‫ھکسلتقاعمدے‪63‬ورےہ‬

‫ےجاکرگنساھکسںونںااصنفدوادنیےتومدیدمجایہانں‬

‫‪Aamir Riaz‬‬
‫آرپنشیویلباٹسر(وجن‪،)4891‬ادنرااگدنیھدالتق(‪-64‬اوتکرب‪)4891‬اےتاھکسںدادیلوچلتقاعم(مکیوتں‪6‬‬
‫ونربم‪)4891‬اوہ‪453‬دنےجسجدایندیبسوتںوڈیوہمجرتیاوھکانواےلکلماھبرتونںااہتندنسپایں‬
‫ےتاینبدرپایتسںدےوھکہوچٹسدات۔اوےسوھکہووچںریفومدیداالتپالکناےتاوساسرےاھبرتونںاسڑ‬
‫دات۔داینونںوکیسرلازمداقبسدنیواےلدجاںدرھیماکرڈونںورنتاتںریفدرھمدےویباپرایںدیومجگل‬
‫ت‬
‫کیس؟مسلہاہہیویںیہنہکاھکسںدالتقاعمدجاںوہایےت‬ ‫اجدنیےج۔مسلہاہہیںیہنہکادنرااگدنیھکییہہ ی ا‬
‫ت‬ ‫سٹی‬
‫اکرگنسدیرساکریس‪،‬وگسںرپداھنمسلہاہہیےہہکاسیلتقاعمدعبوکیسرلاھبریت یٹلشمنت‪،‬اھبریتدعااتلں‬
‫ڑھپیدیاھتںنکولٹیےکاپےسوہیئگ۔‬ ‫اےتاکرگنسرجمامںونں ی چ‬

