Halophytes and salt-tolerant glycophytes a potential resource

Sardo V.
in
Hamdy A. (ed.).
The use of non conventional water resources

Bari : CIHEAM / EU DG Research

Options Méditerranéennes : Série A. Séminaires Méditerranéens; n. 66

2005
pages 87-98

Article available on lin e / Article dispon ible en lign e à l’adresse :

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
http://om.ciheam.org/article.php?IDPDF=800301
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

To cite th is article / Pou r citer cet article

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sardo V. Haloph ytes an d salt-toleran t glycoph ytes a poten tial resou rce. In : Hamdy A. (ed.). The
use of non conventional water resources. Bari : CIHEAM / EU DG Research, 2005. p. 87-98 (Options
Méditerranéennes : Série A. Séminaires Méditerranéens; n. 66)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

http://www.ciheam.org/
http://om.ciheam.org/
 ΗΑΛΟΠΗΨΤΕΣ ΑΝD ΣΑΛΤ−ΤΟΛΕΡΑΝΤ ΓΛΨΧΟΠΗΨΤΕΣ
Α ΠΟΤΕΝΤΙΑΛ ΡΕΣΟΥΡΧΕ

V. Sardo
Dεπαρτmεντ οφ Αγριχυλτυραλ Ενγινεερινγ, Υνιϖερσιτψ οφ Χατανια
ςια Σαντα Σοφια, 100 – 95123 Χατανια, Ιταλψ − εmαιλ σαρδοϖ≅υνιχτ.ιτ

ΣΥΜΜΑΡΨ − Wατερ οφ γοοδ θυαλιτψ φορ αγριχυλτυραλ υσεσ ισ βεχοmινγ εϖερ mορε λιmιτεδ ιν ρεγιονσ
ωηερε ιρριγατιον ισ νεχεσσαρψ, δυε το ινχρεασινγ ρεθυιρεmεντσ φορ δοmεστιχ ανδ ινδυστριαλ υσεσ. Τηισ
mακεσ εξπλορατιον οφ υσινγ “νον χονϖεντιοναλ” ωατερσ mανδατορψ. Σεαωατερ ορ σαλινε ωατερ mαψ βε
υσεδ το ιρριγατε α ϖαριετψ οφ πλαντσ, βοτη ηαλοπηψτεσ ανδ γλψχοπηψτεσ, ηοωεϖερ τηειρ υσε ενταιλσ α
νυmβερ οφ προβλεmσ. Α ρεϖιεω ισ γιϖεν οφ τηε ηαλοπηψτεσ mοστ χοmmονλψ γροων ανδ οφ τηειρ ϖαριουσ
υσεσ, οφ τηε ρεσπονσε οφ σοmε γλψχοπηψτεσ ωηεν ιρριγατεδ ωιτη σαλινε ωατερ ανδ οφ τηε ποσσιβλε λεϖελσ
οφ προδυχτιον. Α βριεφ αχχουντ ισ γιϖεν οφ ρεσεαρχηεσ αδδρεσσινγ πλαντ τολερανχε το ϖαριουσ σαλινιτψ
λεϖελσ; σαλτ βαλανχε ιν τηε σοιλ ασ αφφεχτεδ βψ λεαχηινγ φραχτιονσ ανδ πρεχιπιτατιονσ; σοιλ πηψσιχαλ
χονδιτιονσ ασ αφφεχτεδ βψ ιρριγατιον σψστεmσ.

Κεψωορδσ: ηαλοπηψτεσ, σεαωατερ, βραχκιση ωατερ, νον−χονϖεντιοναλ ιρριγατιον

ΙΝΤΡΟDΥΧΤΙΟΝ

Τηε ραπιδλψ ινχρεασινγ ωορλδ ποπυλατιον πυτσ εϖερ mορε πρεσσυρε ον λανδ ανδ ωατερ ρεσουρχεσ: ιτ
βεχοmεσ τηερεφορε ιmπερατιϖε το υνδερτακε α σεριουσ εφφορτ νοτ ονλψ το τραιν αδϖισερσ ανδ ιρριγατορσ το
βεττερ υσε αϖαιλαβλε φρεσηωατερ (τηερεβψ ρεδυχινγ τηε ρατε οφ ωατερ ανδ λανδ λοσσ) βυτ αλσο το εξπανδ
αγριχυλτυραλ χροπσ ιν τηοσε ϖαστ υνυσεδ αρεασ τηατ αρε αν ενορmουσ ποτεντιαλ ρεσουρχε. Υνδερ τηοσε
εξτρεmε χονδιτιονσ οφ σοιλ ορ ωατερ σαλινιτψ ωηερε νο χροπ οφ αγριχυλτυραλ ιντερεστ χαν βε γροων ιτ ισ
ποσσιβλε το ιmαγινε δεδιχατεδ ηαλοπηψτε πλαντατιονσ φορ φοραγε προδυχτιον, σοιλ ρεηαβιλιτατιον,
βιοενεργψ γενερατιον, λανδσχαπινγ, χαρβον διοξιδε σεθυεστερινγ, ανδ α νυmβερ οφ οτηερ υσεφυλ
πυρποσεσ ατ νο χοστ ιν τερmσ οφ γοοδ θυαλιτψ ωατερ ανδ σοιλ. Wορλδωιδε, τηερε αρε ϖαστ συρφαχεσ οφ
βαρρεν ανδ αβανδονεδ mαργιναλ λανδσ τηατ αρε χοmmονλψ βελιεϖεδ υσελεσσ: ον τηε χοντραρψ α ηυγε
ρεσεαρχη ανδ δεmονστρατιον αχτιϖιτψ ιν τηε λαστ δεχαδεσ ηασ δεmονστρατεδ τηειρ υνσυσπεχτεδ ϖαλυε.

Μανκινδ τοδαψ ισ νοτ ιν α ποσιτιον το οϖερλοοκ συχη υνταππεδ ρεσουρχεσ.

ΗΑΛΟΠΗΨΤΕΣ

ςαριουσ αττεmπτσ το χλασσιφψ ηαλοπηψτεσ ηαϖε βεεν προποσεδ, ηοωεϖερ τηε σιmπλεστ ανδ χλεαρεστ
δεφινιτιον ισ προβαβλψ τηατ οφ Αρονσον ανδ Λε Φλοχ’η (1996), στατινγ τηατ “ηαλοπηψτε σπεχιεσ αρε τηοσε
οχχυρρινγ ιν νατυραλλψ σαλινε χονδιτιονσ ονλψ”.

Ιτ ισ διφφιχυλτ το πρεχισελψ δεφινε ηαλοπηψτεσ, ασ οπποσεδ το γλψχοπηψτεσ, δυε το τηε ϖαριαβιλιτψ οφ

πλαντ ρεσπονσεσ ιν δεπενδενχε οφ α νυmβερ οφ φαχτορσ, ινχλυδινγ χλιmατιχ χονδιτιονσ ανδ πλαντ
πηενοπηασεσ: φορ ινστανχε α πλαντ mαψ βε σενσιτιϖε δυρινγ, σαψ, τηε γερmινατιον ορ σεεδλινγ πηασε
ωηιλε ιτ ισ τολεραντ δυρινγ τηε οτηερ πηασεσ ορ mαψ συφφερ σαλινιτψ υνδερ δρψ χλιmατιχ χονδιτιονσ ωηιλε
εασιλψ οϖερχοmινγ ιτ υνδερ α mοιστ χλιmατε (αν ιντερεστινγ νεω “δψναmιχ” σαλινιτψ στρεσσ ινδεξ λινκεδ
αλσο το τεmπερατυρε ανδ σολαρ ραδιατιον ηασ βεεν ωορκεδ ουτ βψ Dαλτον, Μαγγιο ανδ Πιχχιννι, 1997,
2000 ανδ 2001). Ιν χονχλυσιον τηερε ισ α ωιδε ανδ υνχερταιν φροντιερ βετωεεν ηαλοπηψτεσ ανδ τολεραντ
γλψχοπηψτεσ.

Τηοσε πλαντσ γροωινγ βεστ υνδερ α χερταιν λεϖελ οφ σαλινιτψ αρε χαλλεδ “ευηαλοπηψτεσ”; α φυρτηερ
διστινχτιον ισ τηατ βετωεεν ξεροηαλοπηψτεσ, τηριϖινγ υνδερ σαλινε, αριδ χονδιτιονσ, ανδ
ηψδροηαλοπηψτεσ, τηριϖινγ υνδερ σαλινε, mοιστ χονδιτιονσ.

Αχχορδινγ το Λε Ηουρου (1996) “τηερε αρε ασ mανψ ασ 6000 σπεχιεσ οφ τερρεστριαλ ανδ τιδαλ
ηαλοπηψτεσ ιν τηε ωορλδ” ανδ βψ φαρ τηε λαργεστ προπορτιον ισ τηατ βελονγινγ το Χηενοποδιαχεαε,
87
 φολλοωεδ βψ Ποαχεαε; τηε Μεδιτερρανεαν φλορα ινχλυδεσ αβουτ 700 σπεχιεσ οφ ηαλοπηψτεσ, σοmε 70%
περεννιαλσ ανδ 30% αννυαλσ. Ιν Χηινα, Κεφυ et al. (2002) ιδεντιφιεδ 430 ηαλοπηψτε σπεχιεσ.

Ηαλοπηψτεσ χαν τολερατε ηιγη σαλινιτψ λεϖελσ ιν ιρριγατιον ωατερ, ιν σοmε χασεσ εϖεν ηιγηερ τηαν
τηοσε ιν σεαωατερ (ωηιχη τψπιχαλλψ ηασ αν ΕΧ, ελεχτριχαλ χονδυχτιϖιτψ, οφ αβουτ 45−50 δΣ/m) βψ
εναχτινγ σεϖεραλ διφφερεντ mεχηανισmσ οφ δεφενχε ωηιχη ινχλυδε εξχλυσιον, χοmπαρτmεντατιον ορ
εξχρετιον οφ νοξιουσ ιονσ.

ΗΑΛΟΠΗΨΤΕΣ ΑΝD ΣΑΛΙΝΕ ΛΑΝDΣ

Τηε ωιδε ϖαριετψ οφ ηαλοπηψτεσ ανδ οφ τηειρ χηαραχτερσ περmιτσ το ενϖισιον α προφιταβλε υσε οφ ϖαστ
βαρρεν εξτενσιονσ οφ σαλινε λανδσ βψ σελεχτινγ τηε αππροπριατε σπεχιεσ βεστ φιττινγ λοχαλ χονδιτιονσ.
Ποσσιβλε αχτιονσ ιν δεπενδενχε οφ πεχυλιαρ σοιλ ανδ ωατερ χονδιτιονσ αρε σψντηετιχαλλψ σηοων ιν τηε
φολλοωινγ ταβλε.

Χασε Σοιλ Μαιν Wατερ Σουρχε Πρινχιπαλ ποσσιβλε αχτιονσ

1 Χοασταλ λανδσ Σεαωατερ Φιξινγ δυνεσ, λανδσχαπινγ,

2 Ινλανδ σαλινε αρεασ
(ιρριγατεδ)
3 Ινλανδ σαλινε αρεασ (δρψ)
4 Σαλινιζεδ αγριχυλτυραλ
λανδσ
5 Ενδανγερεδ αγριχυλτυραλ
λανδσ
γροωινγ mανγροϖεσ, φοδδερ
προδυχτιον
Βραχκιση/σαλινε ωατερ ςαριουσ σχοπεσ
Ραιν Εροσιον χοντρολ, φοδδερ
προδυχτιον
Φρεση/βραχκιση ωατερ Σοιλ ρεηαβιλιτατιον, αγριχυλτυραλ
προδυχτιον
Φρεση/βραχκιση ωατερ Σοιλ προτεχτιον, αγριχυλτυραλ
προδυχτιον

Αλλ τηε ποσσιβλε αχτιονσ λιστεδ ιν τηε ταβλε χαν βε εασιλψ υνδερτακεν αφτερ αν αππροπριατε πλαντ
σελεχτιον βυτ οφ χουρσε αλσο α πρελιmιναρψ αναλψσισ ασσεσσινγ τηειρ ενϖιρονmενταλ, εχονοmιχ ανδ
σοχιαλ φεασιβιλιτψ ισ ιν αλλ χασεσ ρεθυιρεδ.

