‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ‬

‫‪‬‬
‫ﻗﺼﻪوار‪ ،‬ﻗﺼﻪ را ﮔﻮي ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻓﺮو روﻧﺪ‬
‫ﻗﺮآن‪ -‬اﻋﺮاف‪176 -‬‬

‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻜﺎش‬

‫‪1393‬‬

‫‪                                                             ‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -‬واﻗﺼﺺ اﻟﻘﺼﺺ ﻟﻌﻠﻬﻢ ﻳﺘﻔﻜﺮون‬
 ‫رﻳﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻣﺴﻌﻮد‬ ‫‪:‬‬ ‫ﺳﺮﺷﻨﺎﺳﻪ‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ‪ /‬ﻣﺴﻌﻮد رﻳﺎﻋﻲ‪.‬‬ ‫‪:‬‬ ‫ﻋﻨﻮان و ﻧﺎم ﭘﺪﻳﺪآور‬
‫‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ :‬ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻜﺎش‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺸﺮ‬
‫‪177 :‬ص‪.‬‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي‬
‫‪978-600-6949-28-4 :‬‬ ‫ﺷﺎﺑﻚ‬
‫‪ :‬ﻓﻴﭙﺎ‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻲ‬
‫‪ :‬داﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻓﺎرﺳﻲ ‪ - -‬ﻗﺮن ‪14‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‬
‫‪ 7 1392 :‬ﻫـ ‪ 2‬ب‪PIR 8345 /‬‬ ‫رده ﺑﻨﺪي ﻛﻨﮕﺮه‬
‫‪ 8 :‬ﻓﺎ ‪3 /62‬‬ ‫رده ﺑﻨﺪي دﻳﻮﻳﻲ‬
‫‪3317844 :‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ﻛﺘﺎﺑﺸﻨﺎﺳﻲ ﻣﻠﻲ‬

‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و آﻣﻮزﺷﻲ‬

‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ‬ ‫‪ ‬ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب‪:‬‬

‫ﻣﺴﻌﻮد رﻳﺎﻋﻲ‬ ‫‪ ‬ﻣﻮﻟﻒ‪:‬‬
‫ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻜﺎش‬ ‫‪ ‬ﻃﺮح ﺟﻠﺪ‪:‬‬
‫اﺷﺮاﻗﻲ‬ ‫‪ ‬ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ و ﺻﺤﺎﻓﻲ‪:‬‬
‫‪1393‬‬ ‫‪ ‬ﺳﺎل ﭼﺎپ‬
‫اول‬ ‫‪ ‬ﻧﻮﺑﺖ ﭼﺎپ‪:‬‬
‫‪1000‬ﻧﺴﺨﻪ‬ ‫‪ ‬ﺷﻤﺎرﮔﺎن‪:‬‬
‫‪ 9000‬ﺗﻮﻣﺎن‬ ‫‪ ‬ﻗﻴﻤﺖ‪:‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪ -‬ﻣﻴﺪان اﻧﻘﻼب‪ -‬اﺑﺘﺪاي ﻛﺎرﮔﺮ ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ -‬ﺑﻌﺪ از ﻓﺮﺻﺖ‪ -‬ﻛﻮﭼﻪ ﻣﺴﺘﻌﻠﻲ‪ -‬ﭘﻼك ‪ -26‬ﻃﺒﻘﻪ اول‪ -‬واﺣﺪ ‪3‬‬ ‫‪ ‬ﻧﺸﺎﻧﻲ‪:‬‬
‫‪www.asrekankash.ir‬‬ ‫‪‬آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪:‬‬
‫‪asrekankash@gmail.com‬‬ ‫‪ ‬ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪:‬‬
‫‪22 90 10 15 -66907394‬‬ ‫‪ ‬ﺗﻠﻔﻦ‪:‬‬

‫ﻛﻠﻴﻪ ﺣﻘﻮق اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي ﻧﺎﺷﺮ ﻣﺤﻔﻮظ اﺳﺖ‪.‬‬

 
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬

‫ﺗﻔﻜﺮ ‪7 .......................................................................................‬‬
‫رؤﻳﺎﺑﻴﻨﻲ ‪33 ...................................................................................‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ‪61 ...................................................................................‬‬
‫ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ‪81 ..................................................................................‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ‪101 .....................................................................................‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ‪121 ......................................................................................‬‬
‫ﻻاﻟﻪ اﻻ ﻫﻮ ‪145 ..............................................................................‬‬
‫ﺗﻤﺜﻴﻞ ﭼﺸﻤﻪ ‪155 ...........................................................................‬‬
‫ﺗﻤﺜﻴﻞ ﭘﺮواﻧﻪ ‪165 ............................................................................‬‬
 
