“ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ

СҮЛЖЭЭ” ТӨХК

Дамжуулах сүлжээний өнөөгийн түвшин,

технологи удирдлагын сүлжээ үүсгэх
боломж.

ЦДҮС ТӨХК-ийн Улаанбаатар

салбар РХАХТА
Б.ЛХАГВАДЭМБЭРЭЛ

Веб сайт: www.transco.mn

Утас: 976-7004-2939
Хаяг: Монгол Улс, Улаанбаатар-
17060, Чингисийн өргөн чөлөө-45

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 1

 АГУУЛГА

ЭРХЭМ ЗОРИЛГО, БҮТЭЦ, ҮЙЛЧЛЭХ ХҮРЭЭ

ҮНДСЭН ТОНОГЛОЛЫН ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, СХЕМ,

ГОРИМ

ХЭРЭГЖИСЭН ТӨСӨЛ ХӨТӨЛБӨР, ТЗБАХ

ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДЛУУД

ШИЙДЭЛ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 2

 ЭРХЭМ ЗОРИЛГО, БҮТЭЦ, ЭНЕРГИЙН
УРСГАЛ, ТЗЭ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 3

 ЭРХЭМ ЗОРИЛГО & АЛСЫН ХАРАА

ЭРХЭМ ЗОРИЛГО АЛСЫН ХАРАА

АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГААГ
ЭРХЭМЛЭЖ, БАЙГАЛЬ ОРЧИНД
ЭЭЛТЭЙ, ДЭВШИЛТЭТ ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ
ТЕХНОЛОГИЙГ АШИГЛАН ҮНДЭСНИЙ “УХААЛАГ”
ЦАХИЛГААН ЭРЧИМ ХҮЧИЙГ СҮЛЖЭЭ БОЛОХ
НАЙДВАРТАЙ, ҮР АШИГТАЙ
ДАМЖУУЛАХ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 4

 ЦДҮС КОМПАНИЙН ҮЙЛЧЛЭХ
ХҮРЭЭ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 5

 КОМПАНИЙН БҮТЭЦ, ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ
ХУВЬЦАА ЭЗЭМШИГЧДИЙН ХУРАЛ

ТӨЛӨӨЛӨН УДИРДАХ ЗӨВЛӨЛ

Байгуулагдсан он: 1967.07.05

Харъяа салбар : 5 Төв компанийн хэлтсийн тоо: 10
ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРАЛ
Ажиллагсадын тоо: 1176

ТЭРГҮҮН ДЭД ЗАХИРАЛ ЗАХИРГАА УДИРДЛАГЫН

БӨГӨӨД ЕРӨНХИЙ ИНЖЕНЕР ХЭЛТЭС НИЙГМИЙН АСУУДАЛ,
НИЙТЛЭГ ҮЙЛЧИЛГЭЭ
ХАРИУЦСАН ДЭД
ТЕХНИКИЙН БОДЛОГО, ХЯНАЛТ МОНИТОРИНГИЙН
ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭЛТЭС ХЭЛТЭС
ЗАХИРАЛ

ШУУРХАЙ САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН

ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ХЭЛТЭС ХЭЛТЭС НИЙТЛЭГ ҮЙЛЧИЛГЭЭ,
ТЭЭВЭР МЕХАНИЗМЫН
РЕЛЕ ХАМГААЛАЛТ, ТӨСӨЛ ХӨТӨЛБӨРИЙН ХЭЛТЭС
ТУРШИЛТ, ХЭМЖҮҮРИЙН ХЭЛТЭС
ХЭЛТЭС

ХУДАЛДАН АВАХ АЖИЛЛАГАА,

МЭДЭЭЛЛИЙН ХАНГАН НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН
ТЕХНОЛОГИЙН ХЭЛТЭС ХЭЛТЭС

УЛААНБААТАР ТӨВИЙН БҮСИЙН ЗҮҮН ӨМНӨД ГОВИЙН БҮСИЙН ХАНГАЙН БҮСИЙН

САЛБАР САЛБАР БҮСИЙН САЛБАР САЛБАР САЛБАР

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 6

 ЦАХИЛГААН ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ЭНЕРГИЙН УРСГАЛ
24 мВт 48 мВт 36 мВт 10/10 мВт
198 мВт 18 мВт 50/50 мВт

700 мВт
245 мВт

ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ 150

ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ мВт
53%
 16 Эх үүсвэрээс ЦЭХ авч
 17 түгээх тусгай зөвшөөрөл 3.2%
эзэмшигчид дамжуулах
24% 0.7%
8.1% 1.1%
6% 0.8%
0.9% 0.7% 1.5%

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 7

 ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ,ТУСГАЙ
ЗӨВШӨӨРӨЛ

 Цахилгаан эрчим хүч дамжуулах

 Цахилгаан импортлох (БНХАУ)-аас
 0,4-220 кВ-ын Цахилгаан
байгууламжийн зураг төсөл хийх
 0,4-220 кВ-ын ЦДАШ, дэд станцын
засвар, угсралт түүний туршилт
тохируулга, бусад дагалдах үйлчилгээ

 “Мэргэжлийн сургалт
явуулах. /2016.07.01-нээс/

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 8

 ҮНДСЭН ТОНОГЛОЛЫН
ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ, СХЕМ,
ГОРИМ, СУДАЛГАА

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 9

 ДАМЖУУЛАХ СҮЛЖЭЭНИЙ
ҮНДСЭН ТОНОГЛОЛ

110-220 кВ
6-10 кВ 6-35 кВ
35-110 кВ

 2,5-200 МВА чадалтай 269 хүчний трансформатор, автотрансформатор

 110-220 кВ-ын 4873,07 км ЦДАШ
 6-220 кВ-ын 3200 ком таслуур, гүйдлийн трансформатор, хүчдлийн трансформатор
 Хүчдэл тохируулагын 531,64 МВар Реакторууд-47, SVC-4, 220 кВ Шунт реактор-2
 Цахилгаан механик, хагас дамжуулагч, микропроцессорын бааз бүхий 100 гаран
төрлийн 2066 иж бүрэн реле хамгаалалт автоматикийн төхөөрөмжүүд.
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 10
 ЦДҮС КОМПАНИЙН ҮЙЛЧЛЭХ ХҮРЭЭ
Үйлчлэх хүрээ: 16 аймаг 300 сум
суурин газар
ОХУ Үйлчлүүлэгч: Нийт хүн амын 72%
ОХУ Жилд 5,4 тэрбум кВт/цаг ЦЭХ
дамжуулдаг.
Улаангом Мөрөн