‫ی‬ ‫ھ‬‫ج‬
‫ھکسملسمدنہو یڑایںدیڈمھ‪4988‬وتں‪4918‬‬

‫وےسیےتاھکسںونںاملسمانںداورییدنسدیرتیارگنزیاں‪4988‬دعبوںرشوعیتیکیسدجاںوپرےدنہ‬
‫دنسھوچاکیہارگنزیانلرکٹ یلدیرساکریسسجداانںیسوہلردرابراےتاوسداآوگےتراہجدرھماپروںھکس‬
 ‫یسےتاوسونںریشاجنپبویآدھکےنسےترتیجنھگنساوسداانںیس۔اوسدیرساکر‪،‬وفجےتدرابروچ‬
‫ج‬
‫دنہو‪،‬املسمن‪،‬ھکسوینسےتاھٹپن‪،‬یتلب‪،‬دنسیھ‪،‬ولبچ‪،‬ریمشکیےتاجنپیبوینس۔دنہوملسم ھی یڑایںےتایساتسں‬
‫رکنواےل''وکیسرل''ارگنزیاںاوسدیوکحتمونںایشہرایںانلھکسرساکرےتھکسدورآایھک۔ جلتاپروتںلایٹےل‬
‫وریغہدیاھتواںےتاہمراہجرتیجنھگنسونںاھکسںےتدنہواںوچاملسمانںداایردایسےتاملسمانںوچملسم‬
‫گ‬ ‫م ت‬
‫سیٹااںڈاھونواالدایسےتاھٹپانںوچاھٹپنورییاجنپیبڈیلر۔اہہیبس ھمےدلنایھ ےےتدیلےھٹی‬
‫وریی‪ ،‬ی‬
‫ارگنزیاںانبےئےتالچےئ۔دجاںرالئاگنبلآریمانل‪4968‬دعبوںاکلبدنقاھر‪،‬دنسیھےتولبچاھتواںےت‬
‫وہلردرابرےتڑچاھایئںرکاینںنسےتوییپیسیپدےدنہواںونںآایھکہکیئپدنسھ‪،‬اکلب‪،‬دنقاھر‪،‬القتاےت‬
‫اجنپبدصایںوتںدنہواںدیاھتواںنسےتنہارگنزیانلرلےکآوےتاہہیاھتواںےتدنہوڑمےضبقرکن۔‬
‫ت‬
‫رالئاگنبلآریموچاودنایھںونںوڈیگٹیڑیوچرالایایگہکااہنںونںویہتپںیہنیسوہلردرابرڈھڈدنہدعبوں‬
‫ااہنںدیواریویآےئیگ۔‪4918‬دعبوںاوہیوہایرپوہلیاھٹپلچچچکٹیاایس۔‪4988‬وتں‪4918‬دے ‪18‬ورایہں‬
‫وچمیلعت‪،‬زابانںےتنوننوچدرھیمو ڈدی یناپ یہکاہہی ہہ یھک امھیس۔‪4946‬دےاچررٹاٹکیاپروں‬
‫رنشمایںدیسٹیلٹیکٹ دڈٹااینں ونںڈنفویدےتےتوچدہرااٹہںویجیہااںراییتساطاتقںانلولاکںونںحیسمرکان‬
‫یت‬
‫بدرھمونںاکوللیناپورداوباھتانبایایگ۔رایتسوولںولاکںدےدرھموچیکپےت‬ ‫ی‬ ‫ے‬ ‫یسیع‬ ‫رضحت‬ ‫ا۔‬ ‫ک‬ ‫رشوع‬
‫ت‬
‫دسیھدماچلٹااںدیرشواعتوہ ی۔درھمدبنلدیرنشمیامہمںوینس‪،‬درھیمرواجالخفنوننوینسےت‬
‫ارگنزییدیلھچوی۔یتساکماناگنچمکوہسکڈدایسرپدجاںراییتساطاتقںانلاسیونںاکموندیلگوہ یےتاعم‬
‫مسیی ت‬ ‫ھ‬ ‫مم‬
‫دنہواںاسیونںہذ بوچابلرںایںدیدما تل یٹیاا۔رایتساکاپےس حتونںکیٹدےریہیسےت‬
‫دوےجاپےساالسم‪،‬دنہوتم‪،‬یھکس‪،‬دبھتمدیےکیھٹدارنبریہیسےتااہنںوچرافیرزمرکنداآھکریہیس۔‬
‫اسیوتںگنتآےکیہالرڈاکیمےلآدپےوہشمرزامہنسٹنموچینپمکےتربشٹرساکرونں ایھکہکرنشمایںراںیہ‬
‫ونںییمیلعتدنبوتسبونںہنالیھپوویکےجناوہمیلعتدیآڑوچدرھمدبنلداآلررکدنیےےجسجاپروںولاکںوچ‬
‫ونںیمیلعتالخفرفناتںدیپاوہرایہںےج۔اکوہراثملومالاندیبعاہللدنسیھدیےہڑہیجے‪4981‬وچ‬
‫ایسوکلٹدےھکسرھگا ےوچےمجنسےتیکنرمعےوباٹھگنسوتںاملسمنوہےئنس۔املسمنوہونےتوب ےدا‬
‫انںاتںامرےدیبعاہللرایھکایگویکےجندیبعاہللاوہاھکلرییسڑہیجا‪4918‬وتںالہپںدنہووتاملسمنوہاییسےت‬
‫‪4958‬وچاوساےنپرجتےبابرےاتکن ہفحا دنہ یھکیس۔اہہیلگدساپدنیےہہکدرھمدبنلےتدرھم‬
‫اچبوندےمک‪4918‬وتںالہپںیہڑگتےوہےکچنس۔رسدیسدیاتکباابسباغبوتدنہوچویڑہیجی‪4958‬‬
‫دعبوںیہ یھکیئگاسیلگابرےاھجتاپ ییئگیسہکولاکں‪4958‬وچارگنزیالخفڑھکےاتںوہےئنسویکےجن‬
‫ت‬
‫ااہنںونںآدپےدرھمرخابوہونےتااہنںوچدماچلٹااںاپروںدرھم نکمداڈریس۔اہہیبساہمدنرا‪4918‬‬
‫کیتنبچچکٹیاایس۔‬

