k
  → → →
AB × AC =−2 4 −3 =−6 i − 12 j − 12 k
2 2 −3
 
ដូចេនះ AB × AC =( −6, − 12, − 12 ) ។
ទាញថបីចំណុចមិនស�ិតេនេលបនា�ត់ែ៖


ុ Page 95
  →  

េគមា AB × AC ≠ O េនាះវុិចទ័រ AB & AC មិនកូលីេនែអ៊គា�
ដូេច�ះបីចំណុច A , B ,C មិនស�ិតេនេលីបនា�ត់ែតមួ
គណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC ៖
1    

តមរូបមន�=S ABC | AB × AC | េដ AB × AC =( −6 , − 12, − 12 )
2
 
េនាះ| AB × AC |= ( −6)2 + ( −12)2 + ( −12)2 = 36 + 144 + 144 = 324 = 18
1
ដូចេនះ S ABC = × 18 =9 (ឯកតៃផ�)
2
D
A C
H B
  1  

២.គណនា AD រួចេផ��ងផា�ត់ AD = − AB × AC ៖
6

េយីងមា A ( 3, − 4 , − 2 ) និង D ( 4 , − 2,0 ) េនាះ AD = (1,2,2 )
  1  
េដ AB × AC =( −6, − 12, − 12 ) េនាះ − AB × AC = (1,2,2 )
6
 1  
ដូចេនះ AD = − AB × AC ។
6
គណនារង� AD រួចទញរកមាឌៃនេត្រតែ ABCD ៖

ុ Page 96
 
េយីងមាន AD = (1,2,2 ) េនាះេយីងបា AD = | AD| = 1+4+4 = 3
ដូចេនះ AD = 3 (ឯកត្របែវង
 1     
ម្យោ៉ងេទៀតេគម AD = − AB × AC េនាះ AB × AC = −6 AD
6
1    1    2
តមរូបមន�មV =
6
(
AB × AC . AD =
6
) (
−6 AD . AD == )
| AD| AD 2
ដូចេនះ VABCD
= 3=
2
9 (ឯកតមាឌ
 
៣.គណនាOB នងិ DC រួចទាញOBCD ជា្រ�េលឡូ្៖
េគមាន O ( 0,0,0 ) , B (1,0, − 5 ) ,C ( 5, −2, −5 ) និង D ( 4 , − 2,0 )

 
េយីងបាន=OB (1,0, −5 ) និង DC = (1,0, −5 ) ។
  OB = DC
េដយ OB
= DC ⇔ 
OB / / DC
ដូចេនះចតុេកOBCD ជា្របេលឡូ្រ
៤.សរេសរសមីករ��ង( ABC ) នងស ិ មក ី របា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( d ) ៖

  
ប�ង់ ( ABC ) មានវុិចទ័រនរមា៉ល់ n =AB × AC =( −6 , − 12 , − 12 ) េហីយកត
តមចំណុ A ( 3, − 4 , − 2 ) អចសរេសរ
( ABC ) : a ( x − xa ) + b ( y − ya ) + c ( z − za ) =
0
−6 ( x − 3 ) − 12 ( y + 4 ) − 12 ( z + 2 ) =0
− 6x + 18 − 12 y − 48 − 12z − 24 = 0
− 6x − 12 y − 12z − 54 = 0
x + 2 y + 2z + 9 =0
ដូចេនះ ( ABC ) : x + 2 y + 2z + 9 =
0 ។

ុ Page 97
ម្យោ៉ងេទៀតេដះបន ( d ) គូសេចញពីគល់O េហីយែកងនង ឹ ប�ង់ ( ABC ) េនា

d d
េគបាន u=d n= (1,2,2 ) ជាវុិចទ័រ្របាប់ទិស O ( 0,0,0 ) ជាចំណុចកត់
=x x 0 + at  x =t
 
តមរូបមន� ( d ) : =y y0 + bt ។ ដូចេនះ ( d ) :  y = 2t
z =+
z0 ct , t ∈ y =  z 2t , t ∈ y
 
៥.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H ៖
 x =t

ចំណុច H គឺជា្របសព�រវងបន ( d ) :  y = 2t និងប�ង់ ( ABC )
=  z 2t , t ∈ y

ែដលមានសមីក ( ABC ) : x + 2 y + 2z + 9 =
0 ។
យកសមីក ( d ) ជំនួសក�ុង ( ABC ) េគបាន t + 4t + 4t + 9 =

0 ឬ t = −1 ។
យក t = −1 ជំនួសក�ុងសមីក ( d ) េគបាន x =
−1, y = −2 ។
−2, z =
ដូចេនះ H ( −1, − 2, − 2 ) ។
បង�ញថចតុេ AHBC ជា្រ�េលឡូម៖
េគមាន A ( 3, − 4 , − 2 ) , B (1,0, −5 ) ,C ( 5, − 2, − 5 ) និង H ( −1, − 2, − 2 )

 
េគបាន CA =( −2, − 2,3 ) និង BH =( −2, −2,3 ) ។
 
េដយCA = BH នាំឲ្CA = BH និង CA / / BH ។
ដូចេនះចតុេក AHBC ជា្របេលឡូ្រ


ុ Page 98
ទ ៦
 → → →
 
A ( 2, −3,4 ) , B ( 3,1,3 ) ,C ( −1,0,4 ) និងប�ង់ ( P ) : x − 2 y + 2z − 7 =0 ។
១.គណន AB , AC និង BC រួចបង�ញ ABC ជា្រតីេកណសម័
២.េផ��ងផា�ត់ B ∈ ( P ) និង C ∈ ( P ) ។សរេសរសមីករបា៉ រ៉ែម៉្រតប ( BC ) ។
៣. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកង A េលីប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេដេន H ។

 1   1   1 
៤.េគតង
= u = HB , v HC និង w = HA ។
3 3 3
  
( )
ចូរ្រស u ,v,w ជាេគាលអរតូនរមា៉ល់ាន ម ទិ សេដវិ
៥.ចូរសរេសរសមីករប�ង ( HAB ) , ( HAC ) និង ( HBC ) ។
១.គណន AB , AC នង
ិ BC រួចបង�ញ ABC ជា្រតីេកណសម៖
េគមា A ( 2, −3,4 ) , B ( 3,1,3 ) ,C ( −1,0 ,4 )
2 2
េយីងបា AB= (3 − 2) + (1 + 3)2 + ( 3 − 4 ) = 18 = 3 2 ។
2 2 2
AC = ( −1 − 2 ) + ( 0 + 3 ) + ( 4 − 4 ) = 18 =3 2
BC = ( −1 − 3)2 + (0 − 1)2 + (4 − 3)2 = 18 = 3 2
ដូចេនះ AB
= AC = 3 2 (ឯកត្របែវង
= BC
េដយ AB
= AC = 3 2 េនាះ ABC ជា្រតីេសម័ង្ស
= BC

ុ Page 99
២.េផ��ងផា�ត់ B ∈ ( P ) នង
ិ C ∈ (P )៖
េគមា B ( 3,1,3 ) ,C ( −1,0,4 ) និងប�ង់ ( P ) : x − 2 y + 2z − 7 =0 ។
ចំេព B ( 3,1,3 ) េនាះ3 − 2 + 6 − 7 =0
0 = 0 េផ��ងផា�ត
ដូចេនះ B ∈ ( P ) ។
ចំេព C ( −1,0 ,4 ) េនាះ −1 + 0 + 8 − 7 =0
ដូចេនះ C ∈ ( P ) ។
សរេសរសមក ី របា៉រា៉ែម៉្រតប ( BC ) ៖

បនា�ត ( BC ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទ BC =( −4 , − 1,1) និងកត់ត B ( 3,1,3 )
=x xb + at

តមរូបមន� ( BC ) : =y yb + bt
z =zb + ct , t ∈ y

x= 3 − 4t

ដូចេនះ ( BC ) :  y= 1 − t
z =+3 t , t∈y

៣.គណនាកូអរេដេន H ៖
តង H ( x h , yh , zh ) ។េដ H ជាេជីងៃនចំេណាលែកង A េលីប�ង់ ( P ) េនា

   
AH ⊥ ( P ) េដយ np ⊥ ( P ) ែដល េនាះ AH / / n p
   
េគទញ AH = λ np េដ AH =( xh − 2, yh + 3, zh − 4 ) និង n=p (1, − 2,2 )

ុ Page 100
xh − 2 = λ x h= 2 + λ
 
េគបាន  yh + 3 =−2λ េនាះ  yh =−3 − 2λ (1)
z − 4 = 2λ z = 4 + 2λ
 h  h
ម្យោ៉ងេទៀ H ∈ ( P ) សមមូល ( 2 + λ ) − 2 ( −3 − 2λ ) + 2 ( 4 + 2λ ) − 7 =0
ឬ 2 + λ + 6 + 4λ + 8 + 4λ − 7 =0
9λ + 9 = 0
λ = −1
xh = 2 − 1 = 1

យក λ = −1 ជួសក�ុង (1) េនាះ  yh =−3 + 2 =−1
z = 4 − 2 = 2
 h
ដូចេនះ H (1, − 1,2 ) ។
  
( )
៤.្រសយ u ,v,w ជាេគលអរតូនរម៉ល់មនទិសេដវ៖
 1   1   1 
េគមាន
= u = HB , v HC និង w = HA
3 3 3
េដយ A ( 2, −3,4 ) , B ( 3,1,3 ) ,C ( −1,0 ,4 ) និង H (1, − 1,2 )
  
េនាះ HB = ( 2,2,1) , HC = ( −2,1,2 ) និង HA = (1, − 2,2 )
  2 2 1    2 1 2    1 2 2 
េគបាន u =  3 , 3 , 3  ,v = − 3 ,3 ,3  , w =  3 ,− 3 , 3 
     
 4 4 1  4 1 4  1 4 4
េគមាន|u|= + + = 1 ,|v|= + + = 1 ,|w|= + + = 1
9 9 9 9 9 9 9 9 9
   4 2 2
u .v = − + + = 0  
9 9 9  u ⊥v
   
 2 4 2   
u.w = − + = 0 សមមូល u ⊥ w
 9 9 9   
   2 2 4 v ⊥ w
v.w = − − + =
9 9 9
0


ុ Page 101
  
េគទញបា u ,v និង w ជាវុិចទ័ឯកតនិងអរតូកូណាល់គា�ពី
→ → →
i j k
  2 2 1 1  2  2  
ម្ង
យ េទៀត u × v = = i − j + k= w ។
3 3 3 3 3 3
2 1 2
−
3 3 3
  
សរុបមកេយីងសន�ិដ�នថ(u ,v ,w ) ជាេគាលអរតូនរមា៉ល់ាន
ម ទិ សេដវិ
៥.សរេសរសមីករ��ង( HAB ) , ( HAC ) និង ( HBC )
C
H
ប�ង់ ( HAB ) , ( HAC ) និង ( HBC ) កត់តមចំណ H (1, − 1,2 ) និងមានវុិចទ័

 2 1 2   2 2 1  1 2 2

នរមា៉ល់េរៀងគ v =
 − 3 , 3 , 3  ,u =  3 , − 3 , 3  មានសមីក
 3 ,3 ,3  , w =
     
2 1 2
( HAB ) : − ( x − 1) + ( y + 1) + ( z − 2 ) =
0ឬ −2x + y + 2z − 1 =0
3 3 3
2 2 1
( HAC ) : ( x − 1) + ( y + 1) + ( z − 2 ) =
0 ឬ 2x + 2 y + z − 2 =0
3 3 3
1 2 2
( HBC ) : ( x − 1) − ( y + 1) + ( z − 2 ) =
0 ឬ x − 2 y + 2z − 7 =0
3 3 3

ុ Page 102
ទ ៧
 → → →
 
S ( 3,4 ,4 ) , A ( 2,6 ,2 ) , B ( −1,3,5 ) និង C ( 3,1,1) ។
១.គណន AB , AC , SB និងSC រួចទញរក្របេភទ្រតី ABC & SBC ។

   
២.គណនាផលគុណស�ែ SA. AB និង SA. AC ។

៣.្រសយប��ក់ថាប ( P ) កត់តS េហីយែកងនង ឹ វុិចទ័រ SA មានសមីក
x − 2 y + 2z − 3 =0។
៤.ត I ជាចំណុចកណា�លៃ BC  ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I ។
សរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ (Q ) ៃនអង�ត់ BC  ។
៥.ចូរេផ��ងផា�ត់ A ∈ (Q ) និង S ∈ (Q ) ។ គណនារង�ស់មុ ∠SIA ។
១.គណន AB , AC , SB នង
ិ SC រួចទាញរក្រ�េភទ្រតី ABC & SBC ៖
S
θ
I
A

ុ Page 103
េគមា S ( 3,4 ,4 ) , A ( 2,6 ,2 ) , B ( −1,3,5 ) និង C ( 3,1,1)
េគបាន AB = ( −1 − 2)2 + (3 − 6)2 + (5 − 2)2 = 27 = 3 3
AC = (3 − 2)2 + (1 − 6)2 + (1 − 2)2 = 27 = 3 3
SB = ( −1 − 3)2 + (3 − 4)2 + (5 − 4)2 = 18 = 3 2

SC = (3 − 3)2 + (4 − 1)2 + (4 − 1)2 = 18 = 3 2
ដូចេនះ AB = 3 3 (ឯកត្របែវ
= AC
និង SB = 3 2 (ឯកត្របែវ ។
= SC
េដយ AB = AC និង SB = SC េនាះ្រតីេ ABC និង្រតីេកSBC
សុទ�ែតជា្រតីេកណសមបាតមាន A និង S េរៀងគា�

   
២.គណនផលគុណស�ែល SA. AB នង ិ SA. AC
េគមា S ( 3,4 ,4 ) , A ( 2,6 ,2 ) , B ( −1,3,5 ) និង C ( 3,1,1)

  
េគបាន SA =( −1,2, − 2 ) , AB =( −3, − 3,3 ) , AC =(1, − 5, − 1)
   
េយីងបា SA. AB =3 − 6 − 6 =−9 និង SA. AC =−1 − 10 + 2 =−9
៣.្រសយប��ក់ថ (� P ) មនសមីក x − 2 y + 2z − 3 = 0

់
ប�ង ( P ) កត់ត S ( 3,4 ,4 ) េហីយែកងនឹងវុិចទ័រ SA = ( −1,2, − 2 ) សរេសរ៖
( P ) : a ( x − x s ) + b ( y − ys ) + c ( z − zs ) =
0
− ( x − 3) + 2 ( y − 4 ) − 2 ( z − 4 ) =
0 ឬ − x + 2 y − 2z + 3 =0
ដូចេនះ ( P ) : x − 2 y + 2z − 3 =0 ។

ុ Page 104
៤.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I
 x + x c yb + yc zb + zc 
េដយ I ជចំណុចកណា�លៃន BC  េនាះ I  b , ,
 2 2 2 
 −1 + 3 3 + 1 5 + 1 
េដយ B ( −1,3,5 ) និង C ( 3,1,1) េនាះ I  , ,
 2 2 2 
ដូចេនះ ។
សរេសរសមីករ��ង់េមដ្យោ (Q ) ៃនអង�ត់ BC  ៖


ប�ង់េមដ្យោទ (Q ) ៃន BC  មានវុិចទ័រនរមា៉ល BC = ( 4 , − 2, − 4 ) និងកត់ត
ចំណុច I (1,2,3 ) កណា�លៃនអង�ត BC  អចសរេសរ
(Q ) : a ( x − xi ) + b ( y − yi ) + c ( z − zi ) =0
4 ( x − 1) − 2 ( y − 2 ) − 4 ( z − 3 ) = 0
4 x − 4 − 2 y + 4 − 4 z + 12 =0
4 x − 2 y − 4 z + 12 =0
2x − y − 2z + 6 = 0
ដូចេនះ (Q ) :2x − y − 2z + 6 =0។
៥.េផ��ងផា�ត់ A ∈ (Q ) នង
ិ S ∈ (Q ) ៖
េយីងមាន A ( 2,6 ,2 ) , S ( 3,4 ,4 ) និង (Q ) :2x − y − 2z + 6 =0
យកកូអរេដេ A ជួសក�ុង (Q ) េគបាន4 − 6 − 4 + 6 =0 ពិតេនា A ∈ (Q )
យកកូអរេដេS ជួសក�ុង (Q ) េគបាន6 − 4 − 8 + 6 =0 ពិតេនា S ∈ (Q )
ដូចេនះ A ∈ (Q ) និង S ∈ (Q ) ។

ុ Page 105
គណនារង�ស់មុ ∠SIA ៖
 
តង ∠SIA = θ េនាះθ ជាមុំផ�ុំេដយវុិចទ័ IA និង IS ។
 
    IA . IS
េគមាន IA . IS = | IA|.|IS |cos θ េនាះ cos θ =  
| IA|.|IS |

េដយ I (1 ,2,3 ) , A ( 2,6 ,2 ) និង S ( 3,4 ,4 ) េនាះេគបា= IA (1,4 , − 1)

និង IS = ( 2,2,1) ។
 
IA . IS 2 + 8 −1 9 2
េគបាន cos= θ   = = = = cos45o
| IA|.|IS | 1 + 16 + 1 4 + 4 + 1 9 2 2
ដូចេនះ ∠SIA =
45o ។

ុ Page 106
ទ ៨
 → → →
 
A ( 2,3, − 1) , B ( −1,0, − 1) ,C ( 5,3,5 ) និង D ( 8,6,5 ) ។
 
១.គណនា AD និង BC រួចទញប��ក់្របេភទចតុេ ABCD ។
២.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( BC ) និង (CD ) ។
៣. H ជាចំេណាលែកង A េលី BC េហីយ K ជាចំេណាលែកង H េលីCD ។
៤.គណនា AH និង BC រួចគណនាៃផ�្រកឡាចតុ ABCD ។
៥.ចូរ្រស KCH ជា្រតីេកណែកងសម
៦.រកកូអរេដេនៃនចំណុ L េដយដឹង HKCL ជាកេរ
េតីចំណុច B , L , D រត់្រតង់គា�ឬេទ
 
១.គណនា AD នងិ BC រួចទាញប��ក់្រ�េភទចតុេ ABCD ៖
េគមា A ( 2,3, − 1) , B ( −1,0, − 1) ,C ( 5,3,5 ) និង D ( 8,6,5 )

 
េយីងបា AD = ( 6,3,6 ) និង BC = ( 6 ,3,6 ) ។
 
េដយ AD = BC េនាះ AD = BC និង AD / / BC ។
ដូចេនះ ABCD ជា្របេលឡូ្រ

ុ Page 107
២.សរេសរសមករ
ី ប ា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( BC ) នង
ិ (CD ) ៖
 
បនា�ត ( BC ) និង (CD ) មានវុិចទ័រ្របាប់ BC = ( 6 ,3,6 ) និង CD = ( 3,3,0 )
េហីយកត់តមចំណុចេរៀងគ B ( −1,0 , − 1) និង C ( 5,3,5 ) ។
x =−1 + 6t1 x= 5 + 3t2

 
ដូចេនះ ( BC ) :  y = 3t1 និង (CD ) :  y= 3 + 3t2
z =−1 + 6t , t ∈ y = z 5 , t2 ∈ y
 1 1 
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ H និង K
A D
B C
H
េយីងត H ( x h , yh , zh ) ជាចំេណាលែកងៃនចំណ A េលី BC េនា H ∈ ( BC ) និង

 
AH ⊥ BC ។
x h =−1 + 6t1

េដយ H ∈ ( BC ) សមមូល  yh = 3t1 (1)
z =−1 + 6t
 h 1
 
េគមាន A ( 2,3, − 1) េនា AH =( 6t1 − 3,3t1 − 3,6t1 ) និង BC = ( 6 ,3,6 )
   
េគបាន AH ⊥ BC ⇔ AH .BC= 6 ( 6t1 − 3 ) + 3 ( 3t1 − 3 ) + 36t=
1 0
សមមូល 36t1 − 18 + 9t1 − 9 + 36t1 =0

ុ Page 108
x h =−1 + 2 =1
1 
សមមូល 81t1 − 27 =
0 ឬ t1 = យកជួសក�ុង (1) េគបា  yh = 1
3 z =−1 + 2 =1
 h
ដូចេនះ H (1,1,1) ។
ត K ( x k , yk , zk ) ជាចំេណាលែកងៃនចំណ H េលី (CD ) េនា K ∈ (CD )

 
និង HK ⊥ CD ។
x k= 5 + 3t2

េដយ K ∈ (CD ) សមមូល  yk= 3 + 3t2 ( 2 )
z = 5
 k
 
េគមាន H (1,1,1) េនា HK =( 3t2 + 4 ,3t2 + 2,4 ) និង CD = ( 3,3,0 )
   
េគបាន HK ⊥ CD ⇔ HK .CD= 3 ( 3t2 + 4 ) + 3 ( 3t2 + 2=
) 0
សមមូល 9t 2 + 12 + 9t2 + 6 =
0
x k = 5 − 3 = 2

0 ឬ t2 = −1 យកជួសក�ុង (1) េគបា  yk = 3 − 3 = 0
សមមូល 18t2 + 18 =
z = 5
 k
ដូចេនះ K ( 2,0,5 ) ។
៤.គណនា AH នង
ិ BC រួចគណនាៃផ�្រកឡាចតុ ABCD ៖
េយីងមាន A ( 2,3, − 1) , H (1,1,1) , B ( −1,0 , − 1) , C ( 5,3,5 )

2 2 2
េយីងបា AH = (1 − 2 ) + (1 − 3 ) + (1 + 1) = 1+4+4 = 9= 3
2 2 2
BC = ( 5 + 1) + (3 − 0 ) + (5 + 1) = 36 + 9 + 36 = 81 = 9
ដូចេនះ= , BC 9 (ឯកត្របែវង
AH 3=

ុ Page 109
ៃផ�្រកឡា្របេលឡូ ABCD គឺ S = AH × BC = 3 × 9 = 27 (ឯកតៃផ�)
៥.្រស KCH ជា្រតីេកណែកងស៖
េគមាន K ( 2,0,5 ) , C ( 5,3,5 ) និង H (1,1,1)

 
េគបាន KC = ( 3,3,0 ) និង KH = ( −1,1, − 4 )
   
េដយ KC.KH =−3 + 3 + 0 =0 ⇔ KC ⊥ KH
េហីយ KC = 9 + 9 + 0 = 3 2 , KH = 1 + 1 + 16 = 3 2 េនាះ KC = KH
ដូចេនះ្រតីេក KCH ជា្រតីេកណែកងសមបពូល K ។
៦.រកកូអរេដេនៃនចំណុ L េដយដឹង HKCL ជាកេ
េគមា KCH ជា្រតីេកណែកងសមបាតក K េនា HKCL ជាកេរលុះ
xl − 1 = 3 xl = 4
   