Дархан
Өлгий Өмнөговь Эрдэнэт Шин
Тэлмэн Эмээлт шин
Майнз

Мянгад Дөргөн Багануур Өндөрхаан Чойбалсан Тачин

Цэцэрлэг тамсаг
Улаанбаатар

Манхан Улиастай

Баяхонгор Баруун-Урт

Арвайхээр

Мандалговь
Зүүн захын цэг:
Сайншанд - 110/10 кВ-ын
Өндөрхаан дэд станц-603 км
Замын-Үүд Баруун захын цэг:
Тавантолгой
- 110/10 кВ-ын
Оюутолгой Тэлмэн дэд станц-691 км
Даланзадгад
Хойд цэг:
-ОХУ-Монгол
улсын хил 257, 258-р ЦДАШ-
220 кВ-ын ЦДАШ трасс 1034,59 км 220 кВ-ын дэд станц 7ш 271 км
БНХАУ Урд цэг:
110 кВ-ын ЦДАШ трасс 3825,68 км 110 кВ-ын дэд станц 66 ш
-БНХАУ-Монгол улсын
35 кВ-ын ЦДАШ 12.8 км 35 кВ-ын дэд станц 1ш хил 220 кВ-ын Оюутолгой
Нийт ЦДАШ 4867,77 км Нийт дэд станц 74 ш ЦДАШ-721 км
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 11
 ХҮЧНИЙ ТРАНСФОРМАТОРУУДЫН
НАСЖИЛТЫН СУДАЛГАА /220,110 кВ/

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 12

 РЕЛЕ ХАМГААЛАЛТ АВТОМАТИКИЙН ТӨХӨӨРӨМЖҮҮДИЙН
СУДАЛГАА

Механик
Микропроцессорын МП-ын РХА-аар
реле Нийт
Салбар реле хамгаалалтын шинэчлэгдсэн
хамгаалалт- тоо
тоо байдал, %
ын тоо
Хангайн бүсийн салбар 383 104 21.36 487
Төвийн бүсийн салбар 277 103 27.11 380
Зүүн өмнөд бүсийн салбар 44 53 54.64 97
Говийн бүсийн салбар 0 100 100.00 100
Улаанбаатар салбар 157 845 83.40 1002
Нийт 2066
Нийт РХА-ын төхөөрөмжийн тоогоороо ЦДҮС ТӨХК-ийн РХА-н
судалгаа
24%
48%
18%
5% 5%
Механик
42%
МП
58%

Хангайн бүсийн салбар Төвийн бүсийн салбар

Зүүн өмнөд бүсийн салбар Говийн бүсийн салбар Механик МП
Улаанбаатар салбар

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 13

 Цахилгаан эрчим хүчний дамжуулалт
Улаанбаатар салбарын сүүлийн 9 жилийн цахилгаан эрчим хүчний дамжуулалтын үзүүлэлт
/сая.кВт.цаг/

2018 оны салбаруудын цахилгаан эрчим хүчний дамжуулалтын үзүүлэлтүүдийг харьцуулав.

/сая.кВт.цаг/
ТБС ГБС
510,3 сая 93,9 сая кВт.ц
кВт.ц 2%
ЗӨБС 9%
513,5 сая
кВт.ц
УБС
9%
3128,7 сая
кВт.ц
55%
ХБС
1405,8 сая
кВт.ц
25%

УБС ХБС ЗӨБС ТБС ГБС

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 14

 УЛААНБААТАР САЛБАРЫН
ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 15

 САЛБАРУУДЫН ХҮЧИН ЧАДАЛ

Салбарууд УБС ТБС ХБС ЗӨБС ГБС

Суурилагдсан
1998 МВА 437 МВА 538,1 МВА 764,9 МВА 62 МВА
хүчин чадал

Хэрэглэгчдийн
тоо
316,182 52,300 110,201 73,053 17,636

Дэд станцын
28 18 12 10 4
тоо

Шугамын
1188,1 км 1250,0 км 2063,6 км 1112,5 км 563,99 км
нийт урт
Улаанбаатар салбар нь Нийслэлийн 9 дүүрэг, Төв аймгийн 9 сумын хэмжээнд нийт 316,182 хэрэглэгчдийг
ЦЭХ-ээр ханган ажилладаг. Суурилагдсан хүчин чадал 1998 МВА, 220 кВ-ын 2, 110 кВ-ын 26 нийт 28 дэд
станц, нэг хэлхээнд шилжүүлсэнээр 493.3 км урттай 220 кВ-ын 7; 683.1 км 110 кВ-ын 40; 11.7 км 35 кВ-ын
3 ЦДАШ-ын ашиглалт засвар үйлчилгээг хариуцан ажилладаг.
Шинээр 220 кВ-ийн 4 дэд станц ашиглалтанд орох шатандаа төсөл хэрэгжиж байна. Үүний 3 дэд
станц буюу Мандалговь, Оюутолгой, Тавантолгой дэд станцууд ГБС-н ашиглалтанд орно.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 16

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 17
 Сэлгэн залгалтын тоо

Улаанбаатар салбар 2018 онд төлөвлөгөөт 109 нэр төрлийн ИЗА, 335 нэр төрлийн УЗА, 16 нэр
төрлийн ТЗБАХ-ний ажлууд, бүтээн байгуулалт, өргөтгөл шинэчлэлт, шугам тоноглолын гэмтэл
устгах зэрэг ажлуудын хүрээнд нийт 3354 сэлгэн залгалтыг хийсэн. Шугам, дэд станцын тоо жилээс
жилд нэмэгдэж байгаатай холбоотойгоор хийгдэх сэлгэн залгалтын тоо улам өссөөр байна.
Салбаруудад хийгдэж байгаа сэлгэн залгалтын тоог харьцуулав /хийгдсэн таслалтаар авав.

Сэлгэн залгалтын нийт тоо

Он
УБС ТБС ХБС ЗӨБС ГБС

2015 он 2112 715 553 361 596

2016 он 2524 638 455 321 496

2017 он 2576 777 501 323 333

2018 он 3354 444 577 470 611

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 18

 Улаанбаатар салбарын тасралт, таслалт, гэмтлийн тоо

2018 он Өсөлт
2015 он 2016 он 2017 он
/ТМНС/ (өмнөх жилээс)
220 кВ 62 19 34 25
110 кВ 75 64 72 71
35 кВ 45 18 23 38
Тасралт +390
10 кВ 883 699 768 1136
6 кВ 42 35 30 47
Нийт 1074 835 927 1317
220 кВ 71 55 76 130
110 кВ 359 413 425 540
35 кВ 199 213 196 214
Таслалт +778
10 кВ 1377 1639 1617 2290
6 кВ 106 204 262 180
Нийт 2112 2524 2576 3354
Хязгаарлалт удаа 5 0 4 7 +3
Гэмтэл Нийт 97 78 41 69 +28
Өсөлт+,
Шалтгаан 2015 он 2016 он 2017 он 2018 он
бууралт-
Ашиглалтын буруугаас 6 1 3 4 +1
РХА-н ажиллагаа, гэмтэл 23 10 23 14 -9
Тоноглолын гэмтэл 225 187 200 166 -34
Цаг агаарын өөрчлөлт болон гадны
165 181 77 398 +321
нөлөө
Кабель шугамын гэмтэл 304 272 266 347 +79
Тодорхой бус (үзлэгээр гэмтэл
351 184 358 388 +30
илрээгүй)
Нийт 1074 835 927 1317 +390
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 19
 УЛААНБААТАР САЛБАРЫН ТАСРАЛТЫН
СУДАЛГАА