‫‪ ‬‬

‫ﺳﻪ داﻳﺮه ﻣﺘﺪاﺧﻞ ﺑﺮ ﺧﺎك ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬آن ﮔﺎه ﺑـﺎ اﻧﮕﺸـﺖ اﺷـﺎره ﺳـﻪ‬
‫ﺿﺮﺑﻪ ﺑﺮ آن زد‪ .‬اوﻟﻲ در ﻣﺮﻛﺰ داﻳﺮه‪ ،‬دوﻣﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ و ﻣﺤـﻴﻂ‪ ،‬و‬
‫ﺳﻮﻣﻲ ﺑﺮ ﻣﺤﻴﻂ‪.‬‬
‫ﻣﺎ دﮔﺮ در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺣﺠﺎب ﻛﻨﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻛﻨﻮن ﭼﺸﻤﻪاي ﺑﻮد‬
‫و ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﺳﺒﺰ‪ .‬و درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﻣـﻦ و او ﺗﻨﻬـﺎ ﻧﻴﺴـﺘﻴﻢ‪ .‬او ﺷـﺎﮔﺮد‬
‫دﻳﮕﺮي داﺷﺖ از ﺟﻨﺲ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮد و »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ«‪ .‬ﺷـﺒﺎﻫﺘﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﺪاﺷﺖ اﻣﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد و ﻏﺮﻳﺒﻪ ﻧﻤﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﺣﺎل ﻣﻲﻓﻬﻤﻢ در آن‬
‫زﻣﺎنﻫﺎ ﻛﻪ اﺳﺘﺎد ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻲﻛﺮد‪ ،‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ‬
‫را ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و رو ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺖ!‬

‫‪9‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻣﺎ ﺑﺮ داﻣﻨﺔ ﻛﻢ ﺷﻴﺐ ﻛﻮﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻨﺎر ﭼﺸﻤﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ ﺳـﺒﺰ‬

‫ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﻣﺤﻮ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺣﺮارت آﻓﺘﺎب دﻳﮕﺮ‬
‫آزار ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎﻳﻲ دﮔﺮ اﺳﺖ در دل ﺟﺎي ﻗﺒﻠﻲ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻢ ﺑﻪ آب ﺟﻮﺷﺎن ﭼﺸﻤﻪ اﻓﺘـﺎد‪ .‬اﺣﺴـﺎس ﺗﺸـﻨﮕﻲ ﭘـﺲ از آن‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺎنﮔﺮدي ﻃﻮﻻﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ دﺳﺘﺎﻧﻢ را ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر ﺑﻪ آب ﭼﺸـﻤﻪ‬
‫ﻓﺮو ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻛﻔﻲ از آن ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ دﻫﺎﻧﻢ ﻧﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﺳـﺘﺎد دﺳـﺘﻢ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻮﺷﻴﺪن را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻦ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻨﻮﺷﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫ﺗﻮ را ﺑﺮاي اﻳﻨﺠﺎ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻪام‪.‬‬
‫آبﻫﺎ از ﻣﻴﺎن اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﻢ ﭼﻮن ﺟﻮاﻫﺮ ﺑﻪ درون ﭼﺸﻤﻪ ﺳـﺮ ﺧﻮردﻧـﺪ‪.‬‬
‫دﺳﺖ ﺧﻴﺲام ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻢ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪ و از ﻳـﻚ ﺗـﺮيِ زﻻل‪ ،‬ﺳـﺒﻚ‬
‫روح ﺷﺪم‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺳﺒﺰ دوﺧﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺟـﺎ ﻧﺎﺣﻴـﻪ‬
‫»ﺗﻔﻜﺮ« اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ روح را ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﺮﺿﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ‬
‫اوﻟﻴﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮاﺣﻲ ﻫﻔﺖﮔﺎﻧﻪ روح از دﻳﺮﺑﺎز ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﻫـﻞ‬

‫‪10‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬آنﻫﺎ اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳـﻨﺪ و از آن ﻛﺴـﺐ‬

