Olasilik 2a

EEM282 Mühendisler için Olaslk ve statistik
Dr. F. Nur Deniz
nönü Ünv.-EEE
2021
Dr. F. Nur Deniz (nönü Ünv.-EEE) EEM282 Mühendisler için Olaslk ve statistik 2021 1 / 23
Örnek Noktalarn Sayma Kurallar
Toplama Kural: A ve B sonlu ve ayrk 2 küme olsun.
s(A ∪ B) = s(A) + s(B)
Örnek: Bir lokantada 6 çe³it yemek ve 5 çe³it çorba var. Sadece 1 tanesini
seçmek için 11 çe³it mevcuttur. (veya)
Herbirinin eleman says n olan m tane ayrk kümenin birle³iminin eleman
says mxn olacak ³ekilde hesaplanr.
Bir i³lem n1 farkl ³ekilde , bu i³lemi takip eden i³lem n2 farkl ³ekilde, ve r.
i³lemde nr farkl ³ekilde elde ediliyorsa bu i³lemin tamamnn elde edilmesi
a³a§daki ³ekilde olur.
n1 .n2 .....nr
Bu prensibe saymann temel ilkesi denir.
Örnek: Bir lokantada 6 çe³it yemek ve 5 çe³it çorba var. Her iki çe³itten
birer tane seçmek için 6*5=30 durum mevcuttur.
Not: E§er var olanlarn arasndan birden fazla seçiyorsak çarpma, bir tane
seçiyorsak toplama yaplr.
Örnek:A³a§da verilen örne§i çözünüz.
a) A'dan C'ye B'ye u§ramak ³artyla kaç farkl ³ekilde gidilir?
b) A'dan C'ye kaç farkl ³ekilde gidilir?
a) A'dan C'ye B'ye u§ramak ³artyla kaç farkl ³ekilde gidilip dönülebilir?
Örnek: E erkek çocu§u, K kz çocu§u göstermek üzere bir ailedeki büyük,
ortanca ve küçük çocu§u gösteren S örnek uzay bulunuz ve a§aç diyagram
ile elde ediniz.
Permütasyon
Nesnelerin kümesinin bir ksmnn yada tümünün belirli bir sralamasna
veya düzenlenmesine permütasyon denir. Tümü birlikte kullanlan n farkl
nesnenin permütasyonu n!'dir.
n!
P(n, x) =
(n − x)!
n Pn = n!
n Pr = P(n, r )
n P0 = P(n, 0)
Örnek: 7 farkl kitap arasndan seçilen 3 kitap, kitaplkta 3 bo³ yere kaç
farkl ³ekilde yerle³tirilebilir?
Permütasyon
Örnek: A, B, C, D harerinin 2 tanesi kaç farkl ³ekilde sralanabilir?
Theorem
Bir defada r tanesi alnarak yinelemeden n farkl nesnenin
permütasyonlarnn says
n Pr = P(n, r ) = n(n − 1)(n − 2)(n − 3)....(n − r + 1)
Permütasyon
Örnek: 1,2,.....,7 saylar için a³a§daki sorular çözünüz.
a) Ne kadarnda çift saylarn tamam ,tek saylarn tamamndan önce gelir?
b)Tümünün kullanlmas ile ne kadarnda 1, 2'den hemen sonra gelir?
c)Ne kadarnda dizi içinde 1, 2 den önce gelir?
Örnek:3 farkl matematik, 4 farkl zik ve 5 farkl kimya kitab düz rafa
sralanacaktr.
a) Matematikler bir arada olmak ³artyla
b) Ayn bran³lar bir arada olmak ³artyla kaç farkl ³ekilde sralanr?
Permütasyon
Theorem
Bir çember üzerinde düzenlenecek nfarkl nesnenin permütasyon says
(n-1)! olur.
Örnek:Anne, baba ve 3 çocuktan olu³an bir aile yuvarlak masa etrafnda
oturacaklardr.
a)Kaç farkl ³ekilde oturacaklardr?
b)Anne ve baba yan yana olmak ³artyla " "?
c)3 çocuk yan yana olmak ³art ile " "?
d) Anne ve baba arasnda en küçük çocuk olma ³artyla " "?
Permütasyon
Theorem
Tümü birbirinden farkl olmayan nesnelerin permütasyonu
n nesnenin, r1 tanesi 1. çe³it, r2 tanesi 2. çe³it , rk tanesi k. çe³it olsun.k
grup ve her bir grupta, srasyla r1 , r2 , ..., rk nesne olacaktr. o halde
r1 + r2 + ....rk = n'dir. Tümü birlikte alnan bu n nesnenin
n!
(r1 !r2 !....rk !)
Örnek: 52 kartlk standart bir deste, 4 farkl oyuncu arasnda kaç farkl
³ekilde da§tlr?
Permütasyon
Theorem
n ögenin r tanesi 1. çe³it, geri kalan n-r tanesi 2 çe³it ise, bu n ö§enin
n!
r !(n − r )!)
a)A'dan C'ye en ksa yoldan kaç farkl ³ekilde gidilir?
b)A'dan C'ye B'ye u§ramak ko³ulu ile kaç farkl ³ekilde gidilir?
c)A'da C'ye B'ye u§ramadan kaç farkl ³ekilde gidilir?
Örnek: KELEBEK hareri yer de§i³tirerek anlaml ve anlamsz kaç farkl
kelime çkar?
K har ba³ta, B har sonda olursa kaç farkl kelime çkar?
Kombinasyon
Bir defada r tanesi alnan n farkl nesnenin bir kombinasyonu düzenleme
srasna bakmakszn n nesneden r tanesinin seçimidir.
Bir defada r tanesi alnan n nesnenin kombinasyonlarnn says
n Cr
C (n, r )

