Ch-¬ng III

hÖ thèng thiÕt bÞ ph©n phèi khÝ nÐn

i - yªu cÇu.
HÖ thèng thiÕt bÞ ph©n phèi khÝ nÐn cã nhiÖm vô chuyÓn kh«ng khÝ nÐn tõ m¸y
nÐn khÝ ®Õn kh©u cuèi cïng ®Î sö dông, vÝ dô nh- ®éng c¬ khÝ nÐn, m¸y Ðp dïng
kh«ng khÝ nÐn, m¸y n©ng dïng kh«ng khÝ nÐn, m¸y rung dïng kh«ng khÝ nÐn, dông
cô cÇm tay dïng kh«ng khÝ nÐn vµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng kh«ng khÝ nÐn (c¬ cÊu
chÊp hµnh, c¸c phÇn tö ®iÒu khiÓn...).
TruyÒn t¶i kh«ng khÝ nÐn ®-îc thùc hiÖn b»ng hÖ thèng èng dÉn khÝ nÐn, cÇn
ph©n biÖt ë ®©y m¹ng ®-êng èng ®-îc l¾p r¸p cè ®Þnh (nh- trong nhµ m¸y) vµ m¹ng
®-êng èng l¾p r¸p trong tõng thiÕt bÞ, trong tõng m¸y (h×nh 3.1).

§ é n g h iª n g ® - ê n g è n g 1 -2 %

B × n h t rÝ c h T h iÕ t b Þ lä c
c h ø a t ru n g g i a n

B × n h t rÝ c h
c h ø a c h Ýn h

M ¸y n Ð n k h Ý

B × n h t rÝ c h c h ø a
B ×n h n g - n g c h o th iÕ t b Þ, m ¸y
tô h ¬ i n - í c

V an x ¶ n - í c

H×nh 3.1: HÖ thèng thiÕt bÞ ph©n phèi khÝ nÐn

Yªu cÇu ®èi víi hÖ thèng thiÕt bÞ ph©n phèi khÝ nÐn lµ ®¶m b¶o ¸p suÊt p, l-u
l-îng Q vµ chÊt l-îng cña khÝ nÐn cho n¬i tiªu thô, cô thÓ lµ c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc.
Ngoµi tiªu chuÈn chän hîp lÝ m¸y nÐn khÝ, tiªu chuÈn chän ®óng th«ng sè cña hÖ
thèng èng dÉn (vÝ dô: ®-êng kÝnh èng dÉn, vËt liÖu èng dÉn) c¸ch l¾p ®Æt hÖ thèng
èng dÉn, b¶o hµnh hÖ thèng thiÕt bÞ ph©n phèi khÝ nÐn còng ®ãng vai trß quan träng
vÒ ph-¬ng diÖn kinh tÕ còng nh- vÒ yªu cÇu kÜ thuËt cho hÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng
khÝ nÐn. Yªu cÇu vÒ tæn thÊt ¸p suÊt ®èi víi hÖ thèng thiÕt bÞ ph©n phèi khÝ nÐn (tõ
b×nh tÝch ¸p chÝnh cho ®Õn n¬i tiªu thô, cô thÓ lµ c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc) kh«ng v-ît
qu¸ 1,0 bar, theo tµi liÖu [41] cô thÓ nh- sau:
- Tæn thÊt ¸p suÊt trong èng dÉn chÝnh 0,1 bar
- Tæn thÊt ¸p suÊt trong èng nèi 0,1 bar

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 - Tæn thÊt ¸p suÊt trong thiÕt bÞ xö lÝ
khÝ nÐn (trong b×nh ng-ng tô, t¸ch n-íc) 0,1 bar
- Tæn thÊt ¸p suÊt trong thiÕt bÞ läc tinh 0,1 bar

ii. b×nh tÝch ¸p khÝ nÐn.

