Professional Documents
Culture Documents
Serat Wulangreh 1594778951
Serat Wulangreh 1594778951
Akeh ahli kang nyinau lan naliti serat Wulangreh iki. Serat anggitane Sri Susuhunan
Pakubuwana IV iki isine bab piwulang kanggo wong urip, supaya urip ing bebrayan
agung bisa harmonis. Materi ing wulangan iki yaiku Serat Wulangreh pupuh
Dhandhanggula. Tembang Dhandhanggula nduweni watak : luwes Tembang
Dhandhanggula cocok kanggo medhar pitutur.
Gatekna tembang ing ngisor iki ! Aja lali sakdurunge gawea kelompok.
Isenana titik-titik ing pada 2 - 5, kaya tuladha ing pada siji !
1. Pada 1
a. Teks
Pamedhare wasitaning ati
Cumanthaka aniru pujangga
Dhahat mudha ing batine
Nanging kedah ginunggung
Datan wruh yen akeh ngesemi
Ameksa angrumpaka
Basa kang kalantur
Tutur kang katula-tula
Tinalaten rinuruh kalawan ririh
Mrih padhanging sasmita
b. Negesi Tembung
pamedhare = nerangake, njelasake
wasitaning = pitutur
cumanthaka = kuwanen, wani tanpa pretungan
dhahat = banget
mudha = enom, bodho
ginunggung = dialem, dibonbong
datan = ora
angrumpaka = ngarang tembang
katula-tula = sial
tinalaten = ditlateni
rinuruh = digoleki
ririh = ngati-ati, alon-alon
sasmita = tandha
c. Teges apa anane saben larik
Medharake nasehate ati
Kuwanen niru pujangga
Banget bodho ing batine
Nanging kudu dialem
Ora weruh akeh sing ngesemi
Meksa ngarang tembang
Basa sing “ berlebihan”
Omonan sing sial
Ditlateni digoleki kanthi alon-alon
Supaya jelas tandhane
e. Parafrase
Nerangake curahan atine penulis sing kepeksa wani niru pujangga. Rumangsa
isih bodho banget lan kudu dialem, lan ora sadhar akeh sing nyepelekake.
Kepeksa diwanek-wanekake nulis tembang sanajan basane “ berlebihan “ lan
isine sia-sia / kurang manfaat. Supaya bisa mahami isine, kudu tlaten digoleki
alon-alon.
2. Pada 2
a. Teks
Sasmitaning ngaurip puniki
Mapan ewuh yen ora weruha
Tan jumeneng ing uripe
Akeh kang ngaku-aku
Pangrasane sampun udani
Tur durung wruh ing rasa
Rasa kang satuhu
Rasaning rasa punika
Upayanen darapon sampurna ugi
Ing kauripanira
b. Negesi tembung
Sasmitane tandha-tandhane
Ngaurip urip
Puniki iki
Ewuh ribet
Tan ora
Jumeneng ngerti, paham, ngadek
Pangrasane perasaane
Udani ngerti, paham
Wruh ngerti , paham
Satuhu sakbenere, sebenarnya
Upayanen golekana
Darapon supaya
Kauripanira uripmu
e. Parafrase
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
3. Pada 3
a. Teks
Jroning Kur’an nggoning rasa yekti
Nanging ta pilih ingkang uninga
Kejaba lawan tuduhe
Nora kena denawur
Ing satemah nora pinanggih
Mundhak katalanjukan
Temah sasar susur
Yen sira ayun waskitha
Sampurnane ing badanira puniki
Sira anggugurua
b. Negesi tembung
Jroning = ing jerone
Yekti = sakbenere, sejati
Uninga = ngerti, paham
Lawan = lan
Tuduhe = petunjuke
Nora = ora
Den = di
Satemah / temah = akhire, akibate
Pinanggih = ketemu
Katalanjuk = keblusuk
Sasar susur = nyasar, ora bener
Sira = kowe
Ayun = kepingin, karep
Waskitha = peka, pinter
Sasampurnane = sampurnane
Badanira = awakmu
Puniki = iki
Anggugurua = megurua, sekolaha
e. Parafrase
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
4. Pada 4
a. Teks
Nanging yen sira ngguguru kaki
Amiliha manungsa kang nyata
Ingkang becik martabat
Sarta kang wruh ing kukum
Kang ngibadah lan kang wirangi
Sokur oleh wong tapa
Ingkang wus amungkul
Tan mikir pawewehing liyan
Iku pantes sira guronana kaki
Sartane kawruhana
b. Negesi tembung
Sira = kowe
Ngguguru = meguru, golek ilmu, sekolah
Kaki = nak, (panggilan untuk anak mudha oleh orang tua)
Amiliha = miliha
Nyata = bener, apik
Martabate = martabat
Sarta = lan
Wruh = weruh
Kukum = hukum
Wirangi (wara’) = ngati-ati banget ing masalah hukum agama
Sokur = Alhamdulillah (bersukur)
Wong tapa = wong sing gedhe prihatine / petapa
Amungkul = ora mikir kadonyan/donya
Tan = ora
Pawehing = diwenehi / pemberian
Liyan = wong liya
Sira = kowe / kok
Sartane = lan lengkape/ liyane
Kawruhana = ngertenana
c. Teges apa anane saben larik
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
e. Parafrase
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
5. Pada 5
a. Teks
Lamun ana wong micareng ngelmi
Tan mupakat ing prakara
Aja sira age-age
Anganggep nyatanipun
Saringana dipunbaresih
Limbangen lan kang patang
Prakara rumuhun dalil kadis lan ijemak
Myang kiyase papat iku salah siji
Anaa kang mupakat
b. Negesi tembung
Lamun = ........................................
Micareng = .......................................
Dipunbaresih = ......................................
Limbangen = ..........................................
Rumuhun = .......................................
Dalil = .....................................
Kadis = ...................................
Ijemak = ...................................
Myang = ....................................
Kiyas = .....................................
e. Parafrase
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................