Professional Documents
Culture Documents
КМ05-1
Примена на LAN
• За меѓусебно поврзување на
компјутери
• Ниска цена
• Голема брзина за пренос на податоци
• Back-end мрежи и мрежи за складирање
• За поврзување на големи системи (главни
системи и големи уреди за складирање)
• Висок податочен опсег
• Интерфејс со голема брзина
• Техники за дистрибуиранa контрола на пристап
• Ограничена далечина (компјутерска соба)
• Ограничен број на уреди
КМ05-2
Примена на LAN
КМ05-3
LAN архитектура
• Архитектура на протокол
• Топологија
• Контрола на пристап кон медиум (Media
access control)
• Контрола на логичка врска (Logical Link
Control)
КМ05-4
Архитектура на протокол
• Пониските нивоа од OSI моделот
• IEEE 802 е референтен модел
• Физичко ниво
• Ниво за контрола на логичка врска
(LLC)
• Ниво за контрола за пристап кон
медиумот(MAC)
КМ05-5
Физичко ниво кај IEEE 802
• Кодирање/декодирање
• Додавање/отстранување на преамбула
• Испраќање/примање на битови
• Медиуми за пренос и топологија
КМ05-6
Ниво за контрола на логичка
врска (LLC) кај IEEE 802
КМ05-7
Ниво за контрола на пристапот
кон медиумот кај IEEE 802
• Креирање на рамка која содржи поле за
податоците, адресите и контролата на грешки
• Разложување на рамката
• Препознавање на адресата
• Откривање на грешки
• Контролирање на пристапот кон медиумот за
пренос
• Не постои на 2 ниво кај традиционалните
протоколи
• За исто LLC, можни се повеќе опции за MAC
КМ05-8
Споредба на IEEE 802 и OSI
КМ05-9
Објаснување на LAN протоколот
КМ05-10
Прашање
Контролата на логичка врска е
специфирана кај:
A. TCP/IP
B. ISO/OSI
КМ05-11
Одговор
Контролата на логичка врска е
специфирана кај:
A. TCP/IP
B. ISO/OSI
КМ05-12
Топологии
• Дрво (tree)
• Магистрала (bus)
• дрво со една гранка
• Прстен (ring)
• Ѕвезда (star)
КМ05-13
LAN Tопологии
КМ05-14
LAN Tопологии
КМ05-15
Магистрала и дрво топологија
• Два или повеќе уреди се поврзани на
медиумот (multpoint)
• При преносот секоја пратена рамка може да се
прими од останатите уреди
• Потребно е да се идентификува целната
станица
• Секоја станица има единствена адреса
КМ05-16
Магистрала и дрво топологија
• Сите уреди директно се поврзани со мрежата
преку соодветен хардверски интерфејс (tap)
• поддржува full -duplex комуникација
• Потребно е да се регулира преносот
• За да се избегне судир (колизија)
• Податоците се пренесуваат во мали блокови
- рамки
• За да се избегне монопол врз мрежата од страна на
еден уред
• Терминатор, кој ги апсорбира рамките и ги
отстранува од магистралата
КМ05-17
Пренос на
рамки кај
магистрала
КМ05-18
Прстен
• Затворен еднонасочен круг од повторувачи (repeaters),
поврзан од точка до точка
• примаат податоци од една станица и ги препраќаат кон
друга
• Станиците се прикачени на повторувачите
• Податоците се пренесуваат во рамки
• Рамката ги поминува сите станици
• Одредишната ја препознава рамката и ја копира
• Рамката се кружи до изворот каде се отстранува
• MAC контрола за тоа кога еден уред може да испрати
рамка
КМ05-19
Пренос на рамки кај прстен
КМ05-20
Ѕвезда
• Секоја станица е директно поврзана со
заеднички централен јазол
• две различни врски помеѓу станицата и централниот
јазол (пренос и прием)
• Централниот јазол може да врши broadcast
• Физички: ѕвезда, логички: магистрала
• Само еден уред во одредено време може да праќа
податоци
• Централниот јазол има улогата на уред за
преклопување на рамки
КМ05-21
Прашање
Судир при пренос може да се појави
кај:
A. Магистрала топологија
B. Ѕвезда топологија
C. Ниедно од наведените
D. Кај сите наведени
КМ05-22
Одговор
Судир при пренос може да се појави
кај:
A. Магистрала топологија
B. Ѕвезда топологија
C. Ниедно од наведените
D. Кај сите наведени
КМ05-23