B×nh tÝch ¸p khÝ nÐn cã nhiÖm vô lµ c©n b»ng ¸p suÊt khÝ nÐn tõ m¸y nÐn khÝ
chuyÓn ®Õn, trÝch chøa vµ ng-ng tô, t¸ch n-íc.
KÝch th-íc b×nh tÝch ¸p phô thuéc vµo c«ng suÊt cña m¸y nÐn khÝ vµ c«ng suÊt
tiªu thô cña thiÕt bÞ m¸y mãc sö dông, ngoµi ra cßn phô thuéc vµo ph-¬ng ph¸p sö
dông khÝ nÐn: vÝ dô sö dông khÝ nÐn liªn tôc hay gi¸n ®o¹n.
B×nh tÝch ¸p khÝ nÐn nªn l¾p r¸p trong kh«ng gian tho¸ng, ®Ó thùc hiÖn ®-îc
nhiÖm vô nh- võa nªu trªn lµ ng-ng tô vµ t¸ch n-íc trong khÝ nÐn.

§ å n g h å ® o ¸p s u Êt
§ - ê n g k h Ý n Ð n ra
(¸p k Õ )
§ - ê n g k h Ý n Ð n v µo

a. b. c.

H×nh 3.2: C¸c lo¹i b×nh tÝch ¸p khÝ nÐn

a. Lo¹i b×nh tÝch ¸p th¼ng ®øng
b. Lo¹i b×nh tÝch ¸p n»m ngang
c. Lo¹i b×nh tÝch ¸p nhá g¾n trùc tiÕp vµo èng dÉn khÝ
B×nh tÝch ¸p cã thÓ l¾p r¸p theo nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau (h×nh 3.2). §-êng èng nèi
khÝ nÐn ra th-êng n»m ë vÞ trÝ cao nhÊt cña b×nh tÝch ¸p.

III. m¹ng ®-êng èng dÉn khÝ nÐn.

M¹ng ®-êng èng dÉn khÝ nÐn cã thÓ ph©n chia thµnh hai lo¹i:
- m¹ng ®-êng èng ®-îc l¾p r¸p cè ®Þnh (vÝ dô m¹ng ®-êng èng trong nhµ m¸y).
- m¹ng ®-êng èng ®-îc l¾p r¸p di ®éng (vÝ dô m¹ng ®-êng èng trong d©y
chuyÒn hoÆc trong m¸y mãc, thiÕt bÞ).
1. M¹ng ®-êng èng l¾p r¸p cè ®Þnh.
Th«ng sè c¬ b¶n cho m¹ng ®-êng èng l¾p r¸p cè ®Þnh lµ ngoµi l-u l-îng khÝ
nÐn, cßn cã vËn tèc dßng ch¶y, tæn thÊt ¸p suÊt trong èng dÉn khÝ nÐn, ¸p suÊt yªu
cÇu, chiÒu dµi èng dÉn vµ c¸c phô tïng nèi èng.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 - l-u l-îng: phô thuéc vµo vËn tèc dßng ch¶y. VËn tèc dßng ch¶y cµng lín, tæn
hao ¸p suÊt trong èng dÉn cµng lín. Tæn thÊt ¸p suÊt cßn phô thuéc vµo c¸c yÕu tè
kh¸c, xem ch-¬ng 6 môc 5, ch-¬ng 1.
- vËn tèc dßng ch¶y: ®-îc chän theo tµi liÖu (41) n»m trong kho¶ng 6 10 m/s.
vËn tèc dßng ch¶y khi qua c¸c phô tïng nèi èng sÏ t¨ng lªn, hay vËn tèc dßng ch¶y
sÏ t¨ng lªn nhÊt thêi khi d©y chuyÒn, m¸y mãc ®ang vËn hµnh.
- tæn thÊt ¸p suÊt: nh- tr×nh bµy ë trªn, yªu cÇu tæn thÊt ¸p suÊt lµ 0,1 bar trong
èng dÉn chÝnh. Tuy nhiªn trong thùc tÕ sai sè cho phÐp tÝnh ®Õn b»ng 5% ¸p suÊt
yªu cÇu.
VÝ dô: yªu cÇu cña hÖ thèng lµ 7 bar th× tæn thÊt ¸p suÊt tÝnh ®-îc lµ 0,35 bar lµ
cã thÓ chÊp nhËn ®-îc. NÕu trong èng dÉn chÝnh cã l¾p c¸c thiÕt bÞ nèi èng, c¸c van
th× tæn thÊt ¸p suÊt cña hÖ thèng èng dÉn t¨ng lªn. Tæn thÊt ¸p suÊt ®-îc tr×nh b¶y
trong phÇn VI-6, ch-¬ng 1.
Trong thùc tÕ ®Ó tÝnh ¸p suÊt trong c¸c phô tïng nèi, cã nhiÒu ph-¬ng ph¸p kh¸c
nhau ( 39). Trong b¶ng 3.1 ®-a ra gi¸ trÞ hÖ sè c¶n t-¬ng ®-¬ng chiÒu dµi èng dÉn
l’ cña c¸c lo¹i phô tïng nèi. TÝnh tæn thÊt ¸p suÊt cña hÖ thèng èng dÉn theo ph­¬ng
tr×nh (1-50), phÇn VI-6, ch-¬ng 1.
B¶ng 3.1 gi¸ trÞ hÖ sè c¶n t­¬ng ®­¬ng chiÒu d¯i èng dÉn l’
c h iÒ u d µ i è n g d É n t- ¬ n g ® - ¬ n g l' (m m )
p h ô tï n g n è i § - ê n g k Ýn h tro n g c ñ a è n g

