Tieng chuong chua Hoi Ton

Sau khi d9c do;µi viet "Den Hue"' toi dang tren Facebook,
anh Quan ·nhan tin.
Ba anh ciing la m<?t sy quan Vi~t Nam C<?ng Hoa, nam
nay ong 79 tuoi, hi~n ong song voi anh. Ben n<}i la nam,
ben ngo~i la sau, tong c<}ng anh em ctia ba m~ c6 mlioi
sy quan va m<?t linh hai quan. Khong ai tac chien tn;ic
tiep nhung sau ngay 30 I 4 I l 97 S tat ca deu di h9c t~p cai
t~o. Nguoi di it nhat ba thang, nguoi Iau nhat la tam nam,
ba anh di hai nam rtiOi. Hi~n t~i bon gia dinh dang dinh
cu t~i My theo di~n H.O j nhung gia dinh 0 l~i CUQC song
deu on.
Hoi be, cau chuy~n anh nghe duqc tum~ va cac di, cac
co khi g~p nhau la hoi han ve tinh hinh cac c~u, cac chu,
cac dtiqng trong tr~i h9c t~p.
Anh va em gai da vai Ian cimg m~ di tham ba. M<?t
Ian tren duong tham ba ve xe do bi hong, ba m~ con tinh

.157.
ta tuc o mii hien nha chua. M~ vao nha chua xin m9t
bat cdm trang cho hai con dang d6i nhung nha chua tit
choi, den gan nua dem c6 xe tai di qua, hQ cho qua giang
ve Sai Gem. Hai Ian sau di tham ba otrq.i Trang Tao. Anh
con nhd m9t Ian tay ba CQt gie. Long ban tay ha bi dam
sau vao CQC nh9n do bi nga khi Vac go trong rung Ve
dttng Ian.
Ngay ba ve, ca nha ngq.c nhien, khong ai nghiba duqc
ve slim the. Ba ve nha tren m9t chiec xich lo may. Qua
cho anh la hai cay dan ba ttt lam du'qc. Em gai anh khong
cho ba be vi lq..
Neu em vao Sai Gon, anh gidi thi~u cho em g~p ba.
Ong se ke thoi nhung e la cau chuy~n khong duqc phong
phu nhu' nhung ngu'oi em tung g~p.

D6 la m9t ngay dau thang 1 nam 1960. Bae di h9c Dq.i

h9c Su phq.m Ci Sai Gon, horn d6 ve tham nha. Bae mang
h9c bong vua duqc nh~n cho cac em Ci nha. Bae khong
biet Ci que dang xay ra chuy~n gi. Bua cdm toi khong kip
an, ba k~p vao nach cai n6p, keo tay bac, di con. Di dau
cha? Cha ra hi~u n6i khe, di tron.
Hai cha con di nhu' chq.y tren bo mu'dng. Bae khong
hoi them cha cau gi nua, bu& thap bu& cao Ian mo trong
bong toi. Cha khong n6i nhung bac y thuc duqc la c6
chuy~n h~ tr9ng. Cha muon bac di cung cho c6 bq.n. Bae

-158.
thtidng cha nen ctt the ma di. Hai cha con di ra m9t khu
vtton dua co le da rat xa. Vtion dua thanh vang, im lim.
Nghe ngong m9t hie, biet chac o day an toan cha moi trai
nop ra.
Nop la m9t v~t dvng dtiQ'c dan bang cot, giong nhti chiec
d~m mong dtiQ'c may hai dau ll}i, chua cai mi~ng de chui
vao chui ra. Chiec nop dai hai met, r9ng m9t met, hai cha
con chui vao rat ng9p. Nam cho da muoi va tranh vat chu
khong ai ngti dtiQ'c vi lo SQ'. Bae nam trong, cha nam ngoai.
Choe choc cha ll}i lo dau ra quan sat xem co ai toi khong de
con biet dtiong ma chl}y. Bae ding hoi h9p khong ngil dtiQ'c.
Tieng keng, tieng mo nghe vang vang khi xa khi gan.