Повеќекратен пристап
Два типа на „врски“:
• Точка до точка (point-to-point)
– PPP за dial-up пристап
– Точка-до-точка врска помеѓу Ethernet преклопник и
домаќин
• Броадкаст (споделена жица или медиум)
– Првата верзија на Ethernet
– upstream HFC
– 802.11 безжичен LAN
КМ05-24
Протоколи за повеќекратен
пристап
• Multiple access protocols (MAC)
• Еден споделен бродкаст канал
• Два или повеќе истовремени преноси:
интреференција
– Судир (колизија) ако јазел прими два или
повеќе сигнали во исто време
КМ05-25
Протоколи за повеќекратен
пристап
• Дистрибуиран алгоритам што определува каков
јазлите го споделуваат каналот, односно,
определува кога секој јазел може да испраќа
податоци
• Комуникацијата за споделување на каналот
мора да го користи истиот тој канал!
– Не постои друг, паралелен канал за координација
КМ05-26
Идеални Multiple Access
протоколи
Broadcast канал со брзина од R bps
1. Кога еден јазел сака да пренесе, тој пренесува
со брзина од R.
2. Кога M јазли сакаат да пренесат, секој од нив
може да праќа со средна брзина од R/M
3. Целосно децентрализирано:
– Нема специјализиран јазел за координација на
испраќањата
– Нема синхронизација на слотови и часовници
4. Едноставно
КМ05-27
Таксономија на MAC протоколи
3 класи:
• Поделба на каналот
– Се дели каналот на помали „делови“ (временски слотови,
фреквенција, код)
– Делот се доделува на јазел на ексклузивно користење
• Случаен пристап
– Не се дели каналот, дозволени се судири
– “повраток” од судир
• “Преку одреден редослед”
– Јазлите испраќаат според одреден редослед, но јазлите
кои имаат повеќе податоци за испраќање може да добијат
поголемо време
КМ05-28
TDMA MAC протоколи
1 3 4 1 3 4
КМ05-29
FDMA MAC протоколи
frequency bands
FDM cable
КМ05-30
Протоколи со случаен
пристап
• Кога јазелот има пакет за испраќање
– Пренесува со максимална податочна брзина R.
– Нема a priori координација меѓу јазлите
• Ако пренесуваат два или повеќе јазли ➜ “судир”,
• MAC протоколот со случаен пристап одредува:
– Како да се откријат судири
– Како да се реши проблемот со судирот (пр. преку
одложена ретрансмисија)
• Примери за MAC протоколи со случаен пристап:
– ALOHA, slotted ALOHA (дигитална)
– CSMA, CSMA/CD, CSMA/CA
КМ05-31
Дискретна (Slotted) ALOHA
Претпоставки: Работа:
• Сите рамки имаат иста • Кога јазелот ќе има нова
големина L рамка ја пренесува во
• Времето е поделено во наредниот слот
еднакви слотови – Ако нема судир: јазелот
(времето потребно за може да ја испрати
пренос на 1 рамка, L/R) новата рамка во
• Јазлите пренесуваат на наредниот слот
почетокот на слотот – Ако има судир: јазелот
• Јазлите се повторно се обидува да
синхронизирани ја пренесе рамката во
• Ако 2 или повеќе јазли секој нареден слот со
пренесуваат во исти веројатност p се додека
слот, сите јазли го не успее
откриваат судирот
КМ05-32
Дискретна (Slotted) ALOHA
За Против
• Еден активен јазел може • судири
да пренесува • изгубени слотови
искористувајќи ја • idle слотови
целосната пропусна моќ
на каналот • clock синхронизација
• Децентрализирано
решение: само слотовите
во јазлите треба да се
синхронизирани
• Едноставно КМ05-33
Ефикасност на Slotted Aloha
Ефикасност : Долг период • Максимална ефикасност:
најдете го p* со што ќе се
од успешни слотови максимизира
(многу јазли, со многу Np(1-p)N-1
рамки за испраќање) • За многу јазли, lim од
Np*(1-p*)N-1 кога N тежи
кон бесконечност, дава:
• претпоставка: N јазли со
Максимална ефикасност
многу рамки за испраќање,
секој пренесува во слот со = 1/e = .37
веројатност p
• Веројатноста дека јазелот ќе Најдобро: каналот е
изврши успешен пренос во искористен за успешни
слотот е = p(1-p)N-1 трансмисии 37%
• Веројатноста дека некој од од времето!