Τηε πρινχιπαλ εξπεριενχεσ ον ηαλοπηψτε υσεσ ιν τηε ϖαριουσ χονδιτιονσ λιστεδ ιν τηε ταβλε αρε βριεφλψ
ιλλυστρατεδ βελοω.

Χασε 1 − Χοασταλ λανδσ

Ονε οφ τηε mαιν προβλεmσ ιν σανδψ χοασταλ λανδσ ισ τηειρ ϖυλνεραβιλιτψ το ωινδ εροσιον ανδ δυνεσ
σηιφτινγ, ποσσιβλψ χοmβινεδ ωιτη σεα εροδινγ αχτιον. Υνδερ συχη χονδιτιονσ ιτ ισ οβϖιουσ το τηινκ οφ α
σοιλ χοϖερ ωιτη ηαλοπηψτεσ το βε ιρριγατεδ ωιτη σεαωατερ, ωιτηουτ ανψ ρισκ οφ δαmαγε το τηε σοιλ ανδ τηε
αθυιφερ, σινχε τηε σοιλ ισ τψπιχαλλψ α−στρυχτυραλ, ωιτη νο χολλοιδαλ φραχτιον το βε προτεχτεδ, ανδ τηε αθυιφερ
ισ τηε σεαωατερ ιτσελφ.

Εξπεριενχεσ χονδυχτεδ ωιτηιν α Ευροπεαν Χοmmισσιον−φυνδεδ Χονχερτεδ Αχτιον ηαϖε σηοων τηε
αmαζινγ περφορmανχε οφ σεαωατερ−ιρριγατεδ Σεσυϖιυm πορτυλαχαστρυm, αβλε το ραπιδλψ σπρεαδ το φορm α
τηιχκ χοϖερ, περφεχτλψ τολεραντ το α ωιδε ρανγε οφ τεmπερατυρεσ (− 2°Χ το 46°Χ) ανδ δρουγητ στρεσσεσ,
αππαρεντλψ φρεε οφ δισεασεσ ανδ νατυραλ ενεmιεσ (Σαρδο ανδ Μερλο, 2002).

Σεσυϖιυm γρεω ϖερψ ωελλ ωηεν συβσυρφαχε ιρριγατεδ, βυτ τολερατεδ ωελλ ενουγη σπρινκλερ ιρριγατιον,
εϖεν ωηεν σεαωατερ ωασ δαιλψ αππλιεδ ιν τηε ωαρmεστ ηουρσ οφ τηε δαψ.

88
 Τηε αχτιον οφ σπρινκλερ−αππλιεδ σεαωατερ ον τηε σοιλ ωασ δραmατιχ, σινχε αν εϖιδεντ δεχαψ ωασ
δετεχτεδ ιν τηε σπρινκλεδ χοαρσε σανδ, ασ οπποσεδ το α συβσυρφαχε ιρριγατεδ πλοτ: ιν τηε φορmερ χασε,
αφτερ τωο χαmπαιγνσ’ δαιλψ αππλιχατιον ατ τηε πρεχιπιτατιον ρατε οφ αβουτ 6 mm/η δυρινγ τωο ηουρσ, α
συρφαχε χρυστ ωασ φορmεδ ιν τηε σανδ ωηιχη ρεδυχεδ ινφιλτρατιον ρατε φροm τηε ινιτιαλ 1400 mm/η το ονλψ
22 mm/η, ωηερεασ ιν τηε αδϕαχεντ συβσυρφαχε−ιρριγατεδ πλοτ τηε ινφιλτρατιον ρατε σηοωεδ α λιmιτεδ
ρεδυχτιον, το 954 mm/η (Σαρδο, υνπυβλισηεδ ωορκ). Ιτ ηασ βεεν προποσεδ το πλαντ προτεχτιϖε στριπσ οφ
Σεσυϖιυm αλονγ τηε σανδψ σηορελινεσ, το βε αυτοmατιχαλλψ ιρριγατεδ τηρουγη τηε υσε οφ σολαρ−ποωερεδ
πυmπσ ατ τηε χοστ οφ αβουτ ΥΣ ∃ 2 περ σθυαρε mετερ (Σαρδο ανδ Μερλο, 2002).

Ιν τηοσε χοασταλ αρεασ ωηερε τουριστ δεϖελοπmεντ ισ πλαννεδ ιτ ισ αλσο ποσσιβλε το σελεχτ παρτιχυλαρ
ηαλοπηψτεσ φορ εmβελλισηmεντ ανδ λανδσχαπινγ, τηυσ σαϖινγ πρεχιουσ φρεσηωατερ.

Ασ εαρλψ ασ 1985 Γαλλαγηερ ρεπορτεδ τηε ρεσυλτσ οφ ηισ ιντερεστινγ ρεσεαρχηεσ ον σεαωατερ−ιρριγατεδ
πλαντσ ποτεντιαλλψ υσεφυλ φορ φοραγε (Σπαρτινα αλτερνιλφλορα ανδ Σ. πατενσ, Dιστιχηλισ σπιχατα, Σποροβολυσ
ϖιργινιχυσ), ασ ϖεγεταβλεσ (Ατριπλεξ τριανγυλαρισ) ανδ ασ γραιν προδυχερσ (Κοστελετζκψα ϖιργινιχα), ωιτη
προmισινγ ρεσυλτσ (Γαλλαγηερ, 1985).

Φοραγε προδυχτιον ιν σεαωατερ−ιρριγατεδ φιελδσ (Salicornia bigelovii, Batis maritima, Suaeda

esteroa, Sesuvium portulacastrum, Atriplex barklayana) ηασ βεεν οβταινεδ ιν Μεξιχο ανδ τηε
Αραβιαν Γυλφ, ανδ αππροπριατε ιρριγατιον σψστεmσ ηαϖε βεεν δεϖελοπεδ (ΥΝΕΠ, 1993; Γλενν et al.,
1996; ΙΧΒΑ, 2003).

Χηαλλενγεσ φορ ρεστορινγ ϖεγετατιον ον τιδαλ, ηψπερσαλινε συβστρατεσ ηαϖε βεεν ιλλυστρατεδ βψ
Ζεδλερ et al. (2003), ωηο ποιντ ουτ τηε ιmπορτανχε οφ τηε mανψ φαχτορσ αφφεχτινγ πλαντ mορταλιτψ υπον
τρανσπλαντινγ.

Α τψπιχαλ σολυτιον φορ χοασταλ αρεασ προτεχτιον ιν τηε ωαρmεστ ρεγιονσ ισ τηατ οφ mανγροϖε
πλαντατιονσ, ωηιχη χρεατε α ριχη εχοσψστεm ιν αδδιτιον το προτεχτινγ τηε χοαστ ανδ συππλψινγ φοδδερ
ανδ ωοοδ (Λιετη, 1999).

Εξαmπλεσ οφ προδυχτιον ωιτη φυλλ στρενγτη σεαωατερ ιρριγατεδ

ηαλοπηψτεσ

mανγροϖεσ: ιν εξχεσσ οφ 8 τονσ/ηα (φρεση βιοmασσ)

Batis: αλmοστ 34 τονσ/ηα (δρψ mαττερ)
Atriplex: 24 τονσ/ηα (δρψ mαττερ)
Sesuvium: αλmοστ 17 τονσ/ηα (δρψ mαττερ)
Salicornia: 2 τονσ/ηα (οιλσεεδσ)
Distichlis: 1 τον/ηα (γραιν)
Aster: 40−80 τονσ/ηα (φρεση βιοmασσ)

Χασε 2 − Ινλανδ σαλινε αρεασ (ιρριγατεδ)

Τηε mοστ εϖιδεντ βενεφιχιαλ υσεσ οφ ηαλοπηψτεσ ιν ιρριγατεδ ινλανδ αρεασ αρε φοραγε προδυχτιον ανδ
σοιλ ρεηαβιλιτατιον (σοmε οτηερ υσεσ ωιλλ βε εξαmινεδ λατερ).

Φοραγε προδυχτιον ιν σαλινε−σοδιχ ορ σοδιχ σοιλσ, ωηεν βραχκιση ορ σαλινε ωατερ ισ αϖαιλαβλε φορ
ιρριγατιον, ηασ βεεν εξτενσιϖελψ στυδιεδ, ωιτη ϖερψ ενχουραγινγ ρεσυλτσ (ε.γ. Παστερνακ ανδ Νερδ,
1996; ΙΧΒΑ,2003; Θαδιρ ανδ Οστερ, 2004), σινχε ωατερ αϖαιλαβιλιτψ περmιτσ το σιmυλτανεουσλψ αχηιεϖε
αν αππρεχιαβλε φοραγε ψιελδ ανδ α σιγνιφιχαντ αχτιον ιν σοιλ ρεηαβιλιτατιον.

Τηε ρευσε οφ δραιναγε ωατερ φορ ιρριγατιον ισ υσεφυλ το χονϖενιεντλψ δισποσε οφ αν οτηερωισε
δανγερουσ σαλτ λοαδ, προϖιδεδ τηατ λονγ−τερm συσταιναβιλιτψ ισ σεχυρεδ. Ιτ ισ ρεχοmmενδεδ το πρεπαρε
σεεδβεδσ ριππινγ τηε σοιλ το τηε δεπτη οφ σοmε 50 χm ιν χασε οφ αν εξιστινγ ηαρδπαν, φολλοωινγ ωιτη α
σηαλλοω χυλτιϖατιον.

Γριεϖε ανδ Συαρεζ χονδυχτεδ α ρεσεαρχη ον πυρσλανε (Portulaca oleracea Λ.) ασ α χανδιδατε χροπ
το βε ιρριγατεδ ωιτη σελενιυm−ριχη, ηιγηλψ σαλινε δραιναγε ωατερ ιν Σαν ϑοαθυιν ςαλλεψ οφ Χαλιφορνια,
χονχλυδινγ τηατ “Πυρσλανε αππεαρσ ιδεαλ ασ α σαλτ−τολεραντ χροπ το βε υσεδ ατ τηε ενδ οφ α δραιναγε

89
ρευσε σψστεm το ρεδυχε δραιναγε ωατερ ϖολυmε” ανδ νοτινγ τηατ πυρσλανε ισ “ηιγηλψ τολεραντ οφ βοτη
χηλοριδε− ανδ συλπηατε− δοmινατεδ σαλινιτιεσ; α mοδερατε σελενιυm αχχυmυλατορ ιν τηε συλπηατε−
σψστεm, ανδ α ϖαλυαβλε, νυτριτιϖε ϖεγεταβλε χροπ φορ ηυmαν χονσυmπτιον ανδ φορ λιϖεστοχκ φοραγε
(Γριεϖε ανδ Συαρεζ, 1997).

Φοραγε προδυχτιον ισ φρεθυεντλψ οβταινεδ βψ αδοπτινγ αππροπριατε ιντερχροππινγσ ορ ροτατιονσ;

αmονγ τηε mοστ υσεδ σπεχιεσ αρε Καλλαρ γρασσ (Leptochloa fusca) ανδ ολδ mαν σαλτβυση (Atriplex
nummularia). Καλλαρ γρασσ ισ α περεννιαλ εξτενσιϖελψ υσεδ ιν Πακισταν ωιτη εξχελλεντ ρεσυλτσ βοτη ιν
φοραγε προδυχτιον ανδ σοιλ ρεχλαmατιον, βυτ ιτ δριεσ υπ δυρινγ τηε ωιντερ σεασον (Ασλαm et al.,1991);
φορ τηισ ρεασον ιτ ηασ βεεν συγγεστεδ το συβστιτυτε ιτ ωιτη σαλτβυση ωηιχη ισ mορε σαλτ τολεραντ ανδ
προδυχεσ γρεεν φοραγε τηρουγηουτ τηε ψεαρ (Ηανϕρα ανδ Ρασοολ, 1991). Ιτ ηασ αλσο βεεν συγγεστεδ το
ιντεγρατε ιτ ωιτη Aster tripolium ωηιχη ισ χολδ−τολεραντ ανδ αβλε το ϖεγετατε δυρινγ τηε ωιντερ. Αστερ
τριπολιυm ισ αλσο mαρκετεδ ασ αν εδιβλε δελιχαχψ ιν τηε Νετηερλανδσ (Λιετη, 1999).