25 40 50 80 100 125 150

v a n k iÓ u
1 ,2 2 ,0 3 ,0 4 ,5 6 8 10
m µng m áng

van khãa 6 10 15 25 30 50 60

van m ë
3 5 7 10 15 20 25
m ét phÇn

van ch¾n
0 ,3 0 ,5 0 ,7 1 1 ,5 2 ,0 2 ,5

nèi vu«ng gãc

1 ,5 2 ,5 3 ,5 5 7 10 15

®é cong R = d d

0 ,3 0 ,5 0 ,6 1 ,0 1 ,5 2 2 ,5
R

d
®é cong R = 2d
0 ,1 5 0 ,2 5 0 ,3 0 ,5 0 ,8 1 1 ,5
R

èng nèi T
2 3 4 7 10 15 20

èng nèi
2d d
0 ,5 0 ,7 1 2 2 ,5 3 ,5 4
th u n h á

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Trong thùc tÕ, ®Ó x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè c¬ b¶n cho m¹ng ®-êng èng l¾p r¸p cè
®Þnh ng-êi ta th-êng sö dông biÓu ®å (h×nh 3.3).

H×nh 3-3 BiÓu ®å sù phô thuéc vµo c¸c th«ng sè.

Theo biÓu ®å h×nh 3.3, c¸c th«ng sè yªu cÇu nh- ¸p suÊt p, l-u l-îng Q V, tæn thÊt
¸p suÊt p vµ c¸c th«ng sè sÏ chän lµ chiÒu dµi èng L, ®-êng kÝnh trong cña èng
dÉn phô thuéc vµo nhau.
VÝ dô: ¸p suÊt yªu cÇu t¹i p = 8 (bar).
ChiÒu dµi èng dÉn L = 200 (m).
L-u l-îng QV = 170 (lÝt/s).
Tæn thÊt ¸p suÊt cho phÐp p = 0,1 (bar).
Tõ biÓu ®å h×nh 3.3, ®-êng kÝnh trong cña èng cÇn chän lµ 70.
L¾p r¸p ®-êng èng dÉn khÝ nÐn th-êng nghiªng gãc tõ 1 0 ®Õn 20 so víi
mÆt ph¼ng n»m ngang (h×nh 3.1).
VÞ trÝ thÊp nhÊt cña hÖ thèng èng dÉn so víi mÆt ph¼ng n»m ngang, l¾p r¸p b×nh
ng-ng tô n-íc, ®Ó n-íc trong èng dÉn sÏ ®-îc chøa ë ®ã.
- c¸ch l¾p r¸p m¹ng ®-êng èng:

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 M¹ng ®-êng èng l¾p r¸p cè ®Þnh trong nhµ m¸y th-êng ®-îc l¾p r¸p theo kiÓu
dÉn vßng .

l¾ p g i¸ p m ¹ n g ® - ê n g è n g th e o
øa
ch k iÓ u v ß n g trß n
r Ýc h
n h t
B×

h «
y k
sÊ
bÞ
iÕ t
th

H×nh 3.4 HÖ thèng l¾p r¸p m¹ng l-íi èng theo kiÓu vßng trßn.