Улаанбаатар салбарын 2017/2018 тасралт

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Нийт
220 кВ 0/0 0/0 5/1 1/0 0/2 7/3 2/9 0/3 2/2 0/1 0/0 0/0 35/21
110 кВ 0/0 8/1 1/4 17/4 5/3 32/7 8/5 7/15 6/11 2/5 0/0 1/0 61/56
35 кВ 0/0 3/1 0/2 1/2 3/1 3/7 3/3 3/4 1/4 1/0 1/5 1/2 18/31
20/1 14/ 19/ 50/ 74/ 128/ 87/ 63/
10 кВ 65/285 44/52 36/58 15/20 615/1121
9 51 48 103 74 173 128 110
6 кВ 1/0 2/1 0/1 1/3 3/2 6/5 3/5 1/6 3/24 6/1 0/3 0/1 26/48
2018 оны Улаанбаатар салбарын хэмжээнд 6, 10, 35, 110, 220 кВ-ын тоноглолуудад 1317
тасралт гарсан бөгөөд эдгээр тасралтын цаана реле хамгаалалт автоматик ажиллаж гэмтлийг
тусгаарладаг. Эдгээр тасралтуудаас 5-р сарын 11 Дорнод-2 дэд станц дээр газардлага залгаж
шинийн хамгаалалт ажилласан, 6-р сарын 29 нд АШ-257, 258 тасрах үед АЧР ажиллаж 105
шугам тасарсан, 7-р сарын 1 Умард Т2, 8-р сарын 27-д Үйлдвэр Т2, 10-р сарын 9-д Дорнод-2 Т1
үндсэн хамгаалалт ажилласан, 9-р сарын 15, 19-д гарсан системийн хэмжээний аваари 11-р
сарын 9 УБ дэд станцын ДХТ-2 35 кВ тал руу амьтан орсон гэх мэт тасралтууд дээр РХА 100%
үнэн зөв ажиллаж ЭХС-ийн авч үлдсэн.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 20

 ХЭРЭГЖИСЭН ТӨСӨЛ
ХӨТӨЛБӨР, ТЗБАХ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 21

 “ЦДҮС” ТӨХК-Д ХЭРЭГЖСЭН БОЛОН ХЭРЭГЖИЖ
БАЙГАА ТӨСӨЛ ХӨТӨЛБӨРИЙН АЖЛУУД

Герман улсын засгийн газар, KFW ИХБ-3, 4-т 110 кВ 27 Элегаз таслуур, 81 Гүйдлийн
банкны хөнгөлттэй зээл трансформатор, Систем үүсгэгч 13 дэд станцад
хэрэгжүүлсэн ЭХХ-1 төсөл /2004- диспетчерийн удирдлагын системийг байгуулсан.
2006 он/

Герман улсын засгийн газар, KFW Дарханы ДЦС-ын 110 кВ-ын Хаалттай
банкны хөнгөлттэй зээл. Хуваарилах Байгууламжийн 40 жил ашиглагдсан
ЭХХ-1 төсөл нэмэлт гэрээ /2007-2008 110 кВ-н тосон таслуур, хуурай салгуур,
он/ Гүйдлийн трансформаторыг иж бүрэн шинэчлэв.

Шведийн олон улсын хөгжлийн

ИХБ-4, Дархан, Эрдэнэт, Багануур, Чойр гэх мэт
агентлаг /SIDA/ 2009-2012
15 дэд станцын 62 нэр төрлийн таслуур, гүйдэл,
хүчдлийн трансформаторыг шинэчилсэн.

Байгаль орчин аялал

жуулчлалын яам.
Полихлорт бифенилийг байгаль
орчинд ээлтэй аргаар устгах
менежментийн чадавхийг
болгох төсөл /2010-2017/
Цахилгаан эрчим хүч болон бусад салбарт хэрэглэж
байгаа Полихлорт бифенил агуулсан цахилгаан
төхөөрөмжийн хэрэглээг 2020 он гэхэд зогсоож,
бий байгаль орчинд ээлтэй аргаар цэвэрлэх

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 22

 “ЦДҮС” ТӨХК-Д ХЭРЭГЖСЭН БОЛОН ХЭРЭГЖИЖ
БАЙГАА ТӨСӨЛ ХӨТӨЛБӨРИЙН АЖЛУУД

ХБНГУ-ын KFW банкны төсөл. Дамжуулах сүлжээний 19 дэд станцын гүйдлийн

Аккумуляторын батарейн шинэчлэл. тэжээл буюу аккумуляторыг цэнэглэх төхөөрөмжийн
Хэрэгжсэн хугацаа 2009 он. хамт шинээр суурилуулж ашиглалтад өгсөн.

Дэлхийн банкны төсөл. ХБНГУ-ын Повер фактори симуляцийн программыг хэвийн

горим төлөвлөлтын DIG SILENT горимын тооцооны 4, ЭХС-ийн тогтворжилтын дүн
компанийн “Power factory” программ шинжилгээний 1 тусгай эрхтэйгээр авч эрчим хүчний
хангамжийн төсөл. Хэрэгжсэн системийн хэвийн болон аваарийн горим, РХА-ийн
хугацаа 2011-2014 он. тавилын тооцоонд тус тус ашиглаж байна

Шивээ-Овоогийн нүүрсний уурхайн

шинэчлэл төсөл. Төсөвт өртөг нь
Чойр дэд станцад Шивээ-Овоо 110 кВ-ын
261,980,000 иен. Хэрэгжсэн хугацаа гаргалгааны БУА-ыг хийж гүйцэтгэж ашиглалтад
2012-2013 он. оруулсан

“Мянганы сорилтын сан" төсөл. Налайх дэд станцын 110 кВ-ын ИХБ-ийг 4
110/35/10 кВ-ын “Налайх” дэд ячейкаар өргөтгөсөн, гаргалгаануудын РХА-ийн
станцын өргөтгөлийн ажлыг хийж байгууламжийг бүрэн шинэчлэсэн
гүйцэтгэсэн. Хугацаа 2012-2013 он.

