IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

BACA İNŞAATI, ÇELİK PLATFORM VE DUMAN KANALI İMALATLARININ

YAPIM METODU

A. A M A Ç

Amaç; İzmir Aliağada yapılacak " 1x350 Mw gücünde Süper Kritik Pulverize kazanlı Enerji santralinin yapımıyla ilgili
mühendislik planını anlatmaktır. Bu plan ekipmanların özelliklerini ve kullanıldıkları yerleri, kayar kalıbın yapımını ve
sökülmesini, kullanılan materyalleri ve baca inşaasının güvenli bir şekilde yapılabilmesi için gereken çalışma
prosedürlerini tanımlamaktadır.

B. K A Y A R K A L I P S İ S T E M İ Y L E İ L G İ L İ G E N E L B İ L G İ L E R

Baca İnşaatında kullanılan kayar kalıp sistemi genellikle AHL sistem olarak bilinmektedir. (Bakınız sketch 01, sketch
02, ve sketch 03)

Sketch 01: Yukarı kalkan kayar kalıp sistemi AHL sistem olarak
bilinir.

Sayfa: 1/10
 IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

Sketch 02: Kayar Kalıp sisteminin kesit görüntüsü

Kayar Kalıp Sistemi aşağıda kısaca özetlenmiştir;

Kriko Kolu (A) yapının tam ortasına monte edilir. Kriko B kaldırma platformu (C) ile birlikte bağlanır ve
yukarıya doğru hareket sağlar. Kaldırma platformuyla birlikte C, içten ve dıştan kayan ka lıplar F, iç ve dış
çalışma platformu D, yapı iskeleti ayarlayıcısı H, asma iskele I birlikte hareket eder
Tırmanma çubuğu E , C kaldırma platformu ile birlikte çalışarak şaftın ve kriko kolunun tekrardan aşağı inmesini sağlar.

Asma platform I beton yüzeylerine yapılacak uygulamalar için kullanılır. ( Kürleme, Mala Çekimi, Yüzey Tamiri v.s

Krikolar birbirleriyle uyum içerisinde çalışarak yukarıya doğru her bir kriko 6 tonluk bir kaldırma kapasitesi oluştururlar.

28mm çapındaki kaldırmaya ve sabitlemeye yarayan kriko kol u mekanizmayı sağlam bir çekilde kavrama
işlevini yerin e getirir.

Mil (G) çapı ve şaftın duvar kalınlığı her 25cm de kontrol edilir.

Servis Asansörü çalışanları,betonu , donatıları , ekipmanları ve diğer malzemeleri yukarıya çekmek için
kullanılır. Servis asansörü ayrıca yukarıya kayar kalıp ekipmanları kaldırmak içinde donat ılır.

Bütün Kayar kalıp alanının iç ten ve dış ten yukarıdan malzeme düşmesine karşın güvenlik çemberiyle
çevrilme lidir . Tüm Bu alanda korkuluklar, yangın söndürücüler v.s bulundurulmalıdır.

Sayfa: 2/10
 IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

Sketch 03: Kayar Kalıp sisteminin uygulama şekli

C. K A Y A R K A L I P S İ S T E M İ N D E A L I N A C A K Ö N L E M L E R

Özel uygulamayla birlikte; işin öncelikli olarak yapılabilmesi için güvenlik tedbirleri mutlaka alınmalıdır.

Planlama : İşveren ( I Z D E M I R ) , Yüklenici (Endem) s o n o l a r a k u y g u l a m a p l a n ı ü z e r i n d e a n l a ş m a l ı l a r .

Giriş: Beton döküm yerleri belirlenmeli ve plan dahilinde döküm yapılmalıdır.

Uygulama: Belli periyodlarla dökülen beton mutlaka izlenmeli ve gerekli testleri yapılarak belirlenen karışım
dizaynıyla a y nı özelliklerde olmalıdır. Yüklenici Şantiye şefi tarafından döküm planlandığı gibi yürütülmelidir.

Döküm : Beton önceden belirli bir plan çerçevesinde yapı üzerine aralıksız dökülmelidir.

Planlama ve çalışma: Ayrıntılı ekipman ve adam gücü önceden planlanmalıdır.

Kalite Kontrol : Yeterli kalite ölçümü beton sahaya gelip döküm bitinceye kadar sağlanmalıdır.

Ölçülebilir olasılıklar: Devam eden beton dökümü esnasında kullanılan malzemelerin kırılmasına engel
olunmalıdır. Bu sebeple gerekli araç gerecin faal durumdaki yedekleri her zaman bulundurulmalıdır. Beton
dökümüne devam edilmediği durumlarda bu araç gereçler sahada bırakılmamalıdır.