n n!
C (n, r ) = =
r r !(n − r )!
Kombinasyon ve Permütasyon arasndaki ili³ki
n!
n Cr r ! =n Pr =
(n − r )!
Kombinasyon
4 kitap arasndan 3'ünün olanakl seçimlerini dü³ünelim.
A, B, C, D
Kombinasyon:
Permütasyon:
Kombinasyon
Örnek: a) 4 evli çift arasndan 3 ki³ilik bir kurul kaç farkl ³ekilde seçilebilir?
b) Kurulda 2 kadn ve 1 erkek olmak zorundadr.
c) Bir kar koca ayn kurulda bulunmayacak.
Çe³itli Kombinasyon Özellikleri
n
1) ( )=1 "Hiç seçmemek bir seçimdir."
0
n
2) ()=1 "Hepsini seçmek bir seçimdir."
n
n
3)( )=n "Birli n farkl seçim yaplabilir."
1
n n
4) (
) = ( ) "E§er x=y ise veya x+y=n."
x y
n n
( )=( )
r n−r
Pascal Kural
Matematikte Pascal kural binom katsaylaryla ilgili kombinasyonel bir
kuraldr.
n n n+1
+ =
r r +1 r +1
Farkl nesnelerin tüm kombinasyonlarnn toplam n elemanl kümenin alt
küme saysdr.
n
C0 + n C1 + n C2 + . . . + n Cn = 2n
n=5 için;
Binom Teoremi
n bir pozitif tamsay ise;

n n n
(x + y )n = x ny 0 + x n−1 y 1 + x n−2 y 2 + · · ·
0 1 2

n n
+ x 1
y n−1
+ x 0y n
n−1 n
n n
n
X n n−k k
X n
(x + y ) = x y = x k y n−k
k k
k=0 k=0
Örnek: Bir torbada 4 mavi, 5 ye³il top vardr. Torbadan alnan 3 toptan
2'sinin mavi 1'inin ye³il olma says?
Örnek:Ali'nin ve Veli'nin aralarnda bulundu§u 8 ki³i arasndan 3 ki³i
seçilecektir.
a) Ali ve Veli'nin seçilenler arasnda oldu§u durumlarn says
b)Olmad§ durumlarn says
c)Ali'nin seçilenler arasnda olup Veli'nin olmad§
Örnek: 4 doktor 6 hem³ire arasnda 3 ki³ilik sa§lk ekibi seçilecektir.
a) Kaç farkl ³ekilde seçilir?
b)2 hem³ire 1 doktor kaç farkl ekip
c)En az 1 doktordan olu³an kaç farkl ekip
ekildeki noktalar kullanlarak kaç farkl üçgen elde edilir?
ekildeki noktalar ile bir kö³esi A olan kaç farkl üçgen çizilir?
Kaynak Kitap: Prof. Dr. Fikri Akdeniz,"Olaslk ve statistik", 22. Bask,
Akademisyen Kitabevi, 2018.