‫آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﻛـﺪام ﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺑـﺎ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎ و اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﺧﻮد در ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﺷﺪه و از‬
‫ﻣﺸﺮب آن ﻛﺴﺐ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳـﺎﻟﻜﻲ ﻻزم و‬
‫ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو ﻫﺮ روﺣﻲ ﺑﻪ ﺳـﻮي آﺑﺸـﺨﻮرش رﻓﺘـﻪ و‬
‫ارﺗﺰاق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﺳﺘﺎد ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ اﻧﮕﺸﺖ ﺑﺮ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺳﺒﺰ ﻣـﻲﻛﻮﺑـﺪ و‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ از ﺟﻨﺲ ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪ .‬آﮔﺎﻫﻲ در اﻳـﻦ ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﻓﻜﺮ‪ ،‬ﺻﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻓﻜﺮ در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻓﺮآﻳﻨﺪي ﻛﺎرﺑﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ آن‬
‫ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺟﺎ در ﻛﺘـﺎب ﺧـﺪا از ﻣـﺎدة ﻓﻜـﺮ‬
‫ﺳﺨﻦ راﻧﺪه ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮاد اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ‪» .‬أﻓﻼ ﻳﺘﻔﻜﺮون«‪ 1‬دﻋﻮت ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﻴﻦ‬
‫ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ اﻫﻞ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ ،‬ﺗﻔﻜﺮ اﺳـﺖ و ﻣﺘﻔﻜـﺮﻳﻦ ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦاﻧـﺪ‪ .‬ﻣﺄواﻳﺸـﺎن اﻳﻨﺠﺎﺳـﺖ و از اﻳـﻦ ﻧﺎﺣﻴـﻪ از روح ﺗﻐﺬﻳـﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻫﻞ اﻳﻦ ﺟﺎ آﻣﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﻜﺮ‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ را ﺻـﻴﺪ‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪1 ‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺗﻔﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ‪ .50/6‬ق‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻛﻨﻨﺪ و دوﺑﺎره آن را ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﭼﺮﺧﺔ ﺗﻔﻜﺮ‬

‫ﺑﻪ ﮔﺮدش درآورﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺷـﻬﺮﻫﺎي ﺑﺴـﻴﺎر‪ ،‬اﻣـﺎ‬
‫ﭘﻮل راﻳﺞﺷﺎن ﻫﻤﺎن ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آن ﻛﻪ ﭘﺎ در اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻲﮔﺬارد ﺑﺎﻳﺪ ره ﺗﻮﺷـﻪاي ﺑـﻪ ﻧـﺎم ﻓﻜـﺮ‬
‫داﺷﺘﻪ و ﺗﻔﻜﺮ را ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﺟﺰ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ از اﻳﻦ دﻳﺎر رﻓﺘﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺎﻳﻘﻲ در ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺑﺰرگ اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺳﻴﺮ ﻛﺮد! اﺳﺘﺎد ﺑﺎ‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ از آن ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻲﺗﺮاوﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﻧﮕـﺎه‬
‫اﺣﺴﺎس ﺗﻬﻲ ﺑﻮدن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻧﺪﻛﻲ ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ ﻣﺮا ﻓﺮا ﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﻧـﺎﺧﻮد‬
‫آﮔﺎه دﺳﺘﺎن »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« را ﺑﻪ اﺳﺘﻤﺪاد ﮔـﺮﻓﺘﻢ و اﺣﺴـﺎس ﻳﻜـﻲ‬
‫ﺑﻮدن ﻛﺮدم‪ .‬آن ﮔﺎه اﺳﺘﺎد دﺳﺘﺶ را در آب ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻴﺲ ﻛﺮد و ﺑﺮ‬
‫ﺻﻮرﺗﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪ‪ .‬آﻧﻲ ﺑﻌﺪ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻋﺮﻳﺾ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻗﺪم ﻣﻲزدﻳﻢ!‬
‫ﭼﻪ ﺑﺎﺷﻜﻮه! ﭼﻪ ﻋﻈﻤﺖ ﻣﻨﻈﻤﻲ! ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ دﻗﻴﻖ و ﺣﺴﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺘﻮن ﻫﺎي ﺳﺮ ﺑﻪ ﻓﻠﻚ ﻛﺸﻴﺪه‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎغﻫﺎي ﻣﻌﻠّـﻖ‪ ،‬و‬
‫آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﺑﻲاش ﺑﻪ ﺳﺒﺰي ﻣﻲﮔﺮاﺋﻴﺪ ﻫﻤﻪ و ﻫﻤـﻪ در ﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ‬
‫ﺷﮕﻔﺘﻲ ﻧﻤﻮدار ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻨﮓﻓﺮشﻫﺎي ﺧﻴﺎﺑـﺎن ﭼﻨـﺎن ﻣـﻨﻈﻢ در ﻫـﻢ‬

