‫‪-‬‬

‫‪-‬‬

‫*‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ºf‬‬ ‫‪ºf‬‬ ‫*‬ ‫به همراه‬

‫‪22ſ).‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪.‬‬

‫‪പു ി.‬‬
‫برای به ره‬
 E LE GA NT IA ,
LATINÆ LINGUÆ.
O P US C U L U M
JUVENTUTI LIT E R IS LATINIS
IM B U EN D AE
L. A B O R A T U M º
* AB UZNO è SOCIETATE JESTV.
Editio altera, eàque emendata.

covcEssv svFERIORUM.
Floriferis ùt Apes in fàltibus omnia libant,
Omnia nos itidem depafcimur aurea di$ta. Lucretius.

4 RGE N ToR 4 TI,

Typis JoANNis FRANcisc1 LE ROUX, Regis
nec non Curiæ Epifcopalis Typographi,
M. DCC, LXI.
‫الاستیسیته‬-‫تی‬
[ківілотнвсA}
MONACENSIS |
 3
•

PRO L O GIUM.
7) diſcent in hoc Opuſculo Ti
rones noftri : primùm , quo Linguæ
latinæ partes artificio conftruendae ; tum
quæ conftruendis his partibus adjicien
da ; po/? , quæ partibus iisdem adimen
da fìnt , unde lingua fiat elegantior.
Quæ hic elegantiæ præcepta dabimus,
ea licet è Romanis optimis Scriptoribus
omnia velut expreffà fìnt , ac vera ; ne
gligi tamen quâm plurima poterunt , àt
monet Fabius , ubi negleétum voluptas
aurium major exegerit : Diſcipulis igi
tur hic author fim , ut , quæ férvatis
his præceptionibus , latinè confcripfè
rint ; ea pof?, elatâ voce pronuntient ,
atque aures in iffam rem arbitras con
fulant.
Quò citiùs verò, altiùsque Tironum
animis infigantur hæc præcepta , pro
fuerit iis vel maximè , ea non folùm è
memoriâ recitare quotidie ; ſed diligen
tiùs etiam in legendis explicandisque
A ij
 ( 4)
-clafficis authoribus obfervare, obfervata
que fuis indicare Profeoribus : pro
fuerit etiam , præceptiones illas f? pa
triâ linguâ reddiderint difcipuli , lati
^isque exemplis aliis fuo marte labora
tis illufirárint. -

Exempla regulis illuftrandis ea fere

fujungimus , quæ id præterea commodi
habeant , atque emolumenti , quòd vel
excolendis etiam ingeniis , vel informan
dis Tironum ... inſèrviant : Re
gulis igitur exempla fubinde plura , vel
longiora ſt videantur eſſe ſubjunáta, cum
magnitudine utilitatis ea , velim , com
parentur; ita fortaffè etiam pauciora
videbuntur ó breviora. -

Poterit hoc Opufculum (quod cum

aliis fu£ fimilibus comparatum velim )
explicarijam inde à Semefirio quarta:
claffis pofteriori ; continuarique deinceps
in cla/fibus cateris, dum ab/oluta planè
fuerit illius explicatio vel ip/ìs etiam
Rhetoricæ Candidatis utiliffima.
 co
E L E G A NT I A
LAT I NÆ L I N G U Æ.

CA PUT PRIM U M.
Quæ fit linguæ latinæ partium ßngularum.
' elegantia, elegansque conftruétio.
Oftendet hoc primum caput, in eo
effe vel maximè latini fermonis ele
gantiam ; quòd verba fua longè ali
ter, ac fermo patrius , plerumque
contruat.

SE C T I O PRI M A.

De Nomine Subſtantivo.
I. -

Nomina Subftantiva, quæ pluribus

conftant Syllabis, finire phrafim amant,
aut inchoare.
Ex. In virtute pofita eft vera felicitas. Cicero.
Ex, Scientiâ nulla res eft præftantior. Cic.
A iij
 (6 )
II.
Suo fæpe verbo bellè fuccefferit
tum nominativus, tum qui è nomi
nativo fit, accufativus.
Ex. Debent homines viaticum feneétutis
parare difcendo. Seneca.
Ex. Cogitaque moribomiuem quotidie. Cic.
Pro: Quòd moriatur homo.
III. -

Bellè contrà verbo fuo præcefferit

cafus, qui ab illo regitur. -

Ex. Magna fortuna magna ſervitus eſt. Sen.

Ex. Injuriæ vir fortis obliviféitur. Cic.
Ex. Amicos in fecreto mome, palåm litt
da. Sen.
Ita generatim folet vox re&ta re
genti antecedere.
Ex. Tuta fcelera effè poffunt , fécura effè
non poſſunt. Sen. Ex. Otium ſine literis vivi
bominis fèpultura. Sem. Ex. A Diis immor
talibus agendi funt capienda primordia. Cic.
Ex, Omne nimium. naturae inimicum. Cic.
IV.
Sic jaceat vocativus, ut uni & al
teri voci, fuoque etiam pronomini
ſubjaceat. * ~ *

Ex. Nihil habet, Caefàr, nec fortuna tua

majus, &c.
 (7) *

Ex. Neque eft, mi Cicero, fapientis di

cere: non putâram. Cic.
V.
Subftantivum, aut alterum quod
cunque vocabulum, quod duabus aliis
refpondet vocibus, pulchrè aliàs po
- - - - - • * *

fteriori fubjicitur (a) : aliàs utrique

medium interponitur. (b)
(a) Ex. Accipere quàm facere præftat im
juriam. Cic. üt corporis, fic animi curam
gere. Sen.
(b) Ex. Rerum corporearum æftimatio
fplendore virtutis & magnitudine obfcuratur. Cic.
(a) Ex, Cato effe , quàm videri bomur ma
1ebat. Sallufl. Ncc domo dominus, fed do
mino domus honeftanda eft. Cic.
(b) Ex. Domina omnium , & Regina ra
tio. Cic.
(a) Ex. Obfequium amicos, veritas odium
parit. Terent. Eftque fe ipfum, quàm hoftem
fiiperare operofus. Pal. Max.
(b) Ex. Deos autem placatos pietas efficiet,
ac fànétitas. Cic.
- VI.
Contigua fint duo fubftantiva, vel
duo alia quævis vocabula, quorum
alteri alterum opponitur, (a) aut ab
altero derivatur. (B)
A iv
 _ (8)
(a) Ex. ita variis imbuinmur erroribus, ut
vanitati veritas cedat. Cic.
(b) Ex. Soli omnium contigit tibi, ut pa.
ter patriæ effes, antequàm fieres. Pliniur ad
Trajanum.
(a) Ex. In fortunâ nil, nifi levitas com
ftans. Sen.
(b) Ex. Socrates hortabatur juvenes, ut,
fi eſſent deformes , deformitatem ſuam erudi
tione tegerent, FMX -

*
-

(a) Ex. Qui genus jaéîat fuum , aliena lau

dat. Sen.
(b) Ex. Homo parcorum parciffinus om
111ll11].

Y(a) Ex. Qui nihil poteft fperare, defperet

nihil. Sem.
(b) Ex. Qui beatam vult vitam vivere,
philofophetur, oportet. Quiutil. ,
VII.
Contigui quoque fint duo cafus ejuf
dem Subſtantivi.
Ex, Lupus eft homo homiuimi, non homo.
Plaut. Reddenda eft terra terrae. Cic.
器
Idem tibi di&um fit 19, ubi funt aut
adje&ivi ejufdem cafus duo , aut duo
modi ejufdem verbi.
Ex. Odi ego aurum; tnulta mtiltis fuafit
perperam, Plaut.
 (9) -
Ex. Quidquid agir, agere decet pro viri•
bus. Cic. . . - - *

2". Ubi vel nomen idem in eodem

cafu, vel in eodem modo verbum
idem repetitur.
Ex. Beata probi vita, vita improbi miſera.
Cic.
Ex. Ad loquendum fis facilis, facilis ad fi
lendum. Sen. ~ *

Ex. Tacere qui mefcit, meféit loqui. Sem.

VIII.
Pulchrè fit Subſtantivum ex ad
jećivo. -
Ex. Meae ignofce levitati, &c. Pro ignofce
nihi quòd fim levis, &c.
Ex. Brevitas literarum , &c. Paucitas ora
torum , &c. Pro Breves literæ, &c.
Ex. Hominum genus, vita, mores, &c.
Pro Humanum genus, humana vita, &c.
Ex. Cui plus, aut, minus amicorum eft.
Pro . Plures , aut, pauciores amici funt. Ex.
Qui plus, aut minüs virium exerit. Pro vim
mayorem , aut minorem. _

+ Ex. Is nimiá, tantá, maximá eft indul

f gentid, &c, Pro nimis , tam , maximuè indul
gen* , &c.
f Sic mutes adverbium, fi quod tali
cohaereat adjećtivo. v
.*

His junge participia in ans & ens,

y
 - ( 10 )
quæ fa&a quafi fubftantiva, genitivum
lepidiùs adfcifcunt.
Ex. Virtus efficiens voluptatis. Cic.
Ex. Tui amaus , meique diligens.
Minùs bene fiiint Subftantiva ex
adje&tivis reliquus , medius , imus, ex
£7.6/721/S. -

• Sic pro illis v. g. reliquum vitæ :

in medio mundi : in imum maris : ex
tremo digitorum : literæ , quarum in
extremo , &c. meliùs dixeris: reliqua
vita : in medio mundo: in imum mare :
extremis digitis : literæ quibus in ex
tremis, &c.
IX.
Nobilius aliquando eft 10 nomen
loci pro nomine incolarum.
Ex, Sicilia, Athenæ, &c. pro Sicilienfes ,
Athenienfès , &c. +
2o Nomen rei pro nomine perfonæ.
Ex. Cenſura, ſtultitia, virtus, ſenectus, an
tiquitas, &c. pro Cemfores , /lulti, fenes , &c.
`Quibus addo illa -- Collegium , Civitas, Se
suarus , & fimilia, pro Collegæ, Cives , Seua
zores, &c. -

3° Nomen perfonæ proprium pro

nomine appellativo,
 ( 11 )
Ex. Witiis fi velis exui, cum Catomibus vi
ve. Sem. Pro cum Sapientibus.
Ex. Sint Mecematej, non deerunt, Flacce,
IMaromer , Martial. Pro Fautores literato
rum ; & pro literati.
- Ex. Qui Curios ſimulant, & Bachanalia vi
vunt. Juvem. pro temperantes ; & pro intem
peratè.
Sic dicas — invità Minervá, pro invito
genio -- Minervi pingui. pro rudiàs -- Marte
fuo. pro labore fuo. *

Sic Thrafo fit pro gloriofus -- Timom pro

hominum ofor -- Protêus pro mutabilis , aut
pro dolofuj, &c.

Perfonae illufirióres illuftriis ali

quando in plurali quàm ſingulari nu
mero appellantur.
Ex. Catones , Mecenates , Maromer, Curii,
&c. pro Cato, ' Mecenas , Maro, Curius, &c.
XI. -

Nomina perfonarum poftpone no

-

minibus patriæ > cognationis, vitu

' perii, laudis, artis, ófficii, dignitatis.
Ex. Scythes Anacharfis. Ex. Socrus tua Lae
lia. Ex. Homo nequiffimus Antoniur. Ex. Vir
ampliffimus P. Scipio. Ex. Poeta Emmius.
Ex. Confule Cn. Oétavio. Ex. Regi Dejotaro.
XII.
Ornatioraſa peſunt 1º nihilpronom.
 ( 12 )
Ex. Id ut agas, nihil poftulo. Nibilo me
lior. Nihilo fecius.
20 Nihil & memo pro nullus.
Ex. Vivere, an mori fit melius, id homi
nem arbitror fcire neminem. Cic. Nemo vjr
magnus. Ex. Nihil moræ. Literarum nihil.
* 3° Ordo pro fatus -- genus pro fpe
cies -- genus hominum pro homines.
Ex. Noftri ordinis nemo. Ex. Injuriæ duo.
genera funt. Ex. Sic eft hominum genus.
49 Aetas aut memoria pro tempus.
Ex. Noftrâ aetate, ad hanc ufque memoriam.
5º Res duæ , res gefiæ , bellicæ, ur
banæ, &c. pro neutro plurali, duo ,
gefta , bellica , urbana , &c.

