Jesse Klaver groeide Net als papa

op in de Westrand in
Roosendaal. In 2017 naar Wales
noemde hij dat een Alexia gaat naar
probleemwijk. En dat ‘Ajax Atlantic College
zijn de bewoners nog is te P7
niet vergeten. ‘We
waren best pakken’
wel kwaad’ Lasse
P12 Schöne in
halve finale
tegen zijn
oude club
Sport 22-23

Stil protest in Oosterhout, pilsje in Breda

Veel ondernemers in
de horeca zetten
gisteren uit protest
tegen de lockdown
hun terras buiten.
Ook op de Markt in
Oosterhout. Met
afzetlint. Ondertussen
liepen in Breda de
terrassen vol, maar na
een half uurtje greep
handhaving al in.
P2-3 en Stad en Streek 5

FOTO JOHAN WOUTERS/PIX4PROFS EN ARIE KIEVIT

Onderzoekers waarschuwen voor oplopende spanningen in samenleving

Coronacrisis zorgt voor tweespalt

De coronacrisis kan grote ver-
deeldheid zaaien tussen bevol-
kingsgroepen, waarschuwt het
Sociaal en Cultureel Planbureau
(SCP). De overheid moet voor-
komen dat de vlam in de pan
slaat.
Edwin van der Aa
Den Haag
Terwijl in de eerste crisismaanden
saamhorigheid heerste, is het ver-
trouwen in de medemens tijdens
de tweede golf beduidend afgeno-
men, constateren de onderzoekers
in het rapport Een jaar met corona
dat het SCP vandaag publiceert.
Zo namen niet alleen de spannin-
gen tussen jong en oud toe, maar
ook tussen mensen met een kwets-
bare en een goede gezondheid. Een
groot deel van de Nederlanders legt
de schuld voor het hoge aantal vi-
rusinfecties onder jongeren vooral
bij de jeugd zelf, dankzij hun ‘coro-
nafeestjes’. Eerder in de crisis wa-
ren juist mensen van Aziatische af-
komst de gebeten hond, omdat het
zou gaan om een ‘Chinees’ virus.
SCP-directeur Kim Putters zegt
daarover in een interview met deze
De wrijving is er al,
maar escaleert
gelukkig nog niet
—Kim Putters, directeur Sociaal
en Cultureel Planbureau
krant: ,,Heel vaak gaat een crisis ge-
paard met stigmatisering, ook nu.
De overheid moet hier op letten,
want zondebokken aanwijzen kan
ertoe leiden dat de spanningen tus-
sen bevolkingsgroepen oplopen.
Die wrijving is er al, maar escaleert
gelukkig nog niet.’’
Het is volgens Putters de taak van
de overheid om ervoor te zorgen dat
alles in het juiste perspectief wordt
gezien. Het moet volgens hem niet
zo zijn dat bij elke stap richting
meer vrijheden voor de ene groep,
er jaloezie ontstaat bij de andere.
,,We moeten niet in de zondebok-
groef komen, de gedachte dat er
mensen worden voorgetrokken.’’
De angst voor het coronavirus be-
rokkent ons emotionele schade, al-
dus Putters. ,,Mensen hebben het
afgelopen jaar steeds vaker ervaren
dat iemand in hun omgeving het
virus kreeg. We moeten niet onder-
schatten hoe groot het effect daar-
van op ons welzijn kan zijn op lan-
gere termijn.’’
P8-9
di/wo/do

Zonnig bndestem.nl Jaargang 160 Prijs € 2,85

Oosterhout Ook voor het laatste BN DeStem is onderdeel van: Geen krant ontvangen?
woensdag 3 maart 2021 regionale nieuws bndestem.nl/service/
14°C bezorging
2 NIEUWS woensdag 3 maart 2021

GO
EINDHOVEN
Column j.hendriks@bndestem.nl
Relschopper (17) PROTEST HORECA
mag winkel geld
JACQUES HENDRIKS terugbetalen

Absurdistisch
eet u wat een tantalus-
W kwelling is? Dat is in feite
wat Johnny Hoes in 1962
zong: Daar mag je alleen maar naar
kijken, maar aankomen niet.
Deze melige meezinger zeurt in
mijn hoofd terwijl ik voor de krant
aanschouw hoe uit protest terras-
sen opgesteld worden in de voor-
jaarszon. Hoe glazen bier en witte
wijn geserveerd worden. En hoe
vier handhavers een half uur later
het samenzijn onderbreken.
Stoelen moeten worden opge-
stapeld. Drank is alleen nog in blik
af te halen bij het loket en dient
een terraszitter als het eerste kie-
vitsei.
De potsierlijkheid beleeft zijn
climax als de verdwenen handha-
vers een comeback maken. In een
polonaise zonder armen banen ze
zich een weg langs de mensen, die
veel dichter op elkaar staan dan dat
ze een half uur eerder naast elkaar
zaten. De pers fladdert slaafs ach-
ter de vier boa’s aan, die af en toe
iemand licht vermanend toespre-
ken. Deze observator krijgt de
slappe lach vanwege die malle op-
tocht. En een droge keel van het al-
leen maar mogen toekijken, met
Een 17-jarige jongen uit
Eindhoven krijgt van de
kinderrechter een werk-
straf van 70 uur voor het
plunderen van een winkel
tijdens de januarirellen in
Terrasgekte:
zijn woonplaats. Ook is
hij veroordeeld tot een De zon is al verdwenen achter de
maand voorwaardelijke
jeugddetentie. De ver-
dachte moet de winkel
gevels van de Ginnekenmarkt als Johan
de Vos tevreden de balans opmaakt van
een vergoeding betalen
van 9950 euro. Hij mag
dat bedrag samen met
het door hem geïnitieerde terrasprotest in
de andere daders over-
maken. Eerder werden al
Breda. ,,We hebben blootgelegd wat er
verschillende verdachten mis is.”
veroordeeld.
Jacques Hendriks Kraaij. ,,En het is een soort van
BERGEN OP ZOOM Breda liefdadigheid, we steunen zo de
horeca”, vindt Van Rees.
Doel: 60 prikken ij wijst naar buiten, De Vos en Meijer riskeren een

staand of lopend genuttigd te wor- als gevolg een hoestbui die voor
den. angstige blikken zorgt.
Als verslaggever in functie zie ik Als mosterd na de maaltijd rijdt
welk absurdistisch tafereel zich een campagnebus langs van een
rond de dorpspomp afspeelt en politieke partij die de horeca wil
vraag mij af waar al die mensen steunen met de reeds afgeblazen
vandaan komen op een doorde- actie. De flyerende studenten
weeks middaguur. druipen snel weer af.
Gretige verslagge- Wat jammer dat deze voorstel-
vers, fotografen en ling niet integraal is vastgelegd,
cameramensen het had een topfilm opgeleverd.
uit het ganse Een 21ste eeuwse Lof der Zotheid,
land plus Vlaan- waarin we zien hoezeer de hele
deren struikelen maatschappij in de war is geraakt
over elkaar en be- door de kwelling corona. Waarin
naderen elke we even mogen kijken naar de on-
slok van weerstaanbare charme van een
voorjaarsterras, maar aankomen
niet.
Ik krijg de slappe
lach vanwege die
malle optocht
DE STELLING
Vandaag: De besmettingscijfers geven geen ruimte voor
verdere versoepelingen.
■ Reageer op bndestem.nl
Gisteren:
per uur, per prikker
Om het vaccinatieproces
te versnellen heeft GGD
West-Brabant hulp ge-
kregen van het bedrijfsle-
ven. Logistieke experts
van onder meer ASML,
Heineken, Tilburg Univer-
sity en TU Eindhoven
hebben de GGD geadvi-
seerd hoe die het proces
in Bergen op Zoom en
Breda kan verbeteren.
Het doel is zestig prikken
per uur per prikker.
Stad en Streek 3
TILBURG
NS-medewerker
krijgt klappen
Een 49-jarige man uit Til-
burg is maandagmiddag
aangehouden op station
Tilburg-Universiteit in zijn
thuisstad. Hij wordt ver-
dacht van het mishande-
H
waar zeker nog een
man of 40, 50 zich
voor zijn café Boerke
Verschuren opeenge-
hoopt heeft. ,,Zie je, één tering-
zooi. En dan is het nu inmiddels
relatief rustig. Vanmiddag was het
veel drukker.”
De Vos, woordvoerder van Ko-
ninklijke Horeca Nederland
(KHN), afdeling Breda, en met
hem veel andere ondernemers be-
grijpen niet waarom terrassen niet
open mogen en er wel via loketten
drank to go verkocht mag worden.
Waarom toegestaan wordt dat het
in parken en eerder op schaatsvij-
vers bomvol was. Daarom hebben
veel Bredase cafés ’s ochtends hun
terrassen uit protest buitengezet.
De Vos en zijn collega Laurens
Meijer van buurcafé Moeke gaan
een stap verder, ze serveren vanaf
11.55 uur drankjes en bittergarni-
tuur op de terrassen, die volstro-
men met gasten. De tafels staan
keurig op gemeten afstand van el-
kaar, met aan iedere tafel slechts
twee stoelen. Coronaproof.
Luid applaus
Het eerste, bevrijdende volle dien-
blad wordt verwelkomd met een
luid applaus. Mady Visscher en
Gerda Scharff nemen een wit
wijntje. ,,Dit is veiliger dan een
boete van 4000 boete. De Vos is
met zijn café de avond ervoor een
crowdfunding begonnen. ,,De tel-
ler staat al op 6500. Maar het gaat
mij niet om de boete, we móeten
gewoon laten zien dat we dit op
een veilige manier kunnen doen.”
Meijer cynisch: ,,We zijn al zoveel
geld kwijt, dan kan die 4000 euro
er ook nog wel bij. We moeten
deze angstpropaganda doorbre-
ken.” Die boete blijft overigens uit.
Na een krap half uur ouderwets
genieten, rijden twee busjes van
Hier op het
terras smaakt
een pilsje beter
dan op mijn balkon
—Philippe van Kraaij
handhaving langs de terrassen. Als
ze de bocht om zijn, klinkt weer
applaus. Opgelucht. Maar de bus-
jes worden iets verderop gepar-
keerd en vier uitgestapte handha-
vers sommeren Johan de Vos mee
naar zijn zaak te komen. Na kort
overleg breekt zijn personeel het
terras af, de klanten gaan staand
verder waar ze mee bezig waren:

51% 49%
PSV moet Mo len van een NS-mede- volgepakt park”, vinden ze. Iets kletsen en drinken, alleen nu veel
Ihattaren juist werker. Dat gebeurde verderop happen Lars van Rees en dichter op elkaar. ,,Sneu, dood-
koesteren en rond 16.30 uur, nadat de Philippe van Kraaij gretig in hun zonde. Ik had gehoopt dat burge-
niet publiekelijk medewerker van NS hem eerste pilsje. ,,Hier smaakt het be- meester Paul Depla iets soepeler
schofferen. aansprak op het feit dat ter dan op mijn balkon”, zegt Van zou zijn, maar Den Haag legt hem
hij een sigaret rookte op
het perron. De man werd
825 reacties Eens Oneens recalcitrant en sloeg de
medewerker. NS-perso-
neel hield hem aan en
toegesnelde agenten
Van een fijn plekje
Toos & Henk Paul Kusters namen de man mee naar
het bureau.

Mijn ideologie
is niet
veranderd. Wij
denken hard
nodig te zijn
—Joost Eerdmans,
JA21

P11
Ook op de Grote Markt in Breda gingen de terrassen open en wer-

Voor meer Paul Kusters, zie toosenhenk.nl den mensen bediend. FOTO RON MAGIELSE/PIX4PROFS
woensdag 3 maart 2021 NIEUWS 3
GO

zelfs Al Jazeera belt naar Breda

Horeca blij met

dit natuurlijk op”, zegt Mady Vis-
scher.
De boa’s gaan niet naar Moeke.
Laurens Meijer: ,,Ze hebben het bij
mij telefonisch gedaan. Jammer, zei
ik, voor de show was het leuker ge-
weest als jullie wel langs gekomen
waren.” Even later wordt ook het ter-
ras van Moeke ontmanteld. Het blijft
druk op de Ginnekenmarkt, publiek
kan via loketten alsnog blikjes bier en
fris en bekers koffie bestellen. Om
13.15 uur komen de handhavers en
spreken enkele mensen aan. Daarna
verdwijnen ze weer, zonder op te tre-
den. Pers uit Nederland, België en
Duitsland is aanwezig om dit alles
met enige verbazing gade te slaan. En
de telefoon van Johan de Vos gaat on-
afgebroken. ,,Zelfs Al Jazeera belde.’’
Via social media krijgt De Vos veel
bijval, maar tevens kritiek. In de
nacht van maandag op dinsdag is
zijn terras besmeurd met ketchup en
op een poster de spreuk: Johan de V.
en Paul D.: ‘opengaan = bloed aan je
handen’. De Vos haalt zijn schouders
op: ,,Waarom komt die persoon niet
overdag langs, dan kunnen we erover
praten.”
Duim en middelvinger
Tijdens de actie zijn de reacties
vooral positief. Passerende auto’s
claxonneren, fietsers steken een
duim op. Slechts één automobiliste
steekt haar middelvinger en roept
door haar geopende raam: ‘Schande!’
,,Ik ben geen corona-ontkenner”,
reageert De Vos, ,,ik heb alleen
moeite met de regels, tussen binnen
en buiten serveren zit een enorm
verschil in besmettingsrisico. Die
boa’s vandaag waren heel relaxed en
begripvol, dat waardeer ik. Ons pro-
bleem bevindt zich in Den Haag, we
hebben een kabinet met een volledig
gebrek aan realiteitszin. De waanzin
ten top. Iedereen heeft vandaag de
beelden gezien, wat er misgaat als je
handhaaft op veilige terrassen. Dán
wordt het een teringzooi. Ik heb een
goed gevoel over deze actie, maar heb
er geen enkel vertrouwen in dat deze
boodschap in Den Haag aankomt.”
‘s Avonds heeft het landelijke be-
stuur van KHN een gesprek met de
ministers Grapperhaus, De Jonge,
Van ’t Wout en staatssecretaris Kei-
zer. Wat als dat geen perspectief op-
levert voor zijn branche? Johan de
Vos: ,,Dan moeten we nieuwe acties
beramen om deze waanzin stop te
zetten.”
Zijn telefoon rinkelt alweer. RTL
Boulevard is aan de beurt.
▲ De middag begon
met een vol terras aan
de Ginnekenmarkt.
Maar na een half uur
moest Johan de Vos
met de boa’s meeko-
men en verdween het
terras weer. FOTO’S JOYCE
VAN BELKOM/PIX4PROFS EN EPA
Als het niet
werkt, moeten
er nieuwe
acties komen
– Johan de Vos
gratis steun
van Bredase
advocaten
Tientallen horeca-exploi-
tanten die met hun terras-
sen protesteerden tegen
de lockdown, vonden gratis
steun en advies bij Bredase
advocaten. ,,Uit het hele
land zochten ze ons op",
zegt woordvoerder mr.
Hans van Oijen.
Breda
De voor deze gelegenheid sa-
menwerkende Bredase advo-
catenkantoren  VOI en Koch
boden voorafgaand aan de ac-
ties gratis juridisch advies en
benodigde documenten aan.
Voor het geval horecaonder-
nemers met hun protest te

in de zon naar de koude stenen grond maken zouden krijgen met

Eerst staat de binnenstad vol
tafels en stoelen, een half uur
later liggen er grasmatten, en
weer een half uur later hele-
maal niets. De protestactie die
de Bredase horeca gisteren op
touw zette, eindigde net zo snel
als ie was begonnen.
Evy Buitendijk
Breda
Hoe voer je actie zonder een hand-
haver op je dak te krijgen? Bij Krisje
aan de Haven denken ze te weten
hoe het moet: daar worden de ta-
fels en stoelen symbolisch buiten-
gezet, afgezet met een lint. Ze mo-
gen de hele dag blijven staan.
Anders is het op de Grote Markt,
waar de terrassen zónder afzetlint
worden neergezet. En dat mag niet,
dus grijpen handhavers in.
Afhaalloket
Bij café de Corenmaet worden, net
als tijdens de picknickactie van af-
gelopen zaterdag, grasmatten
neergelegd. Het is volgens de over-
koepelende Bredase KHN-afdeling
de beste manier om de protestactie
Alles staat op 1,5
meter afstand
en er mogen twee
mensen aan tafel
—René de Vos, café de Huiskamer
voort te zetten. Bezoekers kunnen
een drankje afhalen bij het afhaal-
loket.
Verschillende kroegeigenaren op
de Havermarkt maken gebruik van
de matjes en plakken de tekst ‘al 9
maanden gesloten’ op hun ruiten.
,,Na negen maanden gesloten te
zijn, is de koek op”, zegt Patrick
van Asch, eigenaar van negen ho-
recabedrijven.
Gereguleerd
René de Vos van de Huiskamer
gaat nog een stapje verder. Het ter-
ras is daar niet alleen uitgestald,
maar ook geopend. ,,Het is de be-
doeling dat mensen lekker gaan
zitten en kunnen genieten van een
drankje, zoals het hoort. Alles staat
op anderhalve meter afstand en er
mogen twee mensen aan een tafel
zitten.’’ Hij begrijpt niet dat de par-
ken wel vol mogen zitten, maar de
terrassen niet. ,,Laten we het dan
gereguleerd doen.”
De pret duurt niet lang, want na
een half uur zijn de tafels en stoe-
len alweer opgeruimd. ,,We willen
graag de burgemeester te vriend
houden, dus als hij ons vraagt om
mee te werken, doen we dat graag.
We hopen de actie voort te zetten
op een manier waarop dat wel
mag, en dat is met picknickkleed-
jes.’’
Binnen een uur moeten deze
echter ook worden opgeruimd en
dat doen ze ook. De bezoekers zit-
ten daarna nog gewoon op precies
dezelfde plaats, maar dan op de ste-
nen grond.
boetes of bestuurlijke dwang
tot sluiting. ,,Voor zover mij
bekend is het bij goede ge-
sprekken en waarschuwingen
gebleven”, zegt hun woord-
voerder, juridisch bedrijfsad-
viseur mr. Hans van Oijen. Hij
werd bedolven onder berich-
ten en telefoontjes uit horeca-
kringen. ,,Niet om een advo-
caat te regelen, maar om te be-
danken voor de steun.”
Van Oijen denkt dat de ho-
reca op korte termijn de ter-
rassen mag opengooien. ,,,De
acties in Breda hebben aange-
toond dat het veilig kan en dat
je de handhaving van afspra-
ken kunt overlaten aan die-
zelfde horeca. Dat werkt beter
dan boa’s die steeds moeten
opdraven om groepsvorming
tegen te gaan.”
4 niEuws
Corona INENTINGEN
Er zijn echt
lichtpuntjes,
naast zorgen
Opnieuw toont het RIVM zich
somber over het verloop van de
coronaepidemie. Toch zijn er
ontwikkelingen waaruit vertrou-
wen geput mag worden. De
grote vraag is of het kabinet al
zóveel lichtpuntjes ziet, dat het
meer versoepelingen aandurft.  binet dat dat pas in de herst het ge-
Sander van Mersbergen
Bilthoven
Dodental was in tijden niet
1Het allerbeste nieuws van deze
zo laag
week is misschien wel dat het aan-
tal mensen dat in Nederland sterft
aan corona duidelijk daalt. Het
RIVM kreeg afgelopen week ge-
middeld 46 meldingen per dag. De
laatste keer dat dat niveau zo laag
was, was eind oktober. In januari
lag de sterfte ruim dubbel zo hoog.
Om de daling volledig toe te
schrijven aan de vaccinatie, voert
te ver. Vergeleken met januari na-
men ook het aantal besmettingen
en ziekenhuisopnames af, het aan-
tal sterfgevallen volgt de ontwik-
keling altijd met enige vertraging.
Ook het OMT waarschuwde eer-
der niet te vroeg conclusies te
trekken over het effect van vaccins.
Slechts 2 procent van de bevolking
heeft beide prikken gehad.
Toch zijn er meer hoopgevende
signalen. Het aantal sterfgevallen
dat het RIVM rechtstreeks kon
koppelen aan een positieve test-
uitslag in de afgelopen zeven da-
gen, bedroeg bij 75-plussers 136. In
de week van 16-23 februari waren
dat er nog 218. In deze groep wordt
nu veel gevaccineerd. Ook in re-
sultaten van het bron- en contact-
onderzoek door de GGD’s lijkt het
effect van vaccinatie zichtbaar.
In de ziekenhuizen merken
2 ze nog weinig verschil
Door de strategie die Nederland
gekozen heeft, merken ziekenhui-
zen nog niet heel veel van de vac-
cinatiecampagne. Het aantal
nieuwe opnames op de verpleeg-
afdeling ligt volgens gegevens van
het Landelijk Coördinatiecentrum
Patiënten Spreiding 6 procent ho-
ger dan een week geleden en 16
procent hoger dan drie weken te-
rug. De mensen die al een prik
hebben gehad, behoren grosso
modo tot de groep die niet in het
ziekenhuis belandt als corona hen
zwaar treft. Zeker op de ic vormen
80-plussers en verpleeghuisbewo-
ners een kleine minderheid.
Zestigers en zeventigers komen
het vaakst met corona  in het zie-
kenhuis terecht. Dit is de groep die
de komende weken en maanden
in aanmerking komt voor een prik.
Minister De Jonge was gisteren
optimistisch over de vaccinatie-
planning: Pfizer-BioNtech heeft
beloofd vanaf april een half mil-
joen vaccins per week te leveren.
woensdag 3 maart 2021
GO
Goed nieuws
uit Engeland:
Ook het vaccin van Janssen zal
naar verwachting snel worden
goedgekeurd. Gisteravond sprak
hij bij Op1 de hoop uit dat alle Ne-
één prik helpt
ouderen
derlanders die dat willen, begin
juli minimaal éénmaal geprikt
kunnen zijn. Eerder dacht het ka-
val zou zijn.
Besmettingen geven aanlei-
3 ding tot zorg
Het RIVM was in zijn weekbericht
vrij somber. De vooruitzichten
zijn ‘nog niet goed’. Het RIVM
constateert dat het aantal besmet-
tingen weer stijgt (met 7 procent,
naar bijna 32.000 op weekbasis),
en dat het reproductiegetal voor
het eerst in enkele maanden fors
boven de 1 is uitgekomen. Op 12 fe-
bruari, de laatste datum waarvoor
het goed ingeschat kan worden,
was de ‘R’ 1,14: 100 besmette men-
sen staken 114 anderen aan. Onder
meer de Britse variant zorgt er vol-
gens het RIVM voor dat de epide-
mie in omvang toeneemt.
De toename in het aantal be-
smettingen komt op een ingewik-
keld moment. Het kabinet, dat ko-
mende week besluit over eventu-
ele verlenging van de lockdown,
staat onder druk om het coronabe-
leid te versoepelen. De vraag is
hoeveel ruimte de bewindslieden
hiervoor zien. Aan de ene kant is
er de groei van het aantal besmet-
tingen en de hogere instroom in
ziekenhuizen. Aan de andere kant Hoopvol bericht over de vaccins: uit Brits onderzoek blijkt
is er de wetenschap dat het betere
weer van het voorjaar nadert, en dat ouderen die één prik tegen corona hebben gehad fors
dan zal de vaccinatiecampagne
vermoedelijk ook in de ziekenhui- minder risico lopen in het ziekenhuis te belanden of te
zen zijn vruchten af gaan werpen. 
overlijden. En: de vaccins werken ook tegen de Britse variant.
Besmettingen in
verpleeghuizen Chris van Mersbergen
omlaag Rotterdam/Londen
Opgeteld concluderen de onderzoe-
kers dat het risico voor gevaccineerde
80-plussers – zij werden in Engeland
Top 5 plekken waar de meeste Ouderen in Engeland die één prik met het eerste geprikt, dus van hen zijn de
besmettingen plaatsvinden * het coronavaccin van AstraZeneca of meest uitgebreide data beschikbaar –
Vanaf 30 Afgelopen Pfizer-BioNTech hebben gehad, lijken om na één prik in het ziekenhuis te be-
november week 80 procent minder risico te lopen om landen zo’n 80 procent lager lijkt te
Thuissituatie (huisgenoten incl. met Covid-19 in het ziekenhuis te be- liggen dan bij niet-gevaccineerden. En
niet-samenwonende partner) landen. Dat blijkt uit een grote studie dat de kans om te overlijden na één
52,1% van Public Health England onder inenting met het Pfizer-vaccin uitein-
57,8% Engelse 70-plussers. delijk met 85 procent afneemt.
De ouderen die de afgelopen maan- In Nederland worden de vaccins van
Bezoek in de thuissituatie
den geprikt werden met het Pfizer- AstraZeneca en Pfizer-BioNTech alle-
25,4% vaccin, liepen na vier weken 57 tot 61 bei gebruikt, net als dat van Moderna.
21,2% procent minder kans om coronaklach-
Werksituatie ten te ontwikkelen. Bij het vaccin van niet aan 65-plussers
15,3%
AstraZeneca ligt dat percentage nog Vooral voor AstraZeneca zijn de real
iets hoger: tussen de 60 en 73 procent. world data uit Engeland goed nieuws.
15,5%
De ouderen die na een eerste prik Dat vaccin wordt in veel landen niet
School en kinderopvang tóch corona opliepen, kwamen min- aan ouderen gegeven, omdat in de stu-
4,3% der vaak in het ziekenhuis terecht, dies met het vaccin niet genoeg men-
4,8% stellen de onderzoekers. Bij het Pfizer- Cijfers laten sen van hoge leeftijd als proefpersoon
Verpleeghuis of woonzorg-
vaccin was die kans 43 procent lager, zien dat het dienden. Daarom werd in Nederland
bij AstraZeneca 37 procent. Eén prik de keuze gemaakt om het vaccin niet
centrum voor ouderen
met het Pfizer-vaccin verlaagde de astraZeneca- toe te dienen aan 65-plussers, andere
6,6% * Besmettingen kans op overlijden daarbij ook nog vaccin bij landen hanteren een nog strengere
kunnen op
2,5% meerdere eens met de helft. Voor AstraZeneca is leeftijdsgrens. De cijfers uit Engeland
plekken
dat nog niet te zeggen, omdat de inen-
ouderen wel laten zien dat de AstraZeneca-prik bij
gebeurd zijn
BRON RIVM
tingen met dat vaccin later begonnen. effect heeft ouderen dus wel degelijk effect heeft.
woensdag 3 maart 2021
GO
Voor het Pfizer-vaccin was dat in eer-
dere studies volgens medicijnautori-
teiten al voldoende aangetoond.
Of Nederland de AstraZeneca-prik
straks ook aan 65-plussers gaat toedie-
nen, is volgens een woordvoerder van
de Gezondheidsraad nog niet te zeg-
gen. ,,In de tweede helft van maart
komt er een nieuw advies over de
vaccinatiestrategie. Maar de Gezond-
heidsraad krijgt dit soort onderzoeken
natuurlijk ook mee.’’
Het Engelse onderzoek, dat nog niet
door andere wetenschappers is gecon-
troleerd, wordt uitgevoerd onder alle
70-plussers die zich na de start van de
vaccinatiecampagne in december
meldden voor een coronatest. Door
van al die mensen de testresultaten te
analyseren en vervolgens te bekijken
wie er in het ziekenhuis belandt en/of
overlijdt, kan na verloop van tijd met
steeds grotere zekerheid worden vast-
gesteld hoe effectief de vaccins in ‘het
echte leven’ zijn.
Omdat de Britse variant in Engeland
de overhand heeft, toont de studie ook
aan dat de vaccins goed werken tegen
■ Wachten op een
inenting in Salisbury
Cathedral, een van
de vaccinatielocaties
in Engeland.
FOTO GETTY IMAGES
die mutatie, stellen de onderzoekers.
Na een tweede prik nemen de percen-
tages van bescherming tegen ziekte,
ziekenhuisopname en overlijden bo-
vendien toe, is de verwachting. Dat is
bij het vaccin van Pfizer-BioNTech
volgens de onderzoekers al te zien. Bij
de 80-plussers die daarvan een tweede
dosis kregen, komt de effectiviteit als
het gaat om het krijgen van ziektever-
schijnselen uit op 89 procent.
Daling
In Engeland, waar na de kerst de zie-
kenhuizen volstroomden, neemt het
aantal opnames intussen zienderogen
af, ook als gevolg van een zware lock-
down. Op 18 januari lagen er ruim
34.000 coronapatiënten in het zieken-
huis, zondag waren dat er een kleine
11.000.  In Nederland, waar later be-
gonnen is met vaccineren en minder
vaccins beschikbaar zijn, gaat die
daling een stuk minder hard.
Eerder liet  een studie in Israël, de
䊱 Kathleen absolute wereldwijde prikkoploper, al
Bishop (83) zien dat het vaccin van Pfizer-BioN-
en haar man Tech niet alleen goed beschermt tegen
kregen hun ziek worden, maar in veel gevallen ook
eerste inen- voorkomt dat gevaccineerden het
ting in ja- virus kunnen doorgeven.
nuari. FOTO AFP Ook in Nederland vallen de eerste
positieve statistieken al te noteren. Vo-
rige week bleek dat het aantal corona-
besmettingen in verpleeghuizen fors
aan het afnemen is. Volgens het RIVM
is dat een gevolg van het vaccineren
van bewoners en personeel van de
zorginstellingen.
NIEUWS 5
Vooral veilig
blijven rijden
Frank
Poorthuis
IN QUARANTAINE
DAG 351
Frank Poorthuis schrijft dagelijks over
het gezinsleven tijdens corona.
I
k moet al de hele week denken aan de
afspraak die Mark Rutte met mij heeft.
En met u trouwens. Zelden was een
politieke boodschap zo veelkoppig fout:
onhelder, verstopt, verkeerde doelgroep.
Mislukt dus. Daarom weet u ’m waar-
schijnlijk ook niet meer. Ik vraag me af
of Rutte zelf er nog aan herinnerd wil
worden.
Ik haal hem daarom even terug voor u.
Rutte gaf samen met Hugo de Jonge een
persconferentie over de stand van zaken
in het land. ’t Was niet best, maar de
regering zou een paar versoepelingen
van de lockdown laten ingaan: kappers
open, scholen ook af en toe. En toen zei
hij dus dat hij een afspraak met ons
wilde maken. Als hij die scholen en de
kappers opengooide moesten wij onze
handen wassen en 1,5 meter afstand hou-
den. Dat was het ongeveer. ,,Die afspraak
maak ik met u’’, zei hij en hij keek de
camera in. Of zoiets, maar dat ik dat niet
meer precies weet, zegt alles.
Het was een poging tot een interven-
tie, dat voelde je. Een van zijn tekst-
schrijvers had dat ergens opgepikt.
Zoiets deden presidenten en premiers in
oorlogstijd. Kennedy bijvoorbeeld, die
kennen ze allemaal. ,,Vraag niet wat uw
land voor u kan doen, maar wat u voor
uw land kunt doen!’’ En dan indringend
in de camera kijken.
Het was een domme
oproep: de premier
richtte zich tot de
verkeerde mensen
Dus die tekstschrijvers gingen aan het
schrijven, leverden die tekst bij Rutte in
en die plakte ’m netjes tussen alle veertig
andere stukjes van andere afdelingen.
Waar het natuurlijk fout ging. Want
zoiets moet je niet verbergen in een
hoop mededelingen, maar de kern van je
speech maken, domme tekstschrijvers.
Maar, en dat besefte ik al direct toen ik
voor de televisie zat, het was vooral een
domme oproep, omdat de premier zich
tot de verkeerde mensen richtte. Ik en
die zes miljoen andere mensen die naar
die persconferentie zaten te kijken, die
doen al wat hij vraagt. Wanneer bereikt
hij de mensen nu eens die niet kijken?
Die familie bijvoorbeeld, die ik op
mijn wandeling gisteravond uit een huis
zag komen. Zeker tien volwassenen,
twee aan twee en wat klein grut. Die
hadden een gezellige avond gehad hoor,
dat hoorde je. Met zijn allen een feestje
gevierd en nu gingen ze netjes voor de
avondklok weer naar huis. Niks op aan te
merken toch? ,,Tot volgende week’’,
klonk het. ,,En rij veilig, hè.’’
Ja, vooral veilig rijden. 
Reageren:
frankpoorthuis@dpgmedia.nl
6 NIEUWS
Column
LINDA AKKERMANS
Hoerenlopers
e zijn met veel, de sekswer-
Z kers die hun benen vrijwil-
lig spreiden voor geld en er
zelf nog lol aan beleven ook. Hele-
maal prima. Láát hen. Maar er is
ook een andere kant en die kennen
we allemaal. Een wereld van ge-
dwongen prostitutie, mensenhan-
del en geweld.
Dat blijkt ook weer uit een
nieuw onderzoek van het Cen-
trum tegen Kinderhandel en
Mensenhandel. Daarin staat dat
het klassieke beeld van seksuele
uitbuiting deels achterhaald is.
Daders zijn niet altijd loverboys
die hun slachtoffers langzaam om
hun vingers winden.
Veel vaker gaat het ronselen
hardvochtiger en de helft wordt al
binnen een week gedwongen tot
seks.
Ik moest meteen denken aan de
Bossche Iris. Ook zij moest twee
jaar lang elke dag
seks hebben met
alles en ieder-
een die re-
ageerde op de
advertenties
die haar
pooier zette.
(Wanneer
Kaag schrapt Qatar
uit handelsmissie na
uitspraak over WK
De geplande virtuele handels-
missie naar Qatar, later deze
maand, gaat niet door. Dat
meldde Tweede Kamerlid
Sjoerd Sjoerdsma in het pro-
gramma Gamen met politici.  handelsmissie die ze zou leiden.
Hanneke Keultjes
Den Haag
Het land is stilzwijgend geschrapt
uit het rijtje Golfstaten waaraan
minister Sigrid Kaag voor Buiten-
landse Handel en Ontwikkelings-
samenwerking met Nederlandse
ondernemers een digitaal bezoek
zou brengen. Dat gebeurde nadat
Kaag zich als D66-lijsttrekker had
uitgesproken vóór een boycot van
het WK voetbal in Qatar.
Bedrijven kunnen nu van 22
maart tot 1 april alleen nog ‘op han-
delsmissie’ naar de Verenigde Ara-
bische Emiraten en Oman. Vorige
week werd bekend dat de afgelo-
pen tien jaar zeker 6500 arbeidsmi-
granten in Qatar omkwamen die
bouwden aan stadions voor het
WK voetbal van 2022.
Vorige week woensdag sloot
gaan we trouwens stoppen met
het woord loverboy? Zeg gewoon
pooier of mensenhandelaar; met
love heeft zo’n klootzak natuurlijk
niets van doen.)
De pooier van Iris werd uiteinde-
lijk veroordeeld. Einde verhaal?
Nee, want wat Iris nog steeds
dwarszit, is dat ál die mannen, al
die zogenaamd keurige mannen
met een baan, hypotheek en gezin
die overduidelijk door moeten
hebben gehad dat de situatie niet
deugde, hun eigen geilheid be-
langrijker vonden dan het recht.
Al die mannen – het waren er
honderden – keken bewust weg
en weigerden deze misstand te
melden. Want ze hadden toch
betaald?
Terwijl de sleutel om seksuele
uitbuiting te stoppen voor een
groot deel toch echt in de handen
van dit soort hoerenlopers ligt.
Zij vormen immers de afzetmarkt
waar pooiers het van moeten heb-
ben. Een prostituee bezoeken?
Prima. Maar bezoek er één die
het vrijwillig doet, ook al hangt
daar wellicht een hoger prijs-
kaartje aan. Pas dan ben je een
echte vent.
Een prostituee
bezoeken? Prima.
Maar bezoek er een
die het vrijwillig doet
Kaag zich bij NOS op 3 aan bij een
oproep van CU-lijsttrekker Gert-
Jan Segers om het WK in Qatar te
boycotten. Op dat moment stond
Qatar nog op de lijst van de digitale
Pas vrijdag werd besloten Qatar
‘tijdelijk on hold te zetten’, zegt de
Rijksdienst voor Ondernemend
Nederland (RVO), die de handels-
missies organiseert. Volgens een
woordvoerder van Kaag is Qatar nu
geschrapt ‘gezien de discussie in de
Tweede Kamer’. Daar werd vorige
week een motie van de SP aange-
nomen die stelt dat de koning en
premier moeten wegblijven van
het WK voetbal in Qatar, omdat
het land zich schuldig maakt aan
uitbuiting van buitenlandse arbei-
ders. ,,Er wordt later een nieuwe
datum gepland.’’
Dat de missie van de baan was,
bleek in het programma Gamen met
politici. Daarin speelde Roel Maal-
derink met D66-Kamerlid Sjoerd
Sjoerdsma een spelletje Fifa. Ge-
vraagd naar de handelsmissie, zei
Sjoerdsma: ,,Die gaat niet door, kan
ik je vertellen.’’
Expositie over Afrikaanse ontwerpers

