03.04.

18

* Organy UE wspierające
współpracę w sprawach
karnych

Eurojust
•  art. 85 TfUE
•  decyzja Rady z dnia 28 lutego 2002 r. ustanawiająca
Eurojust w celu zintensyfikowania walki z poważną
przestępczością (Dz. Urz. WE L nr 63 z dnia 6 marca
2002 r., s. 1)
•  Eurojust tworzą przedstawiciele krajowi (jeden z
każdego państwa członkowskiego, kadencja 4 lata) –
sędziowie, prokuratorzy, funkcjonariusze Policji
•  polski przedstawiciel – prok. Mariusz Skowroński
•  zakres przedmiotowy – przestępstwa określone w
art. 4 decyzji

Zadania Eurojust (art. 85 TfUE)

•  wspieranie oraz wzmacnianie koordynacji i współpracy
między krajowymi organami śledczymi i organami ścigania
w odniesieniu do poważnej przestępczości, która dotyka
dwóch lub więcej PCz lub która wymaga wspólnego
ścigania, w oparciu o operacje przeprowadzane i
informacje dostarczane przez organy PCz i Europol
•  PE i Rada mogą określić dodatkowo zadania Eurojust:
–  wszczynanie śledztwa oraz występowanie z wnioskiem o
wszczęcie ścigania prowadzonego przez właściwe organy
krajowe, w szczególności dotyczącego przestępstw przeciwko
interesom finansowym Unii
–  koordynacja śledztw i ścigania w w/w sprawach
–  wzmacnianie współpracy sądowej, w tym przez rozstrzyganie
sporów o właściwość i ścisłą współpracę z Europejską Siecią
Sądową

1
 03.04.18

www.eurojust.europa.eu

Cele Eurojust
(art. 3 decyzji)
•  stymulowanie i poprawa koordynacji między właściwymi
władzami PCz, dochodzenia i ścigania w PCz,
uwzględniając wszelkie wnioski składane przez właściwe
władze PCz i wszelkie informacje dostarczone przez
organy właściwe na podstawie przepisów przyjętych w
ramach Traktatów
•  poprawa współpracy między właściwymi władzami PCz,
w szczególności ułatwianie realizacji wniosków i decyzji
dotyczących współpracy sądowej, w tym również jeżeli
chodzi o instrumenty służące wdrożeniu zasady
wzajemnego uznawania
•  wspieranie na inne sposoby właściwych władz PCz w celu
usprawnienia ich dochodzenia i ścigania

Cele Eurojust
(art. 3 decyzji)
•  na wniosek właściwych władz PCz, Eurojust może
także wspomagać postępowanie przygotowawcze
i ściganie dotyczące tylko tego PCz oraz państwa
nieczłonkowskiego, jeśli została zawarta umowa
ustanawiająca współpracę na podstawie art. 26a
ust. 2 z odnośnym państwem, lub jeśli w
szczególnym przypadku istnieją szczególne
powody do udzielenia pomocy
•  na wniosek właściwych władz każdego z PCz lub
Komisji, Eurojust może także udzielać pomocy w
dochodzeniu i ściganiu dotyczącym tylko
odnośnego PCz i UE

2
 03.04.18

Uprawnienia (zwykłe)
przedstawicieli krajowych
•  dostęp do rejestrów i baz danych w swoim państwie
•  przyjmowanie wniosków i decyzji dotyczących współpracy
sądowej, w tym także dotyczących instrumentów
służących wdrożeniu zasady wzajemnego uznawania,
•  przekazywanie tych wniosków i decyzji,
•  ułatwianie i monitorowanie ich wykonania
•  jeżeli wniosek o współpracę sądową zostanie wykonany
częściowo lub w stopniu niewystarczającym – wystąpienie
do właściwych władz krajowych swojego państwa
członkowskiego o podjęcie środków uzupełniających, tak
by wniosek został wykonany w całości

Uprawnienia przedstawicieli krajowych

wykonywane w porozumieniu z władzami krajowymi
•  wydawanie i uzupełnianie wniosków i decyzji dot. współpracy
sądowej, w tym także dot. instrumentów służących wdrożeniu
zasady wzajemnego uznawania
•  wykonywanie w swoim PCz wniosków i decyzji dot. współpracy
sądowej, w tym także dot. instrumentów służących wdrożeniu
zasady wzajemnego uznawania
•  nakazanie podjęcia w ich PCz czynności z zakresu postępowania
karnego uznanych za konieczne podczas koordynacyjnego
spotkania zorganizowanego przez Eurojust w celu zapewnienia
pomocy zainteresowanym właściwym władzom krajowym przez
prowadzenie konkretnego postępowania karnego, w którym
uczestniczyć mogą właściwe zainteresowane władze krajowe
•  wydawanie zgody i koordynowanie przeprowadzania dostaw
niejawnie nadzorowanych w ich PCz