ែត HL = KC សមមូល  yl − 1 =3 សមមូល  yl = 4
z − 1 = 0 z = 1
 l  l
ដូចេនះ L ( 4 ,4 ,1) ។
េតចំណុច B , L , D រត់្រតង់គ �ឬ ?
េគមាន B ( −1,0 , − 1) , L ( 4 ,4 ,1) និង D ( 8,6,5 )

 
េគបាន BL = ( 5,4 ,2 ) និង BD = ( 9 ,6 ,6 )
5 4 2  
េដយ ≠ ≠ េនាះវុិចទ័រ BL និង BD មិនកូលីេនែអ៊គា�
9 6 6
ដូចេនះបីចំណុច B , L , D មិនរត់្រតង់គា�េ

ុ Page 110
ទ ៩
 → → →
 
A ( −4 ,1, − 2 ) , B ( −1,7,4 ) និង C ( 4 , − 7 ,2 ) ។
១.គណនា AB , AC និង BC រួចទញ ABC ជា្រតីេកណែ
២.កំណត់សមីករប�ង ( ABC ) ។
   
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុ I ែដលេផ��ងផា�ត់ BC.IA + AC.IB + AB.IC =O
៤.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រនា�ត ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) ។
៥.េគឲ្យចំណុច M ( x , y, z ) ៃនលំហ។ ចូរ្រសយប��ក់ថ
១.គណនា AB , AC នង
ិ BC រួចទាញ ABC ជា្រតីេកង៖
េគមា A ( −4 ,1, − 2 ) , B ( −1,7,4 ) និង C ( 4 , − 7 ,2 )
េយីងបាន AB = ( −1 + 4)2 + (7 − 1)2 + (4 + 2)2 = 9 + 36 + 36 = 81 = 9

2 2 2
AC
= ( 4 + 4 ) + ( −7 − 1) + ( 2 + 2)= 64 + 64 + 16
= 144
= 12
2 2 2
BC
= ( 4 + 1) + ( −7 − 7 ) + ( 2 − 4 )= 25 + 196 + =
4 225
= 15
ដូចេនះ=
AB 9,
= AC 12,
= BC 15 (ឯកត្របែវង
ម្យោ៉ងេទៀតេគម AB 2 + AC 2 =92 + 122 =225 =BC 2 (តមពីតគ័
ដូចេនះ ABC ជា្រតីេកណែកង្រតង់កំ A ។

ុ Page 111
២.កំណត់សមករ�
ី �ង( ABC ) ៖
េគមា A ( −4 ,1, − 2 ) , B ( −1,7 ,4 ) និង C ( 4 , − 7 ,2 )

 
េគបាន AB = ( 3,6 ,6 ) , AC= ( 8, − 8 ,4 )
  
វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( ABC ) គ= ឺ n AB × AC
  
i j k
   
n = 3 6 6 = 72 i − 36 j − 72k
8 −8 4
សមីករប�ង ( ABC ) អចសរេសរ
( ABC ) : a ( x − xa ) + b ( y − ya ) + c ( z − za ) =
0
72 ( x + 4 ) − 36 ( y − 1) − 72 ( z + 2 ) =
0
2x + 8 − y + 1 − 2z − 4 =0
2x − y − 2z + 5 =0
ដូចេនះ ( ABC ) : 2x − y − 2z + 5 =0 ។
   
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុ I ែដលេផ��ងផា�ត់ BC.IA + AC.IB + AB.IC = O

 IA = ( −4 − xi ,1 − yi , −2 − zi )
 
តង I ( xi , yi , zi ) េនាះ  IB = ( −1 − xi ,7 − yi ,4 − zi )
 
 IC = ( 4 − xi , − 7 − yi ,2 − zi )
េដយ = AB 9, = AC 12, =BC 15 េនាះេគបាន


 BC.IA =− ( 60 − 15xi ,15 − 15 yi , −30 − 15zi )
 
 AC.IB =− ( 12 − 12xi ,84 − 12 yi ,48 − 12zi )
 
 AB. IC = ( 36 − 9xi , − 63 − 9 yi ,18 − 9zi )

ុ Page 112
   

តង S = BC.IA + AC.IB + AB.IC

េគបាន S = ( −36 − 36xi ,36 − 36 yi ,36 − 36zi )
−36 − 36xi = 0
     
េដយ S = BC.IA + AC.IB + AB.IC = O សមមូល 36 − 36 yi =
0
36 − 36z = 0
 i
េគទញ xi =
−1 , yi = 1។
1 , zi =
ដូចេនះ I ( −1,1,1) ។
៤.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រនា�ត ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) ៖
េគមា A ( −4 ,1, − 2 ) , B ( −1,7 ,4 ) និង C ( 4 , − 7 ,2 )
បនា�ត ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទិសេរៀងគ
  
IA = ( −3,0, − 3 ) , IB = ( 0,6 ,3 ) និង IC
= ( 5, − 8 ,1) ។
ដូចេនះសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃ ត់ ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) អចសរេសរដូចតេទ
x =−4 − 3t1 x = −1 x= 4 + 5t3

( IA ) :  y =1  
, ( IB ) :  y =7 + 6t2 , ( IC ) :  y =−7 − 8t3
z =−2 − 3t z= 4 + 3t 
 1  2 z= 2 + t3
ែដល t1 ,t2 ,t3 ∈  ។
៥.្រសយប��ក ៖
េគមាន A ( −4 ,1, − 2 ) , B ( −1,7 ,4 ) និង C ( 4 , − 7 ,2 )
M ( x , y, z ) , I ( −1,1,1) និង
= AB 9=
, AC 12=
, BC 15

ុ Page 113
2 2 2
(
 MA 2 =

−4 − x ) + (1 − y ) + ( −2 − z )
 2 2 2
( −1 − x ) + (7 − y ) + ( 4 − z )
េគបាន  MB 2 =
 2 2 2
 MC =( 4 − x ) + ( −7 − y ) + ( 2 − z )
2
 MA 2 = x 2 + y2 + z 2 + 8x − 2 y + 4 z + 21

 MB = x + y + z + 2x − 14 y − 8z + 66
2 2 2 2
 MC 2 = x 2 + y2 + z 2 − 8x + 14 y − 4 z + 69

 BC.MA 2 = 15x 2 + 15 y2 + 15z 2 + 120x − 30 y + 60z + 315


 AC.MB = 12x + 12 y + 12z + 24 x − 168 y − 96z + 792
2 2 2 2
 AB.MC 2 = 9x 2 + 9 y2 + 9z 2 − 72x + 126 y − 36z + 621


បូកសមីករេនះអង�និងអង�េគបា
BC.MA 2 + AC.MB 2 + AB.MC

= 2
( )
36 x 2 + y2 + z 2 + 72 ( x − y − z ) + 1728 ( i )
2 2 2
( 1 − x ) + (1 − y ) + (1 − z )
ម្យោ៉ងេទៀតេគម MI 2 =−
ឬ MI 2 = x 2 + y2 + z 2 + 2x − 2 y − 2z + 3
 BC + AC + AB = 36
េដយ
= AB 9,
= AC 12,
= BC 15 េនា  េនាះេគបាន
 BC . AC . AB = 1620
( BC + AC + AB ) MI 2 + BC. AC. AB
= ( )
36 x 2 + y2 + z 2 + 72 ( x − y − z ) + 1728 ( ii ) ត
ម ( i ) និង ( ii ) េគបានទំនាក់ទំនង

ុ Page 114
លំហាត់២
ទ ០
 → → →
 
A (1, − 1, − 3 ) , B ( 2, − 3, − 1) និង C ( 4 ,1,3 ) ។
១.គណនា AB , AC និង BC ។
២.រកកូអរេដេនៃនចំណុច D េដយដឹង ABCD ជា្របេលឡូ្រ
៣.រកកូអរេដេនចំណុ I កណា�លអង�ត BC  រួចសរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ
ៃនអង�ត់ BC  ។
៤.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនបន ( ID ) ។
៥.សរេសរសមីករែស� ( S ) មានផ�ិ I និងកំr = AB ។
១.គណនា AB , AC នង
ិ BC ៖
េយីងមា A (1, − 1, − 3 ) , B ( 2, − 3, − 1) និង C ( 4 ,1,3 )

2 2 2
េយីងបាន AB= ( 2 − 1) + ( −3 + 1) + ( −1 + 3 ) = 1 + 4 + 4= 3
2 2 2
AC = ( 4 − 1) + (1 + 1) + (3 + 3 ) = 9 + 4 + 36 = 7
2 2 2
BC = ( 4 − 2 ) + (1 + 3 ) + (3 + 1) = 4 + 16 + 16 = 6
ដូចេនះ
= AB 3= , BC 6 (ឯកត្របែវ
, AC 7=
២.រកកូអរេដេនៃនចំណុច D េដយដឹង ABCD ជា្រ�េលឡូ្៖

ុ Page 115
 
ចតុេក ABCD ជា្របេលឡូ្រកមលុះ AD = BC
ត D ( x d , yd , zd ) េដយ A (1, − 1, − 3 ) , B ( 2, − 3, − 1) និង C ( 4 ,1,3 )

d 
េគបាន AD =( x d − 1, yd + 1, zd + 3 ) និង BC = ( 2,4 ,4 )
xd − 1 =2 xd = 3
d d  
េដ AD= BC ⇔  yd + 1= 4 េនាះ  yd = 3
 z = 1
 zd + 3 =4  d
ដូចេនះ D ( 3,3,1) ។
៣.រកកូអរេដេនចំណុ I កណ�លអង�ត BC  ៖
 2 + 4 −3 + 1 −1 + 3 
េគមា B ( 2, − 3, − 1) និង C ( 4 ,1,3 ) េនាះេគបា I  , ,
 2 2 2 
ដូចេនះ I ( 3, − 1,1) ។
សរេសរសមក
ី រ��ង់េមដ្យោទ័រៃនអង BC  ៖

វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង់េមដ្យោទ័រៃនអង BC  គឺ BC = ( 2,4 ,4 )
សមីករប�ង់អចសរេស a ( x − xi ) + b ( y − yi ) + c ( z − zi ) =
0
2 ( x − 3 ) + 4 ( y + 1) + 4 ( z − 1) =
0
2x − 6 + 4 y + 4 + 4 z − 4 =0
2x + 4 y + 4 z − 6 = 0
ដូចេនះសមីករប�ង់េមដ្យោទ័រៃនអង BC  គឺ x + 2 y + 2z − 3 =0 ។
៤.សរេសរសមីករបា៉រា៉ែម៉្រតៃនប ( ID ) ៖
េគមាន I ( 3, − 1,1) និង D ( 3,3,1)

ុ Page 116

វុិចទ័រ្របាប់ទិសៃនបនា ( ID ) គឺ ID = ( 0 ,4 ,0 )
x = 3

ដូចេនះ ( ID ) :  y =−1 + 4t
= z 1 , t∈y

៥.សរេសរសមីករែស� ( S ) មានផ�ិ I និងកំr = AB ៖
េគមាន I ( 3, − 1,1) និង AB = 3

2 2 2
តមរូបមន� ( S ) : ( x − xi ) + ( y − yi ) + ( z − zi ) =
r2
2 2 2
ដូចេនះ ( S ) : ( x − 3 ) + ( y + 1) + ( z − 1) =
9 (ជសមីករស�ង់ដ
ឬ ( S ) : x 2 + y 2 + z 2 − 6 x + 2 y − 2z + 2 =
0 (ជាសមីករទូេទ

ុ Page 117
ក ២
ទ ១
 → → →
 
A (1,1,0 ) និង B ( 3, − 3,4 ) ។
១.សរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ ( P ) ៃនអង�ត់  AB  ។
៣.ចូរេផ��ងផា�ត់ថ O ∈ ( S ) (O ជាគល់ៃនត្រម�យអរតូនរមា៉ល
សរេសរសមីករប�ង (Q ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតងO ។
៤.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ជា្របសព�រវងប ( P ) និង (Q ) ។
១.សរេសរសមីករ��់េង មដ្យោ ( P ) ៃនអង�ត់  AB  ៖


េគមាន A (1,1,0 ) និង B ( 3, − 3,4 ) េនាះ AB = ( 2, − 4 ,4 )
1 + 3 1 − 3 0 + 4 
យក I ជាចំណុចកណ ា�លៃនអង�  AB  េនាះ I  , ,
 2 2 2 
ឬ I ( 2, − 1,2 ) ។ ប�ង់េមដ្យោទ ( P ) ៃនអង�ត់  AB គឺជាប�ង់ែដលែកងនឹ  AB 
្រតង់ចំណុចកណ ា I ។ េហតុេនះសមីករប�ង ( P ) អចសរេសរ
( P ) : a ( x − xi ) + b ( y − yi ) + c ( z − zi ) = 0
2 ( x − 2 ) − 4 ( y + 1) + 4 ( z − 2 ) = 0
2x − 4 − 4 y − 4 + 4 z − 8 =0
2x − 4 y + 4 z − 16 =0

ុ Page 118
ក ២
ដូចេនះ ( P ) : x − 2 y + 2z − 8 =0។
២.សរេសរសមក ី រទូេទៃនែស ( S ) មនអង�ត់ផ�ិ AB ៖


| AB | 1
ែស�៊ ( S ) មានផ�ិត I ( 2, − 1,2 ) និងកr= = 4 + 16 + 16= 3 ។
2 2
2 2 2
តមរូបមន� ( S ) : ( x − xi ) + ( y − yi ) + ( z − zi ) =
r2
2 2 2
( x − 2 ) + ( y + 1) + ( z − 2 ) 9
=
x 2 − 4 x + 4 + y2 + 2 y + 1 + z 2 − 4 z + 4 − 9 =0
ដូចេនះ ( S ) : x 2 + y2 + z 2 − 4 x + 2 y − 4 z =
0។
៣.េផ��ងផា�ត់ថ O ∈ ( S ) ៖
េគមា ( S ) : x 2 + y2 + z 2 − 4 x + 2 y − 4 z =
0 និង O ( 0,0,0 )
យកកូអរេដេនៃនចំណុO ជំនួសក�ុងសមីក ( S ) េគបាន0 = 0 ពិត
ដូចេនះ O ∈ ( S ) ។
សរេសរសមករ�
ី � (ង Q ) ប៉ះនងែស�៊
ឹ ( S ) ្រត O
ង ៖

វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង (Q ) ែដលប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់គលO គឺ OI
= ( 2, − 1,2 )
សមីករប�ង (Q ) អចសរេសរ (Q ) : a ( x − x 0 ) + b ( y − y0 ) + c ( z − z0 ) =
0
2 ( x − 0) − ( y − 0) + 2 ( z − 0) =
0
ដូចេនះ (Q ) : 2x − y + 2z =0 ។
៤.សរេសរសមីករបា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ជា្សព�រវង�� (ង P ) និង (Q ) ៖

ុ Page 119
ក ២
េគមាន ( P ) : x − 2 y + 2z − 8 =0 និង (Q ) : 2x − y + 2z =0
t − 2 y + 2z − 8 =0 (1)
x t , t ∈  េគបាន 
យក=
2t − y + 2z = 0 (2)
យក ( 2 ) − (1) េគបាន t + y + 8 =
0 េនាះ y =−8 − t
តម (1) េគបាន t − 2 ( −8 − t ) + 2z − 8 =0

3
t + 16 + 2t + 2z − 8 =0 ឬ z =−4 − t
2

x = t

ដូចេនះ ( L ) :  y =−8 − t
 3
z =−4 − t , t ∈ y
 2

ុ Page 120
ក ២
ទ ២
 → → →
 
A (1,1,1) , B ( 2, − 3,4 ) និង C ( 3, − 4 , − 2 ) ។
   
១.រកកូអរេដេនៃនចំណុG េដយដឹងថGA + GB + GC = O ។
២.សរេសរសមីករទូេទៃនែស ( S ) មានផ�ិ O និងកOG ។
៣.សរេសរសមីករប�ង ( P ) ប៉ះនង
ឹ ែស�៊ ( S ) ្រតងG ។

៤.សរេសរសមីករប�ង (Q ) កត់តG េហីយែកងនង
ឹ n = ( 9 ,3,1) ។
៥.ចូរេផ��ងផា�ត់ថាបីចំណ A , B ,C ស�ិតេនក�ុងប�ង់ ( P ) ។
៦.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ជា្របសព�វវងប ( P ) និង (Q ) ។
   
១.រកកូអរេដេនៃនចំណុG េដយដឹងថGA + GB + GC = O ៖
តង G ( x g , yg , z g ) េដ A (1,1,1) , B ( 2, − 3,4 ) និង C ( 3, − 4 , − 2 )

ggg
GA =
 ggg
(1 − x g ,1 − yg ,1 − z g )

េនាះ GB = ( 2 − x g , −3 − yg ,4 − z g )
 ggg
GC =( 3 − x g , −4 − yg , −2 − z g )
ggg ggg ggg
េគបា GA + GB + GC = ( 6 − 3x g , −6 − 3 yg ,3 − 3z g )

ុ Page 121
ក ២
6 − 3x g =0 x g = 2
     
េដGA + GB + GC = O សមមូល −6 − 3 yg = 0ឬ  yg = −2
 
3 − 3z g =0 z g = 1
ដូចេនះ G ( 2, − 2,1) ។
ី រទូេទៃនែស ( S ) មនផ�ិO និងក O

២.សរេសរសមក  G ៖
េគមាន G ( 2, − 2,1) េនាះ OG = 4 + 4 +1= 3
ដូចេនះសមីករទូេទៃនែស ( S ) មានផ�ិ O និងកOG គឺ ( S ) : x 2 + y2 + z 2 =

9
ី រ�� (ង P ) ប៉ះនងែ
៣.សរេសរសមក ឹ ស�៊ ( S ) ្រត G
ង ៖
 
វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( P ) ប៉ះនង
ឹ ែស�៊ ( S ) ្រតងG គឺ =
n OG = ( 2, − 2,1)
តមរូបមន� ( P ) : a ( x − x g ) + b ( y − yg ) + c ( z − z g ) =
0
2 ( x − 2 ) − 2 ( y + 2 ) + ( z − 1) =
0
2x − 4 − 2 y − 4 + z − 1 =0
2x − 2 y + z − 9 =0
ដូចេនះ ( P ) : 2x − 2 y + z − 9 =0។

៤.សរេសរសមីករ�� (ង Q ) កត់តG េហយែកងនង
ឹ n = ( 9 ,3,1) ៖
តមរូបមន (Q ) : a ( x − x g ) + b ( y − yg ) + c ( z − z g ) =
0
9 ( x − 2 ) + 3 ( y + 2 ) + ( z − 1) =
0
9x − 18 + 3 y + 6 + z − 1 =0
9x + 3 y + z − 13 = 0
ដូចេនះ (Q ) : 9x + 3 y + z − 13 =0 ។

ុ Page 122
ក ២
៥.េផ��ងផាត់ថបីចំណុ A , B ,C ស�តេនក
ិ �ុង�� ង ( P ) ៖
េគមា A (1,1,1) , B ( 2, − 3,4 ) និង C ( 3, − 4 , − 2 )
និង (Q ) : 9x + 3 y + z − 13 =។
0
ចំេពះ A (1,1,1) េនាះ (Q ) :9 (1) + 3 (1) + (1) − 13 =

0 ឬ 0 = 0 ពិត
ចំេពះ B ( 2, − 3,4 ) េនា (Q ) : 9 ( 2 ) + 3 ( −3 ) + ( 4 ) − 3 =0 ឬ0 = 0 ពិត
ចំេព C ( 3, − 4 , − 2 ) េនាះ (Q ) : 9 ( 3 ) + 3 ( −4 ) + ( −2 ) − 13 =0 ឬ0 = 0 ពិត
ដូចេនះ A , B ,C ស�ិតេនក�ុងប�ង ( P ) ។
៦.សរេសរសមីករបា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ជា្រ�សព�វវង�� ( P ) និង (Q ) ៖
( P ) : 2x − 2 y + z − 9 =0
េគមាន 
(Q ) : 9x + 3 y + z − 13 =0
2t − 2 y + z − 9 = 0 (1)
យក x = t េនាះ 
9t + 3 y + z − 13 =0 (2)
4 7
យក ( 2 ) − (1) េគបាន7t + 5 y − 4 =
0 េនាះ y= − t
5 5
4 7  53 24
តម (1) : 2t − 2  − t  + z − 9 =0 េនាះ=
z − t
 5 5  5 5

x = t

 4 7
ដូចេនះ ( L ) :  y= − t
 5 5
 53 24
 z = − t , t∈y
5 5

ុ Page 123
ក ២
ទ ៣
 → → →
 
A (1, − 2, − 4 ) , B ( −1, − 4 , − 3 ) ,C ( 3,4 ,5 ) និង D (7, − 7, − 2 ) ។
     
១.គណនាផលគុណស�ែ AD. AB និង AD. AC រួចទញថ AD ⊥ BC ។
២.គណនា្រជ�ងទំងបីៃន្រត ABC ។
៣.្រសយថាប ( ABC ) មានសមីក6x − 5 y + 2z − 8 =0។
៤.យក I ជាចំណុចកណ ាៃន BC  ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ I រួច
សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( ID ) ។
៤.សរេសរសមីករប�ង់េមដ្យោ (Q ) ៃនអង�ត់ BC  ។
៥.សរេសរសមីករបា៉រ ៉ែម៉្រតៃនបន ( L ) ជា្របសព�វវងប ( P ) និង (Q ) ។
     
១.គណនាផលគុណស�ែ AD. AB និង AD. AC រួចទាញ AD ⊥ BC
េគមា A (1, − 2, − 4 ) , B ( −1, − 4 , − 3 ) ,C ( 3,4 ,5 ) និង D (7, − 7, − 2 )

  
េគបាន AD =( 6, − 5,2 ) , AB =( −2, − 2,1) និង AC = ( 2,6 ,9 )
 
AD. AB = ( 6 )( −2 ) + ( −5 )( −2 ) + ( 2 )(1) =−12 + 10 + 2 =0
 
AD. AC= ( 6 )( 2 ) + ( −5 )( 6 ) + ( 2 )( 9 )= 12 − 30 + 18= 0 ។
   
ដូចេនះ AD. AB = 0 និង AD. AC = 0 ។
       
េដ AD. AB = 0 និង AD. AC = 0 េនាះេគទ AD ⊥ AB និង AD ⊥ AC

ុ Page 124
ក ២
   

េនាះ AD ⊥ ( ABC ) េដ BC ⊂ ( ABC ) េនាះ AD ⊥ BC ។
២.គណនា្រជ�ងទាំងបីៃន្រណ ABC ៖
េគមា A (1, − 2, − 4 ) , B ( −1, − 4 , − 3 ) ,C ( 3,4 ,5 )

