v¨n b¶n kü thuËt ®o l−êng viÖt nam §LVN 101 : 2002

V«n mÐt ®iÖn tö - Quy tr×nh hiÖu chuÈn

Electronic voltmeter - Methods and means of calibration

1 Ph¹m vi ¸p dông

V¨n b¶n kü thuËt nμy quy ®Þnh ph−¬ng ph¸p vμ ph−¬ng tiÖn hiÖu chuÈn c¸c lo¹i v«n mÐt
®iÖn tö cã c¸c tÝnh n¨ng kü thuËt n»m trong ph¹m vi sau:
- §iÖn ¸p mét chiÒu tõ 10 mV ®Õn 1000 V;
- §iÖn ¸p xoay chiÒu h×nh sin tõ 10 mV ®Õn 300 V; tÇn sè tõ 20 Hz ®Õn 30 MHz;

2 C¸c phÐp hiÖu chuÈn

Ph¶i lÇn l−ît tiÕn hμnh c¸c phÐp hiÖu chuÈn ghi trong b¶ng 1.

B¶ng 1

Tªn phÐp hiÖu chuÈn Theo ®iÒu nμo cña QTHC

1. KiÓm tra bªn ngoμi 5.1

2. KiÓm tra kü thuËt 5.2

3.KiÓm tra ®o l−êng

- X¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o 5.3.1
®iÖn ¸p mét chiÒu

- X¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o 5.3.2
®iÖn ¸p xoay chiÒu.

- X¸c ®Þnh sai sè do tÇn sè khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu 5.3.3

4. §¸nh gi¸ ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o 6

3 Ph−¬ng tiÖn hiÖu chuÈn

3.1 Khi tiÕn hμnh hiÖu chuÈn ph¶i sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn ghi trong b¶ng 2.

3
§LVN 101 : 2002

B¶ng 2

Ph−¬ng tiÖn hiÖu chuÈn C¸c ®Æc tr−ng kü thuËt

1. V«n mÐt chuÈn mét chiÒu vμ c¸c bé D¶i ®o tõ 10 mV ®Õn 1000 V

chia ®iÖn ¸p chuÈn mét chiÒu

2. V«n mÐt chuÈn xoay chiÒu D¶i ®o tõ 10 mV ®Õn 300 V, tÇn sè tõ 20 Hz ®Õn
30 MHz.

3. Nguån ®iÖn ¸p mét chiÒu §iÖn ¸p ra tõ 10 mV ®Õn 1000 V, ®é kh«ng æn

®Þnh ®iÖn ¸p ra kh«ng v−ît qu¸ 0,1 sai sè c¬ b¶n
cho phÐp cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn.
§é gîn sãng tÇn sè c«ng nghiÖp (tÝnh b»ng phÇn
tr¨m) kh«ng v−ît qu¸ 0,1 gi¸ trÞ sai sè cho phÐp
cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn

4. Nguån ®iÖn ¸p xoay chiÒu §iÖn ¸p ra tõ 10 mV ®Ðn 300 V, tÇn sè tõ 20 Hz

®Õn 30 MHz;

§é kh«ng æn ®Þnh ®iÖn ¸p ra kh«ng v−ît qu¸ 0.1

sai sè cho phÐp cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu
chuÈn.

HÖ sè mÐo phi tuyÕn g©y ra sai sè kh«ng v−ît

qu¸ 1/5 sai sè cho phÐp cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn
hiÖu chuÈn

6. ThiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó hiÖu chuÈn §iÖn ¸p mét chiÒu tõ 10 mV ®Õn 1000 V
v«n mÐt ®iÖn tö
§iÖn ¸p xoay chiÒu tõ 10 mV ®Õn 300 V tÇn sè
tõ 20 Hz ®Õn 30 MHz; §é kh«ng æn ®Þnh kh«ng
v−ît qu¸ 0,1 sai sè cho phÐp cña v«n mÐt ®iÖn tö
cÇn hiÖu chuÈn .