Ιν Αυστραλια, σαλτβυση (φιϖε σπεχιεσ οφ Ατριπλεξ) ωηεν ιρριγατεδ ωιτη ωατερ χονταινινγ υπ το 10.000
ππm δισσολϖεδ σολιδσ αϖεραγεδ α φρεση βιοmασσ ψιελδ οφ οϖερ 20 τονσ περ ηεχταρε ιν τηε σεχονδ ψεαρ
οφ σαλινε ιρριγατιον ασ οπποσεδ το α προδυχτιον οφ 17,4 τονσ ωηεν φρεσηωατερ−ιρριγατεδ (Σχηυλζ ανδ
Wεστ, 2002).

Α σψντηεσισ οφ εξπεριmεντσ χονδυχτεδ ιν Σιχιλψ δυρινγ σεϖεραλ ψεαρσ ανδ χοϖερινγ σεϖεραλ ασπεχτσ
οφ πλαντ τολερανχε το ϖαριουσ αβιοτιχ στρεσσεσ ισ ρεπορτεδ ιν τηε ταβλε βελοω.

Γενυσ γροωτη ρατε ∀ηεδγε∀ φιρε

τολερανχε το
& σοιλ χοϖερ αχτιον ρεσιστανχε
δρουγητ χολδ σαλτ

Chamaerops − ++ ++ +++ +++ ++

Nicotiana + + − ? +++ + +
glauca
Arundo +++ ++ ++ −− ++ ++
Portulaca ++∗ − + − − ++
Lippia + − + −− + +
Atriplex + − + +++ + ++
Cynodon ++ − + + ++ ++
Phragmites + + ? −−− +++ ++
Typha + − ? −−− +++ −
Sesuvium ++ − + − + +++
Spartina ++ + ? − + +++

∗ σεασοναλ χοϖερ

Χασε 3 − Σαλινε δρψλανδσ

Προβλεmσ ωιτη ηαλοπηψτεσ γροωινγ ιν σαλινε ραινφεδ αρεασ ρεφερ mαινλψ το τηε γερmινατιον πηασε; το
τηε σχοπε σπεχιαλ τεχηνιθυεσ ηαϖε βεεν δεϖισεδ, ινχλυδινγ τηε φορmατιον οφ “νιχηεσ” ωηερε ραινφαλλ
ωατερ ισ χολλεχτεδ ανδ σεεδσ αρε προτεχτεδ ωιτη α mυλχη το ρεδυχε εϖαπορατιον (Μαλχολm, 1981;
Μαλχολm et al., 2003).

Α ρατηερ σιmπλε mεχηανιχαλ εθυιπmεντ περmιττινγ α φαστ σοιλ πρεπαρατιον (φροm 2 το 14 ηα /δαψ) ατ
τηε χοστ οφ ΥΣ∃ 20 το 60 περ ηεχταρε ηασ βεεν δεϖελοπεδ ανδ συχχεσσφυλλψ υσεδ ον α ρελατιϖελψ λαργε
σχαλε (οϖερ 100.000 ηα) βψ ςαλλερανι (ςαλλερανι, 2002), ωηιχη χοmβινεσ πιτ διγγινγ το σεεδινγ ιν α
σινγλε πασσαγε. Συχη α σψστεm ισ παρτιχυλαρλψ υσεφυλ ιν ραινφεδ αρεασ δυρινγ τηε χροπ χψχλε ανδ νοτ
ονλψ ιν τηε εσταβλισηmεντ πηασε σινχε ιτ ηασ τηε αδϖανταγε οφ ηαρϖεστινγ ραινωατερ χονϖεψινγ ιτ το τηε
πλαντσ.

Ιν ραινφεδ αρεασ τηε σοιλ ρεηαβιλιτατιον αχτιον ισ τψπιχαλλψ σλοωερ τηαν ιν τηε ιρριγατεδ ονεσ δυε το τηε
λοωερ αmουντ οφ ινχοmινγ ωατερ ωηιλε φοδδερ προδυχτιον ισ λεσσ, ηοωεϖερ ιτ χαν ρεαχη αππρεχιαβλε

90
 λεϖελσ προϖιδεδ τηατ τηε ριγητ σπεχιεσ αρε σελεχτεδ. Φορ ινστανχε Γρειγ (1994) ρεπορτεδ τηε ρεσυλτσ οφ
αν ιντερεστινγ τριαλ ωιτη 72 διφφερεντ ηαλοπηψτιχ σπεχιεσ ιν αν αρεα ιν Αυστραλια ρεχειϖινγ αν αϖεραγε οφ
425 mm ραινφαλλ ανδ ρατεδ τηειρ περφορmανχε αχχορδινγ το σαλτ τολερανχε, παλαταβιλιτψ, προδυχτιϖιτψ,
περσιστενχε ανδ αβιλιτψ το σπρεαδ.

Οφ α παρτιχυλαρ ιντερεστ ιν αριδ σαλινε σοιλσ ισ τηε “ολδ mαν σαλτβυση” (Ατριπλεξ νυmmυλαρια),
ρεπορτεδλψ αβλε το γροω ωιτη ονλψ 150−200 mm οφ ραινφαλλ περ ψεαρ, ανδ αβλε το συρϖιϖε φορ α ψεαρ ωιτη
ονλψ 50 mm (Αγανγα et al., 2003).

Μοσεληψ ανδ Ελ−Ηακεεm (2002) ρεπορτ τηε ρεσυλτσ οφ αν ιντερεστινγ εξπεριmεντ χονδυχτεδ ιν Εγψπτ
δυρινγ τηρεε ψεαρσ, χοmβινινγ ιν αν “αλλεψ χροππινγ σψστεm” ροωσ οφ Atriplex nummularia ωιτη βαρλεψ;
ιν α λοαmψ σανδ υνδερ α ψεαρλψ αϖεραγε πρεχιπιτατιον οφ αβουτ 144 mm τηεψ οβταινεδ τηε βεστ ρεσυλτσ
ωηεν βαρλεψ ωασ γροων ιν αλλεψσ 10 mετρεσ ωιδε (ι.ε. σαλτβυση ροωσ ωερε σπαχεδ 10 mετρεσ) ανδ
σαλτβυση ωασ πλαντεδ ατ τηε διστανχε οφ 3 mετρεσ αλονγ τηε ροω. Ρεσυλτσ ωερε λεσσ ποσιτιϖε ωηεν ροωσ
ωερε 15 ανδ 20 mετρεσ απαρτ: τηε αυτηορσ εξπλαιν τηισ ωιτη α λεσσ εφφεχτιϖε ωινδ προτεχτιον.

Αν οϖερλοοκεδ χροπ, χερταινλψ δεσερϖινγ mορε αττεντιον, ισ θυινοα (Chenopodium quinoa Wιλλδ).
Θυινοα, α πσευδοχερεαλ, ισ ονε οφ τηε τηρεε βιγ σταπλε χροπσ εξιστινγ ιν Σουτη Αmεριχα ατ τηε τιmε οφ
Σπανιση ινϖασιον (τηε οτηερ τωο βεινγ ποτατο ανδ mαιζε), βυτ ιτσ υσε ωασ δισχουραγεδ βψ τηε
Σπανιαρδσ ωηο σαω ιτ λινκεδ το παγαν πραχτιχεσ ανδ λατερ βψ mιδδλε χλασσεσ ωηο χονσιδερεδ ιτ α φοοδ
φορ τηε ποορ. Νοωαδαψσ ιτ ισ βεινγ εξπλορεδ ωιτη εϖερ ινχρεασινγ ιντερεστ δυε το ιτσ ϖαστ νουρισηινγ
ποτεντιαλ (Οελκε et al., 1992) ανδ ιτσ αmαζινγ αβιλιτψ το αδαπτ το εξτρεmε χονδιτιονσ (ιτ ισ τολεραντ το
δρουγητ, σαλινιτψ, φροστ, συβmερσιον: ϑαχοβσεν ανδ Μυϕιχα, 2001) προϖιδεδ τηατ τηε ριγητ χυλτιϖαρ ισ
σελεχτεδ. Φορ ινστανχε, φροm α ρεσεαρχη χονδυχτεδ ιν Περυ βψ τηε ΧΙΠ, ιτ ρεσυλτεδ τηατ τηε ηιγηεστ ψιελδ
ωασ οβταινεδ ωιτη αν ΕΧ οφ 15 δΣ/m ιν τηε ιρριγατιον ωατερ (ϑαχοβσεν et al., 2000).

Ρεσυλτσ οφ εξπεριενχεσ ωιτη διλυτεδ σεαωατερ ιρριγατιον ιν γλψχοπηψτεσ

ΠΛΑΝΤ ΓΕΝΥΣ ΧΟΜΜΕΝΤΣ ΡΕΣΥΛΤΣ
Chamaerops ϖερψ γοοδ συρϖιϖινγ 40% διλυτιον
Citrus φαιρ συρϖιϖινγ 16% διλυτιον
Elytrigia εξχελλεντ συρϖιϖινγ 60% διλυτιον
Ficus γοοδ συρϖιϖινγ 33% διλυτιον
Olea ϖερψ γοοδ συρϖιϖινγ 40% διλυτιον
Pistacia γοοδ συρϖιϖινγ 33% διλυτιον
Punica γοοδ συρϖιϖινγ 33% διλυτιον
Vetiveria εξχελλεντ συρϖιϖινγ 60% διλυτιον

Χασε 4 − Σαλινιζεδ αγριχυλτυραλ λανδσ ανδ τηειρ ρεηαβιλιτατιον

Τηισ ισ τηε χασε οφ τηοσε βαρρεν λανδσ αφφεχτεδ βψ σεχονδαρψ σαλινιζατιον mοστλψ δεπενδεντ ον
ιρριγατιον mισmαναγεmεντ; τηε χασε, ρεχυρρεντ ιν Αυστραλια, οφ προβλεmσ δυε το α σηαλλοω σαλινε ωατερ
ταβλε ισ ρατηερ ραρε ιν τηε Μεδιτερρανεαν ρεγιον (ονε εξαmπλε ιν Σπαιν ισ γιϖεν βψ Μορενο et al, 2001;
mορε εξαmπλεσ φορ Εγψπτ αρε γιϖεν βψ Γηαφφερ et al., 2004 ανδ Κοτβ et al., 2000). Χοmπαρεδ το
Αυστραλιαν χονδιτιονσ τηε τασκ οφ ρεχλαιmινγ σοιλσ ιν τηε αβσενχε οφ α σηαλλοω ωατερ ταβλε ισ ρελατιϖελψ
εασιερ σινχε ιτ ισ ποσσιβλε το ρελψ ον τηε νατυραλ δραιναγε το λεαχη εξχεσσ σαλτσ δοων, ιφ συφφιχιεντ
ραινφαλλ ορ ιρριγατιον ωατερ ισ αϖαιλαβλε φορ λεαχηινγ.