2 2 2
េគបាន AB = ( −1 − 1) + ( −4 + 2 ) + ( −3 + 4 ) = 4 + 4 +1 = 3
2 2 2
AC = (3 − 1) + ( 4 + 2 ) + (5 + 4 ) = 4 + 36 + 81 = 11
2 2 2
BC = ( 3 + 1) + ( 4 + 4 ) + (5 + 3 ) = 16 + 64 + 64 = 12
ដូចេនះ
= AB 3=
, AC 11,
= BC 12 (ឯកត្របែវ
៣.្រសយថ�( ABC ) មនសមីក6x − 5 y + 2z − 8 = 0៖

 
តមស្រមាយខងេលីេយ AD ⊥ ( ABC ) េនា AD = ( 6 , − 5,2 ) ជាវុិចទ័
នរមា៉ល់ៃនប�ង ( ABC ) ។
សមីកប�ង ( ABC ) អចសរេសរ a ( x − x a ) + b ( y − ya ) + c ( z − za ) =

0
6 ( x − 1) − 5 ( y + 2 ) + 2 ( z + 4 ) =
0
6x − 6 − 5 y − 10 + 2z + 8 =0
6 x − 5 y + 2z − 8 =0
ដូចេនះប�ង់ ( ABC ) មានសមីក6x − 5 y + 2z − 8 =។
0
៤.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ I
េគមា B ( −1, − 4 , − 3 ) & C ( 3,4 ,5 ) េដយ I ជាចំណុចកណ ា�ល BC 

 −1 + 3 −4 + 4 −3 + 5 
េនា I 
2
,
2
,
2  ឬ I (1,0 ,1) ។
 
ដូចេនះ I (1,0 ,1) ។

ុ Page 125
ក ២
សរេសរសមករ ី ប ា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( ID ) ៖

វុិចទ័រ្របាប់ទិសៃនបនា ( ID ) គឺ ID = ( 6, − 7, − 3 )
x= 1 + 6t

ដូចេនះ ( ID ) :  y = −7t
z =
 1 − 3t , t ∈ y
៤.សរេសរសមីករ��់េ ង មដ្យោ (Q ) ៃនអង�ត់ BC  ៖


េគមា B ( −1, − 4 , − 3 ) & C ( 3,4 ,5 ) េនាះ BC = ( 4 ,8 ,8 )
ចំណុចកណា�លៃ BC  គឺ I (1,0 ,1) ។ សមីករប�ង (Q ) អចសរេសរ
(Q ) : a ( x − xi ) + b ( y − yi ) + c ( z − zi ) =0
4 ( x − 1) + 8 ( y − 0 ) + 8 ( z − 1) = 0
4 x − 4 + 8 y + 8z − 8 =0
4 x + 8 y + 8z − 12 =
0
x + 2 y + 2z − 3 =0
ដូចេនះ (Q ) : x + 2 y + 2z − 3 =0។
៥.សរេសរសមីករបរ៉ែម៉្រតៃនបនា ( L ) ជា្របសព�វវងប ( P ) និង (Q ) ៖
េគមាន ( P ) : 6x − 5 y + 2z − 8 =0 និង (Q ) : x + 2 y + 2z − 3 =0
6t − 5 y + 2z − 8 =0
យក=
x t ,t ∈  េនាះ 
t + 2 y + 2z − 3 =0
5 5 31 17
បនា�ប់ពីេដះ្រសយេ y =− + t , z = − t ។
7 7 14 14
5 5t 31 17t
ដូចេនះ ( L ) : x =t , y =− + , z = − ែដល t ∈  ។
7 7 14 14

ុ Page 126
ក ២
ទ ៤
 → → →
 
A ( −4 ,1,3 ) និង B ( 2,3, − 1) និងប�ង់ ( P ) : x + 2 y − 2z − 1 =0។
១.ចូរសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) ។
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M ជ្របសព�រវងបនា ( AB ) និងប�ង់ ( P ) រួច
បង�ញថ M ជាចំណុចកណ ា�លៃនអង�  AB  ។
៣. H ជាចំេណាលែកងៃនចំណ B េលីប�ង់ ( P ) ។ សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម
ៃនបនា�ត ( BH ) រួចគណនាកូអរេដេនៃនចំណ H ។
៤. K ជាចំេណាលែកង A េលីបនា�ត ( BH ) ។ បង�ញ MH ជាបាតមធ
ៃន្រតីេក ABK រួចទញរកកូអរេដេនៃនចំណ K ។
៥. L ជាចំេណាលែកង A េលីប�ង់ ( P ) ។បង�ញ ALHK ជាចតុេកណែ
រួចទញរកកូអរេដេនៃនចំណុ L ។
១.សរេសរសមីករបា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) ៖

េគមាន A ( −4 ,1,3 ) និង B ( 2,3, − 1) េនា=
AB ( 6 ,2, − 4 ) ជាវុិចទ័រ្របាប់
ៃនបនា�ត ( AB ) ។ សមីករបនា�ត់អចសរេស
x =−4 + 6t
( AB ) :  y= 1 + 2t
z = 3 − 4t , t ∈ y


ុ Page 127
ក ២
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M ជា្រ�សព�រវងបន ( AB ) និង��ង់( P ) ៖
x =−4 + 6t

េគមាន ( AB ) :  y= 1 + 2t និង ( P ) : x + 2 y − 2z − 1 =0
z = 3 − 4t , t ∈ y

យកសមីក ( AB ) ជំនួសក�ុង ( P ) េគបាន
( −4 + 6t ) + 2 (1 + 2t ) − 2 (3 − 4t ) − 1 =
0
− 4 + 6t + 2 + 4t − 6 + 8t − 1 =0
18t − 9 = 0
1
t=
2
x =−4 + 3 =−1
1 
យក t = ជំនួសក�ុង ( AB ) េគបាន  y = 1 + 1 = 2
2 z = 3 − 2 = 1

ដូចេនះ M ( −1, 2 , 1) ។
បង�ញថ M ជាចំណុចកណ �លៃនអង�  AB  ៖
េគមាន M ( −1, 2 , 1) និង A ( −4 ,1,3 ) និង B ( 2,3, − 1)

x a + xb −4 + 2 y + yb 1 + 3
េដយ = =−1 =xm , a = =2 =ym
2 2 2 2
z + zb 3 − 1
និង a = = 1= zm េនាះប��ក់ថាចំណ M ជាចំណុចក ណ ា
2 2
ៃនអង�ត់  AB  ។
៣.សរេសរសមករ
ី ប ា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( BH ) រួចគណនាកូអរេដេន H
េដយ H ជាចំេណាលែកងៃនចំណ B េលីប�ង់ ( P ) េនាះបនា� ( BH ) ⊥ ( P )

ុ Page 128
ក ២

េគបានវុិចទ័រនរមា៉ល=
np (1,2, − 2 ) របស់ប�ង់ ( P ) ជាវុិចទ័រ្របាបសៃនបនា�ត
( BH ) និងចំណុច B ( 2,3, − 1) ∈ ( BH ) េនាះសមីករបនា ( BH ) សរេសរ៖
x= 2 + t
( BH ) :  y= 3 + 2t

z =−1 − 2t , t ∈ y
ម្យោ៉ងេទៀតយកសមី ( BH ) ជំនួសក�ុង ( P ) េគបាន
( 2 + t ) + 2 (3 + 2t ) − 2 ( −1 − 2t ) − 1 =0
2 + t + 6 + 4t + 2 + 4t − 1 = 0
9t + 9 = 0
t = −1
x = 2 − 1 = 1

យកតៃម� t = −1 ជួសក�ុង ( BH ) េគបាន  y = 3 − 2 = 1
z =−1 + 2 =1

ដូចេនះ H (1,1,1) ។
៤.បង�ញ MH ជាបាតមធ្យមៃន្រត ABK ៖

B
L M
H
(P )
K
A

ុ Page 129
ក ២
េគមា K ជាចំេណាលែកង A េលីបនា�ត ( BH ) េនាះ AK ⊥ BK

េហីយ ( BH ) ⊥ ( P ) និង MH ∈ ( P ) េនាះ MH ⊥ BH េហតុេនះេគទ
AK / / MH េហីយេដ M ជាចំណុចកណ ា�ល  AB  (ស្រមាយខងេ
េនាះេគទញបា H ជាចំណុចកណ ា�ល BK  ែដរ។
ដូចេនះ MH ជាបាតមធ្យមៃន្រតីេក BAK ។
ទញរកកូអរេដេនៃនចំណ K ៖
 xb + x k
x
 h =
2

 y + yk
េដយ H ជាចំណុចក ណ ា�ល BK  េនាះេគបា  yh = b
 2
 zb + zk
z
 h =
 2
 x k = 2x h − x b = 2 − 2 = 0

េគទញ  yk =2 yh − yb =2 − 3 =−1 ។
 z = 2z − z = 2 + 1 = 3
 k h b
ដូចេនះ H ( 0 , − 1,3 ) ។
៥.បង�ញ ALHK ជាចតុេកែកង រួចទាញរកកូអរេដេនៃនចំណុ L
េគមា L ជាចំេណាលែកង A េលីប�ង់ ( P ) េនា AL ⊥ ( P ) េដ LH ⊂ ( P )

េនាះ AL ⊥ LH ។ ម្យោ៉ងេទៀ AK ⊥ HK និង LH ⊥ HK េនាះេគទ
ALHK ជាចតុេកណែកង
 
តង L ( xl , yl , zl ) េនាះ AL =( xl + 4 , yl − 1, zl − 3 ) និង KH
= (1,2, − 2 )
xl + 4 =
1
  
េដ ALHK ជាចតុេកណែកងេន AL = HK ឬ  yl − 1 = 2
z − 3 =−2
 l
េគទញ xl =
−3, yl = 1 ។ ដូចេនះ L ( −3,3,1) ។
3, zl =

ុ Page 130
ក ២
ទ ៥
 → → →
េនក�ងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្បនា�ត់ពីរ
 
x= 2 + t
x +1 y + 3 z − 5 
( L1 ) : = = និង ( L2 ) :  y = 3
−1 −2 2 z =−1 − t , t ∈ y

១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្របស M រវងបនា�ត ( L1 ) និង ( L2 ) ។
២. A និង B ជាពីរចំណុចស�ិតនីេលីបនា� ( L2 ) េហីយមានអប់សុីសេរៀង
៣. H និង K ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណុ A និង B េទេលីបនា� ( L1 )
េរៀងគា� ។ គណនាកូេដេនៃនចំណុ H និង K ។

 
៤.គណនា AK និង HB រួចទញរក្របេភទៃនចតុេក AHBK ។
៥.គណនា AH និង HK រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃនចតុេ AHBK ។
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រ�ស M រវងបនា�ត ( L1 ) និង ( L2 ) ៖
B ( L2 )
H M K ( L1 )


ុ Page 131
ក ២
x= 2 + t
x +1 y + 3 z − 5 
( L1 ) : = = និង ( L2 ) :  y = 3
−1 −2 2 z =−1 − t , t ∈ y

តង M ( xm , ym , zm ) ជាចំណុច្របសព�រវងបន ( L1 ) និង ( L2 ) េនាះេគប
xm + 1 ym + 3 zm − 5
M ∈ ( L1 ) សមមូល = = (1)
−1 −2 2
xm= 2 + t

M ∈ ( L2 ) សមមូល  ym = 3 (2)
z =−1 − t
 m
2 + t + 1 3 + 3 −1 − t − 5
យកសមីក ( 2 ) ជំនួសក�ុង (1) េគបាន = =
−1 −2 2
t + 3
t +3 −t − 6  −1 = −3
សមមូល =−3 = សមមូល  សមមូល t = 0
−1 2  −t − 6
= −3
 2
យក t = 0 ជួសក�ុង ( 2 ) េគបាន xm = 2 , ym = 3 , zm = −1 ។
ដូចេនះ M ( 2,3, − 1) ។
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A និង B
េដ A និង B ជាពីរចំណុចស�ិតនីេលីបនា� ( L2 ) េហីយមានអប់សុីសេរៀង
x a =2 + t =−1

x a = −1 និង xb = 5 េនាះេគបា  ya = 3 េគទញ t = −3
z =−1 − t
 a
េនាះ x a =−1, ya =3, za =−1 + 3 =2 ឬ A ( −1 , 3 , 2 ) ។

ុ Page 132
ក ២
 xb = 2 + t = 5

េហីយ  yb = 3 េគទញ t = 3 េហីយ xb = 5, yb = 3, zb = −4 ។
z =−1 − t
 b
ដូចេនះ A ( −1,3,2 ) និង B ( 5,3, − 4 ) ។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H និង K
( )
តង H ( x h , yh , zh ) និង K x k , yk , z k ។េដយ H និង K ជាចំេណាលែ
ៃនចំណុច A និង B េទេលីបនា� ( L1 ) េរៀងគា�េនា H ∈ ( L1 ) និង K ∈ ( L1 )
x h =−1 − p
x + 1 y + 3 zh − 5 
េគបា H ∈ ( L1 ) ⇔ h = h = = p ឬ  yh =−3 − 2 p ( 3 )
−1 −2 2 z = 5 + 2 p
 h
x k =−1 − q
x k + 1 yk + 3 zk − 5 
េហីយ K ∈ ( L1 ) ⇔ = = = q ឬ  yk =−3 − 2q ( 4 )
−1 −2 2 z = 5 + 2q
 k
េដយ A ( −1,3,2 ) និង B ( 5,3, − 4 ) េនាះេគបាន
 
AH =( − p , − 2 p − 6,2 p + 3 ) និង BK = ( −q − 6 , − 2q − 6 , 2q + 9 )

បនា�ត ( L1 ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទ u1 =( −1, − 2,2 ) ។
   
េគមាន AH ⊥ u1 ⇔ AH . u1 = 0 ឬ p + 4 p + 12 + 4 p + 6 =0 េនា p = −2
   
េគមា BK ⊥ u1 ⇔ BK . u1 = 0 ឬ q + 6 + 4q + 12 + 4q + 18 =0 េនា q = −4
ចំេព p = −2 ត ( 3 ) េគបាន=
x h 1 ,= zh 1 ។
yh 1,=
ចំេពះ q = −4 ត ( 4 ) េគបាន x k = 3 , yk = 5 , zk = −3 ។
ដូចេនះ H (1,1,1) និង K ( 3,5, − 3 ) ។

ុ Page 133
ក ២
 
៤.គណនា AK និង HB រួចទាញរក្រ�េភទៃនចតុេ AHBK ៖
េគមាន A ( −1,3,2 ) , K ( 3,5, − 3 ) , H (1,1,1) , B ( 5,3, − 4 )

 
ដូចេនះ =
AK ( 4 ,2, − 5 ) និង HB
= ( 4 ,2, − 5 ) ។
 
េដយសមា�ល់េឃី AK
= HB = ( 4 ,2, − 5) េនា AK = HB និង AK / / HB
ដូចេនះចតុេកណ AHBK ជា្របេលឡូ្រ
៥.គណនា AH និង HK រួចទាញរកៃផ�្រកឡាៃនចតុេ AHBK ៖
េគមាន A ( −1,3,2 ) , H (1,1,1) និង K ( 3,5, − 3 )
2 2 2
េគបាន AH = (1 + 1) + (1 − 3 ) + (1 − 2 ) = 4 + 4 +1 = 9= 3
2 2 2
HK = (3 − 1) + (5 − 1) + ( −3 − 1) = 4 + 16 + 16 = 36 = 6
ដូចេនះ AH = 3 (ឯកត្របែវ និង HK = 6 (ឯកត្របែវង)
ម្យោ៉ងេទៀតេ AH ⊥ HK និង BK ⊥ HK េនាះ្រតីេកណ AHK និង
្រតីេកណែ BKH ប៉ុនគា�េ្រ AH = BK និង HK ្រជ�ងរួម
1 
េគបាន S=
AHBK 2S
= AHK 2 2 AH .
=HK .HK 18 (ឯកតៃផ�)
 AH=
 
ដូចេនះ S AHBK = 18 (ឯកតៃផ�)

ុ Page 134
ក ២
ទ ៦
 → → →
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច៖
 
 7
A (1,1,1) , B ( 2,3,3 ) ,C ( 6, − 1,5 ) និង D  6, − 4 ,  ។
 2
    
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , AC , AD , BC និង CD ។
   
២.បង�ញថ AD / / BC និង AB ⊥ AD រួចរក្របេភទៃនចតុេក ABCD ។
 
៣.គណនា AC.CD រួចទញរក្របេភទៃន្រតី ACD ។
៤. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងចំណ C េលី  AD ។គណនាកូអរេដេន H ។
៥.គណនា AB , BC និង AD រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃនចតុេ ABCD ។
    
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , AC , AD , BC និង CD ៖
 7
េគមាន A (1,1,1) , B ( 2,3,3 ) ,C ( 6 , − 1,5 ) និង D  6, − 4 , 
 2
    5  
េយីងបាន AB = (1,2,2 ) , AC = (5, − 2,4 ) , AD = ( 4 , − 4 ,2)
 5, − 5, 2  , BC =
 
  3
និង CD =  0 , − 3, −  ។
 2
   
២.បង�ញថ AD / / BC និង AB ⊥ AD រួចរក្រ�េភៃនចតុេក ABCD ៖
  5 
េយីងមាន AD=  5, − 5,  និង BC= ( 4 , − 4 ,2 )
 2

ុ Page 135
ក ២
5
5 −5 2  
េដយ= = េនាះេយីងទញបានវុិច AD & BC កូលីេនែអ៊គា�
4 −4 2
   5
ម្យោ៉ងេទៀតេគ AB = (1,2,2 ) និង AD =  5, − 5, 
 2
  7
េយីងបាន AB. AD = (1)( 5 ) + ( 2 )( −5 ) + ( 2 )   = 5 − 10 + 5 = 0
2
 
សមមូល AB ⊥ AD ។
   
ដូចេនះ AD / / BC និង AB ⊥ AD ។
     
េដយ AD / / BC និង AB ⊥ AD េនាះេគទញប AB ⊥ BC ។
ដូចេនះចតុេក ABCD ជាចតុេកណព�យែកង្រ A និង B ។

 
៣.គណនា AC.CD រួចទាញរក្រ�េភទៃន្រតី ACD ៖
B C
A H D
   3
េយីងមា AC= (5, − 2,4 ) និង CD =  0, − 3, − 
 2
 
ដូចេនះ AC.CD = 0 + 6 − 6 = 0 ។
   
េដយ AC.CD =⇔ 0 AC ⊥ CD េនាះេគទញប ACD ជា្រតីេកណ
្រតង់កំពូលC ។

ុ Page 136
ក ២
៤.គណនាកូអរេដេន H
ត H ( x h , yh , zh ) ។ េដ H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងចំណ C េលី  AD 

  
េនាះេយីងបា HC = AB េដយ HC = ( 6 − x h , −1 − yh ,5 − zh )
6 − x h =
1 xh = 5
  
និង AB = (1,2,2 ) េនាះេគទញប −1 − yh =2 សមមូល  yh = −3
5 − z = 2 z = 3
 h  h
ដូចេនះ H ( 5, − 3,3 ) ។
៥.គណនា AB , BC និង AD រួចទាញរកៃផ�្រកឡាៃនចតុេ ABCD ៖
 7
េដ A (1,1,1) , B ( 2,3,3 ) ,C ( 6, − 1,5 ) , D  6 , − 4 , 
 2
2 2 2
េយីងបាន AB = ( 2 − 1) + (3 − 1) + (3 − 1) = 1+4+4 = 9= 3
2 2 2
BC
= ( 6 − 2 ) + ( −1 − 3 ) + (5 − 3 )= 16 + 16 + 4
= 6
2
7 25 15
( 6 − 1) + ( −4 − 1) +  − 1  =
2 2
AD = 25 + 25 + =
2  4 2
15
ដូចេនះ=
AB 3,
= BC 6 =
, AD (ឯកត្របែវង)
2
( BC + AD ) × AB
ៃផ�្រកឡាៃនចតុេកណ ABCD គឺ S =
2
15
( + 6)(3)
2 81
ដូចេនះ S =
= (ឯកតៃផ�)
2 4

ុ Page 137
ក ២
ទ ៧
 → → →
 
5 5
A ( 4 ,1,4 ) , B ( 3,5,5 ) ,C ( 3, − 1,2 ) និង D  ,1,  ។
2 2
   
១.គណនា AB . AD និង AD . DC រួចទញរក្របេភទៃនចតុេ ABCD ។
២.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AD ) និង ( BC ) ។
៣. M ជាចណុចស�ិតេនេលីបនា� ( AD ) េដយដឹងថាចំណ M មានអប់សុ
xm = 1 ។ ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណ M ។
 
៤.គណនា MB.MC រួចទញរក្របេភទៃន្រតីេ MBC ។
៥.គណនា MB និង MC រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត MBC ។
   
១.គណនា AB . AD និង AD . DC រួចទាញរក្រ�េភទៃនចតុេ ABCD ៖
5 5
េគមា A ( 4 ,1,4 ) , B ( 3,5,5 ) ,C ( 3, − 1,2 ) និង D  ,1, 
2 2
   3 3   1 1
េនាះ AB = ( −1,4 ,1) , AD = −
 2 ,0 , − និង DC = , − 2, −
 2  2
 2 
  3 3   3 3
េគបាន AB . AD = + 0 − = 0 និង AD.DC =− + 0 + =0 ។
2 2 4 4
   
ដូចេនះ AB. AD = 0 និង AD.DC = 0 ។
       
េដ AB. AD = 0 និង AD.DC = 0 សមមូល AB ⊥ AD និង AD ⊥ DC

ុ Page 138
ក ២
 
េហីយេគទញប AB / / DC េនា ABCD ជាចតុេកណព�យែ
ដូចេនះ ABCD ជាចតុេកណព�យែកង្រ A និង D ។

B
C
A M D
២.សរេសរសមករ
ី ប ា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( AD ) និង ( BC )
  3 3
បនា�ត ( AD ) និង ( BC ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទិសេរៀង AD =  − 2 ,0 , − 2 
 

និង BC = ( 0 , − 6 , − 3 ) ។ េដ A ( 4 ,1,4 ) និង B ( 3,5,5 ) េនាះសមីក
បា៉រ ៉ែម៉្រតៃនបន ( AD ) និង ( BC ) អចសរេសរ
 3
x= 4 − t
 2 x = 3
 
( AD
= ) : y 1 ,t ∈ y និង ( BC ) :  y =5 − 6u , u ∈ y
 3 z= 5 − 3u
z= 4 − t 
 2
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M ៖
េដយ M ជាចំណុចស�ិតេនេលីបនា ( AD ) េហីយមានអប់សុី xm = 1 េនា
 3
x
 m = 4 − t =1
2