Beelden uit Voices of Fashion. FOTO AIRICH
Tegenwicht voor
‘witte modeblik’
Bestaat dé Afrikaanse mode?
Nee, zo maakt de expositie van
het Centraal Museum Utrecht
duidelijk. Zwarte ontwerpers
zijn niet in één hokje te vangen.
Voices of Fashion is een viering
van black beauty, talent en cul-
tuur, maar er worden ook kriti-
sche noten gekraakt. Over pla-
giaat, uitsluiting en vooroorde-
len.
Josine Droogendijk  De voorbeelden van onrecht
Utrecht
Er mag geen bezoeker naar bin-
nen, maar toch richten heel wat
musea hun zalen weer in. Uit
hoop, moed of omdat een exposi-
tie simpelweg te belangrijk is.
Voices of Fashion: black beauty, fa-
shion & styles is daar een goed
voorbeeld van. Eigenlijk zou de
aftrap op 13 februari zijn, maar nu
er nog geen zicht is op versoepe-
lende coronamaatregelen, wordt
het verhaal over zwarte modeont-
werpers en modellen voorlopig
verteld via de digitale weg. Niet
met uitroeptekens en vingerwij-
zingen, maar vooral met vraagte-
kens.  koloniaal systeem
Dat beaamt ook modeactivist
Janice Deul, die als cocurator be-
trokken was bij de tentoonstel-
ling. Deul: ,,Als je vluchtig door
de zalen loopt, zie je in de eerste
plaats prachtige couture, street-
wear en kunst. Van een eigen in-
terpretatie van het westerse krijt-
streeppak tot zwarte jurken en
black hair. Ik word er blij van,
want eindelijk krijgen de zwarte
ontwerpers het podium dat zij
verdienen.’’
Schrijnend
Maar neem je de tijd om ook het
verhaal áchter de kledingstukken
te horen, dan stuit je wel op
schrijnende onderwerpen als
vooroordelen, stereotypering en
plagiaat. ,,De mode-industrie is
gestoeld op een neokoloniaal sys-
teem, dat nog altijd doorwerkt in
het heden.’’
Een pittige stelling, maar Deul
heeft zo haar argumenten. ,,Er
zijn zó veel voorbeelden van on-
gelijkheid, machtsmisbruik en
keihard racisme in de industrie.
In de expositie ligt dat er niet dik
bovenop, want het is vooral een
viering. Maar soms denk ik wel:
verdorie, wanneer gaat het
kwartje vallen?’’
zijn volgens Deul legio. ,,Om er
een paar te noemen. Eén: zwarte
modellen en modeontwerpers
krijgen minder exposure, credits
en vaak ook minder geld dan hun
witte collega’s. Twee: er wordt
vaak gedacht dat er maar één
Afrikaanse stijl is, terwijl het con-
tinent uit meer dan vijftig landen
bestaat. Drie: wat denk je van alle
plagiaat? In de zomercollectie van
2012 had Louis Vuitton de Masai-
Mode-industrie is
gestoeld op een neo-
—Janice Deul, modeactivist
en cocurator
woensdag 3 maart 2021
GO
ruit in de spotlights gezet. Mis-
schien denk je nu: wat goed. Maar
de bedenkers van de blauw-rode
ruit, de Masai dus, kregen er geen
cent voor. Stel je voor dat Louis
Vuitton dat zou doen met de Bur-
berry-ruit! Dat zou toch ondenk-
baar zijn?’’
Deul vervolgt: ,,Of neem Stella
McCartney. Zij kwam in 2017 met
een collectie die was gebaseerd op
de Ankara-print, een Afrikaanse
wax-print. Alom vielen de mon-
den open van verbazing, want de
getoonde creaties waren regel-
rechte kopieën van jurken die
sinds jaar en dag worden gedra-
gen door zwarte vrouwen van een
bepaalde leeftijd. Wereldwijd.
Nooit werden ze als high fashion
beschouwd. Integendeel. Maar
toen een witte modeontwerper
ze klakkeloos kopieerde en ver-
volgens liet dragen door witte
modellen, vonden veel mensen ze
opeens prachtig en fabuleus.’’
Voor vol
Het geeft volgens Deul aan dat de
zwarte cultuur nog altijd niet
voor vol wordt aangezien. Het-
zelfde geldt van oudsher voor
zwarte modeontwerpers. Juist
hun stem voert nu dan ook de bo-
ventoon in de tentoonstelling, in
de hoop de modegeschiedenis te
verrijken en credits te geven aan
wie het toekomt.
Ninke Bloemberg, de conserva-
tor mode bij het Centraal Mu-
seum, deelt die hoop. Bloemberg:
,,Met de tentoonstelling willen
we graag dat mensen bewust
worden van de ‘witte blik’ die ja-
renlang leidend is geweest in de
mode. Zo noemen we de westerse
modegrillen trends, terwijl we
Afrikaanse invloeden omschrij-
ven als traditioneel. Bewust of
onbewust bieden we met deze
woordkeuze een podium aan uit-
sluiting en ongelijkheid. Ik hoop
echt dat de modewereld van bin-
nenuit verandert.’’
woensdag 3 maart 2021 NIEUWS 7
GO

ATLANTIC COLLEGE NET ALS WILLEM-ALEXANDER

Alexia naar Wales, waar ooit

haar vader naartoe vluchtte
Prinses Alexia (15)
treedt in de voet-
sporen van haar vader,
koning Willem-Alexander.
Net als hij rondt zij haar
middelbare school af aan
het prestigieuze Atlantic
College in Wales. Heeft
ze hetzelfde motief als
haar vader, die als puber
het paleis ontvluchtte?
Jeroen Schmale
Den Haag

iet Amalia, maar haar

N twee jaar jongere zus

Alexia, is de eerste van
de drie prinsessen die
uitvliegt. Waar de toe-
komstige koningin van Nederland dit
jaar eindexamen doet aan het chris-
telijk gymnasium Sorghvliet in Den
Haag en daarna waarschijnlijk een
tussenjaar heeft voor haar studietijd,
kiest Alexia nu al voor een rigoureuze
stap. Ze verkast voor twee jaar naar
het prestigieuze UWC Atlantic Col-
lege in Wales, net als haar vader in de
jaren 80. Het internationaal baccalau-
reaat dat zij daar zal volgen, geldt als
vervanging voor de twee laatste leer-
jaren op het vwo.
De middelste dochter van koning
Willem-Alexander en koningin
Máxima, heeft volgens UWC Neder-
land ‘een grondige selectieprocedure’
afgerond, voordat haar aanmelding
aan het Atlantic College rond was.
Dat zal in deze coronatijden onge-
twijfeld digitaal zijn gegaan. Hoe an-
ders was dat met haar vader, die bijna
veertig jaar geleden stevig met zijn
Prinses Alexia zou er net zo voor moeten knokken gesprek met schrijfster Renate Ru- ders best wel eh.. heel goede ouders!’’
ouders – toenmalig koningin Beatrix (rechtsboven), maakt als ieder ander. Toen hij toelatings- binstein, die nog vaak wordt aange- Daarop begon Máxima enthousiast
en prins Claus – clashte op paleis haar middelbare examen deed, zat Beatrix buiten in de haald: ,,Kijk, ik vond mezelf niet las- te klappen: ,,Bravo! Dit was niet ge-
Huis ten Bosch in Den Haag. Zijn school af op het Atlan- auto gespannen op de uitslag te tig. Mijn ouders vonden zichzelf ook script’’, riep ze glunderend. Ook lekte
moeder, net vorstin, beet zich vast in tic College in Wales. wachten. Dat raakte me. Ze zei: ‘Ik niet lastig. Maar elkaar vonden we in 2020 een TikTok-filmpje uit
haar werk, Bij zijn vader ontwikkel- Dezelfde prestigieuze heb echt in spanning gezeten of hij wel lastig.’’ waarop Alexia met vriendinnen
den zich ‘klachten van depressieve opleiding waar begin het zou halen’.’’ danste op muziek van rapper Flo
aard’ en de jonge prins zelf had er be- jaren 80 ook haar Ook Willem-Alexanders dochter Geknetterd Milli en diens expliciete teksten play-
hoorlijk last van dat iedereen naar vader, Willem-Alexan- prinses Alexia heeft de toelating tot Het is de vraag of het ook tussen zijn backte. Máxima noemde het ‘een
hem keek en ‘iets’ van hem ver- der, een periode ver- het Atlantic College, waar ze na de middelste puberdochter en haar ou- goede les’ in het gebruik van sociale
wachtte. bleef. zomervakantie met haar programma ders zo geknetterd heeft. Het ko- media voor haar dochters.
FOTO’S HOLLANDSE HOOGTE begint, zelf moeten verdienen, klinkt ningspaar beschermt het privéleven Atlantic College werd in de jaren
Drukkend het in Den Haag. Willem-Alexander van met name de prinsessen stevig, 60 gesticht door Kurt Hahn, een
Paul Gerretsen, destijds rector op het is nog altijd beschermheer van de op- zelden klapt iemand over ze uit de Duitse jood. Hij was ervan overtuigd
Vrijzinnig-Christelijk Lyceum (VCL) leiding, in het 12de eeuwse St. Do- school. De sporadische keren dat dat door jongeren van over de hele
in Den Haag, de middelbare school nat’s Castle aan de zuidkust van Wa- Alexia en haar zussen zich in het wereld samen te laten studeren en
van Willem-Alexander, vertelt in de les. Hij brengt er ook jaarlijks een be- openbaar vertonen zijn met de foto- bevriend te laten raken, verschrik-
biografie Willem-Alexander, van prins zoek. Over de band met zijn ouders sessies en op Koningsdag. Toen de kingen uit de oorlog voorkomen kon-
tot koning: ,,In de gesprekken met zijn voor de vlucht naar het Atlantic Col- 53ste verjaardag van Willem-Alexan- den worden. Naast klassieke vakken
moeder kwam de gedachte op hem lege deed Willem-Alexander rond der vorig jaar door de coronacrisis is sociaal werk een belangrijk onder-
in een andere omgeving te plaatsen, zijn 18de verjaardag een uitspraak in noodgedwongen thuis op paleis Huis deel voor de leerlingen, allen 16 en 17
waarin dat verwachtingspatroon niet ten Bosch moest worden gevierd, jaar oud en afkomstig uit alle wind-
zo drukkend was. De vraag rees of raakte Alexia in gesprek met vlogger streken. Een studiejaar kost gemid-
het verstandig zou zijn hem vanuit Enzo Knol over met name haar moe- deld 25.000 euro, maar er zijn beur-
de vierde naar het Atlantic College te Ik breng nog steeds heel veel tijd met der. ,, Ze moet heel veel tijd besteden zen beschikbaar voor wie dat nodig
laten gaan. Dat was niet makkelijk, aan haar baan, maar ze is er heel vaak. heeft.
ieder jaar waren er wel twee of drie haar door. Wij allemaal. Ik vind mijn En zo niet, dan is er altijd wel iets wat Prinses Alexia, die eind juni 16
leerlingen die vanuit het VCL die ouders best wel eh... heel goede ouders we samen kunnen doen. Ik breng wordt, krijgt in elk geval één be-
stap probeerden te maken. Willem- nog steeds heel veel tijd met haar roemde jaargenoot: de Spaanse
Alexander kreeg geen voorrang en —prinses Alexia in gesprek met vlogger Enzo Knol door. Wij allemaal. Ik vind mijn ou- kroonprinses Leonor.
8 NIEUWS
KIM PUTTERS DIRECTEUR SOCIAAL EN CULTUREEL PLANBUREAU
‘We moeten elkaar niet
Met één jaar coronacrisis achter de rug constateert directeur
Kim Putters van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat
onze samenleving veerkrachtig is. Tegelijk wordt de sociale nood
bij bepaalde groepen steeds groter. ,,De wrijving is er al, maar
escaleert gelukkig nog niet.’’
Edwin van der Aa
Den Haag
a een eerste golf
N
van saamhorig-
heid en omkij-
ken naar elkaar
is het vertrou-
wen in de mede-
mens tijdens de
tweede golf gedaald, blijkt uit het
rapport Een jaar met corona. De
spanning tussen bevolkingsgroe-
pen loopt op. Er worden zelfs zon-
debokken aangewezen. Een zorge-
lijke trend, vindt Putters.
Volgens de SCP-directeur gold
voor Nederlanders jarenlang ‘met
mij gaat het goed, met ons gaat het
slecht’. Daarmee werd bedoeld dat
we individueel een prima leven
hadden, maar pessimistisch waren
over de samenleving. Door de co-
ronacrisis is dat ‘met mij gaat het
goed’ voor sommige groepen ook
heel erg onder druk komen te
staan, constateert Putters. ,,Kwets-
bare mensen hebben het nog
slechter gekregen en de rest redt
zich, maar dat wordt wel steeds
lastiger. Daarnaast voelde de sa-
menleving tijdens de eerste golf
nog veel verbondenheid. Dat ge-
voel is inmiddels weggeëbd.’’
Bij een aantal groepen heeft de
langdurige crisis er echt inge-
hakt, zoals bij jongvolwassenen,
ouderen en zelfstandigen.
Waarom juist bij hen?
,,Bij deze groepen komt veel ellen-
de samen. Zo zijn jongvolwasse-
nen ontevredener over hun leven
en kampen ze met problemen op
het gebied van werk en inkomen.
Ouderen zien hun kleinkinderen
䊱 Kim Putters, directeur van het
Sociaal en Cultureel Planbureau.
FOTO FRANK RUITER
Kwetsbare mensen
hebben het slechter
gekregen en de rest
redt zich, maar dat
wordt steeds
lastiger
woensdag 3 maart 2021
GO
ineens veel minder vaak, hebben
sowieso minder contacten op een
dag. En tijdens de tweede golf ging
dat ook voor jongeren op, die bij-
voorbeeld alleen in kleine studen-
tenkamers kwamen te zitten. Dan
dringt de emotionele eenzaam-
heid steeds meer binnen: mensen
kunnen geen familieleden meer
knuffelen, dat wekelijkse gesprek
met die vriendin of met vrienden
naar het café gaan valt totaal weg.’’
En dan is er nog de continue drei-
ging dat jij, of een van je naasten,
ziek kunt worden of misschien
zelfs dood kunt gaan aan corona.
Wat doet dat met een mens?
,,De steun die er nog steeds is voor
de coronamaatregelen, komt voor
een belangrijk deel voort uit een
gezamenlijk gevoelde dreiging.
Mensen hebben het afgelopen jaar
steeds vaker ervaren dat iemand
in hun omgeving het virus kreeg,
sommigen moesten hiervoor zelfs
naar een digitale begrafenis. Daar-
bij komt dat sommige plaatsen
onevenredig hard getroffen zijn.
Daar zijn zoveel mensen overle-
den. We moeten niet onderschat-
RELLEN DOOR ONVREDE
ten hoe groot het effect hiervan op
ons welzijn op langere termijn kan
zijn. Daarom moet je nu al naden-
ken over traumaverwerking na de 䊱 Eind januari had de naarmate die langer duurt. Deze
crisis. En bijvoorbeeld inzetten op politie in Eindhoven crisis overviel in eerste instantie
steviger geestelijke gezondheids- de handen vol aan te- ons allemaal. We stonden daarom
zorg.’’ genstanders van de achter elkaar en de overheid. Want
lockdown, een dag corona was de schuld van nie-
In het begin gingen mensen an- later hielpen burgers mand. Inmiddels zijn mensen de
ders om met de crisis: ze maak- met opruimen. politiek meer vragen gaan stellen.
ten zich nuttig voor een zieke FOTO’S DAVE HENDRIKS, Veel mensen proberen het nor-
buurman en klapten voor de zorg. BERT JANSEN male leven nu weer op te pakken
Dat saamhorigheidsgevoel lijkt en hebben simpelweg geen tijd
grotendeels weg.       meer om de hele buurt te verzor-
,,Een crisis wordt altijd lastiger gen. Sterker nog, sommige men-
woensdag 3 maart 2021
GO
als zondebok gaan zien’
sen willen überhaupt niets meer
weten van corona en nemen het
niet meer zo nauw met de regels.
En dat gaan anderen hen weer
kwalijk nemen. Zo ontstaat wrij-
ving.’’
Om maar te zwijgen over com-
plotdenkers, die zich steeds
vaker roeren.
,,Het overgrote deel van de bevol-
king is nog steeds gezagsgetrouw
Speciale coronateststraat moet Songfestival Ahoy gezond houden
De organisatie van het Eurovisie
Songfestival trekt alles uit de
kast om het liedjesspektakel in
Rotterdam Ahoy veilig te laten
verlopen. Gisteren is bekend ge-
worden dat er ook een speciale
coronateststraat komt, waar alle
betrokkenen regelmatig worden
gecontroleerd. Of er publiek bij
de shows aanwezig kan zijn,
wordt later besloten.
Marcel Potters
Rotterdam 
,,De afgelopen maanden is achter de
schermen hard gewerkt aan een
uitgebreid coronaprotocol, om het
Eurovisie Songfestival in aange-
paste vorm op een verantwoorde
manier door te laten gaan’’, zegt
SAAMHORIGHEID BIJ HET OPRUIMEN
hoor. Ruim vier op de vijf mensen
vinden dat je je aan de corona-
maatregelen hoort te houden,
ook als je het er niet mee eens bent
of de regels niet goed begrijpt.
Maar er is onder de kritische men-
sen altijd een groep echte com-
plotdenkers actief, al weten we
niet of die groeit. Je hoort die ge-
luiden nu wel eerder, omdat er
twijfel heerst over alles in de sa-
menleving.’’
Sietse Bakker, uitvoerend produ-
cent van het Eurovisie Songfestival.
Het protocol, dat mede is geïnspi-
reerd op protocollen van grote
sportcompetities, is tot stand geko-
men in samenwerking met EBU, de
Europese omroepunie die het festi-
val organiseert. ,,We zijn nog steeds
vastberaden om dit in mei in Rot-
terdam voor elkaar te krijgen’’, stelt
uitvoerend supervisor Martin Ös-
Streng protocol:
artiesten blijven in
hun hotel, alleen voor
officiële programma-
onderdelen mogen
ze de deur uit
Zorg dat niet elke
stap richting
meer vrijheden
voor de ene groep
leidt tot jaloezie
bij de andere
terdahl. ,,We koersen op een veilig
Eurovisie Songfestival waarbij alle
artiesten live vanuit Rotterdam op-
treden.’’
Wennen
De tv-productiecrew heeft het af-
gelopen jaar al veel ervaring opge-
daan met veilig werken in corona-
tijd. Voor de deelnemende artiesten
en hun entourage zal het mogelijk
wel even wennen zijn, klinkt het.
,,Hen wordt aangeraden voor ver-
trek naar Nederland vijf dagen in
quarantaine te gaan en zij moeten
voor vertrek getest worden. Een-
maal in Nederland moeten ze in
hun hotel blijven, behalve wanneer
zij voor officiële programma-on-
derdelen de deur uit moeten.’’
Iedereen die in Rotterdam Ahoy
Jongeren worden in uw onder-
zoek het meest aangewezen als
de groep die schuld heeft aan
het oplopende aantal corona-
besmettingen. Zijn we op zoek
naar een zondebok?  duurzamer geworden? Telt ieder-
,,Heel vaak gaat een crisis gepaard
met stigmatisering, ook nu. Zo
waren in het begin Aziatische
mensen de klos vanwege het ‘Chi-
nese virus’, daarna waren de oude-
ren zogenaamd de oorzaak dat
werkt – crew, artiesten en pers –
wordt regelmatig getest in een spe-
ciaal daarvoor opgezette teststraat.
,,Ons doel is helder: besmettingen
tijdens het evenement voorkomen.
Mocht iemand positief getest wor-
den, dan treedt ons isolatieprotocol
NieuWS 9
jongeren moesten lijden en toen
kregen de jongeren de schuld om-
dat ze coronafeestjes hielden.
Daarom zeggen we tegen de over-
heid: let hier op, want zondebok-
ken aanwijzen in een crisis kan er-
toe leiden dat de spanningen tus-
sen bevolkingsgroepen oplopen.
Die wrijving is er al, maar esca-
leert gelukkig nog niet. Het is de
taak van de overheid om te zorgen
dat straks niet elke stap richting
meer vrijheden voor de ene groep
zorgt voor jaloezie bij de andere.
We moeten niet in de zondebok-
groef komen, de gedachte dat er
mensen voorgetrokken worden.
Dus help iedereen, maar bepaal
eerst welke (deel)groepen het
hardst hulp nodig hebben.’’  
We hebben al protesten uit on-
vrede gezien.
,,Ik heb geen glazen bol, maar het
feit dat mensen een andere opvat-
ting hebben is van alle tijden. In
de jaren 60, 70 en 80 hadden we
ook rellen en vlak vóór deze crisis
stonden week na week de boeren,
onderwijzers en verpleegkundi-
gen op het Malieveld. Wel moet
de overheid met al deze kritische
mensen steeds beter haar best
doen om de bevolking ervan te
overtuigen dat we op de goede
koers zitten. En ook hier geldt: het
leeuwendeel van de mensen redt
zich wel, de zwijgende midden-
groep loopt niet boos over straat.
En is ervan overtuigd dat de poli-
tiek het goede probeert te doen.’’
Welke rol spelen de verkiezingen
hierin?
,,Politici moeten nu vooral aan-
geven waar het volgens hen met
Nederland heen moet na de crisis.
Waar staat ons land over tien of
vijftien jaar? Wat voor soort eco-
nomie hebben we dan? Is die wat
een mee in de samenleving? Daar-
bij geldt: regeren is vooruitzien
en dat is in deze tijd ongelooflijk
ingewikkeld. Want we zijn mo-
menteel wel een pandemie aan het
bestrijden.’’
䊴 Medewer-
kers zetten
elke dag de
aftelklok een
dag verder.
Daarop is te
zien hoelang
het nog duurt
voordat het
Songfestival
begint.
FOTO ANP
in werking, ondersteunen we de
GGD bij bron- en contactonder-
zoek en nemen we waar nodig aan-
vullende maatregelen. Mocht een
deelnemer hierdoor niet live kun-
nen optreden, dan wordt de back-
upopname gebruikt’’, zegt Bakker.
10 NIEUWS
Tweede Kamer
wordt diverser
DEN HAAG De volgende
Tweede Kamer lijkt een
diversere afkomst te krij-
gen. Op basis van de hui-
dige peilingen hebben er
na de verkiezingen over
twee weken 20 van de 150
Tweede Kamerleden min-
stens één ouder die niet in
Nederland is geboren, ver-
wacht het Montesquieu
Instituut. Omgerekend is
dat 13 procent. Van de
Nederlandse bevolking is
25 procent migrant. In
2010 waren er nog maar
11 Kamerleden met een
migratieachtergrond; op
dit moment zijn dat er 15.
Erdogan zegt
te hervormen
ANKARA De Turkse presi-
dent Erdogan heeft een
actieplan gelanceerd waar-
mee hij zegt de rechtsgang
eerlijker te willen maken en
de mensenrechten beter te
willen beschermen. Hij wil
ook betere bescherming
van de vrijheid van me-
ningsuiting en religie. Het
actieplan is onderdeel van
economische en juridische
hervormingen. Erdogan zei
gisteren dat hij de rechter-
lijke macht wil hervormen.
Erdogan kwam in 2003 als
regeringsleider aan de
macht. Sinds 2013 hebben
zijn regeringen een steeds
autoritairder karakter.
Meer misbruik
dan geschat
PARIJS In Frankrijk zijn
veel meer dan 3000 kinde-
ren het slachtoffer gewor-
den van seksueel misbruik
door priesters en anderen.
Het hoofd van het Franse
onderzoek naar mishande-
ling in de rooms-katholieke
kerk sluit niet uit dat er
sinds 1950 minstens
10.000 slachtoffers waren.
De eerdere schatting van
de onafhankelijke commis-
sie over 3000 slachtoffers
is ‘zeker een onderschat-
ting’, aldus de onderzoeks-
leider bij de presentatie
van een tussenrapport. Het
hogere cijfer is onder meer
gebaseerd op 6500 getui-
genissen. Naar verwach-
ting komt de commissie
later dit jaar met een reeks
aanbevelingen.
TWEEDE
Economen: weinig problemen met oplopen staatsschuld
䊱 Politieke partijen zien nu meer in uitgeven dan in bezuinigen, de overheid kan bovendien ‘gratis’ geld lenen. FOTO ANP
‘Veel meer uitgeven
valt goed uit te leggen’
In plaats van keihard te bezuini-
gen zoals na de financiële crisis
leggen politieke partijen de
rekening van de coronapande-
mie nu volgens het CPB bij toe-
komstige generaties neer. Hoe
eerlijk is dat? ,,Mensen krijgen
er ook wat voor terug.’’
David Bremmer
Amsterdam
Een opmerkelijke trendbreuk mag
het gerust genoemd worden. In de
jaren na de bankencrisis luidde de
mantra op het Binnenhof: bezuini-
gen, bezuinigen en nog eens bezui-
nigen. Nee, de teugels konden echt
niet losser, meende toenmalig mi-
nister van Financiën Jeroen Dijssel-
bloem (PvdA). Een gezond huis-
houdboekje was prioriteit nummer
één. Nederland gaf zo bovendien
het goede voorbeeld aan de Zuid-
Europese landen.
Spoel een klein decennium voor-
uit en de tijden van Joop den Uyl lij-
ken terug te keren. Zelfs in de VVD-
fractiekamer zijn woorden als be-
zuinigingen, denivellering of Zalm-
norm nauwelijks nog te horen.
Evenals SP, PvdA en GroenLinks,
pleiten de liberalen voor hogere
uitgaven. Het CDA is ook overstag.
,,De politiek is anders over crisis-
management gaan denken, men
beseft dat het veel werkgelegenheid
kost als je hard gaat snijden’’, stelt
ING-hoofdeconoom Marieke Blom.
Dat ziet ook Wimar Bolhuis, eco-
noom en bestuurskundige aan de
Universiteit Leiden. ,,Door kabinet-
ten Rutte I en II is te hard bezuinigd
luidt de wetenschappelijke consen-
sus onder economen. Dat besef is
gelukkig ook op het Binnenhof en
KAMERVERKIEZINGEN
bij de ambtenarij doorgedrongen.’’
Het laten oplopen van de staats-
schuld is een verstandige strategie,
meent hij. ,,Als je komende vijf jaar
bezuinigt, gaat dat ten koste van de
economische groei en is het lastiger
je schulden af te betalen. Het is dus
logisch de kosten bij volgende ge-
neraties te leggen.’’ De overheid
kan bovendien ‘gratis’ lenen, de
rente op staatsleningen is momen-
teel negatief.
Ook hoogleraar economie Bas Ja-
cobs van de Erasmus School of Eco-
nomics noemt het niet verkeerd tij-
delijk meer uit te geven. ,,Door de
coronamaatregelen zit de economie
op slot en verkeren we deels in re-
cessie. Door te stimuleren kan de
coronaschade straks sneller worden
ingelopen.’’ Maar, zegt hij: ,,Politici
moeten het aanpakken van de coro-
nacrisis niet vermengen met het
vergroten van de overheid.’’ Jacobs
wijst er op dat veel partijen struc-
tureel meer willen uitgeven aan
zorg en sociale zekerheid of de be-
lastingen verlagen. ,,Dat is iets an-
ders dan een crisis oplossen, zulke
uitgaven hebben niets met corona-
bestrijding te maken.’’
Ruk naar links
Bedrijven moeten ondertussen fors
meer betalen, zelfs bij de VVD gaat
het om enkele miljarden extra. ,,Dat
brengt enige risico’s met zich mee.
Bij fors hogere lasten gaan bedrij-
ven minder investeren of kunnen
ze naar het buitenland vertrekken.
Dat drukt de economische groei en
werkgelegenheid.’’
Al met al constateert de econoom
een ‘forse ruk naar links’ bij alle
partijen. ,,Allemaal gaan ze voor een
grotere collectieve sector, meer
inkomensgelijkheid en hogere las-
ten voor bedrijven. Dat zijn alle-
maal klassiek linkse thema’s.’’ Ge-
volg is dat de rekening bij toekom-
stige generaties wordt gelegd. ,,Een
hogere staatsschuld is in feite uitge-
stelde belastingheffing.’’
De zorgen van Jacobs springen in
het oog. Tijdens de vorige crisis
gold hij als één van meest vocale
criticasters van de bezuinigings-
drift van kabinet Rutte II. ,,De eco-
nomische situatie is echter anders
14
dagen tot de
verkiezingen
Het aftellen naar de
Tweede Kamerverkie-
zingen op 17 maart is
begonnen. Deze krant
brengt tot die tijd een
dagelijkse verkiezings-
pagina. Hierop bieden
we u een mix van inter-
views met lijsttrekkers,
inzichtgevende artike-
len over verkiezings-
thema’s en actuele
campagneverhalen.
woensdag 3 maart 2021
GO
dan nu. Dat vergt een andere begro-
tingspolitiek.’’
Jacobs wijst op een risico van op
de lange termijn te veel uitgeven.
,,Ik zie twee scenario’s. In het meest
waarschijnlijke blijven rente en in-
flatie laag en is het geen probleem
dat de staatsschuld nu oploopt. In
het minder waarschijnlijke scena-
rio bestaat het risico dat de corona-
crisis veel kapot heeft gemaakt. Als
er te veel bedrijven failliet gaan en
productiecapaciteit is verdwenen
dan kunnen we straks wel weer
dingen gaan kopen, maar dan is niet
alles beschikbaar. Dan komt er in-
flatie, gaat de rente omhoog en stij-
gen de kosten van de staatsschuld. 
Veilige marges
Economen Blom en Bolhuis delen
Jacobs’ analyse, maar zijn minder
pessimistisch. ,,De staatsschuld
blijft binnen veilige marges, ik zie
ook in 2060 geen groot probleem’’,
stelt Blom. Ze erkent dat een gro-
tere overheid ten koste kan gaan
van productiviteit en economische
groei. ,,Veel mensen vinden zorg en
herverdelen echter belangrijk, dit is
dus een afweging die politici kun-
nen uitleggen.  En met investerin-
gen in onderwijs en klimaat geven
we toekomstige generaties ook iets
dat belangrijk is. Ze krijgen er kwa-
liteit van leven voor terug.’’   
Mocht het slechte scenario van
Jacobs toch werkelijkheid worden
dan kan de overheid tijdig bijstu-
ren, meent Bolhuis. Voor nu zullen
de rente en inflatie niet ineens fors
oplopen. ,,Pas als de staatsschuld 85
tot 90 procent van ons nationale in-
komen bedraagt, dan wordt het ris-
kant. Daar zit Nederland nog lang
niet aan.’’
woensdag 3 maart 2021
GO
‘Wij zijn nodig om de VVD
naar rechts te trekken’
a een etentje
N
van Forum
voor Demo-
cratie in no-
vember in Tiel
hakten Joost
Eerdmans en
Annabel Nan-
ninga de
knoop door.
‘Antisemitische opmerkingen’ van
Forumleider Thierry Baudet ‘waren
de druppel’. ,,Nog los van alle waan-
zinnige theorieën die de jongen erop
na houdt’’, zegt Joost Eerdmans.
28 dagen later kondigden ze hun
eigen, nieuwe partij aan: JA21. Tal van
Provinciale Statenleden, Eerste Ka-
merleden en de driemansfractie in
het Europees Parlement stapten
eveneens over. ,,En nu richten we het
vizier op de Tweede Kamer. Met ons
plan, ons programma, loop ik eigen-
lijk al onder mijn arm sinds Fortuyn.
Mijn ideologie is niet veranderd. En
wij denken hard nodig te zijn’’, zegt
Eerdmans.
U bent bij uw achtste partij aan-
beland. Waarom gaat het nu wel
een succes worden?
,,Ik ben nooit van links naar rechts
gezwenkt om ergens maar een stoel-
tje te krijgen. Ik heb altijd mijn prin-
cipes gevolgd. Ik ben Fortuynist en ik
mis al jaren in Den Haag het geluid
van toen. Van die lijn ben ik niet
afgeweken. Als Fortuyn niet was ver-
moord, had ik al negentien jaar in de
Kamer gezeten in zijn naam. Ik heb
lang met de handrem erop gezeten.
Ook bij de LPF zeiden ze al: Joost,
moet je de kar niet trekken? Maar dat
voelde toen niet goed. Nu zeg ik
René Froger na, this is the moment, het
gaat nu gebeuren.’’
U zegt dat er een gat is op rechts,
maar in de laatste kabinetten
was de VVD de grootste partij en
al jaren zijn er conservatieve par-
tijen aan de macht. Waarom bent
u nodig?
,,De VVD is altijd de drie weken voor
de verkiezingen rechts en daarna
weer links. VVD levert niet op de
drie terreinen waar wij voor staan:
minder Europa, geen onnodige kli-
maatmaatregelen en minder migra-
tie. Rechts heeft in de peilingen tach-
tig zetels, maar je zult zien dat de kie-
zer weer niet beloond gaat worden.
Een partij als de onze is nodig om de
VVD, die vast weer de grootste
wordt, naar rechts te trekken.’’
Maar wie regeert, moet compro-
missen sluiten, er zijn internatio-
nale verdragen. Het is toch ook
gewoon de weerbarstigheid van
regeren?
,,Wij zeggen: er kan veel binnen de
EU. Je kunt grenscontroles doen zon-
der uit Schengen te stappen, kijk naar
Denemarken. Je hoeft niet uit de
euro, maar je kunt er wel voor zorgen
dat Zuid-Europa niet aan het geld-
infuus blijft hangen. We hoeven niet
tal van verdragen op te zeggen of uit
de EU te stappen. En dan zijn er nog
de onhaalbare klimaatdoelen. Wij
zitten hier het gas af te sluiten, ter-
wijl in China tweehonderd kolen-
centrales worden gebouwd. Het kost
je 60.000 euro om je huis van het gas
af te halen, dat is niet op te brengen.
Nederland bepaalt niet het klimaat
van de wereld. Het is een fata mor-
gana.’’
U wil ‘klimaatadaptatie’. Wat is dat
dan?
,,Dat wij ons wapenen tegen de stij-
gende zeespiegel. En dat kunnen we
als geen ander. Ik woon ook zwaar
onder de waterlijn. Wij kunnen dat
als Nederland, we zijn de experts,
hebben de beste ingenieurs als het
gaat om waterkering en dijkenbouw.
Wij kunnen ons aanpassen, daarin
NIEUWS 11
moeten gaan? De PVV en FvD wil-
Het racisme en len niets op klimaatgebied, zijn
voor een nexit en een vergaande of
antisemitisme van totale migratiestop, u bent
gematigder op die onderwerpen?
Thierry Baudet dreef ,,Omdat wij denken dat een nexit nu
niet het beste is en niet noodzakelijk.
Joost Eerdmans weg bij Het kan uiteindelijk de slotsom wor-
den, maar wij denken dat we binnen
Forum voor Democratie. de EU meer actie kunnen nemen,
samen met andere Noord-Europese
Met zijn eigen JA21 hoopt landen.’’
hij VVD en CDA in De partij waar jullie uit voortkomen
was gewoon voor een nexit. Dat
een volgend kabinet vindt u nu dus niet meer?
,,Daar had ik achter de schermen
‘aan hun rechtse toen dus voortdurend gesprekken
over. Bij Forum hinkten we ook op
beloftes te houden’. twee gedachten. Ik sluit niet uit dat
het er ooit toe komt, maar nu is het
Tobias den Hartog nog niet de beste weg.’’
Als ik niks wil met klimaat, voor
een nexit ben en migratie wil stop-
pen, kan de kiezer dus beter op de
PVV of Forum stemmen. Dan weet
je wat je krijgt.
,,Maar je weet ook dat die partijen
nooit aan boord van een kabinet zul-
len komen, want ze worden uitgeslo-
ten. Dat is jammer, dat is ondemocra-
tisch, maar met ons kom je verder.
Wij zijn er voor de politiek daklozen.
De rechtse kiezer die ziet dat het een
dead end is met die twee partijen. Bo-
vendien hebben wij acht zetels in de
Eerste Kamer, wat ons absoluut een
troef biedt. We zitten in de provin-
cies, Europa, de Eerste Kamer, nu al-
leen de Tweede Kamer nog.’’
Heeft u geen reserves als u ‘we’
zegt? U heeft die zetels meegeno-
men van Forum.
,,Nee, de kiezer is weggejaagd bij
FvD, en onze politici ook. We zijn
met goede reden weggevlucht. En we
hebben het verstandigste deel politici
meegenomen. We zijn terug met een
realistische, nette partij. Geen wap-
pies aan het woord, gewoon reële,
rechtse plannen.’’
kunnen we excelleren. Dáár moeten 䊱 Joost Eerdmans: U sluit Forum niet uit. Is dat niet
we onze tijd, geld en innovatieve ,,De VVD is altijd de gek? Principieel niet in die partij
kracht in steken.’’ drie weken voor de willen zitten, maar wel samenwer-
verkiezingen rechts ken?
VVD, CDA, maar veel meer partijen en daarna weer links.’’ ,,Nee, ik vind toch dat je ieder plan,
hebben zich wel geconformeerd FOTO HOLLANDSE HOOGTE iedere motie op de inhoud moet
aan klimaatmaatregelen. Als u niks bekijken. Als je deel van een partij
wil, heeft u hun niets te bieden. bent, heb je jezelf ook te verhouden
,,Dan staken de gesprekken, ja. We met de ideologie, het imago, de toon.
hebben geen breekpunten, maar als Maar als het om samenwerken gaat,
het die kant op gaat... Wat ons betreft kijk je meer naar de inhoud van een
moet het klimaatakkoord van tafel. plan, motie of voorstel. Los van de
Alles wat wij hier doen om de tem- afzender.’’
peratuurstijging tegen te gaan, wordt
in China ongedaan gemaakt. Het De ‘JA’ uit JA21 staat voor ‘juiste
heeft dus geen zin.’’ antwoord’, maar Baudet noemt jul-
lie de ‘Judas Alliantie’?
Dan staat u zo weer buiten. Wij zijn er ,,Ja, da’s een plagerijtje. Hij heeft zijn
,,Als dat zo is... Kijk, we bestaan sinds
18 december. Dan gaan we bouwen
voor de kiezers bovendien meer verraden
dan wij hem, dus dat doet me hele-
en groter terugkomen.’’ politiek maal niets. Maar toch moet je naar
inhoud blijven kijken, gewoon boven
Maar waarom zou de kiezer voor u daklozen de gordel blijven.’’
12 NIEUWS
TWEEDE
DOOR HET LAND VAN
DE LIJSTTREKKERS
Jesse Klaver had op die halve
kilometer alles bij de hand
De Westrand in
Roosendaal verschilt
niet zo veel van heel
veel naoorlogse
wijken in Nederland.
Dat Jesse Klaver, die
er opgroeide, het ooit
een probleemwijk
noemde namen de
bewoners hem niet in
dank af.
e Gerard Doustraat in
D Roosendaal is vijfhon-
derd meter lang en een
mens zou er kunnen
leven zonder verder dan
die halve kilometer te lopen, want er
is echt alles. Woningen, vanzelfspre-
kend – meer rijtjeshuizen dan por-
tiekflats. Maar ook: een bescheiden
winkelgalerij inclusief apotheek en
huisartsenpost, een school voor
bijzonder onderwijs en een straat
verderop ook een ‘gewone’ basis-
school, een kerk (de protestantse
Kruiskerk, de rooms-katholieke
Onze Lieve Vrouw van Altijddu-
rende Bijstandkerk is een paar minu-
ten verderop), een groot groen gras-
veld met een basketbalveld en speel-
toestellen, een flink aantal onder-
grondse vuilcontainers en, natuur-
lijk, het Huis van de Westrand, met
daarnaast een moestuin waar de laat-
ste vier winterse boerenkolen staan
te verschrompelen.
Centrale as
Alles wat er op straat níet is,
is in dat buurt- en gemeen-
schapshuis te vinden. Op
de deur, om te beginnen,
telefoonnummers van de
wijkagent, van wijkzuster Sandy, van
het jongeren- en het opbouwwerk,
en van andere organisaties. Er hangt
een kaart van de omgeving, met de
Gerard Doustraat als centrale as,
waarop een ‘beweegroute’ staat die
‘Kwiek’ heet, met verschillende ge-
nummerde plekken waar je oefenin-
gen kunt of moet doen: diagonaal lo-
pen, schouders draaien, reiken, knie-
heffen, boksen en hoofd kantelen. Er
is ook een verwaarloosde aanplak-
zuil, met een foto van een vrolijke
man en een onderschrift: ‘Je kunt het
niet aan hem zien, maar onze Abra-
ham is vandaag 5x10!!!’
Jesse Klaver, in 1986 geboren in dit
begin jaren 60 gebouwde deel van
Roosendaal – 0p een steenworp af-
stand ligt ook nog eens een zieken-
KAMERVERKIEZINGEN
In de aanloop naar de verkiezingen op 17 maart reist Edwin Winkels naar de geboorte-
grond van lijsttrekkers. Waar komen ze vandaan? Hoe groeiden ze op? Een zoektocht
naar de wortels van veertien politieke kopstukken. Vandaag: Jesse Klaver van Groen-
Links. Hij groeide op in de Westrand in Roosendaal, nu een multiculturele wijk.