Ονε αδδιτιοναλ διφφερενχε βετωεεν Μεδιτερρανεαν ανδ Αυστραλιαν χονδιτιονσ (ωηερε προβλεmσ ωερε
οριγινατεδ βψ φορεστ χλεαρινγ) ισ τηατ ιν τηε Μεδιτερρανεαν τηερε ισ α λιmιτεδ ιντερεστ το εξπλορε τηε
ποτεντιαλ οφ τρεε πλαντσ συχη ασ Ευχαλψπτυσ ορ Χασυαρινα ιν σοιλ ρεχλαmατιον σινχε τηερε ισ νο νεεδ οφ
αππλψινγ συχη “βιοπυmπσ”, ωηιχη αρε υσεφυλ ιν λοωερινγ τηε ωατερ ταβλε βυτ χερταινλψ δο νοτ οφφερ αν
αππρεχιαβλε ινχοmε νορ περmιτ αν ιντερχροππινγ.

91
 Τηε ποτεντιαλ οφ ηαλοπηψτεσ ιν βιορεmεδιατιον ισ ωελλ ιλλυστρατεδ βψ Θαδιρ ανδ Οστερ (2004) ωηο
χοmπαρεδ τηε ρεσυλτσ φροm 14 εξπεριmεντσ ωιτη γψπσυm αππλιχατιον ϖερσυσ ϖεγετατιϖε ρεχλαmατιον ιν
σοδιχ σοιλσ. Ρεσυλτσ ωερε σλιγητλψ ιν φαϖουρ οφ χηεmιχαλ τρεατmεντσ (62% σοδιχιτψ δεχρεασε ϖερσυσ
52%) βυτ ιν τηε βιορεmεδιατιον τρεατmεντσ σοδιχιτψ ωασ ρεδυχεδ τηρουγηουτ τηε ωηολε ροοτ ζονε
ωηερεασ γψπσυm ωασ εφφεχτιϖε ονλψ ιν τηε λαψερ ωηερε ιτ ωασ αππλιεδ ανδ φυρτηερmορε τηε πλαντ αχτιον
ιmπροϖεδ σοιλ στρυχτυρε ανδ φορmεδ mαχροπορεσ ενηανχινγ αιρ ανδ ωατερ ινφιλτρατιον. Ιν αν εαρλιερ ωορκ
Θαδιρ ανδ Οστερ (2002) λιστεδ αδϖανταγεσ ανδ δισαδϖανταγεσ οφ βιορεmεδιατιον ασ φολλοωσ:

• αδϖανταγεσ: λοω ινιτιαλ χαπιταλ ινπυτ; προmοτιον οφ σοιλ αγγρεγατε σταβιλιτψ ανδ χρεατιον οφ
mαχροπορεσ; βεττερ πλαντ νυτριεντ αϖαιλαβιλιτψ; mορε υνιφορm ανδ γρεατερ ζονε οφ ρεχλαmατιον;
φινανχιαλ ορ οτηερ βενεφιτσ φροm χροπσ γροων δυρινγ ρεχλαmατιον.

• δισαδϖανταγεσ: αχτιον σλοωερ τηαν χηεmιχαλ mετηοδσ; λιmιτεδ πλαντ τολερανχε το ηιγηλψ σαλινε−
σοδιχ ανδ σοδιχ σοιλσ; εσσεντιαλ πρεσενχε οφ αδεθυατε ΧαΧΟ3 ιν τηε σοιλ.

Θαδιρ et al. (2001) χοmπαρεδ βιορεmεδιατιον (ορ πηψτορεmεδιατιον) το χηεmιχαλ σοιλ ορ ωατερ
τρεατmεντ, χονχλυδινγ τηατ σιmιλαρ ρεσυλτσ χαν βε αχηιεϖεδ ατ α λοωερ χοστ ωιτη βιορεmεδιατιον; τηεψ
αττριβυτεδ ιτσ αχτιον το ΧΟ2 εmισσιον φροm ροοτσ, ενχουραγινγ Χα2+ ιονσ ρελεασε φροm τηε χαλχαρεουσ
σοιλ.

Κιρδα ανδ Ηερα (1997) ρεπορτ ενχουραγινγ ρεσυλτσ ιν βιορεmεδιατιον οβταινεδ ιν τηε χουρσε οφ α
χοορδινατεδ ρεσεαρχη ωιτη α νετωορκ ινχλυδινγ ελεϖεν ινστιτυτιονσ: τηεψ ρεφερ τηατ σεϖεραλ τρεε ανδ
ηερβαχεουσ πλαντσ σιγνιφιχαντλψ δεχρεασεδ σοιλ σαλινιτψ ανδ σοδιχιτψ.

Οτηερ αυτηορσ (Βαρρεττ−Λενναρδ, 2002; Μαρυι et al., 2003) ηοωεϖερ χαυτιον αγαινστ εξχεσσιϖε
οπτιmισm αβουτ βιορεmεδιατιον, σηοωινγ τηατ πλαντ αχτιον χαν βε ϖερψ σλοω, παρτιχυλαρλψ ιν λοω−
προδυχινγ ραινφεδ αρεασ; ηοωεϖερ ϖετιϖεργρασσ (ςετιϖερια ζιζανιοιδεσ) ωιτη αδεθυατε λεαχηινγ ηασ
προϖεδ υσεφυλ ιν ηελπινγ το ρεδυχε σαλινε λοαδ ιν λψσιmετερ−χονταινεδ σανδψ σοιλσ (Ηαmδψ et al.,
2004).

Ψυνυσα ανδ Νεωτον (2003) ρεmαρκ τηατ σαλτ δαmαγε δεπενδσ νοτ ονλψ ον χηεmιχαλ δεγραδατιον
βυτ ον σοιλ στρυχτυρε δεγραδατιον ασ ωελλ ανδ συγγεστ τηε υσε οφ πλαντσ (ωηιχη τηεψ χαλλ “πριmερ
πλαντσ”) χαπαβλε οφ δριλλινγ “βιοπορεσ” ιν τηε σοιλ τηυσ ηελπινγ το ρεστορε ιτσ στρυχτυρε, χονδιτιονινγ ιτ φορ
τηε φολλοωινγ αγριχυλτυραλ χροπσ.

Χασε 5 − Ενδανγερεδ αγριχυλτυραλ λανδσ – Συσταιναβλε σαλινε ιρριγατιον

Αν ιντεγρατεδ αππροαχη το σοιλ, ωατερ ανδ χροπ mαναγεmεντ ισ ρεθυιρεδ το αχηιεϖε ιρριγατιον
συσταιναβιλιτψ ιν τηε λονγ τερm ανδ το φορεσταλλ τηατ τηε οφτεν θυοτεδ σεντενχε “ιν ιρριγατεδ αριδ αρεασ
σαλινιτψ βυιλδ υπ ισ νοτ α θυεστιον οφ ιφ βυτ οφ ωηεν” χοmεσ τρυε.

Τηορουγη ρεϖιεωσ οφ ιρριγατιον mαναγεmεντ υνδερ σαλινε χονδιτιονσ αιmεδ ατ αϖερτινγ τηε ρισκ οφ
σοιλ σαλινιζατιον αρε γιϖεν βψ Ηαmδψ (1996, 2001), ωηο εξαmινεσ ιν δεταιλ τηε ϖαριουσ πραχτιχεσ φορ α
συσταιναβλε λανδ ανδ ωατερ υσε, στατινγ τηατ “τηερε ισ υσυαλλψ νο σινγλε ωαψ το χοντρολ σαλινιτψ ιν
ιρριγατεδ λανδ. Σεϖεραλ πραχτιχεσ χαν βε χοmβινεδ ιντο σψστεmσ τηατ φυνχτιον σατισφαχτοριλψ δεπενδινγ
υπον τηε εχονοmιχ, χλιmατιχ, σοχιαλ ανδ ηψδρογεολογιχαλ σιτυατιον. Τηυσ, mαναγεmεντ mεασυρεσ
σηουλδ νοτ βε χονσιδερεδ ιν ισολατιον βυτ σηουλδ βε δεϖελοπεδ ιν αν ιντεγρατεδ mαννερ το οπτιmισε
ωατερ υσε, mινιmιζε δραιναγε ανδ ινχρεασε χροπ ψιελδσ ωιτηιν λιmιτσ οφ τηε πηψσιχαλ ανδ σοχιαλ
ενϖιρονmεντ.”

Wηεν εmβαρκινγ ιν αν αχτιον οφ σοιλ ρεηαβιλιτατιον ιτ ισ χρυχιαλ το τακε ιντο αχχουντ τηε ωατερ ανδ
σαλτ βαλανχε, σεχυρινγ αν αδεθυατε δραιναγε οφ σαλτσ; α δεχισιϖε συππορτ ιν τηε πλαννινγ σταγε χαν βε
οβταινεδ φροm τηε αδοπτιον οφ σιmυλατιον mοδελσ, περmιττινγ το εξπλορε ϖαριουσ χοντραστινγ σχεναριοσ
ανδ το ηαϖε “α γλιmπσε ιντο τηε φυτυρε”; ονε οφ τηε βεστ κνοων ισ WΑΤΣΥΙΤ (Οστερ ανδ Ρηοδεσ,
1990).

Α θυιτε υσεφυλ τοολ ιν πρεδιχτινγ τηε εϖολυτιον οφ σαλινιτψ ιν τηε σοιλ ασ αφφεχτεδ βψ σοιλ ανδ ωατερ
θυαλιτψ, χλιmατε, δραιναγε ανδ ιρριγατιον mαναγεmεντ ισ τηε ρεχεντλψ δεϖελοπεδ σιmυλατιον mοδελ
ΣΑΛΤΜΕD (Φλοωερσ et al., 2003). Ιτ ισ ιν φαχτ ιmπερατιϖε το mονιτορ σαλτ βαλανχε ιν τηε σοιλ, χοντρολλινγ
ραινφαλλ ανδ ιρριγατιον ωατερ αχτιον ιν ορδερ το mαινταιν φερτιλιτψ ιν τηε λονγ τερm (Ηαmδψ ανδ Ραγαβ,

92
2003) ανδ ιτ ισ ιmπερατιϖε το αδοπτ α ηολιστιχ στρατεγψ χονσιδερινγ σιmυλτανεουσλψ ιν−φαρm ανδ οφφ−φαρm
ιmπαχτ οφ ιρριγατιον ανδ δραιναγε, ινχλυδινγ δραιναγε ωατερ ρευσε (Οστερ ανδ Wιχηελνσ, 2003).

Α mαϕορ συππορτ το τηε mαιντενανχε οφ α φαϖουραβλε σαλτ ανδ ωατερ βαλανχε χαν βε αχηιεϖεδ
τηρουγη τηε αδοπτιον οφ ωατερ ηαρϖεστινγ τεχηνολογιεσ, παρτιχυλαρλψ ωηεν πλαντσ αρε γροων ασ ισολατεδ
τρεεσ ορ βυσηεσ, ορ ιν ροωσ ωηερε ωατερ χαν βε χολλεχτεδ.

Ιντροδυχινγ ηαλοπηψτεσ ορ σαλτ τολεραντ χροπσ ιν τηε ροτατιον χαν σιγνιφιχαντλψ ηελπ ιν κεεπινγ α λοω
σαλτ λεϖελ ιν ενδανγερεδ αρεασ. ςετιϖεργρασσ ηεδγεροωσ χαν βε θυιτε υσεφυλ το ρεδυχε οϖερλανδ φλοω
ανδ σολιδ τρανσπορτ (το αβουτ 25 − 30% χοmπαρεδ το υνπροτεχτεδ λανδσ: Ηαmδψ ανδ Σαρδο,
υνπυβλισηεδ δατα), τηυσ ενχουραγινγ ωατερ ινφιλτρατιον ανδ σαλτ λεαχηινγ. Αδδιτιοναλλψ, ϖετιϖεργρασσ χαν
τηριϖε ιν ηιγηλψ σαλινε σοιλσ ανδ χοντριβυτε το τηειρ βιορεmεδιατιον (Ηαmδψ et al., 2004).

