Tablica A-10.

Równanie ciągłości
Współrzędne prostokątne
𝜕𝜌 𝜕(𝜌𝑣𝑥 ) 𝜕(𝜌𝑣𝑦 ) 𝜕(𝜌𝑣𝑧 )
+ + + =0
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧

Współrzędne cylindryczne
𝜕𝜌 1 𝜕(𝜌𝑟𝑣𝑟 ) 1 𝜕(𝜌𝑣𝜃 ) 𝜕(𝜌𝑣𝑧 )
+ + + =0
𝜕𝑡 𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝜕𝑧
Współrzędne sferyczne
𝜕𝜌 1 𝜕(𝜌𝑟 2 𝑣𝑟 ) 1 𝜕(𝜌𝑣𝜃 sin 𝜃) 1 𝜕(𝜌𝑣𝛷 )
+ + + =0
𝜕𝑡 𝑟 2 𝜕𝑟 𝑟 sin 𝜃 𝜕𝜃 𝑟 sin 𝜃 𝜕

Tablica A-11. Równania ruchu

1. Współrzędne prostokątne
a. Równanie ogólne
składowa 𝑥
𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑝 𝜕𝜏𝑥𝑥 𝜕𝜏𝑦𝑥 𝜕𝜏𝑧𝑥
𝜌( + 𝑣𝑥 + 𝑣𝑦 + 𝑣𝑧 )=− −( + + ) + 𝜌𝑔𝑥
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧

składowa 𝑦
𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑝 𝜕𝜏𝑥𝑦 𝜕𝜏𝑦𝑦 𝜕𝜏𝑧𝑦
𝜌( + 𝑣𝑥 + 𝑣𝑦 + 𝑣𝑧 )=− −( + + ) + 𝜌𝑔𝑦
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧

składowa 𝑧
𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑝 𝜕𝜏𝑥𝑧 𝜕𝜏𝑦𝑧 𝜕𝜏𝑧𝑧
𝜌( + 𝑣𝑥 + 𝑣𝑦 + 𝑣𝑧 )=− −( + + ) + 𝜌𝑔𝑧
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧

b. Równanie dla płynów niutonowskich, przy stałej wartości 𝜌 i 𝜇

składowa 𝑥
𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑣𝑥 𝜕𝑝 𝜕 2 𝑣𝑥 𝜕 2 𝑣𝑥 𝜕 2 𝑣𝑥
𝜌( + 𝑣𝑥 + 𝑣𝑦 + 𝑣𝑧 )=− +𝜇( 2 + + ) + 𝜌𝑔𝑥
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑥 𝜕𝑦 2 𝜕𝑧 2

składowa 𝑦
𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑣𝑦 𝜕𝑝 𝜕 2 𝑣𝑦 𝜕 2 𝑣𝑦 𝜕 2 𝑣𝑦
𝜌( + 𝑣𝑥 + 𝑣𝑦 + 𝑣𝑧 )=− +𝜇( 2 + + ) + 𝜌𝑔𝑦
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑦 2 𝜕𝑧 2

składowa 𝑧
𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑝 𝜕 2 𝑣𝑧 𝜕 2 𝑣𝑧 𝜕 2 𝑣𝑧
𝜌( + 𝑣𝑥 + 𝑣𝑦 + 𝑣𝑧 )=− +𝜇( 2 + + ) + 𝜌𝑔𝑧
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑦 2 𝜕𝑧 2

1
2. Współrzędne cylindryczne
a. Równanie ogólne
składowa 𝑟
𝜕𝑣𝑟 𝜕𝑣𝑟 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝑟 𝑣𝜃2 𝜕𝑣𝑟 𝜕𝑝 1 𝜕(𝑟𝜏𝑟𝑟 ) 1 𝜕𝜏𝑟𝜃 𝜏𝜃𝜃 𝜕𝜏𝑟𝑧
𝜌( + 𝑣𝑟 + − + 𝑣𝑧 )=− −( + − + ) + 𝜌𝑔𝑟
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝑟 𝜕𝑧 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝑟 𝜕𝑧

