X Y 𝑘

Since 𝑦 = 𝑥 we can say 𝑘 = 𝑥𝑦

-2 -18
(−2)(−18) = 𝑘 or 𝑘 = 36
4 9 36
k stays constant. Therefore, 𝑥𝑦 = 36 𝑜𝑟
1 𝑥
72
Direct Variation 2 Using Inverse Variation to Find Unknowns
example: Given that y varies inversely with x and 𝑦 = −30 when 𝑥 = −3.
There is direct variation whenever a situation produces pairs of numbers in
which their ratio is constant. Find y when 𝑥 = 8.
Find the constant variation
Describes a simple relationship between two variables X Y
𝑦 = 𝑘𝑥 𝑘 = 𝑥𝑦 or 𝑘 = −3(−30)
"y is proportional to x" -2 -18 𝑘 = 90
"y is directly proportional to x"
"y varies directly as x" Use 𝑘 = 𝑥𝑦. Find the unknown (y)
4 9
90 = 𝑥𝑦, so 90 = 8𝑦
As x increases, y increases. As x decreases, y decreases. 90 8𝑦
1 8
= 8
72 45
Example of a mathematical expression: 2 𝑦= 4
The fare F of a passenger varies directly as the distance d of his destination.

Y varies directly as x, as 𝑦 = 𝑘𝑥
Therefore, 𝐹 = 𝑘𝑑
Joint Variation
The cost C of fish varies directly as its weight w in kilograms.
Joint variation is a variation where a variable varies directly as the product of
𝐶 = 𝑘𝑤 two or more variables.
The statement "y varies jointly as x and z" means 𝑦 = 𝑘𝑥𝑧, where k
Solving Direct Variations is the constant of variation.
Example: 𝑦
Since 𝑦 = 𝑘𝑥𝑧, therefore 𝑘 =
If y varies directly as x and $y = 32$ when $x = 4$. Find the variation 𝑥𝑧
constant and the equation of variation. Example: Area of a rectangle varies jointly with the length and width

Solution: Translating into Equations

𝑎 varies jointly with 𝑏 and the square of 𝑐
Express the statement "y varies directly as x" as 𝑦 = 𝑘𝑥
o Therefore, 𝑎 = 𝑘𝑏𝑐 2
Solve for k by substituting the given values in the equation:
𝑚 varies jointly as 𝑛 and the squareroot of 𝑝.
o Solution:
o 𝑦 = 𝑘𝑥 o Therefore, 𝑚 = 𝑘𝑛√𝑝
o 𝑦 = 32
o 𝑥=4 Solving the Equations
o 32 = 𝑘(4) Given that y varies jointly as x squared and z, find the constant of
What is the constant of variation of the table? variation when 𝑦 = 225, 𝑥 = 3, and 𝑧 = 4.
𝑦
Since 𝑦 = 𝑘𝑥, we can say 𝑘 = 𝑦 = 𝑘𝑥 2 𝑧
𝑥
X Y 12
= 𝑘 or 𝑘 = 2
6 Substitute the variables which was in the given.
16
6 12 = 𝑘 or 𝑘 = 2 Therefore, 𝑦 = 2𝑥 o 225 = (𝑘)(32 )(4)
8
14 Simplify.
7 14 7
= 𝑘 or 𝑘 = 2
o 225 = (𝑘)(9)(4)
Note that k stays constant.
8 16 o 225 = 36𝑘
Get rid of the numerical coefficient by division.
Using Direct Variation to Find Unknowns 225 36𝑘
o 36 = 36
example: Given that y varies directly with x, and 𝑦 = 28 and 𝑥 = 7. Find x 25
when 𝑦 = 52. The constant of variation is 𝑘 = 4

Find the constant variation

𝑘=
𝑦 Combined Variation
𝑥
28 A combined variation is a combination of direct and inverse variation.
𝑘=
𝑦
𝑘=4 In the statement "y varies directly as x and inversely as z," it means
𝑥
Use 𝑦 = 𝑘𝑥. Find the unknowns (x) 𝑦 = 𝑘 ( 𝑧 ) wherein k is the constant of variation.
52 = 4𝑥
52 4𝑥
= It can also be switched around, the mathematical sentence depends on
4 4 𝑦
𝑥 = 13 the given. "z varies directly as y and inversely as x,"𝑧 = 𝑘 (𝑥 )

Inverse Variation
When we talk about an inverse variation, we are talking about a relationship