Uprawnienia przedstawicieli krajowych

w wypadkach niecierpiących zwłoki
Przedstawiciele krajowi - w przypadkach niecierpiących zwłoki i
w sytuacjach, gdy nie mogą oni odpowiednio szybko
zidentyfikować właściwych władz krajowych lub nawiązać z nimi
kontaktu - mają prawo:
•  wydawać zgodę i koordynować przeprowadzanie dostaw
niejawnie nadzorowanych w ich PCz,
•  wykonywać w odniesieniu do swojego PCz wnioski lub decyzje
dotyczące współpracy sądowej, w tym także dotyczące
instrumentów służących wdrożeniu zasady wzajemnego
uznawania.
Po zidentyfikowaniu właściwych władz krajowych lub
skontaktowaniu się z nimi informuje się je o tych wykonywaniu
uprawnień.

3
 03.04.18

Rola Eurojust w związku z ENA

•  poinformowanie Eurojust o niemożności dotrzymania terminów
wydania decyzji w przedmiocie wykonania ENA i przyczynach
zwłoki – chodzi tu o zapobieżenie w praktyce i w przyszłości
opóźnieniom w wykonywaniu ENA i stworzenie możliwości
proponowania zmian w tym zakresie, Eurojust ma identyfikować
przeszkody we współpracy między państwami UE i poszukiwać
sposobów rozwiązywania problemów (art. 17 ust. 7 dec. ram. o
ENA)

•  organ sądowy może zasięgnąć porady Eurojust przy
podejmowaniu decyzji w przypadku zbiegu ENA – powinno to
nastąpić wówczas, gdy organ sądowy nie jest w stanie
samodzielnie znaleźć rozwiązania, opinia Eurojust nie jest
wiążąca, podobnej opinii można zasięgać w razie zbiegu ENA i
wniosku ekstradycyjnego (art. 16 ust. 2 dec. ram. o ENA)

Bazy danych
•  Eurojust gromadzi i przetwarza dane dotyczące
–  osób podejrzanych, które objęte są dochodzeniem lub ściganiem za jedno z
przestępstw określonych w art. 4 decyzji
–  świadków i ofiar występujących w dochodzeniu lub w związku ze ściganiem
za jedno z przestępstw określonych w art. 4 decyzji
•  tworzy akta tymczasowe i indeks danych dotyczących
dochodzenia (zautomatyzowany system zarządzania
sprawami) - służy przede wszystkim:
–  wspieraniu prowadzenia i koordynacji postępowania, w których Eurojust
służy pomocą, w szczególności przy zestawianiu ze sobą informacji
–  ułatwieniu dostępu do informacji na temat trwającego postępowania
karnego
•  dostęp do systemu mają:
–  przedstawiciele krajowi i ich asystenci
–  krajowi korespondenci Eurojustu – do każdego indeksu oraz do
akt tymczasowych prowadzonych przez „swojego”
przedstawiciela krajowego

Przykłady współpracy
w ramach Eurojust

•  ustalenie informacji na temat

międzynarodowego charakteru sprawy
dotyczącej prania pieniędzy, zwłaszcza dot.
toczących się w innych państwa postępowań
karnych
•  ułatwienie wykonania wniosków o pomoc
prawną w sprawie o handel bronią, ułatwienie
koordynacji zadawanych pytań i przekazania
dowodów

4
 03.04.18

Europejska Sieć Sądowa

(European Judicial Network)
•  Utworzona w 1998 r.
•  Decyzja Rady z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie Europejskiej
Sieci Sądowej (Dz.U. UE L nr 348 z dnia 24 grudnia 2008 r., s.
130)

•  trzy formy działania sieci (art. 3):

–  ułatwia nawiązywanie właściwych kontaktów pomiędzy
punktami kontaktowymi w różnych PCz
–  organizuje okresowe posiedzenia przedstawicieli PCz
–  stale dostarcza pewną ilość aktualnych informacji ogólnych,
w szczególności za pomocą właściwej sieci
telekomunikacyjnej

www.ejn-crimjust.europa.eu

Punkty kontaktowe
•  w każdym państwie powinien być co najmniej jeden

•  w Polsce 15 – punkty centralne (w Prokuraturze Krajowej oraz

Ministerstwie Sprawiedliwości) oraz punkty terenowe (w
wybranych prokuraturach okręgowych)

•  „dobre usługi” oparte na wiedzy eksperckiej i sieci osobistych
kontaktów:
–  doradztwo przy przygotowywaniu wniosków
–  ułatwianie w nawiązywaniu bezpośrednich kontaktów między
lokalnymi organami sądowymi
–  interwencje w celu wyjaśnienia przyczyn opóźnienia
wykonania wniosku o pomoc prawną
–  pomoc językowa przy sporządzaniu wniosków
–  koordynacja w razie zbiegu wniosków

5
 03.04.18

www.ejn-crimjust.europa.eu

•  informacje udostępniane poprzez plaeormę telekomunikacyjną:

•  dane adresowe punktów kontaktowych, informacje o ich
właściwości
•  lista adresowa organów właściwych do pomocy prawnej
•  informacje o prawnych i organizacyjnych aspektach systemu
pomocy prawnej
•  teksty relewantnych instrumentów prawa

•  dostęp do części informacji zawartych na plaeormie
zabezpieczonych jest zastrzeżonym hasłem dostępu

www.ejn-crimjust.europa.eu
„fiszki belgijskie” – informacje o prawie krajowym
mającym zastosowanie do czynności mogących być
przedmiotem wniosku o pomoc prawną

Atlas – baza danych organów właściwych do pomocy
prawnej

Punkty kontaktowe – baza danych punktów
kontaktowych EJN w poszczególnych państwach
członkowskich (po zalogowaniu)

Biblioteka prawna – baza dokumentów (m.in. akty
prawe, informacje o statusie implementacji,
formularze, raporty, orzecznictwo)

Compendium – program do przygotowania wniosku
o pomoc prawną lub decyzji opartej na zasadzie
wzajemnego uznawania

Agencja UE ds. Współpracy

Organów Ścigania (Europol)
-  utworzone na podstawie Konwencji w sprawie
ustanowienia Europejskiego Urzędu Policji
sporządzonej w Brukseli w dniu 26 lipca 1995 r.
-  podstawa prawna od 1.05.2017 r. – rozporządzenie PE i
Rady 2016/794 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie
Agencji UE ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol)
(Dz.Urz. UE L nr 135, s. 53)

6
 03.04.18

EUROPOL – cele działania

Europol wspiera i wzmacnia działania i wzajemną współpracę
właściwych organów państw członkowskich UE w zakresie
zapobiegania i zwalczania poważnej przestępczości, dotykającej co
najmniej dwa państwa członkowskie, terroryzmowi i formom
przestępczości mającym wpływ na wspólny interes objęty polityką
Unii, wymienionym w załączniku I:
•  terroryzm,
•  przestępczość zorganizowana,
•  handel narkotykami,
•  działalność związana z praniem pieniędzy,
•  przestępstwa związane z substancjami jądrowymi i
promieniotwórczymi,
•  przemyt imigrantów,
•  handel ludźmi,

EUROPOL – cele działania

•  przestępstwa związane z pojazdami silnikowymi,
•  zabójstwa oraz spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
•  nielegalny obrót organami i tkankami ludzkimi,
•  uprowadzenie, bezprawne pozbawienie wolności i wzięcie
zakładników,
•  rasizm i ksenofobia,
•  rozbój i kradzież rozbójnicza,
•  nielegalny handel dobrami kultury, w tym antykami i dziełami
sztuki,
•  oszustwo i nadużycia finansowe,
•  przestępstwa przeciwko interesom finansowym Unii,
•  wykorzystywanie informacji wewnętrznych i manipulacja na
rynku finansowym,
•  wymuszenie rozbójnicze,

EUROPOL – cele działania

•  podrabianie i piractwo produktów,
•  fałszowanie dokumentów urzędowych i obrót takimi dokumentami,
•  fałszowanie pieniądza i środków płatniczych,
•  przestępczość komputerowa,
•  korupcja,
•  nielegalny handel bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi,
•  nielegalny obrót zagrożonymi gatunkami zwierząt,
•  nielegalny obrót zagrożonymi gatunkami i odmianami roślin,
•  przestępstwa przeciwko środowisku, w tym zanieczyszczenia
pochodzące ze statków,
•  nielegalny obrót hormonami i innymi stymulatorami wzrostu,
•  niegodziwe traktowanie w celach seksualnych i wykorzystywanie
seksualne, w tym materiały przedstawiające niegodziwe
traktowanie dzieci oraz nagabywanie dzieci w celach seksualnych,
•  ludobójstwo, zbrodnie przeciw ludzkości oraz zbrodnie wojenne.

7
 03.04.18

OLAF
Europejski Urząd do spraw Zwalczania Oszustw


fr. Office de la Lule Anmfraude – OLAF
ang. European Anm-Fraud Office
niem. Europäisches Amt für Betrugsbekämpfung

•  utworzony na mocy decyzji Komisji nr 1999/352/WE,
EWWiS, Euratom z dnia 28 kwietnia 1999 r.
•  powołany w celu skutecznego zwalczania oszustw, korupcji
i innej bezprawnej działalności na szkodę interesów
finansowych UE
•  zarówno oszustwa, nieprawidłowości, jak i korupcja są
terminami prawnymi, których definicje znajdują się w
aktach prawnych UE

Prokuratura Europejska
•  Geneza
–  Projekt Corpus Iuris (1997-1999)
–  Zielona Księga dot. ochrony interesów finansowych
UE i utworzenia Prokuratury Europejskiej (2001)
–  Projekt alternatywny (2004)
–  Projekt Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla
Europy (2004) – art. III-274
–  Art. 86 TfUE
–  Projekt rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia
Prokuratury Europejskiej (2013)

Prokuratura Europejska
•  Wzmocniona współpraca 20 państw członkowskich
–  poza współpracą: Dania, Holandia, Irlandia, Malta,
Polska, Szwecja, Węgry, UK
•  Zgoda Parlamentu Europejskiego – 5.10.2017 r.
•  Decyzja 20 państw – 12.10.2017 r.
•  Rozporządzenie Rady 2017/1939 z dnia 12.10.2017
r. (Dz.Urz. UE L Nr 283, s. 1) – ogłoszone
31.10.2017 r.
•  Rozpoczęcie działalności – min. 3 lata po wejściu w
życie

8
 03.04.18

Prokuratura Europejska
Argumenty za i przeciw
•  Brak jednolitości w ściganiu przestępstw p-ko
interesom finansowym UE
•  Potrzeba zwiększenia efektywności ścigania
przestępstw p-ko interesom finansowym UE
•  Brak konieczności powołania Prokuratury
Europejskiej
•  Brak jednolitego prawa karnego w UE
•  Koszty i oczekiwane zyski

Prokuratura Europejska
- utworzenie
Art. 86 TfUE
•  może być ustanowiona przez Radę w celu
zwalczania przestępstw przeciwko interesom
finansowym UE
•  Utworzenie
–  na podstawie rozporządzenia Rady przyjętego
jednomyślnie
–  hamulec bezpieczeństwa
–  wzmocniona współpraca

Kognicja Prokuratury Europejskiej

•  Zakres przedmiotowy
–  Przestępstwa p-ko interesom finansowym UE
–  Związek art. 86 TfUE z art. 325 ust. 4 TfUE
–  Rozszerzenie na poważną przestępczość o
charakterze transgranicznym
–  Przestępstwa związane (?)
–  Czy kognicja Prokuratury Europejskiej ma wyłączny
charakter?
•  Zakres podmiotowy
–  „Sprawcy i współsprawcy przestępstw”

9
 03.04.18

Kompetencje Prokuratury Europejskiej

•  „Dochodzenie, ściganie, stawianie przed
sądem”
–  Prowadzenie postępowania przygotowawczego
–  Wnoszenie oskarżenia przed właściwe sądy
krajowe
•  Konflikt jurysdykcji i Forum-Shopping
•  Wzajemne uznawanie dowodów
zgromadzonych przez Prokuraturę
Europejską

Struktura Prokuratury Europejskiej

•  Prokuratura Centralna – Europejski Prokurator
Generalny, zastępcy EPG, prokuratorzy
europejscy (po jednym przedstawicielu każdego
państwa)
–  EPG kieruje działalnością ProkEur, organizuje jej
pracę, stoi na czele Kolegium, nadzoruje pracę
delegowanych prokuratorów
–  powołanie przez PE i Radę na 7-letnią kadencję
•  Delegowani prokuratorzy europejscy w
poszczególnych państwach członkowskich
–  Prowadzą dochodzenia i oskarżają przed sądami
krajowymi
–  Odnawialna kadencja 5-letnia
–  „Podwójny kapelusz”

10