Olasilik 2a

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Olasilik 2a

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

EEM282 Mühendisler için Olaslk ve statistik

Dr. F. Nur Deniz

Toplama Kural: A ve B sonlu ve ayrk 2 küme olsun.

s(A ∪ B) = s(A) + s(B)

seçmek için 11 çe³it mevcuttur. (veya)

Herbirinin eleman says n olan m tane ayrk kümenin birle³iminin eleman

says mxn olacak ³ekilde hesaplanr.

i³lemde nr farkl ³ekilde elde ediliyorsa bu i³lemin tamamnn elde edilmesi

a³a§daki ³ekilde olur.

birer tane seçmek için 6*5=30 durum mevcuttur.

seçiyorsak toplama yaplr.

Örnek:A³a§da verilen örne§i çözünüz.

a) A'dan C'ye B'ye u§ramak ³artyla kaç farkl ³ekilde gidilir?

b) A'dan C'ye kaç farkl ³ekilde gidilir?

ortanca ve küçük çocu§u gösteren S örnek uzay bulunuz ve a§aç diyagram

ile elde ediniz.

Nesnelerin kümesinin bir ksmnn yada tümünün belirli bir sralamasna

veya düzenlenmesine permütasyon denir. Tümü birlikte kullanlan n farkl

nesnenin permütasyonu n!'dir.

farkl ³ekilde yerle³tirilebilir?

Örnek: A, B, C, D harerinin 2 tanesi kaç farkl ³ekilde sralanabilir?

n Pr = P(n, r ) = n(n − 1)(n − 2)(n − 3)....(n − r + 1)

Örnek: 1,2,.....,7 saylar için a³a§daki sorular çözünüz.

a) Ne kadarnda çift saylarn tamam ,tek saylarn tamamndan önce gelir?

b)Tümünün kullanlmas ile ne kadarnda 1, 2'den hemen sonra gelir?

c)Ne kadarnda dizi içinde 1, 2 den önce gelir?

a) Matematikler bir arada olmak ³artyla

Örnek:Anne, baba ve 3 çocuktan olu³an bir aile yuvarlak masa etrafnda

a)Kaç farkl ³ekilde oturacaklardr?

b)Anne ve baba yan yana olmak ³artyla " "?

c)3 çocuk yan yana olmak ³art ile " "?

d) Anne ve baba arasnda en küçük çocuk olma ³artyla " "?

n nesnenin, r1 tanesi 1. çe³it, r2 tanesi 2. çe³it , rk tanesi k. çe³it olsun.k

grup ve her bir grupta, srasyla r1 , r2 , ..., rk nesne olacaktr. o halde

r1 + r2 + ....rk = n'dir. Tümü birlikte alnan bu n nesnenin

c)A'da C'ye B'ye u§ramadan kaç farkl ³ekilde gidilir?

K har ba³ta, B har sonda olursa kaç farkl kelime çkar?

Bir defada r tanesi alnan n farkl nesnenin bir kombinasyonu düzenleme

srasna bakmakszn n nesneden r tanesinin seçimidir.

Bir defada r tanesi alnan n nesnenin kombinasyonlarnn says

4 kitap arasndan 3'ünün olanakl seçimlerini dü³ünelim.

b) Kurulda 2 kadn ve 1 erkek olmak zorundadr.

c) Bir kar koca ayn kurulda bulunmayacak.

Matematikte Pascal kural binom katsaylaryla ilgili kombinasyonel bir

n bir pozitif tamsay ise;

2'sinin mavi 1'inin ye³il olma says?