េគបាន  ym = 1 េគទញ t = 2 េហីយ=
xm 1,= zm 1 ។
ym 1,=
 3
zm= 4 − t
 2

ុ Page 139
ក ២
ដូចេនះ M (1,1,1) ។
 
៤.គណនា MB.MC រួចទាញរក្រ�េភទៃន្រតីេ MBC ៖
េគមាន M (1,1,1) , B ( 3,5,5 ) និង C ( 3, − 1,2 )

 
េនាះ MB = ( 2,4 ,4 ) និង MC = ( 2, − 2,1) ។
 
េគបាន MB . MC = ( 2 )( 2 ) + ( 4 )( −2 ) + ( 4 )(1) = 4 − 8 + 4 = 0 ។
 
ដូចេនះ MB . MC = 0 ។
   
ម្យោ៉ងេទៀតេដ MB . MC = 0 ⇔ MB ⊥ MC ។
ដូចេនះ្រតីេក MBC ជា្រតីេកណែកង្ M ។
៥.គណនា MB និង MC រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត MBC ៖


្
េយីងមាន MBC ជា្រតីេកណែកង M ។ MB = ( 2,4 ,4 ) និង

MC= ( 2, − 2,1)

េយីងបាន MB = | MB |= 4 + 16 + 16 = 36 = 6

MC = | MC |= 1 + 4 + 4 = 9 = 3 ។
ដូចេនះ MB = 6 (ឯកត្របែវ និង MC = 3 (ឯកត្របែវង
ម្យោ៉ងេទៀតេ MBC ជា្រតីេកណែកង្ M េនាះេយីងបា

1 1
SMBC = MB × MC= ( 6 )(3 )= 9 (ឯកតៃផ�្រកឡ
2 2

ុ Page 140
ក ២
ទ ៨
 → → →
 
x =−4 + 3t
2 2 2 
( x − 1) + ( y + 1) + ( z − 2 ) =9 និងបនា�ត ( L ) :  y =−7 + 4t
z = 2+t , t∈y

១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រប A និង B រវងបនា� ( L ) និងែស�៊ ( S ) ។
ឹ ថាចំណុ A មានអប់សុីសអវិជ�មា
(េគដង
២.សរេសរសមីករប�ង ( P ) និង (Q ) ប៉ះេទនឹងែស� ( S ) េរៀងគា�្រត A និង B ។
៣.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( d ) ជា្របសព�រវងប ( P ) និង (Q ) ។
៤.សរេសរសមីករប�ង (π ) កត់តមចំណ A េហីយែកងនង
ឹ បនា�ត ( d ) ។
៥.ចូរេផ��ងផា�ត់ B ∈ (π ) រួចសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( ∆ ) ែដលែកង
ឹ ប�ង់ (π ) ្រតង់ B ។
នង
ដំេណា្រស
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រ� A និង B រវងបនា� ( L ) និងែស�៊ ( S )

2 2 2
េគមាន ( x − 1) + ( y + 1) + ( z − 2 ) =
9 (1)
x =−4 + 3t

និង  y =−7 + 4t (2)
z= 2 + t

យកសមីក ( 2 ) ជំនួសក�ុង (1) េគបាន
2 2 2
( −4 + 3t − 1) + ( −7 + 4t + 1) + ( 2 + t − 2 ) =9
2 2
(3t − 5 ) + ( 4t − 6 ) + t 2 =
9
9t 2 − 30t + 25 + 16t 2 − 48t + 36 + t 2 − 9 =
0
26t 2 − 78t + 52 =
0

ុ Page 141
ក ២
c
េដយ a + b + c = 26 − 78 + 52 = 0 េគទញប�ស t=
1 1 , t=
2 = 2។
a
x =−4 + 3 =−1

ចំេពះ t = 1 ត ( 2 ) េគបាន  y =−7 + 4 =−3
z = 2 + 1 = 3

x =−4 + 6 =2

ចំេពះ t = 2 ត ( 2 ) េគបាន  y =−7 + 8 =1
z = 2 + 2 = 4

ដូចេនះ A ( −1, − 3,3 ) និង B ( 2,1,4 )
(េ្រពះចំណ A មានអប់សុីសអវិជ�មាន
២.សរេសរសមក
ី រ��ង់( P ) និង (Q ) ប៉ះេទនឹងែស� ( S ) េរៀងគ�្រតA និង B ៖
2 2 2
ែស�៊ ( S ) : ( x − 1) + ( y + 1) + ( z − 2 ) =
9 មានផ�ិត I (1, − 1,2 ) ។
 
េដ A ( −1, − 3,3 ) និង B ( 2,1,4 ) េនា IA =( −2, − 2,1) និង IB = (1,2,2 )
ជាវុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប� ( P ) និង (Q ) ែដលប៉ះនង

ឹ ែស�៊ ( S ) ្រតង A និង B ។
សមីករប�ង ( P ) សរេសរ −2 ( x + 1) − 2 ( y + 3 ) + ( z − 3 ) =
0
−2x − 2 − 2 y − 6 + z − 3 =0
− 2x − 2 y + z − 11 =0
សមីករប�ង (Q ) សរេសរ ( x − 2 ) + 2 ( y − 1) + 2 ( z − 4 ) =
0
x − 2 + 2 y − 2 + 2z − 8 =0
x + 2 y + 2z − 12 =0
ដូចេនះ ( P ) : − 2x − 2 y + z − 11 =
0 និង (Q ) : x + 2 y + 2z − 12 =
0 ។

ុ Page 142
ក ២
៣.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( d ) ជា្របសព�រវងប ( P ) និង (Q ) ៖
េគមា ( P ) : − 2x − 2 y + z − 11 =
0 និង (Q ) : x + 2 y + 2z − 12 =
0
 2x − 2 y + t − 11 =
− 0 (1)
យក z = t េគបាន 
0 (2)
x + 2 y + 2t − 12 =
បូកសមីក (1) & ( 2 ) េគបាន −x + 3t − 23 =0 ឬ x=−23 + 3t
35 5
ត ( 2 ) េគបាន −23 + 3t + 2 y + 2t − 12 =
0 ឬ=
y − t
2 2
x =−23 + 3t
 35 5

ដូចេនះ ( d ) : = y − t
 2 2
= z t , t∈y
៤.សរេសរសមីករប�ង (π ) កត់តមចំណ A េហីយែកងនឹងបនា�ត ( d ) ៖

d  5 
បនា�ត ( d ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទ u=  3, − ,1  ។
2 
d

d  5 
េដយប�ង (π ) ⊥ ( d ) េនាះ u=  3, − ,1  ជាវុិចទ័រនរមា៉ល់របស់ប� ( d ) ។
2 
d

េគបាន (π ) : a ( x − x a ) + b ( y − ya ) + c ( z − za ) =
0
5
3 ( x + 1) − ( y + 3) + ( z − 3) =
0
2
6x + 6 − 5 y − 15 + 2z − 6 = 0
6x − 5 y + 2z − 15 = 0
ដូចេនះ (π ) : 6x − 5 y + 2z − 15 =
0។
៥.េផ��ងផា�ត់ B ∈ (π ) ៖

ុ Page 143
ក ២
េគមា (π ) : 6x − 5 y + 2z − 15 =
0 និង B ( 2,1,4 )
យកកូអរេដេនៃនចំណុ B ជំនួសក�ុងសមីក (π ) េគបាន

6 ( 2 ) − 5 (1) + 2 ( 4 ) − 15 =
0
12 − 5 + 8 − 15 =0
ដូចេនះ B ∈ (π ) ។
សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( ∆ ) ែដលែកងនឹងប�ង់ (π ) ្រតង់ B ៖


ប�ង់ (π ) : 6x − 5 y + 2z − 15 = 0 មានវុិចទ័រនរមា៉ n= π ( 6 , − 5,2 ) ។

េដយបនា� ( ∆ ) ែកងនង ឹ ប�ង់ ( )
π េនាះវុិចទ័រនរមា៉ n=π ( 6 , − 5,2 ) ជាវុិចទ័
្របាប់ទិសរបស់បនា ( ∆ ) ។ េដយបនា� ( ∆ ) កត់តមចំណ B ( 2,1,4 )
េនាះសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃន ( ∆ ) សរេសរ ៖
x= 2 + 6t
( ∆ ) :  y =
1 − 5t
z =4 + 2t , t ∈ y


ុ Page 144
ក ២
ទ ៩
 → → →
 
x =−1 + 2t
2 2 2 
( x + 5 ) + ( y + 2 ) + ( z + 1) =36 និងបនា�ត ( L ) :  y= 3 + t
z =−3 + 2t , t ∈ y

១.គណនាកូអរេដេនៃនផ� I និងក r របស់ែស�៊ ( S ) ។
២.យក H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ I េលីបនា�ត ( L ) ។
គណនាកអរេដេនៃនចំណុ H និងរង�ស IH រួចទញថាបនា ( L ) ប៉ះេទ
ឹ ែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុ H ។
នង
៣. A និង B ជាចំណុចពីរស�ិតេនេលីបនា ( L ) េហីយមានអប់សុីសេរៀង
៤.គណនា AB , IA និង IB រួចទញប��ក់្របេភទៃន្រតី IAB ។

 
៥.គណនាផលគុណវុិចទ័រ IA × IB រួចគណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត IAB ។
៦.សរេសរសមីករប�ង ( IAB ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IH )
១.គណនាកូអរេដេនៃនផ� I និងក r របស់ែស�៊ ( S ) ៖

2 2 2
េគមា ( S ) : ( x + 5 ) + ( y + 2 ) + ( z + 1 ) =
36
a = −5
2 2 2 
មានទ្រមង ( x − a ) + ( y − b ) + ( z − c ) r 2 ែដល b = −2 និង r = 6
=
c = −1

ដូចេនះកូអរេដេនផ�ិត I ( −5, − 2, − 1) និង កំ r = 6 ។

ុ Page 145
ក ២
២.គណនាកូអរេដចំណុច H និង IH រួចទាញ ( L ) ប៉ះេទនង

ឹ ( S ) ្រត ង់ចំណុ H ៖
I H
(S )
(L)
ត H ( x h , yh , zh ) ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ I េលីបនា�ត ( L ) េនាះ
x h =−1 + 2t

េគបា H ∈ ( L ) សមមូល  yh= 3 + t (1)
z =−3 + 2t
 h
    
េគមាន IH ⊥ uL ⇔ IH . uL = 0 ែដល uL = ( 2,1,2 ) ជាវុិចទ័រ្របាប់ទិ

បនា�ត់ ( L ) ។ េដយេគមាន IH =( 2t + 4 , t + 5 , 2t − 2 )
 
េគបាន IH . uL= 2 ( 2t + 4 ) + (t + 5 ) + 2 ( 2t − 2 )= 0
4t + 8 + t + 5 + 4t − 4 =0
9t + 9 =0

ុ Page 146
ក ២
x h =−1 − 2 =−3

េគទញបា t = −1 យកជួសក�ុង (1) េគបាន  yh = 3 − 1 = 2
z =−3 − 2 =−5
 h
ដូចេនះ H ( −3,2, − 5 ) ។
ម្យោ៉ងេទៀតេដ I ( −5, − 2, − 1) និង H ( −3,2, − 5 )

2 2 2
េគបាន IH = ( −3 + 5 ) + ( 2 + 2 ) + ( −5 + 1) = 4 + 16 + 16 = 6
ដូចេនះ IH = 6 (ឯកត្របែវង
េដ IH ⊥ ( L ) េនា IH ជាចមា�យពីចំណ I េទបនា� ( L ) និង IH= r= 6
ដូចេនះេយីងអចសន�ិដ�នបានថាប ( L ) ប៉ះេទនឹងែស� ( S ) ្រតង់ចំណុ H ។
៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A និង B ៖
មា A និង B ជាចំណុចពីរស�ិត េនេលីបនា ( L ) េហីយមានអប់សុីសេរៀង
x a = −5 និង xb = 5 េនាះេគបាន
x a =−1 + 2t =−5

 ya= 3 + t សមមូល t =
−2 , x a =
−5 , ya = −7 ។
1 , za =
z =−3 + 2t
 a
xb =−1 + 2t =5

 yb= 3 + t សមមូល
= t 3=
, xb 5=
, yb 6,
= zb 3 ។
z =−3 + 2t
 b
ដូចេនះ A ( −5,1, − 7 ) និង B ( 5,6 ,3 ) ។
៤.គណនា AB , IA និង IB រួចទាញប��ក់្រ�េភទៃន្រតី IAB ៖
េគមាន I ( −5, − 2, − 1) , A ( −5,1, − 7 ) និង B ( 5,6 ,3 )

ុ Page 147
ក ២
2 2 2
េយីងបាន AB = ( 5 + 5 ) + ( 6 − 1) + ( 3 + 7 ) = 100 + 25 + 100 = 15
2 2 2
IA = ( −5 + 5 ) + (1 + 2 ) + ( −7 + 1) = 9 + 36 = 3 5
2 2 2
IB = (5 + 5 ) + ( 6 + 2 ) + (3 + 1) = 100 + 64 + 16 = 6 5
ដូចេនះ
= AB 15
= , IA 3 =
5 , IB 6 5 (ឯកត្របែវង
( ) ( )
2 2
ម្យោ៉ងេទៀតេគម IA 2 + IB 2 = 3 5 + 6 5 = 225 = AB 2
ី គ័រេយីងទញប IAB ជា្រតីេកណែកង្ I ។

តម្រទឹស�ីពត
 
៥.គណនាផលគុណវុិចទ័រ IA × IB រួចគណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត IAB ៖
េគមាន I ( −5, − 2, − 1) , A ( −5,1, − 7 ) និង B ( 5,6 ,3 )

 
េគបាន= IA ( 0,3, − 6 ) និង IB = (10 ,8 ,4 )
  
i j k
    
េនាះ IA × IB = 0 3 −6 = 60 i − 60 j − 30 k
10 8 4
 
ដូចេនះ IA × IB = ( 60, − 60, − 30 ) ។
ៃផ�្រកឡាៃន្រតី IAB គឺ ៖
1   1
S= IA × IB = 3600 + 3600 + 900 = 45 (ឯកតៃផ�)
2 2
៦.សរេសរសមីករ�� (ង IAB ) និងសមីករបា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IH ) ៖
  
វុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( IAB ) គឺ n = IA × IB = ( 60 , − 60 , − 30 )
េដយប�ង ( IAB ) កត់តមចំណុ I ( −5, − 2, − 1) េនាះេគបា
( IAB ) : a ( x − xi ) + b ( y − yi ) + c ( z − zi ) =
0

ុ Page 148
ក ២
60 ( x + 5 ) − 60 ( y + 2 ) − 30 ( z + 1) =
0
ដូចេនះ ( IAB ) : 2x − 2 y − z + 5 =0។
ម្យោ៉ងេទៀតវុិចទ័រ្របាប់ទិសៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) គឺ ៖
  
IA =( 0,3, − 6 ) , IB =(10 ,8,4 ) , IH =( 2,4 , − 4 )
ដូចេនះសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) អចសរេសរេរៀងគា�
x = −5
( IA ) :  y =−2 + 3u , u ∈ y
z =−1 + 6u

x =−5 + 10v
( IB ) :  y =−2 + 8v , v ∈ y
z =−1 + 4v

x =−5 + 2w
( IH ) :  y =−2 + 4w , w ∈ y
z =−1 − 4w


ុ Page 149
ក ២
លំហាត់៣
ទ ០
េគឲ្យប�ង់ពីរ (α ) : x + 2 y + 2z − 11 =
0 , ( β ) : 2x − 2 y + z − 1 =0
និងបនា�ត់ ( ∆ ) : x =+
3 t , y =− 7 t ែដល t ∈ 
6 4t , z =−
១.គណនាកូអរេដេណចំណុច្របស A និង B រវងបនា�ត ( ∆ ) ជាមួយប�ង
(α ) និង ( β ) េរៀងគា�
២.យក C ជាចំណុចមានអប់សុ x = 1 េហីយស�ិតេនក�ុងប�ង (α ) និង ( β ) ។
រកកូអរេដេនៃនចំណុច C រួចរ្រកបេភទៃ ∆ABC ។
៣.កំណត់សមីករែស�៊ (S ) មានផ�ិតេនេលីបនា� ( ∆ ) េហីយប៉ះរួមេទនឹងប�ង់
(α ) និង ( β ) ។
១.គណនាកូអរេដេណចំណុចសព� A និង B ៖
យកសមីករ ( ∆ ) ជួសក�ុងសមីករ (α ) េគបាន

(3 + t ) + 2(6 − 4t ) + 2(7 − t ) − 11 = 0
3 + t + 12 − 8t + 14 − 2t − 11 =0
− 9t + 18 = 0 ⇒ t = 2
យក t = 2 ជួសក�ុង ( ∆ ) េគបាន x =
5, y = 5។
−2 , z =
ដូចេនះ A(5 , − 2 ,5) ។
យកសមីករ ( ∆ ) ជួសក�ុងសមីករ ( β ) េគបាន
2(3 + t ) − 2(6 − 4t ) + (7 − t ) − 1 =0
6 + 2t − 12 + 8t + 7 − t − 1 =0
9t = 0 ⇒ t = 0
យក t = 0 ជួសក�ុង ( ∆ ) េគបាន
= x 3,
= ,z 7 ។
y 6=

ុ Page 150
ក ២
ដូចេនះ B(3 , 6 ,7) ។
២.រកកូអរេដេនៃនចំណុច C រួចរក្រ�េភទៃ ∆ABC

1 + 2 y + 2z − 11 =0 2 y + 2z − 10 =0
ចំេពះ x = 1 េគបាន  ឬ 
2 − 2 y + z − 1 =0 −2 y + z + 1 =0
េគទញបា
= , z 3 ។ ដូចេនះ C(1,2,3) ។
y 2=
→ →
េគមាន CA =
(4 , − 4 ,2) ; CB =
(2,4 ,4)
→ → → →
េគបាន CA . CB = 8 − 16 + 8 = 0 ⇔ CA ⊥ CB
→ →
េហីយ |CA |= 16 + 16 + 4 = 6 ;|CB |= 4 + 16 + 16 = 6
េគទញ CA = 6
= CB ដូចេនះ ABC ជា្រតីេែកងសមបា
៣.កំណត់សមីករែស�៊ (S ) ៖
តង I ( a,b, c ) ជាផ�ិតរបស់ែស�៊ (S ) មានផ�ិតេនេលីបនា� ( ∆ )

េហីយប៉ះរួមេទនឹងប�ង់ (α ) និង ( β ) ។
a= 3 + t

េគបាន b= 6 − 4t (1) េហ= ( I ,α ) d( I , β )
ីយ R d=
c= 7 − t

|(3 + t ) + 2(6 − 4t ) + 2(7 − t ) − 11| |2(3 + t ) − 2(6 − 4t ) + (7 − t ) − 1|
=
1+4+4 4 + 4 +1
a = 4
| −9t + 18| |9t | 
ឬ = ⇒= t 1 យកជួសក�ុង (1) េគបាន b = 2
3 3 c = 6

9
េហីយ R= = 3 ។ ដូចេនះសមីករស�ង់ដៃនសមីករែស�៊សរ
3
9 ។
(S ) : ( x − 4)2 + ( y − 2)2 + ( z − 6)2 =

ុ Page 151
ក ២
ទ ១
→ → →
ក�ុងលំហ្របដប់េដយត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មាន ទិសេដ( o, i , j , k )
x +1 y − 3 z + 3
េគឲ្យប�ង ( p ) : x − 2 y + 2z − 6 =និងបន
0 ា �ត ( L ) : = = ។
−1 2 −2
១.ចូរបង�ញ ( L ) ⊥ ( p ) រួចគណនាកូអរេដេនចំណុច្រប M រវងបនា�
( L ) ជាមួយប�ង ( p ) ។
២.ត A , B ,C ជាចំណុច្របសព�រ ( p ) ជាមួយអ័ក( ox ),( oy ),( oz ) េរៀងគា�

 
ចូរគណនា AB × AC រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC ។
៣.គណនាកូអរេដេនចំណ D េដយដឹង ABCD ជា្របេលឡូ្រ
១.បង�ញ ( L ) ⊥ ( p ) រួចគណនាកូអរេដេនចំណុច្រ� M រវ ( L ) និង ( p ) ៖
x y −3 z +3
េគមានប�ង ( p ) : x − 2 y + 2z − 6 =និងបន
0 ា �ត ( L )=
: =
−1 2 −2

វុ ិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( p ) គឺ =
n (1, − 2,2 ) េហីយវុ ិចទ័រ្របាប់ទិសៃនបនា ( L )

គឺ u =( −1,2, − 2) ។
a b c 1 −2 2  
េគបាន = = = = = េនាះn និងu ជាវុិចទ័រកូលីេនែអ៊គា
a ' b ' c ' −1 2 −2
ដូចេនះ ( L ) ⊥ ( p ) ។

ុ Page 152
ក ២
x = −t
x y −3 z +3 
ម្យោ៉ងេទៀត
= = = t េនា  y= 3 + 2t (1)
−1 2 −2 z =−3 − 2t

យក (1) ជំនួសក�ុង ( p ) េគបាន
( −t ) − 2(3 + 2t ) + 2( −3 − 2t ) − 6 = 0
− t − 6 − 4t − 6 − 4t − 6 = 0
− 9t − 18 = 0
t = −2
យក t = −2 ជួសក�ុង (1) េគបានចំណុច M (2, − 1, 1 ) ។

 
២.គណនា AB × AC រួចទាញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC
េគមាន ( p ) : x − 2 y + 2z − 6 =0
ចំេព y= z= 0 េនាះ x − 6 =0 ឬ x = 6 េគបាន A(6 ,0 ,0) ។
ចំេពះ x= z= 0 េនាះ −2 y − 6 =0 ឬ y = −3 េគបាន B(0, − 3,0) ។
ចំេពះ x= y= 0 េនាះ2z − 6 =0 ឬ z = 3 េគបាន C(0,0,3) ។

 
េគមន AB =( −6, − 3,0 ) និង AC = ( −6,0,3 ) ។
  
i j k
  → → →
េគបាន AB × AC =−6 −3 0 =−9 i + 18 j − 18 k ។
−6 0 3
 
ដូចេនះ AB × AC = ( −9,18, − 18 ) ។

ុ Page 153
ក ២
1  
េហីយៃផ�្រកឡា្រតី ABC=
គឺ S | AB × AC |
2
1 27
S = 81 + 324 + 324 = =13.5 ឯកតៃផ�។
2 2
៣.គណនាកូអរេដេនចំណ D េដយដឹង ABCD ជា្រ�េលឡូ្
D C
A B
d 
តង D ( x d , yd , zd ) េនាះ AD
= ( xd − 6, yd , zd ) និង BC = ( 0 ,3,3 ) ។
 