De Gerard huis – groeide op in een sociale huur-
Doustraat in Roosen- woning met zijn jonge, alleenstaande
daal waar Jesse moeder en vooral in het huis aan de
Klaver opgroeide. Gerard Doustraat van zijn opa en
FOTO’S EDWIN WINKELS oma.
De lijsttrekker van Groen-
Links maakte zijn wijk be-
roemd door de Westrand
bij de aftrap van de cam-
pagne voor de verkiezingen
van 2017 als voorbeeld te
noemen van de vele wijken
in Nederland met groeiende
problemen, waar bewoners
zich ‘in de steek gelaten’
voelden en een partij als de
PVV een vruchtbare bodem
voor zijn rechts-populistische
denkbeelden vond.
,,Dat hebben we hem toen niet in
dank afgenomen. Sterker, we waren
best wel kwaad van het beeld dat hij
van de Westrand schetste’’, herinnert
Anja van Tiggelen zich, sinds 1996
bewoonster van de Gerard Doustraat.
,,Geen idee wat zijn bedoeling was

Het winkelcentrumpje Rembrandtgalerij is nabij.
om ons als een soort achterstands-
wijk weg te zetten.’’
De opmerkingen van Klaver leid-
den tot een parade van journalisten
van landelijke media richting de
Roosendaalse wijk om te zien of de
GroenLinks-leider daadwerkelijk
zijn vrij gelukkige jeugd, tot en met
de middelbare school, in een West-
Brabantse wijk doorbracht die nu
verpauperd zou zijn. Een redacteur
van BN De Stem installeerde zich zelfs
een week lang in het buurthuis om
de stemming in de wijk te peilen en
klachten te noteren over, bijvoor-
beeld, de ‘voortuintjes vol rommel’
bij een deel van de ‘onaangepaste’
buren.
Dat die tuintjes in de Gerard Dous-
traat netjes zijn aangeharkt is moei-
lijk te beweren, vooral omdat de be-
woners voor een groot deel hebben
gekozen voor tegels of grind als on-
dergrond, zonder aarde, gras, planten
of bomen. Dat vergt minder onder-
houd. Smaken van een mooie voor-
tuin kunnen verschillen, maar over
het algemeen zijn ze niet rommelig.
En van de vuilniscontainers op de
hoek bij winkelcentrum Rem-
brandtgalerij wordt volop gebruikge-
maakt.
,,Wij hebben hier altijd prettig
gewoond, ook nu’’, zegt Anja van
Tiggelen. De wijk is met zo’n 45 ver-
schillende nationaliteiten multicul-
tureel, in de flats iets meer dan in de
eengezinswoningen. ,,Er staat bijna
geen woning leeg, alles wat vrijkomt
wordt direct weer verkocht. Er ko-
men vooral jongere mensen.’’ Een
rijtjeshuis is net voor 200.000 euro
woensdag 3 maart 2021
GO
verkocht, een flat voor 155.000. ,,Al-
leen vind ik dat het winkelcentrum
achteruit is gegaan, veel van de win-
kels van vroeger zijn verdwenen’’,
aldus Van Tiggelen, die met de auto
nu elders boodschappen doet.
Stemgedrag
Kunnen de meningen van de bewo-
ners over de staat van hun wijk ver-
schillen – de een is wat kritischer dan
de ander –, wat het stemgedrag van
de kiezers in de wijk betreft had Jesse
Klaver wel gelijk. Bij de laatste ver-
kiezingen voor de Provinciale Staten
kregen Forum voor Democratie (17,2
procent) en de PVV (19,9 procent) de
meeste stemmen in het stembureau
in het Huis van de Westrand, vóór de
SP (11,6 procent), zo bleek uit gege-
vens per stembureau die werden ver-
zameld door Open State Foundation
in samenwerking met De Volkskrant
en tv-programma Pointer.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen
in 2017 legde Klavers afkomst hem in
zijn eigen stad overigens geen wind-
eieren, ondanks de kritiek die hij uit
zijn ‘eigen’ wijk ontving. GroenLinks
steeg die dag in Roosendaal van 1,4
naar 8,9 procent van de stemmen,
iets wat ook de landelijke trend was.
Tot nu toe heeft Jesse Klaver zich in
de aanloop naar de verkiezingen van
17 maart nog niet over de Westrand
uitgelaten. Over hoe de wijk in zijn
jeugd was, heeft hij overigens alleen
maar goede herinneringen, met altijd
buiten spelen, vooral voetballen, en
later wedstrijden fietsen als tiener bij
de wielervereniging De Zuidwest-
hoek.
woensdag 3 maart 2021 NIEUWS 13
GO

ONTVOERING KOSTSCHOOLMEISJES

■ Bijna driehonderd meisjes die vrijdag werden ontvoerd op hun kostschool in het
noordwesten van Nigeria zijn gisteren vrijgelaten. Volgens een regionale functiona-
ris zijn alle 279 scholieren veilig teruggekeerd. De meisjes van 10 jaar en ouder
stonden in de vroege ochtend plots voor de poort van een regeringsgebouw in de
regio Zamfara. Sommige meisjes hadden verwondingen aan hun voeten omdat ze
dagenlang door het struikgewas moesten lopen. ,,Iedereen die niet verder liep zou
worden doodgeschoten’’, vertelde een van de meisjes. In Nigeria worden de laatste
maanden vaker scholieren ontvoerd. Soms wordt losgeld betaald, al wordt dat door
de autoriteiten vaak ontkend. Ook nu zou er niet zijn betaald, maar zouden de ont-
voerders spontaan ‘berouw hebben gekregen’, aldus de functionaris. FOTO’S REUTERS

Harde cijfers ontbreken, maar deskundigen maken zich wel zorgen

Drugsgebruik onder jongeren

neemt toe door coronaverveling
Om verveling tegen te gaan of
zich even beter te voelen is een
groep studenten meer drank en
drugs gaan gebruiken tijdens de
coronacrisis. Deskundigen
maken zich zorgen.
Ellen van Gaalen
Den Haag
Sinds de avondklok geldt, komen
bij Sam (20) en zijn vrienden rond
twaalven regelmatig de potjes op
tafel. Want als ze niet willen loge-
ren en niet om 21.00 uur thuis wil-
len zijn, blijft één optie over: tot
half vijf opblijven. ,,Maar van bier
meer dan zevenduizend medestu-
denten. Daarin stelden zij de vraag
of studenten meer alcohol en drugs
zijn gaan gebruiken. Vier op de tien
respondenten antwoordden ‘ja’;
19 procent zegt meer alcohol te ge-
bruiken, 10 procent meer drugs en
12 procent beide. ,,Je ziet dat stu-
denten die hun leven een lager cij-
fer geven, ook vaker aangeven meer
te gebruiken. Dat vinden wij zorge-
lijk’’, zegt Dwight van Schoorl, één
van de initiatiefnemers.
Nee, hun vragenlijst is zeker geen
wetenschappelijk onderzoek, er-
kennen de studenten. Maar het be-
reik is zo groot, dat ze de antwoor-
gebruiken. ,,Het gaat met name om
alcohol en blowen. Zo proberen
deze jongeren hun zorgen te verge-
ten, het is een escape om zich even
beter te voelen, dus dat is zeker zor-
gelijk’’, aldus onderzoeker Anne-
mieke Benschop.
Al benadrukt ze dat er ook een
groep jongeren is die tijdens de co-
ronacrisis juist mínder is gebrui-
ken. Dat geldt met name voor jon-
geren die tijdens festivals drugs ge-
bruikten. De studenten zien dat
zelf ook om zich heen. Sommige
zijn bijvoorbeeld weer bij hun ou-
ders gaan wonen en gebruiken
bijna niets meer.
brengt. Hij ziet veel jongeren met
psychische klachten en die gebrui-
ken geregeld drugs om zich wat be-
ter te voelen. Vonk: ,,Onder invloed
van lsd weet je niet meer wat je
doet, en als je dan al depressief bent,
ligt een zelfmoordpoging op de
loer. Serieuze zaken dus. Mensen
denken dat drugs best gewoon zijn.
Daar mag iedereen best eens over
nadenken. Hoe gewoon is dat ei-
genlijk?’’
Jellinek ziet nog geen grote groep
nieuwe patiënten in de klinieken.
,,Dat zou ook te vroeg zijn. Het
duurt altijd even voordat mensen
bij ons komen’’, zegt Floor van Bak-
kum, manager preventie. De versla-
vingskliniek voorziet vooral pro-
blemen als na de coronacrisis een
economische crisis ontstaat en
meer mensen hun baan verliezen.
Onderzoek
Het Trimbos Instituut gaat het
middelengebruik onder jongeren
tijdens de coronacrisis de komende
tijd onderzoeken. ,,Van voor corona
weten we al dat er onder studenten
wordt gebruikt, dus er zijn zorgen
maar harde gegevens ontbreken’’,
verklaart Jolien Dopmeijer, project-

kak je op een gegeven moment in.
Dus we nemen vaker 3mmc om het
langer vol te houden. Van die drug
word je alert en het is makkelijk on-
line te bestellen omdat die nog niet
op de opiumlijst staat’’, vertelt de
student die liever niet met zijn ach-
ternaam in de krant staat.
Studenten uit verschillende ste-
den, verenigd in Lieve Mark, heb-
ben een vragenlijst uitgezet onder
den zien als een indicatie. Ook in
het najaar gaven vier op de tien stu-
denten aan meer middelen te ge-
bruiken in een kleinere enquête.
Escape
Bovendien sluiten de resultaten aan
bij een monitor van de Hogeschool
van Amsterdam en verslavingskli-
niek Jellinek. Ook in die enquête
zegt een groep meer middelen te
Toch baart de groep die meer is
gaan gebruiken zorgen. De Amster-
damse studentenhuisarts Peter
Vonk zag de afgelopen maanden
meerdere studenten met hartpro-
blemen in zijn praktijk. ,,Die kwa-
men op de hartbewaking terecht
wegens pijn op de borst door co-
caïne.’’ De huisarts merkt dat stu-
denten last hebben van de uitzicht-
loosheid die de coronacrisis mee-
40%
leider studenten.
Voor Sam zijn de drugs ook een
manier om even alles te vergeten.
,,Ik zoek naar dingen die wél leuk
zijn.’’ Zijn gebruik is niet overma-
tig, zegt Sam, maar hij gebruikt wel
degelijk meer middelen. ,,De drem-
pel is lager, zo blijft het toch een
■ Vier
op de tien studenten zegt beetje spannend. Als ik weet dat we
meer alcohol en drugs te gebrui- een avondje xtc gaan doen, kan ik
ken daar echt naar uitkijken.’’
woensdag 3 maart 2021
GO
Marjan Berk
Amanda
T
oen ik las dat onze gelauwerde jonge
dichteres Marieke Lucas Rijneveld
de eervolle opdracht had teruggege-
ven om het gedicht The Hill We
Climb van Amanda Gorman te verta-
len, was ik heel boos. Miljoenen mensen zagen
de jonge Amerikaanse haar gedicht voordragen
tijdens de inauguratie van de nieuwe Ameri-
kaanse president, Joe Biden. Er was ophef ont-
staan over het feit dat Rijneveld de opdracht was
gegund, en niet een Nederlandse zwarte ‘spo-
kenword’-artiest, zeg maar een voordrachtskun-
stenaar, of een vertaler.
Marieke Lucas is zelf een dichteres van for-
maat, en haar laatste roman werd gelauwerd met
de prestigieuze Bookerprize. Ook haar twee ver-
schenen bundels gedichten vielen in de prijzen.
Wat sneu, mompelde ik toen ik las dat ze deze
vererende opdracht teruggaf. Mijn plezier over
het feit dat twee jonge vrouwen tot samenwer-
king zouden komen, zag ik in rook opgaan.
Ik ben een nieuwsslurper, ik cros dagelijks
met mijn pennetje hongerig door vier kranten,
snuffel langs de nieuwszenders, en ik heb mijn
ouwe oren wijd open, want zoals veel mensen
altijd roepen: ‘het nieuws ligt op straat!’
Veel nieuws blijkt bij nader inzien uit dooie
mussen of ouwe koeien te bestaan. Tot ik het
knetterende stuk van Wilma de Rek in de Volks-
krant van 1 maart las, waarin zij dieper ingaat op
de discussie rond de vertaling van The Hill We
Climb. Hoewel Marieke Lucas zelf bescheiden
vertelt dat haar Engels ‘net zo goed is als dat van
Louis van Gaal’, moet dat naar mijn smaak geen
donder uitmaken. Veel belangrijker vind ik het
gedachtegoed dat twee jonge schrijfsters ver-
bindt. Volgens mij is Marieke Lucas zeer goed in
staat om het gedachtegoed van Gorman, samen
met een vertaalster, over te zetten in het Neder-
lands.
Literatuur gaat sowieso altijd over het je
(kunnen) verplaatsen in een ander. Het is er de
kern van. Alle schrijvers mogen over alle onder-
werpen schrijven. En de producten van hun ver-
beeldingskracht mogen door alle vertalers wor-
den omgezet in een andere taal. Met Wilma de
Rek zeg ik: ‘Wie daaraan tornt, is gevaarlijk be-
zig’.
Misschien dat de dichteressen nog een nieuwe
kans krijgen om samen te werken. Dat zou goed
en spannend nieuws zijn.
Belangrijker
vind ik het
gedachte-
goed dat
twee jonge
schrijfsters
verbindt
Premier Sturgeon loog mogelijk tegen parlement
Schotse seksrel
kan opvolger
de kop kosten
De Schotse premier Nicola
Sturgeon vecht vandaag voor
haar politieke toekomst. Haar rol in
de afhandeling van een seksrel rond
haar voorganger Alex Salmond
brengt haar in het nauw.
Geert Langendorff
Edinburgh
Premier Nicola Sturgeon werd
lange tijd op handen gedragen van-
wege haar effectieve aanpak van de
coronapandemie. Die populariteit
wilde ze benutten om Schotland na
de verkiezingen in mei middels een
referendum af te scheiden van het
Verenigd Koninkrijk, een koers die
gesteund wordt door een meerder-
heid van de bevolking. Maar een
vete met haar voorganger en partij-
genoot Alex Salmond zet nu alles
op het spel.
Salmond raakte twee jaar geleden
in opspraak, toen twee vrouwelijke
ambtenaren hem beschuldigden
van aanranding. De Schotse rege-
ring had enkele maanden eerder
door de #Metoo-beweging de in-
terne regels over seksuele intimida-
tie op de werkvloer aangepast.
Hierdoor konden voormalige mi-
nisters en premiers onder de
nieuwe richtlijnen worden aange-
pakt.
De aanklachten tegen Salmond
kregen een uiterst serieus karakter.
Op 24 januari 2019 werd hij gearres-
teerd voor twee pogingen tot ver-
krachting, negen aanrandingen en
twee voorvallen van ongewenste
intimiteiten. Maar vorig jaar sprak
een rechtbank hem volledig vrij na-
dat het onderzoek was doodgelo-
pen. Salmond zwoer wraak. Niet te-
gen justitie maar tegen Sturgeon,
die hij verwijt dat ze hem met een
intern onderzoek doelbewust
wilde afserveren.
Salmond wijst op een uitspraak
van een rechter die de handelswijze
van de regering onder de loep nam.
Het onderzoek naar Salmond was
‘onrechtmatig en schijnbaar be-
vooroordeeld’. De oud-premier
kreeg ruim 500 duizend pond uit-
gekeerd. Tijdens het strafproces
woog de jury dit oordeel mee. Voor
‘Wee Eck’, zoals zijn bijnaam in
Schots dialect luidt, was dit niet ge-
noeg. ‘Kleine Alex’ wil niet rusten
totdat Sturgeon en haar bondgeno-
ten ontslag moeten nemen.
Na twaalf maanden stilte ver-
scheen Salmond vorige week vrij-
dag voor een commissie om zijn
verhaal te doen. Tijdens de zitting
van zes uur nam hij geen blad voor
de mond. Salmond werd in 2017
Sturgeon noemde haar
voorganger Salmond een
gevaarlijk complotdenker
䊱 Premier Nicola Sturgeon staat onder
zware druk. FOTO AFP
NIEUWS 15
䊲 De in
opspraak
geraakte
Alex Sal-
mond. FOTO AP
niet herkozen als parlementslid in
het Britse Lagerhuis. Om te voorko-
men dat hij zou terugkeren op het
politieke toneel zou Sturgeon, vol-
gens hem ongeschikt als leider, een
complot hebben gesmeed om hem
definitief uit te schakelen.
De aantrekkingskracht van Sal-
mond, onder wiens leiding de Scot-
tish National Party (SNP) uit-
groeide tot een machtig bolwerk,
zou Sturgeon angst inboezemen.
Ze wilde de spotlights niet delen
met haar corpulente mentor. Stur-
geon haalde snoeihard uit. In het
Schotse parlement in Edinburgh
noemde ze hem een ‘gevaarlijke
complotdenker’ die er niet voor te-
rugschrok om zelfs de vermeende
slachtoffers mee te sleuren in het
moddergevecht.
Salmond, een begenadigd spre-
ker, is bezig met zijn advocaat Stur-
geon het moeras in te trekken. Be-
wijslast uit de strafzaak mocht na
interventie van de Schotse hoofd-
aanklager alleen in sterk geredi-
geerde vorm door de commissie in-
gezien worden, om de identiteit
van de slachtoffers te beschermen.
Maar critici schetsten vanwege deze
gang van zaken het beeld van een
land dat wordt geleid als een ‘bana-
nenrepubliek’.
Dat Sturgeon mogelijk het parle-
ment heeft voorgelogen, zorgt voor
een groter probleem. Ze beweerde
tegenover het parlement voor het
eerst van de aanklachten tegen Sal-
mond te hebben gehoord op 2 april
2018, terwijl diens stafchef vier da-
gen eerder bij haar was langs ge-
weest voor een gesprek. Ze zou deze
ontmoeting zijn ‘vergeten’, omdat
details over de aard van de zaak niet
aan de orde zouden zijn gekomen.
Dit geheugenverlies kan worden
geïnterpreteerd als een schending
van de parlementaire code, goed
voor ontslag.
Vandaag verschijnt Sturgeon
voor de onderzoekscommissie in
een poging haar politieke toekomst
veilig te stellen. Zelfs als ze in func-
tie kan blijven, kan de schade groot
zijn. Vijanden binnen de Schotse
oppositie werken koortsachtig mee
om haar geloofwaardigheid onder-
uit te halen. De SNP wordt be-
smeurd. Haar droom om Schotland
naar onafhankelijkheid te leiden
kan zomaar uiteenspatten.
16 ECONOMIE woensdag 3 maart 2021

GO

Kort
VLEESVERVANGERS Kantelpunt
Arcelor-
Mittal

+3,0% Verkoop ‘nepvlees’

Staalfabrikant
profiteert­van
hoge­staal­- Over dertig jaar staan er alleen nog
OPROEP TOT CAO prijzen.
Einde concurrentie Schiphol knuffelkoeien in de wei tussen de wilde
Schiphol-topman Dick Benschop wil dat
alle mensen die op de luchthaven werken
JDE Peet’s bloemen. Voor vlees hebben we het dier
niet meer nodig. Vivera, marktleider in
+1,3%
een cao hebben, zodat er niet meer op prijs
kan worden geconcurreerd. Schiphol denkt
er ook over om sommige uitbestede groepen
medewerkers weer zelf in dienst te nemen.
vleesvervangers, denkt dat het echt kan.
,,Het gaat om gespecialiseerde bedrijven, Koffie-­en­thee-
maar we zijn misschien wat doorgescho- bedrijf­maakt­het
ten’’, zei Benschop tegen vakbond FNV die verlies­van­maan-
gistermiddag actievoerde op de luchthaven. dag­bijna­goed.
De FNV wil dat er een einde komt aan de
moordende concurrentie tussen bedrijven
die diensten als schoonmaak, beveiliging en
bagage-afhandeling aanbieden. Heineken

-1,4% Ton Voermans

Holten

e cijfers geven
De basis voor al het ‘nepvlees’ is het-
zelfde: sojabonen die in de fabriek zo
worden bewerkt, dat die op dierlijk
eiwit lijken. Haakmat: ,,De vezel-

D
Verontwaardigde
reacties­op­dure Vivera-ceo Willem structuur, hoe het vlees in je mond
vertrekregeling van Weede voorals- voelt, maken we bijvoorbeeld door
(5,5­miljoen)­van nog gelijk. De markt soja onder hoge druk te brengen.
oud-topman­Van voor vleesvervan- Kruiden en specerijen maken de
Boxmeer. gers groeide vorig smaak.’’ Een extra stevige bite? Ge-
jaar met 20 procent, bruik meer methylcellulose. Dat
volgens ABN Amro. ,,Vivera met bijna komt uit pulp uit de celwanden van
ASML 30 procent, gemeten over heel Europa. planten. Die stof wordt trouwens ook
NUMMER 4 OP DE LIJST In 2020 hadden we 85 miljoen euro gebruikt in de vleesindustrie; hij zit

Jack Ma niet meer de rijkste
Jack Ma, oprichter van webwinkel Alibaba,
is op de jaarlijkse Hurun Global Rich List
met de rijkste mensen van China gezakt
naar de vierde plaats. Bovenaan staat nu
Zhong Shanshan van water- en drankenpro-
ducent Nongfu Spring. Ma, die de voorbije
jaren de lijst aanvoerde, was het eerder niet
eens met Chinese overheidsreguleringen,
waarop de beursgang van zijn betalings-
dienstverlener Ant Group niet mocht door-
gaan. Ook verdween hij even van de radar
nadat hij zich kritisch uitliet over de Chinese
financiële waakhond. Het vermogen van de
familie Ma groeide wel, met 22 procent tot
360 miljard yuan, ruim 46 miljard euro.
MAALTIJDBOXEN POPULAIR
HelloFresh niet aan te slepen
De coronacrisis is goed voor de populariteit
-2,0%
omzet. Dit jaar gaat die ruim over de
100 miljoen euro heen. De voorspel-
lingen zijn steeds dat de groei wel zal
afvlakken en steeds moeten die naar
Chipmachine­- boven worden bijgesteld.’’
fabrikant­heeft Vivera is pionier bij de vleesvervan-
last­van­wereld- gers. Het bedrijf in Holten sleutelt al
wijd­tekort dertig jaar aan de perfecte bite, smaak
aan­chips. en voedingswaarde. Op de parkeer-
plaats bij de fabriek ruikt het naar
gebakken vlees. Binnen wordt slechts
een snelle blik op de productie ge-
gund. De fabriek draait overuren in
aanloop naar de landelijke Week
zonder Vlees, van 8 tot 15 maart. Dan
wordt er tweeënhalf keer zoveel ver-
kocht als gewoonlijk. En de angst dat
corona de productie verstoort is groot.
,,Dat velletje van de braadworst
hebben we gemaakt van algen, dat
kan natuurlijk niet met varkens-
darm.’’ Productontwikkelaar Robin
Haakmat prikt in de producten die
hij zojuist heeft gebakken. Een
kipschnitzel, hamburger, worst,
shoarma, gehakt, een steak, het hele
slagersassortiment is ook in de vege-
tarische variant te krijgen. Gemid-
deld duurt het een halfjaar voordat
een nieuwe variant op de markt
komt. De steak waar bloed (bieten-
sap) uitloopt als je het mes erin zet,
duurde langer. De productontwik-
kelaars broeden nu op ‘iets waarop
je kunt kluiven’. Een drumstick
IllustratIe Getty
ook in een ‘echte’ hamburger.
Flexitariër
Dertig jaar geleden kwamen de eer-
ste groenteburgers op de markt. Ze
lagen bij de slager in de vitrine, voor
die sporadische vegetariër aan tafel.
Tegenwoordig is ongeveer de helft
van de Nederlanders flexitariër; niet
elke dag meer vlees, maar een paar
keer per week een vleesvervanger.
Volgens de jongste Vegamonitor van
Natuur & Milieu ziet 55 procent van
de Nederlanders zich nog als echte
vleeseter, een jaar geleden was dat
nog 59 procent. Uit dat onderzoek
blijkt ook dat mensen onder de 40
elke dag vlees eten niet meer van
deze tijd vinden. En nog maar een op
de drie Nederlanders vindt een maal-
tijd zonder vlees niet compleet.
Er zijn tientallen producten op
de markt en supermarkten spelen
in op de groeiende vraag. In 2020
werd volgens marktonderzoeker
Een kilo vlees zorgt
voor 20 tot 30 kilo
CO2-uitstoot. Een
kilo sojabonen voor
één kilo CO2

van de maaltijdboxen van HelloFresh. De zonder plofkipleed met misschien

van huis uit Duitse onderneming leverde een bamboestokje als botje. —Willem van Weede, Vivera
afgelopen jaar meer dan 600 miljoen boxen
af, verdeeld over veertien landen. Hello-
Fresh zag de omzet verdubbelen tot bijna
3,8 miljard euro. Daarbij kampte de onder-
neming door de grote vraag op sommige
momenten met capaciteitsproblemen. Het
aantal klanten nam met 78 procent toe op
jaarbasis. Het bedrijfsresultaat was ruim
500 miljoen euro. Dat betekent bijna een
vertienvoudiging. HelloFresh meldde geen
cijfers van Nederland afzonderlijk.
woensdag 3 maart 2021
GO
schiet omhoog
NielsenIQ voor 193 miljoen euro aan
vleesvervangers gekocht, 30 procent
meer dan in 2019. Vorige week nog
werd het assortiment van Vivera in
de AH-supermarkt verruimd van zes
naar veertien soorten. Ook de grote
hamburgerketens hebben inmiddels
vegetarische varianten. Vivera levert
sinds kort kipnuggets aan de Britse
Domino’s Pizza en verwacht dat er
meer fastfoodketens volgen.
Volgens ceo Van Weede groeit het
aandeel vleesvervangers zo hard om-
dat mensen veel meer nadenken over
het milieu, klimaat en de eigen ge-
zondheid. ,,Een kilo vlees zorgt voor
20 tot 30 kilo CO2-uitstoot. Een kilo
sojabonen voor één kilo CO2.’’
Vlees is voor het milieu niet best,
maar volgens veel mensen wel lekker.
Die bite en de smaak van echt vlees
Vleesvervangers
en kweekvlees
Vivera is in volume de grootste
maar zeker niet de enige ‘nep-
vleesmaker’. Andere grote pro-
ducenten zijn De Vegetarische
Slager (die samenwerkt met Bur-
ger King) en Beyond Meat (ook
te koop bij McDonald’s). Dan is
er nog Mosa Meat, een spin-off
van de Universiteit Maastricht.
Mosa Meat wil commercieel
vlees gaan kweken.
Uit enkele cellen van levende
dieren maken ze echt vlees,
zonder dierenleed. Het bedrijf
heeft nog geen producten, maar
komt geregeld in het nieuws.
Een paar weken geleden werd
bekend dat topman Jitse Groen
van de beursgenoteerde maal-
tijdbezorger Just Eat Takeaway
investeert in het kweekvlees-
technologiebedrijf. Hoeveel geld
de oprichter van Thuisbezorgd.nl
precies in het bedrijf steekt, is
niet bekend. Ook veevoergigant
Nutreco steekt geld in Mosa.
Het bedrijf haalde bij de
laatste investeringsronde
70 miljoen euro op.
zijn echter steeds beter na
te bootsen. De vegetarische
eiwitproducten blijven ook
op vlees lijken: gehakt, steaks, schnit-
zels, worst. Want, zo redeneert de
industrie, dan blijft de kookbeleving
hetzelfde. Je kunt nog steeds de stan-
daard warme maaltijd aardappelen,
groente, vlees(vervanger) op tafel
zetten. En dat is belangrijk om
nieuwe klanten te krijgen.
䊱 Willem van
Mainstream
Van Weede: ,,Het nieuwe vlees noe-
Weede: ,,Het men wij het. Het bewustzijn van
bewustzijn van de consument over de intensieve
de consument veeteelt groeit. En onze producten
over de intensieve zijn veel lekkerder geworden, het
veeteelt groeit.’’ verschil met vlees is veel kleiner.
FOTO VINCENT JANNINK Mensen zijn verrast als ze het proe-
ven. We denken dat er echt een kan-
telpunt komt, dat onze producten
mainstream worden, vooral bij een
klimaatbewuste jongere generatie.
Het is lekker, verantwoord en je
hoort erbij als je dit eet.’’
De prijs van de vleesvervangers is
nog wel een belemmering. ,,Maar
onze industrie maakt een schaalver-
groting door met meer efficiency en
scherpere prijzen. Misschien helpt
een vleestax ook; het produceren van
vlees is te goedkoop als je ziet wat de
impact ervan is op onze planeet.’’
FrieslandCampina
krijgt forse dreun
van coronacrisis
Zuivelconcern FrieslandCam-
pina heeft flink te lijden onder
de pandemie. De omzet bleef
redelijk op peil, maar de winst
holde achteruit.
Peet Vogels
Amersfoort
Onder de streep hield de grootste
zuivelverwerker van Nederland
vorig jaar 79 miljoen euro over. Dat
is driekwart minder winst dan in
2019. De 11.500 leden-melkveehou-
ders merken dat direct in hun por-
temonnee. De melkprijs die Fries-
landCampina (RFC) uitbetaalde
daalde met 6 procent, en de zuivel-
boeren kunnen een contante nabe-
taling vergeten. Daarmee lopen ze
tussen de 10.000 en 20.000 euro mis.
RFC is een van de grootste zui-
velbedrijven ter wereld en actief op
verschillende continenten en di-
verse markten. De divisie consu-
mentenzuivel, goed voor de helft
van de totale omzet, zag de verko-
pen aan de horeca en cateraars in-
storten. Wel werd meer online
en via de supermarkten verkocht.
Wereldwijd daalde de vraag naar
Pensioenfonds
Levensmiddelen wil af
van dreigende korting
Het pensioenfonds Levensmidde-
len, waarbij de supermarktmede-
werkers zijn aangesloten, wil dat
de dreigende korting op de pen-
sioenen wordt teruggedraaid. De
PvdA-fractie in de Tweede Kamer
steunt het verzoek.
Peet Vogels
Den Haag
Volgens de regels moet het fonds,
waarbij 335.000 mensen zijn aange-
sloten, de pensioenen met 3 procent
korten. Dat betekent dat 22.000 ge-
pensioneerden direct een lagere uit-
kering krijgen. Bij de overige deelne-
mers worden de aanspraken gekort.
,,Het gaat om mensen die het af-
gelopen jaar alles op alles hebben
gezet om de levensmiddelenzaken
open te houden’’, zegt Daan Muu-
sers, namens FNV bestuurder bij
het pensioenfonds. ,,Dan is het ex-
tra zuur dat zij als dank een korting
op hun pensioen krijgen.’’
De korting lijkt onvermijdelijk,
omdat het fonds op 31 december
3 procent onder de vereiste dek-
kingsgraad van 90 procent zat.
,,Maar twee maanden verder zitten
we op ruim 92 procent’’, zegt Muu-
sers. Hij wil dat de overheid met de
ECONOMIE 17
zuivel en daarmee de prijs. 
De divisie met speciale voeding,
zoals babymelk en sportvoeding,
kreeg ook een tik. Dat kwam vooral
door het sluiten van de grens tus-
sen Hongkong en het vasteland van
China. Daardoor kon RFC minder
babyvoeding exporteren naar
China, een grote markt. Chinezen
vertrouwen de lokaal geprodu-
ceerde babymelk niet meer sinds
een schandaal enkele jaren geleden
waarbij vervuilde babymelk tot de
dood van baby’s leidde.
Topman Hein Schumacher kon-
digde aan dat de reorganisatie van
RFC versneld wordt uitgevoerd.
Daarvoor is een extra reorganisatie-
last van 106 miljoen euro genomen.
Vorig jaar kondigde het bedrijf al
aan dat er duizend arbeidsplaatsen
verloren gaan, vooral in Nederland,
België en Duitsland. Dat moet op
termijn tot 100 miljoen kostenbe-
sparingen leiden.
De slechte cijfers hebben tot
woede geleid bij de boeren die zijn
aangesloten bij Farmers Defence
Force. Ze verwijten de directie
wanbeleid. Vandaag betogen ze bij
het hoofdkantoor in Amersfoort.
hand over het hart strijkt. ,,Wij wil-
len het meetmoment veranderen
van eind december naar nu.’’
PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk
schaart zich achter de oproep. ,,Mi-
nister van Sociale Zaken en Werk-
gelegenheid Wouter Koolmees
heeft gezegd dat hij onnodige kor-
tingen wil voorkomen. Dit is een
onnodige korting.’’ Het steekt Van
Dijk dat juist supermarktmedewer-
kers worden getroffen. ,,Het zijn
mensen met vitale functies die
Inmiddels is de
dekkingsgraad
weer ruim boven
het vereiste niveau
moesten doorwerken, met alle
risico op besmetting. Het past niet
dat werknemers die het al zo waar
hebben nu een korting krijgen.’’
Koolmees heeft de regels al ver-
soepeld. Volgens de wet moeten
pensioenfondsen korten als de dek-
kingsgraad langdurig onder de 104
procent blijft. De minister heeft de
grens al tijdelijk verlaagd tot 90 pro-
cent, om te voorkomen dat een
groot deel van de pensioenen ge-
kort moet worden.
 40% g
KorDotnailnd Duck
Op de ollectie
Kunstc
O p ru i m i n g!
Ontdek de Donald Duck Kunstcollectie met hoge kortingen!
Geïnspireerd op de collectie uit het Rijksmuseum.
OP=OP
10 Ansichtkaarten / Postcards

© Disney

Kaartenset
4,95 2,97
Waterfles
12,95 7,77
kje
Notitieboe

Notitieboek
9,95 5,97
Verjaardagskalender
9,95 5,97 Mok
8,95 5,37
© 2021 Disney

Bekijk de volledige kunstcollectie op DonaldDuck.nl/opruiming

De actie is geldig t/m 7 maart 2021 in Nederland en zolang de voorraad strekt. Kijk voor alle info op DonaldDuck.nl/shop.

