ANALISIS GAYA BAHASA SLANG WONTEN ING VIDEO “DONO PRADANA NEKAT OPEN

BO | BONDO WANI – EPS 9” CHANNEL YOUTUBE MAJELIS LUCU INDONESIA

Karunia El Prita A, Ari Tristianto, Pintaka Agda Ayu A, Ni’mahtul Khoeriyah

Purwaka situasional menika magepokan kaliyan sinten

ingkang micara, ngginakaken basa menapa,
Basa inggih menika salah satunggalipun
micaranipun dhateng sinte, kapan, saha
pirantos komunikasi ingkang utama ing
ngrembag bab menapa. Chaer (2004: 62) menika
salebetipun pagesangan. Basa menika sampun
ngandharaken bilih variasi basa miturut
dipun-ginakaken minangka pirantosing
wawasanipun penutur menika saged
pawicantenan wiwit jaman rumiyin. Basa
dipunbedakaken dados tiga, inggih menika
menika kedah komunikatif supados interaksi
miturut idiolek, dialek, kronolek, saha sosiolek.
antawisipun penutur saha mitra tutur menika
saged lumampah kanthi sae. Basa menika ugi Salah satunggalipun tuladha variasi
nggadhahi fungsi pokok tumrap pagesangan, basa ingkang saged kapanggihaken inggih
inggih menika fungsi social. Pangretosan basa menika variasi basa wonten ing video "Dono
minangka fungsi social dados bab pokok Pradana Nekat Open BO”. Video menika inggih
manungsa kangge ngawontenaken interaksi menika salah satunggalipun video saking
social kalihan manungsa sanesipun. Saking channel youtube Majelis Lucu Indonesia.
interaksi social menika lajeng wiyos komunikasi Variasi basa ingkang awujud panganggenipun
ingkang ngginakaken basa menika. slang ing salebetipun video menika dipun-latar-
belakangi kaliyan globalisasi saha
Miturut ngelmu sosiolinguistik, basa
ngrembakanipun teknologi informasi wonten ing
menika boten namung dipunmangretosi
jaman samenika. Sasanesipun menika factor
minangka kedadosan individual, ananging basa
ingkang ugi mangaribawani panganggenipun
menika ugi dipunmangretosi minangka
slang ing salebetipun video menika inggih
kedadosan social. Basa minangka kadadosan
menika factor saking host-ipun. Host ing
social, maknanipun inggih menika bilih basa
salebetipun video menika inggih menika Dono
menika nggadhahi fungsi tartamtu ing
Pradana. Dono Pradana menika nggadhahi latar
salebetipun sesrawungan wonten ing masarakat
belakang inggih menika piyambakipun asalipun
social. Fungsi menika dipunwasani fungsi social
saking Surabaya. Masarakat wonten ing
saha fungsi situasional. Fungsi social menika
Surabaya menika limrahipun ngginakaken basa
kados ta yuswa, pendhidhikan, ekonomi,
Jawi dialek jawa timuran. Pramila saking
gender, lan sapanunggalanipun. Wondene fungsi
menika wonten ing video menika kathah sanget
slang ingkang ngginakaken basa jawi dialek istilah-istilah wonten ing prostitusi online
jawa timuran. ingkang boten sadaya masarakat menika
magretos kaliyan maknanipun. Awit saking
Factor lingkungan anggenpun basa
menika panaliten menika badhe ngandharaken
menika dipun-ginakaken ugi mangaribawani
makna saking istilah-istilah ing basa slang
tumrap slang menika tuladhanipun basa slang
kangge paring pangretosan dhateng pamaos
ingkang dipun-ginakaken ing salebetipun
ngengingi bab menika.
prostitusi online utawi open BO. Kathah sanget