Улсын төсөв. “Тоолуурын нэгдсэн ДЦС-ууд болон “ЦДҮС” ТӨХК-ийн эзэмшлийн нийт 33
систем” Хэрэгжүүлсэн он 2013- дэд станцын 200 тоолуурыг шинэчлэж, автомат
2014. мэдээллийн Телеметрикс систем байгуулсан.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 23

 ХЭРЭГЖСЭН ТОМООХОН ЗАРИМ ТӨСЛҮҮД
ИХБ-3, ИХБ-4-н 110 кВ-ын
“Эрчим хүчний хэмнэлт” төсөл: ИХБ- таслуурын шинэчлэл

ИХБ-3

ИХБ-4

Хэрэгжсэн он:2005-2006
АЖЛЫН ЭЗЛЭХҮҮН:
ИХБ-3, 4-н 110 кВ-ын нийт 27 ш элегаз таслуур,
81 ш гүйдлийн трансформатор шинэчилсэн
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 24
 ХЭРЭГЖСЭН ТОМООХОН ЗАРИМ ТӨСЛҮҮД
•Дархан хотын ДЦС дахь 110 кВ-ын
“Эрчим хүчний хэмнэлт” төсөл: •ХХБ-ийн иж бүрэн шинэчлэлт хийсэн

Хэрэгжсэн он:
2007-2008

АЖЛЫН ЭЗЛЭХҮҮН:

• 9 ш тосон таслуур
• 27 ш гүйдлийн
трансформатор
• 10 ш хүчдлийн
трансформатор
• 37 ш холболтын
хайрцаг
• 28 ш хуурай
салгуур
• 24 ш тусгаарлагч

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 25

 ХЭРЭГЖСЭН ТОМООХОН ЗАРИМ ТӨСЛҮҮД
19 дэд станцын аккумуляторын
“Эрчим хүчний хэмнэлт” төсөл: батарейнууд, шулуутгагч

Хэрэгжсэн он:
2008-2009

АЖЛЫН ЭЗЛЭХҮҮН:

• Дархан,
Багануур, Өмнөд,
Умард, Цэвэрлэх,
Туул, Дорнод-2,
Амгалан зэрэг 19
дэд станцын
аккумляторын
батерейг, тогтмол
гүйдлийн
шулуутгагч,
цэнэглэгчийн
хамт шинэчлэсэн

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 26

 ХЭРЭГЖСЭН ТОМООХОН ЗАРИМ ТӨСЛҮҮД
“Төвийн бүсийн цахилгаан дамжуулах УБ, ИХБ-4, Эрдэнэт, Дархан, Чойр
сүлжээг шинэчлэн засварлах” SIDA төсөл: зэрэг ДС-ны 15 дэд станцын шинэчлэлт

Хэрэгжсэн он:
2008-2011

АЖЛЫН ЭЗЛЭХҮҮН:

Дархан, Эрдэнэт,
Багануур, Чойр,
зэрэг 15 дэд
станцын тосон
таслуур, гүйдлийн
трансформатор,
реле хамгаалалтыг
хэсэгчлэн
шинэчлэсэн

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 27

 ХЭРЭГЖСЭН ТОМООХОН ТӨСЛҮҮД
Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар

№ ТӨСЛИЙН НЭР ОН

1 110/35/10 кВ-ын “Туул” дэд станцын өргөтгөл, шинэчлэлт 2011-2012

2 “Мөрөн” дэд станцын өргөтгөл, 2011-2012

3 “Мөрөн-Могойнгол”-ын 110 кВ-ын 181,6 км ЦДАШ, 2011-2012

Чойр” дэд станцын “Мандалговь -110 кВ-ын гаргалгааны өргөтгөл
4 2011-2013
шинэчлэл,
“Мандалговь-Тавантолгой”-220 кВ-ын 248,5км ЦДАШ, 220/110/35/10 кВ-ын
6 2011-2013
“Тавантолгой” дэд станц, 220/110/35 кВ-ын “Оюутолгой” дэд станц,
7 110/6 кВ-ын Бурхант- дэд станц, 2011-2014
“Даланзадгад”-110 кВ-ын 86,9км ЦДАШ,”Даланзадгад”-110/35/10 кВ-ын дэд
8 2011-2013
станц
Хөшигтийн хөндийн нисэх буудлын 2 талын тэжээлтэй “Хөшигт”-110/10
9 2012-2014
кВ-ын дэд станц, 110 кВ-ын 83,3 км шугам
220/110/35 кВ-ын “Эрдэнэт”- дэд станцын 200 МВА-гийн 2ш
10 2011-2013
автотрансформатор
11 110/10 кВ-ын “Ерөө” дэд станцын өргөтгөл, 2011-2013
12 110/35/10 кВ-ын Залаат дэд станц, 2014-2015
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 28
 ИХ ТОЙРОГ 110/220 кВ ТӨСӨЛ
Нийслэл хотын барилгажилт болон
өсөн нэмэгдэж буй хэрэглээг хангах

Их тойрог
ТӨСЛИЙН НЭР 110/220
кВ сүлжээ

ШИНЭЭР БАРИГДСАН
ДЭД СТАНЦ ТОО 9

110 кВ ДЭД СТАНЦ 8

220 кВ ДЭД СТАНЦ 1

Үүнээ ашиглалтанд орж

хүчдэлд залгасан 6

ШИНЭЭР БАРИГДСАН
ЦДАШ 200 км

НИЙТ ХҮЧИН ЧАДАЛ

760
мВА

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 29

 ӨӨРИЙН ХӨРӨНГӨ БУЮУ ТЗБАХ-ГЭЭР
ХИЙСЭН ТОМООХОН ЗАРИМ АЖЛУУДААС
№ ХИЙСЭН АЖИЛ
1 ИХБ-4-т 20 ком 220 кВ хуурай салгуур шинэчлэх
Систем үүсгэгч зангилаа Дархан, Эрдэнэт, Булган, Гео
2 зэрэг дэд станцын аккумуляторын байгууламжийн
шинэчлэлт
3 ИХБ-3 Т-1, Т-2 хүчний трансформаторын шинэчлэлт
Систем үүсгэгч 220 кВ, 110 кВ-ын транзит 20 гаруй
4
шугамын реле хамгаалалтын шинэчлэлт.
Сүхбаатар, Умард, Баруун, Цэвэрлэх, Хялганат, Хот
5 дэд станцын 35 кВ, 10 кВ, 6 кВ-ын хуваарилах
байгууламжийн шинэчлэлт
100 тн автокран-1, 25 тн автокран-3, тусгай
6
зориулалтын автомашин-6 парк шинэчлэлт

Дорнод-2, Дархан, Улаанхуаран, Үйлдвэр, Яармаг гэх

7
мэт дэд станцын 110 кВ-ын тосон таслуур шинэчлэлт
Өндөр хүчдлийн туршилт, реле хамгаалалтын
8 ажиллагаа шалгах, хэт ягаан туяаны оношлогоо хийх
гэх мэт багажууд
Хүчдлийн хэлбэлзэл ихтэй болон газардлагын гүйдэл
өндөртэй Баруун, Умард, Өмнөд, Сайншанд, Хархорин,
9
Чойр, Баянхонгор, Арвайхээр дэд станцуудад нум
унтраах болон шунтлэгч реактор
Тасралт ихтэй 110 кВ, 220 кВ-ын агаарын шугамуудад
10 элемэнтийн тоог нэмэх, полимер, аэродинамик
элемент тавьсан
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 30
 ҮР ДҮНД НЬ ТЕХНИКИЙН ХҮЧИН
ЧАДАЛ
• Системийн суурилагдсан хүчин чадал:
1141 МВА
• Компанийн суурилагдсан хүчин чадал:
3426 МВА
• Их, бага ачаалал: 1117 МВт, 663 МВт
• Импорт /ОХУ/ -176,3 сая кВт.цаг,
БНХАУ-1090.0 сая кВт.цаг
• Экспорт /ОХУ/- 24,2 сая кВт.цаг

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 31

 ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДЛУУД

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 32

 ОХУ

ОХУ

Улаангом Мөрөн

Дархан
Өлгий Өмнөговь Эрдэнэт Шин
Тэлмэн Эмээлт шин
Майнз

Мянгад Дөргөн Багануур Өндөрхаан Чойбалсан Тачин

Цэцэрлэг тамсаг
Улаанбаатар

Манхан Улиастай

Баяхонгор Бор-Өндөр Баруун-Урт

Арвайхээр Айраг

Мандалговь

Сайншанд

• 110 кВ Тэлмэн-276 км. Тавантолгой

Замын-Үүд

(Эрдэнэт-Тэлмэн 624 км) Даланзадгад

Оюутолгой

• Чойр-Дорнод 110 кВ 673,2 км.