SE C T I O SE C U N D A.
De Nomine Adjeéîivo.
I.
Phrafim non illepidè finias , aut in
inchoes per adje&tivum aliquod po _*

lyfyllabum.
Ex. Virtute nihil eft amabilius. Cic.
Ex. Obfcurum Deo nihil poteft effe. Cic.

Pulchrè ſepius adjectivum, ſuo à

Subſtantivo ſejungitur,
º
( 13 )
Ex. Sacer intra nos fpiritus fedet , noftr£
obſervator & cuſtos. Sen.
i III.
Subftantivo tum adjeétivum præ
eat, cùm aut præpofitio, aut prono
men adje&tivum, aut adverbia poft &
ante inferuntur.
Ex. Summâ cum laude. Ex. Familiaris no
fter Hortenfius. Ex. Multo poft tempore. Ex.
Paucis ante annis. -

Sin autem aliud quid , aut fi nihil

inferatur, utrum alteri tum antecedat,
id ex aurium arbitrio potiùs, quàm
è Sylvii AmbianiIV.
puto. regulis decidendum v,

Amoeniora ſunt, quantus , quot -

qualis , fuis fi præcedant fociis tantus,
tot , talis.
Ex. Tu qualis es, talem te efe exitimes.
Cic. Ex. Qgot homines, tot fententiæ, Te
remt. Ex. Qgantum quisque fuâ nummorum
fervat in arca, tantum habet & fidei. 3fùveual.
:V.
Ubi duo diverfi funt numeri, ma
jori minor per & jungitur, antecedit
que à viceſimouſque ad centeſimum ;
 ( 14 )
fuccedit autem à centefimo & dein
ceps.
Ex. Sexto &• tricefimo die, Sex &• viginti
funt. Ex. Pedes mille &• ducenti. Centum ©•
véto fervi.
VI.
Comparativum, quod refertur ad
duas res particulâ quâm nectendas,
vel ante vel poft utramque rem iftam
jaceat. -

Ex. Satius eft otiofum effe, quàm nihil

agere. Plin. 3.
Ex. Werfificator, quàm poeta ilielior. Eft
que feipfum, quành hoftem fuperare opero
Jius... Pal. Max.
Sic jaceant verba, adverbiaque
comparativa ejufdem generis.
Ex. Maluerim veris offendere, quàm pla
cere adulando. Sen.
Ex. Beneficio , quam metu obligare ho
mines malim. Tit. liv. *

Ex. Multò plùs offendit nimium, quàm

parum. Cic.
Ex. Quod re, quàm verbis faciam libentiùs.
- 器 , *

Excipe magis & potiùs, quæ parti

culae quàm proximè folent anteponi.
Ex. Valetudo atque amicitia, quid habeant
voluptatis, carendó magìs, quàm ftuendo in
 > ( I
- telligimus. Cic. Ex. Salüti perpetuæ potiùs,
quàm brevi voluptati confulendum eft. Sem,
v VII.
Pulchrè tum è fubſtantivis, tum ex
adverbiis fiunt adje&iva.
Ex. Hefìdium illud laudatur ab omnibus,
quòd eàdem menfurâ reddere jubet, quà ac
ceperis. Cic. pro illud Hefiodii.
Ex. Res urbamæ, bellicæ, forenfès, &c. pro
res urbis , belli, fori , &c.
Ex, Qui paternæ virtutis æmulus, pro pa
tris : (malè enim Genitivus alter ab altero re
gitur.) + - -

Ex, Nec verö corpori foli fubveniendum

eft , fed etiam menti, atque animo multò
- magis, Cic. pro fòlùm.
- Ex. Cui vitam immeremti eripis. pro im
meritò. Ex. Quò tutiorem pergas viam. pro
tutiùs.
Solus & unus pro folàm pofita, fi
pronomine pofieftivo comitentur, in
— genitivo fuo potiùs, quàm in hujus
pronominis cafu altero ponantur.
Ex. Tua folius culpa eft. * pro tua folùm ,
aut fòla. Ex. Meâ unius operâ.
- VIII.
Comparativum tibi fit 10 locò il
lius pofitivi, cui vulgò vox yalde feu
nimis additur.
 ( 16 )
Ex. Architas, cùm villico factus eſſet ira
tior, quo te modo, inquit, accepiffem , nifi
iratus effem ? Cic. pro nimis irattis.
Ex. Quæ parva videntur effe deli&ta, ab
iis etiam diligentiùs eft declinandum. Cic.
pro valde diligenter.
20 Sit comparativum pro illo pofi
tivo, cui praecedunt particulae non
tam , quàm.
Ex. Amor eft mom tam melle, quàm felle
fiecundior. Sen. pro quàm faecundus. Ex. Te
oro per iſtam dextram non tam in praeliis,
º quàm in promiffis firmiorem. Cic. -

- IX.
Cùm de duobus duntaxat agitur ,
tum pro primus & fècundus dic prior
poſterior.
Ex Duo funt, priori po/terius confonat.

Alter aut unus fit locò primus , ubi .

numerus eft ordinalis.
Ex.-Altero & tricefìuo die. Unus & tricefî.
7mus annus eft, &c.

4lteraliàs eleganter eft pro fecundus.

Ex. Altero quoque menfe.

Ratio numeri , vel ordinis fi haben

 ச - _

( 17 )
da eft, dic primus , alter, &c. unus
verö, alter, &c. fi ſecus.
Ex. Tu primo, hic altero, is tertio menfe,
&c. Ex. In natura tria funt, unum gaudere,
! alterum dolere , tertium nec gaudere nec do
lere, Cic.
XI.
Bellè alter de duobus ; & alius de
pluribus iteratur.
Ex. In laudandis difcipulis nec malignus
fis , nec effufus ; quia res altera tadium labo
ris, altera fècuritatem parit. Quintil. Ex. Al.
ter alteri nocent. pro ambo fibi invicem.
Ex. Alii fe fatis vixiffe, te vifo, alii nunc
magis effe vivendum prædicabant. Plin. ad
Traj. pro Aliqui fe fatis, &c. &• alii nunc, &c.
Ex. Alius alio more vivit, aut vivunt. pro
aliqui fc, aliqui aliter. Equi decem, aliis alii
velociores. pro uni quàm alii.
Alius fi de duobus iteretur, bellè ,
pro quàm ponitur.
Ex. Eft aliud iracundum effe, aliudiratum.
XII.
Venuftiora fæpe funt 1° alius atque
alius pro diverfus.
. Ex. Eadem res fæpe aut probatur, aut re
Jicitur ೧. atque alio elata verbo. Cic.
.*
*
 ( 18 )
20 Unus & alter pro duo -- & unus
aut alter pro unus aut duo.
3° Quotusquisque ? pro nullus, aut
fere nullus.
Ci Ex. Famam quotusquisque poteft effugere?
!C.

49 Sexcenti pro valde multi.

Ex. Sexcenta proferam.
59 Superior pro antecedens ; & pro
acimus pro proximè vel antecedens vel
fuccedens. ^ -

Ex. Quid proximâ, quid fuperiore noéte

egerim , id proximis meis literis cognofces.
69 A'ullus pro non -- & pro perdi
tus, aut non exiftens.
Ex. Nullusque dubito. Nullus me rogas?
Ex. Me fi videat, nullus fum. Ex. Nolite pu
tare, me , à vobis cùm difceffero, nufquam
aut mullum fore. Cic.
，

5 Е ст1 о Т Е к т 1 А.
De Pronomine.
I.
Duo pluráve pronomina non inve
nuftè conjunxeris.
Ex. Ille fè profecifTe fciat, cui Cicero pla
cuerit, Quintil. Ex. Mibi tu tuique curæ
funt &c -
 ( 19 )
II.
Pronomina maximè fubftantiva fuis
·poftpone infinitivis, ac participiis.
Ex. Qui dolere fé ait. Vinci mor patimur.
Ifocrati objiciunt, docere eum , &c.
Ex. Cogitanti mihi &c. redunte illo &c. ùt
ftratum fe vidit.
III.
Nomen fiibftantivum inter ac pro
nomen adje&ivum, bellè medium eft
pronomen fubftantivum.
Ex. Suis fe laudibus vita occidens confo
lari poteft. Cic. Per dextram te iftam oro.
Noftrae nos culpa- pudet.

Bellè non minùs pronomen adje&i

vum inferas nominibus adjećtivo &
fub (tantivo.
Ex. Mollis illa educatio, quam indulgen
tiam vocamus, nervos omnes & mentis &
corporis frangit, Quiutil. -

Ex. Magnum `quoddam eft onus, atque mu

nuS, fufcipere , atque profiteri, ſe eſſe, omni
bus filentibus, unum audiendum. Cic.
V.
Relativum qui fuis ornatè præcedit
pronominibus is , idem &c.
 ( 20 )
Exprimendum hîc erit pronomen--
1° cùm in altero cafu fuerit, ac ejus
relativum. -

Ex. In quo virtus fit, ei nihil ad beatâ

vivendum deeft. Cic.

20 Si pronomen à nomine fubftan

tivo regitur.
Ex. Cujus aures veritati claufæ funt, bujus
falus defperanda eft. Cic.
3° Si longiùs à relativo diſtat.
Ex. Qui aut tempus quid poftulet , non vi
det, aut plura loquitur, aut fe oftentat,
aut -- is ineptus dicitur. Cic.

4° Aliàs exprimi poterit aut omitti.

Ex. Quod exemplo fit, id jure fieri putatur.
Cic. Ex. Otio qui nefcit uti -- plus negotii ha
bet. Ennius. -

Pronomini fi adhæreat nomen fub

ftantivum, lepidiùs tunc nomen hoc
pronomini fuo adimitur, daturque an
tecedenti qui relativo.
Ex. Haud ferendus eft, qui quod in altero
3itium reprehendit, in eo ipfo, deprehenditur.
Cig. pr9 quod in altero 'reprehéndit, in eo
iiſo titio &c.
 ( 21 )
* VI. **

Relativi qui genitivus, ſi regatur à

nomine, cui prævia fit præpofitio,
tum huic, tum illi præponendus eft.
Ex. Mors terribilis eft iis, quorum cum
vitii omnia extinguuntur. Cic. Ex. Cujus in
animo. *

Sic relativi qui cafiis alii fuis qui

|bufdam antecediint præpofitionibus.
Ex Ii, quos inter, &c. Fines , qtior ultra,
citraque &c. Quam ob rem , &c. Quem ad
modum , &c. Qgo in genere, &c. Is, quo
et:m , aut, quícum vivas &c.
VII.
Qui inter duo nomina diverfi ge
neris, generi poterioris confonatele
gantiùs.
Ex. Gloria, qui eft fruétur virtutis, Cic.
Ex. Globus , quæ terra dicitur.
V11I.
Locò aliquid aliquod aliquis , pone
quid quod quis quisquam ullus --
Io Poft voces, quibus interrogas.
Ex. An eft quidquam fimilius infaniæ, quàm
ira? Cic. Queret fortafe quispiam ? &c. num
in ullo coetu ? &c. Eftne fraus ulla ? &c.