Sayfa: 3/10
 IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

D. İ N Ş A A T

1. Kayar Kalıp ekipmanlarının Montajı

Bu projedeki betonarme şaft yukarı doğru daralan betorname şaft imalatıdır, duvar kalınlığıda
yüksekliğe bağlı olarak daralacaktır.( Bakınız resim 1)

Toplamda 36 adet taşıyıcı kiriş kayar kalıbı, çalışma platformunu ve yapı iskelesini taşıyacaktır.

Krikolar beton dökümünde hız kontrollü hirdolik sistemle kontrol edilir. Kayar Kalıp tüm sistem olarak
25cmlik tabakalar halinde beton dökülerek yukarıya doğru kaldırılır.

Yükseklik 30m ' ye çıktığında beton ve diğer ekipmanlar servis asansörü/yada mobil vinçlere takılan kovalarla
yukarıya çekilir.Servis Asansörü ,asma kule kullanılarak kayar kalıbın tam orta merkezinde yerleştirilir.Bu
aşamadan sonra beton 0,75m3 lük kovalarla taşınır ve yukarıda el arabaları ile kalıp içerisine
dökülür.(Bakınız Resim 02)

Kayar Kalıp devam ettiği sürece donatı hazırlanması ve yerleştirilmesi işlemide devam
edecektir.Donatılar demir sahasında kesildikten sonra yukarıya transfer edilerek çalışma platformu
sayesinde yerleşimi yapılır.Donatılar uygun şekilde montajı yapılacak ve paspaylarına dikkat
edilecektir.

Kayar Kalıptaki yapı iskelesi ayrıca kalıpların tamamlanmasını, kür uygulamalarının yapılmasını, boya
işlerine ve inspection kontrollerine olanak sağlar. Yapı İskelesi platformlarla merdivenler arasındaki
ulaşımı sağlar.

Baca Yüzeyinde bırakılacak boşluklar kayar kalıp içerisinde ahşap ya da çelik kalıplar konularak
bırakılır. Böyle Boşluklar pozisyonlarına göre kusursuz yapılmalıdır. Ahşap konularak bırakılan
boşluklar kayar kalıp sisteminin yukarıya kaldırılmasıyla birkaç gün sonra yerinden alınır.

Baca yüzeyi; sabitlenmiş optik okuyucularla her yukarı kaldırma periyodunda okumalar yapılarak kontrol
edilir.

Kayar Kalıp çekimi devam ederken personel transferi için kullanılan servis asansörü etrafındaki demir
parmaklıklı kafeste birlikte hareket eder.Bununla birlikte bu kafes elektriksel veya mekanik bir arızaya
karşıda koruma sağlar

Kayar Kalıp ayrıca çalışma platformu kenarlarında korkuluklar ve ağlarla güvenliği sağlanarak orta
bölgeden ve kenarlardan aşağıya herhangi bir malzeme ve insan düşmesine karşı emniyetli olarak yapılır.

Çalışılan platformlarda özellikle de servis asansör operatöründe mutlaka zemindeki personelle irtibatı
sağlamak açısından telsiz iletişimi olacaktır.

Küçük Yangın Söndürücüler zeminde ve platformlar üzerinde mutlaka bulundurulacaktır.

Merdivenler ve Dinlenme platformları kayar kalıp üzerine emniyet açısından sabitlenecektir.

Sayfa: 4/10
IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

Resim 02: Beton Dökümü

Sayfa: 5/10
 IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

2. Kayar Kalıp Ekipmanları

Sistem kurulma aşaması en önemli kısımdır. Bunu takiben işleyiş şu şekilde devam eder;

Geçici destekler ve bileşenler kaldırılır

Kayar Kalıptaki bütün beton dökümleri ayarlanan zaman içerisinde dökülmelidir.Kalıplar içerisindeki
donatıları dökülen beton tamamen sarmalıdır.Kalite Kontrol prosedürüne ve projelere göre kontrol yapılmış olan
donatı yerleşimlerinden sonra Kalıp işlemlerine başlanmalıdır.

Betonun priz alıp almadığı kontrol edildikten sonra kayar kalıp sistemi kaldırılmaya başlanmalıdır.Bu
yüzden kayar kalıpta kullanılacak beton belli aralıklarla dökülmelidir.

Kayar Kalıp sistemi başlangıçta 1.5-2mt döküldükten sonra yapı iskelesi, hidrolik krikolar , güç
sistemlerinin montajına geçilmeli ve montajları kesinlikle hatasız yapılmalıdır.