• 220 кВ АШ УБ-ОТ хүртэл 650 БНХАУ

км.
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 33
 УРТ ШУГАМУУД ДЭЭР ГАРЧ БАЙГАА
ГЭМТЭЛҮҮД

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 34

 Хамгаалалтын зурвасын зөрчил

Гэмтэл, аваари саатал устгах яаралтай ажил болон төлөвлөгөөт ажлуудыг оргил ачааллын
цагаас өмнө гүйцэтгэж дуусгах шаардлагатай үед хамгаалалтын зурваст аж ахуй нэгж, айл өрхүүд
үйл ажиллагаа явуулж, оршин сууж байгаагаас шалтгаалан өргөх зөөх машин механизмаар ажил
гүйцэтгэх, орц, гарцтай холбоотой хүндрэл маш их үүсдэг. Мөн ЦДАШ, дэд станцын хамгаалалтын
зурваст хувь хүн, гадны компаниуд зөвшөөрөлгүйгээр газар шорооны ажил хийх, кран, машин
механизмаар ажиллуулах тохиолдол ихэсч байна.
Тухайлбал 2018 онд Улаанбаатар салбарын 220, 110 кВ-ын өндөр хүчдэлийн цахилгааны
шугам, дэд станцын хамгаалалтын зурваст амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийн хохирол учрах
аюултай нөхцөл байдалд үйл ажиллагаа явуулж, оршин сууж байгаа 1400 гаруй ААН, айл өрхөд
албан мэдэгдэл өгөөд байна. Сүүлийн 2 жилд илэрсэн хамгаалалтын зурвасын зөрчлийн тоог бусад
салбартай харьцуулав.

Салбарууд/станц/АШ 2017 2018

УБС / 28 / 1188 км 1082 1400
ТБС / 18 / 1250 км 107 65
ХБС / 12 / 2063,6 км 3 1
ЗӨБС / 10 / 1112,5 км 36 31
ГБС / 4 / 563,99км 0 0
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 35
 Хамгаалалтын зурвасын зөрчил

110/35/10 кВ-ын
“Дорнод-2” дэд
станц

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 36

 Хамгаалалтын зурвасын зөрчил

АШ-109,110-н хамгаалалтын зурвасыг зөрчин

оршин сууж буй гэр хорооллын айл өрхүүд

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 37

 Хамгаалалтын зурвасын зөрчил

АШ-205, 206-н
гэр хороолол
дунд байрлах
трассын зураг

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 38

 Дэд станцын ИХБ дахь
тоноглолын хөндийрүүлгийн бохирдолт

Бохирдсон байдал Цэвэрлэгээ хийж буй байдал

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 39

 Дэд станцын ИХБ дахь
тоноглолын хөндийрүүлгийн бохирдолт

Ачаалал болон схемийн хүндрэлээс шалтгаалан шөнөөр

тоноглолын бохирдолт цэвэрлэж буй байдал

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 40

 Агаарын шугамын дамжуулагч утасны бохирдолт

АШ-205,206-д аваарийн захиалгаар

шөнөөр бохирдолт цэвэрлэж байгаа байдал
Огноо: 19/06/13 . ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК
ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ Хуудас: 41
 Агаарын шугамын хөндийрүүлгийн бохирдолт

110 кВ-ын АШ-н бохирдсон Солих гэж буй шинэ

элементүүд элементүүд

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 42

 Агаарын шугамын дамжуулагч утасны бохирдолт

Аюул эрсдэл Бохирдсоны улмаас цахилалт үүсч

гэмтсэн байдал

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 43

 Реле хамгаалалт автоматикийн нарийн мэргэжлийн боловсон
хүчний дутмаг байдал, хүрэлцээ, сургалт

 2012 онд Улаанбаатар салбар байгуулагдах үед 17 дэд станцын ашиглалт хариуцаж РХАХТА-нд
18 хүний батлагдсан орон тоотой ажиллаж эхэлсэн бол одоо 220/110/35 кВ-ын 50 ЦДАШ, 28 дэд
станц, ИХБ-2 болон гэрээний дагуу засвар, үйлчилгээг хийдэг Суруга, Салхит зэрэг дэд
станцуудын тоноглолын реле хамгаалалт, хэмжүүр, өндөр хүчдэл туршилтыг хариуцаж 19 хүний
орон тоотой ажиллаж байна. Мөн ДЦС-4, ДЦС-3, ДЦС-2 зэрэг Монгол улсын цахилгаан эрчим
хүчний гол эх үүсвэрүүдийн ИХБ-ууд, 220/110 кВ-ын гол транзит ЦДАШ-ын ашиглалт үйлчилгээ,
нийлмэл реле хамгаалалт автоматикийн найдвартай ажиллагаа, бэлэн байдлыг хангаж
ажилладаг. Монгол улсын хэмжээнд ашиглагддаг системийн аваари эсэргүүцэх бүх
автоматикуудыг хариуцан ажиллаж байна.

Салбарууд УБС ТБС ХБС ЗӨБС ГБС

ИХБ-2, Суруга,
Салхит дэд
Дэд станцын нийт тоо станцыг 18 12 10 4
оруулаад
31
РХА-г хариуцаж
РХА-10 14/9 11/6 10/6 6/4
ажилладаг ажилтны тоо

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 44

 Сэлгэн залгалтыг удаашруулж буй шалтгаан

Дэд станцын шуурхай

ИХБ-3, 4, Туул, Дорнод-
ажиллагааны ажилтан 2, Улаанбаатар зэрэг
транзит дэд
станцуудад сэлгэн
залгалт хийхдээ
шуурхай ажиллагааг
удирдаж, байгаа
диспетчерээс команд
шийдвэр авсан тухай
болон гүйцэтгэсэн
талаар мэдээллийг
бусад диспетчерүүдэд
мэдээлж, байгаа
бөгөөд шуурхай
ажиллагаа удаашрах,
нөхцлийг бий болгож
ДҮТ ХК-ийн диспетчер ШЗХ-ийн диспетчер УБС-ын диспетчер байна.
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 45
 Сэлгэн залгалтыг удаашруулж буй шалтгаан