Cha dang lam m9t chuc V\l trong h9i dong xa. Cae bl}n
cua cha hol}t d¢ng each ml}ng. Cha biet nhting khong chi
diem. Cha benh Vljc h9 khi h9 bi bat. Boi the ma den ltiQ't
cha, cac bl}n ding bi m~t bao tin cho cha biet dem nay se
dong khO'i. T~n buoi chieu h9 moi bao tin nen ca nha
khong kip chuan bi. Vua hie do bac ve. Cha phai nhanh
chong chl}y tron neu khong se bi bat ngay trong dem.
£>o la m¢t ky ni~m bac nho mai ve dem Dong KhO'i.
Mo sang horn sau hai cha con dive nha. M~ da chuan
bi san cdm ntioc, do an. Cha gap rut thu xep do dl}c. £>a
di Ia di cho dut khoat. Sau bua cdm gia dinh, cha tu gia
vQ' con. Cha di sang tinh Kien Tuong. 0 do cha co ngtioi
bl}n than tu hoi con nho tuoi Ia tinh truong. Ong sap xep
cho cha m9t cong vi~c hanh chfnh.

. 159.
 Cha di tu buoi sang d6 cho toi qua thang tu nam 197S
moi quayve que nha. Ngay cha quayve, nhung nguoi b~n
ben each m~ng den nha tham cha, hQ nhac l~i chuy~n
nam xua duqc cha che chCi. Cha ding ghi nho an tlnh h9
da danh cho cha sau bao bien co xay ra.

Hoi nho bac thay nhung nguoi c~u cua minh ai m9 ong
Nguyen.Ai Quoc. Nghe cac c~u trao doi voi nhau nhung
cau chuy~n ve ho~t d9ng cua Nguyen Ai Quoc bac me
lam. Gan nha bac c6 ngoi chua, truoc san chua c6 m9t d9i
du kich hang ngay t~p m9t - hai - m9t - hai. B9n tre rat
thfch, ding bat chu'.oc, moi dua vac mQt cay cui tren vai
xep hang dai theo sau cac chu m9t - hai - m9t - hai. Thay
hay qua, cha tim lo~i go tot keu thq mQC dong cho moi
dua tre m9t cay sung go giong nhu'. th~t, vac Ien vai hang
ngay t~p luy~n hang ngang, hang d9c theo d9i du kich. Sau
d6 b9n tre duqc giao vi~c. Soi noi nhat la vi~c clan co vao
goc cay dua. Voi m9t khong khi rat nghiem trang va bi m~t,
m9t dua cam to ho, m9t dua quet ho vao cay, m9t dua clan
ca vao than cay. G~p cay dua nao clan co vao cay dua d6.
Dan co de khang djnh day la viing each m(}.ng.
Vai nam sau, bac chuyen sang h9c Truong trung h9c
Nguyen Dinh Chieu Ci My Tho. Gan ngay ttju truong la
qua tru'.ong lay h9c bong cho ca nien kh6a, ve dua cho m~
mua sam quan ao, do dung. Tuy moi b~c trung h9c nhung
h9c sinh trong tru'.ong da chia thanh hai phe. Phe each
m~ng va phe quoc gia. Bae chua c6 y thuc chinh tri gi,

.160.
nhung bac men m¢ ong Ngo Dinh Di~m, vi ong dmg ton
giao voi minh.
Bae len Sai Gon h9c d~i h9c. Tot nghi~p nganh SU
ph~m, bac ve d~y h9c t;;ii truong trung h9c tinh Long
Khanh. Bae d~y mon van SU dia.
Den gifta nam 1966, bac bi gQi di nh~p ngii. Bae vao
h9c truong B9 Binh Thu Due. Tot nghi~p thu h~ng cao,
duQ'c quyen ch9n ddn vi, bac 0 l~i truong cong tac trong
ban huan luy~n. Nam 1971 bac xin giai ngii. Tiep t1;1c ve
truong cu d~y. Ve truong cu d~y duqc m¢t nam, bac
chuyen ve d~y o Sai Gon.
Tuan dau tien cua thang S nam 1975, nha truong
thong bao thanh phan phai di trinh di~n. Trong so nha
truong bac Ia giao su, sy quan ngo~i ng~ch. Vi the bac phai
di trinh di~n.