składowa 𝜃
𝜕𝑣𝜃 𝜕𝑣𝜃 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝜃 𝑣𝑟 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝜃 1 𝜕𝑝 1 𝜕(𝑟 2 𝜏𝑟𝜃 ) 1 𝜕𝜏𝜃𝜃 𝜕𝜏𝜃𝑧
𝜌( + 𝑣𝑟 + + + 𝑣𝑧 )=− −( 2 + + ) + 𝜌𝑔𝜃
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝑟 𝜕𝑧 𝑟 𝜕𝜃 𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝜕𝑧

składowa 𝑧
𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑝 1 𝜕(𝑟𝜏𝑟𝑧 ) 1 𝜕𝜏𝜃𝑧 𝜕𝜏𝑧𝑧
𝜌( + 𝑣𝑟 + + 𝑣𝑧 )=− −( + + ) + 𝜌𝑔𝑧
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝜕𝑧 𝜕𝑧 𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝜕𝑧

b. Równanie dla płynów niutonowskich przy stałej wartości 𝜌 i 𝜇

składowa 𝑟
𝜕𝑣𝑟 𝜕𝑣𝑟 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝑟 𝑣𝜃2 𝜕𝑣𝑟 𝜕𝑝 𝜕 1 𝜕(𝑟𝑣𝑟 ) 1 𝜕 2 𝑣𝑟 2 𝜕𝑣𝜃 𝜕 2 𝑣𝑟
𝜌( + 𝑣𝑟 + − + 𝑣𝑧 )=− +𝜇[ ( )+ 2 − + ] + 𝜌𝑔𝑟
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝑟 𝜕𝑧 𝜕𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 2 𝑟 2 𝜕𝜃 𝜕𝑧 2

składowa 𝜃
𝜕𝑣𝜃 𝜕𝑣𝜃 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝜃 𝑣𝑟 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝜃 1 𝜕𝑝 𝜕 1 𝜕(𝑟𝑣𝜃 ) 1 𝜕 2 𝑣𝜃 2 𝜕𝑣𝑟 𝜕 2 𝑣𝜃
𝜌( + 𝑣𝑟 + + + 𝑣𝑧 )=− +𝜇[ ( )+ 2 + + ] + 𝜌𝑔𝜃
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝑟 𝜕𝑧 𝑟 𝜕𝜃 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 2 𝑟 2 𝜕𝜃 𝜕𝑧 2

składowa 𝑧
𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝑣𝜃 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑣𝑧 𝜕𝑝 1 𝜕 𝜕𝑣𝑧 1 𝜕 2 𝑣𝑧 𝜕 2 𝑣𝑧
𝜌( + 𝑣𝑟 + + 𝑣𝑧 )=− +𝜇[ (𝑟 )+ 2 + ] + 𝜌𝑔𝑧
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝜕𝑧 𝜕𝑧 𝑟 𝜕𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 2 𝜕𝑧 2

Tablica A-15. Równanie ciągłości składnika mieszaniny

1. Równanie przy stałej wartości 𝜌 i 𝐷𝐴𝐵
a. Współrzędne prostokątne
𝜕𝑐𝐴 𝜕𝑐𝐴 𝜕𝑐𝐴 𝜕𝑐𝐴 𝜕 2 𝑐𝐴 𝜕 2 𝑐𝐴 𝜕 2 𝑐𝐴
+ (𝑣𝑥 + 𝑣𝑦 + 𝑣𝑧 ) = 𝐷𝐴𝐵 ( 2 + + ) + 𝑅𝐴
𝜕𝑡 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑦 2 𝜕𝑧 2

b. Współrzędne cylindryczne
𝜕𝑐𝐴 𝜕𝑐𝐴 𝑣𝜃 𝜕𝑐𝐴 𝜕𝑐𝐴 1 𝜕 𝜕𝑐𝐴 1 𝜕 2 𝑐𝐴 𝜕 2 𝑐𝐴
+ (𝑣𝑟 + + 𝑣𝑧 ) = 𝐷𝐴𝐵 [ (𝑟 )+ 2 + ] + 𝑅𝐴
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝜕𝑧 𝑟 𝜕𝑟 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 2 𝜕𝑧 2