HÖ sè mÐo phi tuyÕn g©y ra sai sè kh«ng v−ît

qu¸ 1/5 sai sè cho phÐp cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn
hiÖu chuÈn .

§é gîn sãng tÇn sè c«ng nghiÖp (tÝnh b»ng phÇn

tr¨m) kh«ng v−ît qu¸ 0,1 gi¸ trÞ sai sè cho phÐp
cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn.

7- Bé läc tÇn sè D¶i tÇn sè 20Hz ®Õn 30 MHz

4
 §LVN 101 : 2002

3.2 Yªu cÇu chung ®èi víi c¸c ph−ong tiÖn hiÖu chuÈn

3.2.1 C¸c ph−¬ng tiÖn dïng ®Ó hiÖu chuÈn ph¶i cã sai sè nhá h¬n Ýt nhÊt 3 lÇn sai sè cña v«n
mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn.

3.2.2 C¸c ph−¬ng tiÖn dïng ®Ó hiÖu chuÈn ph¶i lμ c¸c ph−¬ng tiÖn ®· ®−îc hiÖu chuÈn vμ
®−îc cÊp giÊy chøng nhËn hiÖu chuÈn cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn..

4 §iÒu kiÖn hiÖu chuÈn .

Khi tiÕn hμnh hiÖu chuÈn ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
NhiÖt ®é m«i tr−êng: (20 ± 5) oC
§é Èm t−¬ng ®èi: (65 + 15) % RH
¸p suÊt khÝ quyÓn: (750 + 30) mmHg
§iÖn ¸p nguån nu«i: Uac = (1 + 0,02) Ud
(50 + 0,5) Hz
Trong ®ã:
Uac : ®iÖn ¸p nguån nu«i ;
Ud : ®iÖn ¸p danh ®Þnh cña nguån nu«i.

5 TiÕn hμnh hiÖu chuÈn

5.1 KiÓm tra bªn ngoμi

Ph¶i kiÓm tra bªn ngoμi theo c¸c yªu cÇu sau ®©y:

5.1.1 V«nmÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn ph¶i nguyªn vÑn kh«ng bÞ háng c¬ khÝ, c¸c v¹ch kh¾c
®é trªn ®ång hå chØ thÞ ph¶i râ rμng, c¸c nóm nót ®iÒu khiÓn dÔ dμng.

5.1.2 CÇu ch×, ®Ìn hiÖu ®óng trÞ sè vμ kh«ng háng.

5.1.3 Khi ch−a c¾m c¸p nguån vμo m¹ng ®iÖn, kim chØ thÞ cña v«n mÐt ®iÖn tö ph¶i thiÕt lËp
®−îc ë ®iÓm "O" c¬ khÝ.

5.2 KiÓm tra kü thuËt

Ph¶i kiÓm tra kü thuËt theo c¸c yªu cÇu sau ®©y:

5.2.1 C¾m c¸p nguån vμo m¹ng ®iÖn, bËt c«ng t¾c nguån ®Ìn chØ thÞ ph¶i s¸ng, sÊy m¸y
theo chØ dÉn cña tõng lo¹i m¸y. NÕu kh«ng cã chØ dÉn th× ph¶i sÊy 30 phót ®èi víi v«nmÐt
dïng ®Ìn ®iÖn tö, sÊy 15 phót ®èi víi v«nmÐt dïng ®Ìn b¸n dÉn.

5.2.2 Ng¾n m¹ch ®Çu vμo cña v«nmÐt ®iÖn tö, kiÓm tra kh¶ n¨ng thiÕt lËp kim chØ thÞ ë ®iÓm
"O" ®iÖn.

5
§LVN 101 : 2002

5.2.3 §−a ®iÖn ¸p vμo cùc ®o cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn kiÓm tra sù dÞch chuyÓn
tù do cña kim chØ thÞ trªn toμn bé thang ®o cña mét trong nh÷ng thang ®o cña v«n mÐt cÇn
kiÓm. §èi víi v«nmet hiÖn sè th× chØ thÞ ph¶i thay ®æi khi ®iÖn ¸p ®Çu vμo thay ®æi