јазлите ќе има успех е = Np(1-
p)N-1
КМ05-34
Чиста (pure) ALOHA
• Pure Aloha: поедноставна, нема синхронизација
• Кога ќе пристигне рамката
– испрати ја рамката
• Се зголемува веројатноста за судир:
– Рамката испратена во t0 може да се судри со рамките
испратени во периодот [t0-1,t0+1]
= 1/(2e) = .18
КМ05-36
CSMA (Carrier Sense Multiple
Access)
CSMA: наслушнувај пред пренос:
КМ05-37
CSMA судири
spatial layout of nodes
Судири може да се
појават:
Поради времето на
пропагација двата јазли може
да не го „чујат“ преносот
Судир:
Времето за пренос на
целиот пакет е залудно
потрошено
Забелешка:
Улогата на растојанието и
пропагациското задоцнување
влијае врз веројатноста за
судирот
КМ05-38
CSMA/CD (Детекција на
судири)
CSMA/CD: се слуша каналот, се откажува
пренос како кај CSMA
– Судирите се откриваат во краток период
– Преносот со судир се откажува, се намалува
залудното трошење на каналот
• Детекција на судири:
– Лесно во жичан LAN: се мери јачината на
сигналот, се споредуваат испратените и
примените сигнали
– Потешко во бежичен LANs: примената јачина на
сигнал е совладана од локалната јачина на
пренос
• Човечка аналогија: учтив учесник во дебата
КМ05-39
CSMA/CD детекција на
колизија
КМ05-41
Wireless LAN Protocols
• Безжичните LAN мрежи имаат различни
карактеристики од жичаните и користат
специјален MAC протокол
• Вообичаена конфигурација = жичано поврзани
AP и радио станици
– Секој AP = една ќелија со 1 канал
• Претпоставка дека сите радио предаватели
имаат некој фиксен опсег
– Ако приемник е во опсегот на 2 активни предаватели,
резултантниот сигнал е неразбирлив
КМ05-42
Прв пристап
• CSMA
– Не е применлив затоа што тука
значајна е интерференцијата кај
приемникот а не кај испраќачот
Exposed station problem
КМ05-43
Wireless LAN Protocols
• Пред да започне со пренос станицата мора да
знае дали има активност кај приемникот
• CSMA кажува дали има активност кај станицата
која го слуша каналот
• Во радио систем може да се случуваат повеќе
преноси истовремено ако сите имаат различни
одредишта кои се надвор од опсег
КМ05-44
CSMA/CA
• Идентично со CSMA/CD, но се користи кога не
е можно слушање за време на емитување
• Резервирањето на слободен канал се прави со
испраќање на кратка порака за барање од
другите јазли да не емитуваат
• Ако се детектира судир, тогаш се користи
случајно чекање
• безжичниот IEEE 802.11 користи CSMA/CA со
RTS/CTS механизам
КМ05-45
The 802.11 MAC Sublayer
Protocol (2)
The use of virtual channel sensing
using CSMA/CA.
КМ05-46
The 802.11 MAC Sublayer
Protocol (3)
A fragment burst.
КМ05-47
The 802.11 MAC Sublayer
Protocol (4)
Interframe spacing in 802.11.
КМ05-48
“Taking Turns” MAC
протоколи со земање ред
MAC протоколи со делење на канал:
– Се дели каналот ефикасно и рамноправно при
големо оптеретување
– Неефикасен при мало оптеретување:
задоцнување при пристапување на каналот,
пропусен опсег 1/N дури и кога има само еден
корисник!
Случајни Random access MAC протоколи
– Ефикасни при мало оптеретување: еден јазел
може да го искористи целиот канал
– Големо оптеретување: намалување на
перформанси поради судири
Со земање ред “taking turns” protocols
Го зема најдоброто од двата света!
КМ05-49
“Taking Turns” MAC
протоколи
Анкета: data
• master јазелот “ги poll
поканува” slave
јазлите да испраќаат master
по редослед
• Типично се користи data
со “dumb” slave
уреди
• Забелешки:
– Задоцнување поради
анкетата
– латентност slaves
– Единствена точка на
откажување (master)
– 802.15
КМ05-50
“Taking Turns” MAC
протоколи
T
Предавање на токен:
• контролен token се
испраќа од еден до друг
јазел. (nothing
to send)
• Токен порака
T
• Забелешка:
▪ Доцнење поради токенот
▪ латентност
▪ Единствена точка на
откажување (token)
data
КМ05-51
Преглед на MAC протоколите
• Поделба на канал
– Time Division, Frequency Division
• Случаен пристап (динамички),
– ALOHA, S-ALOHA, CSMA, CSMA/CD
– Слушање на каналот: лесно кај некои технологии
(жичани), тешко во бежични
– CSMA/CD се користи кај Етернет
– CSMA/CA се користи кај 802.11
• Taking turns
– Анкета од централен јазел, праќање на
специјален токен
– Bluetooth, FDDI (Fiber Distributed Data Interface),
IBM Token Ring
КМ05-53
Одговор
Алоха е пример на MAC протокол од
типот:
A. Поделба на каналот
B. Случаен пренос
C. Протокол со земање ред
КМ05-54
ЕТЕРНЕТ (ETHERNET)
КМ05-55
Ethernet
• Bob Metcalfe, Harvard
– На одмор на Хаваи
– Па во Xerox PARC (Palo Alto Research Center)
• PC
• + David Boggs -> првиот LAN
– Ethernet
КМ05-56
Ethernet: физичка топологија
• магистрала: популарна во средината на 90-тите
– Сите јазли се во ист колизиски домен (нивните пакети
може да се судрат)
• ѕвезда: преовладува денес
– активен преклопник (switch) во центарот
– Секој јазел извршува (посебен) Ethernet протокол
(пакетите на јазлите не се судираат)
Преклопник
КМ05-57
Стандарди
• 1978, DIX standard, 10 Mbps
• 1983 IEEE 802.3
• 3com
• 100 Mbps, 1 Gbps
КМ05-58
Ethernet каблирање
Max Јазли /
Име Кабел Предности
сегмент сегмент
Дебел
10Base5 500 м 100 Првичниот кабел
коаксијален
Тенок Не е потребен
10Base2 185 м 30
коаксијален концентратор (hub)
Преплетен
10Base-T 100 м 1024 Најевтин систем
пар
Фибер Најдобро меѓу
10Base-F 2000 м 1024
оптика згради
КМ05-59
Ethernet каблирање
КМ05-60
Прашање
За каков тип на поврзување
компјутери во компјутерска мрежа се
користи Етернет:
A. жичано
B. безжично
КМ05-61
Одговор
За каков тип на поврзување
компјутери во компјутерска мрежа се
користи Етернет:
A. жичано
B. безжично
КМ05-62
Секогаш 2 пара жици
2 пара
КМ05-63
Манчестер кодирање
• Недвосмислено одредување на
почетокот, крајот и средината на секој
бит без надворешен такт сигнал
КМ05-64
БРЗ ЕТЕРНЕТ
FAST ETHERNET
КМ05-65
Зголемена брзина
• За зголемување на брзината различни групи
предлагаат 2 нови прстенести оптички LAN
мрежи.
– FDDI (Fiber Distributed Data Interface)
– Fibre Channel
• Двете се користат за backbone мрежи
• Наравоучение KISS (Keep It Simple, Stupid).
КМ05-66
Нов Ethernet - 802.3u
• 802.3 комитетот решава да го задржи
протоколот и само да го забрза:
– За да биде компатибилен со постојните Ethernet LAN
– Од страв дека нов протокол може да има
непредвидени проблеми
– Од желба побрзо да заврши работа пред да се смени
технологијата
КМ05-67
Fast Ethernet = 802.3u
• Задржани се старите формати на рамки, интерфејси и
правила
• Намалено е времето за 1 бит од 100 nsec на 10 nsec
• сите fast Ethernet системи користат hubs и switches
• Типови на жици кои се поддржуваат
– Cat. 3 преплетени пар жици
• Не може да пренесува 200 megabaud сигнали (100 Mbps со
Manchester) на 100 m
– Cat. 5 преплетени пар жици
– Фибер оптика
– Дозволени се сите три можности
КМ05-68
Fast Ethernet каблирање
Име Кабел Max. Сегмент предности
100Base-T4 Преплетен пар 100 m Cat. 3 UTP
100Base-TX Преплетен пар 100 m Full duplex (Cat. 5 UTP)
100Base-FX Фибер оптика 2000 m Full duplex, големи растојанија
КМ05-69
802.3z
ГИГАБИТЕН ЕТЕРНЕТ
GIGABIT ETHERNET
КМ05-70
Full и Half-Duplex Mode
КМ05-71
Full-Duplex Ethernet веќе не е
Ethernet
• Ethernet се карактеризира со CSMA/CD MAC
протоколот кога работи во half-duplex режим
• кај full-duplex не се користи CSMA/CD
– Посебно е точно за Gigabit Ethernet затоа што тој
најчесто работи во овој режим
КМ05-72
Gbit Ethernet
• Минимална големина на пакет
– Мрежата да биде помала?
• 512bits @ 1Gbps = 512ns
• 512ns * 1.8 * 10^8 = 92meters = премалку !!
– min пакет да биде поголем!
• Gigabit Ethernet користи collision extension за мали
пакети и компатибилност
• Max пакет
– 1500 bytes не ја опфаќаат мрежата
– Се дефинираат “jumbo рамки” (9000 bytes) за
поголема ефикасност
КМ05-73
Каблирање
КМ05-74
ЕТЕРНЕТ ПРОТОКОЛ
КМ05-75
End2End доцнење
• c во кабел = 60% * c во вакуум = 1,8 x 108 m/s
• 10Mb Ethernet {
– 2,5 km; за ~2 x 108 m/s
– ~= 12,5μs доцнење
– + повторувачите (max 5 сегменти)
– Најлош случај – 51,2μs време за обиколка!
• Време на Slot = 51,2μs = 512 bits
– По оваа количина, праќачот е сигурен дека го освоил
каналот
– 51,2μs = време на slot за backoff
КМ05-76
Ethernet MAC (CSMA/CD)
• Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection
Packet?
No
Yes
Discard
Packet Jam channel
attempts < 16 b=CalcBackoff();
wait(b);
attempts++;
attempts == 16
КМ05-77
Ethernet CSMA/CD
Jam Signal: сите разбрале за судирот; 48 bits;
Exponential Backoff:
• Ако се користи детерминистичко задоцнување
по судир, секогаш ќе има повторен судир
• Зошто не случајно задоцнување со фиксна
средна вредност?
– Малку испраќачи → безпотребно чекање
– Многу испраќачи → многу судири
• Цел: адаптирање на повторните преноси на
проценетиот сообраќај во мрежата
– Многу сообраќај: случајното чекање ќе биде подолго
КМ05-78
Ethernet Backoff пресметка
• Експоненцијално зголемување на случајното
задоцнување
– Претпостави број на испраќачи според бројот на
судири
– Повеќе испраќачи → зголеми го времето за чекање
• Прв судир: избери K од {0,1}; задоцнувањето
е K x 512 bit време за пренос
• По втор судир: избери K од {0,1,2,3}…
• По 10 или повеќе судири, избери K од
{0,1,2,3,4,…,1023}
КМ05-79
Ethernet
MAC во
Half-
Duplex
режим
КМ05-80
Перформанси на Ethernet
• Услови на постојан сообраќај во голема
количина
– K станици се секогаш спремни за пренос
– Константна веројатност за повторен пренос
во секој слот
– Секоја станица пренесува во даден слот со
веројатност p
– Веројатноста дека некоја станица го освоила
каналот во даден слот е
A = kp(1 − p) k −1
КМ05-81
10 Mbps, 512-bit слот
КМ05-84
МРЕЖНИ (LAN) АДРЕСИ
КМ05-85
Мрежни картички и адреси
Секојa мрежна картичка има единствена мрежна (LAN) адреса
Broadcast адреса =
1A-2F-BB-76-09-AD FF-FF-FF-FF-FF-FF
LAN
(жичан = адаптер
или бежичен)
71-65-F7-2B-08-53
58-23-D7-FA-20-B0
0C-C4-11-6F-E3-98
КМ05-86
MAC адреси
MAC (мрежна – физичка - Етернет) адреса
• Функција
– земи ја рамката од еден интерфејс до друг физички
поврзан интерфејс (иста мрежа)
• Локација
– Запишана во ROM на картичката
– Понекогаш може да се постави софтверски
• Специјални адреси
– Broadcast – FF:FF:FF:FF:FF:FF е “сите”
– Мрежната картичка одржува листа на multicast групи
кои го интересираат дадениот јазел
КМ05-87
MAC Адреса = 48 бита
• Содржина на 48 битна MAC адреса
– 24 битови за идентификација на произведувачот
– 24 битови за идентификација на картичката
– MAC адресите се администрираат од IEEE
Примери на производители
Cisco : 00-00-0C- Xircom: 00-80-C7-
3Com : 00-60-8C- IBM : 08-00-5A-
: 00-60-09- Sun : 08-00-20
: 00-60-08- Nokia : 00-40-43-
КМ05-88
Етернет (MAC) адреси
00 00 E2 15 1A CA
КМ05-89
Алтернативи за адресирање
• Broadcast →
– сите јазли ги добиваат сите рамки (магистрала)
– Адресирањето одредува што се чува или отфрла
• Статичко адресирање (пр. Етернет)
• Динамичко адресирање (пр. Appletalk)
– Случајно бирање адреса
– Broadcast “дали некој ја користи адресата XX?”
– Ако да, повтори го бирањето
КМ05-90
Адреси: LAN vs IP
• Аналогија:
(a) MAC адреси: како Social Security Number
(b) IP адреси: поштенски адреси
• MAC рамни адреси ➜ портабилност
– Мрежната картичка може да се премести во друга LAN
• IP се хиерархиски адреси и не се портабилни
– адреса зависи од IP подмрежата каде јазелот е
прикачен
КМ05-91
Дополнителни информации
• Stallings, глава 13
• Таненбаум глава 4
• Computer Networking (5-то
издание) – A top down approach,
глава 5.3 и глава 5.4
КМ05-92