‫‪12‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ اﺷﻜﺎل ﻫﻨﺪﺳـﻲ را ﻳﻜـﻲ ﭘـﺲ از دﻳﮕـﺮي‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻮر اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪي در ﭼﻬﺮه اﻫﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺎرزﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑـﻪ ﭼﺸـﻢ‬
‫ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺑﻮدم و وﺻﻠﺔ ﻧﺎﺟﻮر ﻣﻲﻧﻤﻮدم ﻛﻪ اﮔـﺮ ﻫﻤـﺮاه‬
‫اﺳﺘﺎد ﻧﺒﻮدم ﺑﺪون ﺷﻚ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﻔﻜـﺮ‪ ،‬از آن ﻧﺎﺣﻴـﻪ راﻧـﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﺪم‪ .‬اﻫـﺎﻟﻲ اﺳـﺘﺎد را ﻣـﻲﺷـﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺑـﻪ او ﺑـﻪ دﻳـﺪة اﺣﺘـﺮام‬
‫ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺧﻴﺎﻟﻢ از ﻛﺴﺐ اﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻮدن اﺳﺘﺎد‪ ،‬راﺣـﺖ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮدار ﺷﻬﺮ‪ ،‬ارﺳﻄﻮ ﻧﺎﻣﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ آن ارﺳـﻄﻮي ﺳـﺎﺑﻖ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬او‬
‫ﭘﻮﻳﺎ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﻘﺪ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪ .‬ﻣﻨﻄﻖ »ﺻـﻮري«اش‪،‬‬
‫»ﺳﻴﺮي« ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬او در ﺷﻬﺮداري‪ ،‬ﺳـﻮار ﺑـﺮ ﻣﻨﻄـﻖ »ﺳـﻴﺮي«‪،‬‬
‫ﻣﻨﻄﻖﻫﺎي ﺻﻮري و ﻋﻠﻤﻲ و ﻋﺪدي و ﻓﺎزي را در ﻧَﻮردﻳﺪه اﺳـﺖ‪ .‬او‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ روح ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﺧـﻮد ﻣﻨﻄـﻖ وﻳـﮋهاي دارد ﻛـﻪ‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ آن ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷــﻬﺮداري ﻳﻜــﻲ از زﻳﺒــﺎﺗﺮﻳﻦ ﺑﻨﺎﻫﺎﺳــﺖ‪ .‬ﮔــﻮﺋﻲ ﻫﻤــﻪ‬
‫ﺳﺒﻚ ﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري را ﺑﺎ ﺗﻨﺎﺳﺒﻲ ﺣﻴﺮتاﻧﮕﻴﺰ ﻳﻚ ﺟﺎ در ﺧﻮد ﺟﻤـﻊ‬

‫‪13‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫دارد‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻌﻤﺎري ﺧﺎص ﻛﻪ ﻧﻮرﮔﻴﺮﻫﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻧـﻮر را ﭼـﻮن ﻛﺘـﺎﺑﻲ‬

‫ﻣﻔﺘﻮح ﺑﻪ دام ﻣﻲاﻧﺪازد و ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﻲﺗﺎﺑﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻫﻤـﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ ﺑﺎ دﻗﺘﻲ ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻈﻴﻢﺗﺮﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺪارس ﻋﺎﻟﻴﻪ ﺗﻔﻜـﺮ اﺳـﺖ‪ ،‬داﻧـﺶ‬
‫ﺳﺮاﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ و ﭼﺮاغ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫـﺎ‬
‫ﻣﻌﻤﺎريﻫﺎي زﻳﺒﺎ و ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮع و ﺷﻜﻞ رواقﻫـﺎي ﺑﻠﻨﺪﺷـﺎن‪،‬‬
‫ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻧﻮع ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺘﻔﻜﺮاﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺳﺎﻳﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﻠـﻴﻢ و‬
‫ﺗﻌﻠﻢ ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺘﻔﻜﺮان ﺑﺰرگ‪ ،‬از ﻫـﺮ اﻗﻠـﻴﻢ و ﻫـﺮ‬
‫ﺳﺪه‪ ،‬ﮔﺮد آﻣﺪه و ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻜﺮ ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻤـﻪ را ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻲ‬
‫زﻳﺮا ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻓﻜﺮي از ﺷﺮق دور ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻏﺮب‪ ،‬از ﻫﻨﺪ و ﭼـﻴﻦ‬
‫ﺗﺎ ﻳﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن‪ ،‬از ﻣﺘﻔﻜﺮان اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺤﻴﺖ و ﺣﺘﻲ ﺟﺮﻳﺎنﻫـﺎي‬
‫ﻓﻜﺮي ﻗﺒﺎﻳﻞ و ﺳﺮخ ﭘﻮﺳﺘﺎن اﻣﺮﻳﻜـﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻫﻤـﻪ آزاداﻧـﻪ در رﻓـﺖ و‬
‫آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺻﺎﺣﺒﺎن اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﻃﻴﻒﻫﺎي رﻧﮕﻴﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﺷـﺎن‬
‫را ﺑﻪ زﻳﺮ ﺳﻘﻒ رواقﻫﺎ ﻣﻲﺗﺎﺑﺎﻧﻨﺪ و ﭘﺲ از ﺗﻠﻔﻴﻖ رﻧﮓﻫـﺎ‪ ،‬آﺳـﻤﺎن‬
‫ﺷﻬﺮ را زﻳﻨﺖ ﻣﻲﺑﺨﺸﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻔﻜﺮ اﺳﺖ و ﻣﺘﻔﻜـﺮﻳﻦ از‬
‫ﻫﺮ ﺟﻨﺲ و از ﻫﺮ ﻣﻠﻴﺖ در آن ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻋﺠﻴﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ در دﻧﻴﺎ ﻧﺪﻳﺪي‪ ،‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪،‬‬