‫‪4918‬وتں‪4818‬کیتارگنزییاڈنجیےاےتھکس‬

‫وجاڈنجیے‪4988‬وتں‪4918‬کیتےکپوہےکچنسااہنںےت‪18‬امرچ‪4918‬وتںالہپںیہمکرشوعوہچچکٹیاا‬
‫سی‬
‫یس۔‪4913‬دی یراوںدیڑلا یدعبایشہرارگنزیاںاکونںیرایتساجنپبنیچابڈراںےتانب یسجوچومجں‪،‬‬
‫ریمشک‪،‬زہارہاےتوھچاٹتبتینعیدلاخےتتگلگاتستلبنرالےکاوسدااحمکالگبھگنسونںانبدات۔رایتسوچ‬
‫کہکااسںاھکسںدیوکحتمونں‬ ‫املسمانںدیارثکاتیںنس۔اجنپبےتہضبقرکدےانلیہاکاپےسارگنزیاں ی ا‬
‫ت‬
‫ڈاھایئےجےتایساملسمانںونںاھکساشیہوتںاچبایےہ۔ابداشیہتیسمداہصقرشوع ی ا‬
‫کایگےتدایسہکرتیجنھگنس‬
‫ ےاسیوچوھگڑےنبدےتنس۔وھجیٹاہکاینںنھکلوچوھترنبورےگارگنزیاےگاےگنس۔دوےجاپےس‬
‫‪4954‬وچاجنپیباابخرڈکواایایگرپاسیونںرناوگر یھکوچاھچایپےتاہہیدایسہکاجنپیباھکسںدیزابنےجاےت‬
‫رنیوگر یھکوچ یھکاجدنیےہ۔جاہمراہجدےرتپدپیلھگنسونںوکیسرلہکلمرباطہیندےمکحےتیحیسمانبوندا‬
‫ت‬
‫مک ی ا‬
‫کایگاوسوتںیہہتپدلچاےہہکارگنزیاھکسںوچجنکااہتندنسپایںونںرپوانڑچاھای۔اجنولنگدیاہکینواچر‬
‫وچایساھچپےکچںیہسجدیامنینیحیسمویبیوکدکیریہہکریمامصخےتربشٹارشاہیفےنسہکلمویکںاکےچبدا‬
‫درھمدبلرےہےج۔‪4918‬دعبوںارگنزیاںدارخرپا ےریمشیرےتسونںردیگےوہےئاکلبولاجانیسسج‬
‫داالہپواراوررایتسومجںوریمشکانبےکرکےکچنس۔نہاجنپبوتںرھبایتںنیلیئلامر لرسیدا سسیھانبایایگ‬
‫ےتدقیمیانربیرتیونںرگژینٹیٹسوچرپوایایگ۔وکاکرہلوتںرگدوارہرہلاےتااکیلاپرایٹںکیتامرو‪،‬ریفر مرکو‬
‫ےتاریخیبلطمرگنڑچاھودیاپیسیلانلیھکسونںاجنپیبانشاتخںوتںوھکرکندےاڈنجیےےتوپرامکوہای۔الہ‬
‫چ ت‬
‫الجراےئوتںڈارتکا یمیٹڈدرککیتبساھکسںونںربشٹاجنپبدیو ڈےتاہس ےلبقتسمداسفٹہواھکدنے‬
‫رےہ۔ملسمگیلانلرجےاجنپیباملسمنربمماںںیہنوگسںاجنپبایلبمسدےدنہوےتھکسربمماںاجنپبدیو ڈ‬
‫ولھکےکرکوا یرپوہایکییہہ؟‬