DV OMHUIEURNEN
ELKE MIDDAG 16-19 UUUR
woensdag 3 maart 2021
GO
Huizenaanbod in duurste stad van Europa met 66 procent toegenomen
Pandemie trekt Londen leeg
Nergens in het Verenigd Konink-
rijk zorgt de pandemie voor een
grotere kaalslag dan in Londen.
Ruim 700.000 inwoners hebben
de hoofdstad en de voorsteden
verlaten.
Geert Langendorff
Londen
In Greenwich Park, een van de
fraaiste stedelijke groenvoorzienin-
gen in Europa, valt de lockdown
nauwelijks op. De hooggelegen
sterrenwacht met uitzicht op de
wolkenkrabbers aan de overzijde
van de Theems, Queen’s House en
het historische zeilschip Cutty Sark
trekken dagelijks duizenden men-
sen. Hardlopers, zonaanbidders en
Londenaren die even wat rust zoe-
ken. Het park verbergt de ware staat
van de stad. De straten zijn leeg, de
pubs verzamelen stof en in kan-
toorpanden brandt nauwelijks
licht. Een wandeling maken door
het centrum voelt, zoals een Britse
journalist het omschreef, als een
tocht tijdens een zombie-apoca-
lyps.
De coronamaatregelen spelen
een belangrijke rol. Nu vliegtuigen
aan de ketting liggen, thuiswerken
de norm is, de rolluiken van win-
kels gesloten blijven, theaters geen
shows of toneelstukken program-
meren en kroegen op slot zitten,
verliest het centrum van Londen
vanzelfsprekend zijn aantrekkings-
kracht. Alarmerende cijfers doen
vermoeden dat de schade aan
de miljoenenstad een permanent
karakter krijgt.
Groot-Londen heeft volgens re-
cent onderzoek van het Economic
Statistics Centre of Excellence (ES-
CoE) ruim 700.000 inwoners verlo-
ren sinds de eerste lockdown in
maart vorig jaar, de grootste terug-
val sinds de Tweede Wereldoorlog.
Dat is 8 procent van de totale bevol-
king. Vooral buitenlanders, werk-
zaam in de horeca en het toerisme,
lijken in het coronajaar massaal hun
biezen te hebben gepakt.
Hun vertrek is mogelijk van tijde-
lijke aard, maar de brexit zorgt voor
extra problemen. Polen, Bulgaren,
Spanjaarden en Nederlanders die
ervoor hebben gekozen de pan-
demie in hun geboorteland uit te
zitten, kunnen niet zomaar terug-
keren. Zelfs degenen met een settled
status, een volwaardige verblijfsver-
gunning, zijn niet zeker. Wie langer
dan twaalf maanden wegblijft,
moet een werkvisum aanvragen.
De coronacrisis is niet de enige
factor. De onzekerheid over de toe-
komst na de brexit en de waarde-
daling van de pond bewogen bui-
tenlanders ertoe al vóór het virus
hun plannen bij te stellen. Uit een
poll uitgevoerd in 2019 in Preston,
in het noorden van Engeland, bleek
dat maar liefst 9 procent van de im-
migranten serieus overwoog weg te
gaan uit het Verenigd Koninkrijk.
Landelijke trend  Lagere huren
De Migration Observatory van de
universiteit van Oxford herkent in
de steekproef een nationale trend.
1 miljoen buitenlanders, onder wie
481.000 EU-burgers, hebben het
700.000
■ 8 procent van de totale bevol-
king heeft ‘greater London’ sinds
maart vorig jaar verlaten: het gaat
om 700.000 mensen.
VK in het afgelopen jaar vaarwel
gezegd. Deze exodus krijgt waar-
schijnlijk een vervolg als de reis-
restricties worden opgeheven. De
Financial Times citeert uit onder-
zoek dat stelt dat ‘vele anderen hun
voorbeeld zullen volgen’.
Geboren Britten in Londen dra-
gen ook bij aan het leegtrekken van
de stad. Peperdure flats worden
verruild voor woningen met tuinen
buiten de ring. De economische
gevolgen blijven relatief onbelicht.
De regering laat zich voornamelijk
leiden door cijfers van het Office for
National Statistics (ONS), het
Britse CBS. Dat schetst een positie-
ver, maar onzuiver beeld.
Volgens het ONS zouden de werk-
gelegenheid én de bevolking van
Londen juist zijn toegenomen. Het
bureau heeft bij gebrek aan immi-
granten en door het afsluiten
van de luchthavens hoofdzakelijk
䊱 De straten liggen er verla-
ten bij in hartje Londen.
FOTO’S SOPA IMAGES/LIGHTROCKET
EconomiE 19
Engelsen gesproken. De uitge-
voerde steekproeven zijn hierdoor
niet representatief. Dat het aantal
aanvragen voor uitkeringen steeg
van 172.000 naar 481.000 laat dit
duidelijk zien.
Het in kaart brengen van migra-
tiestromen is een chronisch pro-
bleem in het VK, dat tijdens de
pandemie alleen maar verergert.
Anders dan in Nederland hoeven
nieuwkomers zich niet bij de ge-
meente in te schrijven. Dokters-
praktijken vragen bij een aanmel-
ding niet om een kopie van een
identiteitsbewijs. De analisten van
het ESCoE hebben met eigen me-
thodes gepoogd deze witte vlekken
op te vullen met betrouwbare data.
De huurmarkt in Londen geeft aan
dat het ESCoE het bij het rechte
eind heeft. Huisbazen voelen zich
gedwongen hun prijzen drastisch
te laten zakken. De duurste stad van
Europa, waar een driekamerflat
in een gewilde buurt gemiddeld
6000 euro per maand kost, past zich
aan de situatie aan. In wijken zoals
Notting Hill (tot 42 procent), May-
fair (tot 46 procent) en Bermond-
sey (tot 32 procent) wordt huren
een stuk betaalbaarder.
De beschikbaarheid van woon-
ruimte is toegenomen met 66 pro-
cent. Vrijgekomen appartementen
staan gemiddeld 98 dagen leeg.
De nood is zo hoog, dat eigenaren
bereid zijn tot een deal om hun
verliezen te beperken. In Canary
Wharf, de uitvalsbasis van Europe-
anen werkzaam in het financiële
centrum, is volgens een vaktijd-
schrift sprake van een ‘bloedbad’.
Kortingen van 15 tot 30 procent zijn
daar nu normaal.
Als het vaccinatieprogramma
werkt en het normale leven wordt
hervat, wint Londen mogelijk zijn
exclusieve status terug, maar zeker
is dat allerminst. 416.000 inwoners
gaven aan in het komende jaar ze-
ker te willen vertrekken. De brexit
en Covid-19 halen dan de goudlaag
van Londen af. Voor Greenwich
Park zal er weinig veranderen. Zelfs
tijdens een zombie-apocalyps zijn
de mensen er niet weg te slaan.
20
GELD
&GOED
GOEIE KOOP
BOXSPRINGS
Een bed net als in
een luxe hotelkamer
Het meest verkochte bed-
densysteem is de boxspring:
een combinatie van een
matras met binnenvering op
een onderstel, en eventueel
een topmatras. De instap-
hoogte is hoger en alle
onderdelen zijn gestoffeerd,
dat geeft het gevoel van een
luxe hotelkamer. Dat de
bodem extra ondersteunend
zou zijn en dat het matras
langer mee zou gaan is niet
te bewijzen, zegt de Consu-
Auping Original
7 q goede onder­
Ikea Espevär
6,4
Pullman Silverline
6,4
Zeker in deze tijd zijn de verleidingen om
Koopverslaafd?
Winkelen en uitgaan kan al een tijd niet,
maar gelukkig hebben we webshops. Nou
ja, gelukkig. Voor sommige mensen is
een druk op de koopknop zo verleidelijk,
dat een koopverslaving op de loer ligt.
ESTHER ELLIGENS
O
p haar 14de begon Eline
Verbeek (32) de eerste
symptomen van een
mentenbond, die bij een koopverslaving te ont-
recente test bovendien een wikkelen. ,,Thuis werd
aantal neppers aantrof. Het mij geleerd hard te werken en veel te
onderstel bleek geen meta- sparen, maar in m’n puberteit ging ik
len veren te hebben, maar daar vol tegenin. Geld uitgeven aan
een houten lattenbodem of kleding, eten en festivals werd mijn
mdf plaat. manier om met stress en spanning
De Consumentenbond om te gaan’’, vertelt ze.
concludeerde dat je zo’n Op haar 19de vroeg ze voor het
‘aangekleed bed’ meer voor eerst een doorlopend krediet aan, op
de mooi dan voor het com- 27-jarige leeftijd had ze 20.000 euro
fort aanschaft en dat er één aan schuld. ,,Toen mijn gas en licht
boxspring uitspringt – die bijna werden afgesloten, wist ik dat
van het Nederlandse Auping. ik in actie moest komen.’’
Met de steun van familie heeft
Verbeek haar schulden kunnen
richtprijs €4100 afbetalen. Als coach helpt ze nu
anderen met gedragsverandering,
q ‘Beste uit de test’. al is ze zelf ook nog niet van haar
steuning voor
verslaving af. Ze staat op een wacht-
lijst voor therapie.
buikslapers. De coronacrisis maakt het er niet
q algemene gemakkelijker op. Als je thuiswerkt,
ondersteuning heb je geen ritme of controle en
krijgt een 6,3. zou je de hele dag online kunnen
q Cijfer voor shoppen, zegt Verbeek. ,,Het wordt je
levensduur: 9. zó makkelijk gemaakt om meer geld
uit te geven dan je hebt. Bijvoorbeeld
r matras niet met apps als Klarna en AfterPay,
omkeerbaar. waarmee je achteraf kunt betalen,
r duurste bed van of met een doorlopend krediet
het geteste stel. zoals bij Wehkamp. Dat vind ik echt
kwalijk.’’
Online winkelen blijkt voor ieder-
een een populaire activiteit tijdens
richtprijs €790 deze pandemie. De internetomzet
van de detailhandel was eind 2020
q Krijgt een 6,4 als maar liefst 55,6 procent hoger dan
rapportcijfer.
q Levensduur krijgt
een jaar eerder. Nu winkels dicht zijn
en er sowieso weinig te doen valt, is
een 8,6 van de het niet gek dat er meer online
Consumenten­ gekocht wordt dan normaal. Hoe
bond. voorkom je dat het uit de hand loopt?
r slechte onder­ Dopamine
steuning voor Voor de meeste mensen is meer
rugslapers. online kopen dan anders geen reden
r matras is niet tot zorg, zegt psycholoog Bjarne
omkeerbaar. Timonen, maar voor mensen die ge-
voelig zijn voor een koopverslaving
kan de coronacrisis problematisch
zijn. ,,We lijden nu massaal aan een
richtprijs €3800 dopaminetekort. We krijgen weinig
sociale beloning en kunnen niet uit
q rapportcijfer 6,4.
q algemene
ondersteuning
krijgt een 5,7. ‘De schaamte was zo
q Levensduur: een 8.
groot, ik deed alles om
r slechte mijn koopgedrag en
ondersteuning
voor rugslapers.
schulden te verbergen’
r matras is niet – ELINE VERBEEK
omkeerbaar.
woensdag 3 maart 2021 GO
eten of naar de bioscoop. Ons dopa-
minesysteem schreeuwt om verzadi-
ging.’’ Kopen zorgt voor de aanmaak
van dopamine en is een van de
weinige ‘activiteiten’ die je nog kunt
doen, zegt Timonen.
Daarbij is de winkelwagenknop in
coronatijd extra snel aangeklikt, want
je wordt als koopverslaafde continu
getriggerd als je de hele dag online
moet zijn voor je werk. ,,Je kunt het
internet voor een koopverslaafde
vergelijken met een kroeg voor een
alcoholist’’, zegt Timonen. De stap
om even een extra tabblad te openen
om naar Zalando of bol.com te gaan
is snel gemaakt.
Rode vlag
Wanneer wordt te veel kopen onge-
zond? Het belangrijkste criterium
van een koopverslaving is dat je
erdoor in de problemen komt, zegt
psychotherapeut Carien Karsten. Zij
ziet koopverslaafden met financiële
problemen, maar ook met relatiepro-
blemen. De drang om te kopen is dan
onweerstaanbaar, hoe erg je relatie of
je kinderen er ook onder lijden, legt
Karsten uit. ,,Zo heb ik een echtpaar
in behandeling dat op het punt staat
te gaan scheiden omdat de vrouw
koopverslaafd is.’’
Voordat te veel kopen echt een ver-
slaving wordt, zijn er minder heftige
maar belangrijke signalen te herken- e ILLUSTRATIE EDO DRAAIJER
nen. Zoals er dwangmatig veel mee
bezig zijn. Timonen: ,,Als je tijdens
een Zoomvergadering maar aan dat
ene jurkje of die ene gadget blijft
denken, kan het betekenen dat het
de verkeerde kant opgaat.’’ Of als je
uren het internet afstruint naar dat
ene item dat je helemaal niet nodig
hebt.
Zodra je je koopgedrag voor
anderen gaat verbergen, is er vaak
meer aan de hand. Karsten: ,,Cliënten
vertellen mij dat ze hun pakjes er-
gens anders laten bezorgen, zodat
hun partner of huisgenoot er niks
van merkt.’’ Verbeek herkent dat. ,,De
schaamte was zo groot, ik deed alles
om mijn koopgedrag en schulden te
verbergen. Zoals de premie van de
zorgverzekering terugstorten om
nog een rondje in de kroeg te kunnen
geven. Zo draaide ik mezelf alleen
maar meer de schulden in.’’
Te veel kopen wordt pas echt een
verslaving als je probeert dat te
veranderen, maar het niet meer lukt
en je professionele hulp nodig hebt,
zegt Timonen. Voor het zover het is,
of als je gewoon wilt minderen met
kopen, zijn er nog genoeg tips om
zelf mee aan de slag te gaan.
GO woensdag 3 maart 2021
online te shoppen groot
Dit doe je eraan
1. Ga op koopdieet
Stop in ieder geval dertig dagen met
onnodige dingen kopen, raadt timo-
nen aan. een strikt dieet, waarin je al-
leen voeding en levensmiddelen mag
kopen, moet in theorie voor iedereen
haalbaar zijn. ,,Ik ben nog nooit een
koopverslaafde tegengekomen met
niet genoeg kleren of gadgets.’’
2. Ontwikkel een koopfilosofie
Een koopverslaving is hardnekkig,
omdat je altijd met je verslaving wordt
geconfronteerd. ,,Je zult op enig
moment weer een nieuwe jas nodig
hebben’’, geeft timonen als simpel
voorbeeld. Leer jezelf daarom een
nieuwe koopfilosofie aan. ,,Vraag je bij
elke aankoop drie dingen af: heb ik
het nodig, kan ik het betalen en gaat
het product lang mee?’’
soms is de koopdrang voor Verbeek
zo groot, dat het voelt alsof ze niet
verder kan met haar leven als ze het
product niet koopt. ,,nu probeer ik
mezelf altijd de vraag te stellen: had ik
het gisteren ook al zo dringend nodig
als vandaag? als ik de drang gisteren
nog niet had, zal ik het ook vandaag
wel overleven.’’
3. Neem financiële maatregelen
Bij veel banken kun je meerdere digi-
tale spaarpotjes aanmaken. Zo kun je
elke maand apart geld storten voor
bijvoorbeeld kleding: een bedrag dat
je van jezelf mag opmaken, maar dat
je uiteraard ook kunt laten staan.
,,of open een aparte rekening voor
het geld dat je erdoorheen mag
jagen’’, tipt Verbeek. ook kun je een
limiet op je creditcard instellen of je
betaalpasjes helemaal uit handen
geven, bijvoorbeeld aan een familielid.
of aan een budgetcoach; die kun je
gratis via de gemeente inschakelen.
4. Zoek afleiding en reset je brein
Er is een nieuwe therapeutische
techniek om van je (koop)verslaving af
te komen. die kun je gemakkelijk zelf
toepassen, zegt Karsten. doe dat als
volgt:
c richt je aandacht op de drang om te
shoppen en geef die drang een
cijfer op een schaal van 1 tot 10.
c Beeld je levendig in dat je een item
in je online mandje doet en op de
betaalbutton klikt.
c Houd deze drang in gedachten vast
en zoek tegelijkertijd afleiding, zoals
een spelletje spelen op je mobiel.
c Vraag je daarna af: hoe sterk is nu
de drang om te shoppen op een
schaal van 0-10?
c Herhaal die stappen tot de drang tot
0 is gedaald. Karsten: ,,oefen dit
meerdere keren per week om de
drang blijvend te verminderen.’’
5. Verander je online shopgedrag
Een simpele maar essentiële tip voor
overmatig online shoppen: sluit alle
tabbladen waarop je websites van
winkels hebt openstaan. Verbeek: ,,als
ik ook maar iets open laat staan, zal ik
vroeg of laat wat bestellen.’’ Probeer
ook niet online te gaan als je moe bent
of troost nodig hebt, adviseert Karsten.
dan ga je sneller overstag.
6. Geef dingen weg
Maak een ander blij met de overvloed
aan spullen die je hebt. ,,spullen
weggeven werkt therapeutisch. Je
wordt dankbaarder voor de dingen die
je hebt’’, zegt timonen. door anderen
blij te maken, maak je bovendien
dopamine aan. ,,met een langduriger
effect dan de korte dopaminekick van
een nieuwe online bestelling.’’
21
Waarvan akte
waargebeurde voorvallen uit de notarispraktijk,
opgetekend door journalist Johan nebbeling.
Broers en zussen?
Deze familie zit
complex in elkaar
W
aar ben ik aan begonnen? Ik vraag
het me voor de zoveelste keer af als
ik deze nalatenschap probeer te
ontrafelen. Een man en vrouw met
drie dochters en drie zonen. Eerst
overlijdt moeder, vijf jaar later vader. De erfenis
bestaat uit het huis van vader en moeder. Hoe
moeilijk kan dat zijn?
Tot een verdeling van de nalatenschap is het
nooit gekomen. In het huis is de oudste zoon, die
altijd de zaken van zijn ouders heeft geregeld, na
hun overlijden blijven wonen. Iedereen vindt dat
wel best. Over het verdelen van de nalatenschap
wordt niet meer gesproken.
Maar dan heeft een van de zussen geld nodig.
Omdat ze nooit iets uit de erfenis heeft ontvangen,
denkt ze – ik heb geen idee op grond waarvan – dat
ze is onterfd en ze eist haar legitieme portie op. De
andere kinderen beginnen te morren: moeten wij
jou betalen?
Er ontstaat onenigheid in deze
luidruchtige, maar ook hechte
familie. Vooral als de onterfde
dochter op advies van een
advocaat naar de rechter stapt.
Haar advocaat komt niet op het
idee om eerst bij een notaris na
te vragen of er überhaupt een
testament is. Ook is er geen
Verklaring van Erfrecht.
Na twee jaar vruchteloos
procederen wordt een
vereffenaar aangesteld. Dat
ben ik. Een vereffenaar
brengt de schulden, bezit-
tingen en erfgenamen in
Eén dochter kaart, verkoopt alles van
denkt dat ze waarde en verdeelt de
opbrengst onder de erfge-
onterfd is namen. In het Centraal
en eist via Testamentenregister vind
ik geen testamenten van
de rechter de ouders, dus geldt
haar deel op gewoon het wettelijk
erfrecht.
Fluitje van een cent, lijkt
het. Maar uit de gegevens van de burgerlijke stand
blijkt dat geen van de broers en zussen kind is van
beide overleden ouders. Dat had niemand mij
verteld! Twee van hen zijn kind van de vader, maar
van andere moeders. De overige vier zijn kinderen
van de moeder, maar van drie andere vaders. De
ouders zijn nooit getrouwd geweest en hebben
een deel van hun leven in het buitenland
gewoond.
Na veel tijdrovend spit- en uitzoekwerk krijg ik
de zaak rond. Iedereen krijgt zijn deel, de een wat
meer, de ander wat minder. Ook de zus die dacht
dat ze onterfd was. Iedereen tevreden? Nee, want
de oudste broer is zijn woning kwijt, omdat het
ouderlijk huis verkocht moet worden om iedereen
zijn erfdeel te kunnen uitbetalen.
Wisten jullie niet dat jullie verschillende vaders
en moeders hadden, vraag ik als we voor de
laatste keer bij elkaar zitten. Dat wel, maar het
interesseerde ze niet of ze dachten dat het niets
uitmaakte. ,,We zijn opgegroeid als broers en
zusters, notaris’’, zegt een van hen. ,,We zijn
toch familie’’, benadrukt een ander.
c Vanwege beroepsgeheim zijn geen namen
vermeld. Reageren? akte@dpgmedia.nl
22 SPORT woensdag 3 maart 2021

GO

Kort NBA
HEERENVEEN-AJAX TOTO KNVB-BEKER

13
Joakim Noah Schöne en
(36) stopt. De

FORMULE 1
De Vries Mercedes-reserve
Nyck de Vries (26, foto) ziet zijn promotie bij
Mercedes als ‘erkenning en waardering’ voor
zijn werk. De Fries wordt reservecoureur bij
het team dat al jarenlang domineert in de
Formule 1. ,,Een mooi gebaar van Mercedes,
ik ben heel dankbaar met deze kleine pro-
motie binnen de Mercedes-familie”, zegt De
Vries vanuit zijn woonplaats Monaco. "Maar
mijn focus ligt op de Formule E. Dit doe ik er
bij.” De Vries rijdt in de elektrische race-
klasse voor Mercedes, samen met de Belg
Stoffel Vandoorne, die ook reservecoureur is
bij de renstal uit de Formule 1.
HANDBAL
Michielsen trainer Quintus
Eredivisionist Tachos kan op zoek naar een
nieuwe hoofdtrainer. Bredanaar Fred Mi-
chielsen verlaat komende zomer de hand-
balmannen uit Waalwijk voor de handbal-
sters van Quintus in Kwintsheul. Hij komt
daar zijn dochter Celine tegen. Voordat Mi-
chielsen bij Tachos aan de slag, had hij onder
meer DFS Arnhem en de vrouwenploeg van
PSV onder zijn hoede. Bij Quintus volgt hij
René Zwinkels op.
VOETBAL
FC Twente haalt Unnerstall
FC Twente heeft Lars Unnerstall (30, foto)
voor vier jaar vastgelegd. Hij is de opvolger
van de huidige doelman Joël Drommel, die
vertrekt deze zomer en staat in de belang-
De Jong:
zoon van oud-
tennisser Yan-
nick Noah
speelde der-
tien jaar in de
NBA. Hij debu-
teerde bij Chi-
cago Bulls en
speelt nu bij LA
Clippers. Noah
werd in 2014
‘Ajax zeker
te pakken’
verkozen tot
beste verdedi-
ger in de NBA.
De nostalgie druipt ervan af. Lasse
Schöne en Siem de Jong vierden grote
successen met Ajax, maar vandaag telt
Training dat allemaal niet meer. ,,Ajax is zeker te
pakken, daar moeten we in geloven.’’
3
Frank Mollema de rug hebben. ,,Ik was heus net zo
Sarah Sjöström Heerenveen blij als de rest’’, lacht Schöne. ,,Ik
(27, foto) heeft ben alleen niet zo van het uitge-
drie weken na Het contrast kan niet beter worden breide juichen. En we zijn er nog
haar elleboog- uitgebeeld dan op de foto die Hee- niet. Laten we met dat uitgebreide 䊱 De spelers van Heerenveen
breuk door een renveen enkele ogenblikken na de juichen wachten tot we de beker vierden feest na de bekerzege
val op het ijs spectaculaire bekerzege op Feye- hebben gepakt.’’ De Jong knikt: ,,Ik op Feyenoord. FOTO HEERENVEEN
de training her- noord (4-3) met de wereld deelde. maakte toen al het geintje: jongens,
vat. De zwem- Spelers met gebalde vuisten lachen we hebben nog niet gewonnen.’’
ster uit Zwe- hun tanden bloot, omhelzen elkaar ties, maar het is niet zo dat ze weg-
den mikt op de stevig, de een nog luider schreeu- Mentaliteit kwijnen in het verleden nu het be-
Spelen op wend dan de ander. Het is die mentaliteit die beide er- ste uit hun carrière achter de rug is.
meerdere me- En helemaal rechts Lasse Schöne, varen middenvelders moeten zien ,,Het was een prachtige tijd’’, blikt
dailles. de enige die wat ruimte laat met over te brengen op hun jongere me- Schöne terug. ,,Maar ik ben niet de
zijn buurman. Alsof de Deen er niet despelers. Een eenmalig succesje is persoon die elke dag de beelden op-
helemaal bij hoort en plichtmatig leuk, maar is niets waard als ze van- zoekt. Op dit moment ligt de focus
Voetbal poseert voor de Friese huisfoto- avond in eigen stadion onderuit- op de wedstrijd van vandaag en le-
graaf. In het midden wordt Siem de gaan. De wedstrijd ademt natuur- ven we niet meer in het verleden.’’
Jong bedolven onder een over- lijk nostalgie. De Jong die met twee De Jong kan dat beamen. Voor
82
Liverpool
enthousiaste Henk Veerman. Je ziet
hem denken: dat mag wel een
tandje minder.
Vanuit Heerenveen-perspectief
is de blijdschap vanwege het berei-
doelpunten in het kampioensduel
met FC Twente in 2011 alle Ajacie-
den in extase bracht en vrijetrap-
penspecialist Schöne met zijn tref-
fer bij Real Madrid in de Champi-
hem is het bekerduel vooral een
weerzien met bekenden. ,,Dat is

stelling van PSV en Ajax. Unnerstall staat nu rouwt om het ken van de halve finale om de beker ons League als meest memorabele We dragen Ajax
onder contract bij PSV waar hij na de komst verlies van Ian te begrijpen, zo vaak gebeurt dat nu wapenfeit.
van Yvon Mvogo tweede keus is. St. John. De eenmaal niet. Voor Schöne (34) en Op de dagen in aanloop naar het allebei een warm
Schotse le- De Jong (32) is het niet zo spannend bekertreffen worden ze er regelma- hart toe, alleen
TENNIS gende van ‘The vanwege de prijzen die zij al gepakt tig aan herinnerd. Als vanzelfspre-
Reds’ werd 82 hebben in hun tijd bij Ajax en de kend praten ze er samen wel eens vandaag even niet
Bertens wint wel in dubbel jaar. Hij kwam vele topwedstrijden die zij achter over en zijn ze trots op hun presta- – Siem de Jong (32)
Kiki Bertens heeft haar eerste zege in het tussen 1961 en
dubbelspel van 2021 binnen. Met Lesley Pat- 1971 liefst 425
tinama-Kerkhove heeft ze de tweede ronde keer uit voor

Tannane neemt Vitesse bij de

bereikt van het toernooi van Qatar. Bertens Liverpool.
had een dag eerder haar rentree gemaakt in
het enkelspel na lange afwezigheid en een
operatie aan haar achillespees. Ze verloor
kansloos van een sterk spelende Jelena Osta- 2 Vitesse
penko uit Letland.
0 VVV
Vitesse heeft voor de vijfde keer
in de clubgeschiedenis de finale
van de TOTO KNVB-beker ge-
Quote van de dag haald. In GelreDome werd Ous-
sama Tannane de grote held bij
de Arnhemmers, die VVV door
‘Als ik puur kijk naar een assist en een prachtig doel-
hoe ik schaats en punt van de middenvelder met
2-0 versloegen.
hoe snel ik mijn
Marijn Abbenhuijs
rondjes rijd, dan zit Arnhem
het wel goed’ Schreeuwend en wild gebarend
—Suzanne Schulting over WK probeerde Oussama Tannane de
shorttrack komend weekend aandacht van zijn teamgenoten te
trekken. Vrijwel de gehele speeltijd
van Vitesse-VVV eiste hij de bal op.
Waar op het veld het spel werd ge-
speeld, maakte niets uit. Lag er
ruimte aan de linkerkant, dan was
Tannane daar, moest hij zich laten
inzakken om de opbouw te verzor-
gen, dan deed hij dat.
Het was de geldingsdrang van
een man die het inmiddels gewend
is om de hoofdrol te spelen bij zijn
club. Hij deed het dit seizoen al zó
vaak dat een winterse toptransfer
lonkte. Maar een vertrek uit Arn-
hem ketste af voor de spelmaker
van Vitesse. De makers van suppor-
terspodcast Studio Langs de Rijn
bespraken het vorige week uitvoe-
rig.
Gissend naar de reden waarom
de transfer niet was doorgegaan,
ging het over het prijskaartje dat de
middenvelder omgehangen moet
worden. De supporters vermoed-
den dat een speler op zijn positie,
met de vrije rol die Tannane heeft
verworven in Arnhem, een hoger
rendement moet halen, wil een
club een dusdanig hoog bedrag bie-
den dat het voor Vitesse interessant
genoeg is om hem halverwege het
seizoen te laten gaan.
En in zekere zin was die uitleg
best goed te volgen. Want de cijfers
die Tannane dit seizoen liet noteren
zijn prima, maar niet heel indruk-
wekkend. De Marokkaanse mid-
denvelder scoorde in de eredivisie
vijf keer en gaf vijf assists. Ter ver-
gelijking: middenvelders als Rai
woensdag 3 maart 2021
GO
leuk en maakt de wedstrijd speci-
aal. Ik heb er een mooie tijd gehad
en niet alleen als speler, maar ook
als mens. Ik ben daar opgegroeid en
heb er veel geleerd. Nog steeds
spreek ik met mensen van de club
over zaken naast het voetbal. Met
hen heb ik een goede relatie opge-
bouwd.’’
Heerenveen-trainer Johnny Jan-
sen wilde gisteren nog niet zeggen
of de twee ook in de basis staan.
Schöne is pas enkele weken in
Friesland en mist nog wedstrijd-
ritme. De Jong heeft meer minuten
in de benen.
Ze constateren dat hun eigen spel
en dat van Heerenveen wisselvallig
is. Tegenover twee zeges op Feye-
noord staat een forse nederlaag bij
PEC (4-1). Voor een stunt moet
Ajax een slechte dag hebben en
Heerenveen een goede, beseffen ze.
Schöne: ,,Ajax is te pakken, daar
moeten we in geloven.’’ De Jong:
,,We dragen Ajax allebei een warm
hart toe, alleen vandaag even niet.’’
hand en is de gevierde man
Vloet (tien goals en vier assists voor
Heracles), Sander van der Streek
(zeven goals en vier assists voor FC
Utrecht) en Joey Veerman (vijf
goals en zeven assists voor SC Hee-
renveen) waren allemaal bij meer
doelpunten betrokken dan Tan-
nane.
Maar in de halve finale van de be-
kerstrijd liet Tannane zien waarom
hij goud waard is voor Vitesse.
Lange tijd ging veel van wat hij pro-
beerde fout. Voortdurend zoekend
naar de moeilijke oplossing, leverde
hij de bal vaak in. Zag hij zijn voor-
zetten en steekpasses eenvoudig
onderschept worden.
Maar Tannane bleef de bal opei-
sen, bleef zoeken naar zijn kans om
de bekerheld van Vitesse te worden.
TEN HAG
‘Ihattaren geweldig goede speler‘
AMSTERDAM Erik ten Hag is
gecharmeerd van Mohamed
Ihattaren. ,,Hij is een geweldig
goede voetballer’’, zei de Ajax-
trainer over de middenvelder die
afgelopen weekeinde bij PSV
buiten de selectie werd gehou-
den omdat hij zich niet professi-
oneel zou hebben gedragen. ,,Hij
is een meer dan goede voetbal-
ler’’, antwoordde Ten Hag toen
hij tijdens de persconferentie
voor het bekerduel met Heeren-
veen vragen kreeg over Ihatta-
ren. ,,Hij is een fantastisch talent.
Ik hoop dat hij weer bij zinnen
komt en het weer laat zien in
Nederland.’’
Ten Hag wilde niet uitgebreid op
de situatie van Ihattaren ingaan.
De trainer wilde ook niet vertel-
En diep in de tweede helft wierp
dat zijn vruchten af. Een kwartier
voor tijd gaf hij vanaf de linkerkant
van het veld een perfecte voorzet op
Armando Broja. De spits uit Alba-
nië kon eenvoudig raak koppen en
brak de ban voor de thuisploeg: 1-0.
De manier waarop Tannane ver-
volgens zijn handtekening onder de
wedstrijd zette, was van grote
klasse. Zes minuten voor tijd deed
hij álles wat hij in de voorgaande 84
minuten al had geprobeerd. Hij liet
zich inzakken om de bal op te eisen,
de opbouw te verzorgen. Vervol-
gens sprintte hij de ruimte in die
aan de rechterflank was komen te
liggen. Hij dribbelde naar binnen
en schoot prachtig raak in de verre
kruising: 2-0.
len of hij zich kan voorstellen dat
Ajax zo’n statement als PSV
over Ihattaren naar buiten zou
brengen. ,,Of ik hem ook zo in de
steek zou laten? Ach, ik weet
niet wat er precies is gebeurd. Ik
wil ook geen oordeel vellen. Dat
is iets voor PSV.’’
Ten Hag wilde niet zeggen of
Ihattaren bij Ajax past. ,,Goede
voetballers zijn hier altijd wel-
kom, maar hij is van PSV’’, zei hij
over de 19-jarige middenvelder
die nog tot volgend jaar zomer in
Eindhoven onder contract staat.
Ajax heeft defensieve proble-
men vanavond in Heerenveen.
Noussair Mazraoui heeft een
oogblessure, Nicolás Tagliafico
en Devyne Rensch zijn ge-
schorst.
En daarmee verzekerde hij zijn club
van de vijfde bekerfinale in de club-
geschiedenis. De laatste was vier
jaar geleden. Toen won Vitesse in
de Kuip van AZ en pakte het de eer-
ste prijs in de historie.
TOTO KNVB-BEKER
HALVE FINALES
Programma
Gisteren
Vitesse - VVV
Vandaag 21.00 uur
Heerenveen - Ajax
Finale: 18 april, de Kuip, Rotterdam
Malone: ‘Plek op
de bank zou ik
ook begrijpen’
Gehaald als geroutineerde bre-
ker voor het middenveld, maar
verdrongen door huurling
Lewis Fiorini. Nederig schikt
Dion Malone zich in zijn rol als
centrale verdediger.
Yadran Blanco
Breda
Het is vrij simpel, stelt
een openhartige Dion
Malone (32). Of hij het
wil of niet, het online
geklaag over zijn tegen-
vallende spel ontgaat de
NAC-aanvoerder niet.
,,Het meeste hoor ik via
een teamgenoot of familie-
lid. Het is niet leuk, maar
we leven in een harde
profwereld. Dit hoort er-
bij. Als ik mij daardoor
gek laat maken, verdien
ik de band om mijn arm
niet.”
Volledig in balans met
zichzelf, erkent Malone dat hij
een mindere periode achter de
rug heeft. ,,Sommige wedstrijden
waren oké. Toch moet ik meer
brengen. Het is niet zo dat ik er
met de pet naar gooi. Ik doe iedere
dag mijn best om het kloppend te
krijgen.”
Eerste treffer
De rake kopbal maandagavond te-
gen TOP Oss is zijn eerste treffer
als speler van NAC. ,,Heel eerlijk,
altijd leuk als je een doelpunt
maakt. Want het is niet dat ik ie-
der seizoen vijf keer scoor”, zegt
Malone stralend. In 311 wedstrij-
den betaald voetbal uitgesmeerd
over twaalf jaargangen staat hij op
tien goals.
Dat zelfkennis het begin van de
wijsheid is, brengt Malone in de
praktijk. ,,Ik ben gekomen als
middenvelder, maar ik denk dat
we het erover eens zijn dat ik niet
honderd procent mijn stempel
kon drukken”, zegt hij uiterlijk
onbewogen. ,,De trainer heeft met
mij in de verdediging nu gekozen
voor meer zekerheid en coaching
van achteruit, zodat ik dingen be-
ter kan zien en het team kan neer-
zetten. Het bevalt prima. Op dit
moment moet ik mij op die posi-
tie richten.”
Waar zijn terugval aan te wijten
is, weet hij niet. ,,Wel merkte ik
2-0
䊱 Dion Malone maakte voor NAC maandagavond de openings-
treffer tegen TOP Oss. FOTO MARCEL VAN DORST/PRO SHOTS
SPORT 23
dat het veld heel groot werd en ik
moeite had om het te belopen. Ik
wil niet zeggen dat ik niet fit ben,
maar ik had moeite met de manier
waarop we speelden. Lewis
Fiorini heeft het vervolgens
heel goed gedaan. Ik vind
hem onbetwist dé
rechtshalf.”
Die constatering
brengt hem niet
uit zijn even-
wicht. Zonder
morren accep-
teert hij zijn
taak als cen-
trale verde-
diger. ,,Stel:
de keuze
was er niet en
ik zou op de bank komen,
dan zou ik dat ook zeker
begrijpen. Het is gewoon zo.
Ik ben niet meer
op een leeftijd
van achttien
Als ik mij daardoor
gek laat maken,
verdien ik de band
om mijn arm niet
—Dion Malone (32)
dat ik elke wedstrijd...” Na een
kleine pauze: ,,Ik wil elke wed-
strijd spelen. Kom ik er een keer
naast te staan en het is een logi-
sche keuze, dan moet ik dat accep-
teren. De trainer (Maurice Steijn,
red.) heeft aangegeven: ‘Je bent
een beetje zoekende. Ik vind je
een belangrijke speler voor het
elftal, maar op dit moment maak
ik daarin een andere keuze. Ach-
terin hebben we jou meer nodig
voor de coaching.’ Zo is het over-
gebracht.”
De meningen op de vuilstort-
plaats die social media kan zijn, la-
ten Malone niet altijd onberoerd.
,,Ik heb wel eens wat gelezen. Na-
tuurlijk... Over NAC. En dan zie ik
soms de reacties eronder.”
Hij trekt zijn wenkbrauwen op.
,,Ik ben 32 en respecteer ieder zijn
mening. Iedereen moet vooral ook
zeggen wat hij wil zeggen. Som-
mige dingen zijn zeker terecht en
sommige dingen... tja, daar maak
ik mij niet zo druk om.”
24 SPORT woensdag 3 maart 2021

GO

Verbod op paardensport in 10 Europese landen tot 28 maart Tsitsipas

verslaat
䊳 Leopold van
Asten tijdens Indoor Gerasimov
Brabant in 2017.
FOTO ROY LAZET ROTTERDAM Stefanos Tsitsipas
heeft de tweede ronde bereikt
van het ABN AMRO World Tennis
Tournament. De in Rotterdam als
tweede geplaatste Griek won in
Ahoy in twee lange sets van Egor
Gerasimov: 7-6 (4) 7-5.
In de eerste set brak Tsitsipas de
opslagbeurt van de Belarus een
keer, maar Gerasimov knokte zich
snel weer terug. In de tiebreak was
de Griek net iets beter. Ook in de
tweede set herstelde Gerasimov
zich van een break achterstand,
maar hij had af en toe wel moeite
om zijn eigen games te winnen. Op
6-5 kreeg Tsitsipas een matchpoint
op de opslag van Gerasimov en met
een fout aan het net van de Belarus
had de Griek de winst ineens op
zak. In de tweede ronde neemt Tsi-
sipas het op tegen de Pool Hubert
Hurkacz.
Robin Haase en Matwé Middel-
koop zijn gisteren in de openings-
ronde van het dubbeltoernooi uit-
geschakeld. Het Nederlandse kop-
pel verloor in twee sets van de als
tweede geplaatste Kroaten Nikola
Mektic en Mate Pavic: 6-2 7-6 (3).
Haase, maandagavond ook al uitge-
schakeld in het enkelspel door de

Ruiterwereld rouwt
Brit Andy Murray, en Bredanaar
Middelkoop hadden een wildcard
gekregen van toernooidirecteur Ri-
chard Krajicek.

