BAŞKENT BILIM MERKEZI MATEMATIKA BÖLÜMI

TEMA-4: BURÇLAR
KESGITLEME: Bir nokatdan çykýan iki şöhläniň emele getirýän geometrik figura burç diýilýär.

BURÇLARYŇ ÖLÇEG BIRLIKLERI: 1. Gradus (D) 2. Radian (R) 3.Grad (G)

D R G
 
1800  200
BURÇLARYŇ GÖRNÜŞLERI:

Ýazgyn burç Göni burç Ýiti burç Kütek burç

  900   900   900

d //d bolsa:α =α =α =α =α
1 2 1 2 3 4
β =β =β =β =β
1 2 3 4
α+β=1800

 Üçburçlygyň içki burçlarynyň jemi 180° dyr.

65
 BAŞKENT BILIM MERKEZI MATEMATIKA BÖLÜMI


d  abc

d1 / / d2 bolsa : a  c  e  b  d

KESGITLEME: Burçuň depesinden çykyp, ony deň iki burça bölýän

şöhlä burçuň bissektrisasy diýilýär.

OD şöhlesi COE burçunyň bissektriýasydyr.

  A   A   A
  BDC  =90o +   BDC  =90o -   BDC  =
2 2 2

66
 BAŞKENT BILIM MERKEZI MATEMATIKA BÖLÜMI

GÖNÜKME-4 Burçlar
1. 30° gradus näçe radiandyr ?
  180 30 
Çözülişi : x  bolar.
x  30 180 6

2. BE şöhle ABD burçyň bissektrisasy we BF şöhle

CBD burçyň bissektrisasy bolsa, EBF burçy tapyň ?

Çözülişi :

2a  2b  1800


2  a  b   1800  a  b  900  m EBF  900 

3.

d1 / / d 2  x  ?

Çözülişi:

1   2   3   4   we 1   2  3   4  
3  27  5  3  24  2    120
x  3  270  180  x  1170

4.

d1 d 2 we m DAB  30o 
 
m BCE  70o

m  ABC     ?

Çözülişi:

d gönini d1 we d 2 paralel bolar ýaly edip geçirsek, d // d1 // d 2

x  300 y  700

 
m ABC    x  y  300  700  1000

67
 BAŞKENT BILIM MERKEZI MATEMATIKA BÖLÜMI

5. Burçlaryň görnüşlerini ýazyň ? Çözülişi:

6. 35 gradus näçe radiandyr ?

7.
 
m FBK  400

m  DBF   m  EBC 

m  ABD   m  KBE 

m  DBE   ?

8.

d // d1  y  ?

9.  
m CAE  600

m  FHE   25 0

d // d1  x  ?

10. d // d1 // d 2

 
m ABC  500

m  EDC   x  ?

m  BCD   y  ?

68
 BAŞKENT BILIM MERKEZI MATEMATIKA BÖLÜMI

TEST

d1 // d 2

 
m BCD  x  ?
A) 50 B)55 C ) 60 D) 75

69
BAŞKENT BILIM MERKEZI MATEMATIKA BÖLÜMI

70