c. Współrzędne sferyczne
𝜕𝑐𝐴 𝜕𝑐𝐴 𝑣𝜃 𝜕𝑐𝐴 𝑣𝛷 𝜕𝑐𝐴 1 𝜕 𝜕𝑐𝐴 1 𝜕 𝜕𝑐𝐴 1 𝜕 2 𝑐𝐴
+ (𝑣𝑟 + + ) = 𝐷𝐴𝐵 [ 2 (𝑟 2 )+ 2 (sin 𝜃 )+ 2 2 ] + 𝑅𝐴
𝜕𝑡 𝜕𝑟 𝑟 𝜕𝜃 𝑟 sin 𝜃 𝜕𝛷 𝑟 𝜕𝑟 𝜕𝑟 𝑟 sin 𝜃 𝜕𝜃 𝜕𝜃 𝑟 sin 𝜃 𝜕𝛷 2

2
 Tablica A-17. Równania dyfuzji ustalonej
1. Dyfuzja dwukierunkowa, równomolowa
𝑑𝑐𝐴
a) 𝑁𝐴𝑥 = −𝐷𝐴𝐵 𝑑𝑥

𝐷𝐴𝐵 𝑑𝑝𝐴
𝑁𝐴𝑥 = −
𝑅𝑇 𝑑𝑥
𝑑𝑦𝐴
𝑁𝐴𝑥 = −𝑐𝐷𝐴𝐵
𝑑𝑥
𝐷𝐴𝐵
b) 𝑁𝐴𝑥 = (𝑐 − 𝑐𝐴2 )
𝑥2 −𝑥1 𝐴1

𝐷𝐴𝐵
𝑁𝐴𝑥 = (𝑝 − 𝑝𝐴2 )
𝑅𝑇(𝑥2 − 𝑥1 ) 𝐴1
𝑐𝐷𝐴𝐵
𝑁𝐴𝑥 = (𝑦 − 𝑦𝐴2 )
𝑥2 − 𝑥1 𝐴1
2. Dyfuzja jednokierunkowa
𝑐𝐷𝐴𝐵 𝑑𝑐𝐴
a) 𝑁𝐴𝑥 = − 𝑐−𝑐𝐴 𝑑𝑥

𝑃𝐷𝐴𝐵 𝑑𝑝𝐴
𝑁𝐴𝑥 = −
𝑅𝑇(𝑃 − 𝑝𝐴 ) 𝑑𝑥
𝑐𝐷𝐴𝐵 𝑑𝑦𝐴
𝑁𝐴𝑥 = −
1 − 𝑦𝐴 𝑑𝑥
𝑐𝐷𝐴𝐵
b) 𝑁𝐴𝑥 = (𝑥 (𝑐𝐴1 − 𝑐𝐴2 )
2 −𝑥1 )𝑐𝐵𝑚

𝑃𝐷𝐴𝐵
𝑁𝐴𝑥 = (𝑝 − 𝑝𝐴2 )
𝑅𝑇(𝑥2 − 𝑥1 )𝑝𝐵𝑚 𝐴1
𝑐𝐷𝐴𝐵
𝑁𝐴𝑥 = (𝑦 − 𝑦𝐴2 )
(𝑥2 − 𝑥1 )𝑦𝐵𝑚 𝐴1

Tablica A-18. Zależności pomiędzy współczynnikami wnikania masy

Dyfuzja dwukierunkowa, równomolowa Dyfuzja jednokierunkowa
𝐷𝐴𝐵 𝑐𝐷𝐴𝐵
𝑘𝑐 = 𝑘𝑐′ =
𝛿 𝛿𝑐𝐵𝑚
𝐷𝐴𝐵 𝑃𝐷𝐴𝐵
𝑘𝑝 = 𝑘𝑝′ =
R𝑇𝛿 R𝑇𝛿𝑝𝐵𝑚
𝑐𝐷𝐴𝐵 𝑐𝐷𝐴𝐵
𝑘𝑦 = 𝑘𝑦′ =
𝛿 𝛿𝑦𝐵𝑚

