‫اﻳﺮان‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤ ﺗﺮوﻳﺠ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣ ﺎﻧﻴ‬

‫ﺳﺎل ‪ ،٢٧‬ﺷﻤﺎره ‪ ،١٢٣‬ﺻﻔﺤﺎت ‪۴٧–۴٢‬‬

‫‪ISSN: 1605-9719‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ در ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﮔﺎزی‬

‫ﺗﻮﺣﯿﺪ ادﯾﺒﯽ‬
‫اﺳﺘﺎدﯾﺎر ﮔﺮوه ﻣﻬﻨﺪﺳ ﻣ ﺎﻧﯿ ‪ ،‬داﻧﺸ ﺎه ﺑﻨﺎب‬
‫‪tohidadibi@bonabu.ac.ir‬‬

‫◀ واژﮔﺎن ﮐﻠﯿﺪی‬ ‫◀ ﭼ ﯿﺪه‬

‫ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﮔﺎزی‬ ‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ در ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﮔﺎز )ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن واﻗﻌ ( ﺷﺎﻣﻞ دو ﺗﻮرﺑﯿﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬ ‫دو ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر‪ ،‬ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺣﺘﺮاق‪ ،‬ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﺑﺎزﯾﺎب ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎری‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫ﺑﺎزده‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺣﺎﻟﺘﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن واﻗﻌ ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار ‪EES‬‬
‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬ ‫و ﺑﻬﺪﺳﺖ آوردن ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ‪ ،‬در ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ و روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﯾﻦ ﻓﺸﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﺑﺎزده ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﻫﺎ‪ ،‬ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎزﯾﺎب و ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬

‫◀ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣ اﯾﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺮای ﻓﺸﺎر ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻧﯿﺰ ﺗﮑﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ درﯾﺎﻓﺖ ‪١٣٩٧٫٠١٫٢۵‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ‬
‫ﺗﺎرﯾﺦ ﭘﺬﯾﺮش ‪١٣٩٨٫٠١٫١٩‬‬ ‫و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﮐﻤﺘﺮ و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫دﻣﺎی ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن‪ ،‬روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮرﺳ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺰ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ از‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﮐﻦ ﻫﺎی ﮔﺮﻣﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﭼﺮﺧﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ را روی ﮐﺎر‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫‪١‬‬
‫ﺧﺮوﺟ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮرﺳ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﮔﺮﻣﺎی ﺧﺮوﺟ‬
‫از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻣﺮوزی‬ ‫ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی اﻧﺮژی و ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﯾ‬
‫در ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ‪ ،‬ﮐﺎر ﺧﺎﻟﺺ ﺗﻮﻟﯿﺪی اﻓﺰاﯾﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣ ﺗﻮان ﻧﺸﺎن داد‬
‫از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ زﻣﯿﻨﻬﻬﺎی ﭘﮋوﻫﺸ‬ ‫دﻧﯿﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی ﯾ‬
‫ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﮐﺎر ﻣﺼﺮﻓ ﻣﺠﻤﻮع ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ در ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺑﺎ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺎﯾﺴﺘﮕ اﻧﺮژی‪ ،‬ﻋﻤﻼ اﻧﺮژی از ﺑﯿﻦ ﻧﻤ رود‪،‬‬
‫ﻣﯿﺎﻧ زﻣﺎﻧ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر داﺧﻞ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ‬
‫(‬ ‫√‬ ‫)‬ ‫ﺑﻠ ﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ اﻧﺮژی )اﮔﺰرژی( در ﺗﻤﺎﻣ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ در ﺟﻬﺎن ﮐﺎﻫﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ ‪ p optimized = plow · phigh‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﯿﻨﻘﻦ و ﻫﻤ ﺎران‬
‫ﭘﺲ ﺑﻪ ﻧﻮﻋ ﻣ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی ﻣﺼﺮف اﻧﺮژی‪ ،‬ﮐﻨﺪ ﮐﺮدن‬
‫]‪[۴‬ﺗﻮان ﺧﺮوﺟ ﺑﻪ ﻣﺎﮐﺰﯾﻤﻢ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺼﻮص را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭼ ﺎﻟ ﺗﻮان ﺗﻌﺮﯾﻒ‬
‫روﻧﺪ ﮐﺎﻫﺶ اﮔﺰرژی در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﻬﺎن ﺑﻪ دو‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺘﻐﯿﯿﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮوه ﻋﻤﺪه ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﻫﺎی ﺑﺨﺎر ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪ راﻧﮑﯿﻦ و ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﻫﺎی ﮔﺎزی ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪ‬
‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﯾﺎب‪ ،‬ﭼ ﺎﻟ ﺗﻮان ﺑﻬﯿﻨﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﺪ‪ .‬ﺳﻦ دﯾ ﻮ و‬
‫ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی ﻣ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺴﺘﺮده از ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن در‬
‫ﻫﻤ ﺎران ]‪ [۵‬ﺑﺎ دﯾﺪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ را‬
‫ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﺑﺎزده اﯾﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮای ﮐﻨﺪ ﮐﺮدن ﻧﺮخ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻗﺮار داده اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺮای ﺗﺎﺑﻊ زﯾﺴﺖ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ اﻧﺮژی اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی دارد‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ در اﯾﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﻫﺎ از ﺧﻨﮏ ﮐﻦ‬
‫ﻣﺤﯿﻄ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻬﯿﻨﻪ را ﺑﻬﺪﺳﺖ آورده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آﻧﻬﺎ در اﯾﻦ‬
‫ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﺑﺎزﯾﺎب ﺑﺮای اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﯾ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺳﺎده ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ادﯾﺒﯽ و ﻫﻤ ﺎراﻧﺶ‬
‫و ﺑﺎزﯾﺎب ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﭼﻦ و ﻫﻤ ﺎران ]‪[۶‬ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺟﺪﯾﺪی را ﺑﺎ ﺧﻨﮏ‬
‫]‪ [١‬ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی اﻧﺮژی در ﺳﯿ ﻞ ﺑﺮاﯾﺘﻮن را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﯾﺎب ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳ اﻧﺮژی و اﮔﺮزژی ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﮔﺰرژی‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻓﺸﺎر ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﺎزده ﺳﯿ ﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺟﺪﯾﺪ را ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﻬﯿﻨﻪ ﺳﺎزی ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ‬
‫ﭼﺮﺧﻪ در ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﮐﺎر ﺧﺮوﺟ از راﺑﻄﻪ‬ ‫ﻟﻒ ]‪ [٢‬ﻧﺸﺎن داد ﺑﺎزده ﯾ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﻓﺸﺎر ﮐﻞ ﭼﺮﺧﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ داﺧﻞ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻦ و‬ ‫√‬
‫‪ η = ١ − TTHL‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯿﺂﯾﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺎزده ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﺑﺎزده‬
‫ﻫﻤ ﺎراﻧﺶ ]‪[٧‬ﻋﻤﻠ ﺮد ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﻣﻌﮑﻮس ﺑﺎ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ و ﺑﺎزﯾﺎب را ﻣﻮرد‬
‫ﭼﺮﺧﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﮐﺎرﻧﻮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﭼﺮﺧﻪ ﮐﺎرﻧﻮ ﯾ‬
‫ﺑﺮرﺳ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﺮای ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮان و ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ و ﻋﻤﻼ اﺟﺮای ﭼﻨﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ ای ﻏﯿﺮ ﻣﻤ ﻦ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺎزده ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺨﺘﻠﻔ ﻣﺜﻞ دﻣﺎﻫﺎی ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻟﻒ ﺟﺎﯾ ﺰﯾﻦ ﺑﻬﺘﺮی ﺑﺮای ﭼﺮﺧﻪ ﻫﺎی ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎی‬
‫]‪[٨‬‬ ‫ﺣﺮارﺗ ‪ ،‬ﺑﺎزده ﺗﻮرﺑﯿﻦ و ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺣﺎﺻﻠ‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﺳﺮد و ﯾ‬ ‫ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﯿﻨﮓ و ﭼﺎ ]‪ ،[٣‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﯾ‬
‫ﻧﯿﺮوﮔﺎه را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻗﺮار داد و ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﺪف ﻣﺨﺘﻠﻔ‬ ‫ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﺮﻣﻮدﯾﻨﺎﻣﯿ‬
‫ﻣﻨﺒﻊ ﮔﺮم ﺑﺎ دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺮای ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن‪ ،‬و در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺎزده ﺑﺮای‬
‫ﺗﻮﺣﯿﺪ ادﯾﺒﯽ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳ ﻣ ﺎﻧﯿ ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،٢٧‬ﺷﻤﺎره ‪ ،١٢٣‬ﺻﻔﺤﺎت ‪۴٧–۴٢‬‬

‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ‪ η‬ﺑﺎزده اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪﯾﺲ ‪ s‬ﺣﺎﻟﺖ اﯾﺪه آل ) آﯾﺰﻧﺘﺮوﭘﯿ ( و‬
‫اﻧﺪﯾﺲ ‪a‬ﺣﺎﻟﺖ واﻗﻌ را ﻧﺸﺎن ﻣ دﻫﺪ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن داﺧﻞ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ‪ ،‬داﺧﻞ‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺣﺘﺮاق و داﺧﻞ ﺑﺎزﯾﺎب ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮض ﻣ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎزده ﺑﺮای ﺑﺎزﯾﺎب‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫‪T۵ − T۴‬‬
‫= ‪ηr‬‬
‫‪T٩ − T۴‬‬
‫ﭼﺮﺧﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﺸ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﺑﺮای دﻓﻊ ﮔﺮﻣﺎ در ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﻣ ﺗﻮان از ﯾ‬
‫ﮐﺮد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی اﯾﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد و ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫آن‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﺮﺧﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﺸ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺗﺮاﮐﻤ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر ﻣﺼﺮﻓ آن ﭼﺮﺧﻪ‬
‫ﻧﯿﺰ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و اﮔﺮ ﭼﺮﺧﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﺸ ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ ﺟﺬﺑﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر‬
‫و ﮔﺮﻣﺎی آن ﻫﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد و ﻻزم اﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺑﺮای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬
‫ﻣﺒﺪل‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻬﯿﻨﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣ ﺗﻮان ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ را ﯾ‬
‫ﺣﺮارﺗ ﺳﺎده در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻮای ﻣﺤﯿﻂ ﺗﺒﺎدل ﺣﺮارت ﻣ ﮐﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻣ ﺗﻮان ﺑﺮای ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﺑﺎزده ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮد‪ .‬در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳ ﻫﺎ‬ ‫را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻗﺎﻧﻮن اول ودوم ﺗﺮﻣﻮدﯾﻨﺎﻣﯿ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔ ﻣﺜﻞ ﭼﺮﺧﻪ ﺳﺎده ﺑﺮاﯾﺘﻮن‪ ،‬ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺑﺎ ﺑﺎزﯾﺎب‪ ،‬ﭼﺮﺧﻪ‬
‫ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺑﺎ ﺑﺎزﯾﺎب و ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮاﯾﻄ ﮐﻪ در آن ﺑﺎزده و‬
‫ﺗﻮان ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺑﻮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﯿﺎﮔ و ﻫﻤ ﺎراﻧﺶ ]‪ [٩‬ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﯾﺎب را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎرﻫﺎی ﺑﻬﯿﻨﻬﺎی ﮐﻪ‬
‫)‪(۵‬‬
‫در آن ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ و ﯾﺎ ﺗﻮان ﺧﺮوﺟ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺑﻮد را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در‬
‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻓﺸﺎر ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﻓﺸﺎر ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ روی ﺑﺎزده‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ٢‬ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺎﮐﻢ و ﻣﺪل ﺳﺎزی‬
‫ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﮔﺎزی ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺑﺎ ﺑﺎزﯾﺎب‪ ،‬ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ در‬
‫ﺷ ﻞ‪١‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن‬
‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪T٢ − T٣‬‬
‫= ‪ηi‬‬ ‫)‪(۶‬‬
‫∞‪T٢ − T‬‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ∞‪ T‬دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ از راﺑﻄﻪ )‪ (٧‬ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻣ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪wt − wc‬‬
‫=‪η‬‬ ‫)‪(٧‬‬
‫‪q‬‬