Kayar Kalıp günde ortalama 3mt kadar yükselecektir. (24 saatte 2 vardiya şeklinde )

3. Kayar Kalıp Düzlem Kontrolü

Düşey Kontrol: Şakül sistemi tam orta noktaya monte edilmeli,ve sistemin dışından kontrol
edilmeli.Sistem su havuzu içerisinde ki 8 veya daha fazla toptan oluşur. Toplar birbirleriyle naylon iple
başlanmış şekilde temelin tam ortasında dururlar.Toplar Hareketin yönünü gösterir ve krikonun da buna
göre ayarlanmasını sağlar.150 m yükseklikteki bir yapı için 20-30mm lik bir sapma kabul edilebilir
seviyelerdedir.

Yatay Kontrol: Su kademe sistemi plastik ve şeffa su hortumu yardımıyla her ikinci bağ kirişi üstüne
monte edilir. Su kademe sistemindeki bu hortum ile sistemin yataylığına bakılır.Ne zaman sistemin
yataylığında bir sapma görülür o zaman kriko ayarlanır ve normal haline getirilir.Bu işlem kayar kalıp
supervisorü tarafından yapılmalıdır.

Kontrol Düzlemi: Bağ kirişleri üzerinde kurulu yatay sistemle kontrol düzlemi her aşamada takip edilir.

Kayar Kalıp Dönme Kontrolü:Her 1,5-2,0 mt de ana sistemdeki bağ kirişlerinin doğrultularına bakılarak yapı
üzerinde herhangi bir dönme, burkulma varmı diye kontrol edilir.

Duvar kalınlığının kontrolü: Kayar kalıptaki bağ kirişlerindeki vidalar yardımıyla ayarlanır.

Dış Çap kontrolü :Dış ve içteki bağ kirişlerindeki ayar mekanizmaları yardımıyla bu kontroller yapılır

4.Beton Döküm Prosedürü

Kayar Kalıp sistemindeki beton dökümünde sürekliliği olan bir prosedür izlenir.Beton dökümü devam
ettikçe sistem buna bağlı olarak yukarı doğru hareket eder.

Tüm bu işlem içerisinde donatıların bağlanması, ilave kalıp bloklarının konulması ve çeşitl
ayarlamalar da bu prosedür ile birlikte uygulanır. Sistem saatte ortalama 125mm
yükselecek şekilde beton dökümü gerçekleştirilir.

Sayfa: 6/15
 IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

Beton Dökümü başlanıçta zeminden 30mye kadar olan kısımda beton pompası sayesinde dökülür, Kayar Kalıpta bu şekilde
o yüksekliğe kadar çıkar.30m sonrasında beton servis asansörü yardımıyla yapının en üst noktasına kadar bu şekilde
taşınır. Servis asansörü ayrıca işçileri ve ekipmanları yukarıya transfer etmek içinde kullanılır.

Vibrasyon mekanik vibratörler yardımıyla doğrudan beton içerisine uygulanır.

Kayar Kalıbın yukarı çıkış hızı betonun kıvamına ,dizaynına ve priz alma süresine göre önceden
planlanarak ayarlanmalıdır.

Beton karışımı belli periyodlarla izlenmelidir. Burdaki izlenme anlamı ;

Kalıpla birlikte yukarıya çıkan çelik rotların bıraktıkları izlere bakılarak beton yüzeyinde herhangi bir
evalasyon ya çatlak oluşumları oluşup oluşmadığına bakılır.

Görsel izleme yapılarak beton yüzünde herhangi bir şişme,ayrıca herhangi bir dönüklük, istenmeyen
olumsuz durumların oluşması ve bunlara bağlı olarak kriko ayarlarının yapılması ve beton ile ilgili
verilerinin daha sağlıklı alınmasını sağlar.

Gün içerisinde 60 m3 civarında beton dökümü yapılır. Kalıp yerleşimleri, destekler, konduitler, ankrajlar projede gösterildiği
gibi sabitlenmelidir.Yüzeylerdeki düzeltmeler ve mala çekimleri beton dökümünden 1 saat sonra yapılmalıdır.

Beton yüzeylerinde yapılacak kür işlemleri en uygun şekilde yapılmalıdır. Kürleme bittikten sonra
yüzeyler fırçayla temizlenmeli ve boya için hazır hale getirilmelidir.

Yapı yükselirken yapılacak tüm işlemler yapı iskelesi üstündeki platformlar da yapılmalıdır.

5. Beton Dökümünün sonlandırılması

Beton dökümü çok şiddetli yağmur, rüzgar ve beton tedariğinde problem olduğunda sonlandırılır.Tüm bu
problemlerle karşılaşıldığında mutlaka beton dökümü durdurulmalıdır.

Beton dökümü tüm ring çevresinde 25cm yüksekliğinde eşit miktarda dökülmelidir. Tüm bölge homojen
karışımda olmalıdır.. Donatı yüzeyleri temiz olmalıdır.Kriko ,Kalıplar temiz ve yağlanmış olarak konulmalıdır bu bize kalıp
sökümünde de yardımcı olur. Soğuk derz oluşabilecek bölgelerde beton dökümüne o bölgeden öncelikli olarak
başlanmalıdır.