1 𝑐𝐵𝑚 ′ 𝑝𝐵𝑚 𝑦𝐵𝑚 ′

𝑘𝑐 = R𝑇𝑘𝑝 = 𝑘𝑦 = 𝑘𝑐 = R𝑇𝑘𝑝′ = 𝑘
𝑐 𝑐 𝑃 𝑐 𝑦
𝑘𝑐 𝐿 𝑘𝑝 𝐿R𝑇 𝑘𝑦 𝐿 𝑘𝑐′ 𝐿𝑐𝐵𝑚 𝑘𝑝′ 𝐿R𝑇𝑝𝐵𝑚 𝑘𝑦′ 𝐿𝑦𝐵𝑚
Sh = = = = = =
𝐷𝐴𝐵 𝐷𝐴𝐵 𝑐𝐷𝐴𝐵 𝑐𝐷𝐴𝐵 𝑃𝐷𝐴𝐵 𝑐𝐷𝐴𝐵
𝑃 𝜌 𝑐 𝑃
𝑐 = R𝑇 = 𝑀 ; 𝑐𝐵𝑚
=𝑝
𝑚 𝐵𝑚

3
Tablica A-19. Zestawienie równań definiujących liczbę Reynoldsa dla różnych rodzajów ruchu

Graniczne wartości
Definicja liczby
Lp. Rodzaj ruchu Ruch uwarstwiony Ruch burzliwy Objaśnienie symboli Uwagi
Reynoldsa
𝐑𝐞 < 𝐑𝐞 >
𝑢 – średnia prędkość płynu
Przepływ płynu przez 𝑢𝑑 𝑑 – średnica rury
1 2100 3100
rurę 𝜈 𝜈 – lepkość kinematyczna
płynu
𝑓
𝑢 i 𝜈 – jw. 𝑟ℎ = 𝑜 – promień hydrauliczny
Przepływ płynu przez 𝑢𝑑ℎ 𝑑 = 4𝑟ℎ - średnica 𝑓 – pole przekroju strumienia
2 przewód lub kanał o ~2100 ~3100
𝜈 hydrauliczna przewodu lub płynu
przekroju niekołowym
kanału 𝑜 – obwód zwilżany
Wartości graniczne są funkcją He;
Przepływ płynu 𝑢𝑑𝜌 𝑢 i 𝑑 – jw.
Dla He < 103 𝜌 – gęstość płynu
3 binghamowskiego He – liczba Hedströma
𝜇𝑝 𝜇𝑝 – lepkość plastyczna
przez rurę 2100 3100
𝑢, 𝜌 i 𝑑 – jw. Dla płynów spełniających
Przepływ prawo potęgowe:
2−𝑛′ 𝑛′ 𝑛′ - wskaźnik
uogólnionego płynu 𝑢 𝑑 𝜌
4 ~2100 ~3100 charakterystyczny płynięcia 𝑛′ = 𝑛,
niutonowskiego przez ′
𝑘 ′ 8𝑛 −1 𝑘 ′ - uogólniony współczynnik 3𝑛 + 1 𝑛
rurę ′
𝑘 = 𝑘( )
konsystencji 4𝑛
𝛤 – masowe natężenie
W zakresie 25 < Re < 1000
4𝛤 przepływu na jednostkę
Spływ grawitacyjny ruch jest pseudouwarstwiony
5 25 1500 szerokości powierzchni
cieczy 𝜇 (na powierzchni cieczy
spływu
powstają fale)
𝜇 – lepkość cieczy