‫اﻳﻨﺎن ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ! و ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻜﻔﻴﺮ و ﺗﺤﻘﻴﺮ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬در راﺳﺘﺎي رﻓﻊ ﻧﻘﺎﻳﺺ و ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﺗﻀﺎرب اﻓﻜﺎر‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ راهﺣﻞﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻣـﻲﮔـﺮدد‪ .‬زﻳـﺮا‬
‫ﻧﻴﺖ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻧﻴﺖ از ﻛﻼﻣﺸﺎن ﻧﻤﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪  .‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﺑﻪ زﻳﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ رواق ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬رﻓﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎ اﺟﺎزه ورود ﻧﺪاد‪ .‬ﺑﺎ اﺷﺎره او‪» ،‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« دﺳﺖ ﻣﺮا ﮔﺮﻓﺖ ﺗـﺎ‬
‫ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺷﻬﺮ را ﻧﺸﺎﻧﻢ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« از ﻋﺮض ﻋﺮﻳﺾ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﮔﺬﺷﺘﻴﻢ و در آن ﺳﻮ ﺧﻮد‬
‫را ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻦ ﻧﻤﺎﻳﺶ داﺷﺖ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﺳﻪ ﻓﻴﻠﻢ از ﺳﻪ‬
‫دﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﺮده ﺑﻮد‪ .‬زورﺑﺎي ﻳﻮﻧﺎن‪ ،‬ﮔﻮژﭘﺸﺖ ﻧﺘﺮدام و ﺗﻮپﻫﺎي ﺳﻦ‬
‫ﺳﺒﺎﺳﺘﻴﻦ‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮد ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻔﺮﻫﺎ‬
‫آﻣﺪه‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ آن ﭼﻨﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻮد دﻳـﺪه اي‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻓﻜﺮ ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪه در ﺗﻚ ﺗﻚ ﭘﻼنﻫﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﺳـﻪ‬
‫ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺳﻠﻴﻘﻪ و ﺳﻪ ﻣﺸﺮب ﻓﻜﺮي‪ ،‬آن ﻫﻢ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﺎزﻳﮕﺮ واﺣـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎزﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ را ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲﻫﺎي اﻫﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻔﻜﺮ و در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻨﺪ زن زﻳﺒﺎ‪ ،‬ﻟﺒﺨﻨﺪ زﻧﺎن از ﻛﻨﺎرﻣﺎن ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ آﻧﻬﺎ را ﻓﻜـﺮي‬
‫ﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬از ﺟﻨﺲ وﺟﻮد ﺗﺮاﺷﻴﺪه و ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ازدواج در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﺘﻔﻜﺮاﻧﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻛﻔـﻮ و‬
‫ﻫﻢ ﺳﻨﺦ ﻫﺮ ﻛﺲ‪ ،‬آن ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫـﻢ ﺳـﻮ ﺑـﺎ ﺟﺮﻳـﺎن ﻓﻜـﺮي‬
‫اوﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮان در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻣﺘﻔﻜﺮاﻧﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤـﻮده‪ ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺎر ﻣﻲﻧﺸﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻓﺮزﻧﺪﺷﺎن‪ ،‬ﻓﻜﺮي ﻧﻮﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﺔ آﻣﻴـﺰش دو ﻓﻜـﺮ‬
‫ﻫﻤﺴﻮﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻓﻜﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻄﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ در ﭘـﺲ ﭘـﺮدة ﻣﻐـﺰ‬
‫ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آن زﻧﺎن ﻓﻜﺮ ﺗﻮ را دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺴﻴﻦﺷـﺎن ﻧﻤـﻮدي‬
‫ﭘﺲ ﻟﺒﺨﻨﺪ زﻧﺎن از ﻛﻨﺎرت ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻓﻜﺮ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻓﻀﺎﻫﺎي ﺳﺒﺰي ﻛـﻪ در ﮔﻮﺷـﻪ و ﻛﻨـﺎر‬
‫دﻳﺪه ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎن دلاﻧﮕﻴﺰ و ﻓﺮحﺑﺨﺶ ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﺑﻴﻨﻨـﺪهاي را‬
‫از ﻃﺮاﺣﻲ ﻇﺮﻳﻒ و ﻣﺘﻔﻜﺮاﻧﻪاش ﺑﻪ ﺣﻴﺮت وا ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﭼﻴﺰ ﻋﺒﺚ و‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻌﻘﻮل در ﺷﻬﺮ دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻋﻠﺘﻲ داﺷﺖ و ﻧﻔﻌﻲ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﺑﺎ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« روي ﺳﻜﻮﻳﻲ ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر اﺳﺘﺎد ﺑﻨﺸـﻴﻨﻴﻢ ﻛـﻪ‬