Μιτχηελλ et al. (1999) γιϖε α ϖερψ ιντερεστινγ ρεπορτ ον τηε ρεσυλτσ οβταινεδ ωιτη 125 ωιντερ−γροωινγ
ποτεντιαλ χοϖερ χροπσ ιν τηε Μεδιτερρανεαν ενϖιρονmεντ οφ Χαλιφορνια, ον mοδερατελψ σαλινε σοιλσ: τηε
βεστ ρεσυλτσ ιν τερmσ οφ βιοmασσ προδυχτιον ωερε αχηιεϖεδ ωιτη σοmε Βρασσιχα σπεχιεσ, ωηιλε ωιτη τηε
Ν−φιξινγ πλαντσ ουτστανδινγ ρεσυλτσ ωερε γιϖεν βψ σοmε σπεχιεσ οφ Ηεδψσαρυm, Τριφολιυm, Μεδιχαγο
ανδ ςιχια.

ΣΕΛΕΧΤΙΝΓ ΧΡΟΠΣ ΦΟΡ ΣΑΛΙΝΕ ΕΝςΙΡΟΝΜΕΝΤΣ

Φρεθυεντλψ ιν τηε χασε οφ σεχονδαρψ σαλινιζατιον σαλινιτψ λεϖελσ δο νοτ ρεαχη τηοσε εξτρεmε ϖαλυεσ
ωηιχη mακε τηε αδοπτιον οφ ηιγηλψ σαλτ−τολεραντ πλαντσ mανδατορψ, ανδ ασ α χονσεθυενχε τωο οπποσιτε
χουρσεσ οφ αχτιον χαν βε πλαννεδ, ναmελψ ειτηερ σελεχτινγ ορ “δοmεστιχατινγ” ηαλοπηψτεσ το βε υσεδ
ασ αν αγριχυλτυραλ χροπ ορ “τραινινγ” αγριχυλτυραλ χροπσ το τηριϖε ιν τηε σαλινε ενϖιρονmεντ.

Ιν αλλ χασεσ τηε φιρστ στεπ ισ τηε φορmατιον οφ αν εξτενδεδ γενε ποολ, ωηιχη ισ α χρυχιαλ σταρτινγ ποιντ
δυε το τηε ϖαριαβιλιτψ οφ εδαπηιχ χονδιτιονσ ανδ τηε χονσεθυεντ mυλτιπλιχιτψ οφ πλαντ τραιτσ ρεθυιρεδ το
βεστ φιτ τηεm.

Σελεχτιον, ηψβριδισατιον ανδ βρεεδινγ, το βε χονδυχτεδ ιν τηε φιελδ, υνδερ σπεχιφιχ πεδο−χλιmατιχ
χονδιτιονσ, “ηολδ τρεmενδουσ προmισε φορ δοmεστιχατινγ ωιλδ σπεχιεσ ανδ δεϖελοπινγ εχονοmιχαλλψ
υσεφυλ χροπσ ωιτη ηιγηερ σαλινιτψ τηρεσηολδσ” (Βιοσαλινιτψ Αωαρενεσσ Προϕεχτ, 2004). Τηε Ιντερνατιοναλ
Χεντερ φορ Βιοσαλινε Αγριχυλτυρε ισ χονδυχτινγ αν εξχελλεντ ωορκ ιν χονστιτυτινγ α γερmπλασm βανκ οφ
ηαλοπηψτεσ ανδ σαλτ−τολεραντ σπεχιεσ, ιν σελεχτινγ τηε mοστ προmισινγ ϖαριετιεσ ανδ ιν τρψινγ το φιλλ τηε
γαπ ιν τηε λαργε σχαλε ηαλοπηψτε υσε εξιστινγ βετωεεν Αυστραλια ανδ τηε mορε χονσερϖατιϖε
Μεδιτερρανεαν ρεγιον (ΙΧΒΑ, 2003).

Βρεεδινγ τεχηνιθυεσ αππλιεδ το χονϖεντιοναλ χροπσ ινχλυδε νοτ ονλψ σχρεενινγ, σελεχτιον ανδ
ηψβριδισατιον, βυτ αλσο τηε mορε ρεχεντλψ δεϖελοπεδ βιοενγινεερινγ σολυτιονσ. Ασ Φλοωερσ πυτσ ιτ
”αττεmπτσ το ενηανχε τολερανχε ηαϖε ινϖολϖεδ χονϖεντιοναλ βρεεδινγ προγραmmεσ, τηε υσε οφ ιν ϖιτρο
σελεχτιον, ποολινγ πηψσιολογιχαλ τραιτσ, ιντερσπεχιφιχ ηψβριδισατιον, υσινγ ηαλοπηψτεσ ασ αλτερνατιϖε
χροπσ, τηε υσε οφ mαρκερ−αιδεδ σελεχτιον ανδ τηε δεϖελοπmεντ οφ τρανσγενιχ πλαντσ. Αφτερ τεν ψεαρσ
οφ ρεσεαρχη, τηε ϖαλυε οφ υσινγ τρανσγενιχ πλαντσ το αλτερ σαλτ τολερανχε ηασ ψετ το βε τεστεδ ιν τηε
φιελδ. Τηε υσε οφ πηψσιολογιχαλ τραιτσ ιν βρεεδινγ προγραmmεσ ανδ τηε δοmεστιχατιον οφ ηαλοπηψτεσ
χυρρεντλψ οφφερ ϖιαβλε αλτερνατιϖεσ το τηε δεϖελοπmεντ οφ τολερανχε τηρουγη τηε υσε οφ τρανσγενιχ
τεχηνολογιεσ” (Φλοωερσ, 2003). Συχη χαυτιουσ στατεmεντσ συβσταντιατε τηε εαρλψ σχεπτιχαλ πρεϖισιονσ οφ
Μαλχολm (Μαλχολm, 1991).

Χοντραρψ το τηατ, αν οπτιmιστιχ ϖιεω ισ σηαρεδ βψ Σηαρmα et al. (2002) ωηο πρεσεντεδ ιν αν
ιντερεστινγ ρεϖιεω τηε προσπεχτσ οφ βιοτεχηνολογψ φορ χροπ ιmπροϖεmεντ ανδ Wει et al. (2001) ωηο
ιλλυστρατεδ τηειρ (ονλψ παρτλψ συχχεσσφυλ) εφφορτσ το τρανσφερ σαλτ τολερανχε φροm α ηαλοπηψτε, Αελευροπυσ
λιττοραλισ, το ωηεατ ϖια ασψmmετριχ σοmατιχ ηψβριδισατιον. Συιψυν et al. (2004) ρεπορτ σοmε προmισινγ
ρεσυλτσ οβταινεδ αππλψινγ ασψmmετριχ σοmατιχ ηψβριδισατιον το Τριτιχυm αεστιϖυm ανδ Τηινοπψρυm
ποντιχυm (Αγροπψρον ελονγατυm).

Αλσο Λ⌠πεζ−Βυχιο et al. (2000) αρε οπτιmιστιχ αβουτ τηε ποσσιβιλιτψ οφ οβταινινγ τρανσγενιχ ϖαριετιεσ
αβλε το ελαβορατε ανδ εξχρετε οργανιχ αχιδσ περmιττινγ πλαντσ το τηριϖε ιν “εξτρεmε σοιλσ”.

93
 Μυννσ et al. (2002) ιλλυστρατε τηε ∀ αϖενυεσ ∀ φορ ινχρεασινγ χροπ σαλτ τολερανχε, ηιγηλιγητινγ τηε
ποτεντιαλ οφ mολεχυλαρ mαρκερσ το σολϖε τηε προβλεm οφ τηε διφφυσε ρεϕεχτιον οφ γενετιχ ενγινεερινγ ανδ
χονχλυδινγ τηατ “ποσσιβλψ α χοmβινατιον οφ αλλ αππροαχηεσ, ολδ ανδ νεω, ωιλλ βε τηε mοστ προδυχτιϖε”.

ΗΑΛΟΠΗΨΤΕΣ ΑΝD ΧΟ2 ΕΜΙΣΣΙΟΝ ΜΙΤΙΓΑΤΙΟΝ

Τηε ραπιδ ινχρεασε ιν ατmοσπηεριχ ΧΟ2 χοντεντ ιν τηε λαστ δεχαδεσ ηασ αρουσεδ χονχερν αβουτ ιτσ
ιmπαχτ ον τηε γρεενηουσε εφφεχτ (ε.γ. Λαλ, 2000). Ιν πρινχιπλε, αγριχυλτυρε χαν ηελπ το χοντραστ ΧΟ2
ινχρεασε ιν τωο ωαψσ: βψ ρεδυχινγ εmισσιονσ φροm φοσσιλ φυελσ τηρουγη τηε προδυχτιον οφ ρενεωαβλε
βιοφυελσ ανδ/ορ βψ σεθυεστερινγ ιτ ιν τηε βιοmασσ; ηοωεϖερ, αλτηουγη ρεπεατεδλψ δεmονστρατεδ
τεχηνιχαλλψ φεασιβλε, συχη σολυτιονσ ηαϖε νοτ βεεν αδοπτεδ δυε το εχονοmιχαλ ρεασονσ. Ιτ ηασ βεεν ιν
φαχτ συγγεστεδ (ΥΝΕΠ, 1993; Γλενν et al., 1993; Λαλ, 2000) το υσε ηαλοπηψτεσ ορ ανψωαψ πλαντσ αβλε
το τηριϖε ιν σεϖερελψ δεγραδεδ σοιλσ φορ χαπτυρινγ ανδ λονγ−τερm σεθυεστερινγ ατmοσπηεριχ ΧΟ2 ιν
ορδερ το αλλεϖιατε τηε γρεενηουσε εφφεχτ. ΥΝΕΠ (1993) εστιmατεδ ιν φαχτ τηατ ιν ωορλδ δρψ λανδσ 0.5 το
1.0 γιγατονσ οφ χαρβον περ ψεαρ οϖερ 100 ψεαρσ χαν βε σεθυεστερεδ ατ α χοστ οφ 10−20 ΥΣ ∃/τον οφ
χαρβον: α σιγνιφιχαντ παρτ οφ τηε δεσερτ λανδ νεεδεδ φορ σεθυεστρατιον χουλδ βε ιρριγατεδ ωιτη σεαωατερ
ορ βραχκιση ωατερ το ενηανχε βιοmασσ προδυχτιον.

Μεαν χαρβον στοραγε ιν φορεστ βιοmασσ (ινχλυδινγ αβοϖε γρουνδ ανδ βελοω γρουνδ παρτσ) ιν δρψ
αρεασ οφ λοω λατιτυδεσ ηασ βεεν εστιmατεδ ιν τηε ρανγε οφ 33 το 124 τονσ/ηα (Wινϕυm ανδ Σχηροεδερ,
1997) βυτ συχη φιγυρεσ αρε θυιτε δισταντ φροm τηοσε γιϖεν βψ Dουγλασ φορ σεαωατερ− ιρριγατεδ
ηαλοπηψτεσ ιν Μεξιχο, οφ αβουτ 4 το 8 mετριχ τονσ περ ηεχταρε (Dουγλασ, 1994).

Ονε ιντερεστινγ φεατυρε οφ ηαλοπηψτιχ βιοmασσ βεηαϖιουρ ιν δρψλανδσ ισ ιτσ σλοω δεχοmποσιτιον ρατε,
α σορτ οφ “σαλαmι εφφεχτ”, φαϖουρινγ τηε λονγ τερm σεθυεστρατιον οφ τηε χαπτυρεδ χαρβον; ηοωεϖερ συχη
εφφεχτ ηασ βεεν θυεστιονεδ, ατ λεαστ φορ σπεχιφιχ ενϖιρονmενταλ χονδιτιονσ (Γοοδφριενδ et al., 1998).