ШЗХ-ийн диспетчерийн ДҮТ ХХК-ийн диспетчерийн УБС-ын диспетчерийн

удирдлагын тоноглол удирдлагын тоноглол удирдлагын тоноглол

Дэд станц, хуваарилах байгууламжуудын 1 холболтонд байрлах тоноглолууд шат шатны

диспетчерүүдийн удирдлагын тоноглолууд байгаагаас шалтгаалан удирдлага шилжүүлдэг.
Шуурхай ажиллагааны алдаа зөрчил дутагдал гарахад хариуцлага хүлээх ажилтан тодорхойгүй
байдаг. Хоорондын мэдээ мэдээлэл дамжуулах аргачлал удаан, алдаатай, цоорхой их байна.
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 46
 Сэлгэн залгалтыг удаашруулж буй шалтгаан

Транзит дэд станцын

тоноглол гэмтэх,
системийн хэмжээний
тасралт саатал гарахад
зөвхөн ДҮТ ХК-ийн
диспетчер мэдээлэлтэй
байж, шуурхай
ажиллагааг удирдан
Дэд станцын шуурхай
ажиллагааны ажилтан
ДҮТ ХХК-ийн явуулдаг бөгөөд гэмтлийг
диспетчер устгах, сэргээн босголтын
үйл ажиллагааг явуулах
салбар, алба, бригад нь
мэдээлэлгүй байгаагаас
шалтгаалан сэргээн
босголтын болон бусад
дэд станцуудын схем
сэргээх үйл ажиллагаа
удааширдаг.
Салбарын техникийн удирдлага, бригадууд
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 47
 Сэлгэн залгалтыг удаашруулж буй шалтгаан

Шуурхай ажиллагааны
харьцааны зааварт
тусгагдсан удирдлага
мэдлийн тоноглолын
заагийг диспетчерүүд
дур мэдэн өөрийн
үзэмжээр шилжүүлж,
Диспетчер байгаа нь дэд станцын
шуурхай ажиллагааны
ажилтнуудад хэнээс
ямар команд шийдвэр
авах нь ойлгомжгүй
нөхцөл байдалд
Дэд станцын шуурхай хүргэдэг.
ажиллагааны ажилтан

Диспетчер

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 48

 2015 оны 5 сарын 24 гарсан аваарийн тасралтын
үеийн агаарын шугамууд дээр гүйсэн богино
залгааны гүйдэл
110 кВ-ын АУРА-ын
бичлэгээс харахад АШ-
107, 108 гүйдэл 1658 А
хүртэл гүйсэн.

АШ-103,АШ-104 үндсэн
хамгалалалтын бичлэгээс
харахад АВС фазаар 1298
А гүйдэл гүйсэн .

АШ-203 АПАХ-аар АУРА-87-н бичлэгээс харахад

тасрах үеийн АУРА- АШ-208-н гүйдэл АВС
ийн бичлэг фазаараа 900А хүрсэн.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 49

 2018 оны 9 сарын 19-ны Яармаг-А шугамд гарсан
аваарийн тасралтын үеийн богино залгааны
гүйдэл

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 50

 2018-05-11-ны өдрийн 110/35/10 кВ-ын Дорнод-2 дэд
станцын 110 кВ-ын ДЗШ ажиллах үеийн богино
залгааны гүйдэл

110 кВ-н ДЗШ-н SEL-487B

реленээс авсан бичлэгээс
харахад АШ-108-аар 5882 А
гүйдэл, АШ-110-аар 4675 А
гүйдэл гүйсэн байна.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 51

 2019-02-14 өдрийн Улаанбаатар дэд станцын 110кВ-
ын шинийн диф хамгаалалт ажиллах үеийн гүйдэл

АШ-107,108-аар 3000А, АШ-

103,104-өөр 1500А гүйдэл
гүйсэн байна.

АУРА 98-ын бичлэгээс

харахад АТ1,2-ын 0
дарааллын гүйдэл 4300А,
110кВ-ын СВ-ээр 7300А
гүйдэл гүйсэн байна.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 52

 2019-05-16 өдрийн АШ-105-д гарсан аваарийн
тасралтын үеийн богино залгааны гүйдэл

Хамгаалалтын реленээс авсан

бичлэгээс харахад АШ-105-
АПВ-ээр залгагдах үед С
фазаар 10098А-ын гүйдэл
гүйсэн байна.

Хамгаалалтын реленээс авсан

бичлэгээс харахад АШ-105-
аар 7400А-ын гүйдэл гүйсэн
байна.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 53

 ШИЙДЭЛҮҮД

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 54

 НЭГДМЭЛ УДИРДЛАГА

Байгууллагын хяналтын бүс

ТБ салбар ЗӨБ салбар УБ салбар ГБ салбар ХБ салбар

Телевиз Шонхор

Орон нутгийн хяналтын бүс

Дэд станцын хяналтын бүс

Огноо: 19/06/13 Local HMI ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 55
 Улаанбаатар хотын тойрог станц
хоорондын сүлжээ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 56

 110 кВ БАГА ТОЙРОГ СҮЛЖЭЭНИЙ ШИЛЭН
КАБЕЛИЙН СУВАГ ҮҮСГЭХ БОЛОМЖ

2017 ОНЫ ТЗБАХ-НД БАГА ТОЙРОГИЙН ДЭД СТАНЦУУДЫГ ШИЛЭН КАБЕЛИЙН

СҮЛЖЭЭНД ХОЛБОХ АЖЛЫГ ЗОХИОН БАЙГУУЛАН ҮЙЛДВЭР, БАРУУН, УМАРД,
УЛААНХУАРАН, АМГАЛАН, ӨМНӨД, ЗЭРЭГ 6 ДЭД СТАНЦЫГ ДҮТ ХК-ИЙН ШИЛЭН
КАБЕЛИЙН СУВАГ ОРУУЛСАН. ЭДГЭЭР СУВАГУУДЫН ТАЛААС ИЛҮҮ СУДАЛ НЬ
АШИГЛАГДАЖ БАЙГАА.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 57

 БИДЭНД БАЙГАА
СҮЛЖЭЭ.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 58

 Шилэн кабель ашиглах нь
Video

VoI
P Ethernet
SCADA,
MMS,
DNP3 2.5 Gbps
GOOSE Transport
Bandwidth
(SONET)

TDM
Teleprotection DNP3,
MIRRORED BITS®, Modbus
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 59
 Коэрдинатын болон технологийн
камерийн хяналтын систем.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 60

 ДАГУУ ДИФФЕРЕНЦИАЛЬ ХАМГААЛАЛТЫН
ШИЙДЭЛ

Шилэн кабелийг хамгаалалтын хэлхээнд ашиглаж

эхэлсэнээр агаарын шугамын үндсэн хамгаалалтаар
2,3,4 төгсгөлийн дагуу ялгавар гүйдлийн
хамгаалалтууд ашиглах боломж гарч ирсэн.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 61