Cach m~ng cho rang nhung nguoi nhu bac Ia xau, phai
h9c t~p cai t~o tu tuong cho s~ch se. Nhung nguoi an
ludng cua MY, tay sai cho MY, khong biet thudng yeu lao
d¢ng, phai lao d¢ng cho biet gia tri cua lao d¢ng, biet
duQ'c qua trinh san xuat ra cua cai v~t chat.
Bae di h9c t~p t~i tr~i cai t~o Trang Lon. 0 trong tr~i,
nhin ra la thay nui Ba Den. Ai h9c t~p o tr~i Trang Lon
cling khac sau trong dau hinh anh nui Ba Den.
Hang ngay, cac bac vao rung ch~t cay, khai hoang. C6
nhung cay than to toi muc hai, ba nguoi om khong xue
cling bi ch~t. Ch~t het cay to, cay nho vao mua mua. Het

0
161°
mua mua, cay kho, la cham lua dot lay tro lam phan b6n
cho cay trong. Rung thanh doi tr9c. Rung thanh ray
trong hap, trong san.
Chien tranh vi:ia ket thuc, b¢ d¢i ciing d6i kho thi n6i
gi toi cai tc:i.o vien. D6i qua, sue khoe suy ki~t nhanh, nam
dau tien bac bi m¢t tr~n om n~ng. Bae bi cam nhung
khong c6 thuoc uong, nguoi cu la clan. Anh em bao Ien
trc;tm xa nhung bae SQ. Bae nghe ke tren d6 ban lam. Trc;tm
xa truoc la cai gara nha binh duqc cai tc:i.o lc;ti. Mila kho
nuac suoi cc;tn, nuoc gieng qn, v~ sinh sd sai, b~nh nhan
kiet Ix nam tc:i.i d6 khong ai d9n. M¢t nguoi cimg phong
voi bae, ding la bac sy, n6i rang, not ngay nay ma anh
Van khong len trc;tm xa thi VO phudng cuu chua. Bae van
khong chiu. Sang horn sau anh em lay vong cang bac
chc;ty. Vong cang b~nh nhan len trc:i.m xa la m¢t cai vong
rach te tua, nhop nhap, hang ngay duc;c dung de mang
thtjc pham cho nha hep. Neu binh thuong, bac khong
chju nam len cai v6ng d6 vi ghe, nhung gio yeu qua,
khong clj duqc nua.
Tc;ti sao de toi tinh hinh nay moi chiu len? Bae sI hoi.
Toi tinh la toi luot qua duc;c.
Anh nham roi, anh khong the nao luot qua duqc. C6
ai can khong cho anh di khong?
Khong ai can toi. Tc;ti toi kh~ng muon di.
Anh c6 b~nh khong lo chfia sao ma ve duqc .

. 162.
 Bae sI tre. Anh kham b~nh, cho thuoc, hang ngay theo
doi tinh tr~ng b~nh tien trien den dau. Anh an can vdi tat
ca b~nh nhan.
Vao tr~m xa, bae biet co coy ta thudng b~nh nhan. Gio
nghi, co len ra khoi ddn vi vao rung hai nhung nam la
thuoc ma co biet co the chua b~nh gi. Co mang ve dun
cho b~nh nhan bi b~nh do uong.
Bae nam cimg ba b~nh nhan n~ng. Moi nguoi nam
tren m9t tam van. M9t nguoi lao xudng, than hinh giong
nhu b9 xudng. M9t nguoi bi tieu duong, da tim barn, san
sui. M9t ngu'.oi kiet lj, nam m9t cho, khong m~c quan nua,
m~c cho nuoc ri ra. Ca ba nguoi Ian luqt duqc b6 vao
chieu khieng di chon trong ba dem. Hom sau, m9t nguoi
bi kiet lj khae l~i dUQC cang toi.
Sau m9t thang rum nam otr~ xa, sue khoe bac hoi phvc.
Sau nay VQ con den tham, bae moi biet ngoai kia VQ
con ding d6i, phai an cdm d¢n, co khi an bo bo. Thudng
VQ con qua, bae CO gang h9c t~p tot de sdm du'.QC Ve.
Buoi toi, d~i uy Tuong thuong xuong n6i chuy~n voi
cae cai t~o vien. Ban ngay d~i uy lam vi~c t~i tieu doan,
toi den d~i uy mang radio den cho cac cai t~o vien nghe
chudng trinh tuong, cai ludng. Ban dau co nguoi con e
de, th~n tr9ng nhung dan da cam nh~n duqc anh d~i uy
thudng anh em cai t~o th~t long. Lau ngay men nhau. Toi
nao d~i uy khong xuong la anh em mong. C6 lan d~i uy
Tuong n6i, toi thudng cac anh lam, chung ta vi chien