េដយ ABCD ជា្របេលឡូ្រកម AD = BC
xd − 6 =0 xd = 6
 
សមមូល  yd = 3 ឬ  yd = 3
z = 3 z = 3
 d  d
ដូចេនះ D ( 6 ,3,3 ) ។

ុ Page 154
ក ២
ទ ២
 → → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទវិជ�មា  o, i , j , k  េគឲ្យវុិចទ័រពី
 
→ → → → → → →
u 2 i − j និង v =2 i − 2 j − k ។
=
   
១.គណនាn= u × v និង |n| ។

២.កំណត់សមីករប�ង់ ( p ) កត់តមចំណ A( −1, 2, − 3) េហីយែកងនឹងn ។
៣.កំណត់សមីករែស� ( S ) មានផ�ិ O េហីយប៉ះនឹងប�ង់ ( p ) ។
   
១.គណនាn= u × v នង
ិ |n|
→ → → → → → →
េគមាន=
u 2 i − j និង v =2 i − 2 j − k ។
→ → →
i j k
  
េយីងបាន n = u × v = 2 −1 0
2 −2 −1
−1 0 → 2 0 → 2 −1 →
= i− j+ k
−2 −1 2 −1 2 −2
→ → →
=i + 2 j − 2 k
→ →
ដូចេនះ
= n (1,2, − 2 ) និង |n| = 1+4+4 = 3 ។

ុ Page 155
ក ២

២.កំណត់សមីករ��ង់ ( p ) កត់តមចំណុ A( −1, 2, − 3) េហយែកងនឹងn

តមរូបមន� ( p ) : a ( x − x A ) + b ( y − yA ) + c ( z − z A ) =
0
→
េដយ A( −1, 2, − 3) និង
= n (1,2, − 2 )
េគបាន ( p ) :1( x + 1) + 2( y − 2) − 2( z + 3) =
0
ដូចេនះ ( p) : x + 2 y − 2z − 9 =0។
៣.កំណត់សមីករែស� ( S ) មនផ�ិ O េហយប៉

 ះនឹង��ង (់ p )
សមីករែស� ( S ) ផ�ិត O មានរ ( S ) : x 2 + y2 + z 2 =

R 2 ែដល R ជាក
េដ ( S ) ប៉ះនឹងប�ង់ ( p ) េនាះ R = d (O ,( p) )
|x 0 + 2 y0 − 2z0 − 9| |0 + 0 + 0 − 9|
េគបាន R
= = = 3
1+4+4 3
ដូចេនះ ( S ) : x 2 + y2 + z 2 =
9 ។

ុ Page 156
ក ២
ទ ៣
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិជ ( o, i , j , k ) េគឲ្បួនចំណុច
A(1,2,3); B(2,3, − 6); C( −2,1, − 2) និង D(0 ,4 ,0) ។

→ →
១.ចូរគណនាផលគុណវុិចទរ័ BC × BD រួចទញថាបីចំណុ B ,C , D
មិនរត់្រតង់គា�
គណនាៃផ�្រកលៃន្រតី BCD រួចកំណត់សមីករប�ង់ ( BCD ) ។
២.គណនាមាឌេត្រត ABCD រួចទញរកចមា�យ A េទប�ង ( BCD ) ។
៣. H ជាចំេណាលែកងៃ A េលីប�ង់បា ( BCD ) ។
កំណត់សមីករបនា� ( AH ) រួចរកកូអរេដេន H ។
→ →
១)គណនាផលគុណវុិចទរ័ BC × BD រួចទាញបច
ី ំណុច B ,C , D មន
ិ រត់្រតង់គ
→ →
េគមាន BC =( −4 , − 2 , 4) ; BD =( −2 , 1 , 6)
→ → →
i j k
→ → −2 4 → −4 4 → −4 −2 →
េគបាន BC × BD = −4 −2 4 = i− j+ k
1 6 −2 6 −2 1
−2 1 6
→ → →
−16 i + 16 j − 8 k
=
→ →
( −16 , 16 , − 8) ។
ដូចេនះ BC × BD =
→ → → → →
េដ BC × BD =−
( 16 , 16 , − 8) ≠ O =(0,0,0) េនាះវុិចរ ័ BC និង BD

ុ Page 157
ក ២
មិនកូលេី នែអ៊គា� ដូចេនះ B , C , D មិនរត់្រតង់គា�
គណនាៃផ�្រកលៃ្ន រត BCD ៖
1 → → 1
តមរូបមន� SBCD
= BC × BD
= ( −16)2 + 162 + ( −8)=
2
12 (ឯកតៃផ)។
2 2
កំណត់សមីករ��ង់ ( BCD ) ៖
→ → →
ប�ង់ ( BCD ) មានវុិចទរ័រណរមា៉ N = ( −16 , 16 , − 8)
BC × BD =
េហីយកត់ត B(2,3, − 6) ។
តមរូបមន� ( BCD ) : a( x − x D ) + b( y − yD ) + c( z − z D ) =
0
−16( x − 2) + 16( y − 3) − 8( z + 6) =0
−16x + 32 + 16 y − 48 − 8z − 48 = 0
−16x + 16 y − 8z − 64 = 0
េដយស្រម�លនឹ −8 េគបាន ( BCD ) : 2x − 2 y + z + 8 =0 ។
២)គណនាមឌេត្រត ABCD ៖
1  → →  →

តមរូបមន=
� VABCD  BC × BD  . BA
6  
→ → →
េដយ BC × BD =
( −16 , 16 , − 8) និង BA =( −1, − 1,9) េនាះ
1
VBCDA= = 12 (ឯកតមា
|16 − 16 + 72|
6
ទាញរកចម�យពីចំណុ A េទ��ង ់( BCD ) ៖
1
តមរូបមន�=
VBCD S × d( A ,( BCD ))
3 BCD

ុ Page 158
ក ២
3VABCD 3 × 12
េគទញ d( A,( BCD
= )) = = 3 (ឯកត្របែវង
SBCD 12
៣) កំណត់សមីករបនា� ( AH ) រួចរកកូអរេដេន H ៖
→ →
វុ ិចទរ្របា
័ ប់ទិសៃនបនា� ( AH ) គឺ =
u (2, − 2,1) ែដល =
n (2, −2,1)
ជាវុិចទរ័ណរមា៉ល់ៃនប�។
( BCD ) : 2x − 2 y + z + 8 =0 េ្រព ( AH ) ⊥ ( BCD ) ។
=x x A + at

តមរូបមន�សមីករបា៉រ៉ែម ( AH ) : =y yA + bt
z =z A + ct , t ∈ y

→
េដយ A(1,2,3) និង =
u (2, − 2,1)
x= 1 + 2t

ដូចេនះ ( AH ) :  y= 2 − 2t ។
z = 3+t , t∈y

រកកូអរេដេន H ៖
យកសមីករ ( AH ) ជួសក�ុងសមីករប�ង់ ( BCD ) េគបាន
2(1 + 2t ) − 2(2 − 2t ) + 3 + t + 8 =0
សមមូល 2 + 4t − 4 + 4t + 3 + t + 8 =
0
េគទញ t = −1 យកជួសក�ុង ( AH ) េគបាន x =

−1 , y = 2 ។
4,z=
ដូចេនះ H ( −1 , 4 , 2) ។

ុ Page 159
ក ២
ទ ៤
→ → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូណមា៉ល់មានទវិជ�មាន ( o, i , j , k ) មួយេគឲ្យម
ចំណុច A(0 ,2,1) , B( 2,1, − 1) , C( −4 ,5,3) និង D(4,6,3) ។
→ → →
១.ចូរ្រសយ AB× AC =
AD រួចគណនាៃផ�្រកឡា ∆ABC ។
២.កំណត់សមីករប�ង់ ( ABC ) ។
→ → →
៣.គណន ( AB× AC ). AD រួចទញរកមាឌៃនេត្រត ABCD ។
៤.ទញរកចមា�យពីចំណុ D េទប�ង់ ( ABC ) ។
→ → →
១.្រសយ AB× AC =
AD រួចគណនាៃផ�្រកឡា ∆ABC ៖
→ → →

េគមាន AB =(2 ,− 1, − 2) , AC =( −4 ,3,2) និង AD = (4 , 4 , 2)
→ → →
→
i j k
→ → → →
េគបាន AB× AC = 2 −1 −2 = 4 i + 4 j + 2 k
−4 3 2
→ → →

ដូចេនះ AB× AC = AD = (4,4,2) ។
២.កំណត់សមីករ��ង់ ( ABC ) ៖
→ → →
ប�ង់ ( ABC ) មានវុិចទរ័ណរមា៉ល n = AB× AC =(4 ,4 ,2)
តមរូបមន� ( ABC ) : a( x − x A ) + b( y − yA ) + c( z − z A ) =
0
4( x − 0) + 4( y − 2) + 2( z − 1) =
0
ដូចេនះ ( ABC ) : 2x + 2 y + z − 5 =0 ។

ុ Page 160
ក ២
→ → →

៣.គណន ( AB× AC ). AD រួចទាញរកមឌៃនេត្រត ABCD ៖
→ → →
AD (តមស្រមាយខងេ
េគមាន AB× AC =
→ → → →
ដូចេនះ ( AB× AC ). AD = | AD |2 = 16 + 16 + 4 = 36 ។
1 → → → 1

តមរូបមន� VABCD = ( AB× AC ). AD = × 36 =6 (ឯកតមាឌ)
6 6
៤.ទាញរកចម�យពីចំណុ D េទ��ង់ ( ABC ) ៖
1
េគមាន=
VABCD S × d( D,( ABC ))
3 ABC
ែដល d( D,( ABC )) = h ជាកម�ស់ៃនេត្រតែអ៊តគូសពីកំព D ។
3 VABCD 3 × 6
េគទញ d( D,( ABC
= )) = = 6 (ឯកត្របែវង)
S ABC 3

ុ Page 161
ក ២
ទ ៥
  
ក�ុងតំរយ (
ុ អរតូណរមា៉លែដលមានទិសេដវិជ�ម 0, i , j , k េគឲ្ចំណុច )
A ( 0,0,2 ) , B ( 2,0,1) , C ( 2,2,3 ) និង D ( 0,2,4 ) ។
១.បង�ញថាចតុេក ABCD ជា្របេលឡូ្រ
→ →
២.គណនាផលគុណវុិចទរ័ AB× AD រួចគណនា្រកឡាៃផ�្របេលឡ ABCD
៣.សរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតបន ( L ) ែកងេទនឹងប�ង់
( ABC ) ្រតង D ។
1  → →  →
៤.កំណត់កូអរេដេនៃនចំនុច E េបីេគដឹងថា
= AE  AB× AD  ។
2 
៥.គណនាមាឌរបស់រ៉មីែដលមានកំពស  AE  និងបាតជាចតុេក
ABCD ។
១. បង�ញថចតុេក ABCD ជា្រ�េលឡូ្ ៖
A ( 0,0,2 ) , B ( 2,0,1) , C ( 2,2,3 ) និង D ( 0,2,4 ) ។

→
េគមាន AB ( x B − x A , yB − yA , z B − z A )
→
និង CD ( x D − xC , yD − yC , z D − zC )
→ →
េនាះ AB ( 2,0, −1) និង DC ( 2,0, −1)
→ →
េដយ AB = DC ( កូអរេដេនដូចគា)
ដូចេនះ ចតុេកណ ABCD ជា្របេលឡូ្រ

ុ Page 162
ក ២
→ →
២.គណនា AB× AD រួចគណនា្រកឡាៃផ�្រ�េលឡូ ABCD
→ →
េគមាន AB ( 2,0, −1) និង AD ( 0,2,2 )
  
i j k
→ →   
េគបាន AB× AD =2 0 −1 =−2.i − 4. j + 4.k
0 2 2
→ →
ដូចេនះ AB× AD ( −2, −4,4 ) ។
តមរូបមន�្រកឡាៃផ�្របេលឡូ ABCD ◌ៈ
→ →
2 2 2
S ABCD = AB× AD = ( −2 ) + ( −4 ) + ( 4 ) = 6 ( ឯកត�្រកឡាៃ) ។
៣.សមីករ��ង( ABC ) នងសមីក

ិ របា៉ រា៉ែម៉្រតប ( L ) ែកងនឹង��ង (់ ABC ) ្រតង D
េដយ ABCD ជា្របេលឡូ្រកមេនាះបួនច A, B, C , D េនក�ុងប�ង់ែតមួយ

→
តង n ជាវុិចទរ័ណរមា៉ល់ៃនប�ង ( ABC ) េនាះេគប៖
→ → →
n = AB× AD ( −2, −4,4 )
សមីករប�ង់ ( ABC ) អចសរេសរតមរូបម ៖
( ABC ) : a ( x − x A ) + b ( y − yA ) + c ( z − z A ) =0
( ABC ) : −2 ( x − 0 ) − 4 ( y − 0 ) + 4 ( z − 4 ) = 0
( ABC ) : −2x − 4 y + 4z − 16 = 0
( ABC ) : −x − 2 y + 2z − 8 =0
→
ម៉្យោងេទៀតត u ជាវុិចទរ័្របាប់ទិសៃន បនា ( L ) ែកងនឹងប�ង់ ( ABC ) ្រតង D
→ → →
េគបាន u = AB× AD ( −2, −4,4 )

=x x D + at

តមរូបមន� ( L ) : =y yD + bt

z =z D + ct , t ∈ y

ុ Page 163
ក ២
x = −2t

ដូចេនះ ( L ) :  y= 2 − 4t

4 + 4t , t ∈ y
z =
→
1  → → 
៤. កំណត់កូអរេដេនៃនចំនុច E េបេគដឹងថ
 = AE  AB× AD 
2 
E
D C
A B
តង E ( x E , yE , zE ) ។
→ → →
េគមាន AE ( x E , yE , zE − 2 ) និង AB× AD ( −2, −4,4 )
x E = −1 x E = −1
1
→  →
→

េដ
= AE  AB× AD  នំ
ា ឱ្  yE = −2 ឬ  yE = −2
2   z = 4
zE − 2 = 2  E
ដូចេនះ E ( −1, −2,4 ) ។
ង. គណនាមឌរបស់រា៉មីែដលមនកំពស់  AE  នងបាតជាចតុេ
ិ ABCD
1
េយីងបា
= V S × AE េដ S ABCD = 6 និង AE = 3
3 ABCD
ដូចេនះ V = 6 (ឯកតមាឌ)

ុ Page 164
ក ២
ទ ៦
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូណមា៉ល ( o, i , j , k ) េគមានបួនចំណុ៖
A(4 ,0 ,0) B(0 , − 2,0) , C(0 ,0 ,2) និង D(4 ,2,2) ។
១.បង�ញថាចតុេក ABCD ជា្របេលឡូ្រក

២.ចូរកំណត់សមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនបន ( BC ) និងសមីករៃនប�ង់កត់ត
ចំណុច A , B និង C ។
៣.យក H ជាចំេណាលែកងៃ A េលីបនា�ត់ ( BC ) ។ រកកូអរេដេនៃនចំណុ
H រួចគណនា AH និងៃផ�្រកល្របេលឡូ្ ABCD ។
៤.េគមានចំណុច S (1,6 , − 6) ។ បង�ញថាបនា� (SA ) ែកងនឹងប�ង់ ( ABCD )
រួចគណនាមាឌៃនពីរ៉ម SABCD ។
១.បង�ញថចតុេក ABCD ជា្រ�េលឡូ្

 
េគមាន AD = (0 ,2,2) និង BC = (0 ,2,2)
 
េដយ AD = BC េនា ABCD ជា្របេលឡូ្រក
២.កំណត់សមីករបា៉ រា៉ែម៉្រតៃនបន ( BC ) ៖

បនា�ត់ ( BC ) មានវុិចទរ័្របាប់ទ BC = (0 ,2,2)
=x x B + at

តមរូបមន� ( BC ) : = y yB + bt
z =+
z B ct , t ∈ y

 x =0

ដូចេនះ ( BC ) :  y =−2 + 2t
=  z 2t ,t ∈ y


ុ Page 165
ក ២
កំណត់សមីករៃន��ង់កត់តមបីចំណ A , B នង
ិ C ៖
0 ជាប�ង់កត់តមបីចំណ A , B និង C
ត ( P ) : ax + by + cz + d =
េនាះកូអរេដេនៃនចំណ A , B និង C េផ��ងផា�ត់សមីក ( P )
4a + d =0
 d d d
េគបាន្របពន� −2b + d = 0 នាំឲ្ a =
− ,b= ,c=
−
2c + d = 4 2 2
 0
d d d
យក a =
− ,b= − ជួសក�ុង ( P ) េគបាន
,c=
4 2 2
d d d
− 0 ឬ ( P ) : x − 2 y + 2z − 4 =
x + y− z+d = 0 ។
4 2 2
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុច H រួចគណនា AH នងៃផ�្រកល្រ�េលឡូ្
ិ ABCD ៖
តង H ( x H , yH , zH ) ។
 xH = 0

េដយ H ∈ ( BC ) េនាះ  yH =−2 + 2t (1)
 z = 2t
 H
→
េគបាន AH =( −4 , − 2 + 2t ,2t )
→ → → →
េដយ AH ⊥ BC ⇔ AH . BC =
0
→ →
1
េគបាន AH . BC= (0)( −4) + 2( −2 + 2t ) + 2(2t =
) 0 េនាះ t =
2
1
យក t = ជួសក�ុង (1) េគបាន x H =0 , yH =−2 + 1 =−1 , zH =1 ។
2
ដូចេនះ H (0 , − 1,1) ។
េហីយ AH = ( −4)2 + ( −1)2 + 12 = 3 2 និង BC = 0+4+4= 2 2
េគបាន
= S ABCD AH
= .BC (3 2)(2
= 2) 12 ។
ដូចេនះ
= 2 , S ABCD 12 (ឯកតៃផ�)
AH 3=

ុ Page 166
ក ២
៤. បង�ញថបនា� (SA ) ែកងនឹង��ង ់ ( ABCD ) ៖

→ → →
SA =(3 , − 6 ,6) , AB =( −4 , − 2,0) , AD =(0 ,2,2)
→ → → →
េគមាន SA . AB =−12 + 12 + 0 =0 ⇔ SA ⊥ AB
→ → → →
េហីយ SA . AD =0 − 12 + 12 =0 ⇔ SA ⊥ AD
េនាះេគទញប (SA ) ⊥ ( ABCD ) ។
គណនាមឌៃពីរា៉ម
ន SABCD ៖
1
តមរូបមន� =
VSABCD S × SA េដយ SA = 9 + 36 + 36 = 9
3 ABCD
1
ដូចេនះ VSABCD = × 12 × 9 = 36 (ឯកតមាឌ
3

ុ Page 167
ក ២
ទ ៧
→ → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវ ( o, i , j , k ) េគឲ្យប�ង
( P ) : x + 2 y + 2z − 4 =0 ។ តង A , B និង C ជាចំណុច្របសព�រវងប ( P )
ជាមួយអក (្ ox ) , ( oy ) និង ( oz ) េរៀងគា�
១.ចូរគណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A, B និង C រួចសង់ចំណុចេនះ។

→ →
២.គណនាផលគុណវុិចទ័ AB× AC រួចរកៃផ�្រកឡា ∆ ABC ។
→ → →
៣.គណនាផលគុណស� ( AB× AC ) ⋅ AO ។ទញរកមាឌចតុម OABC
៤.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) ចរឹកេ្រកចតុ OABC រួចប��ក់
កូអរេដេនផ�ិត និងកំរបស់ែស ( S ) ផង។
១.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ A, B នង
ិ C រួចសង ់ចំណុចេនះ
េគមន ( P ) : x + 2 y + 2z − 4 =0
ចំេព y= z= 0 េនា x − 4 = 0 ⇔ x = 4 េគបា A(4,0,0) ។
ចំេព x= z= 0 េនា 2 y − 4 = 0 ⇔ y = 2 េគបា B(0,2,0) ។
ចំេព x= y= 0 េនា 2z − 4 = 0 ⇔ z = 2 េគបា C(0,0,2) ។

→ →
២.គណនាផលគុណវុិចទ័ AB× AC រួចរកៃផ�្រកឡា ∆ ABC
→ →
េគមា AB =
( −4,2,0) , AC =
( −4,0,2)

ុ Page 168
ក ២
C 2
O B
2 y
4
A
x
→ → →
i j k
→ → → → →
េយីងបា AB× AC = −4 2 0 =4 i + 8 j + 8 k
−4 0 2
→ →
ដូចេនះ AB× AC =
(4 ,8 ,8) ។
1 → → 1 2
តមរូបមន�ៃផ�្រកឡា្រ S ABC
= | AB× AC
=| 4 + 82 + 8=
2
6
2 2
ដូចេនះ S ABC = 6 ខ�តៃផ�្រ ។
→ → →
៣.គណនាផលគុណស� ( AB× AC ) ⋅ AO
→ → →
េគមា AO = ( −4,0,0 ) និង AB× AC =
(4 ,8 ,8)
→ → →
េយីងបា ( AB× AC ) ⋅ AO =
( −4 )( 4 ) + ( 0 )( 8 ) + ( 0 )( 8 ) =
−16
→ → →
ដូចេនះ ( AB× AC ) ⋅ AO =
−16 ។
ទាញរកមឌចតុមុ OABC ៖

ុ Page 169
ក ២
1 → → → 16 8

តមរូបមន VOABC = ( AB× AC ) ⋅ AO = =
6 6 3
8
ដូចេនះ VOABC = (ខ�តម)។
3
៤.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) ចរឹេ្រកចតុម OABC ៖
0 ជាសមីករទូេទៃនែស
ត ( S ) : x 2 + y2 + z 2 + ax + by + cz + d =
េដែស�៊ ( S ) ចរឹកេ្រកចតុ OABC េនាះកូអរេដេនៃនចំណ
O , A , B, C េផ��ងផា�ត់នឹងសមីក ( S ) ។
េគមា O ( 0,0,0 ) , A(4,0,0) , B(0,2,0) ,C(0,0,2)
d = 0 a = −4
16 + 4a + d = 0 b = −2
 
េគបា  សមមូល 
4 + 2b + d = 0 c = −2
4 + 2c + d =
0 d = 0
េគបា ( S ) : x 2 + y2 + z 2 − 4 x − 2 y − 2z =
0
2 2 2
ដូចេនះ ( S ) : ( x − 2 ) + ( y − 1) + ( z − 1) =
6 ។
ប��ក់កូអរេដេនផ�ិត និងកំរបស់ែស ( S ) ៖
( )
2 2 2 2
េគមន ( S ) : ( x − 2 ) + ( y − 1) + ( z − 1) =6 = 6
ដូចេនះកូអរេដេនផ�ិ I ( 2,1,1) និងក R = 6 ។