5.3 KiÓm tra ®o l−êng

V«n mÐt ®iÖn tö ®−îc kiÓm tra ®o l−êng theo tr×nh tù, néi dung, ph−¬ng ph¸p vμ yªu cÇu sau
®©y:

5.3.1 X¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«nmÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu.

5.3.1.1 NÕu dïng thiÕt bÞ chuyªn dông ®Ó hiÖu chuÈn v«n mÐt ®iÖn tö th× sai sè c¬ b¶n cña
v«nmÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp sau:

a - S¬ ®å kiÓm tra m¾c theo h×nh 1:

ThiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó hiÖu V«n mÐt ®iÖn tö

chuÈn v«nmÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn

H×nh 1: S¬ ®å kiÓm tra sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu

b - Tr−íc mçi phÐp kiÓm tra ph¶i thiÕt lËp chØ thÞ cña v«n mÐt ®iÖn tö ë ®iÓm "O" ®iÖn. Mçi
phÐp ®o ph¶i tiÕn hμnh 2 lÇn khi t¨ng dÇn vμ khi gi¶m dÇn ®iÖn ¸p. Trong mçi phÐp ®o ®iÒu
chØnh ®iÖn ¸p ra cña thiÕt bÞ chuyªn dông ®Ó v«n mÐt ®iÖn tö chØ ®óng v¹ch cÇn kiÓm tra.
§äc trùc tiÕp sai sè t−¬ng ®èi trªn thiÕt bÞ chuyªn dông vμ ghi vμo b¶ng 1 cña biªn b¶n hiÖu
chuÈn (xem phô lôc).

c - Sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu ®−îc x¸c ®Þnh ë tÊt c¶ c¸c
v¹ch kiÓm tra trªn c¸c thang c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn. Trªn c¸c thang cßn
l¹i th× kiÓm tra ë ®iÓm cuèi thang vμ ë nh÷ng ®iÓm mμ khi kiÓm tra trªn thang c¬ b¶n cã sai
sè d−¬ng vμ ©m lín nhÊt (hoÆc lμ ë nh÷ng ®iÓm cã sai sè lín nhÊt vμ nhá nhÊt nÕu tÊt c¶ c¸c
®iÓm kiÓm tra cã sai sè cïng dÊu). NÕu kh«ng cã chØ dÉn th× cã thÓ chän thang c¬ b¶n lμ
nh÷ng thang ®−îc v¹ch trªn hÖ thèng v¹ch sè cña v«n mÐt ®iÖn tö. §èi víi v«nmÐt hiÖn sè
sai sè c¬ b¶n ®−îc x¸c ®Þnh t¹i tÊt c¶ gi¶i ®o mçi gi¶i ®ã Ýt nhÊt 5 gi¸ trÞ

5.3.1.2 NÕu kh«ng cã thiÕt bÞ chuyªn dông th× x¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi
®o ®iÖn ¸p mét chiÒu b»ng ph−¬ng ph¸p so s¸nh gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn
víi gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt chuÈn. Cã thÓ so s¸nh trùc tiÕp hay so s¸nh qua bé chia ®iÖn
¸p chuÈn.

6
 §LVN 101 : 2002

a - S¬ ®å kiÓm tra m¾c theo h×nh 2a, 2b, 2c

Nguån ®iÖn V«n mÐt cÇn

¸p mét chiÒu hiÖu chuÈn

V«n mÐt chuÈn

H×nh 2a: S¬ ®å kiÓm tra sai sè c¬ b¶n cña v«nmÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu khi
giíi h¹n ®o cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn t−¬ng ®−¬ng víi giíi h¹n ®o cña v«nmÐt chuÈn.

Nguån ®iÖn ¸p Bé chia ®iÖn ¸p V«n mÐt

mét chiÒu chuÈn chuÈn

V«n mÐt cÇn

hiÖu chuÈn

H×nh 2b: S¬ ®å kiÓm tra sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu víi
ph¹m vi ®o cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn lín h¬n ph¹m vi ®o cña v«n mÐt chuÈn.