29 Poft relativum qui quæ quod,

 ( 22 ) -

Ex. Quæ quis metu facit, &c. Cui benè

quid procefferit, &c.

30 Poft particulas ne , neque , fine,

vix , ubi , feu , càm , fí , niß , quò. '
Ex. Ne quid nimis. Ut me cui quis noceat.
Ne quâ in re, &c. Ne quod inde bellum oriatur.
Ex. Neque eft ulla res , &c. Nec eft quid
quam, &c.
Ex Sine cujusquam damno. Ex. Vix ulla
laus, &c.
Ex Ubi femel quis pejerârit. Ex. Id, fîve
quidquam aliud. Ex. Tibi cùm quisquam no
cet , &c Ex. Si quis in te quid peccet. Ex.
Nifi quisquam velit, &c. Ex. Quò quid diffi
cilius, hòc præclarius; Cic.
器 -

Poft ne, num, five , fin, fi, niß, non

quæ, fed qua pro aliqua dixeris.
Ex, Ne qua fraus, &c. Ne qua bella, &c.
།.ར་རྩེ་
alla.
Hic fî qua culpa eft. Et fí qua funt
Bx, Sive qua lis, five qua litis indicia.

Hic & ille pro fuis antecedentibus,

ita jaceant, ut hic defignet id, quod
propius ; & ille, quod eft remotius.
Ex. Ignavia corpus hebetat, labor firmat;
illa maturam feneéïutem, hic longam adolef
centiam reddit, Cornel, Cel,
 ( 23 )
|X. -

Ipfè , tanquam verbi perfona, le

pidiùs eft in cafu re&o, licet in obli
quo fit pronomen fubftantivum, cui
conjungitur.
Ex. Veritas per fé ipfì defenditur. Cic. pro
per fé ipfam. Ex. Nos ipfî confolamur.
- XI.
Genitivum eleganter affumunt id,
idem , hoc, quod, quid, aliquid &
quidquam.
Ex. Id aetatis eft , ut &c. eóne rerum ve
nimus ? res eft eo, vel, eodem loci, quo re
liquifti. Ex. Hoc ad te literarum dedi. Ex,
Quod auri , quod ormamentorum e/? , id tu, &c.
Ex. Quid rerum geris ? Quid mecum tibi rei
eft? quæfo ! Quid tu homiiimis es ? &c. Nec
mali quidquam. TEx, Pecuniæ aliquid, &c.

Ne dicas tamen id, hoc , quod ge

neris : dic verò : id, hoc , quod genus ;
vel , ejus generis , &c.
Ex. Omniumque , id genus , hominum.
Aliaque fcripfit, hoc geuus &c. Non pauca funt
£juflem generis, YII
‫م‬

Elegantia funt 10 ipfè pro totus ,

ſubjectum tempori.
Ex. Anni tres ipfi funt, cùm &c.
 ( 24 )
2° Is , qui pro talis ut ; & pro ta
iis qualis.
Ex. Neque is, ego fum, qui patiar, &c.
Ex. Is quisque fit, qui haberi velit. Cic.
3° Id, quod, vel, quod ipfum pro
quod.
Ex. Muróque boni omnes, id quod fæpe
jam dixi , fecernantur ab improbis. Cic.
49 Et is ,- & idem -- vel -- isque ,
-
idemque -- pro qui ef, &c. .
Ex. Vir bonus , &- ir, vel, &• idem eru
ditus. Ex. Literas, easque, vel, easdemque
breviores, &c.
so Qui , quæ, quod pro ut.
Ex. Quis tam lynceus, qui nihil hic o£
fendạt? Ex, Cedo vittam, quá ligem &c. pro ,
zıt eâ. Εκ. Majus eft, quàm quod exprimam.
pro quàm ut illud.
6° Quin in omni cafu , pro qui non,
quæ non & quod non. -

Ex. Nemo eft, quin ubivis, quàm ubi eft,

effe malit. Cic. Ex. Dies nulla, quim ad me
veniat. Ex. Nihil eft, quin mente capias.
7° Quisque pro omnis , poft fuperla
tiva , numeralia & pronomina.
Ex. Optimus quisque nobiliffìmus. Paterc.
Ex. Tertio quoque anno, Ex. Suum cuique
pulchrum eft. Cic.

Sectio
 º ( 25 )
-_-ബ º-ºº!

5 в с т н о О u А ктА,
De J^erbis.
I. : -

Verba præfertim polyfyllaba bellè

fæpius orationem inchoant, fæpiús
que finiunt.
Ex. Vacare culpâ maximum eft folatium.
Cic. Noceturplús exemplo, quànm peccato. Cic.
Ex. Egregia res eſt mortem morte con
difcere. Sem. Winolentiam violentia fequi
tur. Cic.
II
Verbo effe id proprium eft, quòd,
monofyllabum etiam, phrafim finiat,
inchoetque pulchriùs.
Ex. Culpam tueri culpa altera eß. Quintil.
Eâque dicefida bona, quae honefta fumit.T Cic.
Ex. Eftque animus ad excelfa natus. Cis.
Sit erranti medicina confeffio. Cic.

Suo ſaepe participio ſum proximè,

vel remotè præponitur.
歼
Ex. Quis eft cui exploratum, fe ad ve
{peram effè viéîurum ? Cic. Ex. Nihil in vitâ
expetendum, nifi quod eft cum laude con•
Júti£fum. Cic, Ᏼ
 ( 26 )
• e º o 器
Participio fuo fi fum poſtponas, or
natiùs utrique aliquid interpones.
, Ex. Pietati fumma tribuenda laus eft. Cic.
Ubi duo fuerint participia, non in
decorè fum erit intermedium.
Ex. Quem fecutus es, & afecutus.
Bellè ſepares modum infinitivum à
finito. -

Ex. Cùm juvenes relaxare animos volent,

caveant intemperantiam » meminerint vere
cundiae. Cic.
Pulchrè etiam feparatur infinitivus
ab infinitivo.
Ex. Qui adoleſcentûm peccatis ignoſci pu
tant oportere, falluntur, Cic.
IV.
Venuftè non nunquam eft--
16 ម៉្លេះ pafîivum pro aĉtivo.
Ex. Virtutem negligi turpe eft. Cic.
Ex. Qui cùm abTamicis rogaretur, &c.
ao Modus verbi indefinitus pro fi
nito.
Ex. Mene incoepto deſiſtere? -- Mene ſi
lentio præterire ? &c. pro: ego ne defftam, &c.
… 3° Subjun&ivus pro indicativo.
1Ex. Malim videri nimis timidus, quàm
 *

( 27 y
parùm prudeas. Cic. Ex. Nolim, ita fit. Ex*,
(Quæ néc velim nec aufim dicere. Ex. Tibi
fim author, &c. Ex. Necfacilè dixerim, haud
negaverim &c. . . . .
4° Subjun&tivi præfens pro imper
fećło.
Ex. Frangas citiùs, quàm corrigas, quæ
in pravum induruerunt. Quintil. Ex. Infini
tus.fimu, fi velim &c. -

5° Subjun&ivi futurum pro fiitu

ro indicativi ; & pro praefente fub
junétivi.
Ex. Ut fementem fecerit, ita metes. Cic. pro
facier. Ex. Te lubens videro, fi fanum vide
ro. pro videbo, fi videamn.
\. V.
Varia funt tempora , quæ jucun
diūs in re, fæpe , quåm in runt aut
ris exeant.
Ex. Docuére , condidere, venêre. pro do
euerunt &c. .

Ex. Docebare, docebere , ut doceare. pro,

docebaris &c. -

Ex. Fungebare , fungêre, ut fungare. pro

fungebaris &c.
VI.
Præterita in avi vel ivi polyfyllaba
bellè per ſyncopen contrahuntur.
Ex, judicăſti, Pr , judicá/em, jº
1)
 (28)
dic!ifº. Ex. Servìfti , fºrviérunt , fºrvțfm,
fervíffe. — pro judicavjfi, &c.
- 密
Ne dicas : ferviifii, fèrviiffem , fer
viiffe &c. malè hîc & in fimHibus i
ante s geminatur.
z VII.

Modi verborum tum finiti, (a) tum

indefiniti (b) pulchrè vertuntur in
participia.
(a) Ex. Non operofa res volenti. Cic. pro
ei qui vult. Ex. Nomenque virtus viéturum
parit. Cic. pro nomen, quod vivet.
(a) Ex. Quem agreffus vici. pro aggreffus
fum & vici, Ex. Quem ftratum, percuffum
que occidi, pro quem firavi, percuffi & oc
cidi.
(b) Ex. Id ad me ferendum cura, proferri.
(b) Ex. Servatum te volo. Malim me per
ditum. Quæ omiffa molumus. Properato òpus
eſt &c. pro, ſervare, perdere, omittere, pro
perare &c. e e

Eft etiam , ubi , fuppreffis verbis

volo (a) & debeo , (b) infinitivus iis
adhærens vertitur in participium fil
turi temporis. º

(a) Ex. Scripturo mihi ad te nuntiatum

eft &c. pro Cùm vellem fcribere. Ex, Afinum
gonduxerat Megaram iturus &c.
 ( 29 ) -
(b) Ex. Mors turpitudini anteponenda eß,
Cic. pro : debet anteponi. Ex. Quid faciendum
ſit, à faciente diſcendum eſt. Sen. Ex. Oran
du* is erat priùs &c.
º VIII.
Gerundia verborum, quæ cafum
accuſandi regunt, bellè cum partici
piis in dus, da, dum commutaveris.
Ex. Lex eft puniendi ejus , qui injurià læ
ferit. Cic. pro puniendi eum. TFx. In officio
negligendo turpitudo eft. Cic. pro in negligen
do #j Ex, Legendis poematis intentus.
proTlegendo poemata. Ex. Ad tuendos cives.
pro ad tuetuduim &c.

Sic mutantur gerundia quædam de

ponentia, quæ auferendi cafum po
ftulant.
Ex. Fruendæ pacis caufâ, pro fruendi pace.
Ex. Par fumgendæ vici tuæ. pro fungendo vice
tuá. Ex. Ad b«°c utenála. Eaç. In wefęēmdisglan
dibur. &c, IX.
Participia in tus plura (a) & omnia
in dus (b) perſonae ſuae dativum pro
ablativo regunt.
(a) Ex. Cui non eft auditum illud ? &c.
pro à quo. Fx. Mihi res eft comperta, ex
plorata, meditataque.
(b) Lx. Vita omnibus metenda, ut fruges.
B iij
 ( 30 )
tio. Ex. Quæ vindicaveris in altero, tibi etiam
atque etiam fugienda funt. Cic.

Verbum vernaculum , cui præit on

aut mali particula ; quodque nullam
neceffitatem indicat, pulchrè admo
dûm latinè reddas per fecundam fub
junctivi perfonam fingularem; nifi res
verbo expreffa primam (a) 'aut ter
tiam (b) indicativi pluralem exigat.
• Ex. Quàm bene vivas, refert, non, quam
diu. Sen.
Ex. Difficile eft tacere, cùm doleas. Cic.
Ex. Nefcire quid antea, quàm natus fís, ac
ciderit, id eft femper effe puerum. Cic.
(a) Ex.. Hoc plerumque facimus , ut confi
lia éventis pomderemur. Cřĉ.
(b) Ex. Sus, ùt aiunt, Minervam (do
cet). Cic. XI.
In citandâ alterius fententiâ, pro
dicit, aut pro refpondit , pone poft
unam aut alteram fententiæ vocem ,
ait aut, inquit ; inquit fæpiùs , rarò ait.
Ex. Philofophia, ùt Plata ait , donum
Deorum. Cic. - - -

1 x. C. Lælius, cùm ei quidam malo ge

nere natus diceret, indignum efîè fuis majo- —
ribus; at , Hercl?, inquit, tu tui6 haud in
dignus. Cic. -
 ( 31 )
Ex. Themiftocles, cùm confuleretur, utrùm
bono viro pauperi, an minüs probato diviti
filiam collocaret? ego verò, inquit, malo vi
rum, qui pecuniâ egeat , quàm pecuniam ,
quæ viro. Cic.
XII.
! - “.

Pulchrè dixeris 1° fac, vel pone pro

barbaro fupponamus, aut fuppofito. '
Ex.- Fac, animum interire, ùt corpus. Cic.
Ex, Pone, me effe viétum.
2º Cedo pro da, vel pro dic.
Ex. Cedo aquam. Ex. Cedo, qui fit ordo.
3° Haud fcio, vel, nefcio pro non.
fcio, quod Ciceroni barbarum vide
tur. -- & -- haud fcio , an pro fortaffe.
Ex, Omnium autem ineptiarum , haud fcio,
am ulla fit major, quàm quocunque in loco
difputare. Cic. pro fortaffè nulla eft major, &c.
4° Dicam ? an -- pro nefcio.
Ex. Cafu dicam , an confilio ?
50 Multos videre licet, reperire eft,&c.
pro videmus, reperimus, &c.
ſ 60 Negare pro dicere, quòd non.
Ex. Negat Epicurus, jucundè poffe vivi,
nifi cum virtute vivatur. Cic.
7o Non dubitare pro audere.
Ex. Id qui facere uon dubitârit, &c.
80 Non poffè non, &c. pro neceffa
τίδ , βζc, -

- P. iy
 ( 32 )
Ex. Qui mortem in malis ponit, non poteß
eam mom timere. Cic. pro neceffàriò timet.
9* Poffe fieri, fieri non poffè -- pro
effè poffibile — effe impoffibile : Quæ duo
fecundüm Fabium duriora funt, nec
à Tullio uſpiam uſurpata.
‫ساج‬-

M O N I T. D/ M.
Oterunt jam jamque, & in poſterum multò
magis, exerceri quotidie Tirones noftri in
in hunc modum.
Seligantur primùm è Cicerone fententiæ
quædam ante alias elegantiùs conftruétæ ; qua
lesillæ fint v. g... optimnm & in privatis fami
liis , &- im republicâ ve&igal duco effè parci
moniam... – ... cui non ſunt audita Demo
fthenis vigilia, qui dolere ſe aiebat, ſi quando
opificum antelucana effet victus induſtrid ? ..
Tum, vel iisdem , vel aliis etiam verbis ,
di&tentur eædem fententiæ ; fed alio prorfus,
eóque verborum ordine, qui linguae noftræ
fit proprius: fic nempe... duco , parcimo
1ıiam effè večtigal optimum , dº iu familiir pri
vatis , &* in republicd ... — ... quis non au
divit vigilias Demofthenis, qui aiebat fè dolere,
ſi aliquando victus eſſet induſtriâ antelucanâ opi
ficum ? . . .
, Jubeantur deinde difcipuli , tales fibi fic
dictatas ſententias, è regulis noſtris, con
\
 ( 33 )
ftruere aliter, ftruétasque cum iisdem, üt apud
Ciceronem jacent, fententiis conferre, atque
ex illis emendare : fic fiet , ut, quàm ftru
ćturæ Ciceronianæ fua fit abfimilis, facilė
dignofcant, ad eamque propiùs accedant
in dies.
Profuerit etiam vel plurimùm , fi, quæ
Tulliana vernaculè reddita dictaverint Pro
feffores, ea difcipuli, è præceptis noftris,
latiné reddant, comparentgue & emendent,
üt hic fuprà funt commoniti.
– 4，mumumumumum-mum.-f.

SE C T I o Q U I N T A:
De Adverbiis. .
I.
Relativa quantùm, quantò vel quò ;
quàm , quoties, ubi, quò , unde , &c.
fuis ornatè præcedunt fociis tantùm ,
tantò, vel eò, vel hòc ; tam , toties,
ibi , eò , inde vel eò vel ibi , &c.
Ex. Quantùm à rerum turpitudine abes,
tamtùm te à verborum libertate fejungas. Cic.
Ex. Qgantò Superiores fumus, tavtò nos
fubmiffiùs geramus. Cic. *

Ex. Quò amantior, bòc (vel eò) amen

tior. Terent. •

Ex. Si quàm loquax, tam diſertus eſſet, &c

Ex. Qüoties dicimus, toties de nobis judi
catur. Cic. -

B y
 ( 34 )
1Ex. Ubi divitiæ claræ habentur, ibi orm.
nia bona vilia funt. Salluft. Fx. Ubi quid ef
fet -- eò venerunt, &c, Ex. 9uò tu pergis ,
•ò pergam , ibique ero , dum , &c.
Ex. Unde necefTe eft, iude initium fumo.
Ex. Unde exivi, eò vel eàdem redeo. Ix.
Unde venis, ibi eft, &c.
II.
In partes fi quid ditribuas, dic pri
mùm pro primò ; deinde vel tum pro
fecundò ; tum vel deinde pro tertiò ;
pòft pro quartò; poftremò vel ad ex
tremium pro ultimò.
Ex. Purè primùiu loquamur, deinde dilu
cidè , tum ornatè , pò/? ad rerum dignitatem
aptè. Cic.
Partes fi plus, quinque fuerint, re
peti liberiùs poterunt tum, pòft, deinde.
Ex. Cognatis primùm , tum affinibus, de
inde amicis, pò/? vicinis, tum civibus, deinde
fociis, tum ad extremum omnibus. Cic.
- III.
Pro, prima, ſecundi, tertidi vice dic
primò feu femel , iterum , tertiò feu
tertiùm.
' Ex. Primò quidem decipi incommodum
eft ; uterum {tultum ; tertiò turpe. Cic. Ex.
Seuel, iterum, ac tertiùm adfuit.
* -
 ( 35 )
Iterum fi geminetur , bellè pro plu
ries dicitur.
Ex. Iterum atque iterum appellatus.
AMmMMA

Quæ reliqua funt Adverbia, ordine

fequuntur alphabetico.
Adeò.
Adeò, ufque adeò, ufque eò pulchrè
inchoant epiphonema. -

Epiphonema eft curta quaedam fen

tentia in rem priîis di&tam.
Ex. Dionyfius Tyrannus Syracufis cxpulfus
. Corinthi pueros docebat : ufque eò imperio
carere non potuit. Cic.
Ex. . . Ufque adeò nulla eft fincera vo
luptas. Ovid. º

Ex. .. Adeà à teneris conſueſcere multum

eft. Virgil. -

Atque adeò.
Pro imo-- dic atque adeò, vel quin
etiam.
Ex. Intra moenia, atque adeò in Senatu.
Ex. Quin etiam cibo quò utaris, intereft ali
quid ad mentis aciem. Cic.
Aliàs , alið, aliter, aliunde.
Aliàs, aliò, aliter aliunde fociari
gaudent cum alius.
 ( 36 )
Ex. Aliàs aliud de eadem re judicamus. Cic.
pro jam hoc, jam illud, &c. . . -

' Ex. Aliis aliter videtur. pro fc aliqiiibus,

aliter aliis, &c.
Ex. Alii aliò fugerunt. pro aliqui hùc, &*
illu& alii, &c.
' Ex. Alii aliunde redeunt, pro aliqui ex hoc,
alii ex ifto loco, &c.
Aliò, aliter.
Aliter, aliò repetita bellè pro quàm
pofueris. -

Ex. Aliter leges, aliter Philofophi, &c. Ex.

Aliò herus, aliò puer abiit. .

Antè, pòf?. -

Adverbia pòft & antè lepidiora funt

poft & ante præpofitionibus.
Ex. Triduo antè, biennio pòft. pro ante
triduum. &c. Ex. Paucis pòft diebus , aliquot
antè annis. pro poft paucos dies. &c.
Bene.
Bene idem aliquando eft, quod valde.
Ex. Oratio bene longa. aliâque bene multâ.
• • • Certè. 4.
-

Certè, vel quidem certè pro faltem

tum fubjicies, cùm fortaffe, fi non, fin
minùs, aut aliud quid incerti præcef
ferit.
£x. Res fortaffè vera, certè gravis. Ex.
Victi fumus, aut fî vinci dignitas non poteft,
 ( 37 )
wertè fraćti. Ex. Sin minày omnes, eertė plu
rimi.
Ex. Quàn ſapienter, non diſputo; forti
ter quidem certè. Ex. Fac, me Tfumma ha
buifle cætera ; temporis quideiu certè vix fatis
habui.
Contrà. *

Contrà fit pro econtrà.

Ex. Quod viriliter fit, decorum ; quod
-
contrà, indecorum eft. Cic.
Etiam , atque etiam.
Etiam , atque etiam pro fummopere
dixeris.
Ex. Te quemadmodum geras, vide etiam
atque etiam, Cic. >

Fortè.
Poſt ne, ſi, niſi dicfortèprofortaſſe.
Ex. Id ne fortè mirum videatur. Si fortè
quis miretur. Nifi fortè magis eft reus.
Fortè aliàs à fortaffè differt : fortaffe
rem dubiam ; fortè fortuitam arguit.
Ex. Quò fortè cùm acceffi. Ex. Plus for
*affe , quàm velles.
Hinc , inde.
Hinc & inde pro ex hoc, & ex illo
fic pones, ut inde ad remotius, hinc,
ad propius referas. *

Ex, Non aufteritas triftis, non diffoluta fis

 ( 38 )
eomitas', ne inde odium , bimc contemptus
oriatur. Quiutil. v

Infrà, ſuprà.
Infrå, ſuprå fint pro inferiūs , ſu
• *

Perizas
Ex. Quæ fuprà dixi. üt dicam infrà.
- Item.
Ubi ſunt dua res diverſa, diver
fitas poſterioris per finale non item,
- exprimatur.
Ex. Corporum offenfiones fine culpâ acci
dcre poflunt: animorum mon item. Cic.
Minùs.
Minùs pro non, pone poft fîm, aut /.
Ex. Si poffumus, boni femper aliquid e£
ficiamus: Sin minùs ; certè nihil mali. Cic.
Minimè, minimùm , fummàm.
Minimè, vel nequaquam, dic pro bar
baro nullatenus --- dic minimiùm, ſum
miùm pro barbaris ad minus , ad majus.
' Ex. Homo minimè malus. Viri minimùm
ducenti. Cras , aut fummüm perendie.
Næ,
INae ante pronomen, fit pro certè.
. Ex; Nae ille vir fapiens lætus morietur.
Cic. Na tu erras.
Ne

Ne pro non, aliquandò poft ut po

látur.
 ( 39 ) .

Ex. Ut me longior fim , &c. Ut lex Fu

fia me valeret » &c. -

Ne, nec , non.

Ne amove à quidem : amove non ,
aut nec ab unquam , ab ullus , & à
quisquam. -

Ex. Erat adeo veritatis diligens Epaminon

das, ut me joco quidem mentiretur. Corn. Nepos.
Ex. Non poteft unquam effe vir bonus nen
beatus. Cic. Nec eft ulla res , &c. Nec eft
quisquam , &c. - -

Ita fæpiùs non à folùm ; fed ab etiam

a111CV CaS.
Ex. Nom paranda nobis fòlùm , fed fruenda
etiam fapientia eft. Cic.
INon , nec, haud.
Quæ dici per affirmationem pof
fent , ea fæpe per negationem aut
unam, aut duplicem dicas ornatiùs.
! ` Ex. Tardis enim mcntibus virtus mom fa
ailè committitur. Cic. pro difficilè. Ex. Non
altima laus eft. nec moror, &c.

Ex. Nom ingratus, pro gratus mom infcit*.

nec ignoro haud megaverim , &c. nec non pro అ'.
x. Nullus non, aut memo nou pro omnis.
Ex. Nihil non pro omue. Ex. Nunquam uaus
pro Jèmper.
 ( 4o )
Ex. Nom mullus, aut non memo pro aliquis.
Ex. Non nihil pro aliquid. Ex. Non numquaiis
pro aliquando.
Nufquam , ufquam , ufpiam.
Pro nullibi fit nufjuam ; ufquam pro
ullibi ; & pro alicubi ufpiam.
ᏬᏑ, -

Per ab adjectivo, cui praecedit,

bellè nonnunquam fic diftrahas, ut ne
longiùs tamen fepares.
Ex. Per mihi grata , perque jucunda res r
eft. quod ei per eft fàmililire. per enim magni
facio, &c.

Diftrahi fic poffunt & alia quae

dam compofita.
Ex. Summoque id opere te oro. quo me
cumque vertam. quo te modo accepiffem? &c.
quale id cumque eft. quem fors dierum cunque
dabit, lucro appone, Horas.
Quàm > #t.
Quàm vel àt , maximè cum fuper
lativo, fit pro quantùm.
Ex. Quàm velit, fit potens. Quàm, vel it
selerrimè potero, Quàm vel ùt máximâ potes,
voce, Skc. А w

Quí > #t.

Qui, vel ùt pulchrè eft pro quomodo.
Ex. Qui fit, üt ego nefciam? üt vales?
 (41 )
Quando, cubi, cunde.
Poft ne , f?, num , pone quando vel
umquam pro aliquando -- cubi pro ali
cubi , & cunde pro alicunde.
Ex. Nequando, S&c ſi quando, S. c. ne un
quam, &c. fî quid unquam , &c. mum quis uit
quam , &c.
Ex. Necubi, &c.# , &c. mumcubi, &c.
Ex, Necumde , &c. fècunde , &c.
º Quin.
Quin ? dicas pro cur non ?
Ex. Quin prodis? quin , etiam aut non,
reſpondes 2
- - Ubi , unde. -

Ubi fit pro in quo , qud , quibus --

& unde pro â vel ex quo , quâ, quibus.
Ex. Locus, tibi, &c. in' ea urbe , ubi , &c.
in his verbis , ubi , &c.
Ex. Is, unde natus es. Wirtus, tinde abfum
longiùs : ii, unde leges ortæ.
ÖVt.
Ut locò pro jaceat in comparatione.
Ex. Vir, ùt illâ ætate , fatis eruditus. Qui,
út in eâ Regione, ditiflimus.
v -

Ut , cùm maximè.
Ut ; cùm maximè, dic locò illius :
nunc magis , quàm unquam aliâs.
Ex. Eftque, ùt cùm maximè, frequens fé
1latԱՏ, -
 (42 )
Vt, ita. -

Quod perticulæ quò, eò fuis cum

comparativis, id fuis cum fuperlativis
particulæ àt, ita fonant elegantiùs.--
' Ex. Ut quisque eft vir optimus, ita 倭
ficillimè alios effe improbos fufpicatur. Cic.
pro quò melior, eò difficiliùs , &c.
Ut ãt.
Ut ãt pone pro quidquid , aut pro
quocunque modo. *
Ex. Ut ùt eft, veniam. Ut ùt hæc funt,
ea tamen , &c.
J^ix , aut ne vix quidem.
J^ix , aut ne vix quidem dicas pro
illo : difficilè vel nequaquam.
Ex. Quod vix, aut me vix quidem poteris.
º -

5 в с т п о S в х т А.

De Præpoſitionibus.
Locò poft elegans faepe eft à vel ab.
Ex: Primius à Rege, à cænâ, ab ludo, ab
re diviná. Ad. :
Ad 10 fit pro circiter.
Ex. Sumus ad ducentos.
2° Pro ufque ad.
Ex. Ad nauſeam. Ad ſatietatem. Ad ununu
omues -- pro nullo excepto. º
 (43 )
3• Pro vernaculo felon , aut maά
(quodlatinè etiam per fecundùm, bar
barè per juxta redditur) pone ad,
vel ex, vel in, vel pro.
Ex. Ad exemplar, ad literam, ad nutum.
ad verbum — pro de verbo ad verbum;
Ex. Quod è naturâ; exque optimo jure eft.
Ex. In hanc formulam lata lex im fpe
ciem æqua. In hunc fenfum , ac modum.
Ex.*Pro more, pro merito, pro jure, pro
re natâ, pro rei dignitate.
f Ex. Cui, pro facilitate tuâ, parces, &c. .
f Bellè etiam hic, & in fimilibus
fic dicas: cui ( quæ tua eft facilitas)
parces, &c. rem ( qui meus in te
amor et) fic geram, &c.
Ante , præ.
Ante, ſeu præ ſerviat comparationi.
Ex. Beatus, beatior, beatifTimus ante alios.
Ex. Divitiae prae rectis, honetisque con
temnendae. Cic. pro in comparatione re&to
rum, &c- Citrà.
Citrâ pro fine fit nonnunquam.
Ex. Citrà culpam, faftidium, fàtietatem, &c.
In. T

Pro inter elegans eft faepe in cum

ablativo. '
Ex. Voluptas in bonis habenda, non eft.
Cic. In meis iutimis eft. ' .
 ( 44 )
In.
In cum accufativo modum 1° in
dicat aut formam. -

h Ex. Imperium per omnes im ! orbem ibat.

In univerfum. pro barbarifmo illo .. in ge
fuere. Ex. Lapis in pyramidem excifus. T
2° Sumitur in locò ſuper.
Ex. Iu rem iftam dico.
3° Loco contrà.
Ex. Cicero in Piſonem.
49 Loco ergâ.
Ex. Pietas in Deos. Amor in te meus.
50 Ac præcipuè loco pro. &
Ex. Id in praefens fufficit Alii im tempur,
alii in perpetuum exules. Res differtui in
craßinum, in memfem Maium, &c. -

§3 Hic, & in fimilibus pro barba

rum eft. Per.
Per idem 10 eft quod propter.
Ex. Per iram id ais. Per caufam abii. Per
aetatem non auſim. -

Per 29 modum exprimit. -

Ex. Per jocum. Per ordinem. Per inter

valla , &c. -

3o Auxilium.
Ex Per me vitam obtinet.
4° Permiſſionem.
Ex. Quod aut per naturam fas fit, aut per
 ( 45 )
leges liceat. pro quod aut mattira , aut leges.
permittant. — Ex. Cùm per anni tempus fia
vigare poteris. -- pro cùm tempus — te fínet, &c.
5° Durationem.
Ex. Per id temporis. Per viam , coenam,
fomnium , &c.
f Poteft & duratio per inter ex
primi.
Ex. Inter Scyphos. Inter aleam. Inter ini.
tia Regni. Inter ambulandum , &c. -
Præter.
Præter efto pro contra , vel ultra,
Ex. Præter æquum , modum, folituni ,
fpem, opinionem, &c.
Pro.
Pro idem fæpe eft, quod ante , &
tanquam. - -

Ex. Pro foribus Pro æde jovis, &c. Ex,

Habere pro certo, faéto , nihilo , &c.
... • Sub.
Sub , ante tempus, fit pro circiter.
Ex. Sub lucem. Sub vefperum. Sub ideù
tempus. Sub finem pugnæ.
Sub.

Sub, aliàs eft pro paulo poff.

Ex. Sub] hanc vocem fremitus [fuit, $ub
cas literas recitata funt tuae.
 (46) *

S Е ст по S е рт I м А.

De Conjunéfionibus.
4c, atque.
Loco quàm fubjicias ac, vel atque. —-
1º Adverbiis aliter, fecus, æquè,
pariter , perinde , feu pro eo.
Ex. Tu fecus atque ego. Hic aequè, ac ille.
Hi aliter atque illi. Animo pariter, ac vultu.
Perinde, ſeu pro eo eſt, ac ſi non eſſet.

2° Adje&ivis idem , par, alius.

Ex. Idem valeat, ac fi, &c. Tu idem, at
ue ille, vel, idem ; quod ille, cogitas. Ex.
lihi par cum eo ratio eft, ac tecum. Ex.
Nec alia tua, atque eorum caufa eft.
Cùm , vel ut.
Càm vel ut aliquando pro licet ad
hibeas.
Ex. Qui, cùm jro fit pauperior, beatus
tamen, &c.
Ex. Qui, ut nihil aliud, tamen hoc pro
feci', &c. Verùm ut ita fit, tamen, &c.
Cùm.
Cùm, ad tempus fi referatur, fit pro
quo » vel, à quo, quibus, aut, â quibus.
 ( 47 )
Ex. Fuit tempus, cùm id magnf effet. Ex.
Ammus eft , cùm te vidi. Ex. Dies illi, cùm
te utebar.* Ex. Anni tres ipfi funt, cùm in
ære meo eſt.
v

Cüm , tum.
Cùm pro quando pofitum lepidè tum
affumit tribus his modis. —
Ex. Tum erimus beati , cùm cupiditatum
erimus expertes. Cic vel, cùm cupiditatum,
&c. tum erimus beati. — vel, erimus beati
tum, cùm cupiditatum , &c.
- Cùm , tum.
Ubi res dua ſunt, una generalis,
& altera fpecialis y vel una levior, ^
& altera gravior, ibi bellè cùm rei
generali vel leviori ; fpeciali verò
vel graviori tum anteponitur.
v А -- - * ,

Cùm hîc nihil fere ; tum vero idem,

quod &, vel fed fonat ; atque aliquo
plerumque fuperlativo comitatur.
Ex. Luxuria cùm omni aetati turpis , tum,
feneëtuti fediffima eft. Cic.
Ex. Virtutem laudant cùm boni, tum im
probi. Cic.
Res ambæ fi funt pares, rei utrique
, tum pro tam quàm antecedat.
Ex, Qui tum ingenio, tùm do&rinâ mihi
fuperior.T.
 ( 48 )
Res tertia fi fuccedat , ea fecundæ
non per tum , fed per ac , & , que ,
atque, jungitur. z

Ex, Quod cùm ubique, tum maximè Athe

nis, ®* Romae. Ex. Cujus tum ingenium,
tum dočtrina, moresque ſi ſpečtentur , &c.
- Cùm , dum , cur , ne , /í,
niß, ut. *

Bellè poft unam aut alteram vo

cem , & proximè ante verbum fuum
pofueris cùm , dum, cur, ne, fi, nifi, ut.
Ex. Amici vitia f? feras, facis tua. Sem.
Ex. Metere fruötüm ut poffx , beneficium
fere. Cic. nihil ut , &c. nüllus ut, &c. vix
tut, &c.
Ex. Domo cùm exiret Ennius, &c._ Hæc
dum air , &c. idque cur doleain , &c, idne ape
riret , &c. quod miß, feu mi facias , &c.
His addo qui , quæ , quod.
Ex. Alium filere quod voles, prius file. Sem.
Quà (virtute) praediti qui ſullt, ſoli ſunt di
vites, Cic.
Et , aut, vel.
Ornatè fæpius &, aut, vel, iterantur.
Ex. Omne vitium ebrietas &• incendit, &•
detegit. Sem. Nihil eft fimul do- inventum,
&* perfeétum. Cic. Et facere , &• pati fortiâ
Romanum eft, Tit, Liv. Ex,
 ( 49 )
Ex. Hæc ( Cæfaris tempora ) aut animo
Catonis ferenda funt, aut Ciceronis ftoma
cho. Cic.
Ex. Quäm leviſſimas habe habenas ami
citiæ, quas vel adducas, cùm velis, vel re
mittas. Cic.
Et , vel.
Et, vel fæpe pro etiam jacent amoe
niùs.
J^el hîc adde potiffimùm fuperla
tivis.
Ex. Memineris d9“ adverfūs infimos jufti
tiam ef{e fervandam. Cic.
Ex. Virtus vel in hofte diligitur, Cic. Ex.
Yel minima fufpicio. vel optimè.
Ne.

Νe pro an fujicies tum, cùm du

bitas, aut interrogas.
Ex. Abeamme ? me nonne beatum putas?

Hic negatio fi fequatur, eam per

necne reddas.
Ex. Abeamme Româ, necne ? pro an
abeam, an non ?

Ubi plura funt vel dubia, vel quæ

ſita, primo ſuccedat ne ; ſecundo, at
que reliquis an praecedat.
 ( και ο Χ
Ex. Maneamne Arpini, an propiùs acce
dam, am veniam Romam !

Ne ab an, & à necne paulò fit di

ftantius : quod ipfum hic fuprà vi
dere eft.
Poteft etiam ne ante an , & ante
necne fupprimi. -

Ex jure am injuriâ. — pro 3ureme. Ex.

Parthi tranfierint, necne, dubito. pro Par
zbine.
Medum.
Ubi duo funt, unum majus, minusque
alterum, dic nedum pro multò magis,
cùm affirmas (a) & pro multò minùs,
cùm negas. (b)
Hîc in affirmando, ante nedum pone
id, quod majus eft ; & quod minus,
in negando.
(a) Ex. Is fànguinem etiam, nedum lachry
mas pro me funderet. id eft: multò magis
lachrymas. -

, (b) Vix lachrymas, vel, ne lachrymas qui

dem, nedum ſanguinem prome funderet. id
eft: multò minùs fanguinem.
Nec.
Mec pro & non dixeris,
Ex. Id negas; nec mirum.
 ( 51 )
Nec.
Jucundè nec repetas tum etiam, cùm
negatio tertia antecedit.
Ex. Mihi ifthic nec feritur, nec metitur.
Plaut. -

Ex. Nec enim bono quidguani mali eve

nire poteft , mec vivo , nec mortuo. Cic. Nihil
habet, Cæfar, nec fortuna tua majus, nec na
tura tua melius, quàm ùt poffis fervare quàm
plurimos. Cic.
Nifi.
Ubi vox interrogans eft aut negans,
niß pro quâm , aut pro præterquam
ufurpetur.
f Ni/º pulchriiis hic ante, quàm poft
vocem negantem jacet.
Ex, Avaro quid mali optes; mifi ut diu vi
wat? Sen.
f Ex, Nifi fapiens, liber eft, memo. Cic.
Avarus, mifïcùm moritur, nil ritè facit. Sem
- Quàm. • -

Pulchrè quàm fepares à priùs, antè,

poft, pofteà.
Ex. Priàs hora elabitur, quàm percepta fit.
Qui amtè mortuus , quàm tu natus. Sexto poft
die, guóm abiverat. Pofieë veró, quim Romá
difceflit.
Que.
Que pro 6 pone cum faepe aliàs,
C ij
 - (52 )
tum maximè poft pronomen, cui præit
præpofitio monofyllaba.
` _ Ex. Nihil tam deteftabile, tamque pefti
ferum , quàm voluptas. Cic. Hæ fünt impiis
affiduæ, domefticæque furiæ Cic.
Ex. Virtutem omnes expetimus, ad eam
que rapimur, Cic.. Ab eóque, ex iisque, de
meque, & c.
Ne dicas tamen ; cum meque, &c.
dic vero : mecumque, ſecumque, &c.
器 -

Poft que faepius ac, vel & fubjicitur.

Ex. Mens hominis difcendo alitur: viden
dique &- audiendi- deleétatione ducitur, Cic.
Quippe cùm.
Pro quia fit quandoque vel quippe
cùm , vel quippe qui , quæ , quod.
Ex. Quippe cum propter virtutem eos etiam,
quos nunquam vidimus, quodam modo dili
gamus. Cic. :
Ex. Tu quippe qui doleas. Quippe quæ
• *
fint diétu turpia.

Eft etiam, ubi pro quippe qui po

nas àt, vel qui, vel ùt qui.
Ex. Dicis, ùt es homo facetus, &c. Ex.
Valde lautus es, qui gravêre, &c. Ex. Nec
eos.damno, ùt qui dixerim, &c.
~
 Quò pro ut junge comparativo.
Ex. Cibo & fomno parcè utendum eft,
quò fit ingenii major acrimonia. Cic.
Ut non.
Ut non pone pro barbaro : abfque
eo , quòd.
Ex. Nec honeftè quisquam vivit, ut non
jucundè ; nec jucundè, ut non honeftè vi
vat. Sem. Ex. Poteft ne hic damnari, ut non
ille damnetur ?
- Ꮴe.
J^e pro vel efto fæpius.
Ex. Quod munus reipublicae afferre majus,
meliúsve poffumus, quàm fi docemus, atque
erudimus juventutem ? Cic. Ex. Bis, terve.
Duo, tresve. Plus, minùsve. &c.

Neve pot ut locò nec bellè dicas,

bellèque repetas.
Ex. Ut hùc advoles, neve abeas, dum, &c.
Ut neve afpera, neve hiulca fit oratio.
Ci Ex..
C.

శ్రీ
‫هم مهمی‬

C jii
 C AP UT SE CUN DU M. :
Quæ conftruendis latinæ linguæ partibus
addenda fìnt , unde lingua fiat
elegantior.
º

SECT I O PRI M A.
De addendis Nominibus &
Pronominibus.
I.
, Verba neutra, quæ vocant abfolu
ta, nominis à fe nati accufativum af
ſumunt elegantius. -

' Ex. Fortuna ludum infolentem ludere per.

tinax. Horat. Ex. Beatam vitam vivere. Pro
fperam pugnate pugnam , &c. Velim tu gau
deas gaudiüm noftrum. Qui eundem curfum
currit. Duram fervio fervitutem , &c.
II.
Adverbiis locum fonantibus addun
.tur fæpe genitivi gentium , terrarum ,
Joci, locorum. -

Ex. Ubinam gentium fumus ? quis ufquam

gentium? &c. nufquam gentium eft.
 - –ਂ

( 55 )
Ex. Qui ubicumque terrarum funt, &c.
Ex. Ubi locorum fit, nefcio.
III.
Bellè, cùm rem odiofam arguis ,
malum , fubjicias interroganti quid ?
qui ? quæ ? quod ?
Ex. Quid malum ! ambages iftae? quæ ma
lum ! eft tua ifta dicacitas?
IV.
Deus aliquo laudis epitheto comi
tetur.
Ex. Quanquam ô Dii bomi ! quid eft in
hominis vitâ diu ? Cic. Dii immortaler. Effe
άor mundi Deus / Cic.
V. -

Pulchrè aliquando omnium pones

poft nemo , folus, unus , & quisquam.
Ex. Nemini omnium magis, &c. Soli om
mium tibi, &c Vir unus omnium juftiffimus.
Eftne quisquam omnium , &c.

Poft nemo iteriiim, bellè quisquam

ſubjeceris.
Ex. Nemo, Hercle, quisquam eft, &c.
VI.
Quidam fæpe , vim ut addat , in- •
feritur.
Ex- Mira quædam in cognofcendo fuavi
C iv
 ( 56 )
tas. Cic. Quod magni cujufdam hominis eft.
Incredibili quddam memóriá, &c.
VII.
Tibi, maximè poft ecce, eleganter
explet orationem. .
Ex. Ecce tibi lupum in fermone! Plaut.
Hæc dum fcriberem, ecce tibi nuntius. Hic
tibi Cato advolat.
~

Sic explet mihi ; fed rariùs.

Ex. Is mibi gloriabitur, &c. Sit enim mihi
doດ້ນ, &c. VIII.
Dicendæ rei notabili illud additum
antecedat.
Ex. Illud natura non patitur, ut aliorum
fpoliis noftras opes augeamus. Cic.

Ubi quidquam concedis, antece

denti fiio nomini pronomen ille , ante
quidem adjicias.
Ex. Ludo & joco uti illis quidem licet ; fed
ficut fomno, tum cùm rebus feriis fatisfece
rinus. Cic. Ex. Q. Mutius politè ille quidem,
atque enucleatè, nequaquam autem eâ vi at
que copiá, &c.

Venuftè rem augent genitivi ipfius,

ipſorum, ubi cum poſſeſſivi pronomi
nis cafu altero copulantur, *
 (57 )
Ex. Mea, vel tua ipfius --- noftra , feu ve
/?ra ipforum culpa eft. Ex. Is , qui fuá ipfius
induftriâ, &c. Id fuae ipfòrum ignaviæ tri
buant, &c.

SECTIO SE C U N D A.

De J^erbis apponendis.
I.
Verba fum , facio, committo ver
bis aliis adje&ta pulchriùs antepones.
Ex. Non committam , ut me improborum
confortio adjungam. Cic. pro non adjungam
me, &c.
Ex. Hoc plerumque facimus, ut confilia
eventis ponderemus. Cic. pro plerumque pon
deramus &c.
Ex. Nihil e/?, quod tam deceat, quàm in
omni re fervare conftantiam. Cic. pro nihil
tam decet. -- Ex. Pauci funt , qui, à morte
quò eundum fit, cogitent. Sen. pro pauci co
gitant, -- Ex. Nec fore ſeu nec futurum pu
tabam , ut venires- pro te venturum.
II.
Bellè is, qui rogat, aut interrogat,
quæfo , vel amabo ; interjicit.
Ex. Attende, quaefo, re&tumne fit. Quid
eſt, quaſo, vincere, ſi hoc non eſt?
Ex, Quò, amabo, ibimus ºſed, amabo vor »
y
 ( ;8 )
cogitate , &c. Cura, amabo te, Ciceronem no
ítrum, &c.
- - III.
Venuftè jubeas , aut roges his
verbis: velim , fac, curâ : vetes verò,
feu diſſuadeashis alteris : noli, nolim,
C44/6.

Ex. Velim, id curer.Fac, ad me venias.

Cura , ut valeas. pro cura , veni , vale.
Ex., Tacere moli , ubi non oportet. Cic.
Cave, vel, molim exißimes. pro ne tacear, &c.
ze exiſtimes.

5встн о Тв н т 1 А.

De adjiciendis, Adverbiis.
- I.
Sic, vel itajunge verbis accipio, ha
beo , cen/ẻo. -

· Ex. Sic à doctis accepimus, ex malis eli

gere minima oportere. Cic.
Ex. Illud quidem fic habeto, nifi fanatus fit
animus , nullum fore finem miferiarum. Cic.
Ex. Ita enim cenfebat Socrates, duas effe
vias animorum é corpore excedentium. Cic

Pronominibus vox quidem addiamat,

& proximè poftponi.
 ( 59 )
Ex. Qμâ quidem (virtute) non eft quid
quàm melius. Cic. quod eft no/lrâ quidem
memoriâ recentius. Rectè tu quidem , &c.
Meo quidem judicio, &c,
III.
Bellè rem affirmant proféáò , fanè,
Herclè. *

Ex. Ea eft profeétô jucunda laus, quæ ab his

proficifcitur, qui ipfi in laude vixerunt. Cic.
Ex. Res fànè gravior. Bene Herclè, vel me
Herclè, dixit, &c. -

IV.
Augendae rei appone quàm , per,
perqitdm , longè , facilè , apprimè, ad
“modừm.
Ex. Quàm dočtifTimus. Quàm faepiffimè -
Peramoenüs. Facilè primus. Longè improbif
fimus.. Eleganter admodîım.
V.
Pulchrè per tandem interrogansur
eas. -

Ex. Quæ tamdem eft ifta tua oftentatio? hoc,

per ipfos Deos, quid & qua]e taudem eft ?
quoufque tandem abutere, &c.
VI.
Cùm elapfurm tempus indicas, ante
& vel ab, adde jam inds , jam ufque.
Ex. 3fam inde à principio Romani nominis
 ( 6o )
Ex. Opinio jam ufjue ab heroicis du&ta
temporibus.
- VII.
Sunt & alia, quæ lepidiùs orationi
addas adverbia.
Addi fic fæpe poffunt 1 o aliquando
poſt tandem. -

Ex. Ibis tamdem aliquando, quô te vocat, &c.

2º Ne poft num.
Ex. Id mumme facies?
39 Multàm poft diu & longè.
Ex. Diu, multàmque dubitans. Quàm lon
gè, multùmque præftet.
4° Sic ante vel poft àt , & tan
quàm.
Ex. E vitá fic difcedo, tanquam ex ho
fpitio. Cic. Ex. Ut me alterum , te fic amo.
ς ο Und ante cum , & ante inter.
- Ex. Nugae unà cum praetexta deponendae.
Cic. Ex. Unà inter fe ludunt, &c.
- - - -

A P, P E N D I X

De Periphraf.
Periphrafis eft, quâ pluribus ali
quando rem concinniùs exprimas.
Ex. Commutare vitam cum morte, pro mori.
 ( 61 )
} Ex. Ad extremum vitae diem, pro ad mor
\ tem. Ex. Ita accuratè, ut mihil fiipra. pro ac
curatiffimè. Ex. Tam mihi gratum id eß,
qaàm quòd gratiffimum. pro id mihi gratiff.
fmtum eft. Ex, Tanta eft inter eos, quanta jia.
zima poteft effe, amicitia. pro maxima eft &c.

' Noli tamen folutâ in oratione ad

hibere periphrafes, foli Poetæ quas
adhibent: fic pro vivere, cave dicas,
Kitates capere auras luminis.... vel
lumina vita claudere... pro mori.
 ( 6.2 )

గ్రైక్టే
CA P UT T E R TIU M.

Quæ conftruendis latinæ Linguæ parti

bus adimenda fint, unde Lingua.
fiat ornatior.
SE C T I O PRI M A.
De adimendis Nominibus &
Pronominibus.
I
Haud pauca funt fiibftantiva, quae
nec illepi è ſileasin oratione.
Ex. Appellata eft ex viro virtus. Cic. Ab -

invidendo invidentia dicitur. & fimilia, pro

ex nomine vir. pro à verbo invidere.
Ex. A Marco, à judice, abs te egredior.
& fimilia. pro è domo Marci , Judicis , tuâ.
Ex. Annibal Sempronium profligavit. & fi
milia. pro exercitus Annibalis Sempronii exer
citum &c. "
º
Ex. Apud Platonem fcriptum eft. & fimi
lia. pro im libris Platonis.
Supple
Ex. Hinc illud —: | Verbum,
fummum jus fumma
injuria. Cic. l
 ( 63 )
Ex. Brevi — fic I • Perbo
habeto, &c.
Ex. De quo pluri- Verbis
útis — alii différunt.
Ex. Nec eft — ubi Locus
fedeam. -

Ex. Haud multo pòft | Tempore

- Verl1t. -

Ex. Nihil — eft, Caufae

vel quid — eft, quòd,
vel cur doleas.
Ex. Non e/? — cur, Caufà
vel quòd hic gaudeam.
Ex. Dolabella meus.- I Amicus;
zaoſter --- &c. * -

Ex. Platoni fuo – || Præceptori

favet Ariftoteles, ^

Ex. Eſſe ſolvendo – Atri – oneri.

, ferendo --
Ex. Eſſe alicui – Servum,
à manibus, à pedibus,
à ſtudiis, &c. |
II.
Gerundiis in do fila aufer adjectiva
par, ſufficiens , idonèus.
Ex. Solvendo non fum. Ferenda, non eris.
III.
Bellè fæpius is & aliquis ante qui
fupprimes. -

Ex. Bonis nocet - qui malis parcit. Seti

 ( 64 )
Tam deeft avaro — quod habet, quàm —
quod non habet. Quintil.
Ex. Quid dulcius, quàm habere — quicum
audeas fic loqui, üt tecum ? Cic. Sunt -,
qui ccnſent, &c.
器
Sic omitte femper is , aut ille ante
genitivum nominis: & ubi opus eft ,
pro is aut ille repete vocem , quæ
iftum regat genitivum.
Ex. Tuas & Fabii literas legi. pro literas
tuas , & eas Fabii.
Ex Fabii literæ literis Quinti breviores.
pro illis Quinti.

S Е с т I о - S Е с U N D А.
De omittendis Verbis.
I.
Abfint à dialogis verba interrogo,
re/pondeo, repono, fubficio. -

Ex. Socrates, cùm eſſet ex eo quaeſitum,

Archelaum , qui tum fortunatiffimus habere
tur, nonne beatum putaret ? haud fcio, in
quit; cum ignorem, quâm fit doćtus, quâm
vir bonus: Quid? — tu in eo vitam beatam
putas ? ita ---Tprorfus exiftimo, bonos bea
£os , improbos miferos : mifer ergo Arche.
laus -? certé, --- fi improbus, Gc.
ལག་ ་་ཨས་ཁས་པས་བླ་མ་ངྷ་ས་ལས་བྱུསྤུས་དག་ས་ལྷ་ས་ལས་གངྒཱ་ལ་ཡས་མས་ས་ག་ཁས་པས་ས་

( 65 )
Ex. Cùm ab amicis rogaretur Diogenes,
vbi vellet inhumari, projicite me, inquit, in
humatum : tum amici ---: volucribusne, &
feris ? minimè verò, inquit ; fed bacillum
prope me, quo abigam , ponitote: qui po
teris? — illi ; non enim fenties: quid igitur---
mihi ferarum laniatus oberit nihil fentienti ?
Cic.
II.
Supprimi quandoque gaudent aio,
inquio , dico , loquor. '
Ex. Rectè --- Ennius: amicus certus in re
incertâ cernitur. Cic. pro reétè ait.
Ex. Atenim, ---, nihil novi fiat , &c. pro
atenim, inquies, Sºc. -

Ex. Non tam præclarum eft fcire--- latinè,

quàm turpe nefcire ---. Cic pro fcire loqui,
Ioqui nefcire.
Ex De his haétenus. Quid plura ? ne mul
ta. Cui verba? bona verba, quæfo, &c.
1 III.
Verbum fubftantivum, cui dum aut
qui praeit, unà cum his voculis non
rarò ſupprimitur.
Ex. Voluptas --- malorum mater omnium.
Cic. pro voluptas, quæ eft nmater, &c.
Ex. Quod puero mihi contigit. pro dum
ፀን'Óአ¡} puer,
Pulchrè aliàs etiam verbum idem
Qmiferis.
 ( 66 )
Ex. Tüne — ille Pamphilus ? pro tüne
es ? &c.
Ex. Potior - erudito in fcholis, quàm
domi. Quintil. pro petior eft , &c.
Ex. Beneficia malè locata maleficia — ar
bitror. Cic. Supple eſſe.
Ex. Semper ita vivendum ---, ut rationem
nobis reddendam — arbitremur. Cic. Supple
eft & effè.

S Ест по ТЕ Rт I А.
De fupprimendis Conjunāionibus.
I.
Et conjun&tio bellè fæpiùs retice
tur, (a) ejufque locò fæpe etiam ante
cedens vox alia repetitur. (b)
(a) Ex. Cujus vitae focia virtus , — mortis
comes gloria fuit. Cic. pro &* mortis, &c.,
Ex. Ad fapientes laus, — honor, — digni
tas confluit. Cic.
(b) Ex. Tibi aras, tibi feris, tibi metis. !
Plaut. pro &* feris , &* metis. Ex. Quis tam
oculis, tam mente captus? Ex. Quid proxi
må , guid fuperiore nočte, &c. Ex. Ut pa
ftum, ùt latibula, ùt alia id genus, &c.

, Nempè abſit à partium enumera

t1One. **
-
 ( 67 )
Ex. Homo ad duas res; — ad intelligen
dunm , & agendum natus eft. Cic.
Ex. Duo illa nos maximè movent, — fi
militudo , & exemplum. Cic. -

Ex. Respublica duabus rebus continetur, -

præmio , & poenà. Cic.
III.
Quäm tolle poſt minüs, pläs , am
pliùs. - . . . ~~

Ex. Nec minùs, — . tres anni funt, &c.

Plùs , -- horam exfpeéto. Naves ampliùs, -
ducentæ, &c.
IV.
Ubi vulgò fed conjun&io duabus
inferitur vocibus , eå tu fublatá , phra
fim fic immutes, ut, quæ prior vul
gò vox eft, fuâ cum negatione tibi
fit pofterior.
' Ex. Lege multùm, non multa. Plin. pro
mom multa , fèd multùm, -

Ex. Aétu vitam metiamur, mom tempore. Sen.

Ex. A malis mors abducit, uon à bonis. Cic.

Me tolle poft cave: tolle ut poft cen

feo , fuadeo , fac , volo , nolo, malo ,
rogo, curo , oportet, reliquum eft , ne
ce//ê ef.
Ex. Cave, -- reſponderis. Cave, ---faxis.
' Ex. Socrates, cùm rogaretur, — cujatem
 ( 68 )
fe effe diceret, mundanum , inquit ; totius
enim mundi fe civem arbitrabatur. Cic.
Ex. Fortem, fac, — animum habeas.
Ex. Hominem — occidat, oportet, qui
operâ veftrâ uti velit. Cic.
Ex. Cura, velim, nolim, malim, - ad me
fcribas.
Ex. Reliquum eft, — meceffè ef?, — de te
loquar.
ammº

A P P E N D I X
De Linguæ latinæ partium conſtructa
ruſ/2 diffonantiá & confonantiá.

S. I.
De Partium iftarum di onantiá.
{njucundè diffonant inter fe latinae
linguæ partes conftru&tæ , —
1° Si juſto pluries in eadem ſenten
tiâ, vel finienti vocali vocalis incho
ans, vel inchoans confona conſonæ fi
nienti fuccedat. Ut ... cuique homini
amori eft pietas ... hominibus nihi!
Jucundius, quàm Suavitas Sciendæ.
2° Si conſonae finales, initialesque
 f ( 69 )
coeant, aut duriores, aut ftridentes,
aut fibilantes : quales funt c ante c vel
q -- r ante r -- rs ante sc. sp. st. ---
s ante s in monofyllabis --- s aut x
ante x. ùt . . hæc contrà. Sic quippe.
celer rivus- Ars scribendi. mors spon
tanea. Mars fator. Quis sim. Mollis
Xerxes. Rex Xerxes. -

+
30 Plura fijungantur vocabula, quæ
vel in principio , vel in fine fingula ;
vel quorum unum in fine, & alterum
in principio, fonum eundem eliciunt.
Ut . . Solium Solus Solebat Sozias.
--- ùt. . multam istam fuam pecuniam.
--- ìit .. homo moleftus. nolo loqui.
In quo tamen vitio fecundo tum
decor eft , cùm exprimenda funt , quæ
tædium creant. -

Decorè fic de mundo muliebri Te

rentius... tædet harum quotidianarum
formarum.

4º Si nimia fit continuatio yllaba

rum, quibus eadem eft, ùt vocant,
 ( 70 )
quantitas. Ut.. beneficii mihi præffiti
memor ero perpetuò.. àt.. quorum urbem
ingreffè viäores horrendam fecerunt ftra
gem. -

Ex arte tamen, atque induftriâ,

quQ nativius rei celeritas enuncietur,
aut tarditas, fyllabæ non nunquam aut
breves, aut longæ fingulæ continuâ
ſerie coacervantur.
Ex. Tuba fomat, rapere arma militer, præ
cipiti per agmina, ruere impetu, fternere viros
d9° equor , &c. Tit. Liv. Ex. Ad metam,
lentă feftinat reptabunda tefiudo. Plin.
+
5° Si nimio plura continuentur ver
ba vel curtiora, vel prolixiora : ùt..
hâc de re f? me jam vis .. multos ego
fcripß libros , bonos illos quidem , &c...
Qui potentiffimos fortiffmorum exerci
tuum Imperatores profligaverunt.

S. II.
De partium earundem confonantiâ.
Jucundè contrà partes eædem inter
fe confonant,--- -
 (71 )
+
10 Si, quoad ejus fieri poffit , vo
calem confona, confonam vocalis ex
cipiat. ùt : Suavitate scientiæ nihil est
homini jucundius. Cic. Omnibus est
amori pietas. Cic. -

sº

2° Silongae brevesque ſyllabae miſ

ceantur inter fe. ŭt ... fapienter fa
ciunt, qui adoleſentes maximè caſtigant :
ut , quibus virtutibus omnem vitam tueri
poffint, eas in ætate maturiffimá ve
lint comparare. Cic.
-

+
30 Si verba breviora mifceas lon
gioribus. ùt . . morbi perniciofiores ,
pluresque funt animi, qudm corporis. Cic.
4° Si membra orationis, incifave
fingula componantur fic, ut aliis alia
neve multo longiora fint, neve multo
breviora . . it ... non obea ſoli,m in
commoda, | quæ eveniunt improbis , |
fugienda improbitas eſt : | ſed multô
etiam magis | quòd, cujus in animo ver
fatuf, | nunquam finit eum refpirare, !
nunquam acquiefcere.
sº
gic, -
 -
( 72 )
+
5° Illud etiam -ad numerum ora
tionis & harmoniam aliquando con
feret, fi diverfa illius membra, vel
inciſa contigua diverſo conſtruantur
modò. ùt. .. Cura plus in Demoſthene,
| in Ciceroneplus naturæ. | Quintil...
multi famam, | confcientiam pauci |
verentur. Plin.... quòd urbem incen
diis , I Caede cives , [ Italiam bello |
liberâffem, Cic.
At maximo illud opere provideas,
velim, ne, dum numero ftudes ora
torio, in poeticum malé cautus inci
das: quo laborare vitio præ cæteris
arguuntur ii, qui verba è Poetis ex
fcribere confueverunt ; vidi enim eos
non femel, finem aut initium hexame
tri, velut-alterum pannum, folutæ fuæ
orationi affuere: videant igitur ii
etiam atque etiam, ut, fi quas fubinde
phraſes è Poetis exſcripſerint, (niſi
præclaræ quædam illæ fint ſententiæ,
iitjacent, exfcribendæ, ) eas ex orato
ribus, non è Poetis exfcripfiffe vide
antllr,
F I N I S.
 ( 73 )

C A L E N D A R I UM
R O M A NUM -

Authoribus clafficis ufitatum.

Imperante Romulo , Romanus an
nus inchoabatur à menſe Martio ; men
fesque decem , & eos tum , quàm po
ftea, longiores fingulos continebat:
adje&ti déinde funt à Rege Numa Ja
nuarius ac Februarius ; & inchoatus
eft annus à menfe Januario.

Mumerus dierum cujusque Menfis.

Junius, Aprilis, September, itemqueNovember
Dinumerant triginta dies: fuperadditur una
Septem aliis: numerat viginti Februus oéto,
Vigintique novem, quartus cùm fluxerit annus:
Quem biflextilem dicunt; quia Februus anno
Tali bis numerat Martis fextum ante Calendas.

INumerus Nonarum , Iduum & Ca

lendarum.
Dices principium menfis cujusque Calendas:
 (74 )
Maius fex nonas, October, Julius & Mars : (a)
Bis binas reliqui numerant: funt menfibus Idus
Qmnibus octo: dabis fex denas ufque Calendas
Cujusvis anni Februo; | ſeptémque decémque
Marti, Quintili, (b) Maio, Octobrique; [ no
vem bis
Junio, & Aprili , Septembrique , atque No
vembri;
Dáque novem atque decem 3amo, (c) Augufto,
atque Decembri. '
Ε ΧΡΙ Ι Ο Α Τ Ι Ο
Verfuum proximè fuperiorum.
Dies Menfium prima Calendæ no
minantur à Calare , quod idem ac vo
care eft ; quia nimirum die primâ cu
jufque menfis in capitolium vocaba
tur. P. R.
Monae dicuntur dies vel quinta vel
feptima ; quippe à 5â vel 7à die uf
que ad Idus dies novem numerantur :
Nonarum quoque, nomen obtinent
(c) januario, qui à 3ano --- (a) Martius,
qui à Marte ſic dictus.
.(b) 3ulio, qui Quintilis, ùt Auguftus Sex
tilis dicitur ; quia Tille quintus, hic fextus
grat menfis anni Romani veteris,
––––––-

(75 )
tres, aut quinque dies illi, qui nonis
præcedunt.
Idus ab iduare, quod idem ac divi
dere, vocantur dies 1 3us aut 1 5us; ùt
qui menfem bifariam prope dividant:
Iduum etiam nomen affumunt dies illi
feptem, qui funt Idibus proximè fu
periores. -

Dies poft Idus reliqui vel 1 5 vel

16 vel 17 vel 18 nomen habent Ca
lendarum à Calendis, aut à die primâ
menfis infequentis, à quâ numerari
incipiunt , & quâcum Calendas dant
aut 16 aut 17 aut 18 aut 1 9.
Primam igitur diem Calendas ap
pella : Nonas dic infequentes quatuor
aut fex dies: dies o&to proximos poft
nonas, dic Idus : diesque poft Idus
reliquos Calendas voca.
Retrò numerantur Nonæ, Idus , &
Qalendæ : Nonæ Idusque omnes à præ
fenti menfe ; & à menfe fubfequenti
Calendæ appellantur illæ, quæ funt
Idibus inferiores. ^

D ij
 ( 76 )

JA NU A R I U S
Dies habet 3 1. nonas 4. Idus 8.
Calendas 19.
1. Calendæ jamuarii, vel Januariæ. §3
2. IV. quarta dies Nonarum , aut
3. III. tertia
4. Pridie
: ( ante ) Nonas
Januarii.
5. Nomae 3anuarii.
6. VIII. oétava dies ‫ר‬

7. VII. feptima
8. VI. fexta Iduum ,
9. V. quinta kaut (ante ) Idus
1o. IV. quarta Januarii.
I I. III. tertia
12. Pridie , J
13. Idus januariæ.
14. XIX. decima nona dies`
I 5. XVIII. decima o&tava
16. XVII. decima feptima Calendarum vel
17. XVI. decima fexta (ante) Calendas
18. XV. decima quinta Februarii.
I 9. XIV. decima quarta
2o. XIlI. decima tertia
21. XlI. duodecima ‫اے‬

3 Nomima Menfîum declinantur etiam im

ftar adjeétivorum : ìt Calendæ, Nonæ, Idus
3fanuariæ, Februariæ, Martiæ, &c.
-
22. XI, undecima
(77)‫ר‬
23. X. decima
24. IX. nona
25. VIII. oétava
| --

- Calendarum vel
26. VII. feptima
27. V.
28. VI.quinta
fexta |*ត្រៃ-
Calendas
- -
Februarii.
29. IV. quarta
3o. III. tertia
3 1. Pridie J
器器
Sic numerantur Auguftus & December. ,

F E. B. R U A R IU S
Communis habet dies 28. biffextilis 29.
uterque Nonas 4. Idus 8. Cal. I6.
1. Calenda Februariae.
2. IV. - Nonarum aut
3. III. nonas Februarii.
4. Pridie
5. Nomæ Februariae.
6. VIII.
7. VII.
8. WI. Iduum aut Idus
9. V.
I o. IV.
1 1. III.
12, Pridie | Februarii.
 (78) :
13. 1dus Februariae.
14. XVI. ‫ך‬
1 5. XV.
16. XIV.
17. XIII.
18. XII.
19. XI.
2о. Х.
2 I. IX.
! Calendarum aut
Calendas Martii,
22. VIII.
23. VII.
24. VI.
25. V.
26. IV.
27. III.
— 28. Pridie ‫اس۔‬

Quarto quoqueanno poft 23am fic perges

24. VI. * inde annus -

25. VI. * hic Biffextilis di

citur. Calendas
26. V. »aut Calendarum
27. IV. . Martii,
28. III.
29. Pridie ‫اس۔‬

aumumum-mu

M A R T I US
Habet dies 3 1. Nonas 6. Idus 8. --

Calendas 17.
1. Calenda Martia.
 ཁ་ཁ་ཐ་ཚན་ཧྥུ: , **

( 79 ).
l Nonas aut No
*កង៉េះ Martii.
: ‫ل۔‬

} Idus aut Iduum

Martii.
33. iii.
14. Pridie
1 5. Idus Martiae.
16. XVII.
• 17. XVI.
18. XV.
19. XIV.
20. XIII.
21. XII.
22. XI.
Calendas
23. Х. kaut Calendarum
24. IX.
a 5. VIII. Aprilis.
26. VII.
27. VI.
28. W.

3 1. Pridie ‫ا۔‬

發器。,
1Numerantur fic Maius, Julius & Oétober.
t
 (8o )

A P R I L I S
Dies habet 3o. Nonas 4. Idus 8.
Calendas 18.

. Calendae Aprilis.
IV Nonas, aut no
. III. narum Aprilis.
. Pridie

. Nonæ Aprilis,
. VIII.
. VII.
8. WI.
9. V.
по. IV.
k
Idus, aut Iduum
Aprilis.
I I. III.
I 2. Pridie
13. Idus Aprilis. ‫ר‬
14. XVIII.
1.5. XVII.
I 6. XVI.
17. XV.
18, XIV. Calendas,
19. XIII.
20, XII. »aut Calendarum
Maii.
2 1. XI.
22. X,
23. IX.
24. VIII.
25. VII. .
 (81 ) ,
26. WI
27. W. h Calendas,
28. IV. >aut Calendatum
29. III. l. Maii.
3o, Pridie J -

器器
Slc numerantur Junius, September & No.
vember.
|
 º * *---
*ミ
，，,
|
 w

- - .
i.
--

* -

t -
 -

-
* -

- º -

-
-
-
-
-

**
- -

« ~

-º
-
-

--

-
-

- º

-->
- -

*
-
-
-

-
-

;
 →

*** * * * * ·** **ae|-|-- 墨”。。 ---• • •* • •· · · · · · ·|-|-* ·

， ！|-|-|-|-|
·
*|-|
:|-|-|
|-|-|
|-|
* ·|×|-| |
* -|
！ |-|-|-|
• • •· |- |-|-
|-|-|
|
|-|-， ，|-|-
|×
|-|
|
|-·|
─་ཁ་འཐབ་དང་། ས་ཁམས་ཁ་ཁ་དང་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་་

· · ·
* ：|-|-- -|
- -|-|
|×|- |-|-|
通|
- -|-|
|
-
--
*·
·
*|
！'|
| 4
- -|
|-|
|-|
！
*
----|
|-- .|-|
|-·
， ，|
----|-· · · ·|
} |
|
|
|
|
|
*
|
*
|
··
- *-|-|
---
 - -
e.

º:

-
-
- +
ºf

-
-
-

-
-

-
 | -
-
-
-