ុ Page 170
ក ២
ទ ៨
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូណមា៉មានទិសេដវិជ�ម ( o, i , j , k ) េគមានចំណុច
A(1,2,3) និងប�ង់ (α ) : x + 2 y − 2z − 8 =0 ។
១.កំណត់សមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនបន ( ∆ ) គូសេចញពីចំណុច A េហីយែកង
នឹងប�ង់ ( β ) ្រតងចំណុច H ។
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H និងចំណុច A ' ឆ�ុះគា�នឹ A េធៀបនឹង (α ) ។
៣.កំណត់សមីករប�ង់ ( β ) កត់តមចំណុ A ' េហីយ្រសបនឹប�ង់ (α ) ។
១.កំណត់សមីករបា៉ រា៉ែម៉្រតៃនបន ( ∆ ) ៖
→
ប�ង់ (α ) : x + 2 y − 2z − 8 =0 មានវុិចទរ័ណរមា៉
= n (1,2, − 2)
→
េដយបនា�ត ( ∆ ) ⊥ (α ) េនា
= n (1,2, − 2) ជាវុិចទរ័្របាប់ទិ
( ∆ ) ដូចេនះសមីករបនា�ត ( ∆ ) កត់ត A(1,2,3) សរេសរ ៖
 x= 1 + t

(∆) :  y =2 + 2t
 z= 3 − 2t ; t ∈ y

២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុ H នងច
ិ ំណុច A '
យកសមីករ ( ∆ ) ជួសក�ុង (α ) េគបាន

(1 + t ) + 2(2 + 2t ) − 2(3 − 2t ) − 8 =0
1 + t + 4 + 4t − 6 + 4t − 8 = 0
9t − 9 = 0

ុ Page 171
ក ២
9
េគទញបា =
t = 1 យកជួសក�ុងសមីករ ( ∆ ) េគបា H (2,4 ,1) ។
9
� ា�នឹង A េធៀបនឹងប�ង់ (α ) េនាះចំណុច H
េហីយេដយចំណុច A ' ឆុ ះគ
ជាចំណុចកណា�លៃ A និង A ' ។
េគបាន x A ' = 2x H − x A = 4 − 1 = 3 , yA ' = 2 yH − yA = 8 − 2 = 6
និង z A ' =2zH − z A =2 − 3 =−1 ។ដូចេនះ A '(3,6 , − 1) ។
៣.កំណត់សមីករ��ង ( β ) ៖
→
េដយ ( β ) / /(α ) េនាះ
= n (1 , 2 , − 2) ជាវុិចទរ័ណរមា៉ល់ៃ ( β )
េដយ ( β ) កត់តមចំណុ A '(3,6 , − 1) េនាះេគបា

( β ) : 1.( x − 3) − 2( y − 6) + 2( z + 1) =
0
( β ) : x − 3 − 2 y + 12 + 2z + 2 = 0
( β ) : x − 2 y + 2z + 11 = 0
0 ។
ដូចេនះ ( β ) : x − 2 y + 2z + 11 =

ុ Page 172
ក ២
ទ ៩
  
( )
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវ o, i , j , k េគឲ្យពីរចំណុច A (1, − 2 ,2 )
និង B ( 2,2,1) ។
   
១.គណនា OA . OB ,|OA | និង|OB |រួចរក្របេភទៃន្រតីេOAB
និងគណនាៃផ�្រ ∆ ABC ។
២.ចូររកកូអរេដេនៃនចំណុC ជាកំពូលៃនក OACB ។

 
៣.គណនាផលគុណវុិចទ័CA × CB រួចគណនាៃផ�្រ ∆ CAB
៤.ចូរសរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីករឆ�ុះៃនបនា� ( AB ) ។
៥.េគឲ្យចំណុ S ( −1,5,1) ។គណនាមាឌេត្រតSABC ។
   
១.គណនា OA .OB ,|OA | នង
ិ |OB |រួចរក្រ�េភទៃន្រតីេ OAB នង
ិ គណនាៃផ
្រកឡារបស់្រតីេក

េគមាន A (1, − 2 ,2 ) និង B ( 2,2,1) េនាះេយីងបា OA
= (1, − 2,2 ) និង

OB = ( 2,2,1) ។
 
េយីងបាន OA .OB
= (1)( 2 ) + ( −2 )( 2 ) + ( 2=
)(1) 0
 
េហីយ |OA |= 1 + 4 + 4 = 3 និង|OB |= 4 + 4 + 1 = 3 េដយ
   
OA . OB = 0 ⇔ OA ⊥ OB និង OA = OB = 3
ដូចេនះ OAB ជា្រតីេកណែកងសមបាតក O ។

1 1 9
ៃផ�្រកឡាៃន្រតីេក S = OA.OB = × 3 × 3 = ។
2 2 2

ុ Page 173
ក ២
២.រកកូអរេដេនៃនចំណុ C ជាកំពូលៃនក OACB

A C
O B

ត C ( xc , yc , zc ) ជាកំពូលៃនក OACB ។ េគមាន AC =( xc − 1, yc + 2, zc − 2 ) និង
xc − 1 =2 xc = 3
    
OB = ( 2,2,1) េដយ AC = OB េនាះ  yc + 2 =2 ឬ  yc = 0 ។ ដូចេនះ C ( 3,0,3 )
z − 2 = 1 z = 3
 c  c
។
 
៣.គណនាផលគុណវុិចទ័ CA × CB រួចគណនាៃផ�្រ ∆ CAB
េគមា A (1, − 2 ,2 ) , B ( 2,2,1) និង C ( 3,0 ,3 )

 
េនាះេយីងប CA =( −2, −2, −1) , CB =( −1,2, − 2 )
  
i j k
    
ដូចេនះ CA × CB = −2 −2 −1 =6 i − 3 j − 6 k ។
−1 2 −2
1   1 9
ៃផ�្រកឡា ∆ CAB គ=
ឺS |CA × CB
=| 36 + 9 + =
36 ។
2 2 2
9
ដូចេនះ SCAB = ឯកតៃផ�
2
៤.សរេសរសមីករ��ង( ABC ) នងសមីករឆ�ុះៃនបនា�

ិ ( AB )

ុ Page 174
ក ២
    
វុ ិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( ABC ) គឺ CA × CB = 6 i − 3 j − 6 k
តមរូបមន� ( ABC ) : a ( x − x A ) + b ( y − yA ) + c ( z − z A ) =
0
េគបាន 6 ( x − 1) − 3 ( y + 2 ) − 6 ( z − 2 ) =
0
ដូចេនះ ( ABC ) : 2x − y − 2z =0 ។
៥.គណនាមឌេត្រត SABC ៖
C
 
1    CA × CB = ( 6, −3, −6 )
តមរូបមន
= V
6
(
CA × CB .CS ) េដយ  
( −4,5, −2 )
CS =
1 9
េយីងបាន V = −24 − 15 + 12 = ។
6 2
9
ដូចេនះ V = ឯកតមាឌ
2

ុ Page 175
ក ២
លំហាត់៤
ទ ០
 → → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវ  o, i , j , k  េគមានចំណុ
 
A(1,1, − 1) , B(4 , − 1, − 3) , C( −2,5,2) និង D(3,2,7) ។
 
១.គណនាផលគុណវុិចទ័ AB × AC រួចទញបីចំណុច A, B, C មិនរត់្រតង់គា
២.គណនាៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC ។
៣.សរេសរសមីករប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) គូសេចញពី D
េហីយែកងនិងប�ង់ ( ABC ) ។
៤.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H ជា្របសព�រវងបន ( L ) និងប�ង់ ( ABC ) ។
៥.កំណត់មាឌេត្រតែ ABCD រួចទញរកចមា�យពីចំណ D េទប�ង ( ABC ) ។
 
១.គណនា AB × AC រួចទាញថបីចំណ A, B, C មិនរត់្រតង់គ
េយីងមាន A(1,1, − 1) , B(4 , − 1, − 3) , C( −2,5,2) និង D(3,2,7)

 
េយីងបាន AB = (3, − 2, − 2 ) និង AC = ( −3,4 ,3 )
→ → →
i j k
  → → →
េនាះ AB × AC = 3 −2 −2 = 2 i − 3 j + 6 k ។
−3 4 3
  → → →
ដូចេនះ AB × AC = 2 i − 3 j + 6 k ។
  → → → →  
ម្យោ៉ងេទៀតេ AB × AC = 2 i − 3 j + 6 k ≠ O េនា AB និង AC ជាវុិចទ័រមិ
កូលីេនែអ៊គា�។ ដូចេនះបីចំណុ A, B,C មិនរត់្រតង់គា�

ុ Page 176
ក ២
២.គណនាៃផ�្រកឡាៃ្រត
ន ABC ៖
1  
គឺ S
តមរូបមន�ៃផ�្រកឡា្រត ABC= AB × AC
2
  → → →  
េដ AB × AC = 2 i − 3 j + 6 k េនា AB × AC = 4 + 9 + 36 = 7 ។
7
ដូចេនះ S= = 3.5 (ឯកតៃផ�្រកឡ
2
៣.សរេសរសមីករ��ង( ABC ) នងសមីករ
ិ ប ា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ៖
→   → → →
វុ ិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( ABC ) គឺ n = AB × AC = 2 i − 3 j + 6 k ។
0 េដ A(1,1, −1)
តមរូបមន� ( ABC ) : a ( x − x a ) + b ( y − ya ) + c ( z − za ) =
េគបាន 2 ( x − 1) − 3 ( y − 1) + 6 ( z + 1) =
0
ដូចេនះ ( ABC ) : 2x − 3 y + 6z + 7 =0 ។
  
ម្យោ៉ងេទៀតេ ( L ) ⊥ ( ABC ) េនា u =AB × AC =( 2, − 3,6 ) ជាវុិចទ័រ្រប
ទិសៃនបនា�ត់ ( L ) កត់ត D(3,2,7) េហីយែកងនិងប�ង់ ( ABC ) ។
x= 3 + 2t

ដូចេនះសមីករបនា�ត ( L ) :  y= 2 − 3t ែដល t ∈  ជាបា៉រ៉ែម៉
z= 7 + 6t

៤.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H ជា្រ�សព�រវងបន ( L ) នង�
ិ �ង (់ ABC )
D
A H

ុ Page 177
ក ២
x= 3 + 2t

េគមា ( L ) :  y= 2 − 3t និង ( ABC ) : 2x − 3 y + 6z + 7 =0
z= 7 + 6t

យកសមីក ( L ) ជំនួសក�ុង ( ABC ) េគបាន
2 ( 3 + 2t ) − 3 ( 2 − 3t ) + 6 (7 + 6t ) + 7 =0 សមមូល t = −1 ។
យក t = −1 ជំនួសក�ុងសមីក ( L ) េគបាន H (1,5,1 ) ។
៥.កំណត់មឌេត្រតែ ABCD រួចទាញរកចម�យពីចំណ D េទ��ង( ABC ) ៖

1     
តមរូបមន� V= ( AB × AC ) ⋅ AD េដ AB × AC =( 2, − 3,6 )
6
 1 49
និង AD = (2,1,8) េនាះ= V (2)(2) + ( −3)(1) + (6)(8)
= ។
6 6
49
ដូចេនះ V = (ឯកតមាឌ
6
49
3×
1 3V 6 7 ។
ម្យោ៉ងេទៀ=
V S × d( D,( ABC )) េនាះ d ( D,( ABC=
)) = =
3 S 7
2
ដូចេនះ d ( D,( ABC ) ) = 7 (ឯកតមាឌ

ុ Page 178
ក ២
ទ ១
→ → →
ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មនទ
ា ិស េដវិជ(o, i , j , k )
េគឲ្យប�ង ( P ) : x + 2 y − 2 z + 1 =និងចំ
0 ណុច A(2, 4,1) និង B (−2,8,3) ។
( Q ) ជាប�ង់កត់តមពីរចំ Aនិង B េហីយែកងនិងប�ង់ ( P ) ។
( L ) ជាបនា�ត់្របសព�រវង ( P ) និងប�ង់ ( Q ) ។
១.ចូររកសមីករប�ង ( Q ) និងសមីករបា៉រ៉្រតៃនបនា� ( L ) ។
២. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងចំណ Aេលីបនា�ត ( L ) េហីយ A ' ជាចំណុ
� ា�ៃ Aេធៀបនិងបនា�ត ( L ) ។គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H និង A ' ។

ឆុ ះគ
ិ េនេលីបនា� ( L ) េដយឹង
៣.រកកូអរេដេនៃនចំណុ M ស�ត ដ AM + BM
មានតៃម�អប្បបរម
១.រកសមក
ី រ�� (ង Q ) នង
ិ សមក
ី របា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( L )
→
វុ ិចទ័នរមា៉ល់របស់ប�ង ( P ) : x + 2 y − 2 z + 1 =គ
0 ឺ=
nP (1, 2, −2 )
វុ ិចទ័រនរមា៉ល់របស់ប�ង ( Q ) កត់តមពីរចំណ Aនិង B េហីយែកងនិងប�ង់ ( P ) គឺ
→ → 
→
nQ= nP × AB

→
េដ A(2, 4,1) និង B(−2,8,3) េនាះ AB = ( −4, 4, 2 ) ។
→ → →
i j k
→ → → →
េគបាន n Q = 1 2 −2 = 12 i + 6 j + 12 k
−4 4 2

ុ Page 179
ក ២
សមីករប�ង ( Q ) អចសរេសរ12( x − 2) + 6( y − 4) + 12( z − 1) =

0ឬ
2 x + y + 2 z − 10 =0
ដូចេនះ ( Q ) : 2 x + y + 2 z − 10 =0។
ម្យោ៉ងេទៀតសមីករបា៉រ៉ែម៉្រ តៃ ( L ) ជា្របសព�រវងប ( P ) និងប�ង់ ( Q ) គឺជាស

ណុំចេម�ីយៃន្របព័ន
x + 2 y − 2z + 1 = 0 t + 2 y − 2 z + 1 =0 (1)
 យក x = t ∈  េគបាន 
 2 x + y + 2 z − 10 = 0 2t + y + 2 z − 10 =0 ( 2)
បូកសមីករពីរេនះេគបា3t + 3 y − 9 =0 េនាះ y= 3 − t យកជួសក�ុង ( 2 ) េគបន

7 t
2t + 3 − t + 2 z − 10 =0 េគទញ z= − ។
2 2

x = t

ដូចេនះ ( L ) :  y= 3 − t
 7 t
 z =− , t ∈ y
 2 2
២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H នង
ិ A'
B
H ( L)

M0 M
A'

ុ Page 180
ក ២
តង H ( xH , yH , z H ) ជាចំណុច្រត�វរក។េដ H ∈ ( L ) េនាះកូអរេដេន H
្រត�វេផ��ងផា�ត់នឹងសមីករៃនបន ( L ) គឺ

 xH = t

 yH = 3 − t (1)
 7 t
 z H= −
 2 2
→
 5 t
េគមាន AH =  t − 2, − t − 1 , −  េហីយវុ ិចទ័រ្របាប់ទិស ( L ) គឺ
 2 2
→
 1
uL = 1, −1, − 
 2

→ → 
→ → 
→ →
េដយ AH ⊥ ( L ) និង uL / / ( L ) េនាះ AH ⊥ u L ⇔ AH .u L =
0
 1  5 t 
េគបាន (1)( t − 2 ) + ( −1)( −t − 1) +  −  −  =0
 2  2 2 
5 t
t − 2 + t + 1 − + =0
4 4
9 9t
− + = 0
4 4
េគទញបា t = 1 យកជួសក�ុង (1) េនា H (1, 2,3) ។
ម្យោ៉ងេទៀតេ A ' ជាចំណុចឆ�ុះគា� Aេធៀបនិងបនា�ត ( L ) េនា H ជ
ា �លៃ [ AA '] ៖
ចំណុចកណ
 x A ' = 2 xH − x A = 2 − 2 = 0

េគបាន  y A ' = 2 yH − y A = 4 − 4 = 0
z = 2z − z = 6 −1 = 5
 A' H A
ដូចេនះ H (1, 2,3) និង A ' ( 0,0,5 ) ។

ុ Page 181
ក ២
៣.រកកូអរេដេចំណុច M េនេល ( L ) េដយដឹង AM + BM មនតៃម�អ�្បបរម
ត M 0 ជា្របសព�រវង ត់ ( BA ') និងបនា�ត ( L ) ។

ចំេពះ្រគប់ចំណ M ∈ ( L ) េគមា AM + BM ≥ AM 0 + BM 0 = BM 0 + M 0 A '
ដូចេនះេដីម្បីឲ AM + BM
មានតៃម�អប្បបរមាលុះ្រតែត M ្រត�តសុីគ ជាមួយនឹងចំណុ M 0 គឺ M ≡ M 0 ។
x−x y − y A' z − z A'
សមីករបនា� ( BA ') : =A'
=
x A ' − xB y A ' − yB z A ' − z B
េដ A ' ( 0,0,5 ) និង B ( −2,8,3)
x y z −5 x y z −5
េនាះ ( BA ') : = = ឬេនាះ ( BA ') : = =
−2 8 −2 −1 4 −1
 x = −u
x y z −5 
ត = = = u េនាះ ( BA ') :  y = 4u
−1 4 −1  z =−u + 5 , u ∈ y


x = t

សមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) គឺ ( L ) :  y= 3 − t
 7 t
 z =− , t ∈ y
 2 2

−u = t −u − t =0
 
ផ�ឹមសមីក ( BA ') និង ( L ) េគបា 4u= 3 − t សមមូល 4u + t =3
 −2u + t =−3
−u + 5 = −
7 t 
 2 2
េនាះ u = 1, t = −1 ។យក u = 1 ជួសក�ុងសមីក ( BA ') េគបានចំណុច្របស
រវ ( BA ') & ( L ) គឺ M 0 ( −1, 4, 4 ) ។
ដូចេនះ AM + BM មានតៃម�អប្បបរមាលុះ្ M ≡ M 0 ( −1, 4, 4 ) ។

ុ Page 182
ក ២
ទ ២
េគឲ្យប�ង ( p ) : x + 2 y − 2 z + 1 =និងចំ
0 ណុចពីរ A ( 2, 4,1) និង B ( 6,0, −1)
ិ េនក�ុងប�ង ( p ) េដយដឹង MA + MB
ចូររកកូអរេដេនៃនចំណុ M ស�ត
មានតៃមអប្បរមា
រកកូអរេដេនៃនចំណុ M
ត ( L ) ជាបនា�ត់កត Aេហីយែកងនិងប�ង់ ( p ) ្រតង ( H ) េនាះវុិចទ័រនរមា៉

→
n (1, 2, −2) ជាវុិចទ័រ្របាប់ទិសៃនបនា�
=
B
H
M M0
p
A'
 x= 2 + t

សមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនបនា�ត់អច ( L ) :  y= 4 + 2t
z =
 1 − 2t , t ∈ y

ុ Page 183
ក ២
យកសមីក ( L ) ជួសក�ុង ( p ) េគបាន
( 2 + t ) + 2 ( 4 + 2t ) − 2 (1 − 2t ) + 1 =0
2 + t + 8 + 4t − 2 + 4t + 1 =0
9t + 9 = 0
t = −1
x = 1

យក t = −1ជួសក�ុង ( L ) េគបាន  y = 2 េនាះ H (1, 2,3) ។
z = 3

យក A ' ជាចំណុចឆ�ុះគា� Aេធៀបនិងប�ង់ ( p ) េនា H ជាចំណុចកណ ា�ល
 x A ' = 2 xH − x A = 2 − 2 = 0
[ AA '] ។ េគបាន  y A' = 2 yH − y A = 4 − 4 = 0 េនាះ A '(0,0,5) ។
z = 2z − z = 6 −1 = 5
 A' H A
យក M 0 ជា្របសព�រវងបន ( BA ') និងប�ង់ ( p ) ។

ចំេពះ្រគប់ចំណ M ∈ ( p ) េគមាន
AM + BM ≥ AM 0 + BM 0 = BM 0 + M 0 A '
ដូចេនះេដីម្បីឲ AM + BM មានតៃម�អប្បបរមាលុះ្ M ≡ M 0 ។
កូអរេដេនៃនចំណុ M 0 ជា្របសព�រវងបន ( BA ') និងប�ង់ ( p ) ។

→
បនា�ត ( BA ') មានវុិចទ័រ្របាប់ BA ' = (−6,0,6) េនាះសមីករបា៉រ៉ែ
 x= 6 − 6t

របស់វអចសរេ ( BA ') :  y = 0
 z =−1 + 6t , t ∈ y

យកសមីក( BA ') ជួសក�ុង ( p ) េគបាន 6 − 6t + 0 + 2 − 12t + 1 =0
1
េនាះ t = ជួសក�ុង ( BA ') េគបា M 0 ( 3 , 0 , 2 ) ។
2
ដូចេនះ M ≡ M 0 ( 3,0, 2 ) ។

ុ Page 184
ក ២
ទ ៣
→ → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមាមានទិសេដវិជ�មា ( o, i , j , k ) េគឲ្យបួនចំណុ
A(2,4 , − 5) , B(6 , − 4 ,3) , C( −1,1,7) និង D( −4 ,7 ,1) ។
   
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , BC , CD និង AD រួចគណន
   
២.ចូរបង�ញថ AB ⊥ AD និង AB / / CD រួចទញរក្របេ
ៃនចតុេក ABCD និងគណនាៃផ�្រកឡារបស
៣.ត E ជា្របសព�រវងបន ( AD ) និង ( BC ) ។ គណន EC និង ED ។
 
៤.គណនា AB × AC រួចទញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC និង ACD ។
៥.រកសមីករៃនប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AD ) និង ( BC ) ។
   
១.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , BC , CD នង
ិ AD រួចគណនារង�ស់ៃ
្រជ�ងៃនចតុេក ABCD ៖
េគមាន A(2,4 , − 5) , B(6 , − 4 ,3) , C( −1,1,7) និង D( −4 ,7 ,1)

  
េយីងបាន AB = OB − OA = ( 6 , − 4 ,3 ) − ( 2, 4 , − 5 ) = ( 4 , − 8 ,8 )
  
BC = OC − OB =
  
( −1,1,7 ) − ( 6, − 4 ,3 ) = ( −7 ,5,4 )
CD = OD − OC = ( −4 ,7 ,1) − ( −1, 1,7 ) = ( −3,6 , − 6 )
  
AD =OD − OA =− ( 4 ,7 ,1) − ( 2, 4 , − 5 ) =−
( 6 ,3,6 )

េហីយ AB = | AB |= 16 + 64 + 64 = 144 = 12

BC = | BC |= 49 + 25 + 16 = 90 = 3 10

CD =|CD |= 9 + 36 + 36 = 81 = 9

AD= | AD=| 36 + 9 + 36= 81= 9
ដូចេនះ
= AB 12=
, BC 3 10= , AD 9 (ឯកត្របែវង)
, CD 9=