Voor het tweede jaar op rij geen
Indoor Brabant in Den Bosch. Niet het
coronavirus maar het rhinovirus is nu de
boosdoener. De paardensportwereld
huilt. ,,Maar wij komen sterker terug.”
Natasja Weber
Den Bosch
Het levensgevaarlijke paardenvi-
rus rhinopneumonie (rhinovirus)
waart mogelijk al langer rond dan
tot nu toe werd aangenomen. Al
twee weken geleden werden de
eerste paarden ziek tijdens het
grote topsportevenement in Va-
lencia waar afgelopen weekend de
alarmbellen afgingen.
De Drentse ruiter Michael
Greeve was medio februari op het
paardensportconcours in Valencia
op het moment dat de eerste paar-
den werden getroffen door ziekte-
complex dan de paarden die ziek
werden. Uit voorzorg zijn ze getest
en gelukkig hebben ze het virus
niet opgelopen. Ze zijn allemaal
gezond maar ik houd ze nu na-
tuurlijk extra goed in de gaten.”
Volgens de internationale paar-
densportfederatie FEI betreft de
uitbraak van het rhinovirus in Va-
lencia de ergste in tientallen jaren.
De neurologische variant die in
Valencia heeft toegeslagen tast het
zenuwstelsel aan en is dodelijk.
Voor zover bekend zijn er in Valen-
cia zeker zes paarden overleden,
het ging. ,,Dan was de uitbraak be-
perkt gebleven tot het evenement
in Valencia”, zegt Kemperman, die
ook verbonden is aan wereldrui-
terbond FEI. ,,Nu hadden we geen
andere keuze meer dan hard in-
grijpen”, doelt hij op het verbod op
paardensportwedstrijden in tien
Europese landen tot 28 maart.
Streep erdoor
Door deze maatregel gaat er dus
opnieuw een streep door Indoor
Brabant – The Dutch Masters dat
van 12 tot 14 maart in Den Bosch
zou plaatsvinden. Vorig jaar was
het oprukkende coronavirus de
boosdoener, nu het zeer besmette-
lijke rhinovirus.
Bestuursvoorzitter Anky van
Grunsven sprak gisteren van ‘een
nachtmerrie’. De dressuurkonin-
gin heeft echter alle begrip voor de
beslissing van de FEI. ,,Het rhino-
pneumonie-virus is bijzonder hef-
tig en de situatie van nu vraagt om
maatregelen. Dit is een harde klap,
KEUKEN KAMPIOEN
slissing”, vindt Van Asten. ,,Wat er DIVISIE
in Valencia gaande is, wil je niet
meemaken. Voor mij persoonlijk is SPEELRONDE 26
het een teleurstelling, maar ik blijf
rustig en positief. Ik ga zo weer Uitslagen
lekker trainen in het zonnetje.”
NEC - Den Bosch 4–1
Overmacht
Dressuuramazone Marlies van Jong Utrecht - FC Dordrecht 3–1
Baalen had zich volgende week
voor het eerst in lange tijd weer
kunnen meten met de wereldtop Programma
en ook nog eens in haar geboorte- Vandaag
plaats. ,,Voor mezelf vind ik het 18.45 uur Almere City - FC Volendam
veel minder erg dat het niet door-
gaat dan voor de organisatie. Die
heeft er alles aan gedaan om een
Topscorers
veilig concours te houden, echt Mühren (Cambuur) 25
zonde. Maar dit is overmacht. Het Ómarsson (Excelsior) 18
rhinopneumonie-virus is een heel Verheydt (Almere City, foto), Plet (Tel-
eng virus, zeker als er sprake is van star), Hilterman (Jong FC Utrecht) 14
Seuntjens (De Graafschap) 13
Van Hooijdonk (NAC) 12
Mulattieri (Volendam) 10
Stand
gespeeld w g v pt (v-t)

6
verschijnselen. ,,Toen ik daar was, maar we werken hier met een 1 Cambuur * 26 20 3 3 63 74-21
hoorde ik dat er verschillende groep mensen die niet zo van het 2 Graafschap 26 18 3 5 57 54-35

paarden ziek waren geworden. Het opgeven is. Wij gaan door.” 3 Almere * 25 16 5 4 53 55-34

ging om temperatuurverhogingen Ook toernooidirecteur Marcel 4 NAC 26 16 5 5 53 51-23

en koorts, maar verder was er nog Hunze toonde zich strijdlustig. 5 Go Ahead E. 26 15 5 6 50 37-18

niet zoveel aan de hand. Achteraf ,,Het voortbestaan van Indoor Bra- Het rhinovirus is 6 NEC 26 14 5 7 47 48-31

lijkt het erop dat dat het begin is bant is niet in gevaar. Wij komen bijzonder heftig en 7 FC Volendam
8 Roda JC
25
26
11
11
8
8
6
7
41 52-33
41 48-36
geweest van alle ellende”, vertelt sterker terug.”
Greeve, die van 18 tot en met 21 fe- ■ Zeker zes paarden zijn over- Onder ruiters is er louter begrip de situatie vraagt 9 Telstar 26 9 7 10 34 43-38

bruari deelnam aan wedstrijden in leden, tientallen werden ziek voor het schrappen van het evene- nu om maatregelen 10 Excelsior
11 Helmond Sport 26
26 10
7
3 13 33 50-45
9 10 30 36-41
Valencia. ,,Gelukkig was ik voor de en mogelijk honderden zijn be- ment in de Brabanthallen. Drie- 12 Jong Ajax 26 8 6 12 30 42-52
grote uitbraak van het rhinovirus smet met het rhinovirus. voudig Nederlands springkampi- —Anky van Grunsven (53) 13 FC Eindhoven 26 7 8 11 29 37-45
weer thuis.” oen Leopold van Asten uit Duizel 14 Jong Utrecht 26 9 1 16 28 38-51
In overleg met paardensport- tientallen paarden werden ziek en leefde wekenlang toe naar Indoor de neurologische vorm. Ik laat 15 TOP Oss 26 8 4 14 28 27-43
bond KNHS en prof. dr. Marianne mogelijk honderden zijn besmet. Brabant. Eindelijk weer een top- mijn paarden voorlopig thuis tot 16 MVV 26 7 5 14 26 28-52
Sloet van de universiteitskliniek Op het Spaanse concours waren wedstrijd, eindelijk weer een kans het weer veilig is in Europa. De ge- 17 Jong PSV 26 6 6 14 24 37-54
Utrecht heeft Greeve zijn vijf paar- de afgelopen weken ruim 750 paar- om zich in de kijker te springen bij zondheid van de dieren staat 18 Jong AZ 26 6 5 15 23 36-69
den die hij had meegenomen naar den. Volgens hippisch bestuurder de bondscoach met het oog op de voorop. Onze paarden zijn geluk- 19 FC Dordrecht 26 5 3 18 18 25-67
Spanje bij terugkomst in Neder- Frank Kemperman hadden ze alle- Olympische Spelen. ,,Voor de orga- kig wel ingeënt. Ze kunnen dan 20 FC Den Bosch 26 3 7 16 16 30-60
land getest. ,,Mijn paarden stonden maal in een bubbel moeten blijven nisatie is dit verschrikkelijk, maar nog wel ziek worden, maar in min- * Al geplaatst voor play-offs
in Valencia in een ander stallen- totdat bekend was om welk virus de afgelasting is de enige juiste be- dere mate.”
woensdag 3 maart 2021
GO
Talenten breken sneller door, oudgedienden krijgen het zwaar te verduren
De twintigers nemen nu al
macht over in wielerpeloton
De jeugd regeert in
het wielerpeloton.
Oudgedienden als
Greg Van Avermaet
en Niki Terpstra
komen almaar meer
in de verdrukking.
De harde conclusie:
,,Het wordt voor hen
elk jaar moeilijker
om een monument
te winnen.’’
Daan Hakkenberg
Dour
avide Ballerini won za-
D terdag de Vlaamse sei-
zoensopener Omloop
Het Nieuwsblad. De
snelle Italiaan is 26 jaar.
Een dag later was de 25-jarige Mads
Pedersen de beste in Kuurne-Brus-
sel-Kuurne. Wat te denken van Fi-
lippo Ganna? De Italiaan kan veel
meer dan tijdrijden, zoals hij vorige
maand in de Franse voorbereidings-
koers Ster van Bessèges toonde.  is met zijn 24 jaar de
Met zijn 24 jaar is wereldkampioen
tijdrijden Ganna één van de blikvan-
gers van de generatie jonge twinti-
gers die meer en meer de macht over-
neemt in het wielrennen. Het is de
lichting waartoe ook Tourwinnaar
Tadej Pogacar (22), Marc Hirschi (22)
en Remco Evenepoel (21) behoren.
Mathieu van der Poel, Wout van Aert
en in minder mate Søren Kragh
Andersen zijn met hun 26 jaar iets
ouder, maar zeker zo dominant.
Natuurlijk, de opkomst van talent
is van alle tijden. Toch lijken jonge
wielrenners de laatste jaren sneller
dan ooit de weg naar de top te vin-
den. Dat ziet ook de Belg Johan Mu-
seeuw (55), voormalig veelwinnaar,
die zelf overigens zijn grootste suc-
cessen vierde als dertiger. ,,Via re-
search van vermogens en andere ge-
gevens heeft men nu beter zicht op
talenten. Over de hele wereld, tot in
Colombia. Ze komen vroeg bij grote
teams en kunnen zich daar nog beter
voorbereiden. Zo krijgen jonge kerels
snel de kans zich te ontpoppen. In
mijn tijd was dat nog niet. Dan moest
je eerst presteren om jezelf te bewij-
zen en was het voor jonge renners
moeilijker aan de top te komen. Ze
werden onderdrukt door de kopman-
nen en hun entourage, en kregen eer-
der de opdracht om te knechten. Nu
krijgt iemand met veel talent al snel
een vrije rol.’’
Ook niet vergeten, zo stelt Mu-
seeuw; renners als Evenepoel, Van
der Poel en Van Aert zijn van de
‘buitencategorie’. ,,We hebben het
䊱 Drie van de grootste hier over de fenomenen, de buiten-
talenten op een rijtje. gewone talenten. Er zijn nog altijd
Filippo Ganna (links) jonge renners die iets meer tijd nodig
hebben en wat trager doorgroeien.’’
oudste van de drie. Met zeges in Strade Bianche, Mi-
Tadej Pogacar (mid- laan-San Remo, Waalse Pijl, Gent-
den) is pas 22, maar Wevelgem en de Ronde van Vlaan-
won al de Tour de deren legden twintigers het peloton
France. Multitalent in 2020 al hun wil op in de klassie-
Tom Pidcock is zelfs kers. In de Tour (Pogacar) en de Giro
pas 21 jaar en heeft (de 25-jarige Tao Geoghegan Hart)
een mooie toekomst gebeurde hetzelfde. De aloude wie-
voor zich liggen. lerwet dat coureurs op hun best zijn
FOTO’S AP, BELGA na hun dertigste lijkt achterhaald.
Talentenvijver
Koos Moerenhout is naast bonds-
coach van Nederland ook ploegleider
bij Hagens Berman Axeon. Deze
Amerikaanse beloftenploeg is de
laatste jaren een ware talentenvij-
ver. Girowinnaar Hart reed
er, net als João Almeida (22)
die in diezelfde Italiaanse
ronde vijftien dagen in
het roze reed en uiteinde-
lijk vierde werd. ,,Almeida
reed een heel constant sei-
zoen, met die Giro als uit-
In mijn tijd smijter, en dat straalt op ons
kregen jonge team af. Maar er is geen geheim hoor.
renners de Druk van onderen is van alle tijden,
talent blijft komen’’, zegt Moeren-
opdracht om hout over de aanwas. ,,We proberen
te knechten. de jongens niet te overvoeren. Het
gaat niet alleen om testuitslagen en
Nu krijgt wattages, maar er ook om of een
iemand met jonge renner zelfkritiek heeft en leer-
gierig is. We geven ze de kans om
veel talent fouten te maken. Dat zorgt niet altijd
al snel een voor grote uitslagen, maar ze leren
wel koersen. We hebben liever dat ze
vrije rol die uitslagen rijden als ze 25 zijn.’’
—Johan Museeuw Als ploegleider bij de beloften
heeft Moerenhout (47) zicht op de
renners die zich aandienen. Zo had
hij de afgelopen jaren de Deen Mik-
kel Bjerg onder zijn hoede, drievou-
dig wereldkampioen tijdrijden bij de
beloften en sinds vorig jaar ploegge-
noot van Hirschi en Pogacar bij UAE
Team Emirates. De Amerikaan Kevin
Vermaerke stapte deze winter over
van Hagens Berman Axeon naar
Team DSM, voorheen Sunweb. De
Noor Andreas Leknessund (21), ook
DSM, wordt door velen beschouwd
als misschien wel het grootste talent.
Moerenhout: ,,Hij kan de beste wor-
den van allemaal, maar ik vind verge-
lijken lastig. Eigenlijk is er voor mij
maar één die er echt een stapje boven
staat: Tom Pidcock. ’’
Net als Van der Poel is de 21-jarige
Brit een multitalent dat zowel op de
mountainbike, in de cross als op de
weg succes heeft. Hij werd vierde op
het WK veldrijden in Oostende en
zondag derde in ‘Kuurne’. Moeren-
hout zag Pidcock vorig jaar huishou-
den in de baby-Giro, waar de Brit het
eindklassement en de drie zwaarste
ritten won. ,,Hoe hij daar tekeerging!
Hij staat echt boven de rest.’’
Moeilijker
De aanwas van talent maakt het voor
dertigers alleen maar moeilijker om
te winnen. Ook in het Vlaamse voor-
jaar. Greg Van Avermaet (35), Oliver
Naesen (30), Sep Vanmarcke (32),
Niki Terpstra (36) en zelfs Peter Sa-
gan (31): ze zullen ook dit seizoen on-
getwijfeld in de klassiekers tot de be-
sten behoren, maar de tand des tijds
krijgt meer en meer vat op hen.
Wat Moerenhout opvalt, is dat de
jonge talenten over specifieke wa-
SPORT 25
LE SAMYN
Van der Poel:
stuur breekt af
Mathieu van der Poel kon door
materiaalpech niet meedoen
om de zege in de GP Le Samyn.
Maar hij zag tot tevredenheid dat
ploeggenoot Tim Merlier zijn
werk succesvol afrondde. ,,Ik
ben heel blij voor Tim’’, zei de
kopman van Alpecin-Fenix.
Van der Poel was een van de
smaakmakers in de finale, maar
een zege zat er niet in. ,,Mijn
stuur brak af op een kassei-
strook en ik kon daardoor geen
kracht zetten’’, zei hij na afloop.
pens beschikken. ,,Zoals sprinten,
tijdrijden of klimmen. Als je in het
hedendaagse wielrennen niet over
een specialisme beschikt, is het ver-
rekt moeilijk om te winnen. Renners
als Van der Poel en Van Aert kunnen
wedstrijden naar hun hand zetten
door weg te rijden of door een sprint
te winnen. Die mannen moet je
kwijtraken en dat is niet zo simpel.’’
Maar is de generatie van Terpstra
en Van Avermaet dan kansloos? Ze-
ker niet, zegt Museeuw. ,,Elk jaar
wordt het voor hen moeilijker om
een monument te winnen. Al speelt
in de klassiekers ervaring mee. Zeker
Parijs-Roubaix is een uitzondering
en geschikt voor rijpere renners.’’
Museeuw kan het weten, want hij
won Parijs-Roubaix voor de derde
keer op zijn 36ste.
woensdag 3 maart 2021
GO
Media&Cultuur
Die Chantal
Janzen heeft het
maar makkelijk,
met visagist Leco
van Zadelhoff en
stylist Fred van Leer
in haar kielzog. Nu
kunnen ‘gewone
stervelingen’ ook
profiteren van
hun expertise in
Chantal’s Beauty
Camper.
Iedereen
verdient een
Fred en Leco
T
Marlies van Leeuwen
Terwijl ze Chantal blijft slapen
maakte, waarin ze ging logeren bij
andere beroemdheden, kreeg Chan-
tal Janzen op Instagram vaak de vraag
van fans: ‘Kun je niet eens langs bij
gewone mensen?’ Zo werd Chantal
komt werken geboren, waarin ze mee-
loopt met mensen in allerhande
beroepen. ,,Leuk, maar toen zeiden
ze: ‘Jij hebt makkelijk praten, je ziet
er altijd goed uit met een Leco en een
Fred’. Terwijl ik heus ook zelf zit te
klooien met een oogpotloodje van
de Hema of Miss Sporty’’, zegt de
presentatrice. Het bracht haar wel op
een ander idee, want ja, de beschik-
king hebben over zo’n visagist en
stylist is inderdaad wel erg lekker.
,,En verdient niet iedereen dat op
z’n tijd?’’
Dus deed ze een oproepje op Insta-
gram – een creatieve goudmijn voor
Janzen – en in anderhalf uur tijd had-
den 730 mensen hun moeder, zus,
vriendin, buurvrouw of collega aan-
gemeld voor een make-over. En zo
scheurden Janzen (42) en haar posse
– Leco van Zadelhoff (52) en Fred van
Leer (44) – afgelopen zomer relatief
lockdownvrij voor het nieuwe RTL 4-
programma in een suikerspinroze
camper kriskras door Nederland.
Drie vrienden, al zingend en grap-
pend, met Leco achter het stuur. De
rest heeft geen rijbewijs.
,,Het voelde als een schoolreisje.
We werden elke dag getest, dus we
konden bijna zorgeloos op pad’’, zegt
Janzen. ,,Maar het is niet alleen jolig-
Heftig dat niemand die
we voor de spiegel
zetten begon met iets
positiefs over zichzelf
—Chantal Janzen
heid. Als we op locatie aankwamen,
draaide het om het verhaal. En dan
voel je de coronaregels ineens toch.
Vaak is zo’n make-over best emotio-
neel en nu konden we dus niet knuf-
felen met een kandidaat.’’  ode, waarin een compromitterend
Verwennerij
De drie gingen naar mensen die wel
een dagje verwennerij konden ge-
bruiken. ,,In hun eigen omgeving,
zoals ze op een normale maandag-
ochtend de deur opendoen. Dat vond
ik belangrijk’’, zegt Janzen, die op de
dag dat de kandidaten in de watten
worden gelegd hun werk overneemt.
,,Het zijn gewone mensen met her-
kenbare verhalen. De jonge moeder
die geen tijd heeft voor zichzelf, de
hondentrimster die leeft voor haar
viervoeters en eigenlijk al jaren een
‘lockdownlook’ heeft.’’
Van Zadelhoff knikt. ,,Neem die
vrouw van de hondentrimsalon.
Zij zag voor de spiegel een grote en
lelijke vrouw, zei ze.’’ Van Leer, er
dwars doorheen: ,,O! Zij zag eruit als
een filmster.’’ Janzen: ,,Echt heftig
dat niemand die we voor de spiegel
zetten begon met iets positiefs over
zichzelf.’’ Van Zadelhoff: ,,En dan laat
je met kleine, simpele handelingen
– het is geen hogere wiskunde – zien
wat die kunnen doen met een mens
en geef je ze ineens zelfvertrouwen.’’
Voor Van Leer werkten de opna-
mes relativerend. Het ‘schoolreisje’
kwam midden in een ellendige peri-
filmpje van hem werd gelekt en hij
overvallers zijn huis uit moest wer-
ken. ,,Het was een heftige tijd en
dan is het fijn als je met vrienden
op pad bent’’, zegt de sterrenstylist.
MEDIA & CULTUUR 27
plus tv gids

Chantal ,,Het gaat nu goed met me, maar ik
trekt met moet nog wel fitter worden. Ik heb
haar ster- last van coronamoeheid.’’
renteam het
land door. Geen filter
,,Je uiterlijk ,,Het was tof om met twee goede
is gewoon vrienden een programma te maken.
heel belang- We katten op elkaar, we hebben
rijk voor hoe geen filter onderling en dat is denk
je je voelt.’’ ik ook herkenbaar’’, zegt Van Leer.
Foto RtL Maar hij had vooraf wel zijn beden-
kingen. ,,Ik ben bijvoorbeeld een
egoïstische performer, tja, zo ben ik
gewoon. We hebben alle drie een
ego, hoe werkt dat dan?’’ Van Zadel-
hoff knikt: ,,We hebben respect
voor elkaars business en kunde.
Ik vind het mooi hoe jullie je werk
doen.’’ Van leer: ,,Dat is waar, we
overleggen ook veel, we hebben de
wijsheid niet in pacht.’’
Uiteindelijk, zegt Van Zadelhoff,
is het een programma geworden
waar velen behoefte aan hebben in
coronatijd. Janzen: ,,Veel mensen
lopen al maanden in een huispak,
maar je uiterlijk is gewoon heel
belangrijk voor hoe je je voelt, hoe
oppervlakkig dat ook klinkt.’’ 
Chantal’s Beauty Camper is vanaf
vandaag elke woensdag om 20.30
uur te zien op RTL 4.
28 MEDIA & CULTUUR woensdag 3 maart 2021

GO

ANGELA DRAGONS’ DEN NIEUW SEIZOEN

KIJKT TV

CULTUUR

Geld voor
poppodia
Het Kickstart
Cultuurfonds
heeft bijna 3,8
miljoen euro uit-

Verknipt
getrokken om
zo’n 143 pop-
producenten en
31 muziekpodia
coronaproof te
maken. Produ-

W
at hebben een anonieme rug vol verdriet centen, muziek-
en een stralend kinderbekkie met elkaar podia, musea en
gemeen? Helemaal niks natuurlijk. En theaters kunnen
tegelijk alles. Want ik krijg ze sinds gisteravond dit jaar opnieuw
allebei niet uit mijn hoofd. Ik probeer in dit hoekje aanvragen in-
scherpe keuzes te maken uit het tv-aanbod, de dienen voor on-
ruimte is maar beperkt. Maar als ik voor de een dersteuning van
kies, voelt het alsof ik de ander tekortdoe en u als coronagerela-
lezer iets bijzonders onthoud. teerde kosten.

De anonieme rug komt uit het eerste deel van

de documentaire Het zaad van Karbaat, een
huiveringwekkend portret van de inmiddels over-
leden Barendrechtse fertiliteitsarts Jan Karbaat.
Niet gehinderd door ethische bezwaren of zoiets
ouderwets als een geweten, insemineerde hij
jarenlang vrouwen met zijn eigen sperma en
verwekte zo’n zeventig kinderen. En dat niet
alleen, hij misbruikte zijn patiënten ook. Geeste- TV
lijk, met opmerkingen als ‘ik doe het vast lekker-
der dan je man’. En fysiek, door ze bruut aan te
Contract
randen op de behandeltafel. voor Britt
Het is een bijna schizofrene documentaire, om- Britt Dekker
dat de inhoud zo misselijkmakend is, maar de heeft een drie-

‘We hebben toch

vorm is juist van grote schoonheid. Regisseur jarig contract
Miriam Guttman schetst stillevens van eenden- getekend bij
bekken en spermapotjes die in het licht van het Talpa. Ze blijft
verhaal veranderen in gruwelijke martelwapens. de komende
Ze gaat zelfs zo ver dat ze Karbaats behandelkamer jaren te zien op
heeft nagebouwd en vrouwen daarin laat rond- SBS6 in be-
lopen om de herinneringen op te roepen. Het is staande pro-
de vraag waar de journalistiek ophoudt en de
therapie begint.

Zoals wel vaker blijkt uiteindelijk de simpelste

vorm het indrukwekkendst: een anonieme
vrouw die met haar rug naar de camera haar
verhaal vertelt. Hoe ze die Karbaat en zijn vulgaire
praatjes verafschuwde, maar toch zo zielsgraag een
kind wilde, dat ze zichzelf dwong te blijven gaan.
Zestien maanden lang, naar de man die zowel
God als de duivel in één persoon was. Ik mag toch
hopen dat er een apart plekje in de hel is voor der-
gelijke verknipte medici die er niet voor terug-
deinzen om vrouwen op hun kwetsbaarst te mis-
bruiken. En tegelijk gaat mijn hart uit naar al zijn
nakomelingen, die de erfenis van zo’n vader moe-
ten torsen.
Als u het gemist heeft: kijk het terug. Indruk-
wekkender wordt het niet op tv. Maar doe uzelf
wel de lol om daarna We gaan het maken te kijken,
een nieuwe reeks op NPO 1. Op papier klinkt het
saai: een groep uitvinders gaat aan de slag om het
leven van een jongere met een beperking iets
makkelijker te maken. Maar een blik op de hart-
veroverende Juli van 11 en je bent verkocht.
Door een bindweefselaandoening is ze ver-
groeid en zit ze in een rolstoel, maar ze is onvoor-
gramma’s en
nieuwe formats.
Ze is een van de
nieuwe presen-
tatoren van We
Want More en
allemaal weleens
is de komende
tijd te zien in
Wie Van de 3 en
First & Last met
Martien Meiland.
een goed idee?’
ren. Een opmaat naar het realiseren
‘Een feestje’ noemt miljonair van hun droom. Als straks de deuren
Michel Perridon Dragons’ Den. opengaan, staan ze voor vijf poten-
tiële investeerders: de Dragons. Dat
Het programma gaat morgen zijn de televisiecamera’s draaien is voor
velen bijzaak: hen gaat het vooral om
tweede seizoen in. Deze krant keek het antwoord op de vraag: krijg ik
(financiële) steun voor mijn plan?
RADIO mee achter de schermen. De magie? ,,Dat nerveuze gedoe ken ik nog uit
de tijd dat ik acteerde en castings
Muzikale
Kieswijzer ,,Er is zo veel vindingrijkheid.’’ deed. Even nog je tekst oefenen. Dan
gieren de zenuwen door je lijf’’, zegt
Premier Rutte Nikkie Plessen, een van de Dragons.
luistert onder de Dennis Jansen We zijn bij de opnames van Dra-
douche graag gons’ Den, dat morgenavond aan zijn
et is deze middag een tweede seizoen begint. In dit tele-

stelbaar optimistisch en wijs voor haar leeftijd. Ze
doet niets liever dan zwemmen, drijven eigenlijk,
maar de juiste hulpmiddelen voor haar bestaan
niet. In een gewoon zwembad schieten haar fra-
giele schouders al uit de kom.
Het is van origine een Vlaams format, maar
tegelijk BNN in zijn puurste vorm, omdat het in
optimisme en inclusiviteit de geest ademt van
oprichter Bart de Graaff. Laaf u aan dat stralende
snoetje van Juli, aan de vooruitgang van techniek
en vooral de goede wil van mensen. En houd hoop.
H
naar Happy.
Thierry Baudet nerveuze drukte in de visieprogramma krijgen startende
sport op The ruimte naast de opname- ondernemers de kans om hun ideeën
Eye of the Tiger. studio in Hilversum. Als te pitchen bij vijf van de succesvolste
Dat blijkt uit de een sporthal waar atleten zakenmensen van ons land: Plessen,
Muzikale Kies- zich voorbereiden op de wedstrijd Michel Perridon, Pieter Schoen, Won
wijzer die Qmu- van hun leven. Jong en oud lopen Yip en Shawn Harris, bij elkaar goed
sic vandaag lan- door elkaar. De een repeteert zijn voor een vermogen van 1 miljard
ceert. Door een voordracht, de ander raapt teleurge- euro. Zij bepalen of ze in zee gaan
aantal vragen te steld zijn spullen bijeen. met een ondernemer en zo ja, hoe-
beantwoorden Er staan dozen, rekken, er worden veel zij willen investeren. ,,Meestal
ontdekken luis- foto’s gemaakt. Er is koffie, water, is dat tussen de 15 en 25 procent van
teraars met koek en snoepgoed, maar de meesten de aandelen’’, stelt Michel Perridon
welke politicus krijgen geen slok of hap door de keel. tussen de opnames door.
ze muzikaal het Hier bereiden de ondernemers zich Ook op deze draaidag hebben de
beste matchen. voor op hun pitch, het verkoop- vijf miljonairs zich gemoedelijk
praatje dat hun leven kan verande- naast elkaar genesteld in een gerief-
woensdag 3 maart 2021
GO
lijke stoel. Allen gedistingeerd ge-
kleed, de haartjes keurig in model,
ze zijn scherp én ontspannen. ,,Dit
programma is dan ook een feestje’’,
vervolgt Perridon. ,,Hier komen de
meest uiteenlopende ideeën langs.
Er is zo veel vindingrijkheid. Zeker in
deze klotetijd met al dat negativisme
is dit programma een opbeurend en
fris uitstapje.’’
Perridon wordt een beetje gezien
als de Johan Derksen van het stel: de
Rotterdammer zegt wat hij denkt en
vindt. En daagt graag uit. ,,De chemie
tussen ons is goed, ik mag die andere
vier graag. Maar als ik die deal zelf
kan pakken, dan doe ik het.’’
Die chemie en strijd zijn duidelijk
als de ondernemers opkomen in de
studio, die is omgetoverd tot een
knusse huiskamer. Links een stenen
muur, op de vloer een groot tapijt. De
pitchers voelen zich er comfortabel,
zoals Junion en Roland, die een op-
lossing hebben voor voedselverspil-
ling: visolie van restafval en koekjes
van bladerdeegresten.  straks ook de kijker vragen zich af:
En dan de zeven studenten van de
TU Delft die een datingplatform heb-
ben ontwikkeld. Ze zijn zo overtuigd
van hun plan, dat ze zijn gestopt met
hun studie. Topinvesteerder Pieter
Schoen, steevast met zijn notitie-
boekje in de hand, vouwt de wenk-
brauwen in een zorgelijke frons.
Moeten zij niet eerst hun bul halen?
,,Welnee’’, countert presentator Jort
Kelder, die het stokje overnam van
Sander Schimmelpenninck. ,,Zucker-
berg, Gates en Jobs zijn toch ook
nooit afgestudeerd?’’
Kelder presenteerde het pro-
gramma ook al in 2007 en 2008, toen
nog voor de KRO, met in de stoelen
Annemarie van Gaal, Arjen de Ko-
ning, Henk Keilman, Willem Sijthoff
en Jan Pieter Melchior. ,,Toen sloeg
het niet aan’’, vertelt Kelder. ,,Zaten
we op de maandagavond op Neder-
land 3. Nogal een verschil met de
terugkeer vorig seizoen na Boer Zoekt
Dragons’
Den, vanaf
morgen
elke don-
derdag om
21.30 uur
bij WNL
op NPO 1.
Vrouw op
NPO 1. Dat had
een lead-in van
drie miljoen
kijkers. Sinds-
dien is het
niveau van
de pitches
enorm
omhoog-
gegaan en zijn de bedragen
vertienvoudigd.’’
Bidbox  gaat 60 procent van de investeringen
Ondertussen heeft Youssra, een
vrouw in een djellaba, spullen uit-
gestald. Een kapstok, kleding en
een kist. ,,Een bidbox’’, vertelt ze
enthousiast. ,,Moslims bidden vijf
keer per dag, maar hebben vaak niet
de gelegenheid op hun werk. Deze
kist kunnen ze overal mee naartoe
nemen en alles zit er in.’’
De camera’s draaien naar de
Dragons, hun commentaar wordt
geregistreerd. De ondernemer en
doet-ie of doet-ie het niet? Jacco
Keyzer, eindredacteur van Vincent
TV – de producent van het pro-
gramma – laat weten dat de belang-
stelling van de ondernemers toe-
neemt. ,,140 hebben zich aangemeld.
dertig komen er op televisie. De be-
langrijkste thema’s dit jaar waren
duurzaamheid en gezondheid.’’
Keyzer zit achter apparatuur met
schermen en knopjes. In de studio,
waar iedereen mondkapjes draagt en
voortdurend wordt getest op corona,
legt Michel Perridon zijn arm op de
leuning. De camera zoemt gretig in
op het fonkelende horloge om zijn
pols. Pracht en praal of niet, de Rot-
terdammer raakt vooral in vervoe-
ring van de verhalen. ,,Vorig jaar
stonden hier een broer en zus met
Parfumado, een bedrijfje dat elke
maand een ander parfummetje op-
stuurt. Voor een abonnement van
15 euro. Zo’n gaaf concept. Wilde je
appelgeur, dan kreeg je die. Fred
van Leer doet hun sociale media.
Loopt als de brandweer.’’
Het glas heffen op televisie bete-
kent niet altijd een deal, benadrukt
Josselien Meijs, creative director van
Vincent TV. ,,Na het jawoord van de
investeerder gaan wij ertussenuit.
Dan komt er nog een boekenon-
derzoek. Alle cijfers moeten
kloppen. Wereldwijd (het
programma is door de jaren
heen in 43 landen uitgezonden, red.)
door. In Nederland zijn elf van de
zeventien investeringen van vorig
jaar overeind gebleven.’’
Zoals die van Nikkie Plessen in
LOYYO, een bedrijfje dat een spaar-
systeem bij aankopen uitdacht zon-
der pas, app, download of hardware.
De pitch haalde de uitzending niet,
maar Plessen ging buiten de camera’s
MEdia & Cultuur 29

Presentator om alsnog met de bedenkers in zee.
Jort Kelder ,,We hebben nu een verkooppunt in
tussen de Amerika met vijfhonderd winkels’’,
Dragons, vlnr: vertelt de modetycoon die goed be-
Pieter Schoen, grijpt dat Dragons’ Den zo aanslaat.
Nikkie Plessen, ,,Het is herkenbaar. Je hebt allemaal
Shawn Harris, weleens een idee waarbij je denkt:
Won Yip en goh, daar moet ik iets mee doen.
Michel Perridon. Nou, hier doen ze dat dus.’’
FOTO’S ANNEMIEKE VAN Plessen zorgde voor een bijzondere
DER TOGT traditie tussen de Dragons: ieder
moet tijdens een draaidag een onge-
bruikelijke lunch organiseren. Zij
zorgde voor een McDonald’s-taart
met kaviaar. ,,Hartstikke leuk, die
gekkigheid’’, grijnst Perridon. ,,Kijk,
ik heb één spreuk: we zijn langer
 Youssra pre- dood dan we leven, dus laten we er in
senteert de bid- hemelsnaam van genieten. Maar
box, Tom en Cas- denk nou niet dat we hier een beetje
per zijn slim met decadent zitten te doen. Dragons’ Den
kantoorruimte. is geen grapje. We hebben dit seizoen
FOTO’S THE POSTHOUSE niet voor niets met z’n vijven bijna
10 miljoen geïnvesteerd.’’
Een ton
Tom en Casper, twee studenten van
begin twintig uit Amsterdam, treffen
het. Hun ideeën over het herverdelen
van kantoorruimte worden omarmd
door een Dragon die een ton neerlegt.
Met blosjes op de wangen worden de
twee gefêteerd door Jort Kelder die
een fles champagne voor hen in petto
heeft. Sabreren, zeggen ze stoer, dat
kunnen ze zelf. Maar als de feest-
drank eenmaal in de glazen bruist,
bekennen ze toch dat de pitch ‘best
spannend’ was. ,,Daardoor gingen we
sneller praten.’’
Kelder glimlacht. ,,Is dit een stu-
dentengrap of een plan, jongens?
Niet aan een dure leaseauto besteden
of een pandje huren, hoor. Ga er wat
moois van maken.’’
Als ze weg zijn, zegt Kelder: ,,Dit
soort mannetjes gaat onze welvaart
maken. Ik ben wel een beetje ver-
baasd. Moet je je voorstellen. Je bent
21 en iemand zegt: je krijgt een ton.
Best veel geld.’’
30 TELEVISIE woensdag 3 maart 2021

GO

Kijkcijfers maandag 1 maart

1. Journaal 20.00 uur NPO1 2.496.000 Psychische problemen
2. Chateau Meiland SBS6 1.675.000
Het coronavirus vormt een gevaar voor ieders
3. Half Acht Nieuws RTL4 1.505.000
gezondheid, ook geestelijk. In een speciale uit-
4. Journaal 18.00 uur NPO1 1.371.000
5. EenVandaag NPO1 1.164.000 zending van In de kreukels spreekt Jurre Geluk
6. De Vooravond NPO1 1.117.000 met jongeren over de psychologische gevolgen
WOENSDAG 7.
8.
Radar
Uitstel van executie
NPO1
RTL4
1.047.000
971.000
van de pandemie. Meer dan andere leeftijds-
groepen melden jongeren dat ze eenzaamheid,

3 MAART 9.
10.
RTL Boulevard
Het zaad van Karbaat
RTL4
NPO2
947.000
865.000
angst en somberheid ervaren.
■ In de Corona-kreukels, 21.10, NPO3

NPO1 NPO2 NPO3 RTL4

05.55 Ochtendprogramma’s 10.00 NOS Jour- 06.10 Ochtendprogramma’s 08.45 NOS Jeugd- 06.30 Ochtendprogramma’s 12.35 Mega Mindy 06.20 Teleshop 4 06.30 RTL Nieuws (Doorl.
naal 10.15 Nederland in beweging 10.30 NOS journaal met gebarentolk 09.00 NOS Journaal 13.03 Zin in Zappelin 13.05 K3 Roller Disco herh.) 09.10 RTL Boulevard 10.00 Koffietijd 11.10
Journaal 10.40 MAX Geheugentrainer 11.00 met gebarentolk 09.15 Nederland in Beweging 13.27 Zin in Zappelin 13.30 Masha’s sprookjes Goede Tijden, Slechte Tijden 11.35 The Bold
NOS Journaal 11.15 Tijd voor MAX 12.00 NOS 09.40 De Hofbar 10.10 Nieuwsuur 11.00 NOS 13.35 Bollie & Billie 13.50 Peter Pan 14.10 Kos- and the Beautiful 12.00 Eigen huis & tuin: lekker
Journaal 12.35 Kook mee met MAX 12.57 Poli- Journaal 11.15 NOS Journaal 11.25 Binnenste- moo 14.35 Machtige Mike 14.45 Studio Snugger leven 12.55 Dr. Phil 13.40 Een nieuw leven in de
tieke partijen: FVD 13.00 NOS Journaal 13.20 Buiten 12.00 De Nieuws BV 13.35 Atlas 14.20 15.00 Kinderen voor Kinderen pakt uit 15.10 Jill zon 14.15 Jinek 15.35 Beau in Floradorp 16.10
Opsporing verzocht 14.00 NOS Journaal 14.15 Theater Maas 14.40 Kassa 15.30 Typisch Den 15.30 Z@ppbios: Heidi: Avonturenfilm. 17.10 Verslaafd! 17.00 Eigen huis & tuin: lekker leven
Kook mee met MAX 14.25 NOS Journaal 14.35 Dolder 16.00 NOS Journaal 16.10 Zeg ‘ns Aaa Checkpoint 17.25 Van vader naar moeder 17.40
Ingelijst 15.00 NOS Journaal 15.20 Op1 16.20 16.30 Per Seconde Wijzer 17.00 NOS Journaal De Buitendienst 18.00 RTL NIEUWS
Zondag met Lubach 16.57 Politieke Partijen: 17.05 Natuur op 2: Seven Worlds, One Planet 18.15 EDITIE NL
Piratenpartij 17.00 NOS Journaal 17.05 Tijd voor 18.00 BRUGKLAS 18.30 RTL WEER
MAX 17.55 Politieke partijen: SP 18.00 NOS JOURNAAL 18.10 OP DE DIERENAMBULANCE MET 18.35 RTL BOULEVARD
18.15 NOS JOURNAAL REGIO 18.25 SPANGAS: DE CAMPUS Showbizzprogramma.
18.00 NOS JOURNAAL 18.20 NOORD-ZUID-OOST-WEST 18.40 HET KLOKHUIS 19.30 RTL NIEUWS
18.15 EENVANDAAG 18.50 BINNENSTEBUITEN 19.00 NOS JEUGDJOURNAAL 19.55 RTL WEER
Actualiteitenprogramma. 19.20 TYPISCH DEN DOLDER 20.00 GOEDE TIJDEN, SLECHTE TIJDEN
18.45 SPORT NOS SPORTJOURNAAL 19.55 PER SECONDE WIJZER 19.25 FIRST DATES Nederlandse soap. Daan krijgt met
19.00 DE VOORAVOND Quiz met Erik Dijkstra. Datingshow waarin singles met de Kinderbescherming te maken.
Talkshow met Fidan Ekiz en Renze elkaar op een blind date Shanti offert zich op omwille van Rik
Klamer. 20.25 ATLAS gaan in het First Dates- en Daan. JoJo wordt nieuwsgierig
20.00 NOS JOURNAAL Wetenschappelijk programma met restaurant. wanneer ze hoort dat Marwan naar
Petra Grijzen. Atlas bekijkt de Demi vraagt. Saskia schrikt wanneer
20.35 TUSSEN KUNST EN KITSCH actualiteit vanuit een wetenschap- Rik ziet dat Demi zwanger is.
Cultuurmagazine met Frits Sissing. pelijk perspectief, met reportages 20.30 CHANTAL’S BEAUTY CAMPER
‘Diverse musea (2).’ Expert Martijn vanuit het veld, laboratoria en onder- 20.25 HET BESTE VAN... DISCO Reality-make-overprogramma.
Akkerman taxeert een hanger die zoeksinstellingen. Reportagereeks waarin bekende
gemaakt is van rozenkwarts. Meestal Verslaggevers: Sosha Nederlanders praten over disco- 21.30 ROOIJAKKERS OVER DE VLOER
is dat troebel van kleur, maar deze is Duysker, Elisabeth van muziek. Met een groot aantal clips Programma waarin Art Rooijakkers
doorzichtig en dat is heel bijzonder. Nimwegen en Lieven van artiesten zoals ABBA, Spargo en meeloopt in het leven
Esther Aardewerk taxeert een 72- Scheire. The Trammps. Anita Witzier, Sanne van bekende Neder-
delige zilveren bestekset. Ze vertelt Wallis de Vries, Erik de Zwart en landers thuis en op het
dat je tot in de 17de eeuw 21.10 DE GEKNIPTE GAST Gerard Joling zijn te gast in de werk.
zelf je bestek mee moest Talkshow waarin Özcan Akyol in studio.
nemen. Rob Driessen gesprek gaat met een bekende 21.15 IN DE CORONA-KREUKELS
bekijkt een zeldzame klok. Nederlander. ‘Esther Gerritsen.’ 22.10 VERBODEN LIEFDE 22.00 JINEK
21.27 POLITIEKE PARTIJEN: BBB Realityreeks. Matthew en Maron zijn Dagelijkse talkshow waarin Eva Jinek
21.30 NIEUWSUUR stapelgek op elkaar, maar Matthews met de hoofdrolspelers uit de actuali-
21.35 STER GOUDEN LOEKI Actualiteitenprogramma. moeder staat niet achter hun voor- teit het gesprek van de dag voert.
Show waarbij de prijzen voor de 22.10 DE HOFKAR genomen huwelijk. Matthew was 23.25 RTL NIEUWS
mooiste, leukste en populairste Politiek programma. vroeger namelijk een meisje en zijn 23.40 RTL WEER
commercial volgens het publiek 22.30 ANDERE TIJDEN moeder weigert hem als man te zien 23.45 JINEK
worden uitgereikt. 23.10 HET UUR VAN DE WOLF: HELMUT trouwen. Dagelijkse talkshow waarin Eva Jinek
22.30 OP1 NEWTON. THE BAD AND THE 22.55 POLITIEKE PARTIJEN: SPLINTER gasten uit de actualiteit ontvangt.
Talkshow. BEAUTIFUL 23.05 SLUIPSCHUTTERS 01.00 RTL BOULEVARD
23.35 NACHTPROGRAMMA’S 00.05 NACHTPROGRAMMA’S 23.40 NACHTPROGRAMMA’S 01.55 TELESHOP 4