VÝ dô l¾p r¸p ®-êng èng trùc tiÕp tõ m¸y khÝ nÐn (h×nh 3.5).

H×nh 3.5 L¾p r¸p m¹ng ®-êng èng trùc tiÕp tõ m¸y nÐn khÝ.
1. bé phËn x¶ n-íc ë b×nh tÝch ¸p.
2. b×nh tÝch ¸p n-íc ng-ng tô.
3. van gi¶m ¸p + b×nh chøa n-íc ng-ng tô.
4. bé phËn läc: bé läc, van ®iÒu chØnh ¸p suÊt, van tra dÇu.
5. b×nh chøa n-íc ng-ng tô vµ van x¶ n-íc cuèi m¹ng èng dÉn.
VÝ dô l¾p r¸p m¹ng ®-êng èng trùc tiÕp tõ m¸y (h×nh 3.6).
H×nh 3.6 s¬ ®å l¾p r¸p m¹ng ®-îng èng dÉn khÝ nÐn trong nhµ m¸y.
1. m¸y khÝ nÐn.
2. b×nh ng-ng tô h¬i n-íc- lµm l¹nh b»ng kh«ng khÝ hoÆc b»ng n-íc.
3. bé phËn c©n b»ng ( gi¶m dao ®éng) ¸p suÊt khÝ nÐn.
4. b×nh tÝch ¸p khÝ nÐn.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 5. van x¶ h¬i n-íc ng-ng tô.
6. ®-êng èng l¾p nghiªng 10 ®Õn 20 so víi mÆt ph¼ng n»m ngang.
7. c¸c phô tïng nèi èng.
8. van x¶ h¬i n-íc ng-ng tô.

H×nh 3.6 S¬ ®å l¾p r¸p m¹ng ®-êng èng dÉn khÝ nÐn trong nhµ m¸y.
- c¸c mèi ghÐp èng dÉn khÝ nÐn:
H×nh 3.7 biÓu diÔn mèi ghÐp b»ng ren cho èng dÉn b»ng kim lo¹i. Lo¹i èng dÉn
cã chiÒu dµy thµnh èng máng sö dông mèi ghÐp ë h×nh 3.8. mèi ghÐp cho nh÷ng
èng dÉn b»ng nhùa tæng hîp h×nh 3.9.

H × n h 3 .8 M è i gh Ðp b » n g ren ch o è n g
n è i c ã c h iÒ u d µ y th µ n h è n g m á n g

H × n h 3 .9 M è i gh Ðp b » n g ren ch o è n g n è i

H × n h 3 .7 M è i gh Ðp è n g b » n g ren b » n g n h ù a tæ n g h î p c ã v ß n g ® Ö m lã t

2. M¹ng ®-êng èng l¾p r¸p di ®éng.

M¹ng ®-êng èng l¾p r¸p di ®éng ( m¹ng ®-êng èng trong d©y chuyÒn, trong
thiÕt bÞ, trong c¸c m¸y) ®a d¹ng h¬n m¹ng ®-êng èng l¾p r¸p cè ®Þnh. Ngoµi nh÷ng

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
®-êng èng b»ng kim lo¹i cã thµnh èng máng, nh- èng dÉn b»ng ®ång, ng-êi ta cßn
sö dông c¸c lo¹i èng dÉn kh¸c nhau b»ng nhùa, vËt liÖu tæng hîp, c¸c èng dÉn b»ng
cao su, c¸c èng dÉn mÒm b»ng vËt liÖu tæng hîp. §-êng kÝnh èng dÉn ph¶i ®-îc
chän t-¬ng øng víi ®-êng kÝnh c¸c mèi nèi cña c¸c phÇn tö ®iÒu khiÓn.
Ngoµi nh÷ng mèi l¾p ghÐp b»ng ren, m¹ng ®-êng èng l¾p r¸p di ®éng cßn sö
dïng c¸c mèi nèi c¾m víi c¸c ®Çu kÑp (h×nh 3.10 vµ 3.11).
Tuú theo ¸p suÊt yªu cÇu cña khÝ nÐn cho tõng lo¹i m¸y, mµ chän nh÷ng lo¹i
èng dÉn cã nh÷ng tiªu chuÈn kü thuËt kh¸c nhau.
VÝ dô: èng dÉn b»ng vËt liÖu tæng hîp PU cã cïng ®-êng kÝnh, nh-ng chÞu ®-îc
¸p suÊt nhá h¬n so víi èng dÉn b»ng vËt liÖu tæng hîp lo¹i vËt liÖu PP. H×nh 3.10a
tr×nh bµy mèi nèi èng dÉn b»ng ®Çu kÑp d¹ng ch÷ L vµ h×nh 3.10b tr×nh bµy mèi nèi
èng d¹ng ch÷ T.
è n g b » n g v Ë t liÖ u tæ n g h î p P U (p o ly u e th e n )