TEORI PANALITEN menika ngelmu ingkang ngrembag bab basa

minangka objek kajian-ipun. Saking bab
Sosiolinguistik
ingkang sampun dipunandharaken menika saged
Wonten ing ngelmu linguistic umum, dipunmangretosi bilih sosiolinguistik inggih
kajian ngengingi bab basa menika dipunperang menika ngelmu ingkang ngrembag kados pundi
dados kalih, inggih menika mikrolinguistik saha panganggenipun basa ing salabetipun masarakat.
makrolinguistik. Mikrolinguistik menika
Variasi Basa
magepokan kaliyan kajian basa kanthi internal
kados ta morfologi, fonologi, sintaksis, saha Variasi basa inggih menika werni-
semantic. Wondene makrolinguistik menika werninipun basa ingkang dumados saking
magepokan kaliyan psikolinguistik, wontenipun interaksi social ingkang
sosiolinguistik, saha antropolinguistik (Chaer dipuntindakaken dening masarakat utawi
saha Agustin, 2010: 1). kelompok ingkang heterogen (Chaer, 2010: 62).
Variasi basa menika wujudipun beda-beda
Wonten ing panaliten menika, teori
ananging nggadhahi pola ingkang sami kaliyan
ingkang dipun-ginakaken inggih menika
basa asalipun. Variasi basa menika
sosiolinguistik. Sosiolinguistik inggih menika
dipunbedakaken adhedhasar kriteria (a) latar
gabungan ing antawisipun sosiologi saha
belakang geografi & social penutur, (b) medium
linguistic. Wijana (2011) ngandharaken bilih
ingkang dipun-ginakaken, saha (c) pokok
sosiologi inggih menika ngelmu ingkang
pirembaganipun.
ngrembag bab manungsa wonten ing masarakat,
saha lampahanipun manungsa wonten ing Slang
masarakat social. Wondene linguistic inggih
 Slang inggih menika basa ingkang alur, inggih menika reduksi data, penyajian
dipun-ginakaken kaliyan kelompok social data, saha damel dudutan. Analisis data
tartamtu ingkang dipundadosaken minangka kualitatif menika sipatipun induktif, inggih
pirantosing pawicantenan ing salebetipun menika analisis adhedhasar data ingkang
kelompok menika, satemah kelompok kapanggihaken saking asiling nyimak saha
sasanesipun kelompok menika boten mangretos nyathet. Kanthi teknik nyimak saha nyathet
kaliyan maksud pawicantenan ingkang menika panaliti saged nggadhahi konsep gayut
dipuntindakaken (Nugroho, 2015: 13). Basa kaliyan panaliten ingkang badhe katindakaken.
slang menika sipatipun dinamis utawi gampil
sanget anggenipun dipunewahi jumbuh kaliyan
jamanipun. Salah satunggalipun basa ingkang ASILING PANALITEN SAHA
kalebet wonten ing slang inggih menika basa PIREMBAGAN
utawi istilah-istilah ing salebetipun prostitusi Perangan menika ngrembag bab asiling
online utawi open BO. Kathah sanget istilah- panaliten awujud slang ingkang kapanggihaken
istilah wonten ing prostitusi online ingkang wonten salebeting video kanthi irah-irahan
boten sadaya masarakat menika magretos “Dono Pradana Nekat Open BO | Bondo Wani –
kaliyan maknanipun. Eps 9. Channel Youtube Majelis Lucu
METODE PANALITEN Indonesia”. Gaya bahasa slang ingkang wonten
ing video menika wonten 13 (tiga welas), ing
Panaliten punika kalebet
antawisipun cenggur, hohohihe, sagapung, kepo,
panaliten deskriptif, inggih punika panaliten
mandi kucing, empot ayam, shemale, tilis,
ingkang nggambaraken saha ngandharaken
include, exclude, peltu, saha ML.
objek panaliten. Gayut kalihan linguistik,
dados linguistik deskriptif ingkang 1. Panganggening basa slang ing tembung
pangretosanipun inggih punika mawas basa Open Bo
punapa wontenipun. Basa ingkang sapunika, Tembung “Open BO” menika asalipun saking
basa nalika panaliti nglampahi panaliten tembung basa Iggris “Open booking online”,
saha analisis. Teknik anggenipun ngempalaken maknanipun PSK ingkang saged dipunpesen
data wonten ing panaliten menika inggih menika kanthi cara online.
ngginakaken teknik simak & catat. Data-nipun
2. Panganggening basa slang ing tembung
inggih menika ungkapan utawi tuturan ing
cenggur
salebetipun video.
Tembung “cenggur” menika tegesipun “ngaceng
Analisis data miturut Miles saha
nganggur”, tembung kasebut dipunginakaken
Huberman (1992: 16) kadhapuk saking tigang
kangge ngandharaken kahanan nalika tiyang konteks menika tegesipun ndilati badanipun
ingkang nembe nganggur lajeng ngalami pasangan kanthi ancas kangge foreplay.
ngaceng, pramila kawastan cenggur.
7. Panganggening basa slang ing tembung
3. Panganggening basa slang ing tembung empot ayam
hohohihe
Tembung “empot ayam” menika nedahaken
Tembung “hohohihe” menika tegesipun sami kabisan gadhahanipun pekerja seks. Kabisan
kaliyan tembung saresmi utawi cumbana. menika arupi kabisan kangge ngginakaken
Tembung hohohihe menika kaginakaken kanthi dolanan pajaleran kanthi cara tinamtu ingkang
cara implisit supados boten nuwuhaken boten sadaya PSK saged.
pamikiran ingkang saru.
8. Panganggening basa slang ing tembung
4. Panganggening basa slang ing tembung shemale
sagapung
Tembung “shemale” menika sejatosipun meh
Tembung “sagapung” menika dumados saking sami kaliyan tembung waria, inggih menika
tembung basa Indonesia “sange gak ketampung” tiyang trans ingkang nglampahi operasi utawi
ingkang maknanipun tiyang ingkang nembe cara sanesipun kangge ngewahi badanipun.
kepengin nindakaken saresmi ingkang sampun Limrahipun operasi menika kangge nambahi
boten saged dipunempet malih. prembayun utawi sanesipun. Ingkang baku
operasi menika katindakaken supados tiyang
5. Panganggening basa slang ing tembung
menika gadhah titikan sekunder seks wanita.
kepo
9. Panganggening basa slang ing tembung
Tembung “kepo” menika asalipun saking
tilis
tembung basa Inggris “Knowing Every
Particular Object” ingkang kaginakaken kangge Tembung “tilis” menika dumados saking
tiyang ingkang mangertos menapa kemawon, tembung silit ingkang dipunwalik.
saged ugi kaginakaken kangge nyebat tiyang Panganggening tembung menika ancasipun
ingkang kepengin mangertos samukawis kangge memerhalus tuturan. Miturut Crystal,
ingkang wonten ing sakiwa tengenipun. slang jinis menika kadhapuk kanthi cara malik
sungsunan aksara ingkang wonten ing salebeting
6. Panggening basa slang ing tembung
tembung.
mandi kucing
10. Panganggening basa slang ing tembung
Dipunwastani “mandi kucing” amargi kucing
include
menika remen ndilati awakipun piyambak.
Ananging, mandi kucing bilih wonten ing
Tembung include menika sejatosipun tembung Adhedhasar deskripsi saha analisis data, bab
basa Inggris ingkang maknanipun kalebet. panganggening basa slang ingkang wonten ing
Ananging, bilih wonten ing konteks menika, salebeting video kanthi irah-irahan “Dono
tembug include maknanipun dados istilah Pradana Nekat Open BO | Bondo Wani – Eps 9.
ingkang tegesipun anggenipun nyewa PSK Channel Youtube Majelis Lucu Indonesia”
menika kalebet biaya sewa hotel utawi kapanggihaken 13 basa slang ingkang
panggenan ingkang badhe dipunginakaken dipunginakaken. Panganggening basa menika
kangge saresmi. ancasipun kathah-kathahipun kangge
memerhalus ujaran.
11. Panganggening basa slang ing tembung
exclude