RTL7 RTL8 SBS9 Ziggo Sport Comedy Central

06.00 Ochtend- en dagprogramma’s
18.00 THE A-TEAM
19.00 HARDCORE PAWN
Realityreeks.
19.30 HARDCORE PAWN
Realityreeks.
20.00 HARDCORE PAWN
Realityreeks.
20.30 FILM POINT BREAK
Actiefilm van Ericson Core
(VS 2015) met Edgar Ra-
mírez (Bodhi), Luke Bracey
(Utah) en Teresa Palmer
(Samsara). Een jonge FBI-
agent infiltreert in een
groep van extreme spor-
ters die verantwoordelijk
zijn voor enkele overvallen.
22.40 FILM CRANK 2: HIGH
VOLTAGE
Actiekomedie van Brian
Taylor en Mark Neveldine
(VS 2009) met Jason
Statham (Chev Chelios) en
Amy Smart (Eve Lydon).
00.25 POLITIE IN ACTIE
Realityreeks.
01.00 TELESHOP 7
06.30 Ochtend- en dagprogramma’s
18.05 THE BOLD AND THE
BEAUTIFUL
18.30 LITTLE HOUSE ON THE
PRAIRIE
19.30 MURDER, SHE WROTE
Misdaadserie. ‘Powder
Keg.’ De zoon van profes-
sor Caulfield wordt
beschuldigd van moord.
Professor Caulfield en
Jessica Fletcher geloven
in zijn onschuld.
20.25 FILM DOG DAYS
Romantisch drama van
Ken Marino (VS 2018) met
Nina Dobrev (Elizabeth),
Vanessa Hudgens (Tara)
en Adam Pally (Dax). De
levens van een aantal
mensen in Los Angeles
komen met elkaar in aan-
raking dankzij hun geliefde
viervoeters.
22.55 THE GOOD DOCTOR
23.55 GREY’S ANATOMY
00.50 MURDER, SHE WROTE
01.50 TELESHOP 8
06.00 Ochtend- en dagprogramma’s
18.00 OVERSPEL IN DE LIEFDE
18.35 ACHTER GESLOTEN
DEUREN
19.35 ACHTER GESLOTEN
DEUREN
20.30 CHICAGO P.D.
Misdaadserie. ‘A Material
Witness.’ Atwater en
Burgess onderzoeken een
schietpartij waarbij een
Zuid-Amerikaanse bende
betrokken was. De enige
getuige is Lexi, de dochter
van Olinsky. Die neemt
samen met Voight de zaak
op zich.
21.25 CHICAGO P.D.
Misdaadserie. ‘At Least It’s
Justice.’ De verdachte in
de moordzaak rond Hal-
steads ex-vriendin wordt
dood aangetroffen.
22.25 MADAM SECRETARY
23.10 MADAM SECRETARY
00.10 HOW TO GET AWAY
WITH MURDER
01.05 NACHTPROGRAMMA’S
11.00 ABN AMRO WORLD
TENNIS TOURNAMENT:
DAG 3
Liveverslag van de derde
dag van het tennistoernooi
in de Rotterdamse Ahoy.
De uitzending van de
middagsessie duurt tot
ongeveer 17.00 uur.
20.55 COPA DEL REY:
BARCELONA - SEVILLA
Liveverslag van de return
in de halve finale van de
strijd om de Copa del Rey.
Barcelona moet flink aan
de bak, want de heen-
wedstrijd in Sevilla werd
met 2-0 verloren door de
ploeg van Ronald Koeman.
01.30 HOUSTON ROCKETS -
BROOKLYN NETS
Liveverslag van het duel in
de altijd spectaculaire
Amerikaanse NBA.
06.00 Ochtendprogramma’s 10.40
Family Guy 11.25 South Park 12.15
Friends 13.05 Last Man Standing
13.55 The Graham Norton Show
14.45 Modern Family 15.30 Young
Sheldon 16.20 South Park 17.05
Family Guy 18.00 Modern Family
18.55 Young Sheldon 19.50 The Daily
Show 20.30 Last Man Standing
22.00 Friends 23.00 Young Sheldon
23.55 How I Met Your Mother 00.55
Family Guy 01.35 South Park
Eurosport
06.30 Ochtend- en dagprogramma’s
14.55 Biatlon: WK Junioren 15.45
Schansspringen: WK Schanssprin-
gen: HS 106 Mannen 16.15 Schans-
springen: WK in Oberstdorf (Duits-
land) 17.05 Schansspringen: WK in
Oberstdorf (Duitsland) 18.15 Snooker:
Vanuit Gibraltar 22.00 Biatlon: WK
Junioren 22.30 Biatlon: WK Junioren
23.00 Schansspringen: WK in
Oberstdorf (Duitsland) 00.30 Nacht-
programma’s
woensdag 3 maart 2021 TELEVISIE 31
GO

Chantal verrast Gouden Loeki Dodelijke strijd

In dit nieuwe programma verrassen Chantal Onder leiding van Carrie ten Napel Iedereen denkt dat de extreme sporter Xander
Janzen, Leco van Zadelhoff en Fred van Leer worden in een sfeervolle studio de Cage is overleden, maar wanneer de wereld
mensen met een make-over. Vandaag is het Bronzen, Zilveren en Gouden Loeki gevaar loopt, duikt hij weer op. Hij gaat de
de beurt aan hondentrimster Marjo. Zij be- uitgereikt. Er is heel wat aandacht strijd aan met de dodelijke Xiang. Vijftien jaar
steedt volgens haar zoon meer aandacht aan voor de verhalen achter de reclames na de eerste xXx keert Diesel terug in zijn rol
haar honden dan aan zichzelf. Tijd voor de en er zijn optredens van verschillende van actieheld Xander Cage.
dierenliefhebster om zelf verwend te worden. artiesten. ■ xXx: The Return of Xander Cage, 20.30,
■ Chantal’s Beauty Camper, 20.30, RTL4 ■ Ster Gouden Loeki, 21.35, NPO1 Veronica

RTL5 SBS6 NET5 Veronica

06.00 Teleshop 5 16.40 Dr. Phil 17.30 Big
Brother
18.30 HORRORHUURDERS & HUISJES-
MELKERS
Britse realityreeks over de toene-
mende conflicten tussen huurders
en verhuurders in het Verenigd
Koninkrijk.
19.30 AMBULANCE UK
Realityreeks over de West Midlands
Ambulance, de op een na grootste
ambulancedienst van Groot-Brittan-
nië. Ambulanciers Mick en Dave
moeten uitrukken om een vrouw met
maagklachten te helpen. Ter plaatse
zien ze al snel dat het om een ern-
stige hartaanval gaat. Steph krijgt
een paniekerig telefoontje van een
hoogzwangere vrouw.
20.30 ONTVOERD
Opsporingsprogramma rond inter-
nationale kinderontvoeringszaken.
‘Sofie, Yasin en Serhat - Turkije (1).’
In de vorige reeks van dit programma
lukte het John van den Heuvel niet
om de naar Turkije ontvoerde kinde-
ren van Sanne terug te krijgen. Nu
staan alle lichten op groen voor een
uitspraak van de Turkse rechtbank
die de kinderen aan Sanne
toewijst. Voorafgaand aan
de zitting reist John weer
met Sanne naar Turkije.
21.30 BIG BROTHER
Realityshow waarin een groep wild-
vreemden honderd dagen lang 24/7
door camera’s wordt gevolgd in het
Big Brother-huis.
22.30 24 UUR IN DE E.R.
23.30 AMBULANCE UK
00.40 TELESHOP 5
06.00 Hart van Nederland 06.30 Hart van
Nederland - Ochtend Editie (Doorl. herh.) 10.20
Mr. Frank Visser: wordt u al geholpen? 11.15
5 uur show 12.20 Lang leve de liefde 12.50 The
Sky Is the Limit: rijk en succesvol in Nederland
13.45 Crisis in de tent 14.40 Huizen onder de
hamer 15.50 Vtwonen weer verliefd op je huis
16.55 5 uur show 17.50 Hart van Nederland -
Vroeg
18.00 LINGO
18.30 50/50
19.00 LANG LEVE DE LIEFDE
Realityshow.
19.30 MR. FRANK VISSER: WORDT U AL
GEHOLPEN?
Realityreeks waarin mr. Frank Visser
in zijn eigen werkkamer advies geeft
aan mensen met uiteenlopende juri-
dische vragen.
20.30 STEENRIJK STRAATARM
Realityreeks waarin een rijk en een
arm gezin een week lang van huis,
budget en dagelijks leven ruilen.
21.30 HART IN AKTIE
Show waarin Wendy van Dijk met
haar busje door heel Nederland rijdt
om hulp te bieden aan mensen die
het hard nodig hebben. Sinds 2017
moet Berrie zijn grote liefde Ria
missen. Sindsdien ruikt hij regelmatig
aan haar parfum. Tot groot verdriet
van Berrie is het flesje bijna leeg. De
letters op het flesje zijn
vervaagd en niemand
herkent het. Wendy en
haar team storten zich
op de zoektocht.
22.30 HART VAN NEDERLAND - LATE
EDITIE
23.00 SHOWNIEUWS - LATE EDITIE
23.45 WEER.NL
23.50 NACHTPROGRAMMA’S
06.00 Hart van Nederland 07.30 TV Winkel
08.00 Tommy Teleshopping 11.25 My Kitchen
Rules 12.20 My Kitchen Rules 13.20 Tommy
Teleshopping 14.20 Charmed 15.15 Charmed
16.10 Het Blok Nieuw-Zeeland 17.10 Wat eten
we? 17.35 Het Blok Nieuw-Zeeland
18.35 CHARMED
Amerikaanse fantasyserie.
19.35 CHARMED
Amerikaanse fantasyserie.
20.30 SECRET BRIDESMAIDS’ BUSINESS
Australische dramaserie. Melanie,
Saskia en Olivia komen samen voor
de perfecte bruiloft van Olivia, maar
de droomdag verandert al snel in een
nachtmerrie. Daisy, de tienerdochter
van Melanie, wordt vermist en er zit
bloed op Olivia’s trouwjurk. Wat is er
gebeurd?
21.30 SECRET BRIDESMAIDS’ BUSINESS
Australische dramaserie. Saskia en
Alex doen hun uiterste best om ver-
nietigende leugens uit het verleden
te verbergen. Olivia worstelt met
haar grote geheim.
22.30 ELEMENTARY
Amerikaanse misdaadserie. ‘Our
Time Is Up.’ Tijdens het onderzoek
naar de moord op haar therapeute
stuit Watson op haar eigen dossier.
23.30 STATION 19
Amerikaanse dramaserie. ‘Out of
Control.’ Andy en Sullivan vinden een
manier om contact te houden.
Ondertussen komt het team buiten
de werkuren in actie om een moeder
in nood te helpen, maar
hun heldhaftige inspan-
ningen leiden tot ruzie
met de politie.
00.15 NACHTPROGRAMMA’S
18.00 THE BIG BANG THEORY
Amerikaanse komische serie.
18.15 THE KING OF QUEENS
Amerikaanse komische serie.
18.45 TWO AND A HALF MEN
Amerikaanse komische serie.
19.10 TWO AND A HALF MEN
Amerikaanse komische serie.
19.30 THE BIG BANG THEORY
Amerikaanse komische serie.
20.00 THE BIG BANG THEORY
Amerikaanse komische serie. ‘Jiminy
Conjecture.’ Leonard bekent aan zijn
vrienden dat zijn vrijpartij met Penny
uiteindelijk niet helemaal aan zijn
torenhoge verwachtingen voldeed.
20.30 FILM XXX: THE RETURN OF
XANDER CAGE
Actiefilm van DJ Caruso (Canada/
China/USA 2017) met Vin Diesel
(Xander Cage), Donnie Yen (Xiang)
en Deepika Padukone (Serena
Unger).
22.30 FILM XXX: STATE OF THE UNION
Actiefilm van Lee Tamahori (VS
2005) met Ice Cube (xXx/Darius
Stone) en Samuel L. Jackson
(Augustus Gibbons).
Voormalig US Navy SEAL Darius
Stone wordt uit de gevangenis ge-
haald en gerekruteerd als de nieuwe
xXx-agent. Hij moet een aanslag op
de Amerikaanse president en een
militaire staatsgreep verijdelen. Het
moordcomplot is het werk van ex-
generaal en huidig minister van De-
fensie George Deckert. Stone heeft
onder Deckert gediend
en heeft nog een reke-
ning te vereffenen met
de vroegere generaal.
00.35 NACHTPROGRAMMA’S

OVERIGE TV

■ ÉÉN
13.55 Thuis 14.20 Dieren in
nesten 14.45 Villa Politica
16.15 Clips 16.25 Etonnants
jardins 16.50 Buren 17.15
Professor T. 18.04 Het jour-
naal 18.15 Dagelijkse kost
18.30 Blokken 19.00 Het jour-
naal 19.40 Iedereen beroemd
20.10 Thuis 20.40 Radio
Gaga 21.30 Pano 22.10 Het
journaal 22.30 Schitt’s Creek
23.00 Iedereen beroemd
23.20 Sporza: volleybal 23.40
Dagelijkse kost 23.55 Het
journaal
■ CANVAS
19.00 Raoul Servais: Memoi-
res van een ambachtsman
20.00 Terzake 20.35 De af-
spraak 21.20 Extra Time
Koers 22.20 Fargo
■ DISCOVERY
14.15 Blowing Up History
15.00 Abandoned Enginee-
ring 16.00 Kindig Customs
17.00 Wheeler Dealers 18.00
Salvage Dawgs 18.30
Salvage Hunters 19.30 The
Repair Shop 20.00 How Do
They Do It? Met Joep Van
Deudekom 20.30 Born
Mucky: Life on the Farm
21.30 Moonshiners 22.30
Wheeler Dealers 23.30 Fast
N’ Loud
■ NATIONAL GEOGRAPHIC
11.25 Scrapyard Supercar
12.55 To Catch a Smuggler
14.35 Food Factory 15.20
Running Wild with Bear Grylls
17.05 Cesar to the Rescue
19.00 The Incredible Dr. Pol
20.00 Great Inventions 21.00
Jane Goodall: The Hope
22.55 Mystery Monkeys Of
Shangri-La
■ BBC1
13.15 Bargain Hunt 14.00 BBC
News at One; Weather 14.45
Doctors 15.15 Shakespeare &
Hathaway - Private Investiga-
tors 16.00 Escape to the
Perfect Town 16.45 Ready
Steady Cook 17.30 The
Bidding Room 18.15 Pointless
19.00 BBC News at Six; Wea-
ther 20.00 The One Show
20.30 The Bidding Room
21.00 MasterChef 22.00
Gordon Ramsay’s Bank Ba-
lance 23.00 BBC News at
Ten 23.45 Match of the Day
■ BBC2
16.00 Bitesize Daily for
Secondary 17.00 The Nine to
Five with Stacey Dooley 17.30
Royal Recipes 18.15 Flog It!
19.00 Richard Osman’s
House of Games 19.30 My
Unique B&B 20.00 Inside the
Zoo 21.00 My Comedy Hero:
Miranda Hart on Eric More-
cambe 22.00 The Terror
23.30 Some Dog Owners
with Jokes 23.45 Newsnight
■ ARD
14.00 Tagesschau 14.10 Rote
Rosen 15.00 Tagesschau
15.10 Sturm der Liebe 16.00
Tagesschau 16.10 Das Quiz
mit Jörg Pilawa 17.00 Tages-
schau 17.15 Brisant 18.00 Wer
weiß denn sowas? 18.50
Watzmann ermittelt 20.00
Tagesschau 20.15 ARD extra
20.30 Sportschau 21.35 Ta-
gesthemen 23.15 Sportschau
Club 23.45 Nachtmagazin
■ ZDF
15.05 Bares für Rares 16.00
Heute - in Europa 16.10 Die
Rosenheim-Cops 17.05 ZDF
SPORTextra 19.00 Heute
19.25 Kanzlei Berger 20.15
Der Kommissar und das Meer
21.45 Heute journal 22.15
Auslandsjournal 22.45
ZDFzoom: Kinder im Shut-
down - Abgehängt in der
Krise 23.15 Markus Lanz
■ WDR
14.20 In aller Freundschaft -
Die jungen Ärzte 16.00 WDR
aktuell 16.15 Hier und Heute
18.00 WDR aktuell/Lokalzeit
18.15 Servicezeit 18.45 Aktu-
elle Stunde 20.00 Tages-
schau 20.15 Markt 21.00
Hunde verstehen! 21.45 WDR
aktuell 22.15 Die Story: Für
immer jung - machen For-
scher einen Menschheits-
traum wahr? 23.00 Mein
Kopf. Mein Tuch
■ TV5
14.00 La maison France 5
15.30 À bon entendeur 16.00
Un si grand soleil 16.22 Un
jour sur terre 16.30 Questions
pour un champion 17.03 La li-
brairie francophone 18.00
64’, le monde en français
18.30 L’invité 18.39 Harcelée
20.16 La science du futur
20.30 Journal 21.04 Collec-
tion Reportages 22.36 Le
19h30 23.09 Ruptures
■ NDR FERNSEHEN
14.15 Gefragt - Gejagt 15.00
Die nordstory 16.00 NDR Info
16.10 Mein Nachmittag 17.00
NDR Info 17.10 Seehund,
Puma & Co 18.15 Die nordre-
portage 18.45 Das! 20.00 Ta-
gesschau 20.15 Expeditionen
ins Tierreich 21.00 Lebens-
wege - Drei Generationen.
Drei Familien. Neun Frauen
21.45 NDR Info 22.00 Groß-
stadtrevier 22.50 Extra 3
23.35 Der deutsche Michel
■ RTL
14.00 Wir lieben Tiere - Die
Haustiershow 15.00 Tier-
retter mit Herz 16.00 Die Su-
perhändler - 4 Räume, 1 Deal
17.30 Unter uns 18.00 Explo-
siv - Das Magazin 18.30
Exclusiv - Das Starmagazin
18.45 RTL Aktuell 19.05 Alles
was zählt 19.40 Gute Zeiten,
schlechte Zeiten 20.15 RTL
Aktuell Spezial: Corona-Krise
- Wege aus dem Lockdown
20.30 Der Bachelor 22.40
Stern TV
 woensdag 3 maart 2021 bndestem.nl e-mail: redactie.oosterhout@bndestem.nl

Oosterhout
Jan de IJscoman blijft bestaan
Jan van Beek (73), in Geertruidenberg beter bekend als Jan de
IJscoman, moet noodgedwongen stoppen met ijs verkopen. Zijn
kleinzoon Damon (21, midden) neemt het ijsstokje over. Plus de
naam van opa. Zoon en vader Wassily van Beek (50, links)
springt waar nodig bij. Stad en Streek 4

FOTO RAMON MANGOLD/PIX4PROFS

Diverse raadsfracties pleiten voor aanstellen stadsecoloog

Windmolens
Oosterhout vriendelijker in de ijskast
OOSTERHOUT Het plan
voor windmolens in de

voor bijen en vlinders Oranjepolder blijft voorlo-

Stop de afname van vlinders,
bijen en andere insecten. Biodi-
versiteit staat onder druk. Oos-
terhout heeft daarom diverse
verbetermaatregelen van het
maaibeleid op het oog. Daarover
is een groot deel van de politiek
positief.
Sjoerd Marcelissen
Oosterhout
De gemeenteraad kwam eind 2018
met een voorstel om ‘insecten-
vriendelijk’ en ‘natuur-verant-
woord’ te maaien. De gemeente
heeft nu een aantal maatregelen op
een rij gezet, die gisteravond wer-
den besproken. Zoals het inzaaien
van bloemrijke gazons en het in-
richten van ‘hotspots’ voor insecten
en vlinders.
Jan Boers (GroenLinks) was een
van de voorvechters van een na-
tuurvriendelijker maaibeleid. Hij
wees op de kritiek vanuit natuuror-
ganisaties. ,,Zij hebben gelukkig
een lange adem, nu lijken we de
goede kant uit te gaan. We hebben
alleen te lang moeten wachten.”
Wel mist hij in de plannen een
stadsecoloog die toeziet op groen-
beheer en maaibeleid. ,,Dat gebrek
heeft zich ernstig gemanifesteerd.
Plaatsen waar jonge patrijzen zit-
ten, worden gewoon uitgemaaid. Te
vaak zien we dat de kennis er nog
niet is.” Guus Beenhakkers (D66)
wil zelf met een voorstel komen.
,,Wat kan een stadsecoloog ons
brengen?” Cees Noltee (Groen Bra-
bant) is fel tegen en schampertde
,,Zo’n stadsecoloog kost een kleine
ton per jaar.”
Jonge maaiers die
liever Max
Verstappen worden
dan mooi maaien
– Peter de Laat, raadslid
Wethouder Clèmens Piena zegt
samenwerking te zoeken met ge-
meente Breda voor wat betreft een
stadsecoloog. ,,Met het geld dat we
aan zo’n post uitgeven zouden we
de voorgestelde maatregelen al
kunnen uitvoeren.”
Peter de Laat (Voor Heel Ooster-
hout) wil scherper zijn op bedrij-
ven die maaien, zei hij: ,,Er zijn
jonge maaiers die liever Max Ver-
stappen willen worden dan mooi
maaien.”
De verbeteringen in het maaibe-
leid en groenbeheer kosten de ge-
meente Oosterhout extra geld. La-
ter dit jaar neemt de raad over de fi-
nanciën een besluit.
pig in de ijskast. De ge-
meente Oosterhout neemt
nog geen besluit over het
Energiepark A59, met twee
windmolens en een zon-
nepark. Het zwaar bekriti-
seerde park is een initiatief
van Shell en Eneco, maar
de politiek moet nog groen
licht geven. Aan het begin
van de raadsvergadering
gisteravond deelde wet-
houder Marcel Willemsen
(CDA) het uitstel mee.
Waarom blijft onduidelijk.
,,Er is een ontwikkeling.
Dat wordt morgen (van-
daag, red.) openbaar”, zei
hij. ,,We hebben tijd nodig
om de consequenties op
een rij te zetten.’’
2 STAD EN STREEK
‘Mama, ze hebben
me verkracht’, zei ze
toen ze thuiskwam
Totaal overstuur komt het 15-ja-
rige meisje die nacht thuis bij
haar moeder. Een groot deel van
haar kleding zit binnenstebui-
ten. ,,Ik heb seks gehad met
twee jongens”, snikt ze. ,,Mama,
ze hebben me verkracht.”
Johan van Uffelen
Breda
De moeder belt de politie. Het kind
blijkt erg veel te hebben gedronken.
Eén van de twee jongemannen, in-
middels een 29-jarige man uit
Breda, moet zich verantwoorden
voor de rechtbank in Breda.
Hij vertelt dat hij die avond, 18 au-
gustus 2015, met het meisje had af-
gesproken. Hij haalde haar op in
een auto, samen met zijn vriend.
Het drietal ging naar een apparte-
ment in Roosendaal. Om te chillen.
Wat bedoelt u daarmee, wil de
rechtbank weten. ,,Lachen, praten,
gezellig doen.” En drinken? ,,Ja, ook,
we dronken wodka-cola.”
Volgens het slachtoffer moést ze
drinken. Heel veel.
De twee mannen beschuldigen
elkaar ervan dat ze seks met het
meisje hebben gehad. Op haar in-
tieme delen werden spermasporen
aangetroffen van de vriend en een
Indoor Brabant wellicht
wel komend najaar
▲ Indoor Brabant in 2019: mooie wedstrijden, mét publiek.
ARCHIEFFOTO ROY LAZET
DEN BOScH In 2022 - of heel
misschien later dit jaar - komt er
een nieuwe editie van Indoor
Brabant. Daarvan is directeur
Marcel Hunze overtuigd.
Voor het tweede jaar op rij ziet
Hunze ‘zijn’ Dutch Masters – In-
door Brabant – gedwarsboomd
worden door een virus. Eerst, en ei-
genlijk nog, corona. En nu waart het
gevaarlijke rhinopneumonievirus
in Europa rond onder paarden.
De internationale paardensport-
federatie FEI heeft tot en met 28
maart vrijwel alle (top)wedstrijden
geschrapt. Dus ook ‘Indoor’, dat
aanvankelijk zonder publiek en met
alleen topruiters door zou gaan
vanaf volgende week vrijdag. ,,We
‘onbekend gebleven man’. De
vriend is in hoger beroep veroor-
deeld tot 10 maanden cel, waarvan
4 voorwaardelijk.
Zeer recent onderzoek wees ech-
ter uit dat de spermasporen van die
onbekende man matchen met het
DNA van de Bredanaar. Hij heeft
daar wel een verklaring voor: ,,Ik
had mezelf bevredigd en afgeveegd
met een handdoek. Die heeft zij ge-
bruikt bij het douchen.”
Volgens het meisje zijn beide
mannen in haar klaargekomen.
,,Wist u wel hoe oud ze was?”,
vraagt de rechtbank. ,,Nee. Toen ik
dat hoorde, schrok ik erg.”
Die nacht zetten de twee man-
nen het meisje af bij haar moeder,
die toen op een camping in Wern-
hout verbleef. De moeder zag dat
haar dochter ‘ver van de wereld’
was. Advocaat Buntsma vindt de
verklaringen van het meisje niet
betrouwbaar omdat ze door het
overmatige drankgebruik ‘hele
stukken niet heeft meegekregen’.
De officier van justitie rekent het
de verdachte zwaar aan dat het
slachtoffer een kwetsbaar meisje
was en hij het initiatief heeft geno-
men. Ze eist 18 maanden celstraf
onvoorwaardelijk.
De uitspraak is op 16 maart.
zijn geschokt. Dit is ongelooflijk,
een klap in het gezicht.”
Toch, zegt Hunze, is Indoor Bra-
bant in staat om nóg een tik van een
virus te overleven. ,,Het voortbe-
staan is niet gevaar. Het verlies is
vele malen minder groot dan vorig
jaar.” Zo is de opbouw nog niet be-
gonnen, terwijl in 2020 alles al
stond en op het allerlaatste mo-
ment moest worden afgebroken.
De directeur wijst ook op langdu-
rige afspraken met belangrijke part-
ners. Daarnaast heeft hij de hoop op
een Indoor Brabant 2021 nog niet
opgegeven. Ook al wordt het een
serieuze puzzel: ,,Is er plek op de in-
ternationale kalender? Kunnen we
nog in de Brabanthallen terecht? En
hoe ontwikkelt dít virus zich...’’
woensdag 3 maart 2021
GO
BERgEN Op ZOOM
Vrouw berooft
GEMEENTE EN WATERSCHAP
90-jarige Bergse
Een 40-jarige vrouw uit
Terneuzen heeft maan-
dagmiddag een 90-jarige
vrouw van haar porte-
monnee beroofd. De
hoogbejaarde vrouw liep
We tikken
achter haar rollator en
kwam net terug van het Waarom betaalt u meer belasting
boodschappen doen. De
dievegge had kennelijk dan een ander? En waarom betaalt
buiten twee voorbijgan-
gers gerekend. Die over- bijna iedereen dit jaar méér
meesterden haar, waarna
de toegesnelde politie de
Zeeuwse in de boeien
belasting? Een uitleg in vijf
sloeg. vragen en antwoorden.
Nicole Roelands ting die voor iedere huiseigenaar
Breda geldt, is de afvalstoffenheffing
voor het ophalen en verwerken
ucht. Daar is ie dan. De van afval. Dat bedrag verschilt per
HUIJBERgEN
Een mini-bos
Z rekening met de ge-
meentelijke heffingen
en waterschapsbelas-
ting valt op de mat.
Opvallend is dat het te betalen be-
drag voor de meeste mensen dit
jaar een stuk hoger ligt dan vorig
gemeente en inzamelingssysteem.
Voor het gebruik van het riool, be-
taal je rioolheffing. 
Het waterschap stuurt ieder jaar
een rekening voor het werk dat
deze overheidsinstelling verricht.
Zoals het afvalwater vanuit de toi-
om van te leren jaar. let, douche en gootsteen zuiveren. 
In de tuin van de Broe-
ders van Huijbergen in . Om welke belastingen gaat . De rekening is dit jaar
het gelijknamige dorp is
een bijzonder tiny forest
aangeplant. Het kleine
1 het? 
Onroerendezaakbelasting (ozb),
2 hoger, hoe komt dat? 
Het te betalen bedrag is vrijwel
bos meet 135 vierkante afvalstoffenheffing, rioolheffing, nooit hetzelfde als het jaar daar-
meter en er staan 33 belasting voor het watersysteem. voor. Dat komt door inflatie, de
soorten inheemse bomen Misschien duizelt het u na het stijging van het algemene prijs-
zoals lindes, esdoorns en ontvangen van de rekening van peil. In 2021 is de verwachte infla-
eiken. ,,Dit bosje is aan- Belastingsamenwerking West- tie 1,6 procent, maar de woonlas-
gelegd om van te leren, Brabant. De organisatie heft en int ten stijgen harder. De ozb groeit
niet om te wandelen’’, de belastingen namens het Water- dit jaar gemiddeld met zo’n 5,3
zegt Marjan Bosch. ,,We
laten de natuur hier haar
schap Brabantse Delta en de
meeste West-Brabantse gemeen-
procent. Daarnaast gaat de afval-
stoffenheffing omhoog, gemid-
gang gaan.’’
Stad en Streek 12
ten (behalve Steenbergen, Drim-
melen, Gilze en Rijen, Alphen-
deld met 7,8 procent. Dat blijkt uit
Chaam en Baarle-Nassau). Waar-
SINT aNNa-laND voor betaalt u precies? 
De grootste kostenpost is de be-
Drie arrestaties en lasting die de gemeente heft. Hoe
veel wietplantjes groter de woning en het perceel,
In een huis aan de Tien- hoe hoger de waarde van de wo-
hoven in Sint-Annaland ning (WOZ) is. De ozb wordt be-
zijn maandagavond drie rekend aan de hand van een per-
mannen aangehouden. centage van de WOZ-waarde dat
Het gaat om de bewoner, de gemeenteraad heeft vastge-
een man (34) uit Hooger- steld. Het verschilt dus per regio.
heide en een man (24) uit Met die inkomsten worden be-
Kwaliteit kost geld,
Roosendaal. In de woning paalde taken van de gemeenten maar we willen
vonden agenten zo’n zes- bekostigd. Volgens de Vastelasten- ook de begroting
duizend hennepplantjes. bond is de ozb goed voor zo’n 10
De politie ging pools- procent van de totale gemeente- op orde hebben
hoogte nemen, nadat ie- lijke inkomsten per jaar.  —Henk Kielman, wethouder
mand had gezien dat er Een andere gemeentelijke belas- gemeente Woensdrecht
tientallen dozen vanuit
een auto de woning in
werden gedragen. Alle
plantjes zijn vernietigd.
Bedrijfsleven helpt
Wij zijn
natuurlijk wel
baas, maar we
willen zoveel
mogelijk als
team werken
—Toon Hop
Stad en Streek 10-11
▲ Onder andere op Breepark in Breda komt een mega-grote
vaccinatieplek. FOTO BREEPARK
woensdag 3 maart 2021 STAD EN STREEK 3
GO

meer af aan belastingen

het jaarlijkse woonlastenonder-
zoek van Vereniging Eigen Huis
(VEH) in de gemeenten.
Die stijging heeft te maken met
de begroting van gemeenten. Die
zitten met stijgende kosten op het
gebied van zorg, vooral vanwege
jeugdzorg en de Wet maatschap-
pelijke ondersteuning (Wmo) die
in 2015 is ingevoerd. Gemeenten
moeten ervoor zorgen dat mensen
zo lang mogelijk thuis kunnen
blijven wonen. En dat kost geld.
,,Steeds meer gemeenten komen
door deze hoge zorgkosten in fi-
nanciële problemen en zeggen
hierdoor geen andere keuze te
hebben dan de ozb te verhogen’’,
aldus de VEH.  procent), Moerdijk (7 procent),
▲ De bewoners van de nieuwe
Waterwijk in Fijnaart betalen dit
jaar 7 procent meer belasting
dan vorig jaar.
FOTO MARCEL OTTERSPEER/PIX4PROFS
.Waarom stijgen de heffin-
3 gen in de ene gemeente
meer dan in de andere? 
De grootste stijging is te zien in
Baarle-Nassau. Daar betaalt een
meerpersoonshuishouden dit jaar
759,28 euro aan ozb, riool- en afval-
stoffenheffing. Vorig jaar was dit
686,70 euro. Een stijging van 10,6
procent dus. Daarna volgt Zundert
met 10,1 procent, Woensdrecht (10
Roosendaal (6,5 procent) en Breda
(5,5 procent). Opvallend is dat er
één gemeente in West-Brabant is
waar de woonlasten dalen, name-
lijk in Etten-Leur met 2,7 procent.
Wel is die gemeente een van de
duurdere gemeenten. Voor een
huishouden ligt de woonlast dit
jaar op 843,63 euro.
Die verschillen ontstaan doordat
iedere gemeente zelf de hoogte
van de belastingen bepaalt. Zo be-
taalt de Zundertenaar meer afval-
stoffenheffing omdat de gemeente
meer geld kwijt is aan de inzame-
ling en verwerking van afval. Een
ander voorbeeld is Woensdrecht
waar de belastingen voor het eerst
in veertien jaar worden verhoogd.
Dat is onder andere nodig om in
alle kernen voorzieningen in stand
te houden. ,,Kwaliteit kost geld,
maar we willen ook de begroting
op orde hebben. Dan zijn er niet
zoveel knoppen waaraan we kun-
nen draaien”, zei wethouder Henk
Kielman eerder tegen BN DeStem.  5
In welke gemeente betaalt
4 u de minste gemeentelijke
belasting? 
De gemeente Gilze en Rijen. Daar
betaalt een huishouden dit jaar
711,56 euro aan woonlasten. Vorig
jaar was dat 681,89 euro. Op plek
twee staat de gemeente Woens-
drecht met 744,07 euro in 2021. De
woonlasten in die gemeente zijn
dit jaar hard gestegen (10 procent).
Vorig jaar betaalden inwoners nog
676,65 euro. Baarle-Nassau staat op
plek drie. 
En waar de meeste? 
In de gemeente Zundert betalen
de inwoners de hoogste lasten:
945,65 euro in 2021. Vorig jaar lag
dat bedrag een stuk lager (10,1 pro-
cent). Na Zundert komt Alphen-
Chaam. Daar zijn de lasten niet
veel gestegen, maar blijft het be-
drag hoog: 932,73 euro. De ge-
meente Dongen staat op plek
drie, met 882,19 euro per huishou-
den.