Bayaning Katutubo
whereas x increases, y decreases or x decreases, y increases at a constant
rate.
An inverse variation involving x and y is a function in which the product
Isang araw, isang katutubo na nagngangalang Ma He Po She ang
of is a nonzero constant.
nagdiriwang ng isang malaking kasalan. Dumalo sa nasabing okasyon ang
Another way of writing this is 𝑘 = 𝑥𝑦 pinuno ng tribu na si Mo Na Dao at ang kanyang anak na si Munting Mo Na
k is the constant of variation Dao.
y varies inversely as x means that where is the constant of variation
𝑘 Dumating ang pulis na Hapones sa kasalan at nagalit ito dahil nalagyan ng
Since direct variation is 𝑦 = 𝑘𝑥 then inverse variation is the opposite: 𝑦 = 𝑥 mantsa ang kanyang uniporme dahil sa paghawak na ginawa ni Munting Mo
Na Dao. Nagkaroon ng kaguluhan sa pagdiriwang nang magbuno ang pulis at
si Munting Mo Na Dao. Natakot ang katutubo dahil sa nangyari sa pulis at
Note: x increases, y decreases. alam nilang maghihiganti ito.
What is the constant of variation of the table?
Napagpasyahan ng mga katutubo sa pamumuno ni Mo Na Dao na labanan
ang mga Hapones kahit pa sinabi ni Hua Gong na di nila kakayanin ang
puwersa ng mga ito. Nilusob ng mga katutubo ang mga Hapones at pinatay
ang mga kayang patayin.
Dahil sa dami ng mga Hapones at hindi kayang maipagtanggol ng katutubo
ang kanilang mga sarili ay napagpasyahan nilang magtago sa kuweba. Ilang
araw at gabi tumagal ang labanan kaya naisipan ng mga hapones na
linlangin ang mga katutubo gamit ang pangako. Gumamit ng nakalalasong
usok ang mga Hapones samantala ang mga katutubo naman
ay napagpasyahang kitlin ang kanilang buhay kaysa sumuko.
Ang salitang alamat o legend sa Ingles ay mula sa latin na salitang legendus
na nangangahulugang "upang mabasa."
Isang mahalagang bahagi ng kulturang Pilipino ang mga alamat. Ito ay
nagsasalaysay ng kuwento kung paano nagsimula ang mga bagay-bagay.
Karaniwan itong nagtataglay ng mga kababalaghan o mga pangyayari na di
maaaring mangyari sa tunay na buhay. Katutubong kultura, kaugalian at
kapaligiran ang karaniwang paksa ng alamat. Sa huli, ang mg kuwentong ito
ay kapupulutan ng aral na magpapatunay na ang mabuting gawi ang laging
nagwawagi kaysa sa kasamaan.