Nguån ®iÖn ¸p mét Bé chia ®iÖn ¸p V«n mÐt cÇn

chiÒu chuÈn hiÖu chuÈn

V«n mÐt chuÈn

H×nh 2c: S¬ ®å kiÓm tra sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu víi
ph¹m vi ®o cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn nhá h¬n ph¹m vi ®o cña v«n mÐt chuÈn.

Chó thÝch: Khi m¾c s¬ ®å nh− h×nh 2b vμ h×nh 2c ph¶i ®¶m b¶o ®iÖn trë ra cña bé chia ®iÖn
¸p chuÈn kh«ng ®−äc v−ît qu¸ gi¸ trÞ tÝnh theo c«ng thøc sau:
R v .δ
Rr = (1)
1000

7
§LVN 101 : 2002

Trong ®ã:
Rr: ®iÖn trë ra cña bé chia ®iÖn ¸p chuÈn, (Ω);
Rv: ®iÖn trë vμo cña v«n mÐt m¾c ë ®Çu ra cña bé chia ®iÖn ¸p chuÈn, (Ω);
δ: sai sè t−¬ng ®èi cho phÐp cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn, (%).

b - Tr−íc mçi phÐp kiÓm tra ph¶i thiÕt lËp sè chØ cña v«n mÐt ®iÖn tö ë ®iÓm "O" ®iÖn. Mçi
phÐp ®o ph¶i tiÕn hμnh 2 lÇn khi t¨ng dÇn vμ khi gi¶m dÇn ®iÖn ¸p. KÕt qu¶ ®o ®−îc x¸c ®Þnh
b»ng trung b×nh céng cña c¸c lÇn ®o. KÕt qu¶ ®o ghi vμo b¶ng 1 cña biªn b¶n hiÖu chuÈn.

c - C¸c ®iÓm kiÓm tra nh− ®iÓm c cña môc 5.3.1.1.

5.3.1.3 NÕu kÕt qu¶ ®o v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp th× kh«ng ®−îc kiÓm tra c¸c phÇn tiÕp
theo.

5.3.1.4 TÝnh sai sè c¬ b¶n cña v«nmÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn t¹i ®iÓm kiÓm tra khi ®o ®iÖn
¸p mét chiÒu nh− sau:

a - NÕu x¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu
b»ng thiÕt bÞ chuyªn dông, cho phÐp ®äc trùc tiÕp sai sè t−¬ng ®èi (δr), th× tÝnh sai sè quy ®æi
(δq) cña v«n mÐt ®iÖn tö theo c«ng thøc sau:

U
δq = U δτ (2)
g

Trong ®ã:
U : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn;
Ug: gi¸ trÞ giíi h¹n cuèi thang.

b - NÕu x¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu theo
h×nh 2a, 2b, 2c th× tÝnh sai sè c¬ b¶n nh− sau:

- Sai sè tuyÖt ®èi tÝnh b»ng ®¬n vÞ cña ®iÖn ¸p theo c«ng thøc sau:

§èi víi s¬ ®å h×nh 2a

Δ = U - Uo (3)

§èi víi s¬ ®å h×nh 2b

Δ = U - AU0 (4)
Trong ®ã:
A: hÖ sè chia cña bé chia ®iÖn ¸p chuÈn.

8
 §LVN 101 : 2002

§èi víi s¬ ®å h×nh 2c

Δ == U - BUo (5)
Trong ®ã:
1
B = - A - hÖ sè truyÒn cña bé chia ®iÖn ¸p chuÈn;
U : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn;
Uo : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt chuÈn.