GGD West-Brabant met vaccinatielogistiek

De grote vaccinatiecentra van
GGD West-Brabant op Breepark in
Breda en op Breda International
Airport (Seppe) kunnen straks in
een razend tempo prikken zetten.
Zestig vaccinaties per uur per prik-
ker is het doel. Bij het logistiek in-
richten van de centra en het ver-
snellen van het proces krijgt de
GGD hulp van het bedrijfsleven.
Gerlach Hochstenbach
Breda/Bosschenhoofd
Het huidige vaccinatieproces in de
centra in Bergen op Zoom en Breda
(Amphia Langendijk) is tot in de
kleinste details doorgelicht, zegt
GGD-projectleider Arthur Rijkers.
Daarvoor is de hulp ingeroepen van
logistieke experts van onder meer
ASML en Heineken, maar ook van do-
centen en studenten van Tilburg Uni-
versity en TU Eindhoven.
Belangrijkste verbetering, zegt Rij-
kers, betreft het scheiden van de ad-
ministratie en het daadwerkelijk toe-
dienen van de vaccinatie. ,,De admini-
stratiecapaciteit is flink opgeschaald.
Nu nog zijn prikker en administrator
aan elkaar gekoppeld. Pas als alle ad-
ministratieve handelingen klaar zijn,
kan de prikker de vaccinatie toedie-
nen. In de nieuwe situatie gebeurt dit
los van elkaar en kunnen de prikkers
constant blijven prikken.”
De efficiëntie neemt hierdoor toe,
zegt Rijkers. ,,We gaan van twintig
naar zestig prikken per uur per prik-
ker. En dat geldt voor de XL-locaties
waar straks vier à vijf prikkers con-
stant vaccinaties toedienen.”
Breepark en Seppe worden voor
In de nieuwe GGD West-Brabant die XL-vaccina-
situatie tielocaties. ,,We moeten er klaar voor
zijn als in april/mei de grote groep van
kunnen 18- tot 60-jarigen aan de beurt is voor
prikkers een vaccinatie. Breepark nemen we
constant maandag in gebruik, al zal er in het be-
gin mondjesmaat worden geprikt. Op
blijven prikken Breda International Airport gaan we
—Arthur Rijkers half maart of mogelijk begin april aan
de slag”, zegt GGD-woordvoerster
Linda Vlamings.
Vanaf dat moment zijn er vier vac-
cinatieplekken in West-Brabant. Om
het vaccineren nog beter te kunnen
spreiden, komen er ook locaties in
Roosendaal en Aalburg. Wanneer die
opengaan is nog niet bekend.
De GGD West-Brabant realiseert
zich dat het niet altijd even eenvoudig
is om een afspraak te maken voor een
prik in de buurt. Vooral wie een af-
spraak wil maken voor een prik in de
Amphia-locatie aan de Langendijk in
Breda krijgt vaak nul op het rekest en
wordt doorverwezen naar elders.
,,We doen wat we kunnen’’, zegt
Vlamings, ,,maar wij kunnen niet stu-
ren wie waar een afspraak maakt. Ge-
volg is dat mensen uit andere regio’s
ook hier in Breda gevaccineerd wor-
den en dat mensen uit deze regio naar
andere centra moeten. Hopelijk veran-
dert dat zodra de vaccins in grotere
hoeveelheden beschikbaar zijn. De
GGD’s zouden dan vanaf april ander-
half miljoen mensen per week inen-
ten.’’
4 STAD EN STREEK woensdag 3 maart 2021

OH

Kleinzoon neemt werk

▲ Veel carnavalsliefhebbers hebben het volksfeest dit jaar vanwege
de lockdownbeperkingen voor een beeldscherm gevierd.
FOTO RON MAGIELSE/PIX4PROFS
Wetenschappers
BUas onderzoeken
carnavalsbeleving
Hoe is carnaval 2021 beleefd? Is
het ondanks alle beperkingen
toch door de meeste liefhebbers
gevierd? En zo ja, hoe hebben zij
hun carnaval dan invulling gege-
ven? Professor Greg Richards
van de Breda University of App-
lied sciences (BUas) doet hier
onderzoek naar.
Susanne den Boer
Breda
Onderzoekers van onder meer
BUas zijn al een aantal jaar bezig de
rol van carnaval in de hedendaagse
samenleving te onderzoeken. Niet
alleen in Nederland, ook internati-
onaal.
,,Het onderzoek is zo’n vijf jaar
terug in Brazilië begonnen’’, vertelt
Richards.
Door corona is carnaval vorige
maand niet of nauwelijks gevierd.
Voor de wetenschappers is dit bij-
zondere jaar interessant voor het
onderzoek. Om die reden zijn er
onder meer via sociale media op-
nieuw vragen verspreid, in de hoop
dat die worden ingevuld.
Richards: ,,Carnaval is een tradi-
tioneel evenement. Welke verbin-
dende rol heeft carnaval? Welke
economische impact? Maar ook hoe
wordt het feest door mensen erva-
ren? Die vragen zijn in een jaar dat
het feest op een totaal andere ma-
nier gevierd moest worden ook in-
teressant. Dit gaf ons de kans te kij-
ken naar de effecten van het niet
kunnen doorgaan van carnaval.”
In de vragenlijst die onlangs is
verspreid, worden deelnemers ge-
vraagd of zij dit jaar carnaval heb-
ben gevierd. Zo ja, dan willen de
onderzoekers weten in welke
vorm. 
Richards: ,,Hebben de mensen tv
gekeken of meegedaan aan online
activiteiten? Hebben ze hun carna-
Hebben de mensen
tv gekeken of
meegedaan aan
online activiteiten?
– Greg Richards, BUas
valspak aangetrokken? We probe-
ren zo een beeld te vormen wat er
met het evenement is gebeurd op
het moment dat het niet op de tra-
ditionele plekken - op straat en in
de kroeg - gevierd kon worden.” 
Ook zijn de onderzoekers  be-
nieuwd hoe mensen naar carnaval
2022 toeleven. Wanneer het onder-
zoek wordt afgerond, is nog niet be-
kend.
Jan de IJscoman over
Jan van Beek, alias Jan de IJs-
coman, is ongeneeslijk ziek. Zijn
naam zal echter voortleven:
kleinzoon Damon neemt de ijs-
cowagen over. Plus de naam.
Kees Klijn
Geertruidenberg
Hij had zich voorgenomen zeker
tot zijn tachtigste met zijn ijsco-
wagen in zijn woonplaats Geer-
truidenberg en omgeving mensen
blij te maken met zijn twaalf sma-
ken, van aardbeien tot vanille.
Maar helaas kreeg Jan van Beek
(73) drie weken geleden in het zie-
kenhuis een jobstijding: hij is on-
geneeslijk ziek.
Daarmee leek een einde te ko-
men aan een instituut, sinds Van
Beek in 1965 door een kameraad,
een Italiaan, gevraagd werd om
een van diens ijscokarren te be-
mannen. Van april tot oktober
ging hij ’s avonds en in de week-
enden op pad, later deed hij dat als
zelfstandige met een bestelbus.  maar in verhalen zou opduiken.
▲ Markt in Geertruidenberg in 1976: na de bakfiets schafte Jan de IJscoman een verhoogde mini
aan, in de volksmond beter bekend als ‘de pausmobiel’.
In 1981 veranderde dat radicaal:
zijn vrouw Josa overleed onver-
wacht aan een hersenbloeding. Hij
bleef achter met drie kleine kinde-
ren en koos voor financiële zeker-
heid als lasser.  bij ons voor de deur staat, krijg ik
Maar in 2010 popte de ijscokar
toch weer op. Van Beek wilde weer
rondrijden met de ijscowagen. Hij
Het levenswerk van
mijn opa mocht niet
verloren gaan
– Damon van Beek, kleinzoon
trok samen op met Astrid de
Kruijf, zijn partner. Hij deed de ijs-
jes, zij regelde de financiën. En op
heel warme dagen sprong zijn
zoon Wassily bij.
Damon van Beek, de zoon van
Wassily, wilde niet dat het icoon
‘Jan de IJscoman’ voortaan alleen
Als het weer het toelaat, kruipt hij
nu achter het stuur. ,,Het levens-
werk van mijn opa mocht niet ver-
loren gaan, vandaar.” Jan is er ver-
guld mee. Olijk: ,,Wie weet, als hij
een gratis ijsje.”
Gratis ijs, daar vindt Jan wat van:
,,Op tijd een keer uitdelen, daar
maak je heel veel vrienden mee.
Wel opletten aan wie. Niet aan ie-
mand met een dikke portemon-
nee, die kan het wel betalen.” 
Opa heeft naam gemaakt, en die
naam blijft: Damon heeft zich bij
de Kamer van Koophandel inge-
schreven als Jan de IJscoman.  Maar
Damon, medewerker van een ex-
peditiebedrijf, gaat wel zijn eigen
accenten leggen. ,,Het eerste jaar
verandert alleen het logo. In de
toekomst wil ik graag uitbreiden.
Een bus erbij, en nog liever een
bakfiets.” Dat hoort opa Jan, een
romanticus, graag. Want die vroe-
gere driewieler staat in zijn herin-
nering gegrift. ,,Dat was het aller-
mooiste.’’

Bomenkap: Oosterhout wacht af
De gemeente Oosterhout
wacht het onderzoek af naar de
bomenkap in de Oranjepolder.
,,Of het onwettig is, kunnen wij
niet vaststellen. Wij wachten
het rapport van de Omgevings-
dienst af”, zo laat het college
van B en W weten.
Sjoerd Marcelissen
Oosterhout
Tijdens de koude periode in fe-
bruari werden bomen gekapt dan-
wel gerooid aan de Hillenweg, een
stukje groen bijna tegen de A59
aan.
Er kwam bij de gemeente een
melding van illegale kap binnen en
een boa is ter plaatse gaan kijken.
Later is het onderzoek overgedra-
gen aan de Omgevingsdienst, die
constateerde dat er sprake is van
een illegale kap. Momenteel is het
onderzoek nog aan de gang.
Hannie Broekhoven (Gezond
Burger Verstand) trok aan de bel
bij de gemeente Oosterhout. ,,Dit
stukje bos was de enige stapsteen
voor dieren in de Oranjepolder. Ze
gaan zo naar de Hillen, een gebied
aan de andere kant van de A59.’’
Twee boa’s hebben gesproken
met de grondeigenaar. ,,Deze ver-
huurt de grond aan een buur, er
was sprake van een achterstand in
snoeiwerk”, verklaart de ge-
meente. ,,Dit onderhoud had al
een aantal jaren geleden moeten
plaatsvinden.” Vanwege het
broedseizoen, dat 15 maart ingaat,
zou zijn besloten om bomen te
snoeien. ,,Uit het gesprek met de
grondeigenaar bleek dat hij weet
dat de bomen niet uit de grond ge-
Er was sprake van
achterstallig
onderhoud in het
snoeiwerk
– Gemeente Oosterhout
haald mogen worden. Dat is ook
helemaal niet de intentie van het
snoeiwerk.”
De gemeente doet geen uit-
spraak over het rooien. ,,Snoeien is
in deze periode niet verkeerd. De
werkzaamheden zijn dan voor het
broedseizoen klaar. Daardoor wor-
den dieren niet gehinderd en wor-
den opkomende planten niet ver-
trapt door werkzaamheden. Of het
snoeien in een vorstperiode goed
is voor een boom is een andere
vraag. Vanuit dat oogpunt had het
snoeien beter in een vorstvrije pe-
riode plaats kunnen vinden.”
De gemeente benadrukt dat het
aan de Omgevingsdienst is om te
handhaven en maatregelen te ne-
men. De grondeigenaar is niet be-
reikbaar voor een reactie.
Het onderzoek van de Omge-
vingsdienst loopt nog, uitkomsten
zijn nog niet bekend.
Vraag naar
kantoorruimte
daalt ook in Breda
BREDA De vraag naar kantoren is
in Breda net als in de rest van Ne-
derland teruggelopen. Vanwege het
grote aantal mensen dat thuis-
werkt, stellen bedrijven verhuizin-
gen naar grotere kantoorruimtes
uit.
Landelijk is de vraag naar kan-
toorruimte in 2020 met maar liefst
41 procent gedaald ten opzichte van
2019.
In Breda is de daling minder
scherp. Er is in 2020 4000 vierkante
meter minder kantoorruimte ver-
huurd dan in 2019.
Waren er in 2019 nog 16 bedrijven
die een nieuwe kantoorruimte
huurden, in 2020 is dat geslonken
tot 8 nieuwe huurders.
woensdag 3 maart 2021 STAD EN STREEK 5
OH

LEGE TERRASSEN CORONA

Horeca-actie oogst bijval

Op de Markt staan
terrassen. Leeg,
En met afzetlinten
eromheen. Enkele
passanten eten een
ijsje. En zitten op de
kale keitjes. Stil
horecaprotest in
Oosterhout.
Margreet Kwaks
Oosterhout/Made

ns terras is gesloten.

O Wij verzoeken u vrien-

delijk geen plaats te ne-
men! Dat staat er bij het
terras van De Beren. „Ik
vind het jammer dat de terrassen niet
open zijn”, zegt Sandra Ligtvoet (49).
„Waarom hebben de Oosterhoutse
ondernemers niet het lef om net zo-
als in Breda het terras te openen?”
Daar heeft Dré de Jong, voorzitter
van de Oosterhoutse afdeling van
Koninklijke Horeca Nederland en ei-
genaar van Chefz Proeflokaal wel een
antwoord op.
Het is een bewuste keuze, legt hij
uit. „Het is een statement om te laten
zien dat het terras veiliger is. Nu zie
je overal mensen op kluitjes staan.
Op het terras zorgen wij dat de men-
sen afstand houden.”
De Jong verkoopt wel ijs van de
Dorstse Jacobus Hoeve, zo lang de
lockdown duurt. „Lekker”, vindt Ja-
comien Kramers. „De horeca heeft
groot gelijk. Die terrassen op afstand
moeten gewoon kunnen. Ik ben voor
coronaregels, maar dit schiet door.”
De horeca-actie kan ook op sympa-
thie rekenen van Carla Bode: „Top, ik
krijg er een brok van in mijn keel. Dit
is toch veel beter dan de meege-
brachte stoelen wat ik eerder zag op
de Markt met mooi weer. Toen zat ie-
dereen bij elkaar.”
,,We zitten te wachten tot de boel
weer opengaat’’, zegt Beatrix van
Grevenbroek. De bewoonster van
verzorgingshuis De Doelen is er deze
zonnige dinsdag met enkele bewo-
ners op uit getrokken. En ze denkt
dat de horecaheropening moet kun-
nen: ,,Als iedereen zich gedraagt.’’
Als alleen al het terras maar open
is, vinden Chiara (16) en Bram (16):
,,Dan kunnen we tenminste overdag
nog iets doen met die avondklok’’,
zegt Chiara En het is goed dat de ho-
reca voor zichzelf opkomt, vindt
Bram.
Amber (12), Lotte (12) en Jady (13),
die hun eerste live schooldag vieren
met een ijsje, zien ook open terrassen
wel zitten: „Als het terras open kan,
met alle regels zoals reserveren, zou
ik het doen met familie of vrienden”,
meent Amber.
Bij Blendz Coffee druppelen intus-
sen de mensen binnen om een
drankje te halen. „Typisch Ooster-
hout, een beetje behoudend”, vindt
eigenaar Arnold Pater van de actie.
Hij heeft geen goed woord over voor
het beleid van het kabinet. „Het OMT
adviseerde niet eens om de horeca
weer te sluiten. Elk wetenschappelijk
bewijs ontbreekt. De tranen staan in
mijn schoenen als alle argumenten
gewoon van tafel worden geveegd.”
Pater heeft zich in de materie ver-
diept, zegt hij en vertelt dat in Florida
geen lockdown is en de besmettings-
cijfers daar overeenkomen met Ame-
rikaanse staten waar wel een lock-
down is.
De lokale horecavoorzitter Dré de
▲ Terrassen uitge- Jong denkt dat het nog een maand
stald op de Ooster- duurt eer de terrassen open mogen.
houtse Markt. Die blij- „Dat duurt nog lang?” Welnee, zegt
ven echter leeg. Het hij, op zijn vingers de maanden tel-
plein dient als zit- of lend dat de horeca al dicht is: ,,Dan is
staanplaats. FOTO JOHAN vier weken kort.” De Jong is allang
WOUTERS/PIX4PROFS blij dat burgemeester Buijs heeft be-
loofd om met andere burgemeesters
te praten over het verschil in regelge-
ving omtrent alcoholverkoop bij het
to go aanbod van de horeca.
Als iedereen In omliggende plaatsen zijn er
deze dinsdag eveneens horeca-acties
zich gedraagt geweest. Zo deed in Made hotel-res-
moet de taurant De Korenbeurs mee. Het
personeel lunchte daar op het met
horeca open linten afgesloten terras. Eigenaar
kunnen Marja van der Made: „We hebben van
–Beatrix van tevoren met de handhaving gebeld.
Grevenbroek Die vond het oké.”

Bredanaar (19) verplicht in Sloten in Geertruidenberg

behandeling na verkrachting
De 19-jarige Maikel van den B.
uit Breda heeft gisteren bij de
rechtbank in Breda voorwaar-
delijk jeugd-tbs gekregen. Die
maatregel is opgelegd nadat hij
een 11-jarig meisje verkrachtte.
Ook perste hij haar af om
naaktfoto’s te krijgen, dat deed
hij ook bij een ander meisje.
Pieter van Klinken
Breda
Voorwaardelijk jeugd-tbs, officieel
een PIJ-maatregel geheten, bete-
kent dat iemand verplicht wordt
zich te laten behandelen aan psy-
chische problemen. Doet iemand
dat niet, dan kan iemand worden
opgesloten voor tbs met dwang-
verpleging. Van den B. zat eerder
168 dagen in voorarrest.
De verkrachting gebeurde in fe-
bruari vorig jaar. Daarnaast dwong
hij het meisje om naaktfoto’s van
zichzelf te maken en op te sturen,
waarbij ze seksuele handelingen
moest uitvoeren.
Naaktfoto’s
In april dwong hij ook een ander
meisje dat te doen.  Hij dreigde
haar te doden of verkrachten als ze
geen naaktfoto’s zou sturen. De
rechtbank: ,,Het meisje piekerde
voortdurend over hoe ze de aan-
dacht van de verdachte van haar-
zelf zou kunnen wegleiden. Niks
mocht echter baten. Verdachte
bleef op een dwingende en drei-
gende manier contact zoeken met
haar.’’
De man lijdt aan een ontwikke-
lingsstoornis met kenmerken van
autisme. Ook loopt hij sociaal-
emotioneel achter in zijn ontwik-
keling en leerde hij volgens ge-
dragsdeskundigen niet goed om te
gaan met impulsen en behoeften.
Onder meer door deze problemen
is een jeugdstraf opgelegd. De kans
op herhaling is groot, oordeelde
een gedragsdeskundige bij het ad-
vies om hem te behandelen.
worden uitgebaggerd
GEERTRUIDENBERG  Water-
schap Brabantse Delta en de ge-
meente Geertruidenberg zijn ge-
start met het baggeren op verschil-
lende locaties in Raamsdonksveer,
Raamsdonk en Geertruidenberg.
Aannemingsbedrijf Van der Lee
voert de werkzaamheden uit. De
werkzaamheden zijn begin april af-
gerond.
Door te baggeren houdt het wa-
terschap de watergangen diep ge-
noeg en blijft de water aan- en af-
voer gegarandeerd. Daarnaast ver-
betert de waterkwaliteit en krijgen
planten, vissen en overige
(water)dieren een betere leefomge-
ving. Het gaat vooral om sloten in
het stedelijk gebied, zegt de aanne-
mer. ,,Daarmee bedoelen we de
kleine sloten  in de dorpen zelf en
op industrieterreinen.”
Vooruitlopend op het bagger-
werk worden de watergangen ge-
maaid en wordt er gesnoeid om er-
voor te zorgen dat er voldoende
werkruimte is. Daarnaast worden
alle betonnen buizen (duikers), die
de verschillende watergangen en
vijvers met elkaar verbinden, gerei-
nigd. 
Het baggeren gebeurt meestal
met een schuifboot. Die duwt het
slib naar diverse laadlocaties waar
een kraan het vervolgens in vracht-
wagens laadt. Het slib wordt
daarna naar de erkende verwer-
kingslocaties vervoerd.
6 STAD EN STREEK
Buurtschappen zien niet af van deelname, want: ‘Corso gaat zeker door’
Bouw corsowagens geschrapt
De coronacrisis brengt nog altijd
zoveel onzekerheid met zich
mee dat in de gemeente Zun-
dert een aantal buurtschappen
heeft laten weten af te zien van
de bouw van de corsowagen die
ze voor ogen hadden.
Edine Wijnands
Zundert
Buurtschap Achtmaal zette al in
december een streep door de bouw
van hun creatie ‘La Revolution’. Nu
hebben ook de buurtschappen
▲ Inwoners van Gilze en Rijen kunnen uit deze zes werken kiezen welke zij het komend jaar het liefst
op de wisselsokkel willen hebben. FOTO KUNST IN DE GEMEENTE
Welk kunstwerk kiezen
inwoners Gilze en Rijen?
Welk kunstwerk willen de inwo-
ners van Gilze en Rijen het ko-
mend jaar op de wisselsokkel
bij het raadhuis in Rijen zien?
Zij kunnen digitaal kiezen tus-
sen zes kandidaten. Een jury
bepaalt welk beeld het kunst-
werk Ode aan Bauhaus van
Peter Koks uit Rijen opvolgt.  op 17 en 18 april in het Klokgebouw
Berry van der Heijden
Rijen
De afgelopen maanden konden
kunstenaars uit de regio één of
twee ontwerpen indienen om
mee te dingen naar een expositie
van een jaar en een geldprijs. In-
woners kiezen drie beelden die zij
het mooist vinden.  Een jury be-
paalt uiteindelijk welk van die drie
beelden er op de sokkel komt op de
hoek met de Mariastraat.   staat het wiel centraal, als symbool
Jaarlijks kunnen inwoners hun
stem uitbrengen. De kiesronde
Wernhout en Helpt Elkander be-
sloten hun ontwerpen voor het
corso van 2021 niet uit te voeren.
Het kan zijn dat andere buurt-
schappen hun voorbeeld gaan vol-
gen.
Eén en ander heeft alles te maken
met de coronacrisis. De meeste ont-
werpen van de buurtschappen
werden gemaakt voor het afgelaste
corso van 2020. Zij lijken moeilijk
uit te voeren in de huidige tijd. Qua
bouw en figuratie kan het bijvoor-
beeld ondoenlijk zijn om ander-
halve meter afstand te houden.
loopt tot en met 21 maart via site
kunstindegemeente/gemeenten/
gilze-en-rijen/genomineerden.
Een vakjury maakt de winnaar in
mei bekend. De organiserende
Stichting Kunstweek geeft alle
stemmers een gratis toegangskaart
voor de kunstbeurs Art Eindhoven
in Eindhoven.
De kandidaten:    5. Adriaan Seelen (Rijen)
1. Manon Ausems (Rijen) - De
Verbinding. Op een ronde vrouwe-
lijke vorm van composiet staan in
gehard glas verschillende vormen
en vlakken die de verschillen van
de mensen aangeven, die toch al-
lemaal verbonden zijn.  6.  Jos Brok (Ulvenhout) - De
2.  Simon Woudwijk (Rijen)
- Tijd, Totem II. In deze 218 centi-
meter hoge Totem van Cortenstaal
van tijden en tijdperken, van eeu-
wigheid, beweging, verandering
Het terugtrekken van hun ont-
werp, betekent trouwens niet dat
de buurtschappen afzien van deel-
name aan het corso. Integendeel. Ze
bedenken iets nieuws waarmee ze,
ook als het corso onverhoopt op
kleinere schaal wordt gehouden,
gewoon kunnen meedoen.
Want dat het corso doorgaat, staat
volgens woordvoerder Lennart
Schrauwen van de Stichting Bloe-
mencorso Zundert als een een paal
boven water. ,,Wat betreft de ver-
gunningen en dergelijke, bereiden
we het voor zoals elk jaar. We gaan
en verbinding. 
3. Peter Koks (Rijen) - End-
less. Dit beeld van Anröchter
Grünstein staat symbool voor de
eindeloosheid van het bestaan.
4. Frank van der Loo (Tilburg)
- De Ovatie. Dit beeld in brons ken-
merkt klassiek figuratieve werk
van de beeldhouwer die zich toe-
legt op krachtige dierfiguren en
sensuele mensfiguren. 
- Endlessness IV. Het werk van Ierse
hardsteen  is geïnspireerd op geo-
metrische patronen in de Indiase
architectuur. De oneindige herha-
ling van patronen verbeelden onze
oneindige aanwezigheid in de tijd. 
Tulp. Thema is duurzaamheid. Van
steigermateriaal zijn eindeloos
veel constructies te maken en het
blijft jarenlang herbruikbaar. Een
steiger wordt zo een duurzaam
hulpmiddel.  Opstal gisteren de eerste pintransactie. FOTO CC DE SCHAKEL
er in die zin vanuit dat het een ge-
woon corso wordt.”
,,Natuurlijk denken er we met de
buurtschappen ook over na wat we
doen als we vanwege de coronacri-
sis onverhoopt toch geen regulier
corso kunnen neerzetten. Anders
dan vorig jaar, toen we eind maart
moesten beslissen dat we de stek-
ker er voor 2020 uittrokken, hebben
we nu langer de tijd gehad om al-
vast na te denken over eventuele al-
ternatieven.”
Want het kan natuurlijk zijn dat
straks, onder meer vanwege het
Gilze heeft na 3 maanden
weer een pinautomaat
Inwoners van Gilze hoeven niet
meer naar Tilburg of Breda om
geld op te nemen of te storten.
In cc De Schakel is gisteroch-
rend de nieuwe ‘geldmaat’ in ge-
bruik genomen. ,,Mensen ston-
den al in de rij, want beloofd was
dat de automaat er begin maart
zou zijn”, zegt directeur Ingrid
Langen van De Schakel.
Gilze
In december raakte het dorp zijn
geldautomaat met stortpunt kwijt,
omdat de Rabobank haar aanbouw
zelf nodig had voor een uitbreiding.
Geldmaat, verantwoordelijk voor
de plaatsing van automaten, bleek
nog geen opvolger te hebben ge-
vonden, hoewel al langere tijd dui-
delijk was dat de automaat bij de
Rabobank zou verdwijnen. Een
brandbrief van B en W zette wat
extra druk op de ketel.
Overmacht
Novi aan de Nieuwstraat was be-
reid een Geldmaat in haar winkel te
openen. Dat zou volgens Geldmaat
eind januari gebeuren.  Maar toen
bleek de winkel van Novi toch niet
zo geschikt voor een tappunt als ge-
dacht. Overmacht, redeneerde
Geldmaat. B en W schreven op-
nieuw een brief om de organisatie

In De Schakel in Gilze verrichtte horecamanager Hilde van
woensdag 3 maart 2021
OH
verwachte publiek dat van heinde
en verre toestroomt,  toch moet
worden beslist dat het onverant-
woord is om met grote wagens door
Zundert te rijden. ,,Wellicht moe-
ten we dan kiezen voor een stil-
staand corso of zo.”
En dan zijn er nog vragen over de
bouw. Kan er afstand worden ge-
houden in tenten? Hoeveel mensen
zijn er toegestaan?  Toch, ondanks
de onzekerheden, is Schrauwen
stellig: ,,In het eerste weekend van
september is er een corso. In welke
vorm dan ook.”
aan haar toezegging te herinneren. 
Inmiddels was De Schakel in
beeld gekomen. Ingrid Langen had
zich al eerder gemeld, maar toen
was het gesprek nog gaande met
Novi. Recentelijk beloofde Geld-
maat begin maart in De Schakel een
tapautomaat met stortmogelijk-
heid te openen. En dat is nu gelukt.  
De automaat is vorige week ge-
plaatst. Langen is onder de indruk
van de hoeveelheid veiligheids-
maatregelen. ,,Dat was best heftig
om te zien, want het moest natuur-
lijk allemaal getest worden. De au-
tomaat is chemisch verankerd in de
vloer. Er is een mistinstallatie, een
alarm en bewakingscamera’s. Bij
gebruik van geweld maken inktpa-
tronen het geld direct onbruik-
baar.” 
Het liefst had De Schakel de au-
tomaat in de buitengevel gehad.
Maar die bestaat uit glas, dus moest
hij naar binnen. ,,Nu bijna alle acti-
viteiten stilliggen is de Geldmaat
op weekdagen van 9.00 tot 18.00
uur bereikbaar. Als straks de coro-
namaatregelen voorbij zijn kunnen
mensen tussen 08.00 en 22.00 uur
terecht om te pinnen of papieren
geld te storten”, aldus Langen.  
,,Zo’n grote blauwe wagen van
Brinks is gisteren gekomen om de
Geldmaat te vullen. Wij zijn er
klaar voor.” 
woensdag 3 maart 2021
OH
Er moeten 25.000 nieuwe woningen komen tussen nu en 2040
Tilburg bouwt een Reeshof
erbij, binnen grenzen van
stad en dorpen
Tussen nu en 2040 bouwt Tilburg
er 25.000 nieuwe woningen bij.
Uitbreiden kan nauwelijks meer,
dus het overgrote deel van die
woningen moet binnen de be-
staande grenzen van de stad
en dorpen worden gebouwd.
Hoe gaat de gemeente dat aan-
pakken?
Erik van Hest
Tilburg
In de jaren zestig stak Tilburg het Wil-
helminakanaal over met de bouw van
Tilburg-Noord. In de jaren zeventig
begon de aanleg van De Blaak en in de
jaren tachtig werd een ongekende
groeispurt in westelijke richting inge-
zet met de bouw van stadsdeel de
Reeshof. Anno 2021 staat Tilburg al-
weer voor een enorme woningopgave,
maar voor een nieuwe uitbreiding van
het stedelijk gebied is bijna geen
ruimte meer.
,,We willen het kwalitatieve land-
schap rondom de stad nu in stand
houden”, zegt wethouder Berend de
Vries (D66). ,,Stadbos013, Moeren-
burg, Landschapspark Pauwels. Die
buitengebieden willen we behouden.
Alleen in het gebied Bakertand bij
Goirle en tussen Tilburg-Noord en de
Burgemeester Bechtweg is nog wat
mogelijk.” Ook in Berkel-Enschot
(Akker en Heikant) en Biezenmortel
is nog plek voor kleine aantallen. Maar
dáár redt Tilburg het niet mee. Bevol-
kingsgroeiprognoses van de provincie
tonen aan dat er tot 2040 ruim 25.000
woningen bij moeten. Dat is ongeveer
een kwart van het huidige woning-
aanbod. Uitgaande van een bebou-
wingsdichtheid van 25 huizen per
hectare gaat het om een gebied ter
grootte van de Reeshof, inclusief in-
dustrieterrein Vossenberg.
Zo’n woongebied moet dus worden
uitgesmeerd over de stad en de dor-
pen. Uitbreiden is passé, verdichting is
de nieuwe trend. Hoe Tilburg dat wil
aanpakken staat in een stedelijke ont-
wikkelingsstrategie waar het college
momenteel aan sleutelt. Belangrijk
uitgangspunt: behoud van de mense-
lijke maat, een omgeving waar de
mens zich thuisvoelt.
‘Stad op ooghoogte’
Hoewel er de komende paar jaar al
dertien woontorens van 60 tot 90 me-
ter hoog gaan verrijzen, geeft de ge-
meente de voorkeur aan ‘stedelijke
blokken’; de ontwikkeling van nieuwe
buurtjes met verschillende woningty-
pes in verspringende bouwlagen, met
veel aandacht voor de kwaliteit van de
openbare ruimte en groen. ,,We gaan
voor een stad op ooghoogte”, aldus De
Vries, die de toekomstige wijk op het
Smariusterrein als voorbeeld neemt.
,,De beleving op straat moet aanslui-
ten op de menselijke maat.”
Maar ook de Smariuskade krijgt een
toren van 70 meter. Ooghoogte?
,,Hoogbouw kan als het iets toevoegt.
Door de plinten uit te laten steken en
functies te geven voelt zulke hoog-
bouw op straatniveau niet massaal.”
Culturele identiteit
Maar waar in de stad is nog plek voor
zulke stedelijke blokken? De Vries
wijst op het Kenniskwartier, het ge-
bied tussen de Ringbaan-West en de
Tilburg University waar de gemeente
de komende jaren flink wil gaan bou-
wen. ,,Maar we kijken ook naar bin-
nenstedelijke bedrijvenlocaties, het
verbouwen van bestaande complexen
en het vervangen van woningen die
het einde van hun levensduur berei-
ken. Zo zijn er verschillende portiek-
flats waarover we op enig moment het
gesprek met de wooncorporaties zul-
len aangaan.”
Nog zo’n uitgangspunt in de strate-
gie: het behoud van de culturele iden-
titeit van wijken en dorpen. ,,Neem als
voorbeeld de Lourdeskade”, zegt De
Vries. ,,De voormalige ijzergieterij
waar jarenlang een Jumbo inzat, is
STAD EN STREEK 7
▲ De skyline van Til- verbouwd tot appartementencom-
burg-centrum richting plex. Het industriële verleden van die
zuidoost, gezien vanaf locatie heeft ook de nieuwe architec-
Westpoint. tuur eromheen bepaald. Dat voelt
FOTO JAN VAN EIJNDHOVEN prima.”
Maar met 25.000 nieuwe woningen
komen er ook zo’n 10.000 nieuwe au-
to’s bij. Is de infrastructuur van de
stad daarop berekend? De Vries:
,,Wethouder Mario Jacobs heeft on-
langs al plannen gepresenteerd om de
drukste verkeersaders in de binnen-
stad autoluw te krijgen. Maar we ver-
wachten ook dat mensen minder de
auto pakken. Daarom zullen we
nieuwbouw vooral ontwikkelen
rondom knooppunten voor het open-
baar vervoer. We willen bijvoorbeeld
Het industriële station Tilburg University uitbreiden
en we willen nog steeds een treinhalte
verleden van in Berkel-Enschot. De frequentie op
locatie de het spoor moet omhoog. Bereikbaar-
heid is vitaal.”
Lourdeskade Regiobreed wordt dan ook nage-
heeft ook de dacht over nieuwe vormen van open-
baar vervoer, zoals Eindhoven onder-
nieuwe zoek doet naar een ‘Brainportlijn’, een
architectuur zelfrijdend ov-systeem dat alle econo-
eromheen mische toplocaties in die regio ver-
bindt. De Vries: ,,Maar om alle infra-
bepaald structurele problemen op te kunnen
– Berend de Vries, lossen zal ook het Rijk financieel over
wethouder de brug moet komen. We moeten sa-
men optrekken.”
8 STAD EN STREEK
MAKELAAR KOOPT LANDGOED
▲ Het landgoed. Links woont Maria Marcus, rechts woonde haar moeder, die haar woning na
ruzie met haar dochter te koop zette via makelaar Henk Honders. FOTO DOLPH CANTRIJN
Bittere strijd op en om een
landgoed in Baarle-Nassau
Op een landgoed in Baarle-Nassau vochten een bejaarde moeder en haar
dochter elkaar letterlijk het kot uit. Nu is het eigendom van makelaar Henk
Honders. Sloeg hij een slaatje uit deze bijzondere situatie? Daar gaat de tuchtcommissie
van makelaarsvereniging NVM iets van vinden, want daar ligt de zaak nu.
Stephan Jongerius
ls Henk Honders in april 2019
A
ten tonele verschijnt, treft hij
geen alledaagse situatie. Het
landgoed dat hij mag verkopen,
ligt afgelegen aan het eind van
een lange zandweg in Baarle-
Nassau. Op een open plek in
een verwaarloosd stuk bos van ruim een hectare
staan twee huizen: het ene groot, eraan geschakeld
een kleiner, beide gedateerd.
Complex is echter vooral de relatie van de be-
woners, Honders krijgt er nog maar een eerste in-
druk van. Zijn opdrachtgever, eigenares Bep
Spring in ’t Veld in de kleine woning, staat op voet
van oorlog met dochter Maria die met echtgenoot
Frans de Kok de grote huurt.
Beide partijen staan nogal verschillend in het le-
ven. Frans en Maria zijn flamboyante levensgenie-
ters. Hij is kunstschilder, gespecialiseerd in Parijse
tafereeltjes en vrouwelijk naakt. Zij heeft als hoe-
denmaakster een atelier boven in de woning. Sa-
men hebben ze een grote vriendenkring waarin
(semi-)bekend Nederland behoorlijk is vertegen-
woordigd.
Ze geven geregeld ‘fantastische feesten’. In de
lokale horeca zijn ze graag geziene gasten, veelal
vergezeld van kat Meneertje, plaatselijk bekend als
‘de kroegtijger’.
Op scherp
De oude dame daarentegen zet zich sinds jaar en
dag in voor een stichting die kinderen uit het
Oostblok een ontspannen vakantie wil bieden.
Daarnaast is ze toegewijd vrijwilliger voor Am-
nesty. Als zich eens een projectontwikkelaar aan-
dient met een plan voor een golfbaan, krijgt die
prompt nul op rekest: golfers, allemaal maffia!
Niet lang daarna schenkt ze vier vijfde van haar
oorspronkelijk 5 hectare metende bezit aan de
stichting.
Een paar maanden voor Honders’ komst is de
relatie op scherp komen staan. Frans en Maria
gaan in op de uitnodiging om deel te nemen aan
het televisie-programma Steenrijk, Straatarm. Ridi-
cuul, vindt moeder. Als hier al iemand rijk is, dan
zíj, niet haar dochter. Maria beaamt dat met een
gierend lachje. ,,Frans zei al: ‘wie leeft als miljonair
wordt geen miljonair.’’
Voor de tv-opnames bivakkeert het stel een
weekje in de sociale huurwoning van Priscilla, een
Zwolse weduwe die met twee jongvolwassen
dochters de touwtjes amper aan elkaar kan kno-
pen. Om gedoe met een mokkende moeder in
Baarle-Nassau te voorkomen, wordt die een week
met vakantie gestuurd. Ze beleven ‘de leukste da-
gen van hun leven’, zeggen Frans en Maria later.
De aflevering schopt het tot de kerstuitzending
van 2018. Ze nodigen vrienden en kennissen uit
voor een vertoning in hun stamcafé. Bep laat zich
paaien met het aanbod handtekeningen in te za-
melen voor een Amnesty-actie. Het stel maakt
zich populair, maar bij moeder slaan de stoppen
door. ,,Ze was jaloers op onze liefde”, denkt doch-
ter. ,,We waren zó hecht, dat had zij nooit gekend.”
Papa’s kindje
Boteren tussen moeder en dochter deed het nooit.
,,Ik was altijd een papa’s kindje”, zegt Maria. Henk
Marcus - zijn geschilderde portret siert prominent
Maria’s huiskamer - had een constructiebedrijf in
Schiedam, maar was liever operazanger geworden.
Begin jaren 80 koopt hij ongezien het landgoed
om er met zijn veel jongere vrouw en toen 17-ja-
rige dochter te gaan wonen.
Vijftien jaar later haalt vader Marcus Maria en
haar partner Frans over om zich op het landgoed
te vestigen. Ze sluiten een deal. Frans en Maria
mogen levenslang op het landgoed wonen; tot
2050 betalen ze een huur van 500 gulden, stook-
kosten incluis (!). In ruil daarvoor beloven ze later
zo nodig de zorg voor Bep op zich te nemen. Alles
wordt contractueel vastgelegd.
woensdag 3 maart 2021
BH
Na vaders overlijden in 2007 ruilen ze van wo-
ning. Frans en Maria knappen met hun deel van de
erfenis voor ‘zeker een ton’ de grote woning op:
Ik wilde binnen verrijst een enorme schouw met open
haard, buiten een veranda, in de tuin komt later
haar uit de ook een jacuzzi.
brand Vanwege de hoge stookkosten - ook het
schildersatelier in de voormalige paardenstal moet
helpen, ja verwarmd - wordt de nieuwe huur - na hooglo-
pende ruzie - vastgesteld op 660 euro per maand.
—Henk Honders,
makelaar Lastig te verkopen
Makelaar Honders krabt zich op het achterhoofd.
Het geheel is, gegeven dat huurcontract, lastig te
verkopen. Hij adviseert moeder om het in goed
overleg toch aan Maria van de hand te doen, maar
dat loopt al snel op niks uit.
In de maanden die volgen holt de relatie tussen
beide kampen achteruit. Moeder was al lang ont-
stemd over herrie en liederlijk gedrag en klaagde
voortdurend dat dochter haar verplichtingen ver-
zaakte. Nu beticht ze het tweetal van diefstal, inti-
midatie en fysieke bedreiging. Ze voelt zich uitein-
delijk zelfs een keer genoodzaakt halsoverkop de
benen te nemen en leidt enige tijd ‘een zwervend
bestaan’.
Volgens Maria echter is dat alles terug te voeren
op de snel verslechterende lichamelijke en geeste-
lijke toestand van moeder. Zij vermoedt al langer
dementie, maar moeder weigert elke vorm van on-
derzoek en professionele hulp. Een casemanager
van Thebe zou Maria’s verdenking hebben beves-
tigd. ,,Maar moeder wilde er niks van weten. Ieder-
een was gek behalve zij. Ondertussen werd ze als-
maar valser.”
Bep spant een zaak aan om het huurcontract te
ontbinden - het zou de verkoop aanzienlijk mak-
kelijker maken. Zo ver komt dat niet, maar de rech-
ter ziet tot tweemaal toe wel aanleiding om de
▲ Maria Marcus en oude dame in bescherming te nemen. Hij neemt
Frans de Kok. FOTO PRI- het Maria onder meer kwalijk dat ze heimelijk
VÉCOLLECTIE beeld- en geluidsopnames van moeder heeft ge-
woensdag 3 maart 2021
BH
▲ Hoedenontwerpster Maria Marcus. Ruzie met haar moeder zorgde er uiteindelijk voor dat een deel van het landgoed waar ze woont is verkocht aan de makelaar die een
koper zou zoeken. Haar man mocht na de verkoop het schildersatelier dat hij gebruikte niet meer in, want dat was meeverkocht. Hij overleed kort daarna. FOTO DOLPH CANTRIJN
maakt. Eerst krijgt het stel een verbod om ’s
avonds en ’s nachts op het terrein te zijn, later een
algeheel huisverbod. In juli 2020 volgt een schik-
king. Frans en Maria mogen uiterlijk op 1 januari
2021 terug. Bep krijgt zo de tijd om elders woon-
ruimte te zoeken.
Zo staat Honders in de zomer van 2020 definitief
voor de taak het landgoed in deels verhuurde staat
te verkopen. Hij heeft inmiddels ontdekt dat het
bestemmingsplan bovendien slechts één huishou-
den toestaat; ernaast is eventueel mantelzorg mo-
gelijk Dan wel een B&B. Zijn conclusie: openbare
verkoop is kansloos, een prijs in de buurt van de
WOZ-waarde - 425.000 per 1 januari 2019 - ‘verre
van reëel’. In plaats daarvan gooit Honders een
lijntje uit in de kleine vijver van particuliere beleg-
gers en huisjesmelkers. Maar ook daar blijkt vol-
gens hem ‘geen behoefte om het probleem van een
ander te kopen’. ,,Veur niks nog nie!’’, zou een kan-
didaat hebben gezegd.
Plotse gegadigde
Een bod van 245.000 euro dat in die periode telefo-
nisch bij zijn kantoor is gedaan? ,,Weet ik niet
van”, zegt Honders. Voor de tuchtcommissie zal
zijn advocaat later suggereren dat hier een opzetje
achter schuilt van Maria en een bevriende horeca-
ondernemer.
Toch meldt zich plots een gegadigde bij Hon-
ders. Een Oisterwijkse ondernemer ziet een bui-
tenkans, hij denkt zijn schoonouders zolang in de
mantelzorg-optie onderdak te kunnen bieden. Hij
tekent een voorlopige koopovereenkomst, voor een
ton, maar wil de situatie ter plaatse nog wel laten
schouwen. Op 14 september jongstleden leidt
Honders ’s mans juridische adviseur rond. Hij
breekt eigenhandig een raam open van Maria’s
leegstaande woning met de opmerking ‘blijf jij
maar buiten, dan kan je later je handen in on-
schuld wassen’. Minuten later komt het tot een he-
vige confrontatie met Maria en Frans die, naar
Honders suggereert, ‘in beschonken toestand’ zijn.
Hun ‘intimiderende gedrag’ plus rondslingerende
vuilniszakken met bierblikjes en jeneverflessen
doen de Oisterwijkse ondernemer besluiten als-
Ik heb dit nog van de koop af te zien. Hieraan stelt hij zijn
schoonouders liever niet bloot.
heel open
Terug bij af
besproken En daarmee is Honders terug bij af. De ‘brain-
met mijn wave’ van de ondernemer heeft hem echter aan
het denken gezet, zo verklaart hij later. Als hij het
opdracht- nu eens zelf koopt en een zoon en diens partner
tijdelijk in de bijwoning onderbrengt? Die zijn
gever wél opgewassen tegen deze huurders. Ondertus-
sen kunnen ze de boel opknappen tot vakantie-
—Henk Honders verblijf voor de familie. ,,Ik heb dit heel open be-
sproken met mijn opdrachtgever, in het bijzijn
van haar broer en schoonzus”, zegt makelaar
Honders.
Mededogen met moeder was daarbij volgens de
makelaar ook een drijfveer. ,,Ik wilde haar uit de
brand helpen, ja. Met de opbrengst kan mijn op-
drachtgever nog een onbezorgde laatste levens-
fase hebben. Ik kon zo bovendien helpen voorko-
men dat alles door overerving alsnog in handen
zou vallen van haar dochter. Dat die al lang ont-
erfd was? Heb ik geen weet van, het is ook niet aan
mij daar iets over te zeggen.”
Taxateur Hampy Bresson heeft de koopprijs van
een ton onderschreven, op verzoek van de gealar-
meerde notaris heeft een arts later een verklaring
opgesteld: moeder was wel degelijk wilsbekwaam
toen ze tekende. ,,Ik denk niet dat een ton een za-
kelijk bedrag is”, stelt Honders, ,,het had minder
kunnen zijn.”
Op 15 december jongstleden, vijf dagen na de
formele overdracht, mogen Frans en Maria na vijf
maanden bivakkeren in een appartementje terug
naar hun woning. Frans is vastbesloten er met
champagne bij de open haard op te proosten. Hij
klimt met zijn krakkemikkige lijf buiten nog de
ladder op om het rookkanaal vrij te maken. ,,Het
werd een heerlijke avond”, zegt Maria.
STAD EN STREEK 9
Enkele dagen later valt een mail binnen waarin
Honders het stel exact uittekent wat hun nieuwe
bewegingsruimte is. De auto dient voortaan bui-
ten het terrein te worden geparkeerd, ze hebben
toegang tot een afgebakend stuk tuin, en niet
meer tot de paardenstal annex schildersatelier. Op
het moment dat hij dat laatste voorleest, zakt
Frans - door hart- en longproblemen al in zwakke
conditie - in elkaar. Even later wordt hij per am-
bulance naar het Amphia Ziekenhuis vervoerd.
Daar slaagt Maria er de dagen erop niet meer in
om haar geliefde nog op te beuren. ,,Frans was
voortdurend in tranen. Als hij niet meer kon
schilderen, hoefde het voor hem niet meer.”
Gebroken hart
Op 22 december overlijdt haar geliefde. ,,Gestor-
ven aan een gebroken hart”, Maria is er vast van
overtuigd. Ze vertelt het bij diezelfde open haard,
de urn met foto van Frans op de schouw erboven.
Tegen een wand staat een rijtje schilderijen, re-
cent verkocht aan een rijke ondernemer om de
kosten van de uitvaart te kunnen voldoen.
Bep Spring in ’t Veld - zij wilde zelf de krant
niet te woord staan - woont volgens haar dochter
nu in een serviceflat in Rotterdam, ‘ver van de na-
tuur, in de stad waar ze altijd een hekel aan had’.
Honders probeert een vakantiewoning te creëren
‘in een verwilderd stuk bos waar je niks mee
mag’.
Maria krijgt dagelijks hulp van vrienden en be-
kenden, maar voelt zich gevangene in eigen huis.
De tuchtcommissie van makelaarsvereniging
NVM doet naar verwachting binnen enkele we-
ken uitspraak over de handelwijze van Honders.
1
n Het huis is voor één ton aan makelaar
Henk Honders verkocht. Een taxateur
onderschreef de verkoopprijs. De WOZ-
waarde in 2019 was 425.000 euro.
10 STAD EN STREEK woensdag 3 maart 2021