6. Alınacak önlemler

Sıcaklık: Riskleri en aza indirmek için 32C'ye kadar olan sıcaklıklar ideal sıcaklık olarak kabul edilir. Bu
sıcaklık değerleri arasında yapılan çalışma hem agregaların, hem de karışım suyunun beton içerisindeki
davranışları bakımından en olumlu çalışma aralığıdır

Gece Çalışması: Gece yapılacak olan çalışmalarda bölge mutlaka aydınlatılmalıdır. Jeneratör de yedekte
hazır olarak bekletilmelidir.

Page: 7/15
 IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

Yağmur: Hava tahmin raporları mutlaka incelenmeli beton döküm programları bunlara göre ayarlanmalıdır. Soğuk derz ve
ayrışma problemlerinin önüne geçilmesi için yağmurla ilgili tüm önlemler önceden planlanmalı ve sahaya gerekli tüm
ekipmanlar öncesinde getirilmelidir.Yağmur ayrıca güvensiz bir çalışma ortamı yaratacağından gerekirse beton
dökümü sonlandırılmalıdır.

7. Kayar Kalıp Sökümü

Betonarme şaft üzerindeki kayar kalıpta bulunan çelik halatlarla servis asansörü yardımıyla önce bağ kiriş
kapakları sökülür ve sonrasında diğer elemanların sökümüne geçilir. Çalışma platformları sayesinde
sökülen parçalar bu bölgeye alınır ve buradan asansöre transfer edilir.

Bacanın en üst kısmındaki çelik imalatların yapımı içinde bu çalışma platformu kullanılır. Burada bulunan
guselere çalışma platformu sabitlenerek çelik imalatların montajına geçilir.(Bakınız sketch 04)

Asma kulenin en üst bölümü kaldırıldığında kulenin boyuda kısalacağından duman kanalı çıkışlarından
uygun bir şekilde dışarıya alınması sağlanır. Betonarme şaftın en üstüne kurulmuş olan yapı iskeleside bu
bölgelerden dışarıya çıkarılır. İskele bacakları uygun bir şekilde baca betonunun en üst noktasına
sabitlenecek şekilde dizayn edilecektir. Bu sabit noktalar maksimum yük taşıyacak şekilde ayarlanmalıdır.
Bu noktalara makaralar konulacağından yapılacak olan dizayn bu şekilde olmalıdır. Sistemin hesapları daha sonra
sunulalacaktır. Bu şekilde söküm yapmanın kolaylığı, sistemde taşıtılan parçaların tek ağırlığının 70 Kg geçmemesidir.

Bağ Vidaları parçaların montajında kullanılır. Baca inşaatının en üst kısmının imalatı tamamlanınca makara sistemi
buraya monte edilecek. Bu işlemlerin ardından zeminde bulunan makaralarda kullanılarak halat sisteminin
kurumu yapılır.
Yer makaraları baca alanının dışına monte edilmelidir. Yer makaraları ile en üstteki makaralar arasındaki mesafe
makara tamburunun 20 kez sarıldığında kalan mesafe kadar olmalıdır. Aynı anda 5 adet yer makarası kullanılabilir.

Page: 8/15
 IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

Sketch 04: Duman Kanalının imalati

8. Çelik Platformlar ve Guselerin inşası

Düşük yüksekliklerdeki guselerin imalatında kullanılan kuleler ve çalışma platformlarının sökümü zeminde
baca merkezine monte edilen bir asansör sistemli başka bir kule ile yapılır. (Bakınız resim 03)

Bu platformda 3 adet makara ve halat sistemi takılıdır. Bu sistem zeminde ayrı bir yer vinciyle kontrol edilir. Yerdeki vinçler
elektronik hız senkronizasyon sistemine sahiptir ve tek bir operatör tarafından yönlendirilir.Sistem çalıştığında birlikte
hareket eder fakat sistem kapatıldığında bağımsız olarak hareket ederler.

Bu platform kullanılarak söküm işlemlerinin tümü yapılabilir.

Düşük yüksekliklerdeki guseler duman çıkış kanallarını ve bu bölgedeki platformları imalat etmek
kullanılır.(Bakınız sketch 05)

Guselerin imalatı bitince çelik kirişler ve vidalar kullanılarak platformların montajları yapılır.

Page: 9/15
IZDEMIR ENERGY 1x350MW SUPERCRITICAL COAL-FIRED POWER PLANT

Resim 03: Çelik Platformların inşası

Sketch 05:Çelik Platformların inşası

Page: 10/10