- Sai sè t−¬ng ®èi δ tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo c«ng thøc sau:

§èi víi s¬ ®å h×nh 2a

Δ
δ = U 100 (6)
o

§èi víi s¬ ®å h×nh 2b

Δ
δ = AU 100 (7)
o

§èi víi s¬ ®å h×nh 2c

Δ
δ = BU 100 (8)
o

- Sai sè t−¬ng ®èi danh ®Þnh (δt) cña v«n mÐt ®iÖn tö tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo c«ng thøc sau
®©y:
Δ
δt = U 100 (9)
o

- Sai sè quy ®æi (δq) cña v« mÐt ®iÖn tö, tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo c«ng thøc sau:

Δ
δq = U 100 (10)
g

5.3.2 X¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö, khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu.

5.3.2.1 NÕu dïng thiÕt bÞ chuyªn dông ®Ó hiÖu chuÈn v«n mÐt ®iÖn tö th× sai sè c¬ b¶n cña
v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®−îc x¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp sau:
S¬ ®å hiÖu chuÈn m¾c theo h×nh 3.

ThiÕt bÞ chuyªn dïng V«n mÐt ®iÖn tö cÇn

dÓ hiÖu chuÈn v«nmÐt hiÖu chuÈn
®iÖn tö

H×nh 3. S¬ ®å kiÓm tra sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu.
9
§LVN 101 : 2002

b - TiÕn hμnh kiÓm tra ë ®iÓm tÇn sè mμ ë tÇn sè ®ã ng−êi ta kh¾c ®é cho v«n mÐt ®iÖn tö.

c - Tr−íc mçi phÐp kiÓm tra ph¶i thiÕt lËp chØ thÞ cña v«n mÐt ®iÖn tö ë ®iÓm "O" ®iÖn. Mçi
phÐp ®o tiÕn hμnh 2 lÇn khi t¨ng dÇn vμ khi gi¶m dÇn ®iÖn ¸p. Mçi phÐp ®o ®iÒu chØnh ®iÖn
¸p ra cña thiÕt bÞ chuyªn dông ®Ó v«n mÐt ®iÖn tö chØ ®óng v¹ch cÇn kiÓm tra. §äc trùc tiÕp
sai sè t−¬ng ®èi trªn thiÕt bÞ chuyªn dông vμ ghi vμo b¶ng 2 cña biªn b¶n hiÖu chuÈn.

d - Sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®−îc x¸c ®Þnh ë tÊt c¶ c¸c
v¹ch sè cña ®ång hå chØ thÞ trªn c¸c thang c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn. Trªn
c¸c thang cßn l¹i th× kiÓm tra ë ®iÓm cuèi thang vμ ë nh÷ng ®iÓm mμ khi kiÓm tra trªn thang
c¬ b¶n cã sai sè d−¬ng vμ ©m lín nhÊt (hoÆc lμ ë nh÷ng ®iÓm cã sai sè lín nhÊt vμ nhá nhÊt
nÕu tÊt c¶ c¸c ®iÓm kiÓm tra cã sai sè cïng dÊu). NÕu kh«ng cã chØ dÉn th× cã thÓ chän thang
c¬ b¶n lμ nh÷ng thang ®−îc v¹ch trªn hÖ thèng v¹ch sè cña v«n mÐt ®iÖn tö. §èi víi v«nmÐt
hiÖn sè sai sè c¬ b¶n ®−îc x¸c ®Þnh t¹i tÊt c¶ d¶i ®o mçi d¶i ®ã Ýt nhÊt 5 gi¸ trÞ vμ t¹i tÇn sè
1 kHz ®èi víi lo¹i ©m tÇn, 1 MHz ®èi víi lo¹i cao tÇn.