GO

BOEREN
PRAAT

VAN WEST-BRABANTSE BODEM

aVOndklOk

Minder

Coöperatie
padden
overreden
‘Een zegen voor
trekkende pad-
den’. Zo noemt
Met teamwork
komen andijvie en
IVN Natuuredu-
catie de avond-
anaf 1870 richtten boeren de eerste bo- klok. De amfi-

V terfabriekjes op. De voordelen waren

groot: de boer werd ontlast doordat de
verwerking gezamenlijk plaatsvond en de
bieën starten na
de winter aan
de paddentrek,

prei van het land

kwaliteit ging omhoog. En bovenal: de boeren
kregen een betere onderhandelingspositie ten
opzichte van hun afnemers.
Het coöperatief ondernemen kreeg veel na-
volging. Aan de verkoop- en aan de inkoop-
zijde ontstonden veel initiatieven. En niet al-
leen in de landbouw. Inmiddels zijn er zo’n
8.000 coöperaties ingeschreven bij de Kamer
van Koophandel. In feite is het een vereniging
met leden en een bedrijf, groot of klein. Leden
brengen kapitaal in en hebben zeggenschap
over het te voeren beleid.
FrieslandCampina is een van de grootste met
16.000 leden, 23.000 medewerkers en een om-
zet van 11 miljard euro. Ook ik ben erbij aange-
sloten. Omdat de coöperatie zo ontzettend
groot is geworden, komt het verenigingsgevoel
- ons kent ons en we doen het samen - wel-
eens in de verdrukking. Het basisprincipe
staat nog steeds. Melkveehouders leveren de
melk, de fabrieken verwerken die en verkopen
het product voor de best mogelijke prijs. Ik
moet er niet aan denken om al mijn melk zelf
te verwerken en te verkopen. Want wat is het
beste recept voor een Mona toetje en hoe krij-
gen ze die Milner kaas zo lekker?
Voorafgaand aan elke maand hoor ik voor
welke prijs ik mijn melk
mag én moet leveren.
Daarnaast ontvangen de
melkveehouders, dus ik
Ik moet er ook, na afloop van het jaar
niet aan een winstuitkering. Een
deel direct en een ander
denken om deel krijg ik als ik stop met
mijn bedrijf. Het overige
alle melk deel van de winst blijft in
de onderneming Fries-
zelf te landCampina. Hoewel een
verwerken directe winstuitkering
heel aantrekkelijk is, is het
en te in het belang van de boe-
ren dat een gedeelte van
verkopen die winst in de coöperatie
blijft. Zo kan de coöperatie
investeren, bijvoorbeeld in fabrieken en de
ontwikkeling van marktposities.
op zoek naar
water om bij te
paren en eieren
te leggen. Door-
dat er 's avonds
minder verkeer
is, worden er
minder padden In deze serie nemen we u mee ‘de boer op’. Hoe verdienen
doodgereden.
Sinds 2008 is West-Brabantse landbouwers hun brood. Vandaag:
het aantal pad-
den gehalveerd Maatschap Hop uit Wagenberg, waar broer en zus Toon en
in Nederland.
Maaike Hop geloven in de kracht van teamwork.
Martijn Schraven
Wagenberg
Normaal gesproken zijn de win-
termaanden de maanden waarin
het iets rustiger is bij maatschap
Hop. De andijvie is van het land,
Wandelen er wordt nog wat prei schoonge-
maakt en de eerste nieuwe prei
Fort gaat rond week elf de grond in. Op
Henricus het bedrijf telen Toon en Maaike
Wie graag meer 23 hectare andijvie en 44 hectare
leert over ge- prei. 
schiedenis, kan Ook al zijn er even minder
wandelen over werkzaamheden, gelanterfant
het oude Fort wordt er zelden in een agrarische
Henricus in De onderneming. In een van de lood-
Heen. Een wan- sen verrijzen nieuwe woonunits
deling van 1,3 ki-
lometer voert
voor de seizoenarbeiders. Eén is er
al af, vier zijn er in constructie. De
bezoekers over units zijn letterlijk van de vloer af
de randen van zelf gebouwd. ,,Als basis gebrui- 䊱 Maaike en Toon Hop met op de achtergrond de units die ze voor
het fort. Infor- ken we het onderstel van oude hun seizoensarbeiders bouwen.
matiepanelen units”, vertelt Toon (35).
leren bezoekers Alle units krijgen dezelfde op- zien van een fris zeegroen kleur- voorbeeld anders dan de fruit-
meer over het
vestingverleden.
bouw. Twee ruimten met vol-
doende plaats voor een bed, voor-
tje.
,,We vinden het belangrijk dat
oogst, waarbij mensen een korte
periode komen om snel geld te
Het adres is zien van een inbouwkast, een ta- iedere werknemer zijn eigen verdienen.” 
Oude Vlietpol- feltje en een fotoplankje. Tussen slaapplek met voldoende privacy De meeste tijdelijke werkne-
derdijk, De de twee kamers een plek met een heeft”, legt Maaike (38) uit. ,,Het mers komen uit Zuid-Europa.
Heen. gedeelde koelkast. Het geheel is hoogseizoen loopt bij ons van Toon en Maaike merken dat ze
piekfijn afgewerkt en deels voor- maart tot november. Dat is bij- met deze mensen een betere klik

dit jaar is de winst minimaal. Daarom krijgen GESPOT

we voor het eerst in de geschiedenis geen
winstuitkering. Eerlijk gezegd is dat niet on-
verwacht. Aangekondigde reorganisatiekosten Wat kom je tegen in tuin, bos reus wordt de boom niet meer. 
en de gevolgen van corona laten de winst ver- of polder? Onze verslaggever Wat de foto van Dekker zo bij-
dampen. Het betekent wel dat het coöpera- spot elke week een wonder zonder maakt, zijn de prachtig in
Buiten

tieve gevoel op de proef wordt gesteld. Het is der natuur.
aan de boerenbestuurders en directie om het
tij te keren. Korsthoutskoolzwam
Kop op, samen de schouders eronder! Wat is schoonheid? Dat is lastig
René Vermunt te zeggen. Wat de een prachtig
vindt, vindt de ander maar lelijk.
Merel Dekker oogstte in elk geval
veel lof voor haar foto van de
korsthoutskoolzwam.
De beste kans om de korstvor-
mige zwam te spotten is aan de
voet van lindebomen of beuken.
De zwam heeft een dikte van 0,2
tot 2 centimeter en een kenmer-
kend gebobbeld oppervlak. Op
andere bomen of op hogere plek-
ken is de zwam ook te spotten,
䊱 Veehouder René Vermunt. maar dat komt minder vaak voor.
FOTO MARCEL OTTERSPEER/PIX4PROFS
Bezitters van lindebomen of
beuken zullen de korsthouts-
koolzwam waarschijnlijk niet
waarderen. De schimmel veroor-
zaakt namelijk wortelrot en
stambasisrot. Daar is dan niks
meer aan te doen. Dit kan een
paar jaar duren, maar een woud-
beeld gebrachte druppels. Dat
zijn guttatiedruppels. Deze
druppels doen denken aan dauw,
waarbij planten en gras ’s och-
tends vochtig zijn zonder dat het
heeft geregend. Dauw is gecon-
denseerd vocht uit de lucht. Gut-
tatiedruppels daarentegen ont-
staan wanneer de luchtvochtig-
heid zo hoog is dat planten (of
schimmels) hun vocht niet op
normale wijze kunnen laten ver-
dampen. Omdat de vochtop-
name via de wortels gewoon
doorgaat, perst de plant of
schimmel vocht langs andere
openingen naar buiten.
Martijn Schraven
woensdag 3 maart 2021 STAD EN STREEK 11
GO

Prei voor
de industrie
De prei van Maatschap Hop
gaat naar de industrie. Uit-
eindelijk komt deze ook in de
supermarkt terecht, maar
dan gesneden op de versaf-
deling of verwerkt in andere
producten. Dat is niet altijd
zo geweest. ,,We kwamen er
achter dat de productie per
medewerker enorm kelderde
bij de overschakeling. Ie-
mand kan heel goed zijn in
de verwerking van de prei
voor de industrie en iemand
kan heel goed zijn met de
prei die naar de supermark-
ten gaat, maar niet na elkaar.
Het blijkt gewoon lastig te
zijn om in je hoofd die switch
te maken qua werken. Bij de
supermarktprei mag er abso-
luut geen snee in de prei zit-
ten bijvoorbeeld.” Dankzij
verzamelde data konden
Maaike, Toon en Anton on-
derbouwd een keuze maken
om alleen nog voor de indu-
strie te leveren.

䊱 De Maatschap Hop werkt met buitenlandse seizoensarbeiders, maar ook met scholieren en studenten van wie sommigen er al jaren een
bijbaan hebben. FOTO’S JAN STADS/PIX4PROFS

hebben dan met Oost-Europea-
nen. ,,Bij mensen uit het voorma-
lig Oostblok heeft het commu-
nisme zijn sporen nagelaten in de
arbeidsrelaties”, geeft Toon aan.
,,Daar is de afstand tussen baas en
werknemer relatief groot. En we
zijn natuurlijk wel baas, maar we
willen zoveel mogelijk als team
werken.”  Als mensen iets
Meerdere seizoenen
Een bijkomend voordeel van
werknemers uit het Zuiden, is
hun beheersing van de Engelse
taal. Deze is gemiddeld genomen
beter dan die van de Oost-Euro-
pese seizoenarbeiders. Overigens
is de noemer ‘tijdelijke kracht’
breed te zien bij de maatschap.
Werknemers komen vaak voor
meerdere seizoenen terug. ,,We
hebben een stel hier gehad, dat
hier het eerste jaar werkte om een
huisje te kunnen kopen in Honga- ,,En als er stellen werken, kunnen
rije. Het tweede jaar spaarden ze zij er ook voor kiezen een van de
voor een verbouwing en met wat twee kamers als leefruimte in te
ze het derde jaar verdienden, heb- richten.”
ben ze een stuk land kunnen ko- In totaal werkt de maatschap
pen. Ik geloof dat ze nu meloenen met zeventien fte’s. Naast buiten-
landse krachten, hebben er veel
scholieren en studenten een bij-
baan. Dat veel van hen beginnen
als tiener en blijven tot aan hun
eerste ‘echte’ baan, zegt iets over
willen leren, de werksfeer. Ook hier speelt het
dan leren we werken als team een grote rol. Sa-
menwerken is ook écht samen-
hen dat werken.
– Maaike Hop ,,Ze krijgen de kans zich te ont-
wikkelen”, zegt Maaike. ,,Als ze
kweken.”  iets willen leren, dan leren we hen
Twee werknemers zijn respec- dat. Willen ze alleen prei snijden,
tievelijk al negen en tien jaar een dan snijden ze alleen prei. Dat is
vaste kracht binnen het bedrijf. Zij ook goed, want die mensen heb-
krijgen een hele woonunit voor ben we ook nodig.”
zichzelf, zodat ze naast een slaap- Maaike heeft de kortste weg
kamer een woonkamer hebben. naar het familiebedrijf bewandeld.
Al had ze toen ze van de hogere
agrarische school afkwam nog
geen idee van wat ze wilde doen.
Natuurlijk, ze werkte al van kinds
af aan mee in de prei, net zoals
haar zus en twee broers. Maar pas
toen haar vader het druk kreeg
met een bestuursfunctie bij de
Greenery en er voor haar meer
ruimte vrijkwam om binnen het
bedrijf een eigen visie te ontwik-
kelen en zelfstandig beslissingen
te gaan nemen, kwam ze tot de
conclusie dat hier haar hart lag.  stellen broer en zus.
Achter de pc
Toon studeerde aan de hts en werd
na het afronden van de Konink-
lijke Militaire Academie technisch
officier bij de luchtmacht. Een
mooie baan, met een mooi salaris.
Wel binnen een grote, bureaucra-
tische omgeving. ,,Op een gegeven
moment zat ik voornamelijk ach-
ter een pc-scherm”, zegt hij. ,,In
camouflagekleding, maar wel hele
dagen op kantoor.”
Het ondernemerschap is niet za-
ligmakend en als agrarisch onder-
nemer ben je 24/7 bezig. De mar-
ges zijn klein en alleen door hard
te werken valt er genoeg te verdie-
nen. En dan zijn er ook nog eens
de uitdagingen die voortkomen
uit het terugdringen van bestrij-
dingsmiddelen, de energietransi-
tie en de roep om biodiversiteit,
Toch zouden Maaike en Toon
niet anders willen. Tenminste,
meestal niet. ,,Ik kan weleens op
zaterdagmiddag met de trekker
door het dorp rijden en dan zie ik
daar mensen op het terras met een
biertje zitten. Dan denk ik wel-
eens: dat zou ik ook wel willen”,
zegt Maaike. ,,Maar ook dat hoort
erbij.”

Alle natuurtypen komen voorbij op het Vennenpad

䊱 Onderweg kun je van alles te-
genkomen, zoals deze grazer.
FOTO MARIËLLE VERHULST
Actief bezig met tuin, huisdier
of buitenleven? Voor elk onder-
werp is er wel een Facebook-
groep, waar gelijkgestemden el-
kaar advies geven en hun pas-
sie delen. Martijn Schraven
meldt zich aan en praat mee.
Vandaag de groep: Brabants
Vennenpad met 572 leden.
Het mag duidelijk zijn waarover
men in de groep Brabants Vennen-
pad spreekt. Het Brabants Vennen-
pad is een langeafstandpad. Het is
een streekpad van in totaal 255 ki-
lometer, dat wandelaars voert door
de Kempen en de Meierij. De route
doet de Brabantse vennen aan,
leidt over de Strabrechtse Heide,
gaat door het Dommeldal en toont
de Kampina, landgoed de Utrecht etappes. Het Brabants Vennenpad is sinds december lid van de groep.
en de Malpie.  telt twaalf etappes. Elke etappe Dit was nadat ze besloot het pad
,,Het Brabants Vennenpad is een start en eindigt in een plaats met zelf te gaan wandelen. Inmiddels
Nivonpad”, legt Ivan Crost uit Box- overnachtingsmogelijkheden. Op heeft ze er twee etappes op zitten.
tel uit. Nivon is de organisatie die deze manier kan het pad in twee In de groep heeft ze al een aantal
de wandelroute onderhoudt. Zelf is weken gelopen worden. Maar veel fotocollages geplaatst. ,,Ik probeer
hij padcoördinator, wat inhoudt mensen kiezen om over een lan- mensen met mijn foto’s en wande-
dat eventuele obstakels, verdwe- gere periode telkens een stukje te lingen te inspireren om ook naar
nen of onduidelijke bewegwijze- wandelen. buiten te gaan”, vertelt ze. De grote
ring bij hem gemeld worden. Zelf Mariëlle Verhulst uit Cromvoirt grazer op de foto kwam ze tegen
liep hij het pad in zijn geheel twee tussen Boxtel en Sint-Oedenrode. 
keer, de stukken rond zijn woon- De sfeer en de reacties in de Fa-
plaats bewandelt hij zeer regelma- cebookgroep noemt ze positief. En
tig. ,,Het bijzondere aan het pad is Ik probeer mensen dat klopt. Wanneer aspirant-wan-
dat je alle natuurtypen van mid- met mijn foto’s te delaars om advies vragen, is er al-
den-Brabant aandoet.” tijd wel iemand die behulpzaam is
Het hele pad in één keer lopen is inspireren om ook met tips of raad. Verder staan er
niet te doen, althans, dat zal slechts naar buiten te gaan veel foto’s op. Een leuke teaser voor
weinigen lukken. Een langeaf- diegenen die nog op pad willen
standpad als dit wordt gelopen in – Mariëlle Verhulst gaan.
12 STAD EN STREEK woensdag 3 maart 2021

RB
BM

GROENBEWUST TINY FORESTS

‘We planten een ecosysteem

in plaats van een tuin’
Een minibos in een
park of de achtertuin:
Tiny Forests worden
steeds populairder.
Ook in Huijbergen
is er pas een
aangelegd. ,,We
laten de natuur haar
gang gaan.”

Caroline van Schubert

West-Brabant

et zijn nu nog tientallen

H kleine boomstammetjes,
die netjes in de tuin van de
Broeders van Huijbergen
naast elkaar zijn geplant. De ko-
mende jaren zullen ze uitgroeien tot
een dichtbegroeid Tiny Forest. Een
klein bos van 135 vierkante meter,
met wel 33 verschillende inheemse
bomen zoals lindes, esdoorns en ei-
ken. Ze groeien dicht bij elkaar en op
vier verschillende hoogtes.
In Huijbergen en omgeving is al
heel wat bos om te wandelen. ,,Maar
dit bosje is anders”, zegt Marjan
Bosch. ,,Het is niet aangelegd voor de
mens om te gebruiken, maar wel om
van te leren. Hier laten we de natuur
haar gang gaan.”
Samen met Rob Knipping en Ma-
rion Gieben vormt ze sinds anderhalf
jaar de duurzame leefgemeenschap
De Huijberg, op een deel van het ter-
rein van de Broeders van Huijbergen.
Goede zorg voor de aarde staat er
centraal. ,,We maken ons zorgen over
de staat van de bodem. Door klimaat-
verandering zie je steeds meer droge
zomers, afgewisseld met flinke re-
genbuien. De mineralen zijn uit de
grond, de grond is uitgeput.”
Vergoeding
Een inheems bosje moet helpen die
bodem te herstellen. Voor de aanleg
ervan ontving De Huijberg steun
vanuit de regeling ‘Tiny Forest in je
achtertuin’ van de non-profitorgani-
satie IVN Natuureducatie. Vanuit
deze regeling hebben in totaal twin-
tig tuinbezitters een cursus en ver-
goeding gekregen voor het planten
van hun eigen bosje.
Met de regeling hoopt het IVN het
aantal minibossen in ons land een
boost te geven. Want, Tiny Forests
zijn nuttig. Een Tiny Forest moet bi-
odiversiteit stimuleren, luchtkwali-
teit verbeteren, waterbergingscapaci-
teit vergroten en hittestress tegen-
gaan. Ook moet het de natuur dichter
bij mensen brengen.
Toch is er ook kritiek. ‘Duurzaam-
ste Hovenier 2019’ Tinka Chabot,
schreef in een opiniestuk in dagblad
䊱 De initiatiefne- Trouw onder andere dat de verschil-
mers en hun Tiny lende bomen zó dicht op elkaar staan,
Forest. Vlnr: Mar- dat ze samen niet kunnen gedijen.
jan Bosch, Rob Ook moet de bodem voor het planten
Knipping en Mo- van de bomen te veel bewerkt wor-
nica Versluis. FOTO den.
IVN Natuureducatie ziet dat heel
TONNY PRESSER/PIX4PROFS
anders. Om het effect van de Tiny Fo-
rests te monitoren, heeft IVN Wa-
geningen University and Research
(WUR) gevraagd onderzoek te doen.
,,De resultaten laten sinds 2017 zien
dat zowel de bodembewerking als
het dicht op elkaar planten werkt”,
zegt projectleider Daan Bleichrodt.
Door de plantmethode sluit het
bladerdek zich eerder, waardoor de
bomen sneller in hoogte groeien.
,,Hierdoor dringt er steeds minder di-
rect zonlicht door tot de bodem en
ontstaat binnen twee of drie jaar het
gewenste microklimaat: koel en met
de juiste luchtvochtigheid.” Volgens
NIOO-KNAW (het Nederlands Insti-
tuut voor Ecologie), heeft een Tiny
Uiteindelijk Forest de gezondste bodem van alle
tuintypen die meedoen aan de bo-
moet het demdierendagen.
En ook bij De Huijberg zijn ze juist
een plek blij. ,,Nieuwe ideeën kunnen vaak op
weerstand rekenen. Terwijl de eerste
worden resultaten heel positief zijn. We plan-
ten een ecosysteem in plaats van een
voor tuin.”
Het planten van een bosje start met
iedereen een bodemonderzoek. Vervolgens
—Marjan Bosch wordt de grond geschikt gemaakt
voor een bos. ,,We verarmen de bo-
dem niet, maar verbeteren die juist.
Een Tiny Forest is goed voor de insec-
ten en door goed voor de bodem te
zorgen, kunnen mensen zich weer
verbinden met die aarde. We com-
penseren op onze 135 vierkante meter
eigenlijk een heleboel andere men-
sen die hun tuinen betegelen en
planten bespuiten met gif”, zegt
Bosch.
Kloosterleven
Het minibos past bovendien hele-
maal binnen de minimalistische leef-
stijl van De Huijberg. Die is geba-
seerd op de leer van Franciscus van
Assisi, een heilige die ervoor pleitte
te leven mét de natuur, in plaats van
het te zien als iets om over te heersen.
,,Een soort kloosterleven, maar dan in
een nieuw jasje”, zegt Bosch. ,,We
eten vegetarisch, biologisch en zoveel
mogelijk uit de onze eigen moestuin
en uit de buurt. We leven met het
ritme van de seizoenen. Ook kopen
we zo min mogelijk spullen, want we
leven van wat aan ons gegeven
wordt.”
En het Tiny Forest? Dat moet straks
vooral als een verbindende factor
gaan werken met de omgeving. ,,Als
het weer kan en mag willen we een
evenementje organiseren om het bos
te openen. We hopen dat het echt
gaat leven hier in de buurt, zoals met
de broeders en kinderen van de
school. Uiteindelijk moet het een
plek worden voor iedereen.”
Honderd nieuwe
minibossen
•De Indiase ingenieur Shub-
hendu Sharma is de bedenker
van het Tiny Forest. Hij inspi-
reerde het concept op een me-
thode van de Japanse bomenex-
pert Akira Miyawaki om na-
tuurlijke, inheemse bossen te
herstellen.
•De term Tiny Forest is een ge-
registreerd handelsmerk, waar-
mee Sharma en IVN willen ga-
randeren dat de bosjes met die
naam aansluiten bij het gedach-
tegoed.
•Om honderd nieuwe Tiny Fo-
rests in vier jaar tijd te kunnen
verwezenlijken, ontving het
IVN in 2018 een bedrag van 1,85
miljoen euro van de Postcode
Loterij.
•Nederland heeft 111 Tiny Fo-
rests in de openbare ruimte.
Daar komen er de komende
twee jaar nog 100 bij. 65 particu-
lieren, zoals De Huijberg, heb-
ben een minibos in eigen tuin
geplant en ook dat aantal zal
groeien.
woensdag 3 maart 2021 FAMILIEBERICHTEN 13
BM

COLOFON Familieberichten

Sluittijden overlijdensadvertenties
Kant-en-klare advertentie aanleveren uiterlijk
voor 16.00 uur op de dag voor plaatsing. Nog op
te maken advertenties voor 15.00 uur. Reclamatie
n.a.v. telefonisch doorgegeven advertenties is niet
mogelijk.

 familieberichtenbndestem@dpgmedia.nl

 088-013 99 99 (werkdagen 9.00-17.00 uur en op

zondag 13.00-17.00 uur)

 U kunt ook zelf uw advertentie opmaken of

uploaden via familieberichten.nl

bndestem.nl/familieberichten
Op bndestem.nl/familieberichten worden alle
overlijdensberichten uit de krant geplaatst. U kunt
hier overlijdensberichten opzoeken, bekijken en een
reactie plaatsen.

Per overledene is een online condoleanceregister

beschikbaar. De overlijdensberichten worden tevens
op mensenlinq.nl geplaatst.

FAMILIEBERICHTEN

FAMILIEBERICHTENPAGINA, DE
MOGELIJKHEDEN ZIJN DIVERS.

Met familieberichten.nl kunt u op een een-

voudige, snelle en zekere manier uw blijde of
droevige bericht samenstellen en plaatsen in
uw dag- en/of weekblad naar keuze.
14 PUZZELS woensdag 3 maart 2021

GO
woensdag 3 maart 2021 STRIPS & SERVICE 15
GO

GEHOORD… IN DE BIOS FCKNUDDE door Toon van Driel www.knudde.nl

de film af. Eerst de re-

clames, ze zat zeer ge-
boeid te kijken. Toen de
film begon, ging dat ge-
paard met een nogal
oorverdovend geluid. Ze
schrok en vroeg:
■ Jaren geleden ging ik ,,Mamma, mag ik de af-
met mijn dochter, toen standsbediening even.’’ S1NGLE door Hanco Kolk & Peter de Wit www. ComicHouse.nl
3 jaar oud, voor de eer-
ste keer naar de bios- Wil Bus
coop. Ze had een mooie
Disneyfilm uitgekozen.
Ze vond het wat span-
nend, in de grote zaal
met die imposante rode
stoelen. We liepen naar
boven en installeerden
ons in het midden van Ook iets leuks gehoord
de zaal en wachtten ge- of gezien? Mail naar:
spannen het begin van alledag@dpgmedia.nl

Lezers helpen lezers

lezershelpen@bndestem.nl DIRKJAN door Mark Retera www.ComicHouse.nl

Wie kan ik blij maken

met deze universele af-
standsbediening, merk
Harmony. Voor een fles
Licor 43 is deze van u.
Hans van Dinther, Ber-
gen op Zoom
hansvandinther@
ziggo.nl

Gratis af te halen: Twee jaar geleden

schuimrubber, kreeg ik er vele van
200x90x12,5 cm. omliggende dorpen,
Nicole, Roosendaal zelfs met wasgoed op
Mailnic468@gmail.com de droogdraad. Het is
PUKKELS door Jerry Scott & Jim Borgman © 2009 Zits Partnership
voor KB0 of andere
Wie kan me helpen aan clubs te laten genieten.
een tafel van 100-150 Flor Cools, Essen LATEN WE KIJKEN WAT IS
EN NU? PLAN B? OVERLEVEN
cm x 75 cm? Ook ben 036673343 OF WE HEM WEER OP OP MUFFE
ik op zoek naar een flor.cools@gmail.com DE WEG KUNNEN FRANSE
kast (laden of deurtjes) DUWEN. FRIETJES TOT
waarop een tv kan Voor het museum of de DE LENTE.
staan. Verder is er be- liefhebber/verzame-
hoefte aan een sta-op- laar: een werkende lap-
stoel. top merk Topline com-
Maria Voeten, Baarle- pleet met dockingsta-
Nassau tion draaiend onder
marialeovw@ Windows95. Voorzien
gmail.com van een externe cd-
lezer en midi aanslui-
Lytse en Kas zoeken ting. Gratis af te halen.
een bakfiets om te Cees Leonard, Ooster-
lenen in breda. voor hout DE RECHTER door Jesse van Muylwijck www.jessecartoons.com

een schoolproject van cees.leonard@

de theaterschool. gmail.com
Kas Tonissen
kastonissen@gmail.com Met Lego spelen kan
onze kleinzoon van 7
Wegens overlijden uren bezig zijn. Wie wil
moeder een Carmen hem blij maken met
haarkrulset. Nieuw, platen, rails, treintjes
niet gebruikt. Tegen en kleine spulletjes
elk aannemelijk bod. zoals raampjes, stoel-
Anna van Gils, Dongen tjes, poppetjes. Hij kan
telefoon : 0162-313474 zijn ‘steden’ dan uit-
marank.01@home.nl breiden. Dat zou top
zijn. Ik kom ze graag bij
Twee Ikea Dilling op- u ophalen.
bergbakken met los Franny Vanhooff, Oos- Kijk voor al uw vragen over uw Adverteren in BN DeStem? Bel Roosendaal
deksel (76x70x19). terhout abonnement op 088-0137150, 088-0137234 of Laan van Brabant 50
bndestem.nl/service. ga naar bndestem.nl/adverteren. Deze krant behoort tot 4701 BL Roosendaal
Passen goed onder frannyvanhooff@
Heeft u liever telefonisch Alle auteursrechten en data- ADR Nieuwsmedia, onderdeel redactie.roosendaal@bndestem.nl
een bed. Gratis op te yahoo.com contact? bankrechten ten aanzien van van DPG Media B.V. Etten-Leur&Moerdijk
halen. De klantenservice is bereikbaar deze uitgave worden uitdrukkelijk redactie.etten-leur@bndestem.nl
GEEN KRANT
Marie-Louise Roksnoer, Aangeboden: doos vol van maandag t/m vrijdag van voorbehouden. Deze rechten BN DeStem redactie.moerdijk@bndestem.nl
ONTVANGEN? 8.30-17:00 uur op 088–0139920 berusten bij de DPG Media B.V., Markendaalseweg 48A Oosterhout
Bergen op Zoom met gezellige ge-
bndestem.nl voor verhuizing, abonnementen, c.q. bij de desbetreffende 4811 KC Breda Tel. 076-5312311 redactie.oosterhout@
mroksnoer@home.nl kleurde damessjaal- Redactie Bergen op Zoom,
/service vakantieservice, digitaal lezen en makers. bndestem.nl
061-5166964 tjes. Misschien ruilen al uw vragen. Onze abonnementsvoorwaarden Roosendaal, Etten-Leur & Zeeuws-Vlaanderen
/bezorging
voor een klein bosje De bezorgservice is bereikbaar zijn van toepassing op alle abon- Moerdijk: 0165-526800 redactie.terneuzen@bndestem.nl
Sinds enkele jaren bloemen of een potje op 088-0561520 of via nementen, zie bndestem.nl/abon- Redactie Breda, Oosterhout:
ABONNEMENT? bndestem.nl/service/bezorging nementsvoorwaarden. 076-5312311 Hoofdredacteur
spaar ik oude ansicht- voorjaarsbloemen?
bndestem.nl Breda André Trompers
kaarten van dorpen bij Connie Kapteyn, Breda BN DeStem wordt maandag t/m Directie redactie.stad@bndestem.nl Salesmanager
/abonneren
mij in de buurt van Ne- robconnie@ vrijdag bezorgd voor 7.00 uur, Erik van Gruijthuijsen Bergen op Zoom Wiebe Keverkamp
derland en België. kpnmail.nl zaterdag voor 8.00 uur. Bart Verkade redactie.bergen@bndestem.nl
16 RECEPT & WEER woensdag 3 maart 2021

GO

WAT ETEN WE VANDAAG? Dit recept is verzorgd door: Eatertainment

Food & lifestyle-
platform
Eatertainment
combineert online
kookinspiratie en live
winkelbeleving. Op
zoek naar verras-
sende en inspire-
rende recepten? Van
snelle snack tot uit-
gebreid diner, bekijk
voor de lekkerste
maaltijdoplossingen
www.eatertainment.nl
Ingrediënten Bereidingswijze
Voor 1 portie Pittige omelet met spitskool
- Snijd de lente-ui in ringen en de
- 2 lente-uien knoflook en gepelde garnalen fijn.
- 1 teentje knoflook Kluts de eieren en breng op smaak
- 80 gr gepelde garnalen met sambal, peper en zout en voeg
- 3 eieren de lente-ui, garnalen en knoflook
- 2 el sambal toe.
- Peper en zout - Verwarm de olie in een koekenpan.
- 1 el plantaardige olie Giet het eimengsel in de pan en bak
- 100 gr spitskool de omelet aan één kant op
middelhoog vuur in 4 à 5 min
goudbruin. Bak vervolgens de
andere kant in 3 min. goudbruin.
- Snijd de spitskool in dunne reepjes.
Leg de warme omelet op een bord
en top af met spitskool. Serveer
eventueel met extra sambal.
Kijk voor meer inspiratie
op onze website in
de sectie Koken & Eten

WEER in de regio

Vandaag Morgen Vrijdag Zaterdag Zondag Waterstanden

Laagwater uur cm uur cm
14° 7° 8° 7° 7° Vlissingen
Terneuzen
11:13
11:43
-238
-249
23:22
23:55
-199
-210
Hansweert ---- ---- 12:10 -262

3° 5° -1° -4° -3° Roompot buiten

Yerseke
Krammersluizen West
10:56
00:00
00:03
-176
-154
-135
23:05
12:30
12:30
-138
-192
-175
Hoogwater
Vlissingen 04:36 252 16:59 251
2 Neerslagkans 10% 3 Neerslagkans 30% 3 Neerslagkans 10% 2 Neerslagkans 10% 3 Neerslagkans 10% Terneuzen 04:55 277 17:18 275
Hansweert 05:26 284 17:52 285
Roompot buiten 04:31 184 16:55 186
Yerseke 06:23 197 18:52 199
Vandaag Morgen Zon/maan Krammersluizen West 06:56 169 19:20 176

Rotterdam
14° 16°
Rotterdam
7° 6°
Zon:
Maan:
07:20
--:--
18:23
09:20
Weeradvies
2 3° 2° 3 4° 5° Volgende maanfase:
VANDAAG MORGEN VRIJDAG ZATERDAG
Laatste kwartier - 06 maart
mm

Zierikzee Zierikzee
Breda
Tilburg
Breda
Tilburg
7 5 8 8
Middelburg Bergen Op Zoom Middelburg Bergen Op Zoom

Terneuzen Antwerpen Terneuzen Antwerpen

Neerslag 8 7 9 9
14° 15° 16° 7° 7° 7°
3° 5°
7 7 4 4
3° 2° 5° 6° 0 mm 1 mm
Vandaag Morgen GUNSTIG NIET ZO GUNSTIG ONGUNSTIG

Download
de weer app