Tribu ng Taiya
Pagpapakilala sa Katangian ng Tribu ng Taiya o Atayal
Ang makikitang "tattoo" sa mukha ng mga katutubong tribu ay sumisimbolo
Elastisidad ng Demand
ng kanilang kagalingan at karangalan. Sa mga lalaki, ang may tattoo sa
mukha ay nangangahulugan ng kagalingan nila sa pangangaso na dapat
Elastisidad ng Demand
nilang matanggap sa mga edad na lima hanggang labinlima. Ito ay isang paraan upang masukat ang pagtugon ng mamimili sa pagbabago
Sa mga kababaihan naman, ang pagkakaroon ng tattoo sa mukha ay maaaring ng presyo.
patunay ng pagkilala sa kanila dahil sa galing nila sa paghahabi. (hindi na Ang elastisidad ng demand ay ang bahagdan na pagbabago sa dami ng
gaanong isinasagawa sa kasalukuyan) demand ayon sa pagbabago ng presyo
Maraming katutubong tribo ang naninirahan sa Taiwan ngunit hindi lahat ng
mga ito ay kinikilala ng pamahalaan. Magkakatulang ang kanilang mga
katangian upang kilalanin bilang isang katutubo subalit nagkakaiba naman Mga Uri ng Elastisidad ng Demand
sila pagdating sa ilang aspekto gaya ng wikang kanilang ginagamit
Elastic Demand - ang pagbabago sa dami ng demand ay higit kaysa
relihiyong pinanampalatayaan at mga tradisyong pinaniniwalaan
sa pagbabago ng presyo
Subalit hindi magkagayon hindi ito naging hadlang upang sila'y di o produkto na maraming kahalili o kapalit
magkasundo. Tahimik at payapa ang kanilang pamumuhay ngunit nabago o ang value ng pagbabago ay mahigit sa isa
ang lahat nang dumating sa buhay nila ang mananakop na mga Hapones.
Dayuhang na nagbigay sa kanila ng matinding pagpapahirap, pagkaalipin, at
malahayop na pagtrato sa bawat araw ng kanilang pamumuhay.
Dumating ang pagkakataon na hindi na nakayanan ng mga katutubo ang
ganitong uri ng pamumuhay. Kaya naman, kahit malayo sa kanila kung
titingnan ang pag-uusapan, sa pamumuno ni Mona Radao na nagmula sa
Tribung Seediq ay pinili pa rin nilang lumaban at mag-alsa laban sa mga ito.
Ang magpapatunay sa pangyayaring ito ay ang "Wushe Incident." Unitary Elastic Demand - ang pagbabago sa dami ng demand at
Basahin: Ang Mabuting Samaritano, ph. 158. presyo ay magkatumbas
o mga pangangailangang panlipunan (requirement) gaya ng
Alamat ng Five Finger Mountains, ph. 191 edukasyon
o ang value ng pagbabago ay isa or 1
Katangian ng Alamat at Parabula
Parabula
Kaligirang Pangkasaysayan ng Parabula
Ang salitang parabula ay buhat sa salitang Griyego na "parabole"
ito'y magandang salita na nangangahulugang pagtatabihin ang Inelastic Demand - ang pagbabago sa dami ng demand ay mas maliit
dalawang bagay upang pagtularin sa pagbabago ng presyo
ito'y gumagamit ng pagtutulad at metapora upang bigyan diin ang o Mga pangangailangan sa pagkonsumo
kahulugan o Ang value ng pagbabago ay mababa sa 1

Ang Parabula ay...

madalas na hango sa Banal na Kasulatan at kuwentong umaakay sa
tao sa matuwid na landas ng buhay
di tulad ng pabula, ang parabula ay gumagamit ng tao bilang mga
tauhan, kung ito'y gumagamit ng hayop o ito'y nananatili sa kani-
kanilang kaanyuan. Perfectly Elastic Demand - maaaring magbago ang dami ng demand
kahit na walang pagbabago sa presyo
ang mga detalye at mga tauhan ay hindi nagbibigay ng malalim na o Maintenance, preskripsyon, requirement
kahulugan: ang binubuo ng diin ay aral sa kuwento.

Alamat
Cyprus
Ang Cyprus ay isang bansa na matatagpuan sa Silangang Mediteraneo.
Maraming kagubatan, kabundukang makikita sa lugar na ito at mayroon din
silang mayamang produktong agrikultural.
Ang opisyal na wika ng Republika ng Cyprus ay Greek at Turkish ngunit ang
Perfectly Inelastic Demand - ang dami ng demand ay hindi
karaniwan nilang ginagamit sa pang-araw-araw na pamumuhay ay Wikang
nagbabago kahit pa may pagbabago sa presyo ng produkto
Ingles.
o Luxury goods, kagustuhan
Ang Cyprus ay naging ganap na kabilang sa European Union (EU) noong
ika-1 ng Mayo, taong 2004.
Alamat
 o pagunlad ng teknolohiyang pang-produksyon.

Perfectly Inelastic Demand - ang dami ng suplay ay hindi nagbabago

kahit pa may pagbabago sa presyo ng produkto.
o mga obra maestra gaya ng sining.

Sumakatuwid:
Ngunit, hindi sa lahat na panahon ay ganito ang nangyayari. Halimbawa:
minsan, kapag tumaas ang matrikula ng paaralan, minararapat ng mga 1. elastic suplay - suplay tuwing may okasyon
magulang na patigilin muna ang isa at itutuloy na lamang ito pag nakaraos na
2. unitary elastic suplay - produktong karaniwang kinukonsumo
ang pamilya.
3. inelastic suplay - mahirap at matagal ipropreso na materyales gaya
Midpoint/Arc Elasticity Formula ng mineral at mamahaling bato
Kung saan ang: 4. perfectly elastic suplay - pagunlad ng teknolohiyang pang-
produksyon
𝑄1 ang naunang dami ng
demand 5. perfectly inelastic suplay - obra maestra gaya ng sining
𝑃1 ang dating presyo
𝑄2 ang bagong dami ng Midpoint/Arc Elasticity Formula
demand
Kung saan ang:
𝑃2 ang bagong presyo
𝑄1 ang naunang dami ng
demand
Batayan sa Uri ng Elastisidad 𝑃1 ang dating presyo
𝐸𝑑 = 1 = Unitary 𝑄2 ang bagong dami ng
𝐸𝑑 > 1 = Elastic demand
𝐸𝑑 < 1 = Inelastic