‫ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﺤﺚ‬ ‫‪٣‬‬

‫ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﻏﯿﺮ اﯾﺪه آل ﺑﺎ دو ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر و دو ﺗﻮرﺑﯿﻦ و ﯾ‬ ‫در اﺑﺘﺪا ﯾ‬
‫ﺑﺎزﯾﺎب در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻮا ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ ٢۵‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿ ﺮاد و ﻓﺸﺎر‬
‫‪ ١٠٠‬ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳ ﺎل وارد ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر اول ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﻌﺪ از ﻋﺒﻮر از ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫وارد ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر دوم ﻣ ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺸﺎر داﺧﻞ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ‪ ٣٠٠‬ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳ ﺎل و‬ ‫ﺷ ﻞ ‪ :١‬ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﺑﺎ ﺑﺎزﯾﺎب‪ ،‬ﺧﻨﮏﮐﻦﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ]‪[١٠‬‬

‫ﻓﺸﺎر داﺧﻞ ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺣﺘﺮاق ‪ ٩٠٠‬ﮐﯿﻠﻮ ﭘﺎﺳ ﺎل و دﻣﺎی ورودی ﻫﺮ دو ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺎر ﻣﺼﺮﻓ ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر از راﺑﻄﻪ )‪ (١‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ١٠٠٠‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﯿ ﺮاد در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬ ‫‪wc١ = h٢ − h١‬‬
‫ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎزﯾﺎب و ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ‪ ٨٠‬درﺻﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮدار‬ ‫‪wc٢ = h۴ − h٣‬‬ ‫)‪(١‬‬
‫‪wc = wc١ + wc٢‬‬
‫‪ T-S‬ﭼﺮﺧﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺷ ﻞ ‪ ٢‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ‪ h‬آﻧﺘﺎﻟﭙﯽ‪ w ،‬ﮐﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در‬
‫ﻣﺤﻔﻈﻪ اﺣﺘﺮاق از راﺑﻄﻪ )‪ (٢‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪q = h۶ − h۵‬‬ ‫)‪(٢‬‬

‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ‪ q‬ﮔﺮﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺎر ﺗﻮﻟﯿﺪی ﺗﻮرﺑﯿﻦ از راﺑﻄﻪ‬
‫)‪ (٣‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪wt١ = h٧ − h۶‬‬
‫‪wt٢ = h٩ − h٨‬‬ ‫)‪(٣‬‬
‫‪wt = wt١ + wt٢‬‬

‫ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن در ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ و ﺗﻮرﺑﯿﻦ در ﺣﺎﻟﺖ اﯾﺪه آل آﯾﺰﻧﺘﺮوﭘﯿ‬

‫و در ﺣﺎﻟﺖ واﻗﻌ ﮐﺎر ﻣﺼﺮﻓ ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر و ﺗﻮرﺑﯿﻦ از راﺑﻄﻪ )‪(۴‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯿﺂﯾﺪ‪.‬‬
‫‪W cs‬‬
‫= ‪ηc‬‬
‫ﺷ ﻞ ‪ :٢‬ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﻏﯿﺮ اﯾﺪه آل ﺑﺎ دو ﺗﻮرﺑﯿﻦ و دو ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر و ﺑﺎزﯾﺎب‬
‫‪W ca‬‬
‫‪W ta‬‬ ‫)‪(۴‬‬
‫= ‪ηt‬‬ ‫‪W ts‬‬

‫‪۴٣‬‬
‫ﺗﻮﺣﯿﺪ ادﯾﺒﯽ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳ ﻣ ﺎﻧﯿ ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،٢٧‬ﺷﻤﺎره ‪ ،١٢٣‬ﺻﻔﺤﺎت ‪۴٧–۴٢‬‬

‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮرﺳ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺑﺎزده‬
‫ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻤﺎﻣ ﺑﺮرﺳ ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ )راﺑﻄﻪ )‪ ((٨‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫√‬
‫= ‪poptimized‬‬ ‫‪plow × phigh‬‬ ‫)‪(٨‬‬