0 163.
tranh ma g~p nhau Ci day. Cham~ toi hoi d6 ma lanh chan
ding da kip am toi xu6ng tau Hai Phong va gid toi ciing
gi6ng nhu'. cac anh day thoi.

Sau khi cai tc;to lao d{mg thi cai tc;to tu tu'.Cing. Cac bac
vao rung ch~t go, ch~t tranh ve lam h<?i tru'.dng h9c
chinh trj.
Nhung anh cai tc;to vien tru'.oc day la kien true Su'. duqc
g9i vao lo vi~c thiet ke, nhung nguC1i tay ngang thi lam
nhung vi~c phv. Bae duqc giao cat cac doc;tn go theo kich
thu'.oc kien true Su'. da Ve.
Cac anh Ia tay sai cho My ma kheo tay qua. Can b9 khen.
Toi ham m<?t cai horn dvng quan fo cac anh c6 lam
duqc khong?
Lam duqc. Nhung phii c6 nguyen v~t li~u. M9t nguoi
tra 1C1i.
() day tieu doan cap cu6c, xeng. Cac dvng C\l khac thi
cai tc;to vien tlj che tac.
The la cac bac lam cua, dvc. Cai cu'.a duqc lam bang
each lay day thep gai, loc;ti d~p, ch~t het cac ngc;tnh, diia
dai. Cac CQng thep cat khuc, dung bua tan m<?t dau, mai
riet thanh cai dvc.
M9t doc;tn loi dong duqc mai duoi nen xi mang ngay
nay sang ngay khac, sau d6 lay da d~p d~p m9t dau,
thao mui kem gai dvc lo Ia c6 cay kim, chi thi tu'.oc lay
sqi bao cat.

-164-
 Tiep theo la go ton MY, d~p, go thanh cai va li co khoa.
May anh can b9 me lam. Lam cho anh nay xong, anh khac
l~i nho.
Lam nhung cong vi~c do ciing giup khuay khoa dau
oc, quen bot phien mu9n.
Bae con biet dung VO binh ac quy dieu khac thanh
tuqng Due M~ va trang h~t. Tuqng due m~ bae cho vao
tui fo. Dem dem bae lay ra ngam nhin, tham thi cau
nguy~n. Sau nay ve nha, bae lay hinh Due M~ lam m~t
day chuyen cho con trai deo.
Bae duqc xep vao thanh phan it nguy hiem.
Bae o trong ban hqp ca d9i van ngh~. D9i van ngh~ c6
ban nh~c voi du cae nh~c C\l Cd ban. Violon, ghi ta, trong.
Beu do cae tr~i vien tlj lam lay.
Bae lam hai cay dan. Dan ghi ta va mangdolin. Dan
mangdolin lam bang nhom. Dan ghi ta lam bang van ep.
Phim dan bang VO may bay. Can dan, can phim thi bac
nho nhung nguoi gioi hdn chi cho. Cai mandolin bae nho
anh Nguyen Due Quang huong dan ti mi.
Ban nh~c hoan thi~n, dem dau tien tau len bai "Bae van
cung chung chau hanh quan'~ sau do la "Nhu co Bae Ho
trong ngayvui d~i thang': Truong ban nh~c la anh Nguyen
Due Quang. Thay anh Quang c6 tai noi b~t hQ ra l~i ho sd
cua anh, sau d6 anh duqc bien che ra Phu Quoc.
M9t anh h9a si ding ten Quang thi tu t9i nh~ len t<}i
n~ng vi bi nang quan diem khi ve tranh chung tet. Anh ve