 Бага тойрог-110 тойрогийн 2 ҮНДСЭН
ХАМГААЛАЛТЫН ШИЙДЭЛ

220/110 кВ 109,110 15км 110/35/10 кВ 107,108 11км 220/110/35

ИХБ-4 Дорнод-2 кВ УБ

OPGW OPGW
2505 2505 2505 2505

Relay Relay Relay Relay

ВЧБ TRIP TRIP TRIP TRIP

110/35/6 110/35/10 кВ
кВ ИХБ-3 ВЧБ Туул ВЧБ
103,104 7 км

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 62

 ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДЛУУД

3сек

2.5сек

110/10 кВ
2.0сек
Улаанхуара
110/10 кВ t(sec) н
110/35/10 кВ
1.8сек
Баруун Сэлбэ W= 16МВт
1.5сек
W=35МВт W=33МВт
I(A)
220/110 кВ 110/35/10 кВ 220/110/35
ИХБ-4 109,110 15км
Дорнод-2 кВ УБ
107,108 11км
W= 110/10/6 кВ W= 34МВт
Умард
2.0сек
110/10/6 кВ t(sec)
Үйлдвэр W= 43МВт 1.8сек
2.0сек 1.5сек
W= 13МВт t(sec)
111,112 20 км

1.8сек
I(A)
2.0сек
t(sec) 1.5сек
1.8сек
I(A)
1.5сек

I(A)

110/10/6 кВ 110/10 кВ
Өмнөд Амгалан
W=53МВт W= 23МВт
110/35/6 110/35/10 кВ
кВ ИХБ-3 Туул
105,106 7м 103,104 7м
W= 55МВт
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 63
 ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДЛУУД

3сек

2.5сек
110/10 кВ
Улаанхуара
t(sec) 2.0сек
110/10 кВ 110/35/10 кВ н
1.8сек
Баруун Сэлбэ W= 16МВт
1.5сек
W=35МВт I(A) W=33МВт
220/110 кВ 110/10 кВ 110/35/10 кВ 220/110/35
Шонхор
ИХБ-4 109,110 10км 149,150 5км Дорнод-2 кВ УБ
107,108 11км
W=...МВт
W= 110/10/6 кВ W= 34МВт
t(sec) 2.0сек
Умард
1.8сек 2.0сек
110/10/6 кВ t(sec)
Үйлдвэр
1.5сек W= 43МВт 1.8сек
I(A) 1.5сек
W= 13МВт t(sec) 2.0сек I(A)
111,112 20 км

1.8сек
t(sec) 2.0сек
1.5сек
1.8сек
1.5сек I(A)

I(A)

110/10/6 кВ 110/10 кВ
Өмнөд Амгалан
W=53МВт W= 23МВт
110/35/6 110/35/10 кВ
кВ ИХБ-3 Туул
105,106 7м 103,104 7м
W= W= 55МВт
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 64
 ТУЛГАМДАЖ БУЙ АСУУДЛУУД

110 кВ-ийн Мөрөн-Тэлмэн 279 км урт ЦДАШ

2018 онд л гэхэд 206 удаа тасарсан. Эдгээр
тасралтын 99% ГГ-I шатаар тасарсан. АПВ-
ын ажиллагаа 204 удаа амжилттай
ажилласан. Богино залгааны гүйдэл бага
багтаамжын чанарын хүчдэл өндөр
байгаагаас гэмтлийн зай тодорхойлох
төхөөрөмж зөрүүтэй заадаг.
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 65
 БАГА ТОЙРОГ-110 2 ҮНДСЭН ХАМГААЛАЛТЫН
ШИЙДЭЛ

110/10 кВ
Улаанхуара
110/10 кВ 110/35/10 кВ н
Баруун Сэлбэ W= 16МВт
W=35МВт W=33МВт
220/110 кВ 110/10 кВ 110/35/10 кВ 220/110/35
Шонхор
ИХБ-4 109,110 10км 149,150 5км Дорнод-2 кВ УБ
107,108 11км
W=...МВт
W= 110/10/6 кВ W= 34МВт
Умард
110/10/6 кВ
Үйлдвэр W= 43МВт

W= 13МВт
111,112 20 км

110/10/6 кВ 110/10 кВ
Өмнөд Амгалан
W=53МВт W= 23МВт
110/35/6 110/35/10 кВ
кВ ИХБ-3 Туул
105,106 7км 103,104 7км
W= W= 55МВт

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 66

 2 ҮНДСЭН ХАМГААЛАЛТЫН ШИЙДЭЛ

2 Үндсэн хамгаалалтын хэлхээ нэг нэгнээсээ үл хамаарсан байна. Үүнд:

• Мэдээлэл дамжуулах суваг

• Гүйдлийн хэлхээ тусдаа

• РХА-ийн төхөөрөмж

• Гүйцэтгэх буюу таслах хэлхээ

• Хоёрдогч хэлхээний кабелийн хувьд.

Үндсэн Бэлтгэл Үндсэн Бэлтгэл

хамгаалалт хамгаалалт хамгаалалт хамгаалалт

Энэхүү шийдэлийг хэрэгжүүлэхэд хамгийн чухал нь бие даасан мэдээлэлийн суваг,

сүлжээ байх шаардлагатай.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 67

 ҮНДСЭН БОЛОН БЭЛТГЭЛ
ХАМГААЛАЛТЫН ХУВЬСАЛ

Газардлагын
Зайн 1,2-р шат Тоноглолын үндсэн хамгаалалт, бэлтгэл хамгаалалт гэдэг
хамгаалалт уламжлалт ойлголтыг өөр байдлаар авч хэрэглэх зүй бөгөөд
хамгаалалт харин нэг тоноглолын үндсэн болон бэлтгэл хамгаалалтыг 2
өөр үйлдвэрийн төхөөрөмжөөр сонгож явах нь маш оновчтой
шийдэл юм. Учир нь МП-ийн реле хамгаалалтын дотоод
бүтэц, программ хангамж, алгоритм нь нэгэн адилгүй ба ямар
нэг процессын үед ажиллах, тооцоолох аргачлалаараа бие
биеэсээ үл хамааралтай ажиллах ба нөгөө талаараа нэг
нэгнээ хянах боломжтой.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 68

 РХА-ийн бодлогын баримт бичигт санал
оруулах нь

110, 220 кВ-ийн трансзит шугамын үндсэн болон

бэлтгэл хамгаалалтын РХА-ийн төхөөрөмжийг
сонгохдоо тухайн шугамын үндсэн болон бэлтгэл
хамгаалалтын бүх функцийг агуулсан өндөр хүчин
чадалтай 2 өөр үйлдвэрийн микропроцессорын реле
хамгаалалтыг сонгож үндсэн хамгаалалтын
мэдээлэл дамжуулах сувгийг бие биеэсээ үл
хамаарах аргачилалаар шийдэгдсэн 2 үндсэн
хамгаалалтын шийдлээр ашиглалтанд оруулах.