4
Tablica A-20. Niektóre równania korelacyjne do obliczania współczynników wnikania ciepła

Lp. Rodzaj ruchu Równanie korelacyjne Zakres Uwagi

𝑑
0,0668Pe 𝐿 𝑑
Nu = 3,66 + 𝑇𝑠 = const
Pe < 104
𝑑 2/3 𝐿 (wzór Hausena)
1 + 0,04 (Pe 𝐿 )
𝑑
0,023Pe 𝑞 = const
Nu𝑥 = 4,36 + 𝐿
𝑑 (wzór Hausena)
1 + 0,0012Pe 𝐿
𝑇𝑠 = const
𝑑 1/3
Przepływ uwarstwiony płynu przez Nua = 1,62 (Pe ) (przybliżenie rozwiązania
𝐿 𝑑 Greatza)
1 rurę – wnikanie ciepła między Pe > 13
płynem a ścianką 1/3 𝐿 𝑇𝑠 = const
𝑑 𝜇 0,14
Nua = 1,86 (Pe ) ( ) (empiryczna korelacja z poprawką
𝐿 𝜇𝑠 Siedera i Tate’a)
𝑇𝑠 = const
1/3 0,14 0,65 < Re < 105
3𝑛′ + 1 𝑘′ ′ ′ Przybliżenie Lêvêque’a dla
Nua = 1,75 ( Gz) ( ′ 8𝑛 −𝑛𝑠 ) 100 < Gz < 2050
płynów nieniutonowskich, z
4𝑛′ 𝑘𝑠 0,2 < Pr < 600
poprawką Siedera i Tate’a)
𝜇 0,14 𝑑 𝑇𝑠 = const
1/3
Nua = 1,75[Gz + 0,0083(GrPr)3/4 ] ( ) 10−2 < Pr <1 Korelacja uwzględniająca wpływ
𝜇𝑠 𝐿 konwekcji swobodnej
𝜇 0,14 2,3 ∙ 103 < Re < 105
Nu = 0,015Re0,83 Pr 0,42 ( ) (wzór Freinda i Metznera)
𝜇𝑠 0,5 < Pr < 600
𝐿
Przepływ burzliwy płynu przez rurę 𝜇 0,14 Re > 104 ; > 60
Nu = 0,023Re0,8 Pr 0,33 ( ) 𝑑
2 – wnikanie ciepła między płynem a 𝜇𝑠 0,7 < Pr < 1,67 ∙ 104
ścianką 1,14 Dla płynów nieniutonowskich;
𝑘′ ′ ′ ′
Nu = 0,023(Re ∗ )0,8 (Pr ∗ )0,33
( ′ 8𝑛 −𝑛𝑠 ) ∗
𝑐𝑝 𝑘 ′ 8𝑢 𝑛 −1
𝑘𝑠 Pr = ( )
𝜆 𝑑