Ιτ ηασ αλσο βεεν προποσεδ (ε.γ.Dουγλασ, 1994) το υσε ηαλοπηψτεσ το προδυχε βιοενεργψ, σινχε
αννυαλ δρψ βιοmασσ ψιελδσ ιν τηε ρανγε οφ 17 το 34 mετριχ τονσ περ ηεχταρε ηαϖε βεεν ρεπορτεδ φορ
σεαωατερ ιρριγατεδ πλαντσ ιν αν εξπεριmενταλ Μεξιχαν φαρm (φροm ρεσεαρχηεσ χονδυχτεδ ιν Σιχιλψ βψ τηε
αυτηορσ α βιοmασσ ψιελδ ιν τηε ορδερ οφ 10 το 15 mετριχ τονσ αππεαρσ mορε προβαβλε, ηοωεϖερ). Τηε
σολυτιον ισ χερταινλψ αττραχτιϖε, σινχε αλmοστ νο φοσσιλ φυελ ωουλδ βε υσεδ το αδδ ΧΟ2 το τηε αλρεαδψ
οϖερβυρδενεδ ατmοσπηερε, βυτ τηε προβλεm ηασ βεεν οϖερλοοκεδ οφ τηε ηιγη αση ανδ σαλτ χοντεντ ιν
συχη βιοmασσ, ωηιχη χαν βε δετριmενταλ ιν τηε προχεσσ οφ βιοελεχτριχιτψ προδυχτιον ωιτη τηε χυρρεντ
τεχηνολογιεσ.

ΕΧΟΝΟΜΙΧ ΑΝD ΣΟΧΙΑΛ ΧΟΝΣΙDΕΡΑΤΙΟΝΣ

Υντιλ τοδαψ τηε ποσσιβλε αγριχυλτυραλ υτιλιζατιον οφ σαλινε λανδσ ηασ βεεν οϖερλοοκεδ, ιν τηε βελιεφ
τηατ ιτ ωουλδ βε υν−εχονοmιχ. Βυτ ιφ ωορτηλεσσ, σαλινε λανδσ ανδ ωατερσ αρε υσεδ το γροω δεδιχατεδ
ηαλοπηψτεσ, αβλε το προδυχε σοmε υσεφυλ ψιελδ, αλβειτ ατ α λοωερ λεϖελ τηαν ιν γοοδ αραβλε λανδσ, τηεν
τηε εχονοmιχ φραmεωορκ χαν βε τοταλλψ διφφερεντ, παρτιχυλαρλψ ιφ εξτερναλιτιεσ αρε τακεν ιντο αχχουντ.

Εξτερναλιτιεσ χαν ινχλυδε σοχιαλ βενεφιτσ δεπενδινγ ον σοιλ προτεχτιον αγαινστ ωατερ ορ ωινδ εροσιον
(ανδ ηενχε ρεδυχτιονσ ιν−σιτε ανδ οφφ−σιτε δαmαγεσ), βιοδιϖερσιτψ ενηανχεmεντ, τηε χρεατιον οφ
σηελτερσ φορ ωιλδλιφε, τηε προτεχτιον οφ ατmοσπηερε θυαλιτψ τηρουγη τηε προδυχτιον οφ βιοφυελσ, τηε
mιτιγατιον οφ τηε γρεενηουσε εφφεχτ τηρουγη τηε χαπτυρε οφ ΧΟ2. Τηε αττριβυτιον οφ α mονεταρψ ϖαλυε το
συχη ιτεmσ (τηειρ “ιντερναλισατιον”) ωουλδ γιϖε το τηε βιοσαλινε αγριχυλτυρε τηε ριγητ το χλαιm α φινανχιαλ
συππορτ το ιντεγρατε τηε λιmιτεδ διρεχτ φαρm ινχοmε; α σιγνιφιχαντ στεπ ιν τηισ διρεχτιον ηασ βεεν τακεν
ωιτη τηε αππροϖαλ οφ τηε Κψοτο προτοχολ φινινγ τηοσε νατιονσ ωηιχη εξχεεδ τηε φιξεδ εmισσιονσ ανδ
περmιττινγ τηε τραδε οφ ΧΟ2.

Τηε εχονοmιχ ανδ σοχιαλ ασπεχτσ οφ σαλινιτψ mαναγεmεντ ωερε αναλψσεδ ιν σοmε δεταιλ βψ
Φεινερmαν, ωηο θυιτε απτλψ mαινταινεδ τηατ “τηε βεστ ωαψ το προmοτε εφφεχτιϖε ωατερ mαναγεmεντ ισ
ϖια χολλαβορατιον αmονγ εχονοmιστσ ανδ σοιλ, ωατερ ανδ πλαντ σχιεντιστσ” ανδ χλεαρλψ φοχυσεδ τηε
χονφλιχτ βετωεεν τηε ϖιεωποιντσ οφ φαρmερσ “ωηο mαψ βελιεϖε τηατ τηεψ σηουλδ βε χοmπενσατεδ φορ
ρεσπεχτινγ ενϖιρονmενταλ ρυλεσ, ανδ ενϖιρονmενταλ αχτιϖιστσ, ωηο mαψ βελιεϖε φαρmερσ σηουλδ βεαρ
94
ρεσπονσιβιλιτψ φορ ον−φαρm πολλυτιον. Τηε λαττερ γρουπ αδηερεσ το τηε πρινχιπλε τηατ τηε Πολλυτερ Παψσ”
(Φεινερmαν, αππενδιξ το Ηιλλελ, 2000). Ιτ χαν βε χοmmεντεδ τηατ 1) τηε “Πολλυτερ Παψσ” πρινχιπλε ισ ονλψ
αχχεπταβλε ιφ α ρεασοναβλε τηρεσηολδ ϖαλυε οφ πολλυτιον ισ δεφινεδ (ωηιχη ισ νοτ τηε χασε ατ πρεσεντ)
ανδ 2) τηατ αυτοmατιχαλλψ α ρεωαρδ mυστ βε γραντεδ το φαρmερσ φορ τηε ποσιτιϖε ιmπαχτ οφ σοmε
αχτιϖιτιεσ ον τηε ενϖιρονmεντ, συχη ασ ΧΟ2 χαπτυρινγ, ωαστεωατερ δισποσαλ, λανδ προτεχτιον, λανδσχαπε
εmβελλισηmεντ.

Τηε εξτενσιϖε, λαργε−σχαλε αδοπτιον οφ ηαλοπηψτε ανδ σαλτ−τολεραντ χροπσ ιν mαργιναλ λανδσ, το βε
ιρριγατεδ ωιτη mαργιναλ ωατερσ χαν βε δετερmιναντ ιν ενηανχινγ τηε προδυχτιον οφ φοοδ, φοραγε ανδ
φιβρεσ ανδ mορε ιν γενεραλ ηυmαν ωελλ βεινγ, χοντριβυτινγ αλσο το αλλεϖιατε τηε προβλεm οφ
υνεmπλοψmεντ. Ασ Κηαν ανδ Dυκε ωριτε, “σαλινε αγριχυλτυρε, ηοωεϖερ, mυστ φυλφιλ τωο χονδιτιονσ το βε
χοστ−εφφεχτιϖε” ναmελψ, φιρστ mυστ προδυχε ψιελδσ ρεασοναβλψ ηιγη ανδ σεχονδ, mυστ βε συσταιναβλε
(Κηαν ανδ Dυκε, 2001).

Φυρτηερmορε γροωινγ χροπσ ανδ αχηιεϖινγ σιγνιφιχαντ προδυχτιονσ ωιτηουτ πυττινγ ανψ mορε
πρεσσυρε ον λιmιτεδ γοοδ θυαλιτψ λανδ ανδ ωατερ ρεσουρχεσ ωουλδ χοντριβυτε το mιτιγατε σοχιαλ στραινσ
ανδ λιτιγατιονσ, ινσιδε ανδ ουτσιδε νατιοναλ βουνδαριεσ.

Τηρουγη συχη ποσσιβλε πατηωαψσ αγριχυλτυρε χαν αβανδον ιτσ πρεσεντ υνχοmφορταβλε ποσιτιον οφ
δεφενδαντ ασ αν ενϖιρονmενταλ πολλυτερ το ασσυmε ινστεαδ τηατ οφ τηε ενϖιρονmεντ δεφενδερ.

ΧΟΝΧΛΥΣΙΟΝΣ

“Τηε δεϖελοπmεντ οφ mανκινδ ηασ ρεαχηεδ τηε ποιντ τηατ α ϖαριετψ οφ νεω ρεσουρχεσ νεεδ το βε
ταππεδ ιν ορδερ το φιλλ ουρ βασιχ νεεδσ φορ φοοδ, φεεδ ανδ φρεσηωατερ”: ιν τηισ στατεmεντ οφ Λιετη (1999)
λιεσ τηε βασιχ ρεασον φορ τηε ιντερεστ ιν ηαλοπηψτε ρεσεαρχη.

Α ϖαστ, ϖερψ προmισινγ φιελδ ισ νοω φαχινγ τηε ρεσεαρχη ον ηαλοπηψτεσ, ωηερε ονλψ παρτ οφ τηε
“χονϖεντιοναλ” κνοωλεδγε οφ τηοσε πρεϖιουσλψ ενγαγεδ ιν ρεσεαρχη ωιτη σαλινε ωατερ ανδ σοιλσ χαν βε
υσεδ. Παραδοξιχαλλψ, ιτ χαν βε αργυεδ τηατ τηοσε αππροαχηινγ συχη ρεσεαρχηεσ ωιτηουτ τηε συππορτ οφ
τηε χλασσιχ βαχκγρουνδ αρε υνδερ σοmε ρεσπεχτσ ιν α ποσιτιον οφ πριϖιλεγε: εϖιδενχε ισ ιν φαχτ
αχχυmυλατινγ οφ τηε νεεδ οφ αδοπτινγ νεω αγρονοmιχ αππροαχηεσ ανδ ρεϖισινγ χυρρεντλψ αχχεπτεδ
γυιδελινεσ φορ ωατερ θυαλιτψ εϖαλυατιον ανδ ρεχοmmενδατιονσ φορ ιρριγατιον ωιτη σαλινε ωατερσ.

Υνδενιαβλψ τηε προβλεmσ το βε οϖερχοmε φορ αν ενϖιρονmενταλλψ σαφε ανδ εχονοmιχαλλψ χονϖενιεντ
υσε οφ σαλινε λανδσ ανδ ωατερσ αρε στιλλ φορmιδαβλε ανδ τηειρ σολυτιον ρεθυιρεσ α χοορδινατεδ εφφορτ οφ α
ϖαστ νυmβερ οφ εξπερτσ ιν ϖαριουσ δοmαινσ. Ηοωεϖερ, τηουγη χηαλλενγινγ τηε τασκ mαψ αππεαρ, ιτ ισ
εξχιτινγ ανδ στιmυλατινγ το παρτιχιπατε ιν αν υνδερτακινγ ωηιχη χαν λεαδ το ενορmουσ στριδεσ τοωαρδσ
mανκινδ’σ ωελλ βεινγ ανδ ενϖιρονmενταλ προτεχτιον.