ុ Page 185
ក ២
   

២.បង�ញថ AB ⊥ AD នង
ិ AB / / CD រួចទាញរក្រ�ទៃនចតុេក
ABCD នងគណនាៃផ�្រកឡារបស
ិ
D C
A B
 
េយីងមា AB
= ( 4 , − 8 ,8 ) និង AD = ( −6 ,3,6 )
 
េយីងបាន AB. AD =(4)( −6) + ( −8)(3) + (8)(6) =−24 − 24 + 48 =0
 
សមមូល AB ⊥ AD ពិត។
 
ម្យោ៉ងេទៀ AB= ( 4 , − 8 ,8 ) និង CD = ( −3,6 , − 6 )
a b c 4 −8 8  
េដយ = = = = = េនាះ AB / / CD ពិត។
a ' b ' c ' −3 6 −6
     
ដូចេនះ AB ⊥ AD និង AB / / CD ។ ចតុេក ABCD មា AB ⊥ AD និង
 
AB / / CD ជាចតុេកណព�យែ
ៃផ�្រកឡារបស់ចតុេកណព�យេនះ
( AB + CD ) × AD (12 + 9)(9)
S = = 94.5 ឯកតៃផ�្រក
2 2
៣.គណន EC និង ED ៖
េយីងតង ED = x និង EC = y ។ ្រតីេកែកង ABE និង DCE
មានមុ E រួមេនាះវជា្រតីេកណែកងដ

ុ Page 186
ក ២
x y
D C
A B
ED EC DC
េយីងបានផលេធៀបដំណូច = =
EA EB AB
x y 9
សមមូល
= = នាំឲ្យេគទ
= x 27
= , y 9 10 ។
x + 9 y + 3 10 12
ដូចេនះ
= ED 27
= , EC 9 10 ។
 
៤.គណនា AB × AC រួចទាញរកៃផ�្រកឡាៃន្រត ABC នង
ិ ACD ៖
 
េយីងមាន AB
= ( 4 , − 8 ,8 ) និង AC =( −3, − 3,12 )
→ → →
i j k
  → → →
េយីងបាន AB × AC =4 −8 8 = −72 i − 72 j − 36 k
−3 −3 12
 
ដូចេនះ AB × AC =( −72, − 72, − 36 ) ។
1   1
ៃផ�្រកឡាៃន្រតី ABC គឺ S= AB × AC= 722 + 722 + 362= 54 ។
2 2
េហីយ S ACD = S ABCD − S ABC = 94.5 − 54= 40.5 ។
ដូចេនះ
= S ABC 54
= , S ACD 40.5 (ឯកតៃផ�្រកឡ

ុ Page 187
ក ២
៥.សរេសរសមក
ី រៃន�� (ង ABC ) នង
ិ សមក
ី របា៉ រា៉ែម៉្រតៃនប ( AD ) នង
ិ ( BC ) ៖
 
វុ ិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( ABC ) គឺ AB × AC =( −72, − 72, − 36 ) ។
សមីករប�ង់េនះអចសរេសរតមរូបម
( ABC ) : a ( x − x a ) + b ( y − ya ) + c ( z − za ) =0 ែដល A(2,4, −5)
( ABC ) : − 72 ( x − 2 ) − 72 ( y − 4 ) − 36 ( z + 5 ) =0
( ABC ) : 2x − 4 + 2 y − 8 + z + 5 =0
( ABC ) : 2x + 2 y + z − 7 =0

េហីយបនា�ត ( AD ) និង ( BC ) មានវុិចទ័រ្របាប់ទិសេរៀ AD = ( −6 ,3,6 )

និង BC = ( −7 ,5,4 ) េនាះសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនពីរេនះអចសរេសរ
x= 2 − 6t x= 6 − 7t '
( AB ) :  y= 4 + 3t 
និង ( BC ) :  y =−4 + 5t '
z =−5 + 6t , t ∈ y  3 + 4t ' , t ' ∈ y
 z =

ុ Page 188
ក ២
ទ ៤
 → → →
េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា  o, i , j , k  េគឲ្យបនា�ត់និងែសមានសមក
 
x −1 y − 4 z − 3
(L) : = = និង (S ) : ( x − 1)2 + ( y + 1)2 + ( z − 2)2 =
9
−2 3 2
ចូរបង�ញថាបនា ( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ (S ) ្រតង់ចណុច A មួយរួចគណនាកូអរេដ
ៃនចំណុចប៉ះ A ខងេលី
បង�ញថបនា( L ) ប៉ះនឹងែស�៊
បនា�ត់( L ) កត់តមចំនុ M 0 (1 ; 4 ; 3) េហីយមានវុិចទ័រ្របាប់ទ

→
u( −2; 3 ; 2 ) ។
ែស�៊ (S ) មានផ�ិត I (1 ; − 1 ; 2 ) និងកំ R = 3 ។

→ →
| AM 0 × u|
ចមា�យពីចំនុច I េទបនា�ត( L ) គឺ d( I ;( L )) = →
|u|
→ → →
i j k
→ → → → → →
េដយ IM 0 = (0 ; 5 ; 1 ) េគបាន IM 0 × u = 0 5 1 = 7 i − 2 j + 10 k
−2 3 2
72 + ( −2)2 + 102 153

េគទញ d( I =
;( L )) = = 3
( −2) + 3 + 22
2 2 17
េដយ d( I ;( L ))= R= 3 ។
ដូចេនះបនា�ត( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ (S ) ្រតង់ចំនុច A មួយ។

ុ Page 189
ក ២
គណនាកូអរេដេនៃនណុចប៉ះ A ខងេល
x =−2t + 1
x −1 y − 4 z − 3 
តង = = t y =
=⇒ 3t + 4 (1)
−2 3 2 =
z 2t + 3
យកសមីក(1)ជំនួសក�ុងសមីករែស�៊(S ) េគបា
( −2t )2 + (3t + 5)2 + (2t + 1)2 =
9
4t 2 + 9t 2 + 30t + 25 + 4t 2 + 4t + 1 − 9 =0
17t 2 + 34t + 17 =
0
17(t + 1)2 =0 ⇒ t =−1
យក t = −1 ជំនួសក�ុង (1) េគបាន A(3 ; 1 ; 1 ) ។

ុ Page 190
ក ២
ទ ៥
េគឲ្យគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1 ។លំហមានទិសេដ


→ 
→ 
→
ត្រម�យអរតូនរមា៉មានទិសេដវិជ�ម ( A, AB , AD, AE ) េគតង

→
1 → → 1 → 
→ 2 →
I , J , K ជបីចំណុចេផ��ងផា�ត
= AI =AE , BK BC និង CJ = CG ។
3 3 3

→ 
→
២.គណនាផលគុណស� KI . KJ រួចទញរក្របេភទៃន្រតី IJK ។

→ 
→

→ 
→
៤. L ជាចំណុចមួយៃ [GH ] ែដលផលគុណស�ែ LI . LJ អប្បបរម
១.កំណត់កូអរេដេនៃនចំណុ I , J , K
H
E
L
F G
I J
A D
B C
K 
→ 
→ 
→
ក�ុងត្រម�អរតូនរមា៉លមានទិសេដវិជ�ម ( A, AB , AD, AE ) េយីងបាន

ុ Page 191
ក ២
A(0,0,0), B(1,0,0), C (1,1,0), D(0,1,0) , E (0,0,1) , F (1,0,1), G (1,1,1) និង H (0,1,1) ។


→
1 → → 1 → 
→ 2 →
េដ
= AI =AE , BK BC និង CJ = CG
3 3 3
េនាះេយីងបា I (0,0, ) , J (1,1, ) និង K (1, ,0) ។
1 2 1
3 3 3

→ 
→
២.គណនាផលគុណស� KI . KJ រួចទាញរក្រ�េភទៃន្រតី IJK

→ 
→
េយីងមា KI =(−1, − , ) , KJ =(0, , )
1 1 2 2
3 3 3 3

→  →
េនាះេយីងប KI . KJ = (−1)(0) + (− )( ) + ( )( ) = 0 − + = 0
1 2 1 2 2 2
3 3 3 3 9 9

→ 
→ 
→ 
→ 
→ 
→
ដូចេនះ KI . KJ = 0 ។ ម្យោ៉ងេទៀតេ KI . KJ =⇔
0 KI ⊥ KJ
េនាះ្រតីេ IJK ជា្រតីេកណែកង្រតង់ក K ។

→ 
→
៣.គណនាផលគុណវុិចទ័ KI × KJ រួចគណនាៃផ�្រកឡាៃន្រណ IJK

→ 1 1 →
េយីងមា KI =(−1, − , ) , KJ =(0, , )
2 2
3 3 3 3

→ 
→ 
→
AB AD AE

→ 
→ 2 2 → 
→ 
→
េយីងបា KI × KJ = −1
1 1 2 2
− =(− − ) AB − (− − 0) AD + (− − 0) AE
3 3 9 9 3 3
2 2
0
3 3

→ 
→ 
→ 2 → 2 →
ដូចេនះ KI × KJ = AD − AE ។
4
− AB +
9 3 3
ៃផ�្រកឡាៃន្រតី IJK ឲ្យតមរូបមន�
1 → → 1 16 4 4
(ឯកតៃផ�្រកឡ
22
S=
IJK | KI × KJ
=| + +=
2 2 81 9 9 9
៤.កំណត់កូអរេដេនៃនចំណុ L

ុ Page 192
ក ២
េដ L ជាចំណុចមួយៃ [GH ] េនាះេគប L( x0 ,1,1) ែដល 0 < x0 < 1 ។


→ 2 →
េយីងមា LI =(− x0 , −1, − ) , LJ =(1 − x0 ,0, − )
1
3 3

→  →
េយីងបាន LI . LJ =− x0 (1 − x0 ) + (−1)(0) + (− )(− )
2 1
3 3
2 1 1
=− x0 + x0 2 + 0 + =( x0 − ) 2 −
9 2 36
2
→  →
 1
េដីម្បីឲ្យផលគុណស LI . LJ =  x0 −  −
1
 2  36
2
 1
អប្បបរមាលុះ្រ  x0 −  =0 ⇔ x0 = ។
1
 2 2
ចំេពះ x0 = េនាះ L( ,1,1) ។
1 1
2 2
៥.្រសយថបួនចំណ I , J , K , L ស�តេ
ិ នក�ុង��់ែតមួ
ង

→ 
→ →
េយីងមាន KI × KJ = (− , , − ) និង KL = (− , ,1)
4 2 2 1 2
9 3 3 2 3
→  →  →
េយីងបា ( KI × KJ ). KL = (− )(− ) + ( )( ) + (− )(1)
4 1 2 2 2
9 2 3 3 3
2 4 2 2+4−6
= + − = =0
9 9 3 9

→ 
→ 
→
េដ ( KI × KJ ). KL =
0 េនាះបួនចំណុច I , J , K , L ស�ត
ិ េនក�ុងប�ង
ែតមួយ។

ុ Page 193
ក ២
ទ ៦
េគឲ្យគូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1cm ។ K , L និង M ជាចំណុ

ា �លេរៀងគា�ៃ [ EF ],[CD] និង [ DH ] ។
កណ

→ 
→
១)គណនាផលគុណស�ែ MK ⋅ ML រួចទញរកេឈ�ះៃ ∆ KLM
២) P ជាចំណុចមួយៃន [ EH ] េហីយេគតង ∠KPL =
ϕ ។
π
ចូរ្រសយប��ក់ថា្រគប់ទីត P ែ្រប្រប�លក� [ EH ] េគមា ϕ ≤ ។
2
π
េតីេពលណាេទីបេគបា ϕ = ។
2

→ 
→
១)គណនាផលគុណស�ែ MK ⋅ ML រួចទាញរកេឈ�ះៃ ∆ KLM ៖

→ 
→ 
→
េ្រជីសេរីសត្រម� ( A, AB , AD, AE ) ។
េយីងមា A(0, 0, 0) , B (1, 0, 0) , C (1,1, 0) , D(0,1, 0)
E (0, 0,1), F (1, 0,1),G (1,1,1, ), H (0,1,1) ។
E P H
K
F ϕ G
A D
L
B C
េដ K , L និង M ជាចំណុចកណ ា�លេរៀងគា [ EF ],[CD] និង [ DH ]
េនាះេគបា K ( ,0,1), L( ,1,0), M (0,1, ) ។

1 1 1
2 2 2

ុ Page 194
ក ២

→ 1 → 1
េគមាន MK =
1 1
( , −1, ) , ML =−
( ,0, )
2 2 2 2

→ → 
→  → 
→ 
→
េយីងបាន MK ⋅ ML = + 0 − = 0 ។ េដយ MK ⋅ ML =⇔ MK ⊥ ML ។
1 1
0
4 4
ដូចេនះ KLM ជា្រតីេកណែកង្ M ។
π
២)្រសយប��ក់ថ្រគប់ទីត P ែ្រ�្រ�ួលក� [ EH ] េគម ϕ ≤
2
េដ P ជាចំណុចមួយៃន [ EH ] េនាះេគបា P(0, t ,1)

→ →
ែដល EP= t , 0 ≤ t ≤ 1 ។េគមា PK = ( , − t ,0) , PL = ( ,1 − t , − 1)
1 1
2 2
2

→  →
1 
េគបាន PK ⋅ PL = ( )( ) − t (1 − t ) + (0)(−1) = − t + t =  − t  ≥ 0
1 1 1 2
2 2 4 2 
្រគប់ t ∈ [0,1] ។

→ 
→
េដ PK . PL ≥ 0 េនាមុំ ∠KPL = ϕ ជាមុំ្រស�ច ឬ មុំែកង
π
ដូចេនះ ្រគប់ទីតំង P ែ្រប្រប�លក� [ EH ] េគមា ϕ ≤ ។
2
π
េតេី ពលណាេទីបេគបា ϕ = ៖
2
2

→ 
→
1 
េដយ PK ⋅ PL = − t 
2 
π
2
1 
→ 
→
េនាះេដីម្បី ϕ = លុះ្រត PK ⋅ PL =  − t  = 0 ⇔ t =
1
2 2  2
ចំេព t = េគបា P(0, ,1) េនាះ P ជាចំណុចកណ ា�លៃនអង� [ EH ] ។
1 1
2 2
π
ដូចេនះេដីម្បីឲ ϕ = លុះ្រត P ជាចំណុចកណ ា�លៃនអង� [ EH ] ។
2

ុ Page 195
ក ២
ទ ៧
េគឲ្យគូ ABCDEFGH មួយមាន្រទនុងេស1 ។លំហមានទិសេដតមត្


→ 
→ 
→
អរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិជ ( A, AB , AD, AE ) យក I , J , K និង L ជាចំណុ
កណ
ា �លេរៀងគ ៃន [ EF ] , [ BC ] , [ DH ] និង [ BF ] ។
ំភ IJK ជា្រតីេកណស មង
១.ចូរ្រសយបថា

3 →→ 
→
២.ចូរ្រសយប��ក់ IJ × IK =AG រួចគណនាៃផ�្រកឡ ∆ IJK ។
4
៤.គណនារង�មុំ ∠ ILJ ។

→ 
→ 
→ 
→
៥.គណនាផលគុណស� IL . IK និង JL . JK រួចទញរក្របេភទៃន្រតី
ILK និង្រតីេក JLK ។

→ 
→ 
→
៦.គណន ( IJ × IK ). IL រួចទញចំណុច I , J , K , L ស�ត
ិ េនក�ុងប�ង់ែតមួយ
១.្រសយបំ�ឺ
ភ IJK ជា្រតីេកណសមង

→ 
→ 
→
ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិស េដវិ ( A, AB , AD, AE ) ។
E H
F G K
A D
L
B J C

ុ Page 196
ក ២
េដយ I , J , K និង L ជាចំណ ចកណ

ា �លៃន្រទនុ [ EF ] , [ BC ] , [ DH ]
1   1   1  1
និង [ BF ] េនាះេយីងប I  ,0,1 , J 1, ,0  , K  0,1,  , L 1,0, 
2   2   2  2

→
1 1  
→
 1 1 
→
 1 1
េយីងមា IJ =  − ,1, −  និង JK =  −1, , 
 , , − 1 , IK =
2 2  2 2  2 2   

→ 
→
េយីងបា | IJ =|
1 1 6 1 1 6
+ + 1= , | IK =| +1+ =
4 4 2 4 4 2

→ 
→ 
→ 
→
និង | JK |= េនា | = ។
1 1 6 6
1+ + = =| | JK
IJ | | IK =|
4 4 2 2
ដូចេនះ IJK ជា្រតីេកណស មង

3 →→ 
→
២.្រសយប��ក់ IJ × IK = AG រួចគណនាៃផ�្រកឡ ∆ IJK
4

→ → → →
េយីងមា A ( 0,0,0 ) , G (1,1,1) េនាះ AG = i + j + k (1) ។
→ → →
i j k

→ 
→ 1 1 3 → 3 → 3 → 3 → → →
IJ × IK = −1 = i + j + k=  i + j + k  ( 2)
2 2 4 4 4 4 
1 1
− 1 −
2 2

→ 
→ 3 →
ត (1) & ( 2 ) េយីងបា IJ × IK =AG ពិត។
4
តមរូបមន�ៃផ�្រកឡា្របេលឡ ៖
1 → → 1 9 9 9 3 3
S IJK= IJ × IK = + + = (ឯកតៃផ�)
2 2 16 16 16 8
៣.្រសយប��ក់ថបន ( IJ ) នង
ិ ( KL ) អរតូកូណល់គ

ុ Page 197
ក ២

→
1 1  
→
េយីងមា
= IJ  , , −1 និង KL
= (1, − 1,0 ) េនាេយីងបាន
 2 2 

→ 
→ 
→ 
→
IJ . KL = − + 0 = 0 ⇔ IJ ⊥ KL ។
1 1
2 2
ដូចេនះបនា�ត ( IJ ) និង ( KL ) អរតូកូណាល់គា
៤.គណនារង�ស់មុ ∠ ILJ

→
 1 1 
→
 1
េយីងមាន LI =  − ,0,  និង=
1
LJ  0, , − 
 2 2   2 2

→ 
→
េនាះ LI . LJ =0 + 0 − =−
1 1
4 4

→ 2 →
និង | LI |=
1 1 1 1 2
+0+ = , | LJ |= 0+ + =
4 4 2 4 4 2
1
−
េយីងបាន cos ∠ILJ = 4 = − េនាះ ∠ILJ =
120o ។
1
2 2 2
×
2 2

→ 
→ 
→ 
→
៥.គណនាផលគុណស� IL . IK នង
ិ JL . JK

→
1 1 
→
 1 1
េយីងមន IL =
 ,0, −  , IK =
 − ,1, − 
2 2  2 2

→ 
→
េនាេយីងបា IL . IK =− + 0 + =0 ។
1 1
4 4

→
 1 1 
→
 1 1
េហីយ JL =
 0, − ,  , JK =
 −1, , 
 2 2  2 2

→ 
→
េនាេយីងបាន JL . JK = 0 − + = 0 ។
1 1
4 4

→ 
→ 
→ 
→
ដូចេនះ IL . IK = 0 និង JL . JK = 0 ។
ទញរក្របេភទៃន្រតី ILK និង្រតីេក JLK

ុ Page 198
ក ២

→ 
→ 
→ 
→ 
→ 
→ 
→ 
→
េដ IL . IK =⇔
0 IL ⊥ IK និង JL . JK =⇔
0 JL ⊥ JK ។
ដូចេនះ្រតីេក ILK និង JLK ជា្រតីេកណែកង្រតង់ក I & J េរៀងគា�

→ 
→ 
→
៦.គណន ( IJ × IK ). IL

→
 3 3 3  →  1

→ 1
េយីងមា IJ × IK =  , ,  , IL =  ,0, −  េនាេយីងបា
4 4 4 2 2
→  →  →
( IJ × IK ). IL = + 0 − = 0 ។
3 3
8 8
ទញថាបួនចំណ I , J , K , L ស�ត ិ េនក�ុងប�ង់ែតមួយ

→ 
→ 
→ 
→ 
→ 
→
េយីងមា ( IJ × IK ). IL =
0 េនា ( IJ × IK ) ⊥ IL

→ 
→
េដ IJ × IK ជាវុិចទ័រនរមា៉ៃនប�ង់ ( IJK ) េនាះេគទ L ∈ ( IJK ) ។
ដូចេនះបួនចំណុច I , J , K , L ស�ត

ុ Page 199
ក ២
ទ ៨
គូប ABCDEFGH មួយមាន្រទនុង1

េស ។លំហមានទិសេដតមត្
→ → →
អរតូនរមា៉លមានទិសេដវិជ�ម( A, AB , AD, AE ) េគតង I , J , K
1 → → 1 →
→ →
2 →
ជបីចំណុចេផ��ងផា�ត
= AI =AE , BK BC និង CJ = CG ។
3 3 3
→ →
២.គណនាផលគុណស� KI . KJ រួចទញរក្របេភទៃន្រតី IJK
→ →
→ →
៥.ចូរ្រសយថាបួនចំណ I , J , K , L ស�ត
១.កំណត់កូអរេដេនៃនចំណុ I , J , K
H
E
L
F G
I J
A D
B C
K

ុ Page 200
ក ២
→ → →

ក�ុងត្រម�អរតូនរមា៉លមានទិសេដវិជ�ម( A, AB , AD, AE ) េយីងបាន
A(0,0,0), B(1,0,0),C(1,1,0), D(0,1,0) , E (0,0,1) , F (1,0,1),G(1,1,1) និង
H (0,1,1) ។
→
1 → → 1 → →
2 →
េដ AI
= = AE , BK BC និង CJ = CG េនាះេយងបាន
3 3 3
1 2 1
I (0,0, ) , J (1,1, ) និង K (1, ,0) ។
3 3 3
→ →
២.គណនាផលគុណស� KI . KJ រួចទាញរក្រ�េភទៃន្រតី IJK
→
1 1 →
2 2
េយីងមា KI =( −1, − , ) , KJ =(0, , )
3 3 3 3
→ →
1 2 1 2 2 2
េយីងបា KI . KJ = ( −1)(0) + ( − )( ) + ( )( ) = 0 − + = 0
3 3 3 3 9 9
→ →
ដូចេនះ KI . KJ = 0 ។
→ → → →
ម្យោ៉ងេទៀតេ KI . KJ =⇔
0 KI ⊥ KJ េនាះ្រតីេ IJK
ជា្រតីេកណែកង្រតង់ក K ។
→ →
→
1 1 →
2 2
េយីងមា KI =( −1, − , ) , KJ =(0, , )
3 3 3 3
េយីងបា
→ → →
AB AD AE
→ →
1 1 2 2 → 2 →
2 →
KI × KJ = −1 − =( − − ) AB − ( − − 0) AD + ( − − 0) AE
3 3 9 9 3 3
2 2
0
3 3

