LAZA KOSTIĆ

Uroš Vukašinović 8/4

Laza Kostić rođen je 1841. godine u Kovilju, u Bačkoj. Porodica iz koje je potekao bila je vojnička, jer otac mu je bio
oficir u austrijskoj vojsci. Kostić je osnovnu školu polazio najpre u Kovilju, a onda u Pančevu.
Gimnaziju je upisao u Novom Sadu, a završio u Budimu. Već tada, kao gimnazijalac,
Kostić se uključio u
omladinski pokret, što je pokazalo njegovu sklonost politici
i političkoj akciji, što će se iskazati i kasnije u njegovom životu.
◦ Nakon mature Kostić je upisao pravo u Pešti. Diplomirao je 1864. godine, a doktorirao 1866.
godine. Iste godine počeo je da radi kao profesor u jednoj gimnaziji u Novom Sadu. Nakon toga
radio je kao advokat, a onda i kao javni beležnik te predsednik suda. Nastavio je da se bavi
političkim delovanjem pa je 1872. godine zatvoren zbog "veleizdaje", naime, lažno je optužen za
učestvovanje u ubistvu kneza Mihaila. Drugi put završio je u zatvoru zbog svog "antiaustrijskog"
govora prilikom proglašenja punoletnosti kneza Milana.
Nakon oslobođenja, Kostić je imenovan poslanikom Ugarskog sabora. Nakon što se preselio u
Beograd, Kostić je počeo da uređuje list "Srpska nezavisnost". Ipak, nije mogao da ostane u Srbiji zbog
sukoba s tadašnjom vlasti, pa se preselio u Crnu Goru na sledećih pet godina. Živeo je tamo kao
knežev saradnik, a usput je uređivao nekoliko crnogorskih novina
◦ Laza Kostić počeo je da se bavi književnošću još dok je bio gimnazijalac, ali svoja značajnija dela
počeo je da piše tek u svojim dvadesetim i tridesetim godinama, što se nastavilo do kraja njegova
života.
Laza Kostić je jedan od najznačajnijih predstavnika srpskog romantizma. Njegov opus se
sastoji od 150 lirskih pesama i još:

tragedije „Maksim Crnojević“ (1863.);

drame „Pera Segedinac“ (1882.);
drame „Uskokova ljuba“ / „Gordana“ (1890.);
estetičke rasprave „Osnova lepote u svetu s osobenim obzirom na srpske narodne pesme“
(1880.);
filosofskog traktata „Osnovno načelo,
Kritički uvod u opštu filosofiju“ (1884.);
Velike monografije „O Jovanu Jovanoviću Zmaju, njegovom pevanju, mišljenju i pisanju, i
njegovom dobu“ (1902.);
pripovedaka: „Čedo vilino“, „Maharadža“ i „Mučenica“.
Znao je više jezika: grčki, latinski, engleski, nemački, francuski, ruski, mađarski. U originalu je čitao
antičke pisce, kao i najistaknutije pisce evropskih književ- nosti i filozofije.
Zato ga je odlikovala široka književna kultura, velika erudicija, dijalektički um.
Posebno je dobro poznavao antičke književnosti i filozofiju i evropsko pesništvo 16. i 17. veka. Laza
Kostić je bio prosto obuzet Šekspirom.
Bio je prvi koji je počeo sistematski da populariše njegova dela kod Srba: prevodio ga je i komentarisao
punih pedeset godina pišući prikaze i referate o njegovim dramama Romeo i Julija, Kralj Lir, Hamlet,
Ričard III.
Lazina najvrednija lirska pesma je: „Među javom i med snom“ (1863.)

Pesma “Santa Maria della Salute” jedna je

od najlepših, i po mišljenju književnih
teoretičara, najvrednijiih pesama srpske
književnosti. Posvećena je Lenki Đunerski,
devojci u koju je Kostić bio zaljubljen iako je
bio gotovo 30 godina stariji od nje. Kostić je
bio prijatelj Lenkina oca, pa su se tako i
upoznali. Lenka je bila nesvakidašnja
devojka – bila je obrazovana, govorila je
nekoliko stranih jezika, svirala je klavir i
mnogo putovala. Ubrzo je osvojila srce ovog
slavnog pesnika, koji je bio svestan njihove
razlike u godinama, preko čega, zbog svoje
časti, nije mogao da pređe. Lenka se
također zaljubila u Kostića, prvenstveno kao
u pesnika, a onda, nakon što ga je upoznala
i kao čoveka.
Kostić je pokušao da se izleči od te ljubavi na dva načina
– prvo je predložio Nikoli Tesli da oženi Lenku, a onda,
nakon što su i Tesla i Lenka odbili taj predlog, pristao je
da oženi Julijanu Palanački, koju mu je za ženu
preporučio Lenkin otac.

Ubrzo nakon Kostićeve ženidbe, Lenka je umrla. Bilo je

to 1895. godine, tačno na njen 25. rođendan. Iako
postoje određene sumnje, službena verzija kaže da je
Lenka umrla od tifusne groznice. Kostić je tu tragično
vest čuo dok je bio u Veneciji na bračnom putovanju.
Vest ga je potpuno shrvala, pa je odmah otišao u
venecijansku crkvu Gospe od Spasa ili Santa Maria della
Salute da pronađe utehu. Priča kaže da je Kostić počeo
neutešno da plače, a onda i da piše stihove, koji su
postali jedna od najlepših ljubavnih pesama srpske
književnosti. Pesma je objavljena 1909. godine, kao
njegova poslednja i najbolja pesma.
Druge poznate pesme Laze Kostića su "Poslednja ruža", "Moja zvezda", "Međ' javom il'
međ' snom", "Spomen na Ruvarica", "Na ponoćnoj lađi" i druge. Neke njegove epske
pesme su "Minadir", "Samson i Dalila", "Đurđevi stubovi“.
◦ Laza Kostić umro je 1910. godine. U njegovu čast svake se godine dodjeljuje Nagrada Laza
Kostić koja ide najboljem književnom delu. Ova dodela vrši se na manifestaciji "Dani Laze
Kostića".