5.3.2.2 NÕu kh«ng cã thiÕt bÞ chuyªn dông th× x¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi
®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu b»ng ph−¬ng ph¸p so s¸nh gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn
víi gÝa trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt chuÈn.

a - S¬ ®å kiÓm tra m¾c theo h×nh 4

Nguån ®iÖn V«n mÐt cÇn

¸p xoay chiÒu hiÖu chuÈn

V«n mÐt chuÈn

H×nh 4: S¬ ®å kiÓm tra sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu

b - TiÕn hμnh kiÓm tra ë ®iÓm tÇn sè mμ ë tÇn sè ®ã ng−êi ta kh¾c ®é cho v«n mÐt ®iÖn tö.

c - Tr−íc mçi phÐp kiÓm tra ph¶i thiÕt lËp kim chØ thÞ cña v«nmÐt ®iÖn tö ë ®iÓm "O" ®iÖn.
Mçi phÐp ®o tiÕn hμnh 2 lÇn khi t¨ng dÇn vμ khi gi¶m dÇn ®iÖn ¸p. Gi¸ trÞ cña mçi lÇn ®o
kh«ng ®−îc v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp ghi trong thuyÕt minh kü thuËt. KÕt qu¶ ®o ®−îc x¸c
®Þnh b»ng trung b×nh céng cña c¸c lÇn ®o. KÕt qu¶ ®o ghi vμo b¶ng 2 cña biªn b¶n hiÖu
chuÈn.

5.3.2.3 TÝnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu nh− sau:

a - NÕu x¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o diÖn ¸p xoay chiÒu b»ng thiÕt bÞ
chuyªn dông cho phÐp ®äc trùc tiÕp sai sè t−¬ng ®èi (δt) th× tÝnh sai sè quy ®æi (δq) cña v«n
mÐt ®iÖn tö theo c«ng thøc sau:

10
 §LVN 101 : 2002

U
δq = U δt (11)
g
Trong ®ã:
U : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn;
Ug : gi¸ trÞ giíi h¹n cuèi thang.

b - NÕu x¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu theo s¬ ®å
h×nh 4 th× tÝnh sai sè c¬ b¶n nh− sau:

Sai sè tuyÖt ®èi tÝnh b»ng ®¬n vÞ ®iÖn ¸p cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn theo c«ng thøc
sau:
Δ = U - Uo (12)

Trong ®ã:
U : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn;
Uo : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt chuÈn.

Sai sè t−¬ng ®èi danh ®Þnh cña v«n mÐt ®iÖn tö (δt) tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo c«ng thøc sau:

Δ
δt = U . 100 (13)

Sai sè quy ®æi cña v«n mÐt ®iÖn tö (δq) tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo c«ng thøc sau:

U
δq = δt (14)
Ug

5.3.3 X¸c ®Þnh sai sè do tÇn sè khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu

5.3.3.1 Sai sè ®o tÇn sè cña v«n mÐt ®iÖn tö khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®−îc x¸c ®Þnh b»ng
c¸ch so s¸nh gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn víi gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt
chuÈn.

5.3.3.2 S¬ ®å kiÓm tra m¾c theo h×nh 5

Nguån ®iÖn ¸p xoay Bé läc tÇn sè V«n mÐt ®iÖn tö
chiÒu cÇn hiÖu chuÈn

V«n mÐt chuÈn

H×nh 5: S¬ ®å x¸c ®Þnh sai sè do tÇn sè khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu

11
§LVN 101 : 2002

5.3.3.3 TiÕn hμnh kiÓm tra theo tr×nh tù sau:

ThiÕt lËp tÇn sè cña nguån ®iÖn ¸p xoay chiÒu t−¬ng øng víi tÇn sè cÇn hiÖu chuÈn ghi trong
thuyÕt minh kü thuËt cña tõng lo¹i v«n mÐt ®iÖn tö. §iÒu chØnh ®iÖn ¸p ra cña nguån ®iÖn ¸p
xoay chiÒu ®ñ ®Ó v«nmÐt ®iÖn tö chØ thÞ, thay ®æi tõ tõ tÇn sè cña bé läc sao cho chØ thÞ cña
v«n mÐt ®iÖn tö chØ cùc ®¹i (t−¬ng øng víi tÇn sè céng h−ëng cña bé läc).

§iÒu chØnh ®iÖn ¸p ra cña nguån ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®Ó chØ thÞ cña v«n mÐt ®iÖn tö chØ ®óng
v¹ch cÇn kiÓm tra. Ghi l¹i gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn vμ cña v«n mÐt chuÈn
vμo b¶ng 3 cña biªn b¶n hiÖu chuÈn.