5
Lp. Rodzaj ruchu Równanie korelacyjne Zakres Uwagi
2He 𝜇𝑝 0,2
3 Dla zawiesin opisywanych równ.
0,8 0,33
Nu = 0,023Re Pr [1 − ( ) ] Binghama;
0,023Re1,8 𝜇𝑐
He – liczba Hedströma
𝜆𝑠 𝜆𝑠 𝜇𝑝 – lepkość plastyczna
𝜆𝑒 2 + (𝑘 𝜆𝑐 − 1) 𝛷 2(1 − 𝛷) + 𝑘 𝜆𝑐 𝛷
= × 𝜆𝑒 – efektywna przewodność
𝜆𝑐 2 + (𝑘 − 1)𝛷 2(1 − 𝛷) + (𝑘𝛷) cieplna zawiesiny
𝑘 – współczynnik zależny od kształtu cząstek 𝛷 – ułamek obj. ciała stałego
3
zawiesiny; dla cząstek kulistych 𝑘 = 𝜆𝑠 Indeksy: 𝑐 – ciecz (faza ciągła), 𝑠
2+
𝜆𝑐 – ciało stałe (faza rozproszona)
9/10 1/2
Nu = 0,0097Re Pr 𝑓(Pr)
0,5 < Pr < 10
𝑓(Pr) = 1,10 + 0,44Pr −1/3 − 0,70Pr −1/6
0,0097Re9/10 Pr1/2 𝑓(Pr) 𝑇𝑛𝑜𝑚 = 𝑇𝑤
Nu = 3 (wzory Pinczewskiego i
1 + 0,064Pr1/2 𝑓(Pr) 10 < Pr < 10
Sidemana)
𝑓(Pr) – jw.
Nu = 0,0102Re9/11 Pr1/3 Pr > 103
𝛿𝑧 1/3 𝛼𝛿𝑧
1/9 Rez < 2100 Nu =
Nu = 0,67Re𝑧 (Pr ) 𝜆
Spływ grawitacyjny cieczy po 𝐿
4 1/3
pionowej ścianie 𝜈2
𝑁𝑢 = 0,01(𝑅𝑒𝑧 𝑃𝑟)1/3 𝑅𝑒𝑧 > 2100 𝛿𝑧 = ( )
𝑔
Przepływ płynu wzdłuż płyty – w Nux = 0,332Re1/2 Pr1/3 𝑇𝑠 = const, 𝑇𝑛𝑜𝑚 = 𝑇𝑤
5 zakresie laminarnej warstwy Wymiar charakterystyczny:
granicznej Nu = 0,664Re1/2 Pr1/3 odległość od początku płyty
Objaśnienia:
1. Jeśli w uwagach nie zaznaczono inaczej, to liczby kryterialne określone są zgodnie z tablicami A-19 i A-25.
2. Liczba Nusselta bez indeksu odniesiona jest do średniej logarytmicznej siły napędowej, liczba Nusselta z indeksem 𝑎 odnosi się do średniej arytmetycznej
siły napędowej. Indeks 𝑥 oznacza lokalną liczbę Nusselta.
3. Temperaturę nominalną, w której należy określić własności płyniu oznaczono 𝑇𝑛𝑜𝑚 . Jeżeli nie podano w uwagach zastrzeżenia, temperatura nominalna jest
równa średniej temperaturze płynu.
4. Znaczenie użytych symboli jest następujące: 𝑞 – gęstość strumienia ciepła, 𝑇𝑠 – temperatura ścianki, 𝑇𝑤 – średnia temperatura warstwy granicznej, 𝑇0 –
temperatura w masie płynu.

6
Tablica A-21. Niektóre równania korelacyjne do obliczania współczynników wnikania masy

Ośrodek
Lp. Rodzaj ruchu Równanie korelacyjne Zakres Uwagi
wnikania
𝑑
0,0668Pe 𝐿
Sh = 3,66 + 𝑑 Dla stałej wartości stężenia przy
Przepływ 2/3 Pe < 104 ściance rury (wzór Hausena)
𝑑 𝐿
uwarstwiony płynu 1 + 0,04 (Pe 𝐿 )
przez rurę – 𝑑 Dla stałej wartości gęstości
1 płyn 0,023Pe 𝐿
wnikanie masy Sh𝑥 = 4,36 + strumienia masy na ściance rury
między płynema a 𝑑
1 + 0,0012Pe 𝐿 (wzór Hausena)
ścianką
𝑑 1/3 𝑑 Dla stałej wartości stężenia przy
Sh𝑎 = 1,62 (Pe ) Pe> 13 ściance rury
𝐿 𝐿
2 ∙ 103 < 𝑅𝑒 < 3,5 ∙ 104
Sh = 0,023Re0,83 Sc 0,44 (wzór Gillilanda i Sherwooda)
0,6 < 𝑆𝑐 < 2,5
2 ∙ 103 < 𝑅𝑒 < 7 ∙ 104
Sh = 0,023Re0,83 Sc 0,33 (wzór Lintona i Sherwooda)
9 ∙ 102 < 𝑆𝑐 < 2,3 ∙ 103
Przepływ burzliwy Sh = 0,0096Re0,913 Sc 0,346 Sc ≫ 1 (wzór Harriota i Hamiltona)
płynu przez rurę – 9 1
2 wnikanie masy płyn Sh = 0,0097Re10 Sc 2 𝑓(Sc) 0,5 < 𝑆𝑐 < 10
−1/3
między płynem a 𝑓(Sc) = 1,1 + 0,44Sc − 0,7Sc −1/6
ścianką 9 1
(wzory Pinczewskiego i
0,0097Re10 Sc 2 𝑓(Sc)
Sh = 10 < 𝑆𝑐 < 10 3 Sidemana)
1 + 0,064Sc1/2 𝑓(Sc)
𝑓(Sc) – jw.
Sh = 0,0102Re9/10 Sc1/3 Sc > 103
Spływ grawitacyjny 𝛿𝑧 1/2 𝜈2
1/3
Sh = 1,9Re−1/3 2/3
Re (Sc ) < 2,62 𝛿𝑧 = ( )
cieczy po pionowej 𝐿 𝑔
3 ścianie – wnikanie ciecz 𝑘𝑐 𝛿𝑧
masy między gazem 1/3
𝛿𝑧 1/2 2/3
𝛿𝑧 1/2 Sh =
Sh = 0,725Re Sc ( ) Re (Sc ) > 2,62 𝐷
a cieczą 𝐿 𝐿 𝐿 – wysokość ściany