ΡΕΦΕΡΕΝΧΕΣ
Αγανγα, Α.Α., Μτηετο, ϑ.Κ. ανδ Τσηωενψανε, Σ. (2003). Ατριπλεξ νυmmυλαρια (Ολδ Μαν Σαλτβυση): Α
Ποτεντιαλ Φοραγε Χροπ φορ Αριδ Ρεγιονσ οφ Βοτσωαν. Pakistan Journal of Nutrition, 2 (2): 72−75.
Αρονσον, ϑ. (1989). ΗΑΛΟΠΗ – Οφφιχε οφ Αριδ Λανδ Στυδιεσ, Τηε Υνιϖερσιτψ οφ Αριζονα.
Αρονσον, ϑ. ανδ Λε Φλοχ’η, Ε. (1996): Ρεστορατιον Εχολογψ οφ Σαλτ−Αφφεχτεδ, Αριδ ανδ Σεmι−Αριδ
Λανδσ. Ιν: Halophytes and Biosaline Agriculture, Χηουχκρ−Αλλαη Ρ., Μαλχολm Χ.ς. ανδ Ηαmδψ Α.
(εδσ). Μαρχελ Dεκκερ πυβλ.
Ασλαm, Ζ., Μυϕταβ,Μ., Αλσηταρ,ϑ., Wαηεεδ,Ρ., Μαλικ,Κ.Α. ανδ Ναθϖι, Μ. (1991). Βιολογιχαλ Μετηοδσ φορ
Εχονοmιχαλλψ Υτιλισινγ Σαλτ−αφφεχτεδ Σοιλσ ιν Πακισταν. Ιν: ACIAR Proceedings ν. 42, π 29−31.
Βαρρεττ−Λενναρδ, Ε.Γ. (2002). Ρεστορατιον οφ σαλινε λανδ τηρουγη ρεϖεγετατιον. Agricultural Water
Management, 53: 213−226.
Βιοσαλινιτψ Αωαρενεσσ Προϕεχτ (2004). Halophytes – What, why & How? αϖαιλαβλε ατ
ηττπ://ωωω.βιοσαλινιτψ.οργ

95
Dαλτον, Φ.Ν., Μαγγιο, Α. ανδ Πιχχιννι, Γ. (1997). Εφφεχτ οφ ροοτ τεmπερατυρε ον πλαντ ρεσπονσε
φυνχτιονσ φορ τοmατο: χοmπαρισον οφ στατιχ ανδ δψναmιχ σαλινιτψ στρεσσ ινδιχεσ. Plant and Soil ,
192: 307−319.
Dαλτον, Φ.Ν., Μαγγιο, Α. ανδ Πιχχιννι, Γ. (2000). Σιmυλατιον οφ σηοοτ χηλοριδε αχχυmυλατιον:
σεπαρατιον οφ πηψσιχαλ ανδ βιοχηεmιχαλ προχεσσεσ γοϖερνινγ πλαντ σαλτ τολερανχε. Plant and Soil,
219: 1−11.
Dαλτον, Φ.Ν., Μαγγιο, Α. ανδ Πιχχιννι, Γ. (2001). Ασσεσσινγ τηε εφφεχτ οφ σολαρ ραδιατιον ον πλαντ σαλτ
τολερανχε ασ δεφινεδ βψ τηε στατιχ ανδ δψναmιχ ινδιχεσ. Plant and Soil, 229: 189−195.
Dουγλασ, ϑ. (1994). Α Ριχη Ηαρϖεστ φροm Ηαλοπηψτεσ. Resource, 1(1): 15−18.
Φλοωερσ, Τ.ϑ. (2003). Wηψ δοεσ σαλινιτψ ποσε συχη α διφφιχυλτ προβλεm φορ πλαντ βρεεδερσ? Ιν:
Sustainable Strategies for Irrigation in Salt-prone Mediterranean Region: A System Approach.
Προχεεδινγσ οφ αν Ιντερνατιοναλ Wορκσηοπ Χαιρο, Εγψπτ, Dεχεmβερ 8−10, 2003
Ρ. Ραγαβ (εδ), ππ. 59−66.
Φλοωερσ,Τ.ϑ., Φλοωερσ Σ. Α., Ψεο Α. Ρ., Χυαρτερο ϑ., Βολαρν Μ. Χ., Πρεζ−Αλφοχεα Φ., Γηαιβεη Α.,
Γιλανι Α., Αρσλαν Α., Μαλαση Ν. ανδ Ραγαβ Ρ. (2003). ΣΑΛΤΜΕD: Α Συmmαρψ οφ τηε προϕεχτ. Ιν:
Sustainable Strategies for Irrigation in Salt-prone Mediterranean Region: A System Approach.
Προχεεδινγσ οφ αν Ιντερνατιοναλ Wορκσηοπ Χαιρο, Εγψπτ, Dεχεmβερ 8−10, 2003. Ρ. Ραγαβ (εδ.),
ππ. 59−66 .
Γαλλαγηερ, ϑ.Λ. (1985). Ηαλοπηψτιχ χροπσ φορ χυλτιϖατιον ατ σεαωατερ σαλινιτψ. Plant and soil, 89: 323−
336.
Γηαφφερ, Ε.Α., Ακmαλ Οmαρα, Μ. ανδ Εισσα, Μ.Α. (2004). Βιολογιχαλ δραιναγε ποσσιβιλιτψ ιν Εαστ Συεζ
ρεχλαmατιον προϕεχτ. Ιν 55th meeting of IEC, ICID – International workshop on Management of
Poor Quality Water for Irrigation. Institutional, Health and Environmental Aspects – Moscow,
September 2004. Ρ. Ραγαβ (εδ). π 126−137
Γλενν, Ε., Σθυιρεσ, ς., Ολσεν, Μ. ανδ Φρψε, Ρ. (1993). Ποτεντιαλ φορ χαρβον Σεθυεστρατιον ιν τηε
Dρψλανδσ. Water, Air and Soil Pollution, 70: 341−355
Γλενν, Ε., Ηιχκσ, Ν., Ριλεψ, ϑ. ανδ Σωινγλε, ϑ. (1996): Σεαωατερ Ιρριγατιον οφ Ηαλοπηψτεσ φορ Ανιmαλ
Φεεδ. Ιν: Halophytes and Biosaline Agriculture, Ρ. Χηουχκρ−Αλλαη, Χ.ς. Μαλχολm ανδ Α. Ηαmδψ
εδσ., Μαρχελ Dεκκερ πυβλ.
Γοοδφριενδ, W.Λ.; Ολσεν, Μ.W.; Φρψε, Ρ.ϑ. (1998): Decomposition of seawater-irrigated halophytes:
implications for potential carbon storage – Πλαντ ανδ Σοιλ 202 (1998) π 241−250
Γρειγ, ϑ.Ε. (1994). Beyond the Big Three in Productive Use of Saline Lands, Οργανιζεδ φορ τηε
Νατιοναλ Προγραm φορ Προδυχτιϖε Υσε οφ Σαλινε Λανδ, ΝΠΠΥΣΛ, 16−17 Μαρχη 1994, ςιχτορια,
Αυστραλια
Γριεϖε, Χ.Μ. ανδ Συαρεζ, D.Λ. (1997): Purslane (Portulaca oleracea L.): a halophytic crop for
drainage water reuse systems – Πλαντ ανδ Σοιλ 192, π. 277−283
Ηαmδψ, Α.(2001). Υσε οφ Νον−χονϖεντιοναλ Wατερ Ρεσουρχεσ ασ α Φρεσηωατερ−Σαϖινγ Πραχτιχε. Ιν
Pro. Adv. Short Course on Water Saving and Increasing Water Productivity: Challenges and
Options, Αmmαν, ϑορδαν, Μαρχη 10−23 2001
Ηαmδψ, Α. (1996): Σαλινε Ιρριγατιον: Ασσεσσmεντ ανδ Μαναγεmεντ Τεχηνιθυεσ. Ιν Halophytes and
Biosaline Agriculture, Ρ. Χηουχκρ−Αλλαη, Χ.ς. Μαλχολm ανδ Α. Ηαmδψ εδσ., Μαρχελ Dεκκερ πυβλ.
Ηαmδψ, Α.; Βελλιγνο, Α.; Σαρδο, ς. (2004): ςετιϖεργρασσ τολερανχε το σαλινιτψ. Ιν 55th meeting of IEC,
ICID – International workshop on Management of Poor Quality Water for Irrigation. Institutional,
Health and Environmental Aspects – Μοσχοω, Σεπτεmβερ 2004 −Ρ. Ραγαβ εδιτορ
Ηαmδψ, Α. ανδ Ραγαβ, Ρ. (2003): Συσταιναβλε Υσε οφ Νον−Χονϖεντιοναλ Wατερ Ρεσουρχεσ ιν
Αγριχυλτυρε. Ιν Sustainable Strategies for Irrigation in Salt-prone Mediterranean Region: A
System Approach – Προχεεδινγσ οφ αν Ιντερνατιοναλ Wορκσηοπ Χαιρο, Εγψπτ, Dεχεmβερ 8−10,
2003
Ηανϕρα, Σ.Η. ανδ Ρασοολ, Σ. (1991): Ποτεντιαλ οφ Ατριπλεξ ασ α φοραγε φορ λιϖεστοχκ ιν Πακισταν. Ιν
ACIAR Proceedings ν. 42, π. 68−70