C¸c phÐp kiÓm tra ph¶i tiÕn hμnh 2 lÇn khi t¨ng dÇn vμ gi¶m dÇn ®iÖn ¸p. Gi¸ trÞ cña mçi lÇn
®o kh«ng ®−îc v−ît qu¸ giíi h¹n cho phÐp ghi trong thuyÕt minh kü thuËt. KÕt qu¶ ®o ®−îc
x¸c ®Þnh b»ng trung b×nh céng cña c¸c lÇn ®o.

5.3.3.4 Sai sè quy ®æi δq cña v«n mÐt ®iÖn tö cÇn hiÖu chuÈn, tÝnh b»ng phÇn tr¨m theo c«ng
thøc sau:
U − U0
δq = .100 (15)
Ug
Trong ®ã:
U : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt cÇn hiÖu chuÈn;
Ug : gi¸ trÞ giíi h¹n cuèi thang;
Uo : gi¸ trÞ ®o ®−îc cña v«n mÐt chuÈn.

6 §¸nh gi¸ ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o

Ph¶i x¸c ®Þnh ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o riªng cho tõng ®¹i l−îng ®o sau:
- §iÖn ¸p mét chiÒu;
- §iÖn ¸p xoay chiÒu.

6.1 §é kh«ng ®¶m b¶o ®o khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu

Sai sè khi hiÖu chuÈn ®iÖn ¸p mét chiÒu ®−îc m« t¶ theo m« h×nh to¸n nh− sau:

ε = Δ + Δ1 – Δ 2 (16)

Trong ®ã:
Δ : sai sè ®o tuyÖt ®èi khi ®o ®IÖn ¸p mét chiÒu x¸c ®Þnh theo môc 5.3.1.4 (b);
Δ1: sai sè hiÖu ®Ýnh do h¹n chÕ cña ®é ph©n gi¶i nhá nhÊt cña v«nmÐt ®iÖn tö.
0.1
VÝ dô : §é ph©n gi¶i nhá nhÊt cña v«nmÐt lμ 0,1V khi ®ã Δ1= = 0.029 (17)
2 3

12
 §LVN 101 : 2002

Tõ m« h×nh (16) x¸c ®Þnh ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o thμnh phÇn :

u : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do sai sè ®o tuyÖt ®èi khi ®o ®IÖn ¸p mét chiÒu x¸c ®Þnh
theo môc 5.3.1.4 (b) g©y nªn;
u1 : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do sai sè hiÖu ®Ýnh do h¹n chÕ cña ®é ph©n gi¶i nhá
nhÊt cña v«nmÐt ®iÖn tö g©y nªn.
u2 : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do sai sè tuyÖt ®«Ý cña chuÈn ®o g©y nªn;
ut : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do ¶nh h−ëng cña nhiÖt ®é khi hiÖu chuÈn g©y nªn;
un : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do ¶nh h−ëng cña nguån nu«i khi hiÖu chuÈn g©y nªn;
uc : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do ¶nh h−ëng cña ®é tr«i ®iÖn ¸p ®Çu ra cña chuÈn tÝnh tõ
lÇn hiÖu chuÈn cuèi cïng.

u2 = ut2 + un2 + uc2 (18)

§é kh«ng ®¶m b¶o ®o chuÈn khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :
= u +u +u
2 2 2
u ó 1 2
(19)

6.2.§é kh«ng ®¶m b¶o ®o më réng víi ®é tin cËy 95% khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu ®−îc x¸c
®Þnh theo c«ng thøc :
U = k us ; (20)
k =1,65 øng víi ®é tin cËy 95%
U = 1,65 us (21)

6.3 §é kh«ng ®¶m b¶o ®o khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®−îc x¸c ®Þnh t−¬ng tù nh− môc 6.1.
Sai sè khi hiÖu chuÈn ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®−îc m« t¶ theo m« h×nh to¸n nh− sau :