Үндсэн Бэлтгэл Үндсэн Бэлтгэл

хамгаалалт хамгаалалт хамгаалалт хамгаалалт

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 69

 ДҮТ ХК-тэй хамтарсан тогтворжилтын
тооцооны үр дүн

Реле хамгаалалтын ажиллагаа

Богино
Гэмтлийн
№ залгааны Горим Системийн тогтворжилтын шинж чанар
байршил
төрөл
Ажиллах Ажиллах
Ажилласан хамгаалалт
шат хугацаа /сек/

I шат 0,1 Тогтвортой

АШ-109 ИХБ
талд
II шат 0,5 ДЦС-4 ТГ-1, 2 генератор асинхрон горимд орж байна.
АШ-109, 110
залгаатай
АШ-109 I шат 0,1 Тогтвортой
Дорнод-2
талд II шат 0,5 ДЦС-4 ТГ-1,2 генератор асинхрон горимд орж байна.

I шат 0,1 Тогтвортой

АШ-109 ИХБ
АШ-109 талд
II шат 0,5 ДЦС-4 ТГ-1, 2 генератор асинхрон горимд орж байна.
залгаатай Үндсэн
АШ-110 хамгаалалт Зайн
Хувилбар 3 3 фаз тасархай АШ-109 I шат 0,1 Тогтвортой
татгалзсан хамгаалалт
Дорнод-2 /-/
талд II шат 0,5 ДЦС-4 ТГ-2 генератор асинхрон горимд орж байна.

I шат 0,1 Тогтвортой

АШ-109 ИХБ
талд
II шат 0,5 ДЦС-4 ТГ-1, 2 генератор асинхрон горимд орж байна.
АШ-110
залгаатай
I шат 0,1 Тогтвортой
АШ-109
тасархай АШ-109
Дорнод-2
талд II шат 0,5 ДЦС-4 ТГ-1 генератор асинхрон горимд орж байна.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 70

 Дэд станцын бүтэц

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 71

 Бид аль түвшинд явж байгаа бэ?
ДЭД СТАНЦЫН АВТОМАТЖУУЛАЛТЫН ХӨГЖЛИЙН ҮЕ ШАТ.
Стандарт кабелийн үеэс тоон дэд станцын 4-р үе шат өнөө үед
хэрэгжиж байна.

Технологи удирдлагын систем үүсгэх асуудалыг 2012 онд РХА-ын нэгдсэн зөвлөгөөнөөр хэлэлцүүлж
дэмжлэг авч байсан бөгөөд тухайн үед нийт РХА-ын шинэчлэл 30 хүрэхгүй хувьтай байсан. Үүнээс
хойш УБЦТС ХК-ийн HMI, SCADA систем, Дархан-Сэлэнгийн түгээх сүлжээний тоолуурын нэгдсэн
систем амжилттай хэрэгжиж байна. УБС-ын 14 дэд станц HMI программ хангамж суурьлагдсан байгаа.
Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 72
 2 ДЭД СТАНЦЫГ ТООН СИСТЕМД ШИЛЖҮҮЛЭХ PROCESS LEVEL.

Ашиг тус
•Орон зай, жин багассан
•Хэмжлийн гүйцэтгэл өндөр
•Хямд өртөгтэй утас ашиглан
зардал хэмнэх
•Аюулгүй байдлыг сайжруулах
•Харилцан ажиллах боломж
•Функциональ уян хатан
хуваарилалт

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 73

 ДҮТ ХК-ийн шилэн кабелийн сүлжээ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 74

 ДҮТ ХК-ийн SCADA систем

➢ СКАДА системд нийт хамрагдсан

ТБЭХС-ийн 11 дэд станц ба 5 ДЦС,
ББЭХС-ийн 2 дэд станц ба 1 УЦС,
АУЭХС-ийн 1 УЦС, ДБЭХС-ийн 1 ДЦС
зэрэг объектууд хамрагдсан байна
➢ Sinaut Spectrum програм хангамж,
өгөгдлийн бааз
➢ Үндсэн сервер, RAID төхөөрөмж,
хэрэглэгчийн интерфейс, холболтын TCI
төхөөрөмж ба хэвлэх төхөөрөмж ➢ 21
ширхэг RTU560 төхөөрөмж ➢ Barco өргөн
дэлгэцийн систем ➢ Дотоод ба гадаад
сүлжээний тоног төхөөрөмж, кабелиуд
➢ Анхдагч датчик болон холболтын
кабелиуд
➢ 48В-ийн тогтмол гүйдлийн тэжээлийн
үүсгүүр
➢ Төвийн тоног төхөөрөмжийн цахилгаан
хангамж ба UPS тасралтгүй тэжээлийг
үүсгүүр
➢ Серверийн болон диспетчерийн
удирдлагын өрөөний Air condition-ний
систем ➢ Цагийн GPS систем

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 75

 УБЦТС ХК-ийн HMI, SCADA систем
➢ СКАДА системд нийт хамрагдсан 10,
35 кВ-ийн 60 дэд станцыг хамрагдсан
байна
➢ ENERGY EDITION програм хангамж,
өгөгдлийн бааз
➢ Үндсэн сервер DELL R740 сервер,
unitel VPN server сүлжээ
➢ 60 ширхэг RTAC төхөөрөмж
➢ Өргөн дэлгэцийн систем
➢ Дотоод ба гадаад сүлжээний тоног
төхөөрөмж, кабелиуд
➢ Анхдагч датчик болон холболтын
кабелиуд
➢ Хувьсах болон тогтмол гүйдлийн 220В-
ийн тогтмол гүйдлийн тэжээлийн үүсгүүр.
➢ Төвийн тоног төхөөрөмжийн цахилгаан
хангамж ба UPS тасралтгүй тэжээлийг
үүсгүүр.
➢ Серверийн болон диспетчерийн
удирдлагын өрөөний Air condition-ний
систем
➢ Цагийн GPS систем

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 76

 Тоолуурын нэгдсэн систем

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 77

 НЭГДСЭН УДИРДЛАГА
ХЯНАЛТЫН Т.У.С СИСТЕМ

Т Технологи

Т.У.С У Удирдлага
систем

С Сүлжээ

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 78

 ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ УХААЛАГ СҮЛЖЭЭ ҮҮСГЭН АШИГЛАХ ЗАГВАР

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 79

 Илүү өргөн түвшиний нэгдмэл удирдлагын
систем

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 80

 НЭГДМЭЛ УДИРДЛАГА

ЦДҮС ТӨХК, ДҮТ ХХК, УБЦТС ХК гэх мэт томоохон

байгууллагууд хооронд технологи удирдлага
мэдээллийн нэгдмэл систем байгуулсанаар эрчим
хүчний үйл ажиллагаанд илүү уян хатан, хурдан
шуурхай, үнэн бодит мэдээлэл солилцох боломж
үүсч, аваарийг урьдчилан сэргийлэх боломжууд
нээгдэж, аваарийг устгах сэргээх үйл ажиллагаа
болон сэлгэн залгалтууд алдаагүй байнгын хяналтанд
гүйцэтгэх зэрэг маш том боломжууд үүснэ.

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 81

 Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа

Огноо: 19/06/13 ЦАХИЛГААН ДАМЖУУЛАХ ҮНДЭСНИЙ СҮЛЖЭЭ ТӨХК Хуудас: 82