Professional Documents
Culture Documents
Η μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή είναι μια διαδικασία που έχει ξεκινήσει εδώ και
περίπου 15 χρόνια στις εξορυκτικές περιοχές της χώρας μας. Είναι χαρακτηριστικό
ότι μεταξύ των ετών 2004 και 2019, η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη ως ποσοστό
συμμετοχής στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή υποχώρησε από το 63% στο 18%.
Η λιγνιτική παραγωγή (όπως μετριέται σε τόνους ισοδύναμου πετρελαίου) μειώθηκε
από 3,055 εκ, τόνους το 2005 (ανώτερο σημείο) σε 1,613 εκ. τόνους το 2017 (σχεδόν
κατά το ήμισυ).
Το προηγούμενο ΕΣΕΚ προέβλεπε τη σταδιακή μείωση της λιγνιτικής παραγωγής, με
παράλληλη αύξηση της διείσδυσης των εγχώριων ΑΠΕ, στο σύνολο της
ηλεκτροπαραγωγής, ώστε το 2040 αυτή να αντιπροσώπευε το 4,96% της
εγκατεστημένης ισχύος και το 7,84% της καθαρής ηλεκτροπαραγωγής.
Σε επίπεδο οικονομίας:
Ο κλάδος της ενέργειας, εξόρυξης και ύδρευσης συμβάλλει κατά 33% στη
συνολική ΑΠΑ (Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία) της Περιφερειακής
Ενότητας Αρκαδίας.
Το 64% της ΑΠΑ του κλάδου της ενέργειας, εξόρυξης και ύδρευσης της
Περιφέρειας Πελοποννήσου προκύπτει από την Περιφερειακή Ενότητα
Αρκαδίας, γεγονός που επισημαίνει τη συγκέντρωση της επιχειρηματικής
δραστηριότητας του κλάδου στην περιοχή.
Οι επενδύσεις σε τοπικές εργολαβικές επιχειρήσεις στον τομέα της
λιγνιτικής παραγωγής ανέρχονται σε περίπου 119 εκ €. δημιουργώντας
πολλαπλασιαστικά οφέλη στην τοπική οικονομία.
Η περιφερειακή ενότητα Αρκαδίας εξαρτάται από τη λιγνιτική
ηλεκτροπαραγωγή για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης των
νοικοκυριών της.
Σε επίπεδο απασχόλησης:
Το 49% των εργαζομένων του κλάδου ενέργειας, εξόρυξης και ύδρευσης
απασχολείται στην Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας και αφορά περίπου
1.600 εργαζόμενους.
Το εργατικό δυναμικό που απασχολεί η ΔΕΗ Α.Ε. στις λιγνιτικές μονάδες
της Μεγαλόπολης υπερβαίνει τα 1.000 άτομα.
Ποσοστό που υπερβαίνει το 5% του συνόλου των εργαζομένων
απασχολείται στη λιγνιτική δραστηριότητα ενώ το εργατικό δυναμικό της
ευρύτερης περιοχής (Δήμος Μεγαλόπολης και όμοροι Δήμοι)
χαρακτηρίζεται από χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο.
Από τα παραπάνω προκύπτει σαφώς, ο εξαιρετικά μεγάλος βαθμός εξάρτησης
της οικονομίας και της απασχόλησης του Νομού Αρκαδίας από τον κλάδο
ενέργειας, εξόρυξης και ύδρευσης ενώ ευκόλως συνάγεται η ευρεία και
εκτεταμένη επίδραση της απολιγνιτοποίησης.
Η άμεση και έμμεση επίδραση της λιγνιτικής δραστηριότητας στην οικονομία
της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας αποτιμάται σε 497 εκατ. € και η
αντίστοιχη (άμεση και έμμεση) συμβολή της στην απασχόληση υπολογίζεται σε
4.000 εργαζόμενους, το οποίο αφορά περίπου το 60% των εργαζομένων του
κλάδου στην Περιφέρεια.
Κατά αυτόν τον τρόπο, εκτιμάται πως η λιγνιτική δραστηριότητα υποστηρίζει
τη λειτουργία περίπου 370 επιχειρήσεων με κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα
120 εκ. €.
Στην αντίπερα όχθη, η πλήρης απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, η περάτωση
της λειτουργίας των ορυχείων και ο περιορισμός των δραστηριοτήτων των
επιχειρήσεων που συνδέονται άμεσα με αυτή, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε
κατακρήμνιση της ΑΠΑ κατά 220 εκατ. €, σε απώλεια περισσότερων από 1200
θέσεων εργασίας και σε συρρίκνωση της δραστηριότητας περισσότερων από 60
επιχειρήσεων.
Η διαδικασία της απολιγνιτοποίησης θα επηρεάσει σημαντικά πρωτίστως τον
Δήμο Μεγαλόπολης και δευτερευόντως τους όμορους Δήμους Τρίπολης και
Γορτυνίας από την Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας, καθώς και τον όμορο Δήμο
Οιχαλίας από την Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας.
Οι τομείς που αναμένεται να υποστούν μεγάλη πτώση (καθίζηση) αφορούν:
βασικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες εξόρυξης λιγνίτη,
συμβατικές δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος,
δραστηριότητες συλλογής, επεξεργασίας και διαχείρισης εξορυκτικών
αποβλήτων και εξυγίανσης.
Παράλληλα, η απολιγνιτοποίηση θα δημιουργήσει ανάγκες παραγωγικού
μετασχηματισμού, διαφοροποίησης και προσαρμογής στα νέα δεδομένα της
μετάβασης για έναν μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, οι οποίες αλληλοεπιδρούν,
σχετίζονται έμμεσα ή ενεργοποιούνται υποστηρικτικά της λιγνιτικής
δραστηριότητας.
Οι τομείς που αναμένεται να μετασχηματιστούν αφορούν δραστηριότητες:
διανομής και εμπορίας ηλεκτρικού ρεύματος,
παραγωγής και προμήθειας πρώτων υλών και μηχανημάτων,
υποστηρικτικές της λιγνιτικής δραστηριότητας,
κατασκευής και εμπορίας μεταλλικών προϊόντων, μηχανημάτων και
εξοπλισμού,
τομέα μεταφορών.
Οι επιπτώσεις ενδεχόμενης αδυναμίας ή αποτυχίας μετασχηματισμού των
επιχειρήσεων των ως άνω τομέων θα μεταφραστεί σε περαιτέρω συρρίκνωση
της οικονομικής δραστηριότητας και της απασχόλησης με έντονο το κίνδυνο της
μη επίτευξης συνθήκης βιωσιμότητας. Αναμένεται να επηρεαστούν μέχρι και 250
επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών περίπου στα 92 εκ.€.
Οι απώλειες σε ΑΠΑ εκτιμάται ότι δύνανται να ανέλθουν σε 88 εκατ. € και σε
θέσεις εργασίας υπολογίζονται περίπου σε 1.750.
Επισημαίνεται, πως η μείωση της απασχόλησης που θα προέλθει από κλάδους σε
φθίνουσα πορεία ή με ανάγκες μετασχηματισμού θα πυροδοτήσει τάσεις
μετεγκατάστασης επιχειρήσεων και μετακίνησης πληθυσμού για την εύρεση
καλύτερων προοπτικών εργασίας και διαβίωσης με αναπόδραστη συνέπεια
καταστάσεις «ερημοποίησης» της ευρύτερης περιοχής και εκτεταμένο
περιορισμό της δυναμικής της, που, όπως γίνεται αντιληπτό, θα προκαλέσουν
σοβαρές διαταραχές στην κοινωνική συνοχή.
IV. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