GUARANI ÑE’Ẽ

LENGU A, LITERATURA Y SUS TECNOLOGÍAS – NIVEL MEDIO

 Mbo’esyry: Peteĩha.
 Arange: 18 jasypoteĩ, 2020.
 Mbo’epyrã Aty: Ohaikuaáta guaraníme.
 Mbo’epyrã: Tembiasagua'uhai.
 Katupyryrã: Omoñepyrû, ombohete ha omohu’â hemimo’â, hemiandu,
mombe’urâ, káso ñemombe’u, cómic, ñe’êpoty, marandu, ava rembiasakue
ñemombe’u, tavareñói rehegua ha umi oñemba’eporandu haĝua ohechaukakuévo
hembiapópe ko’â mba’e:
o Mba’éichapa umi ñe’ê omyesakâ añete pe oikuaaukaséva ijehaipýpe.
o Ñe’ê ohechaukaha araka’épa oiko pe oje’éva
 Jehechakuaarã:
o Omyesakâ porâ he’iséva ijehaípe.
o Oipuru hendaitépe ñe’ê ohechaukáva araka’épa oiko pe oje’éva.
o Ohai tembiasagua’u oiporúvo ñe’ê ohechaukáva araka’épa oiko pe oje’éva.

Tembiaporã
1. Emoñe’ẽ kiririrῖháme moñe’ẽrã mombe’upyrusu “Tatukua” pehẽngue ohaiva’ekue
Arnaldo Casco.

TATUKUA
Capítulo I

Araro’yve jave peteĩme, heta ko’ẽma ohasa ha kuarahy ndahapykuerevéi,

hata jajái ndojopevéi, ikusugue aréma. Hendaguépe iñasãi amarayvivevero’y
araka’everõguáicha, oñuã tava’i tuichakue; yvytu po’i karapã oipeju yvy guivo,
oporopirejoka ha ojasuru karakukuaite peve, oipopẽ mayma ohapejokosévape.
Araro’y pukukue heta mba’e vaíma ogueru ipepóre omyasãi Tatukua tuichakue
javeve. Tava’i pyko’ẽpyrusúva jeruti rupáicha, ikorakandu sambo sambo ka’aguy
kakuaa rovyũgui, oipepo ñuã jeguaka mamo jesarekohápe. Ha’ete
ohero’ypyva’ekue Tatukua oikũmby añete mba’éva raka’e iñemoñarekueramimi
ohasavahína ko’ẽ ha pytũme, pytũ ha ko’ẽme. Ipy’aguasumivẽva, he’íva ijehe,
oñemboty’atã, ñembokapi’iguy hogayguakuéra ndive, ojejurumbovyvyjoaite
hikuái anítei avave ohechakuaa oñeimeha tapỹime. Ipy’amirĩmivẽva
oyvykuajo’o pyrusu hogapýpe...
2. Emoñe’ẽ hatã rire moñe’ẽrã embohovái porandu.
2.1. Mba’e arajerépepa oiko tembiasa.

2.2. Mba’épa iñasãi kuarahy rendaguépe.

2.3. Moõpa oiko ko tembiasa.

2.4. Mba’éichapa oiko tavaygua ipy’aguasumivéva.

2.5. Mba’épa ojapo ipy’amirĩvéva.

3. Eguenohẽ ñe’ẽtéva ojehaiguýva iñe’ẽteja ndive ha emohenda.

Ñe’ẽtéva Ñe’ẽteja Ñe’ẽteja ñemohenda
ohasa heta ko’ẽma Ñe’ẽteja papyguáva –
araguáva

4. Ehai mba’épa ne momarandu ko’ã ñe’ẽaty isa’y pytãva.

4.1. Araro’yve jave peteĩme: Omombe’u araro’y peguare.
4.2. Hata jajái ndojopevéi : ...........................................................................
4.3. Amarayvivevero’y: ....................................................................................
4.4. Araro’y pukukue: .......................................................................................
4.5. Mamo jesarekohápe: ...............................................................................

Umi ñe’ẽ térã ñe’ẽaty omombe’úva araka’épa oiko umi oñemombe’úva, moõpa
oiko, mávapa oñe’ẽ ha omba’emombe’u ha’ehína umi ñanepytyvõva jahechakuaa
haĝua mba’éichapa hypy’ũ ohóvo, umi ñe’ê omyesakã añete pe oikuaaukaséva
ijehaipýpe, España ñe’ẽme oje’e chupe Progresión temática.

5. Emoñe’ẽjey moñe’ẽrã ”Tatukua” pehẽngue ha ejapo chugui peteĩ tembiasagua’u

mbykymi.
...Ho’ajeýma hi’arikuéra mbohapyha ka’aru yvykua vaípe ha osẽ he’i karai
Alípio:
—Aháta Ísa agueru ñandéve ñemihaitépe che rymba jégua jaje’ói hag̃ua nde sy
rógape.
 —Anína cherejátei, Alípio; ág̃a ojejahéine nde rehe térã ojejúne chéve ne
pore’ỹme. Ha chemembýrõ peichahágui reho ajápa mba’e oikóne chehegui.
—Anicheva’erãko oiko umíva, anichéneko Tupã hesaraiete ñandehegui...
Ho’ajeýma hi’arikuéra mbohapyha
ka’aru yvykua vaípe ha osẽ he’i karai
Alípio:
-Anína cherejátei, Alípio;
ág̃a ojejahéine nde rehe térã
-Aháta Ísa agueru ñandéve ojejúne chéve ne pore’ỹme.
ñemihaitépe che rymba Ha chemembýrõ
jégua jaje’ói hag̃ua nde sy peichahágui reho ajápa
rógape. mba’e oikóne chehegui.

Anicheva’erãko oiko
umíva, anichéneko
Tupã hesaraiete
ñandehegui.

6. Ehai peteĩ tembiasagua’u eiporúvo ñe’ê ohechaukáva araka’épa oiko pe oje’éva ha

omyesakãtava ereséva.

Coordinación: Lic. María Mercedes Barde de Arzamendia

Elaboración: Lic. Saturnina Diaz Molinas
Corrección: Lic. Edilberto Torales/ Lic. Cinthia Garcete
Edición: Lic. Enrique Lescano
Verificación final: Dr. Dionisio Fleitas Lecoski