-165.
canh mai c6 nhung canh mai rot tren tam tham do. Co
cai t~o vien muon l~p cong, bfo len tren, quy t9i anh la
boi bac ngoi sao vang.
Vao dip tet, cac cai t~o vien trong cac tr~i duqc qua 19.i
tham hoi nhau. Bae g~p Phan Cong Thanh la nguoi d(}y
dmg truong cu. Bae tung den nha Thanh chdi may Ian khi
di d~y CJ Long Khanh. Em trai Thanh muoi tam tuoi cung
phai vao quan d9i, sau khi bac va Thanh vao duQ'c m9t
nam. Hai dua g~p nhau CJ day thi thudng nhau lam. Thanh
cho bac biet chuy~n cua gia dinh minh. Hom truoc Thanh
duQ'c giao chi tieu ra nghia dja lam co cho cac ma. Lam
m9t luc Thanh thay ch6ng m~t, chan tay l(}nh toat. Thanh
ngoi xu6ng CJ ngoi ma dang nho co dCJ. Thanh h,ta lung vao
bang ghi ten nguoi chet. Bat giac Thanh ngoai l(}i nhin.
Ten em trai minh. Phan Cong Y. Dung ten hQ, ten d~m,
dung ca ngay thang nam sinh. Truoc d6 m~ den tham
Thanh, m~ n6i voi Thanh la khong biet em Y bi dua di
dau, lau roi khong c6 giay di tham nuoi em.

Thanh ph6 Ho Chi Minh dang thieu bac si, ky su, giao
vien. Bae duQ'c H9i Tri Thuc Yeu Nuoc bao lanh cho ve
di d~y h9c.
Thay gifo cua che d9 cu phai dao t(}o l~i. Thay gifo
cua che d9 cu, tu tuCJng che d9 cu van con trong dau,
phai d(}y l(}i tu tuCJng moi. Bae di h9c lop sti ph~m boi
duong. Giang vien ngoai Bae vao d(}y. D~y ve triet h9c
Mac - Lenin, chu nghfa Mac - Lenin. Nhung mon nay

0
166°
trong trCJ.i bac da h9c ky lam roi. GiCi lCJ.i h9c nua nen bac
gi6i lam. Bai thu hoCJ.ch bac viet Ian nao ciing duQ'c khen.
Hoi trong trC].i nghe hQ giang ve each mC;lng bac thay
hay qua. Cac bac n6i voi nhau, cac ong each mC;lng tot qua,
thanh thi~n qua, nhli cac ong linh m\lC Onha thd, nhtt dC;li
due thuqng t<;>a o chua. Minh vi m<;>i ngudi, m9i ngudi vi
minh. Xa h<?i cong binh, ai ding nhu ai. Xa h<?i the la tot
roi, qua yen long roi.

Sau thang h9c xong, bac len g~p ba Truong phong

Gifo dvc qu~n 10 nh~n cong tac. Ba phan cong cho bac
dC;ly gan nha. Bae khong muon nh~n nhi~m so tC;li Sai Gon.
Bae xin ve Ben Tre. Ba to thai d9 sling sot.
Sao anh kY eve v~y. (j que kh6 so nguCii ta muon len
thanh pho. Anh 0 thanh pho sap c6 vi~c lam ma doi ve
que. Toi thay chuy~n nay lC;l lam nha.
Ba khuyen bac nen o lC;li nh~n nhi~m so va se c6 so h<?
khau tCJ.i qu~n 10.
Bae n6i: Ben phuCing h9 v~n d<?ng toi di kinh te moi.
Vi the toi ch9n hoi hudng.
Anhxin ve Ben Tre ha?
Phai, que toi Ben Tre.
Xa, huy~n nao?
Toi o xa Que Sdn, huy~n Chau Thanh.
Nhuv~y anh biet co Ngoan khong? Toi la hCJ.n than cua
co Ngoan. Thoi chieu y anh, toi cho anh ve Ben Tre. Toi