Tembung exclude menika kosok wangsulipun

saking include, pramila maknanipun boten
kalebet. Ing konteks menika tembung exclude
maknanipun dados tiyang ingkang nyewa PSK
kedah nyedhiakaken panggenanipun piyambak,
gampilipun exclude menika biaya ingkang kedah
dipunbayar namung biaya kangge nyewa PSK,
boten kalebet biaya sewa kamar.

12. Panganggening basa slang ing tembung

peltu

Tembung “peltu” menika maknanipun “nempel

metu”, limrahipun tembung menika kaginakaken
kangge ngandharaken tiyang jaler ingkang
gampil ejakulasi. Bilih ing basa Indonesia peltu
menika kawastan ejakulasi dini.

13. Panganggening basa slang ing tembung

ML

ML menika saking tembung basa Inggris

“Making Love” ingkang maknanipun sami
kaliyan saresmi. Tembung menika kaginakaken
kangge memerhalus ujaran.
KAPUSTAKAN

Chaer, Abdul dan Leoni Agustina. 2010.

Sosiolinguistik Perkenalan Awal. Jakarta:

Renika Cipta.

Wijana, I Dewa Putu dan Rohmadi,

Muhammad. 2011. Sosiolinguistik: Kajian

Teori dan Analisis, cet.

Chaer, Abdul. 2010. Sosiolinguistik Jakarta:

Rineka Cipta.

Nugroho, Setiawan. 2015. Pembentukan

Kosakata Slang Dalam Komunitas Jkboss

Pada Akun Twitter @Jakartakeras.

Yogyakarta: Universitas Negeri Yogyakarta.