ុ Page 201
ក ២
→
4 → 2 → 2 →
→
ដូចេនះ KI × KJ =
− AB + AD − AE ។
9 3 3
ៃផ�្រកឡាៃន្រតី IJK ឲ្យតមរូបមន�
1 → → 1 16 4 4 22
SIJK
= | KI × KJ
=| + += (ឯកតៃផ�្រកឡ
2 2 81 9 9 9
៤.កំណត់កូអរេដេនៃនចំណុ L
េដ L ជាចំណុចមួយៃ GH េនាះេគប L( x 0 ,1,1) ែដល 0 < x 0 < 1 ។

→
2 → 1
េយីងមា LI =( −x 0 , −1, − ) , LJ =(1 − x 0 ,0 , − )
3 3
→ →
2 1
េយីងបាន LI . LJ =−x 0 (1 − x 0 ) + ( −1)(0) + ( − )( − )
3 3
2 1 1
=−x 0 + x 02 + 0 + =( x 0 − )2 −
9 2 36
2
→ →
 1 1
េដីម្បីឲ្យផលគុណស LI . LJ =  x 0 −  − អប្បបរមាលុះ្រ
 2  36
2
 1 1
 x 0 − 2  =0 ⇔ x 0 =2 ។
 
1 1
ចំេពះ x 0 = េនាះ L( ,1,1) ។
2 2
៥.្រសយថបួនចំណ I , J , K , L ស�តេនក
ិ �ុង��់ែតមួ
ង
→
4 2 2
→ →
1 2
េយីងមាន KI × KJ = ( − , , − ) និង KL = ( − , ,1)
9 3 3 2 3
→ → →
4 1 2 2 2
េយីងបា ( KI × KJ ). KL = ( − )( − ) + ( )( ) + ( − )(1)
9 2 3 3 3
2 4 2 2+4−6
= + − = =0
9 9 3 9
→ → →
េដ( KI × KJ ). KL =
0 េនាះបួនចំណុច I , J , K , L ស�ត

ុ Page 202
ក ២
ទ ៩
េគឲ្គូប ABCD EFGH មាន្រទនុងេស�ីនឹ1cm ។ I ជាចំណុចកណ ា
ៃន្រទនុង EH  , K ជាផ�ិតកេ CDHG េហីយ M និង N ជាចំណុចពី

   
ៃន្រទនុ BC  និង BF  េរៀងគា�េដយដឹ MI ⋅ MK និង NI ⋅ NK
មានតៃម�អប្បបរមា ។ េតីបួនចំណ I , K , M , N ស�ិតេនក�ុងបង់ែតមួយ
ឬេទ?េបីសិនជាវមិនស�ិតក�ុងប�ង់ែតមួយេទចូរគណនាមាឌេត្រតែអ៊តែដល
ល I , K , M , N ។
េតបួនចំណុច I , K , M , N ស�តេ
ិ នក�ុង��់ែតមួ
ង យឬេ ?៖
E I H
F G
N K
A D
B M C
  

(
េយីងេ្រជីសេរីសត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវ A , AB , AD , AE )
1
េដយ I ជាចំណុចកណ ា�លៃន្រទន EH  េនាះ I (0 , ,1) េហីយ K ជ
2

ុ Page 203
ក ២
1 1
ផ�ិតកេរCDHG េនាះ K ( ,1, ) ។ M និង N ជាចំណុចពីរៃន្រទនុ BC  និង
2 2
BF  េរៀងគា�េនា M (1 ,b ,0) និង N (1,0 , c ) ។
 1  1 1  1
េគមាន MI = ( −1, − b ,1) , MK = ( − ,1 − b , ) , NI = ( −1, ,1 − c )
2 2 2 2
 1 1
និង NK = ( − ,1, − c ) ។
2 2
  1 1 1 3 3 3 15
េយីងមន MI ⋅ MK = + ( − b)(1 − b) + = b2 − b + = (b − )2 +
2 2 2 2 2 4 16
  1 1 1 3 15
និង NI ⋅ NK = + + (1 − c )( − c ) = (c − )2 + ។
2 2 2 4 16
   
េដយដឹង MI ⋅ MK និង NI ⋅ NK មានតៃម�អប្បបរមាេនាះេយីង
3 3 3 3
b= និង c = េនាះេគបា M (1, ,0) និង N (1,0 , ) ។
4 4 4 4
 1 1 1  1  1 1
េយីងមាន IK = ( , , − ), IM = (1, , − 1), IN = (1, − , − )
2 2 2 4 2 4
1 1 1
−
2 2 2
   1 9
(
េយីងបាន IM × IN .IK =1 ) 4
−1 =−
32
1 1
1 − −
2 4
   9
(
េដយ IM × IN .IK = )−
32
≠ 0 េនាះបួនចំណុ I , M , N , K មិនស�ត
ិ េន
ក�ុងប�ង់ែតមួយេទ។
ដូចេនះមាឌេត្រតែអ៊តែដលមានកំ I , M , N , K កំណត់េដយ
1    1 9 3
(
V = IM × IN .IK = ×
6
) = cm3 ។
6 32 64

ុ Page 204
ក ២
លំហាត់៥
ទ ០
េគឲ្យគូប ABCD មួយមាន្រទនុងេស�1cm ។ I ជាចំណុចកណ ា EF 

 3 
J ∈ BC  ែដល IJ ⊥ IH េហីយ K ∈ CD  ែដល CK = CD ។
8
ិ ក�ុងប�ង់ែតមួយ។
១.ចូរ្រសយប��ក់ថាបួនចំណ H , I , J , K ស�ត
 
២.រកទីតំងៃនចំណុ P ∈ DH េដយដឹង PI .PJ មានតៃមតូចបំផុត។
១.ចូរ្រសយប��ក់ថបួនចំណ H , I , J , K ស�ិតក�ុង��ង់ែតមួយ
  
(
េយីងេ្រជីសេរីសត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ A , AB , AD , AE )
E H
I
F
G
P
A D
K
B C
J

ុ Page 205
ក ២
1
េដយ I ជាចំណុចកណ ា� EF  េនាះ I ( ,0 ,1) េហីយ J ∈ BC  េនាះ
2
 1  1
J (1,b ,0) ។ េគមាន
= IJ ( ,b , − 1) និង IH = ( − ,1,0) ។
2 2
  1 1
េដយ IJ ⊥ IH េនាះេគបាន IJ .IH =− + b + 0 =0 េនាះ b = ។ េគបាន
4 4
1
J (1, ,0) ។
4
 3   5   5 
េហីយ K ∈ CD  ែដល CK = CD េនាះ KD = CD ឬ DK = DC
8 8 8
5
េគបាន K ( ,1,0) ។
8
 1 1  1  1
េគមាន IJ =( , , − 1), IK =( ,1, − 1) និង IH = ( − ,1,0) ។
2 4 8 2
1 1
−1
2 4
   1 1 1 1 1 1
េគបាន ( IJ × IK ).IH= 1 −1 = ( 0 + 1) −  0 −  − 1  + 
8 2 4 2 8 2
1
− 1 0
2
   1 1 1 1   
( IJ × IK ).IH = + − − = 0 េនាះបីវុិចទ័រ IJ , IK និង IH ស�ត
ិ
2 8 8 2
េនក�ុងប�ង់ែតមួយ (វុិចទ័រកូបា�ែន
ដូចេនះបួនចំណុច H , I , J , K ស�ត

ុ Page 206
ក ២
 
២.រកទតំងៃនចំណុ
ី P ∈ DH េដយដឹង PI .PJ មនតៃម�តូចបំផុ ៖
េដ P ∈ DH  េនាះ P ( 0 ,1, c ) ែដល 0 < c < 1 ។

 1  3
េគមាន PI = ( , − 1 , 1 − c ) និង PJ = (1 , − , − c )
2 4
2
  1 3  1
េយីងបាន PI .PJ = + + c 2 − c =  c −  +1 ។
2 4  2 
  1 1
េដីម្បីឲ្ PI .PJ មានតៃម�អប្បបរមាលុះ្រ c − = 0 ឬ c= ។
2 2
 
ដូចេនះចំណុច P ស�ិតេនកណ ា�លៃនអង� DH  េទីប PI .PJ មានតៃម
អប្បបរមា

ុ Page 207
ក ២
ជំព ូកទ�០៥
ក្រមងលំហត់េ្រជ សេរសបែន�មស្រមប់ក
 → → →
០១.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្បីចំណុច
 
A (1,2,3 ) , B ( 5,6 , − 4 ) និង C ( 9 ,1,7 ) ។
ក.គណនា AB , AC និង BC ។
 
ខ.គណនាផលគុណស�ែ AB . AC រួចទញរក្របេភទ ∆ ABC ។
  
គ.រកកូអរេដេនៃនចំណុ P ែដល AP = AB + AC ។
ឃ.រក្របេភទៃនចតុេក PBAC ។
 → → →
០២.ក�ុងត្រម�យរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិជ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A (1,4 , − 5 ) , B ( −1,6 , − 4 ) ,C ( 3, − 2,4 ) និង D ( 5, − 4 ,3 ) ។
ក.គណនា AB , AC , AD , BC , BD និង CD ។
ខ.ចូរ្រសយថាចតុ ABCD ជា្របេល្រក
 
គ.គណនាផលគុណស�ែ AC.DB ។
 1 
ឃ. I ជាចំណុចកណ ា  AD  និង J ជាចំណុចេផ��ងផា�ត BJ = BC ។
4
គណនាកូអរេដេនៃនចំណ I និង J រួចគណនា IJ ។
 → → →
០៣.ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A ( 6, − 3, − 1) , B (1, − 1, − 5 ) ,C ( 6,9,5 ) និង D (10 ,5,7 ) ។

ុ Page 208
ក ២
ខ.ចូរ្រសយ AD / / BC និង DA ⊥ DC រួចទញរក្របេភទចតុេ
ABCD និងគណនាៃផ�្រកឡារបស
 
គ.គណនា AB. AC រួចទញរក្របេភទៃន្រតី ABC ។
ឃ. H ជាចំេណាលែកង A េលី BC  ។ គណន BH និង HC រួចរក
កូអរេដេនៃនចំណុច H ។
 → → →
០៤.ក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្បួនចំណុច
 
A ( −5,4 ,3 ) , B (1,7, − 3 ) ,C (7, − 5, − 3 ) និង D ( −9 ,2, − 2 ) ។
ខ.្រសយថាមុខខងទំងអស់ៃនេត្ ABCD សុទ�ែតជា្រតីេកណ
 → → →
០៥.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់ាន
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ចំណុច
 
A (1, − 1, − 2 ) , B ( 3,1, − 1) ,C ( −1,5,2 ) និង D ( −3,3,2 ) ។
     
ក.គណនាកូអរេដេនៃនវុិចទ័ AB , AC , AD , BC ,CD និង DB ។
ខ.គណនារង�ស់្រទនុងទំងអស់របស់េត្រត ABCD ។
     
គ.គណនាផលគុណស�ែ AB.CD , AC.DB និង AD.BC ។
     
ឃ.ចូរេផ��ងផា�ត់ AB.CD + AC.DB + AD.BC = 0។
 → → →
០៦.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិ សេដមា  o, i , j , k  េគឲ្ចំណុច
 
A ( −2,2, − 1) , B ( −1, − 6,3 ) ,C ( 2,6 ,6 ) និង D ( 6 ,1, − 5 ) ។

ុ Page 209
ក ២
   

ក.គណន AB . AC ,| AB |និង| AC | រួចទញរក្របេភទៃន្រតី ABC ។
     
ខ.គណនា DA. AB និង DA. AC រួចទញថ DA ⊥ BC ។
គ.្រស BCD ជា្រតីេកណសម័ង

   
ឃ.រកកូអរេដេនៃនចំណុ E េដយដឹង AE = AB + AC + AD ។
ង.ចូរ្រសយ ( AE ) ⊥ ( BCD ) ។
 → → →
០៧.ត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិសេដវិ  o, i , j , k  េគឲ្្រតីេក ABC
 
មានកំពូល A ( −1,1,5 ) , B ( 5,7,2 ) និង C ( 3, − 7, − 3 ) ។
ក.គណនា AB , AC និង BC រួចបង�ញ ABC ជា្រតីេកណែកង្ A ។
ខ.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) , ( AC ) និង ( BC ) ។
   
គ.រកកូអរេដេនៃនចំណុច I េដយឹង
ដ BC . IA + AC . IB + AB. IC =O ។
ឃ.ចូរេផ��ងផា�ត់ថ BC.IA 2 + AC.IB 2 + AB.IC 2 =

BC. AC. AB ។
ង.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( IA ) , ( IB ) , ( IC ) ។
ច.ចំេពះ្រគប់ចំណ X ៃនលំហចូរ្រសយប��ក់ទំនាក់ទំន
BC.XA 2 + AC.XB 2 + AB.XC 2 = ( BC + AC + AB ) XI 2 + BC. AC. AB ។
 → → →
០៨.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់ាន
ម ទិ សជ�មា  o, i , j , k  េគឲ្ពីរចំណុច
 
A ( 2, − 5,4 ) និង B ( −2,7, − 2 ) ។

ុ Page 210
ក ២
ក.គណនាកូអរេដេ I កណា�លអង�ត  AB  រួចគណនា្របែវ AB ។
ខ.សរេសរសមីករទូេទៃនែស� ( S ) មានអង�ត់ផ�ិ AB ។
គ.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AB ) និងសមីករប�ង់េមដ្យោទ័  AB  ។
ឃ.េគឲ្យចំណុច C ( 3, − 1,7 ) ។ ចូរេផ��ងផា�តថា C ∈ ( S ) រួចសរេសរសមីករៃ

  
ង. D ជាចំណុចមួយែដCD
= CA + CB ។ រកកូអរេដេនៃនចំណុ D រួច
 → → →
០៩.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ប�ង់
 
(P ) : 0 និងចំណុច A ( 4 , − 1,2 ) ។
2x + y − 2z + 6 =
២. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ A េលីប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេដេន
៣. B ជាចំណុចមានអរេដ yb = 0 េហីយ B ∈ ( P ) និង B ∈ ( S ) ។
ចូរគណនកូអរេដេនៃនចំណុ B ។
៤.េគឲ្យចំណុ D ( 4 , − 4 ,5 ) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ថ D ∈ ( P ) និង D ∈ ( S ) ។
ចូរសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុ D

ុ Page 211
ក ២
េដយដឹងថ ( L ) ⊂ ( P ) ។
 → → →
១០.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់មានទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្យបនា� ( L ) មា
 
x =−2 + t

សមីករបា៉រ៉ែម ( L ) :  y= 1 − t និងប�ង់ ( P ) : 2x + y − 2z + 1 =។
0
z =
 8 − 4t ,t ∈ y
ក.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្រប A រវងបនា� ( L ) និងប�ង់ ( P ) ។
ខ.េគឲ្យ B(2,3,4) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ B ∈ ( P ) ។
គ.ពីចំណុច B េគគូសបនា�ត ( BH ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) េដយ H ∈ ( L ) ។
គណនាកូអរេដេនៃនចំណ H រួចសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( BH ) ។
ឃ.េគយក I ជាចំណុចក ណ ា�ល  AB  ។ គណនាកូអរេដេនៃនចំណ I រួច

ទញបង �ញ IH ជាវុិចទ័រនរមា៉ល់ៃនប�ង ( P ) ។
ឆ គា�ៃនចំណ H េធៀបនឹងប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេដេន K

ង. K ជាចំណុច� ុះ
 → → →
១១.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់ាន
ម ទិ សេដវ  o, i , j , k  េគឲ្ចំណុច
 
A (1,1,5 ) , B ( 4 , − 2,5 ) ,C ( −2,1, − 1 ) និង D ( −5,4 , − 1) ។
 
ក.គណនា AD និង BC រួចទញប��ក់្របេភទចតុេ ABCD ។
ខ.សរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( BC ) និង (CD ) ។
គ. H ជាចំេណាលែកង A េលី BC េហីយ K ជាចំេណាលែកង H េលីCD ។
ឃ.គណនា AH និង BC រួចគណនាៃផ�្រកឡាចតុ ABCD ។

ុ Page 212
ក ២
ង.ចូរ្រស KCH ជា្រតីេកណែកងស។
ច.រកកូអរេដេនៃនចំណុ L េដយដឹង HKCL ជាកេរ

→ → →
១២.េនក�ុងត្រម�យអរតូនរមា៉ល់ាន
ម ទិ សេដវិជ ( o, i , j , k ) េគឲ្យចំណុ
A ( −1,2,7 ) , B ( −5, − 6 , − 1) , C ( 2, − 1, − 5 ) និង D ( 5,5,1) ។
   
ក.គណនាកូអរេដៃនវុិចទ័រ AB , BC , CD និង AD រួចគណន
   
ខ.ចូរបង�ញថ AB ⊥ AD និង AB / / CD រួចទញរក្របេភទចតុេ
ABCD និងគណនាៃផ�្រកឡារបស
គ.ត E ជា្របសព�រវងបន ( AD ) និង ( BC ) ។ គណន EC និង ED ។
 
ឃ.គណនា AB × AC រួចទញរកៃផ�្ឡាៃន្រតីេ ABC និង ACD ។
ង.រកសមីករៃនប�ង ( ABC ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( AD ) និង ( BC ) ។

ុ Page 213

Vector Analysis

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vector Analysis

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

∗

១-ក ូអរេដាេនៃនចំណុចកណ ា�លអងត

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

→ → → →

កូអរេដេនទី្របជុំទម� G ៃន្រតីេក ABC :

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

កូអរេដេនទី្របជុំទម� G ៃនេត្រតែអ៊ ABCD :

កូអរេដេនៃនវ ុិចទ័រ ែដលភា�ប់េដយពីរចំណ A និង B

ចមា�យរវងពីរចំណុ A និង B េនក�ុងលំហកំណត់េដយ

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

១៣-ក ូសុ�ន ូសៃនមុំផំេុ� ដាយព�រ�ុចទ័រ

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

១៤-�ុចទ័រអរត ូក ូណាល់ ន�ង �ុច័រកូល�េនែអ

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

១៥-សម�ការបា៉រា៉ែម៉្រត ន�ង សម�កា

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

ប�ង់ ( p) ែដលកត់តមចំណ M 0 ( x 0 , y0 , z0 ) េហីយមានវ ុិចទ័រនរមា៉

ែស�៊ (S ) មានផ�ិ I ( a,b, c ) កR មានសមីករស�ង់ដ

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

→ → → C

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

២.គណនារង�ស់្រទនង ុ ទំងអស់របស់េត្រត ABCD ។

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

៣.្រស BCD ជា្រតីេកណសម័ង

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

១.គណនាកូអរេដេ I កណា�លអង�ត  AB  រួចគណនា្របែវ AB ។

៤.េគឲ្យចំណុច C (1,1, − 2 ) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ថ C ∈ ( S ) រួចសរេសរសមីករៃ

ប�ង់ ( P ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុចC ។

២. H ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ A េលីប�ង់ ( P ) ។គណនាកូអរេេនៃន

ចំណុច H រួចសរេសរសមីករទូេទៃនែស ( S ) មានផ�ិ H េហីយកត់ត A ។

៣. B ជាចំណុចមានអប់ស xb = 0 េហីយ B ∈ ( P ) និង B ∈ ( S ) ។

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

៤.C ជាចំណុចមានអរេដ yc = 0 េហីយ C ∈ ( P ) និង C ∈ ( S ) ។

៥.េគឲ្យចំណុ D ( 3,4 ,4 ) ។ ចូរេផ��ងផា�ត់ថ D ∈ ( P ) និង D ∈ ( S ) ។

ចូរសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតៃនប ( L ) ប៉ះនឹងែស�៊ ( S ) ្រតង់ចំណុ D

២.សរេសរសមីករស�ង់ដៃនែស ( S ) មានផ�ិ H េហីយកត់តមចំណ A ។

៣.គណនាកូអរេដេនៃនចំណ B និងC ជា្របសព�រវងបន ( L ) និងែស�៊ ( S ) ។

៥.េផ��ងផា�ត់ P ∈ ( S ) រួចរក្របេភទៃនចតុេក PBAC ។

១.គណនាកូអរេដេនៃនផ� I និងក r របស់ែស�៊ ( S ) រួចគណនា IP ។

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

២.បនា�ត ( IP ) ្របសព�ែស� ( S ) ្រតង់ចំណុ A និង B ែដល A េនចេនា�ះចំណុច

I និង P ។ គណនា PA និង PB ។

៤.រកសំណុំៃនចំណុច M ស�ិតេនេលីែស� ( S ) ែដលេផ��ងផា�ត PM 2 = PA.PB ។

កំណត់កូអរេដេនៃនចំនុច M និង N េដីម្បីឲ្យអង� MN មាន្របែខ�ីបំផុត

និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតបន( L ) កត់តមពីរចំណ B និង C ។

២.គណនាកូអរេដេនៃនចំណុច្របស H រវងបនា�ត( L ) ជាមួយប�ង់ ( P ) ។

៣.រក្របេភទៃន្រតីេក ABC រួចគណនាៃផ�្រកល ∆ABC ។

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

២. M ជាចំណុចមានអប់ស x = 3 និងស�ិតេនេល ( L ) េហីយ H ជាចេណា

ែកងៃនចំណុច M េទេលីប�ង ( P ) ។គណនាកូអរេដេនៃនចំណ M និង H ។

៣.េគសង់ប�ង់ (Q ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) ្រតង M េហីយេគត ( d ) ជាបនា�ត់្រប

រវងប�ង ( P ) និង (Q ) ។សរេសរសមីករប�ង (Q ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតប ( d ) ។

៤.េគគូសបនា�ត ( AH ) ្របសព�ប�ង (Q ) ្រតង K ។ចូរសរេសរសមីករបា៉រ៉ែម៉្

៥.គណន MA និង MK រួចទញប��ក់្របេភទៃន្រតី AMK ។

២.េគសង់ប�ង់ (Q ) ែកងនឹងបនា�ត ( L ) ្រតង A និងសង់បនា�ត ( d ) ែកងនឹងប�ង់ ( P )

អ�កេរៀបេរៀង ល�ម ផល�ន

្រតងចំណុច A ែដរ។ចូរសរេសរសមីករប�ង (Q ) និងសមីករបា៉រ៉ែម៉្រតប ( d ) ។

៣. M ជាចំណុចមានអប់ស x = 0 និងស�ិតេនេលបនា�ត ( d ) េហីយ H និង K

ជាេជីងៃនចំេណាលែកងៃនចំណ M េទេលីបនា� ( d ) និងប�ង់ (Q ) េរៀងគា�

៥.ចូរ្រសយថាចតុ MHAK ជាកេ