Örnek:Ali'nin ve Veli'nin aralarnda bulundu§u 8 ki³i arasndan 3 ki³i

a) Ali ve Veli'nin seçilenler arasnda oldu§u durumlarn says

b)Olmad§ durumlarn says

c)Ali'nin seçilenler arasnda olup Veli'nin olmad§

a) Kaç farkl ³ekilde seçilir?

b)2 hem³ire 1 doktor kaç farkl ekip

c)En az 1 doktordan olu³an kaç farkl ekip

Akademisyen Kitabevi, 2018.

You might also like

EEM282 Mühendisler için Olaslk ve statistik

Toplama Kural: A ve B sonlu ve ayrk 2 küme olsun.

Herbirinin eleman says n olan m tane ayrk kümenin birle³iminin eleman

says mxn olacak ³ekilde hesaplanr.

i³lemde nr farkl ³ekilde elde ediliyorsa bu i³lemin tamamnn elde edilmesi

a³a§daki ³ekilde olur.

seçiyorsak toplama yaplr.

Örnek:A³a§da verilen örne§i çözünüz.

a) A'dan C'ye B'ye u§ramak ³artyla kaç farkl ³ekilde gidilir?

b) A'dan C'ye kaç farkl ³ekilde gidilir?

ortanca ve küçük çocu§u gösteren S örnek uzay bulunuz ve a§aç diyagram

Nesnelerin kümesinin bir ksmnn yada tümünün belirli bir sralamasna

veya düzenlenmesine permütasyon denir. Tümü birlikte kullanlan n farkl

farkl ³ekilde yerle³tirilebilir?

Örnek: A, B, C, D harerinin 2 tanesi kaç farkl ³ekilde sralanabilir?

Örnek: 1,2,.....,7 saylar için a³a§daki sorular çözünüz.

a) Ne kadarnda çift saylarn tamam ,tek saylarn tamamndan önce gelir?

b)Tümünün kullanlmas ile ne kadarnda 1, 2'den hemen sonra gelir?

c)Ne kadarnda dizi içinde 1, 2 den önce gelir?

a) Matematikler bir arada olmak ³artyla

Örnek:Anne, baba ve 3 çocuktan olu³an bir aile yuvarlak masa etrafnda

a)Kaç farkl ³ekilde oturacaklardr?

b)Anne ve baba yan yana olmak ³artyla " "?

c)3 çocuk yan yana olmak ³art ile " "?

d) Anne ve baba arasnda en küçük çocuk olma ³artyla " "?

grup ve her bir grupta, srasyla r1 , r2 , ..., rk nesne olacaktr. o halde

r1 + r2 + ....rk = n'dir. Tümü birlikte alnan bu n nesnenin

c)A'da C'ye B'ye u§ramadan kaç farkl ³ekilde gidilir?

K har ba³ta, B har sonda olursa kaç farkl kelime çkar?

Bir defada r tanesi alnan n farkl nesnenin bir kombinasyonu düzenleme

srasna bakmakszn n nesneden r tanesinin seçimidir.

Bir defada r tanesi alnan n nesnenin kombinasyonlarnn says

4 kitap arasndan 3'ünün olanakl seçimlerini dü³ünelim.

b) Kurulda 2 kadn ve 1 erkek olmak zorundadr.

c) Bir kar koca ayn kurulda bulunmayacak.

Matematikte Pascal kural binom katsaylaryla ilgili kombinasyonel bir

n bir pozitif tamsay ise;

2'sinin mavi 1'inin ye³il olma says?

Örnek:Ali'nin ve Veli'nin aralarnda bulundu§u 8 ki³i arasndan 3 ki³i

a) Ali ve Veli'nin seçilenler arasnda oldu§u durumlarn says

b)Olmad§ durumlarn says

c)Ali'nin seçilenler arasnda olup Veli'nin olmad§

a) Kaç farkl ³ekilde seçilir?

b)2 hem³ire 1 doktor kaç farkl ekip

c)En az 1 doktordan olu³an kaç farkl ekip