-167.
viet giay gi&i thi~u v&i co Ngoan roi anh ve d6 muon dc:}.y
o dau ciing duQ'c.
D~ thoi.
Bae khong muon di dc:}.y nua. Nhung khong dam n6i
thang ra. Bae lay Cd ve que. Trong long bae h.lc nay chi
muon ve que lam m<)t nguoi nong clan. Bae thay minh
khong con phu hQ'p voi vi~c di dc:}.y.
Khi bae m&i otr~i ve, c6 anh Vii Dut Khoat la cong an
khu Vljc ngoai Bae vao duQ'c phan cong theo doi bae. Anh
qua nha nhung ngu'.oi hang x6m hoi han ve bae, sau d6
ghe nha bae. Thay bac lam ddn xin hoi hudng, anh Khoat
den-qt mt.
Sao anh kyv~y, othanh pho suong, ve que kho. Gia dinh
toi 0 que toi biet lam. Anh 0 lc:}.i di, sap c6 h<? khau roi.
Nhung ngay sau d6 anh den nha thuyet phvc bae ol~i.
Bae vi~n ra du ly do. Toi xa que nhieu nam roi. Toi muon
ve que gan ba m~.
Luc d6 bac khong tha thiet gi o thanh pho nua. VQ'
bac truoc lam nhan vien hanh chinh oB<? Giao dvc, gio
hQ chuyen co di lam cho xa, co khong chju, ciing da
nghi vi~c.
Gia dinh bac d9n ve que. Ngay chia tay, anh Vii Dut
Khoat mang den t~ng bac m<)t cai cuoc, m<)t cai xeng va
doi giay bo mang lam vu'.on.

Ve lam vtion bac thay vui. HQ'p voi tam hon minh.

· 168.
 Dua da c6 san trong vlion. Bae dao mudng, m6c bo,
vun dat, lam co, xUC bun tap Ien goc cay. H6i d6 dua dugc
gia lam. C6 thoi diem m¢t trai dua d6i dugc ba, bon Ion
g4o. Ngoai dua ra, bac con tr6ng khoai mo, chuoi, mit.
Cong vi~c lam vuon khong hCi tay. Khi lam vu'on, bac
mang chiec ao nha binh. Chiec ao may tu bao d\ing cat.
Ky ni~m mang ve tu tr4i cai t40. Ao bang bao cat ddn sd
nhung rat tot. Dang uot mo hoi gi6 th6i qua m¢t choc la
kho. Cai t4o vien nao ciing t\i may cho minh m¢t, hai cai
ao nhu the. M~c di lao d¢ng t6t. Nhung nuoc xong gift
phdi hai mudi phut kho ngay. May ong b¢ d¢i hang x6m
moi cua bac khoai chiec ao nay lam.
Ba m~ vg bac c6 6 hec ta dat trong dua. Nha nuoc lay
m9t phan dat lam nha hat cua huy~n. Bat con l4i chia
lam bon phan. Ba phan chia cho ba gia dinh c6 cong voi
each m4ng, m9t phan con l4i cua vg ch6ng bac.
Ap nay truoc la vung xoi d~u. Hang x6m bac giO' la
m9t ong b¢ d¢i, m¢t ba giao lien nam vilng va ong Nam
Thang la dan t~p ket lay vg nguoi dan t¢c Thai nay ve
lam trong dang uy xa. Hang ngay ong Nam Thang len xa,
co ghe nha bac. Ong den thi bac dung cuoc, vao nha pha
tra n6i chuy~n vui ve. Ong c6 y tham do gi hay khong
bac khong biet. Lang gieng song lau ngay hieu nhau.

Nhung nam 1982-1985 cac b4n di hQC t~p cai t40 Ian
lugt trCJ ve. B4n d4p xich 10, b4n di d\ing CQt angten. G~p
l4i nhau luc nay Ia thi tham chuy~n ra di.

.169.
 M<?t nguoi b<;m than cu toi den l4i g9i bac di uong ca
phe via he ban chuy~n. Ong n6i c6 duong day ra di an
toan. Em gai cua ong da di thanh cong 0 Uc. Sang t6'i no'i
m6'i dua tien. Ong ru bac di cung.
Bae ve n6i v6'i vc:j, hai VQ chong cung tho dai. Khong
biet nghI the nao cho xuoi.
Nhung ngay gifia thang tu nam 197S, anh vq bac tn,tc
rada 0 chien h4m, biet r6 tinh the, anh keu ca gia dlnh
xuong chien h4m ra khoi nhung khong ai chtu di. Moi
nguoi deu c6 ly do o l4i. Vq chong bac khong muon xa ba
m~ gia. Cac anh chi thi tv tin rang dang c6 cong vi~c tot,
CO tai khoan ngan hang, yen tam v6'i CUQC song Ve gia.
Chien tranh ket thuc. Trilt duqc ganh n~ng chet ch6c.
Che d<? nao mlnh van la minh. Mien Bae hay mien Nam
thl van la cong dan Vi~t Nam. Tinh than minh van Ia tinh
than cua m<?t cong dan Vi~t Nam. Sao l4i phai di. Khong
ai muon roi bo que huong.
Sau d6 thi nha nao ciing c6 nguoi di h9c t~p cii te}o.
Anh ru<?t bac di Iau nhat, hon tam nam. M9t nguoi anh
re sau nay duQ'c bao lanh sang My nhung khong di. Anh
lam lui d4p xe ba gac. Anh chet trong noi buon.
Ve Ben Tre song giua vuon dua bac cam thay he}nh
phuc. Bae duqc song l4i tuoi tre cua minh.
Nhung luc nay, tung nguoi be}n den thuyet phvc bac
di. Loi khuyen cua hQ khien VQ chong bac phai suy nghI.
Luyen tiec canh song hi~n t4i nhu'ng cfing SQ con l6'n

.170.
len, neu con chien tranh, con 19-i phai di linh. Khong
phai di linh thi o nha ciing kho. Dua con ra khoi dat
nu'oc de tranh canh ch et ch6c. V~y la bae dong y voi ong
b9-n ra di.
Dqt di dau tien bae che tau nh6. Con tau do ngudi h9-n
t\i dong.
Dqt tiep theo, bae dat con trai quay ve vi ly do khong
bat du'QC lien 19-C VOi ngtidi hu'ong clan.
Toi Ian thu tu, trong long bac da nan lam roi, bae danh
n6i th~t voi b9-n: Tao khong muon di.
Khu vtidn bae o ben ngoi chua H<}i Ton. M<}t ngoi
chua co uy nghiem, co kinh nam giua vu'dn dua. Moi ngay
tieng chuong vang d<}ng thanh th6t. Bae rat thich nghe
tieng chuong. Bae lam vu'dn va cho dqi tieng chuong
ngan. Tieng chuong than thu'dng moi Ian nghe deu c6
cam giae 19- lam. Di ra nu'oc ngoai, bae khong con duqc
nghe tieng chuong chua.
Sau nay b9-n viet thu ve, nha tao o gan ngoi chua cua
ngu'di Vi~t, nghe tieng chuong suot ngay dem.
Nhung khong phai la tieng chuong chua H<?i Ton.

V~y la ba o 19-i vi tieng chuong chua. Gid anh moi biet

dieunay.
H~n voi em v~y nhung anh van chu'a n6i vdi ba. Em
vao day, toi khi em h~n C\l the hai gio chieu nay den nha

.171.
anh ding chua n6i. Khi em nhan da dung duoi san anh
moin6i.
Saov~yanh.
Bai VI anh khong biet n6i voi ba the nao.
Anh d9c nhieu tu'. li~u ve chien tranh, the nhung
chuy~n cua ba chu'.a khi nao dam hoi.

.172.