‫‪4818‬وتںاجکیتاھکسںونںکییہہایلم‬

‫رتےوجن‪4818‬دےافرومےلوچربشٹاجنپبونںو ڈنداہلصیفوہایاےت‪16‬وجنونںاجنپبایلبمسدےدو‬
‫ت‬
‫االجسوہےئسجوچو ڈونںاکپ ی ا‬
‫کایگ۔‪18‬وجنونںاپاتسکناٹزمئوچضیفادمحضیفوہراںادارہی ایھکےتدایسہک‬
‫اکرگنسواےلرشمیقاجنپب ونںرتےوٹایٹںوچو ڈندارپورگامانبےئیھٹیبےہ۔ربشٹاجنپبوچھکسایگرہ‬
‫دصیفینس‪4818،‬دعبوںرشمیقاجنپبوچااہنںداانتبسودھایگرپنہآایھکایگہکاھکسںونںونںیوصےبوچ‬
‫ارثکاتیںنلمایگں۔ذرااسیبسےتاھجتےتامرو۔ارگنزیاںاسڈیاھتواںےتآدنےیہربمنمیگرشوعیتیک‪،‬‬
‫ت‬
‫وکنینکگٹیڑیوچےہ۔ریفاسیربمنمیگونںدرھیمو ڈ ونںپکچٹیاارکنیئلورایت۔ریفاسیربمنمیگونںونرکایںےت‬
 ‫اایلبمسںانلوجڑای۔اسیبسےتڑہیجیایستسڑھکیوہ یاوہوہمجرتیدااکایسہھکپیسہکاسرازورارثکاتیں‬
‫ت‬
‫ےتےہ۔ےھتجاستںارثکاتیںوچوہاےھتاہتڈےوقحقوفحمظوہنےگ۔ےھتجاہتونںارثکاتیںنلماےھتتدوایجں‬
‫ش‬‫ی‬ ‫ی‬ ‫گھ‬
‫ونںلھباجو۔اتںامرے‪4833‬وچبواےلاجنپیبوصےباپروںاوہ ینبیئگسجدااالردرھماپےسیہیس۔‬
‫رپوڈاوسالےتاہہیےہہکارمییسنجدےےکٹھجووچںچبآ یادنرااگدنیھرساکردےانںھٹیہاریخاھبریت‬
‫سٹی‬
‫یٹلشمنتمکیوجنوتں‪6‬ونربم‪4891‬کیتدے‪453‬دانںوچکییہہوسایچیسےتاوہرہنودےامڈلوتںرپاںہ‬
‫ولویکںایتریس؟اہہیاویہوہلییسدجاںاپاتسکنوچرغمیبویرپ‪،‬وعسدیرعبےتارمہکیدیدمدانلااغفناہجد‬
‫اجرییساےتنیچویاپاتسکنانلیس۔ربزفیندعبوںروسڈاواںڈولیس۔دجاںویاھبرتدیرتخی یھکاجےئ‬
‫یگےتاہہی ‪4891‬وتںےلہپاےتدعبدےاھبرتوچو ڈیاجےئیگ۔‪4891‬دےاہہی‪453‬داہیڑایںاھبرت‬
‫ت‬ ‫ہ‬
‫ونں مشیئلدبنلداآلر یکا۔اسیدااٹرٹگھکسنسرپاسیدااڈنجیااھبرتونںاکونںیراہےتاپانیساےتاہہی‬
‫جچٹیلییی‬
‫اوہ جیسسجونںاکرگنسھجمسہنیکس۔وججکااہنں‪453‬دانںوچوہایاوسابرےوہبںجک ایھکویایگےت‬
‫وبیےتایپےہرپرفناتںولاالردیوجاہکین‪6‬ونربم‪4891‬دعبوںرشوعوہ یاوہہٹی یڑیاجکیتریکںیہن۔دیل‬
‫لتقاعمدعبجاکرگنس‪،‬ومیکاٹسنںےتدوایجںونںاھکسںیئلولھکاناچدیہایساوہرظنیہںیہنآای۔اھبرتیہںیہن‬
‫وگسںوپریداینصا رورےتویرپ‪،‬آیڑ‪،‬ایل‪،‬اڈینیاےتارمہکیردنہےاھکسںوچاارطابودنایھےتاوہیاوہ‬
‫ش‬‫ی‬ ‫ی‬ ‫گھ‬
‫ی ینسجاپروںااہنںاکلمںوچودسےدنہواںونںرہنوامڈلوتنڈکنہدیراہیلھک۔‪4891‬دعبدواجاکٹھج‬
‫ج‬
‫دربمس‪4881‬ابربیتیسمدا ھی یڑایسہکاکرگنسییہںیہنوگسںاھبرتدےرتیقدنسپوی وجابہندے‬
‫ےکس۔اسیدارتاجیاکٹھج‪1881‬دارجگاتلتقاعمےہہکااہنںرتےووقایعںوچاھبرتدےرپداھن‬
‫ادارے‪،‬ڈیمای‪،‬دعااتلںاوپسکیزوہدنےےئگ۔اسیدعبوںومدییہآانیسہکوجایساتسں‪4891‬وچرشوع‬
‫ایتیکںسناوہاجاینپااہتنےتےج۔‪ 6‬ونربمونں‪63‬ورےہےتھگنلےکچےجرپ‪6‬ونربماےجںیہنایکم۔‬