96
Ηιλλελ, D. (2000): Salinity Management for sustainable Irrigation – Integrating Science, Environment,
and Economics − Τηε Wορλδ Βανκ, Wασηινγτον, D.Χ.
ΙΑΕΑ, Ιντερνατιοναλ Ατοmιχ Ενεργψ Αγενχψ (1995): Management Strategies to Utilize Salt Affected
Soils – ΙΑΕΑ−ΤΕΧDΟΧ−814
ΙΧΒΑ, Ιντερνατιοναλ Χεντερ φορ Βιοσαλινε Αγριχυλτυρε (2003): Annual Report 2003
Ισmαιλ, Σ.; Ταηα, Φ.; Ηασβινι, Β.; Ρεηmαν, Κ. (2002): Γροωτη, Προδυχτιϖιτψ ανδ Εχονοmιχ Φεασιβιλιτψ
οφ Ηαλοπηψτεσ φορ Συσταιναβλε Αγριχυλτυραλ Προδυχτιον Σψστεmσ –Int.l Symp. on Optimum
Resources Utilization in Salt-Affected Ecosystems in Arid and Semiarid Regions, Χαιρο, 8−11
Απρ. 2002
ϑαχοβσεν, Σ.Ε.; Θυισπε, Η.; Μυϕιχα, Α. (2000): Quinoa : an alternative crop for saline soils in the
Andes – ΧΙΠ Προγραm Ρεπορτ 1999−2000
ϑαχοβσεν, Σ.Ε. ανδ Μυϕιχα, Α. (2001): Αϖανχεσ εν ελ χονοχιmιεντο δε ρεσιστενχια α φαχτορεσ
αβι⌠τιχοσ αδϖερσοσ εν λα θυινυα (Χηενοποδιυm θυινοα Wιλλδ) − ιν Memorias, Primer Taller
Internacional sobre Quinua –Recursos Genéticos y Sistemas de Producción, 10−14 Μαψ 1999,
Υνιϖερσιδαδ Αγραρια λα Μολινα, Λιmα, Περυ− ΧD ροm αϖαιλαβλε φροm ΧΙΠ, Λιmα, Περυ.
Κεφυ, Ζ,; Ηαι, Φ.; Υνγαρ, Ι.Α. (2002): Survey of halophyte species in China – ιν Πλαντ Σχιενχε 163
(2002) π 491−498
Κηαν, Μ.Α. ανδ Dυκε, Ν.Χ. (2001): Ηαλοπηψτεσ – Α ρεσουρχε φορ τηε φυτυρε. Wetland Ecology and
Management, 6: 455−456
Κιρδα, Χ. ανδ Ηερα, Χ. (1997): Σχρεενινγ οφ φιελδ χροπσ φορ σαλτ τολερανχε ανδ βιολογιχαλ αmελιορατιον οφ
σαλτ αφφεχτεδ σοιλσ – Σαλινιτψ ασ α λιmιτινγ φαχτορ φορ γριχυλτυραλ προδυχτιϖιτψ ιν τηε Μεδιτερρανεαν
βασιν – Φιρστ Τρανσ−Νατιοναλ Μεετινγ, Ναπλεσ, 24−25 Μαρχη 1997 – Α.Π.Λεονε ανδ Π. Στεδυτο
εδσ.
Κοτβ. Τ.Η.Σ.; Wαταναβε, Τ.; Ογινο, Ψ.; Τανϕι, Κ.Κ. (2000): Σοιλ σαλινιζατιον ιν τηε Νιλε Dελτα ανδ
ρελατεδ πολιχψ ισσυεσ ιν Εγψπτ. Agric. Water Management, 43: 239−261.
Λαλ, Ρ. (2000): Wορλδ Χροπλανδ Σοιλσ ασ α Σουρχε ορ Σινκ φορ Ατmοσπηεριχ Χαρβον. Advances in
Agronomy, 71.
Λε Ηουρου, Η. (1996) : Φοραγε Ηαλοπηψτεσ ιν τηε Μεδιτερρανεαν Βασιν. Ιν Halophytes and Biosaline
Agriculture, Ρ. Χηουχκρ−Αλλαη, Χ.ς. Μαλχολm ανδ Α. Ηαmδψ εδσ., Μαρχελ Dεκκερ πυβλ.
Λιετη,Η. (1999): Dεϖελοπmεντ οφ χροπσ ανδ οτηερ υσεφυλ πλαντσ φροm ηαλοπηψτεσ. Ιν Halophyte uses in
different climates I, Η. Λιετη, Μ. Μοσχηενκο, Μ. Λοηmανν, Η−W. Κοψρο ανδ Α. Ηαmδψ εδσ.
Βαχκηυψσ πυβλ., Λειδεν
Λ∫πεζ−Βυχιο, ϑ.; Νιετο−ϑαχοβο, Μ.Φ.; Ραmρεζ−Ροδργυεζ, ς.; Ηερρερα−Εστρελλα, Λ. (2000): Οργανιχ αχιδ
mεταβολισm ιν πλαντσ: φροm αδαπτιϖε πηψσιολογψ το τρανσγενιχ ϖαριετιεσ φορ χυλτιϖατιον ιν εξτρεmε
σοιλσ. Πλαντ Σχιενχε, 160: 1−13.
Μαλχολm, Χ.ς.(1991): Τηε Ποτεντιαλ οφ Ηαλοπηψτεσ φορ Ρεηαβιλιτατιον οφ Dεγραδεδ Λανδ – ACIAR proc.
Ν. 42 π. 8−11
Μαλχολm, Χ.ς. ανδ Αλλεν, Ρ.ϑ. (1981): Τηε Μαλλεν Νιχηε Σεεδερ φορ πλαντ εσταβλισηmεντ ον διφφιχυλτ
σιτεσ. Aust. Rangel. J., 3: 106−109.
Μαλχολm, Χ.ς.; Λινδλεψ, ς.Α., Ο’Λεαρψ, ϑ.W.; Ρυνχιmαν, Η.ς.; Βαρρεττ−Λενναρδ, Ε.Γ.(2003): Ηαλοπηψτε
ανδ γλψχοπηψτεσ σαλτ τολερανχε ατ γερmινατιον ανδ τηε εσταβλισηmεντ οφ ηαλοπηψτε σηρυβσ ιν
σαλινε ενϖιρονmεντσ. Plant and Soil, 253: 171−185.
Μαρυι, Α.; Ηαραγυχηι, Τ.; Νακανο, Ψ.; Φυνακοσηι, Τ.; Ψυγε, Κ. (2003): Τηε δεσαλινατιον εφφεχτσ βψ τηε
χλεανινγ χροπ ωιτη Να+ αβσορπτιον αβιλιτψ – ASAE paper ν. 032237
Μενζελ,Υ. ανδ Λιετη, Η. (1998): Ηαλοπηψτεσ δαταβασεσ ϖερσ.2− Ιν Halophyte Uses in Different
Climates I – Η. Λιετη, Μ. Μοσχηενκο, Μ. Λοηmανν, Η−W. Κοψρο ανδ Α. Ηαmδψ εδσ., Βαχκηυψσ
πυβλ., Λειδεν
Μιτχηελλ, ϑ.Π.; Τηοmσεν, Χ.D.; Γραϖεσ, W.Λ.; Σηενναν, Χ.(1999): Χοϖερ Χροπσ φορ Σαλινε Σοιλσ − J.
Agronomy & Crop Science, 183: 167−178.

97
Μορενο, Φ.; Χαβρερα, Φ.; Φερν◊νδεζ−Βοψ, Ε.; Γιρ∫ν, Ι.Φ.; Φερν◊νδεζ, ϑ.Ε.; Βελλιδο, Β. (2001):
Ιρριγατιον ωιτη σαλινε ωατερ ιν τηε ρεχλαιmεδ mαρση σοιλσ οφ σουτη−ωεστ Σπαιν: ιmπαχτ ον σοιλ
προπερτιεσ ανδ χοττον ανδ συγαρ βεετ χροπσ – Agricultural Water Management, 48: 133−150.
Μοσεληι, Ν.Μ.Μ. ανδ Ελ−Ηακεεm, Μ.Σ. (2002): Ψιελδ Ποτεντιαλιτψ οφ Βαρλεψ−Σαλτβυση Αλλεψ Χροππινγ
Σψστεm Υνδερ Ραινφεδ Χονδιτιονσ, ΝWΧ οφ Εγψπτ− ιν Int.l Symp. on Optimum Resources
Utilization in Salt-Affected Ecosystems in Arid and Semiarid Regions, Cairo, 8-11 Apr. 2002
Μυννσ, Ρ.; Ηυσαιν, Σ.; Ριϖελλι, Α.Ρ.; ϑαmεσ, Ρ.Α.; Χονδον, Α.Γ.; Λινδσαψ, Μ.Π.; Λαγυδαη, Ε.Σ.;
Σχηαχητmαν, D.Π.; Ηαρε, Ρ.Α. (2002): Αϖενυεσ φορ ινχρεασινγ σαλτ τολερανχε οφ χροπσ, ανδ τηε
ρολε οφ πηψσιολογιχαλλψ βασεδ σελεχτιον τραιτσ – Plant and Soil, 93: 93−105
Οελκε, Ε.Α.; Πυτναm, D.Η.; Τεψνορ, Τ.Μ., Οπλινγερ, Ε.Σ.(1992): Θυινοα – ιν Αλτερνατιϖε Φιελδ Χροπσ
Μανυαλ – αϖαιλαβλε ατ ηττπ://ωωω.ηορτ.πυρδυε.εδυ/νεωχροπ/αφχm/θυινοα.ητmλ
Οστερ, ϑ.D. ανδ Ρηοαδεσ, ϑ.D. (1990): Στεαδψ στατε ροοτ ζονε σαλτ βαλανχε – ιν Αγριχυλτυραλ Σαλινιτψ
Ασσεσσmεντ ανδ Μαναγεmεντ − ΑΣΧΕ mανυαλ ν 71
Οστερ, ϑ.D. ανδ Wιχηελνσ, D. (2003): Εχονοmιχ ανδ αγρονοmιχ στρατεγιεσ το αχηιεϖε συσταιναβλε
ιρριγατιον. Irrigation Science, 22: 107−120.
Θαδιρ, Μ.; Γηαφοορ, Α.; Μυρταζα, Γ. (2001): Υσε οφ σαλινε−σοδιχ ωατερσ τηρουγη πηψτορεmεδιατιον οφ
χαλχαρεουσ σαλινε−σοδιχ σοιλσ. Agric. Water Management, 50: 197−210.
Θαδιρ, Μ. ανδ Οστερ, ϑ.D. (2002): ςεγετατιϖε βιορεmεδιατιον οφ χαλχαρεουσ σοδιχ σοιλσ: ηιστορψ,
mεχηανισmσ ανδ εϖαλυατιον. Ιρριγατιον Σχιενχε, 21: 91−101.
Θαδιρ, Μ. ανδ Οστερ, ϑ.D. (2004): Χροπ ανδ ιρριγατιον mαναγεmεντ στρατεγιεσ φορ σαλινε−σοδιχ σοιλσ ανδ
ωατερσ αιmεδ ατ ενϖιρονmενταλλψ συσταιναβλε αγριχυλτυρε. Science of the Total Environment,
323: 1−19.
Σαρδο, ς. ανδ Μερλο,Λ. (2002): Προτεχτινγ Σανδψ Σεασηορεσ ανδ Dυνεσ ωιτη Σεσυϖιυm Χοϖερ ανδ αν
Αυτοmατιχ Σολαρ−Ποωερεδ Ιρριγατιον Σψστεm ιν Proc. Int.l Symp.on Optimum Resources
Utilization in Salt-affected Ecosystems in Arid and Semi-Arid Regions, Cairo, April 8-11 2002
Σχηυτζ, Μ. ανδ Wεστ, D. (1994): Σαλτβυση Προδυχτιον Υνδερ Ιρριγατιον − ιν Productive Use of Saline
Lands, Organized for the National Program for Productive Use of Saline Land, NPPUSL, 16-17
March 1994, Victoria, Australia
Σηαρmα, Η.Χ.; Χρουχη, ϑ.Η.; Σηαρmα, Κ.Κ.; Σεετηαραmα, Ν.; Ηαση, Χ.Τ. (2002): Αππλιχατιον οφ
βιοτεχηνολογψ φορ χροπ ιmπροϖεmεντ: προσπεχτσ ανδ χονστραιντσ. Plant Science, 163: 381−395.
Συιψυν, Χ.; Γυανγmιν, Ξ.; Ταιψονγ, Θ.; Φενγνιν, Ξ.; Ψαν, ϑ.; Ηυιmιν, Χ.(2004): Ιντρογρεσσιον οφ σαλτ−
τολερανχε φροm σοmατιχ ηψβριδσ βετωεεν χοmmον ωηεατ ανδ Τηινοπψρυm ποντιχυm. Plant
Science, 167: 773−779.
Τανϕι, Κ.Κ. (1990): Νατυρε ανδ εξτεντ οφ αγριχυλτυραλ σαλινιτψ− ιν Αγριχυλτυραλ Σαλινιτψ Ασσεσσmεντ ανδ
Μαναγεmεντ − ASCE manual ν 71, π.1−17
ΥΝΕΠ, Υνιτεδ Νατιονσ Ενϖιρονmεντ Προγραmmε (1993): Μαναγεmεντ Γυιδελινεσ φορ Ηαλοπηψτεσ φορ
Λιϖεστοχκ. Rehabilitation of Degraded Land and Sequestering Atmospheric Carbon, Α.Τ. Αψουβ
ανδ Χ.ς. Μαλχολm εδσ.
ςαλλερανι, ς. (2002): The Vallerani System – Ινφορmατιον χαρδ πριντεδ ωιτη τηε χοντριβυτιον οφ τηε
Ιταλιαν Μινιστρψ οφ Φορειγν Αφφαιρσ, 54 παγεσ
Wει, Ψ.; Γυανγmιν, Ξ.; Dαψινγ, Ζ.; Ηυιmιν, Χ.(2001): Τρανσφερ οφ σαλτ τολερανχε φροm Αελευροπυσ
λιττοραλισ σινενσισ το ωηεατ (Τριτιχυm αεστιϖυm Λ.) ϖια ασψmmετριχ σοmατιχ ηψβριδιζατιον. Plant
Science: 259−266.
Wινϕυm, ϑ.Κ. ανδ Σχηροεδερ, Π.Ε. (1997): Φορεστ πλαντατιον οφ τηε ωορλδ: τηειρ εξτεντ, εχολογιχαλ
αττριβυτεσ, ανδ χαρβον στοραγε. Agricultural and Forest Meteorology, 84: 153−167.
Ψυνυσα, Ι.Α.Μ.; Νεωτον, Π.ϑ. (2003): Πλαντσ φορ αmελιορατιον οφ συβσοιλ χονστραιντσ ανδ ηψδρολογιχαλ
χοντρολ: τηε πριmερ−πλαντ χονχεπτ. Πλαντ ανδ Σοιλ, 257: 261−281.
Ζεδλερ, ϑ.Β.; Μορζαρια−Λυνα, Η.; Wαρδ, Κ. (2003): Τηε χηαλλενγε οφ ρεστορινγ ϖεγετατιον ον τιδαλ,
ηψπερσαλινε συβστρατεσ. Πλαντ ανδ Σοιλ, 253: 259−273.

98