Elastisidad ng Suplay 𝑃2 ang bagong presyo

Elastisidad ng Suplay Batayan sa Uri ng Elastisidad

Ang mga negosyante at prodyuser ay nahihikayat na magsuplay ng 𝐸𝑑 = 1 = Unitary

maraming produkto kapag mataas ang presyo. Ang tawag dito ay Batas ng 𝐸𝑑 > 1 = Elastic
Suplay. 𝐸𝑑 < 1 = Inelastic

Ibig sabihin, pag mataas ang presyo, mataas din ang suplay. Kung mababa
naman ang presyo, mababa rin ang suplay.
Ngunit, hindi sa lahat ng pagkakataon ay possible ito! Dahil may limitasyon
din ang bilang ng mga napo-produce dahil sa salik ng produksyon.
Ang reaksyon ng prodyuser sa pagbabago ay limitado lamang sa maikling
panahon. At ang reaksyon na ito ay tinatawag na elastisidad ng suplay.
Ang elastisidad ng suplay ay ang pagbabago sa bahagdang dami ng suplay
ayon sa bahagdang pagbabago ng presyo. Katulad ng mamimili, tumutugon
din sa pagbabago ng presyo ang mga prodyuser o negosyante.
Larawan ng mga Estruktura ng Pamilihan
Ang Konsepto ng Pamilihan
Ang pamilihan ay mahalagang bahagi ng buhay ng prodyuser at konsyumer.
Ito ang nagsisilbing lugar kung saan nakakamit ng isang konsyumer ang
sagot sa marami niyang pangangailangan at kagustuhan sa pamamagitan ng
mga produkto at serbisyong handa niyang ikonsumo.
Konsepto at Mga Estruktura Nito

Uri ng Elastisidad ng Suplay Sa kabilang dako ang mga prodyuser ang siyang nagsisilbing tapagtustos ng
mga serbisyo at produkto upang ikonsumo ng mga tao. Sa pamilihan
itinatakda kung anong produkto at serbisyo ang gagawin at kung gaano
karami. Mayroong dalawang pangunahing tauhan sa pamilihan ang
konsyumer at prodyuser.
Ang konsyumer ang bumibili ng mga produktong gawa ng mga prodyuser,
samantalang ang prodyuser naman ang gumagawa ng mga produktong
kailangan ng mga konsyumer sa pamamagitan ng mga salik ng produksiyon
na pagmamay-ari ng konsyumer.

Mga Estruktura ng Pamilihan

Tumutukoy sa balangkas na umiiral na sistema ng merkado kung saan
ipinapakita ang ugnayan ng konsyumer at prodyuser. Ang dami ng lawak ng
kontrol ng market players sa pamilihan ay ang salik na nagtatakda ng
estruktura nito.
Elastic Suplay - ang pagbabago sa dami ng suplay ay higit kaysa sa
pagbabago ng presyo. Lugar kung saan nagaganap ang interaksyon ng mga mamimili at nagbebenta
o Suplay > presyo
o Mga suplay tuwing okasyon
may dalawang pangunahing tauhan: konsyumer at prodyuser
Ang konsyumer bumibili ng mga produktong gawa ng mga prodyuser,
Unitary Elastic Demand - ang pagbabago sa dami ng suplay at samantalang ang prodyuser naman ang gumagawa ng mga produktong
presyo ay magkatumbas. kailangan ng mga konsyumer sa pamamagitan ng mga salik ng produksyon
o Suplay = Presyo na pagmamay-ari ng konsyumer
o mga produktong karaniwang kinukonsumo.
Pamilihang may Ganap na Kompetisyon

Inelastic Demand - ang pagbabago sa dami ng suplay ay masmaliit sa Ito ang estruktura ng pamilihan na kinikilala bilang modelo o ideal.
pagbabago sa presyo. Sa ilalim ng ganitong sistema, walang sinoman sa prodyuser at
o Suplay < Presyo konsyumer ang maaring makakontrol sa takbo ng pamilihan
o mga matagal iprosesong materyales; mamahaling bato. partikular sa presyo. Hindi kayang idikta nang isang prodyuser at
konsyumer ng mag-isa ang presyo.