è n g b » n g v Ë t liÖ u tæ n g h î p P L (p o ly e th y le n )

è n g b » n g v Ë t liÖ u tæ n g h î p P P (p o ly a m itd )

è ng nh«m

H×nh 3.10 Mèi nèi èng dÉn b»ng ®Çu kÑp.

H×nh 3.11 Mèi nèi èng dÉn b»ng ®Çu kÑp vµ b»ng ren.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
a. Bé phËn ph©n nh¸nh dßng khÝ nÐn.

H×nh 3.14 Ph©n nh¸nh dßng khÝ nÐn

kÕt hîp c¸c mèi nèi trong hÖ thèng l¾p r¸p.
- ph©n nh¸nh dßng khÝ nÐn ®-îc m« t¶ ë h×nh 3.14.

H×nh 3.15 C¬ cÊu ph©n nh¸nh dßng khÝ nÐn víi 2 d·y (16 ®Çu ra).
- c¬ cÊu ph©n nh¸nh dßng khÝ nÐn víi 2 d·y ®-îc m« t¶ ë h×nh 3.15.

H×nh 3.16 èng nèi mÒm víi khíp th¸o, l¾p nhanh vµ kÝ hiÖu.
- èng nèi mÒm víi khíp th¸o vµ l¾p nhanh ®-îc m« t¶ ë h×nh 3.16.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 H×nh 3.17 HÖ thèng èng dÉn mÒm trong d©y truyÒn tù ®éng.
- vÝ dô hÖ thèng èng dÉn mÒm trong d©y truyÒn tù ®éng ®-îc m« t¶ ë h×nh 3.17.

H×nh 3.18 C¬ cÊu ph©n phèi khÝ nÐn cho thiÕt bÞ cã thÓ quay ®-îc.
- c¬ cÊu ph©n phèi khÝ nÐn cho thiÕt bÞ cã thÓ quay ®-îc m« t¶ ë h×nh 3.18.

b. hÖ thèng dÉn h-íng.

HÖ thèng dÉn h-íng èng dÉn (h×nh 3.19) t¹o ®iÒu kiÖn cho thêi gian l¾p ng¾n ®i,
®ång thêi gi¶m gi¸ thµnh l¾p r¸p. HÖ thèng l¾p r¸p c¸c phÇn tö ®iÒu khiÓn b»ng khÝ

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
nÐn (hinh 3.20) sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh l¾p r¸p nhanh vµ hÖ thèng ®iÒu khiÓn
®-îc ch¾c ch¾n, æn ®Þnh.

H×nh 3.20 HÖ thèng l¾p r¸p

c¸c phÇn tö ®iÒu khiÓn.
c. hÖ thèng l¾p r¸p vi m¹ch khÝ nÐn.
Còng t-¬ng tù nh- hÖ thèng l¾p r¸p vi m¹ch ®iÖn- ®iÖn tö, hÖ thèng l¾p r¸p vi
m¹ch khÝ nÐn ®ang ®-îc ph¸t triÓn (h×nh 3.21). c¸c kªnh ®iÒu khiÓn nèi gi÷a c¸c
phÇn tö ®iÒu khiÓn lµ nh÷ng r·nh kh¾c trªn tÊm nhùa tæng hîp.

H×nh 3.21 HÖ thèng l¾p r¸p vi m¹ch khÝ nÐn.

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt