İÇ ÜST VURUŞTA KULLANILAN KAS GRUPLARI PEAK TORQ GÜÇLERİNİN

TOPA VURUŞ MESAFESİYLE ARASINDAKİ İLİŞKİ

CANÜZMEZ, A.E*. ; ACAR, M.F*. ; ÖZÇALDIRAN, B*.

*Ege Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksek Okulu

Bu çalışmada, elit genç takım futbol oyuncularının, iç üst vuruş tekniği kullanılarak
yapılan topa vuruş mesafeleri ile çeşitli açısal hızlarda izokinetik kas kuvveti peak torq
güçleri arasındaki ilişki incelenmiştir.
Çalışmaya yaş ortalamaları 17.47±0.71 olan 17 elit genç futbolcu katılmıştır.
Katılımcıların konsantrik kasılma peak torq güçleri, bilgisayar programıyla (dinamometre)
uyumlu çalışan Cybex Norm modeli izokinetik test cihazı kullanılarak ölçülmüştür.
Ölçümler 3000 - 1800 – 600 açısal hızlarda, konsantrik-konsantrik olarak yapılmıştır. Yapılan
test diz ekleminde, fleksiyon - ekstensiyon, kalça ekleminde, fleksiyon - ekstensiyon,
abduksiyon – adduksiyon, iç – dış rotasyon ölçümünü içermektedir. Bunlara ek olarak
katılımcıların iç üst vuruş tekniğiyle topa, isabetli uzun vuruş testi uygulanmıştır.
Elde edilen verilerin analizi için, non-parametrik korelasyon tekniği kullanılmıştır.
Sonuç olarak, elit genç futbolcularda vuruş mesafesi ile belli açısal hızlarda ölçülen
güç parametreleri arasında anlamlı ilişki olduğunu göstermektedir.

Anahtar Sözcükler:
Kuvvet, vuruş mesafesi, peak torq.

ABSTRACT
The relationship between Peak Torq muscle groups and ball distance on the instep
kick

In this study, the relationship between the ball distance with the instep technique,
isokinetic muscle strenght and Peak Torq endurance was studied in a variety of angular
velocity.

Seventeen elite young soccer players whose average age was 17.47+0.71
participated in this study. Concentric contraction Peak Torq of the participants endurance
were measured by a computer program compatible with the Cyber Norm model isokinetic
test device dynamometer. The Measurements were made with a concentric-concentric with
3000 - 1800 – 600 angular velocity. This study contains flexion-extension measurement on
the joint of the knee, flexion-extension, abduction-adduction and in-out rotation
measurement on the hip joint. In Addition to these measurements, an exact long kick test
was applied to the participants with the instep ball kick technique.

Non-parametric correlation technique was used to analyze the data.

In conclusion, the study shows that there is a significant connection between ball
stroke distance and endurance parameters that have been measured in certain angular
velocity.

Key Words:
Strength, kick distance, peak torq.
GİRİŞ

Günümüzde dünya futbolu herkes tarafından bilinen, incelenen ve istatistiği yapılan

bir spor branşıdır. Artık bütün takımlar, hücumdayken yapacakları taktik varyasyonlar,
defans yaparken alan daraltma, pres gibi defans taktiklerini uygulamaktadırlar. Bunların
dışında futbol takımları artık maç kazanmak için daha farklı arayışlara yönelmişlerdir.
Teknik kapasitesi yüksek oyuncular, her zaman gol vuruşları veya gollük paslarıyla
takımlarına çok büyük avantajlar sağlamışlardır. Modern futbolun gerektirdiği oyunu
genişletme, orta yapma ve özellikle duran toplarda gol atma iç üst vuruşla yapılmaktadır.
Sporsal yaşantının en başından başlayarak kişinin amacı ve eğilimi bir spor dalında
özelleşmektir. Özelleşmenin fizyolojik (örn:kuvvet) özelliklerinin yanında tekniksel
taktiksel ve psikolojik özelliklerle de ilgisi olduğundan bu tür bir uyum sağlamanın sadece
fizyolojik değişimlere bağlı olmadığı da somut bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır.
Özelleşmeye ilişkin olarak Ozolin (1971) antrenman yöntemleri ya da daha özele
inilirse, bir antrenman sonucunda, elde etmek için kullanılan özelleşmiş motor
hareketlerinin iki çeşit olması gerektiğini savunmaktadır:
* Özel spor dalındaki alıştırmalar,
* Biyomotor yetileri geliştirmekte kullanılan alıştırmalar.
Diğer bir açıdan, çağdaş spor dallarında, sporsal olgunlaşma yaşını düşürmeye doğru
açık bir eğilim olduğu gerçeğini göz önünde bulundurarak çok yönlü ve özelleşmiş
antrenman arasındaki oran çok dikkatli bir biçimde ayarlanmalıdır. Sporsal olgunlaşma en
yüksek verimin alındığı yaş olarak tanımlanmaktadır (3).
Futbolda topa vuruş tekniklerini; oyun esnasında, en gerektiği yerde, en uygun şekilde
topa vurma şeklinde tanımlayabiliriz. Aslında teknik; sporcunun sporsal bir iş yaparken,
doğru ve gerekli bir hareketle birleşen bütün teknik yapı ve öğeleri içine almaktadır (3).

MATERYALVE YÖNTEM

Araştırmaya, Süper A gençler liginde oynayan, takım antrenörlerinin belirlediği ve

profesyonel olmaya aday olan, yaş ortalamaları 17,47 ± 71, vücut ağırlıkları; 67,96 ± 5,60.
ortalama boy uzunlukları175,85 ± 4,55 olan 17 süper A genç oyuncusu katılmıştır.
Araştırmaya katılan futbol oyuncuları en az 5 en fazla 11 yıllık antrenman yaşına
sahiptirler ve günde tek antrenman haftada 5 gün, günde 1.30 saat antrenman
yapmaktadırlar.
Araştırmada uygulanacak prosedür ve işlemler önceden sporculara ve takımlarına
açıklanmış, her birinin onayı alınmıştır.
Testler Ege Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı’nda bulunan
Performans laboratuarında uygulanmıştır.

Uygulanan testler :

İzokinetik Kuvvet Testi

İzokinetik kuvvet testinde, teste başlamadan önce futbolcular 15 dakika genel ve özel
ısınma yapmışlardır. Özel ısınmadan sonra sporcular, diz fleksiyon-ekstensiyon, kalça
fleksiyon- ekstensiyon, kalça abdüksiyon-addüksiyon, kalça iç-dış rotasyon hareketlerini
sırasıyla yapmışlardır. Ölçümler 3000 - 1800 – 600 açısal hızlarda, konsantrik-konsantrik
olarak yapılmıştır. Ölçüm yapılacak alet olan Cybex Norm aparatı bireysel antropometrik
yapılarına göre ayarlanmıştır. Test sırasında sporcuların ağırlık değerleri libre cinsine
çevrilerek bilgisayara girilmiş, program kurulumu gerçekleştirilmiştir. Teste başlarken alt
ekstremitelerden ölçüm yapılmayanı sabitlenmiştir. Yapılan hareket genişliği, deneğe çok
düşük hızda örnek bir hareket yaptırılarak bulunmuştur. Cybex Norm aletinin yapısında
bulunan yer çekimi etkisini sıfırlama da yapılmıştır. Bütün hareketlerde 300 derece açısal
hızda 3 deneme 10 tekrar, 120 saniye dinlenme, 180 derece açısal hızda 3 deneme 5 tekrar
150 saniye dinlenme, 60 derece açısal hızda 3 deneme 4 tekrar 180 saniye dinlenme
yapılmıştır.
Teste katılan futbolcuların kendilerine sorularak dominant bacakları öğrenilmiş ve
çalışma sadece dominant bacaklarıyla yapılmıştır.
Test sonucunda elde edilen veriler Cybex Norm test cihazıyla uyumlu çalışan
bilgisayara bağlı bir printer aracılığıyla bilgisayardan çıktı alınmıştır.
Çalışmada, izokinetik kuvvet testi için, Ege Üniversitesi Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Merkezi performans laboratuarında, bilgisayar programıyla (dinamometre)
uyumlu çalışan Cybex Norm modeli izokinetik test cihazı kullanılmıştır. Diz ekstensiyon-
fleksiyon hareketi iki kere alınmış, ikincisinde sadece 1800 ve 3000 lerde, ekstensiyon
hareketinde eksantrik kasılma uygulanmıştır.

Topa Vuruş Mesafesi Ölçümü

Vuruş mesafesi ölçümünde, topa havadan isabetli uzun vuruş testi uygulanmıştır. Test
açıklaması: Top aut çizgisinde belirlenen yere (6mt. lik) konur. Oyunculara 6 mt.lik gerilme
mesafesi verilir. Topa yaklaşma açıları bu vuruşta en etkili olan 45 derecelik açıyla
yaptırılır. Vuruş notasından ölçüm metresiyle 30mt den 60 mt ye kadar her iki metrede bir
işaret konarak yapılır. Bütün sporcular aynı topa vurmuşlardır. Havanın rüzgarsız olduğu
gün test yapılmıştır. Koşarak yapılan vuruşun yüksek ivmelenme ve maksimal hız
sağlamaktadır (10).

İstatiksel Değerlendirme
Testten elde edilen somuçlar SPSS 10.1 istatistik programı kullanılarak analiz
edilmiştir.
Çalışmada futbolcuların topa vuruş mesafeleri, çalışmada kullanılan safhalardaki kas
gruplarının zirve torq değerleri, zirve torq değerlerinin vücut ağırlığına oranı(BW), total
iş’in vücut ağırlığına oranı (BWR) kullanılmıştır.
Oyuncuların tanımlayıcı istatistikleri ortalama (±) standart sapma olarak
değerlendirilmiştir. Forvet, ortasaha ve defans oyuncuları için FRİDMAN ve BONFERONİ
düzeltmeli WİLCOXON GİGNED RANK testi kullanılmıştır. Denek sayısı az olduğundan
non-parametrik test uygulanmıştır. İstatistiksel anlamlılık için %95 güven aralığı ( P <
0.05 ) temel alınmıştır.

BULGULAR
Tablo : Futbolcuların topa vuruş mesafeleri

Ortalama± Standart
Vuruş Değeri Minumum Maksimum
Sapma
Vuruş Mesafesi (m) 38.00 60.00 48,88 ± 6,25
 Vuruş mesafesi ile torq güçleri arasındaki istatiksiksel korelasyonlar

Diz fleksiyon hareketinde 60 derece /sn hızda zirve torq değeri ile vuruş mesafesi
değerleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

300°/sn. 180°/sn. 60°/sn.

P<0.05 – P<0.01 0,260 -0,462 0,632

Diz ekstensiyon hareketinde özellikle 300 ve 60 derece /sn açısal hızlarda torq
değeri ile vuruş mesafesi arasında 1 e yakın ilişki bulunmuştur.

300°/sn. 180°/sn. 60°/sn.

P<0.05 – P<0.01 0,949 0,105 0,949

Kalça addüksiyon hareketi ile vuruş mesafesi arasında bütün açısal hızlarda (300-
180-60 derece /sn) anlamlı ilişkiler bulunmuştur.

300°/sn. 180°/sn. 60°/sn.

P<0.05 – P<0.01 0,949 0,632 0,949

Kalça ekstensiyon hareketinde 300-180-60 derece /sn. açısal hızlarında vuruş

mesafesi ile arasında anlamlı ilşki olduğu saptanmıştır.

300°/sn. 180°/sn. 60°/sn.

P<0.05 – P<0.01 0,949 0,949 0,316

TARTIŞMA ve ÖNERİLER
İşleğen ve arkadaşlarının çalışmasında 24 adet süper lig futbolcusu 23 adet amatör
futbolcu ile sedanterler arasındaki diz eklemi izokinetik çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışma
sonucunda, bütün hızlarda, hız arttıkça peak değerlerinin azaldığı ve quadriseps’le ilgili
değerlerin hamstring’den daha fazla olduğu görülmüştür. (6)
Cabri ve arkadaşları ölçümleri kin-kom dinamometresinde 3.65 radyan (210o / saniye)
da konsantrik ve eksantrik kasılmada yapmışlardır. Topa vururken ayağın açısı, topun
fırlama açısı ve gövde açısı ile vertikal axisleri futbolda ayrı ayrı incelenmesi gerektiğini
savunmuşlardır. Diz ekstensörlerindeki konsantrik kuvvetle diz fleksörlerindeki eksantrik
kuvvette anlamlı ilişki bulmuşlardır. Vuruş performansıyla ilişkili olarak ileri sürülen
eksantrik kasılmaların hamstring kas grubunda, konsantrik kasılmaların quadrisepste
olduğunda en iyi vuruş performansına ulaşılacağını söylemişlerdir(4).
İsokawa, yaşları 20 ve 36 arasında değişen 6 erkek oyuncuya yaklaşma açıları
0,15,30,45,60 ve 90o lerde 3 er adet üst vuruş yaptırmıştır. Vuruşlarda peak torq larını
bilgisayarda saptamış, topun hızını, vuruş bacağının hızını, diz, kalça, ayak parmağı, ayak
bileği hızlarını ve konumlarını 3 taraftan kamerada saptamış ve topun en hızlı gittiği açıyı
45o açıyla yaklaşılarak vuruş yapılan açı olduğunu bulmuştur (5).
De Proft ve arkadaşları kas aktivitesiyle eş zamanlı olarak standart futbol topuna
vuruş hareketini, elektromiyografi ve film analizi ile karşılaştırmışlardır. Topa vuruş
sırasında, bacağın geriye doğru salınım safhasında agonist kasların %70 antogonist kasların
%90 oranında büyük bir aktiviteyle kasıldıklarını söylemişlerdir. bir sonraki bölümde aynı
kasılma hızını devam ettirmediklerini gözlemişlerdir. Bacağın topa vuruş için öne salınım
safhasında agonist kasların %80 antogonist kasların %30 kasıldığını bulmuşlardır. Hem
gluteus maksimusun hemde tibialis anteriorun % 80 oranında topa temas safhasında
kasıldığını ve bu kasılmanın konsantrik kasılma olduğunu, bu safhada antogonist kaslar
%40 oranında eksantrik olarak aktif olduklarını söylemişlerdir. (4).
Aagaard, Trolle, Simonsen, Bangsbo ve Klausen, çalışmalarında beklenmeyen,
yüksek dirençle yapılan kuvvet antrenmanlarının kas gücü ve kas kuvveti artışı hemde diz
ekstensiyon hızında bir artışa neden olacağını ortaya çıkarmışlardır. Morfolojik
faktörlerdeki muhtemel değişikliklerin hipertrofi artşını güç oranı değişiklikleri, kas kütlesi
artışına bağlamışlardır (1).
Trolle, Aagaard, Simonsen, Bangsbo ve Klausen, çalışmalarında değişik tarzdaki
kuvvet antrenmanlarının güç-hız ilişkisini diz ekstensörlerinde araştırmışlar ve vuruş
performansına etkisini incelemişlerdir. Zirve momentleri ve sabit açı momentlerini
0,30,120,240º/sn. ölçmüşlerdir. Kuvvet çalışmaları sonucu vuruş performansının arttığını
söylemişlerdir (12).
Togari ve arkadaşlarının çalışmasında, diz ekstensiyon kuvveti ile topun hızı arasında
sıkı bir korelasyon olduğunu belirtmişlerdir. Kuvvet ölçümleri göstermektedir ki açısal hız
arttıkça izokinetik zirve değeri düşmektedir. (11).
Narici ve arkadaşları, diz ekstensör kasları ve kalça fleksiyon kaslarında izokinetik
torq seviyelerini mümkün olan açısal hızlarda incelemişlerdir (9).
McMillan ve arkadaşları, kuvvetin futbolda çok önemli yeri olduğunu, vuruş
performansının direkt olarak izokinetik kuvvetle ilişkili olduğunu söylemişlerdir(8).
Beneka ve arkadaşları, kalça fleksörleri ve ayak bileği plantar fleksör ve
ekstensörlerinin futbolda topa vuruşta önemli rol oynadığını, (13,14). Quadriseps ile
hamstringlerin arasındaki güç dengesinin 3/2 olması gerektiğini söylemişlerdir (2).
Lees ve arkadaşları maksimal üst vuruş yapan bayan futbolcularda, abdüksiyon ve
rotasyon hareketlerini incelemişler, üç buyutlu biyomekaniksel analiz verilerinde ve kendi
düşüncelerinde topa hızlı vuruşun, pelvisin hareket oranının büyük olması ile ilgili
olduğunu söylemişlerdir(7).
İşleğen ve ark., Togari ve arkadaşlarının yapmış oldukları çalışmalarda olduğu gibi
bu çalışmada da , açısal hız arttıkça peak torq değerlerinin düştüğü gözlemlenmiştir. Cabri
ve arkadaşları kalça ekstensiyon hareketinin konsantrik kasılmada büyük değerde anlamlı
çıktığını söylemişler, yapılan bu çalışmada da kalça extensiyon hareketinin vuruş
mesafesiyle istatistiksel olarak oldukça büyük bir değerde anlamlı olduğu ortaya çıkmıştır.
Bu çalışmada diz ekstensiyon konsantrik kuvveti, Togarinin çalışmalarındaki gibi istatistik
değerleri yüksek çıkmıştır.
KAYNAKLAR

1. Aagard P., Trolle M., Simonsen E.B, Bangsbo J., Klausen K., High Speed Knee
Extension Capacity of Soccer Player After Different Kinds of Strength
Training, II. Futbol Bilim Kongresi Kitabı, s.92-93
2. Benaka A., Malliou P.,Gioffsidou A.,İspirlidis I., Godoblias G., Alexopoulos P.,
(2003), Restoration of Muscles Imbalances with a Spesific Strength Training
program in Young Soccer Players, V. Dünya Futbol Bilim Kongresi Kitabı s.88,89
3. Bompa T.O.,(1999), Antrenman Kuramı ve Yöntemi, Bağırgan Yayımevi,Ankara
s.40,41,62,69,71
4. De Proft E., Clarys J.P., Bollens E., Cabri J., Dufour W., Muscle Aktivity in The
Soccer Kick, III.Dünya Futbol Bilim Kongresi Kitabı, s.434-440
5. Isokawa M., Biomechanical Analysis of The Instep Kick Motion in Soccer , III.
Dünya Futbol Bilim Kongresi,s.449-455
6. İşleğen Ç., Elit ve Elit Olmayan sporcularda Diz extensiyon ve Fleksiyon Kas
Kuvvetlerinin İzokinetik Metodla Değerlendirilmesi ,s.3
7. Lees A., Kershaw (2003), Moura F., “The Three Dimensionel Nature Of The
Maximal İnstep In Soccer World Compress On Science and Football, Portuga,
p.126-127
8. Mc Millan K., Mc Donald R., Newell J., Mc P. K. Grant S., Ramsden J., “Isokinetic
Profiles and Jump Testing Professional Youth Soccer Players” III. Futbol Kongresi
Notları, s. 12-13
9. Narici M.V., Sirtori M.D., Mognoni P., Maximal Ball Velocity and Peak Tolgnes of
Hip Fleksor and Knec Ekstensor Musiles, III. Futbol Bilim Kongresi Kitabı, s. 429-
433
10. Opavsky P., “An Investigation of Linear and Ampular Kinematiks of the Leg
Durin Two Types of Soccer Kick” , III. Futbol Bilim Kongresi Kitabı, Yugoslavya, s.
456-459
11. Togari H., Ohashi J., Ohgushi J., “Isokinetik Muscle Strength of Succer Players” ,
III. Futbol Bilim Kongresi Kitabı, Japonya, s. 181-185
12. Trolle M. Aapaard P., Simonsen E.B., Bangsboj., Klausen K., “Effects of Strength
Traininy on Kicking Performance in Soccer”, III. Bilim Kongresi Kitabı, s. 95-96
13. Varol T., Öztürk L. (1999) “İşlevsel Hareket Sistemi ve Kinezyoloji”, Saray Medikal
Yayıncılık, Bornova, s.29-30, 32
14. Yıldırım M. (1997), “İnsan Anatomisi”, 3. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul