ethnos.gr - κοινωνια http://www.ethnos.gr/v5general2print.asp?catid=22768&subid=2011...

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Μύθοι και αλήθειες

Ενα ρήγµα διηγείται την ιστορία του
για την καταστροφή της µινωικής Φαιστού
29/6/2013
Oταν ο Εγκέλαδος ισοπέδωνε τη µινωική Φαιστό µετατρέποντας σε ερείπια το µεγαλοπρεπές παλάτι της, λίγοι, ίσως, θα
φαντάζονταν ότι µε το πέρασµα των χρόνων εκείνος ο σεισµός του 1750 π.Χ. θα λάµβανε µυθικές διαστάσεις.
Αρχαιολόγοι και γεωεπιστήµονες επιχείρησαν αρκετές φορές κατά το παρελθόν να κατανοήσουν καλύτερα το φαινόµενο που
διέγραψε τη µινωική υπερδύναµη πριν από περίπου 3.700 χρόνια.
Μια σοβαρή προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή πραγµατοποιήθηκε πρόσφατα από µια ερευνητική οµάδα Ελλήνων και Γάλλων
επιστηµόνων οι οποίοι εξέτασαν κατά πόσο το σεισµικό ρήγµα του Σπηλίου στο Ρέθυµνο ήταν υπεύθυνο, όπως θεωρείτο µέχρι
σήµερα, για την καταστροφή της Φαιστού.
Οι έρευνες έδειξαν, τελικά, ότι το ρήγµα δεν σχετίζεται µε τη συγκεκριµένη καταστροφή. Ταυτόχρονα, όµως, τα δεδοµένα απέδειξαν
ότι το ρήγµα του Σπηλίου είναι ένα από τα πιο ενεργά ρήγµατα του νησιού, αφού έχει δώσει δύο καταστροφικούς σεισµούς µεγέθους
µεγαλύτερου των 6,3 Ρίχτερ τα τελευταία 600 χρόνια...
Για την εξαγωγή των συµπερασµάτων εφαρµόστηκε µια καινοτόµος µέθοδος, για την οποία µιλά στο «Εθνος» η συντονίστρια της
οµάδας ∆ρ Βασιλική Μουσλοπούλου, ερευνήτρια στο Γερµανικό Ινστιτούτο Επιστηµών (GFZ-Potsdam):
«Πρόκειται για µια πρωτοποριακή µέθοδο προσδιορισµού παλαιών σεισµών πάνω σε ασβεστολιθικά ρήγµατα. Αυτό γίνεται µέσω
της µέτρησης των σπάνιων γαιών που βρίσκονται πάνω στην ξεθαµµένη επιφάνεια του σεισµικού ρήγµατος.
Με τη µέθοδο αυτή µπορούµε να επιτύχουµε τον καλύτερο χαρακτηρισµό της σεισµικής επικινδυνότητας ενός ρήγµατος, δηλαδή να
προσδιορίσουµε τον αριθµό και το µέγεθος των σεισµών που έχουν φιλοξενηθεί καθώς και τον µέσο ρυθµό επανάληψης των
σεισµικών γεγονότων. Η µέθοδος αυτή θα µπορεί να έχει ευρεία εφαρµογή σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, αφού τα πετρώµατά
της είναι ασβεστολιθικά, αλλά και παγκοσµίως. Μετρήσεις Σπανίων Γαιών και κοσµογενών ισοτόπων του 36Cl δείχνουν ότι το ρήγµα
του Σπηλίου φιλοξένησε 5 σεισµούς µεγέθους 6,3-7,3 Ρίχτερ τα τελευταία περίπου 16.500 χρόνια.
Οι δύο πιο πρόσφατοι σεισµοί έλαβαν χώρα µόλις 500 και 600 χρόνια πριν από σήµερα προκαλώντας συνολική µετατόπιση του
εδάφους κατά 3,5 µέτρα, ενώ οι τρεις παλαιότεροι έγιναν 7.300, 16.300 και 16.500 χρόνια πριν. Εποµένως, το ρήγµα του Σπηλίου
όχι µόνο δεν έδρασε κατά τη Μινωική περίοδο, αλλά, αντιθέτως, την περίοδο αυτή πέρασε µια µακροχρόνια φάση σεισµικής
ηρεµίας», εξηγεί η Β. Μουσλοπούλου.
Ι∆ΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΗ ΛΑΤΣΗ
Στήριξη στις επιστηµονικές έρευνες
Η ενδιαφέρουσα µελέτη για το ρήγµα του Σπηλίου υλοποιήθηκε µε χρηµατοδότηση του Κοινωφελούς Ιδρύµατος Ιωάννη Λάτση, το
οποίο συνεχίζει να στηρίζει οικονοµικά την ερευνητική προσπάθεια εν µέσω κρίσης. Την εξαετία 2008-2013 το Ιδρυµα δέχτηκε
περίπου 4.500 προτάσεις µελετών στις οποίες συµµετείχαν 16.500 επιστήµονες και χρηµατοδότησε 100 µελέτες στις οποίες
ενεπλάκησαν 400 ερευνητές από 50 ερευνητικούς φορείς κυρίως της Ελλάδας.
Για το 2014 οι διαχειριστές του προγράµµατος «Επιστηµονικές Μελέτες» αποφάσισαν να κατευθύνουν το 50% του προϋπολογισµού
του σε οµάδες νέων ερευνητών, ηλικίας κάτω των 40 ετών, «λαµβάνοντας υπόψη την ανάγκη στήριξης στην τρέχουσα συγκυρία του
πλέον ελπιδοφόρου µέρους του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας, του δυναµικού της», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο
γραµµατέας του Εκτελεστικού Συµβουλίου του Ιδρύµατος ∆ηµήτρης Αφεντούλης.
Στην επιστηµονική µελέτη για το ρήγµα του Σπηλίου, εκτός από τη ∆ρ Βασιλική Μουσλοπούλου συµµετείχαν οι εξής ερευνητές: ο ∆ρ
∆ανιήλ Μωραΐτης από το Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης, η Dr Lucilla Benedetti από το ερευνητικό
κέντρο CEREGE (CNRS) της Γαλλίας και ο καθηγητής ∆ιονύσης Χριστόπουλος, από το Τµήµα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του
Πολυτεχνείου Κρήτης.
Κατερίνα Ροββά

1 of 1 1/7/2013 8:21 πµ