‫ﺷ ﻞ ‪ :٣‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎزده ﺳﯿ ﻞ ﺑﺮاﯾﺘﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﺎ ﻓﺮض‬
‫‪ηi = ηr = ηt = ٠٫٨, ηc = ١‬‬
‫ﺷ ﻞ ‪ :۴‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺮض‬
‫‪ηi = ηr = ηt = ٠٫٨‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫‪ηc = ηr = ηt = ٠٫٨‬‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪی ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻗﺮار ﻣ ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﺗﻤﺎﻣ ﺑﺮرﺳ ﻫﺎ ﮐﺪﻫﺎﯾﯽ در ﻧﺮم اﻓﺰار ‪EES‬‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﻮدار ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﺮرﺳ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ ηi = ηr = ηt = ٠٫٨, ηc = ١‬ﻧﻤﻮدار‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎزده ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ)ﺷ ﻞ ‪.(٣‬‬
‫از روی اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار ﻣ ﺗﻮان ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ را ﺑﺮای اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﻢ ﺗﮑﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ و در‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر ازﯾ‬
‫ﻫﺮ ﺑﺎر از روی ﻧﻤﻮدار ﺑﻬﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﻬﺪﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﻘﺎط ﺑﻬﯿﻨﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از ﻧﻤﻮدارﻫﺎی ﺑﻬﺪﺳﺖ آﻣﺪه در ﻧﻤﻮدار‬
‫ﺟﺪﯾﺪی رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺷ ﻞ ‪ ۴‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر‬
‫رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷ ﻞ ‪ ،۴‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ وﻟ در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﻣﻘﺪاری ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ دارد‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ آن ﺑﺮرﺳ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ ηc = ηr = ηt = ٠٫٨, ηc = ١‬ﻧﻤﻮدار‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎزده ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬از روی اﯾﻦ‬
‫ﺷ ﻞ ﻣﯿﺘﻮان ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ را ﺑﺮای اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﺒﯿﻪ‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﻢ ﺗﮑﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﻫﺮ ﺑﺎر‬ ‫ﺳﺎزی ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ از ﯾ‬
‫از روی ﻧﻤﻮدار ﺑﻪ دﺳﺖ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﻧﻘﺎط ﺑﻬﯿﻨﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از ﻧﻤﻮدارﻫﺎی ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﻧﻤﻮدار ﺟﺪﯾﺪی رﺳﻢ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ)ﺷ ﻞ ‪.(۵‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷ ﻞ ‪ ۵‬ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﺰ از‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ در ﺗﻤﺎﻣ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ‬
‫ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﻣ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻧﺰوﻟ ﺑﻮدن ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺻﻌﻮدی اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﺮرﺳ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ ηc = ηt = ηc = ٠٫٨‬و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﻢ ﺗﮑﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﻫﺮ ﺑﺎر از روی ﻧﻤﻮدار ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزﯾﺎب از ﯾ‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﻘﺎط ﺑﻬﯿﻨﻪ اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫ﺷﺪه از ﻧﻤﻮدارﻫﺎی ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﻧﻤﻮدار ﺟﺪﯾﺪی رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ)ﺷ ﻞ ‪.(۶‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷ ﻞ ‪ ۶‬ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﯿﺰ‬
‫ﺷ ﻞ ‪:۵‬‬ ‫از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺎزده‬
‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﻣ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ روﻧﺪ ﺷﺒﯿﻪ روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات‬

‫‪۴۴‬‬
‫ﺗﻮﺣﯿﺪ ادﯾﺒﯽ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳ ﻣ ﺎﻧﯿ ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،٢٧‬ﺷﻤﺎره ‪ ،١٢٣‬ﺻﻔﺤﺎت ‪۴٧–۴٢‬‬

‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ از ﺷ ﻞ ‪٨‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در‬

‫ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﺑﺎﻻی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫و ﺑﺎﻻی ﭼﺮﺧﻪ ﻣ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﯿﺰ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب ﺑﺎ ﻓﺮض‬ ‫ﺷ ﻞ ‪:۶‬‬