7
 Ośrodek
Lp. Rodzaj ruchu Równanie korelacyjne Zakres Uwagi
wnikania
Przepływ płynu Sh𝑥 = 0,332Re1/2 Sc1/3
wzdłuż płyty –
Wymiar charakterystyczny:
4 wnikanie masy w płyn
Sh = 0,664Re1/2 Sc1/3 odległość od początku płyty
zakresie laminarnej
warstwy granicznej
Przepływ płynu Sh𝑥 = 0,0292Re1/3 Sc
wzdłuż płyty – Równanie otrzymane przy
5 wnikanie masy w płyn uproszczającym założeniu, że
zakresie burzliwej Sh = 0,365Re4/5 Sc
burzliwa warstwa graniczna
warstwy granicznej obejmuje całą płytę
Przepływ gazu
Wymiar charakterystyczny:
6 prostopadle do pęku gaz Sh = 0,281Re0,6 Sc 0,44 4 ∙ 102 < 𝑅𝑒 < 2,5 ∙ 104
średnica rury
rur
7 Opływ kuli płyn Sh = 2 + 0,6Re1/2 Sc1/3
Opadanie swobodne ciecz (faza Sh = 1,13Fo−1/2 Fo < 0,0293
8 Dla kropli nie cyrkulujących
kropli w gazie rozproszona) Sh = 6,6 Fo > 0,0293
(Teoretyczne

indeksy: 𝑐 – faza ciągła, 𝑟 – faza

𝜇𝑐 1/2
Re < 1 rozwiązanie Lewicza
Sh = 0,65 ( ) Pe1/2
𝜇𝑐 + 𝜇𝑟 Pe ≫ 1 dla przeływu
pełzającego)

Dla kropli cyrkulujących;

(Teoretyczne
rozwiązanie
Ruch kulistej kropli
ciecz (faza Sh = 1,13Pe1/2 Re ≫ 1 Boussinesqaa dla
9 w fazie ciekłej przeływu

rozproszona
ciągła)
ciągłej potencjalnego)
0,056
𝜇𝑐 + 𝜇𝑟 3,47 Re2
Sh = 5,52 ( ) ( ) Pe0,5 3,6 ∙ 103 < 𝑃𝑒 < 2,25 ∙ 104 We – liczba Webera
2𝜇𝑐 + 3𝜇𝑟 We
Sh = 2 + 0,569(GrSc)0,25 + 0,347(ReSc 0,5 )0,62 GrSc < 108 Dla kropli nie cyrkulujących;
Sh = 2 + 0,569(GrSc)0,25 Sc 0,244 Korelacje uwzględniające wpływ
GrSc > 108
+ 0,347(ReSc 0,5 )0,62 konwekcji swobodnej

8
 Ośrodek
Lp. Rodzaj ruchu Równanie korelacyjne Zakres Uwagi
wnikania
gaz (faza

niecyrkulujących
Sh = 6,6 Re < 9
rozproszona)