Perfectly Elastic Demand - maaaring magbago ang dami ng suplay Kapag ang negosyante ay walang kapangyarihan na baguhin o
kahit na walang pagbabago sa presyo. palitan ang presyo sa pamilihan
walang pwede makakontrol sa takbo ng pamilihan o idikta nang mag-isa sa
presyo.
Mga katangian ng PMCI
maraming maliliit na konsyumer at prodyuser
magkakatulad ang prdukto (homogenous)
malayang paggalaw ng sangkap ng produksiyon
malayang pagpasok at paglabas sa industriya
malaya ang impormasyon ukol sa pamilihan
mga panig
Ang lahat ng prodyuser at konsyumer ay mapipilitang magbenta at
bumili ng produkto at serbisyo na itinakdang presyo ng ekwilibriyo
ng pamilihan. Ipinaliliwanag ang sitwasyon ito sa konsepto ng price
taker na kung saan ang market players ay umaayon lamang sakung
ano ang takbo ng presyo sa pamilihan at walang kapasidad na
magtakda ng sarili nilang presyo.
Pamilihang may Hindi Ganap na Kompetisyon
May hindi ganap na kompetisyon ang estruktura kung wala ang
anumang kondisyon o katangian na matatagpuan sa pamilihang may
ganap na kompetisyon. Sa pangkalahatang paglalarawan, ang lahat
ng prodyuser na bumubuo sa ganitong estruktura ay may
kapangyarihang maimpluwensiyahan ang presyo sa pamilihan.
Mga Katangian ng Di-Danap na Kompetisyon
may kumokontrol sa presyo ng mga produkto
may humahadlang sa pagpasok at paglabas ng produkto
nabibilang ang dami ng mamimili at tindera
limitado ang mga pagpipiliang produkto
Monopolyo
Uri ng pamilihan na iisa lamang ang prodyuser na gumagawa ng
produkto at nagbibigay-serbisyo kung kaya’t walang pamalit o
kahalili.
mga katangian ng monopolyo
o iisa ang nagtitinda - ang presyo at dami ng supply ay
idinidikta, batay sa profit max rule o pagnanais ng prodyuser
na makakuha ng malaking kita
o produkto na walang kapalit - ang mga produkto ay walang
kauri
o kakayahang hadlangan ang kalaban - dahil sa mga patent,
copyright at trademark gamit ang Intellectual Property
Rights
o ang mga produkto ay may patent, copyright, at trademark
o Meralco, Maynilad
Copyright
isang uri ng intellectual property right na tumutukoy sa karapatang
pagmamay-ari ng isang tao na maaring kabilang ang akdang
pampanitikan o akdang pansining. Kabilang din dito ang mga gawa
gaya ng aklat, musika, paintings iskultura, pelikula, computer
programs, databases, advertisements, maps at technical drawings
Patent
ay ang pumoprotekta sa mga imbentor at kanilang mga imbensyon.
Ito ay ipinagkakaloob ng gobyerno sa isang imbentor upang
mabagwalan ang iba na gawin, gamitin, ibenta, iangkat at iluwas ang
imbensiyon niya kapalit ng pagsisiwalat sa publiko ng mga detalye
ng kaniyang imbensyon. Trademark paglalagay ng mga simbolo o
marka sa mga produkto o serbisyo na siyang nagsisilbing
pagkakakilanlan ng kompanya.
Natural Monopoly
Ito ang mga kompanyang binibigyang- karapatan na magkaloob ng
serbisyo sa mga mamamayan. Ito ay dahil sa kaya nilang gawin ang
mga produkto at serbisyo sa mas mababang gastos kaysa sa kumuha
pa ng mas maraming kompanya.
Monopsonyo
Mayroon lamang ang iisang konsyumer ngunit maraming prodyuser
ng produkto at serbisyo. May kapangyarihan ang konsyumer na
maimpluwensiyahan ang presyo sa pamilihan. Isang halimbawa ng
pamilihan na ito ay ang ating pamahalaan.
Iisa ang mamimili ng podukto at marami ang nagbebenta
Sanitary pads, underwear, diaper
Oligopolyo
Isang uri ng estruktura ng pamilihan na may maliit na bilang o iilan
lamang na prodyuser ang nagbebenta ng magkakatulad o
magkakaugnay na produkto at serbisyo. May kakayahan ang
prodyuser na maimpluwensiyahan o madiktahan ang presyo na
umiiral sa pamilihan.
Estruktura ng pamilihan na may maliliit na bilang o iilan lang ang
prodyuser
Maaaring magkaroon ng collusion
langis, kotse, internet
sa ganitong sistema...
Maaring gawin ang hoarding o pagtatago ng produkto upang
magkulang ang supply at tatas ang pangkalahatang presyo
Maaring pagkakaroon ng pagkontrol o sabwatan ang mga negosyante
upang matamo ang kapakinabangan sa negosyo na tinatawag na
collusion
Ang konsepto ng kartel ay nangangahulugang pagkakaroon ng
alliances of enterprises
Hindi pinahihintulutan ang pagkakaroon ng kartel sa ating bansa
upang mabigyan ng proteksiyon at isulong ang kapakanan ng mga
konsyumer ayon sa itinatakda ng Consumer Act of the Philippines o
Republic Act 9374 na isinabatas noong Abril 23, 2011.
Monopolistic Competition
Sa ganitong uri ng estruktura ng pamilihan, maraming kalahok na
prodyuser ang nagbebenta ng mga produkto subalit marami rin ang
mga konsyumer. May kapangyarihan pa rin sa pamilihan ang mga
prodyuser na magtakda ng kanilang mga produkto.
Maraming prodyuser at maraming konsyumer
toothpaste, sabon, alcohol
Layunin ng Mga Prodyuser
Dahil sa product differentiation, ang katangian ng mga produkto na
ipinagbibili ay magkakapareho ngunit hindi eksaktong
magkakahawig. Magkapareho sila sa uri ng produkto gaya ng
shampoo, sabon at toothpaste ngunit nagkaiba sa packaging,
labeling, presentasyon at maging sa lasa o flavor.
Ang advertisement o pag-aanunsiyo ay isang mabisang pamamaraan
na ginagamit nga mga prodyuser upang maipakilala ang kanilang
mga produkto at serbisyo. Ang mga halimbawa ng mga produkto at
serbisyong ipinagkakaloob sa pamilihang may monopolistikong
competition
Larawan at Daloy ng Ekonomiya
Ugnayan ng Sambahayan at Bahay Kalakal
Daloy ng Salapi
Daloy ng Pag-iimpok at Pamumuhunan
Tungkulin ng Pamahalaan at Panlabas na Sektor
Pagkontrol ng Pamahalaan sa Presyo
Ginagawa ng pamahalaan upang bigyang proteksyon ang mamimili mula sa
mapagsamantalang prodyuser at ang mga prodyuser naman mula sa mga
mapagsamantalang konsyumer
Price Control
 Ginagawa ng pamahalaan upang bigyang proteksyon ang mga
mamimili mula sa mga mapagsamantalang prodyuser labis na
nagtataas ng presyo; maproteksyonan ang mga prodyuser mula sa
labis na pagkalugi dulot ng labis na pagbaba ng presyo ng mga
produkto
Ceiling Price
pinakamataas na presyo na maaring ipataw sa isang produkto upang
maproteksyunan ang mga konsyumer mula sa mapangabusong
prodyuser.
Price Support
suporta ng pamahalaan sa maliliit na mangingisda at magsasaka na
mabibili ang kanilang produkto sa presyong mababayaran nila ang
gastos sa produksyon
o Halaga ng kabuuang produksyon ng bansa na ang batayan ay
ang kasalukuyang presyo sa pamilihan
Potential - market value na pinagaasahan
o Kabuuang produksyon ng bans ana tinatantiya ayon sa
kapasidad ng mga manggagawa at pinagkukunang yaman
o Dapat matamo sa loob ng isang taon
o magkaugnayan sa actual
Actual - market value na naisagawa
o Kabuuang produksyon na nagawa ng bansa sa loob ng isang
taon
GNP/GNI Growth Rate

Sektor ng Ekonomiya (GNP [PRESENT] - GNP [PAST]) divided by GNP (PAST) x 100

Sambahayan (household) - mamimili

Bahay-kalakal (firm) – prodyuser Iba't Ibang Paraan ng Pagkwenta ng Gross National
Pamahalaan (Government) - economic policies Project/Gross National Income
Panlabas na Sektor (Foreign Sector) - imports and exports Industrial Origin Approach o Value Added Approach

Floor Price o GDP = Agrikultura + Industriya + Serbisyo

pinakamababang presyo na maaring ipataw sa isang produkto upang o GNP/GNI = GDP + NPIA (Net Primary Income from
maproteksyunan ang mga prodyuser mula sa pagkalugi Abroad)
Final Expenditure Approach
Pagsusuri ng Economic Indicators o gastusin ang kailangang makwenta upang makuha ang
GNP/GNI
Economic Performance
o Mga Gastusin
pinagbabatayan ng pag-unlad ng bansa
▪ personal na sector
Economic Indicators
▪ gastusin ng empleyado, manggagawa at
pamantayan ng paglago ng ekonomiya entreprenyur para sa kanilang
Pambansang Kita pangangailangan
Gross National Product
Gross Domestic Product ▪ hal. Pagkain, damit, kuryente, edukasyon
Per Capital Income ▪ gobyerno
Gross National Product (GNP) at Gross National Income (GNI) ▪ gastos sa gusali at makinarya; pagbili ng
kabuuang pampamilihang halaga ng mga produkto at serbisyo na mga lupain at bahay bilang earning stocks;
nagawa ng isang bansa kasama ang kita na tinanggap sa labas ng sahod ng empleyado, bayad sa tubig,
bansa sa loob ng isang taon. kuryente at telepono

o GNP - Gawa Ng Pinoy ▪ panlabas na sector

▪ gastos sap ag-aangkat ng produkto sa ibang
kabuuang pampamilihang halaga ng mga produkto at serbisyo na
ginawa ng mga mamamayan ng isang bansa saanmang dako ng bansa (import) at pagluluwas ng produkto sa
mundo. ibang bansa (export)
▪ kompanya
Gross Domestic Product (GDP) at Gross Domestic Income (GDI)
kabuuang pampamilihang halaga ng mga produkto at serbisyo na ▪ net primary income from abroad
nagawa sa loob ng bansa sa loob ng isang taon. ▪ kita ng mga Pilipino sa ibang bansa
GDP – Gawa Dito sa Pinas ▪ statistical discrepancy
▪ mga produkto at serbisyo na ginagawa ng
Ang Market Value ay ang halaga ng isang produkto at serbisyo na umiiral sa isang bansa at di malaman kung isasama o
pamilihan. dapat bang isama

Sa Pagkuha ng Market Value ▪ at ang x and m

Final Goods - mga produktong tapos na at hindi na kailangang iproseso o GNP = GP + GG + GK + NPIA + SD + (X-M)
upang maging yaring produkto Factor Income Approach
damit, makina, asukal, tinapay o ang kita ung kailangang ikwenta upang makuha ang GNP
harina, tubo, sariwang isda o kailangan makuha ang pambansang kita o national income
Intermediate Goods - mga produktong kailangang iproseso upang maging o NI = KG + KEA + KM + KK
yaring produkto
o GNP/GNI = NI + CCA + IBT
Mga Uri ng GNP at GNI
o national income = gobyerno + kita ng entreprenyur + kita ng
Real - pinagkukuhanan dito ang market value ng nakalipas na taon at manggagawa + kompanya
iminumultiply sa 100.
▪ kabuuang kita ng bansa sa loob ng isang taon
o Halaga ng kabuuang produksyon ng bans ana ang batayan ay
presyo ng base year o mga nagdaang taon o KG o Kita ng Gobyerno

o magkaugnayan sa nominal. ▪ Buwis, interes sa pagpapautang, kita ng stocks ng

korporasyon at negosyo nap ag-aari ng gobyerno
Nominal - pinagkukuhanan dito ang market value ng ngayong taon at
iminumultiply sa 100. o KEA o Kita ng Entreprenyur at Ari-arian
 ▪ Tubo o rent amula sa ipinagbibili o pinaparentahang
produkto at serbisyo
• KEM o Kita ng Empleyado at Manggagawa
o Sahod at benepisyong natatanggap ng manggagawa ayon sa
kontrata (clothing allowance, transportation allowance,
komisyon, bonuses, nonmonetary benefits)
• KK o Kita ng Korporasyon
o Kita mula sa ginawang produkto at serbisyo
• CCA o Capital Consumption Allowance
o Ponding inilalaan para sa depresasyon. Pambili ng bagong
makinarya at pagpapagawa ng mga luma o sirang kagamitan
• IBT o Indirect Business Taxes
o Di-tuwirang buwis na ipinapataw sa mga produkto at
serbisyo