ϕ = Δ + Δ1 – Δ 2 (22)

. Tõ m« h×nh (22) x¸c ®Þnh ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o thμnh phÇn :

u : §é kh«ng ®¶m b¶o ®o do sai sè ®o tuyÖt ®èi khi ®o ®IÖn ¸p xoay chiÒu g©y
nªn;

§èi víi u ph¶i x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:

u = u122 + uts2 (23)

Trong ®ã:
u12 : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do sai sè c¬ b¶n tuyÖt ®èi khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu x¸c
®Þnh theo c«ng thøc 12 g©y nªn;
uts : ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do sai sè tuyÖt ®èi trung b×nh x¸c ®Þnh tõ môc 5.3.3
g©y nªn.

C¸c ®é kh«ng ®¶m b¶o ®o do thμnh phÇn u1 do Δ1 vμ u2 do Δ2 g©y nªn ®−îc x¸c ®Þnh t−¬ng
tù nh− môc 6.1 .
13
§LVN 101 : 2002

§é kh«ng ®¶m b¶o ®o chuÈn khi ®o ®iÖn xoay chiÒu ux ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
= u +u +u
2 2 2
u x 1 2
(24)

6.4 §é kh«ng ®¶m b¶o ®o më réng víi ®é tin cËy 95% khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu Ux ®−îc
x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

Ux = 1,65 ux (25)

7 Xö lý chung

7.1 V«n mÐt ®iÖn tö sau khi hiÖu chuÈn ®−îc cÊp giÊy chøng nhËn hiÖu chuÈn kÌm theo
th«ng b¸o kÕt qu¶ hiÖu chuÈn.

7.2 Chu kú hiÖu chuÈn: khuyÕn c¸o mét n¨m.

14
 Phô lôc

Tªn c¬ quan hiÖu chuÈn Biªn b¶n hiÖu chuÈn

........................................... Sè: ..........................

Tªn ph−¬ng tiÖn ®o.....................................................................................................................

....................................................................................................................................................
KiÓu:.........................................................Sè:.............................................................................
C¬ së s¶n xuÊt:.......................................... N¨m s¶n xuÊt:.........................................................
§Æc tr−ng kü thuËt:.....................................................................................................................
....................................................................................................................................................
C¬ së sö dông:............................................................................................................................
Ph−¬ng ph¸p thùc hiÖn:..............................................................................................................
ChuÈn, thiÕt bÞ chÝnh ®−îc sö dông:...........................................................................................
....................................................................................................................................................
§iÒu kiÖn m«i tr−êng:
NhiÖt ®é:................................................................§é Èm: ........................................................
Ng−êi thùc hiÖn:.........................................................................................................................
Ngμy thùc hiÖn :.........................................................................................................................
§Þa ®iÓm thùc hiÖn :...................................................................................................................
Sè liÖu vμ kÕt qu¶ :

1 KiÓm tra bÒ ngoμi

2 KiÓm tra kü thuËt

3 KiÓm tra ®o l−êng

3.1 X¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n khi ®o ®iÖn ¸p mét chiÒu.

B¶ng 1

Giíi h¹n ®o Gi¸ trÞ danh ®Þnh Gi¸ trÞ ®o ®−îc Sai sè ®o Ph¹m vi cho phÐp

3.2 X¸c ®Þnh sai sè c¬ b¶n khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu.

B¶ng 2

Giíi h¹n ®o Gi¸ trÞ danh ®Þnh Gi¸ trÞ ®o ®−îc Sai sè ®o Ph¹m vi cho phÐp

15
3.3 X¸c ®Þnh sai sè ®o tÇn sè khi ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu
B¶ng 3

TÇn sè Giíi h¹n ®o Gi¸ trÞ danh Gi¸ trÞ ®o Sai sè ®o Ph¹m vi cho phÐp
®Þnh ®−îc

4 KÕt luËn:

Ng−êi so¸t l¹i Ng−êi thùc hiÖn

16