Dla pęcherzy
Re < 1 (teoretyczne

kulistych,
Sh = 0,988Pe1/3
Pe ≫ 1 rozwiązanie Lewicza)
Sh = 2 + 0,57Re0,5 Sc 0,35 Re ≫ 1 (wzór Griffitha)
Re < 1 (teoretyczne
Sh = 0,65Pe1/2
Pe ≫ 1 rozwiązanie Lewicza)
1/2 102 < Re < 4 ∙ 102 (wzór Lochiela o
Sh = 1,13(1 − 2,9Re−1/2 ) Pe1/2 Pe ≫ 1

Dla pęcherzy kulistych,

Calderbanka)
(teoretyczne
Sh = 1,13Pe1/2 Re ≫ 1 rozwiązanie

cyrkulujących
Boussinesqa)
Przepływ pęcherzy Przepływ w cieczy
10 1/2
przez ciecz ciecz (faza 4𝑛(𝑛 − 1) Re < 1 nieniutonowskiej
Sh = 0,65 [1 − ] Pe1/2 Pe ≫ 1 spełniającej prawo
ciągła) 2𝑛 + 1
potęgowe
Dla pęcherzy cyrkulujących w
kształcie czaszy kulistej
(sferoidu);
Sh = 1,13Pe1/2 Re ≫ 1
przeływ w cieczy niutonowskiej
lub nieniutonowskiej: średnica
zastępcza pęcherza
Sh = 0,31(GrSc)1/2 𝑑𝑧 < 2,5 mm Dla wnikania masy w
mieszalnikach, na półkach
sitowych itp;
Sh = 0,42Gr1/3 Sc1/2 𝑑𝑧 > 2,5 mm Charakterystyczny wymiar
liniowy: 𝑑𝑧 - średnica zastępcza
pęcherza (wzory Calderbanka)

9
 Ośrodek
Lp. Rodzaj ruchu Równanie korelacyjne Zakres Uwagi
wnikania
1/3 4/3
𝑘 𝑑 𝑁 𝑑
Sh = 𝐷𝑐 ; Re = 𝑚 𝜈
𝑁𝑚 – moc mieszania (na
Sh = 1,3Re1/2 Sc1/3 jednostkę masy zawiesiny)
𝑑 – średnica cząstek zawiesiny
(liczba Reynoldsa odniesiona do
Mieszanie zawiesiny
warunków opływu ziarna)
11 w zbiorniku (np. ciecz
𝑘 𝑑 𝑛𝐿2
rozpuszczanie) Sh = 𝑐 𝑧𝑏; Re =
𝐷 𝜈
𝑛 – liczba obrotów mieszadła
Sh = 0,05Re0,83 Sc 0,5 𝑑𝑧𝑏 – średnica zbiornika
𝐿 – długość łapy mieszadła
(liczba Reynoldsa odniesiona do
mieszadła)
Przepływ gazu przez 𝑘𝑐 𝑑 𝐺
wypełnienie (ziarna Sh = 𝐷
; Re = 𝜇𝑎0
lub pierścienie) 𝑑 – przeciętna średnica ziarna lub
12 suche lub zwilżone gaz Sh = 0,11Re0,8 Sc 0,33 średnia zewnętrzna pierścienia
(w przypadku 𝐺0 – pozorna prędkość masowa
przepływu gazu
dwufazowego)
Konwekcja Sh = 2 + 0,282(GrSc)0,37 GrSc < 102
swobodna – dla płyn (faza
17
kulistych cząstek lub ciągła) Sh = 2 + 0,5(GrSc)0,25 102 < 𝐺𝑟𝑆𝑐 < 106
kropli w płynie

Objaśnienia:
1. Jeśli nie zaznaczono inaczej, to liczby kryterialne określone są tak, jak w tablicach A-19 i A-25.
2. Liczba Sherwooda bez indeksu odniesiona jest do średniej logarytmicznej siły napędowej, natomiast liczba Sherwooda z indeksem 𝑎 odnosi się do średniej
arytmetycznej siły napędowej. Indeks 𝑥 oznacza lokalną liczbę Sherwooda

10
18