‫‪ηc = ηr = ηt = ٠٫٨‬‬

‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎزده ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﻫﺎ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﺮرﺳ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزﯾﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ ηc = ηr = ηt = ٠٫٨‬و ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﻢ ﺗﮑﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﻫﺮ ﺑﺎر از روی ﻧﻤﻮدار ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﻫﺎ ازﯾ‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﻘﺎط ﺑﻬﯿﻨﻪ اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺮض‬ ‫ﺷ ﻞ ‪:٨‬‬
‫ﺷﺪه از ﻧﻤﻮدارﻫﺎی ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﻧﻤﻮدار ﺟﺪﯾﺪی رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ)ﺷ ﻞ‬
‫‪ηt = ηr = ηi = ٠٫٨‬‬
‫‪ .(٧‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺷ ﻞ ‪ ٧‬ﻫﻢ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﯿﺰ‬
‫در اداﻣﻪ‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎزده ﺗﻮرﺑﯿﻦ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮرﺳ ﻣ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻤﺎﻣ ﻣﻮارد ﻗﺒﻠ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﭼﺮﺧﻪ در ﺗﻤﺎﻣ‬
‫در اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻓﺮض ﭼﺮﺧﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺷﺪه و ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎر‬ ‫ﺣﺎﻻت ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا‬
‫ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ رﺳﻢ ﺷﺪه و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺗﻮرﺑﯿﻦ از‬ ‫ﻣ ﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﯾﻦ روﻧﺪ ﺷﺒﯿﻪ روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده‬
‫ﺗﺎ ﺻﻔﺮ و ﺗﮑﺮار ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﺎزدﻫ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣ آﯾﺪ‪.‬‬ ‫ﯾ‬ ‫ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻬﺪﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬در ﺷ ﻞ ‪ ٩‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ از ﺷ ﻞ ‪٩‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه‬
‫از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﭼﺮﺧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫ﺷ ﻞ ‪ :٧‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﺮض‬

‫‪ηc = ηr = ηi = ٠٫٨‬‬

‫در ﻗﺴﻤﺖ دوم ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻗﺮار ﻣ ﮔﯿﺮد‪ .‬در‬
‫اﺑﺘﺪای اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮرﺳ ﻣ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻓﺮض اﯾﺪه آل ) آﯾﺰﻧﺘﺮوﭘﯿ ( ﺑﻮدن ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر و = ‪ηt = ηr‬‬
‫‪ ηi = ٠٫٨‬ﭼﺮﺧﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺷﺪه و ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎر‬
‫ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎزده‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬ ‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات‬ ‫ﺷ ﻞ ‪:٩‬‬ ‫ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ رﺳﻢ ﻣ ﺷﻮد‪ .‬از روی ﻧﻤﻮدار و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫‪ηc = ηr = ηi = ٠٫٨‬‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﻢ و ﺗﮑﺮار ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر از ﯾ‬
‫در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬ ‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﺎزدﻫ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯿﺂﯾﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬در ﺷ ﻞ ‪٨‬‬

‫‪۴۵‬‬
‫ﺗﻮﺣﯿﺪ ادﯾﺒﯽ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﺎ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬در ﺟﺪول ‪ ١‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﺟﺪول ‪ ١‬ﻧﺸﺎن ﻣ دﻫﺪ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎﻣ ﻣﻮارد ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ داﺧﻞ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﭼﺮﺧﻪ ﻣ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺗﻤﺎﻣ ﻣﻮارد‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﭼﺮﺧﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر و ﺗﻮرﺑﯿﻦ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣ ﯾﺎﺑﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯿ ﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر و ﺗﻮرﺑﯿﻦ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﯿ ﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮردی ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﯾﺎب و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫ﺗﺸﺎﺑﻬ دﯾﺪه ﻣ ﺷﻮد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده اﺟﺰای ﭼﺮﺧﻪ‬
‫روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ را روی‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮری‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﯿﺶ از ‪ ١٠‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ‬
‫ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﺎﻧ ﺗﺎﺛﯿﺮ دﻣﺎی ورودی ﺗﻮرﺑﯿﻦ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺑﺮرﺳ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ ηc = ηi = ηr = ηt = ٠٫٨‬و‬
‫‪ Thigh = ۵٠٠◦ C‬ﭼﺮﺧﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺷﺪه و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻣﺎی ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﭼﺮﺧﻪ ﺗﺎ ‪ Thigh = ١٢٠٠◦ C‬و ﺗﮑﺮار ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ دﻣﺎﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣ آﯾﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬درﺷ ﻞ ‪١٢‬‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ از ﺷ ﻞ ‪ ١٢‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در‬
‫ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ‬
‫و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ورودی ﺗﻮرﺑﯿﻨﻬﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻣﺎی ورودی ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬ ‫ﺷ ﻞ ‪:١٢‬‬
‫‪ηc = ηi = ηr = ηt = ٠٫٨‬‬
‫‪ ۴‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی‬
‫در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﯿﺮوﮔﺎه ﮔﺎزی )ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮاﯾﺘﻮن( در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮﻋ در ﻧﺮﻣﺎﻓﺰار‬
‫‪ EES‬ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺷﺪ و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫‪۴۶‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳ ﻣ ﺎﻧﯿ ‪ ،‬ﺳﺎل ‪ ،٢٧‬ﺷﻤﺎره ‪ ،١٢٣‬ﺻﻔﺤﺎت ‪۴٧–۴٢‬‬
‫ﺑﺮرﺳ ﻣ ﺷﻮد‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ ηc = ηr = ηt = ٠٫٨‬ﭼﺮﺧﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی‬
‫ﺷﺪه و ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎر ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ رﺳﻢ و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﻢ و ﺗﮑﺮار ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ‬ ‫ﻣ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ از ﯾ‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﺎزدﻫ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣ آﯾﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬در ﺷ ﻞ‬
‫‪ ١١‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ از ﺷ ﻞ ‪ ١١‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﭼﺮﺧﻪ ﻣ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ‪،‬‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ‬
‫ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭼﻨﺪاﻧ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻧﺪارد‪ .‬در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﺎﺛﯿﺮ‬
‫ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮرﺳ ﻣ ﺷﻮد‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻓﺮض‬
‫‪ ηc = ηi = ηt = ٠٫٨‬ﭼﺮﺧﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﺷﺪه و ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎر ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ رﺳﻢ و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده‬
‫ﺗﺎ ﻧﯿﻢ و ﺗﮑﺮار ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻞ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺑﺎزدﻫ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزﯾﺎب از ﯾ‬
‫ﻣ آﯾﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬درﺷ ﻞ ‪ ١٠‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ‬
‫از ﺷ ﻞ ‪ ١٠‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﭼﺮﺧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻼف‬
‫ﻣﻮارد ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب‪ ،‬ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﺷ ﻞ ‪:١٠‬‬
‫‪ηc = ηi = ηt = ٠٫٨‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬ ‫ﺷ ﻞ ‪:١١‬‬
‫‪ηc = ηr = ηt = ٠٫٨‬‬
‫ﺗﻮﺣﯿﺪ ادﯾﺒﯽ‬ ۴٧–۴٢ ‫ ﺻﻔﺤﺎت‬،١٢٣ ‫ ﺷﻤﺎره‬،٢٧ ‫ ﺳﺎل‬، ‫ﻣﻬﻨﺪﺳ ﻣ ﺎﻧﯿ‬

‫ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده اﺟﺰای ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭼﺮﺧﻪ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬:١ ‫ﺟﺪول‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در‬ ‫ﺷﯿﺐ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات‬ ‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در‬ ‫ﺷﯿﺐ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات‬ ‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮات‬ ‫ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ‬ ‫ﺷﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ‬ (kPa)
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ‬ ٢٢٠ ‫ﮐﻤﺘﺮ‬ ۶٨ ‫ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ‬ ٢۶٠ ‫ﮐﻤﺘﺮ‬ ٩٠ ‫ﮐﺎﻫﺶ‬ ‫ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫اﻓﺰاﯾﺶ‬ ٣٠ ‫ﮐﻤﺘﺮ‬ ١۶ ‫اﻓﺰاﯾﺶ‬ ‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ‬ ٣٢٠ ‫ﮐﻤﺘﺮ‬ ١٧٠ ‫اﻓﺰاﯾﺶ‬ ‫ﺑﺎزﯾﺎب‬

[5] del Rio Oliveira, Santiago, Scalon, Vicente Luiz, and
Repinaldo, Vitor Pereira. Ecological optimization
of an irreversible brayton cycle with regeneration,
inter-cooling and reheating. Applied Mathematical
Modelling, 39(22):6830–6844, 2015.
[6] Chen, Lingen, Ni, Dongliang, Zhang, Zelong, and
Sun, Fengrui. Exergetic performance optimization
for new combined intercooled regenerative brayton
and inverse brayton cycles. Applied Thermal Engi-
neering, 102:447–453, 2016.
[7] Chen, Lingen, Wang, Wenhua, Sun, Fengrui, and
Wu, Chih. Closed intercooled regenerator brayton-
cycle with constant-temperature heat-reservoirs. Ap-
plied Energy, 77(4):429–446, 2004.
‫ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد‬.‫ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﻓﺸﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺑﺎزده ﭼﺮﺧﻪ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ اﺳﺖ‬.‫ﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ در ﺗﻤﺎﻣ ﻣﻮارد ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ داﺧﻞ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ اﺳﺖ و در ﺗﻤﺎﻣ ﻣﻮارد ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﮐﻤﭙﺮﺳﻮر و‬.‫از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ اﺳﺖ‬
‫ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﺎﻫﺶ وﻟ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ اﻓﺰاﯾﺶ‬،‫ﺗﻮرﺑﯿﻦ‬
‫ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ اﻓﺰاﯾﺶ و‬،‫ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب‬.‫ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‬
‫ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮردی ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﯾﺎب و‬.‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﮐﺎﻫﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﺪ‬
‫ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﺗﺸﺎﺑﻬ دﯾﺪه ﻣ ﺷﻮد اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎزده‬
.‫ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ و ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣ ﯾﺎﺑﻨﺪ‬، ‫ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده اﺟﺰای ﭼﺮﺧﻪ روی ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ‬
‫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ‬.‫ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ اﺳﺖ‬

[8] Haseli, Y. Efficiency of irreversible brayton cycles at
minimum entropy generation. Applied Mathematical
Modelling, 40(19-20):8366–8376, 2016.
[9] Tyagi, SK, Chen, GM, Wang, Q, and Kaushik, SC.
Thermodynamic analysis and parametric study of an
irreversible regenerative-intercooled-reheat brayton
cycle. International Journal of Thermal Sciences,
45(8):829–840, 2006.
[10] Borgnakke C, Sonntag RE. Fundamentals of ther-
modynamics. Don Fowley, 2015.
‫دﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺑﺎزﯾﺎب ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎزده ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ‬
.‫ﺗﺎﺛﯿﺮ را روی ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ و ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺧﻨﮏ ﮐﻦ ﻣﯿﺎﻧ دارد‬
‫ ﻓﺸﺎرﺑﻬﯿﻨﻪ ﺑﺎزﮔﺮﻣﺎﯾﺶ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا‬،‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ورودی ﺗﻮرﺑﯿﻦ ﻫﺎ‬
‫ﻣ ﮐﺮد و در ﺗﻤﺎﻣ ﺣﺎﻻت از ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﻨﺪﺳ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﺮﺧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
.‫ﺑﻮد‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ‬
[1] Adibi, Tohid, Kangarluei, Rostam Akbari, Azar,
Saeed Karam Javani, and Rossoli, Behzad. Inves-
tigating effect of intercooler on performance and ef-
ficiency of brayton cycle in ideal and non-ideal con-
dition.

[2] Leff, Harvey S. Thermal efficiency at maximum work

output: New results for old heat engines. American
Journal of Physics, 55(7):602–610, 1987.

[3] Cheng, Ching-Yang and Chen, Cha’o-Kuang. Max-

imum power of an endoreversible intercooled bray-
ton cycle. International journal of energy research,
24(6):485–494, 2000.

[4] Chen, Lingen, Wang, Junhua, and Sun, Fengrui.

Power density analysis and optimization of an irre-
versible closed intercooled regenerated brayton cy-
cle. Mathematical and Computer Modelling, 48(3-
4):527–540, 2008.

۴٧