‫اﺳﺘﺎد را در ﻛﻨﺎرﻣﺎن دﻳﺪﻳﻢ!‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﺣﺮﻛﺖ و ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻳﻊ و‬
‫ﻗﺎﻃﻊ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ در ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﻲ در ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻜﺮ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ از ﻧﻮر دارد‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﻛﻨﺎر ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺮﮔﺮدﻳﻢ‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﺖ را ﺑﺒﻨﺪ و ﻓﻘـﻂ‬
‫ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﺑﻴﺎﻧﺪﻳﺶ و ﺗﺼﻮﻳﺮ آن را در ذﻫﻦات ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دار‪.‬‬
‫ﻟﺤﻈﻪاي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺷﺪم‪ .‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭼﺸﻤﻪ در ذﻫﻨﻢ ﻣﻐﺸﻮش و ﻟﺮزان ﺑـﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﺪه ﺷﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻮد را ﻛﻨـﺎر ﭼﺸـﻤﻪ ﻳـﺎﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫اﺣﺴﺎس دردي ﻣﺮﻣﻮز در ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮاﺗﻢ آزارم ﻣﻲداد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﺘﻲ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﻮ ﺳـﺮﻋﺖ و‬
‫ﻗﺎﻃﻌﻴﺖ ﻻزم را ﻧﺪاﺷﺘﻲ و ﻣﻦ ﺑﻪ ﻛﻤﻜﺖ آﻣـﺪم‪ .‬اﮔـﺮ اﻳـﻦ ﻛـﺎر را‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺮدم ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﺗﻮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺎر ﭼﺸﻤﻪ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﺑﺨﺸـﻲ‬
‫از ﺗﻮ ﻫﻨﻮز در ﺷﻬﺮ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد‪ .‬و اﻳﻦ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺧـﻮب‬
‫ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا ﺑﺎﻋﺚ ﺿﻌﻒ و ﺣﻴﺮاﻧﻲات ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﭼﻮن ﺑﺮ ﺑﻠﻨﺪي داﻣﻨﻪاي ﻛﻪ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﺑﻮد آرام ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ اﺳـﺘﺎد‬

‫ﺑﻪ آن ﺳﻮي ﺑﻠﻨﺪي اﺷﺎره ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﺳﻮي اﻳﻦ ﺑﻠﻨﺪي ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬
‫ﺗﻔﻜﺮات ﻣﺨﺮب و ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ ﮔﺮد آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ واﻗﻊ آن ﺟﺎ ﺟﻬﻨﻢ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﻜﺮ اﺳﺖ‪ .‬و اﻳﻦ ﺑﻠﻨﺪي ﻛﻪ ﺑـﺮ آن ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اي »اﻋﺮاف« اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻮب ﮔﻮش ﻛﻨﻴﺪ ﺻـﺪاي‬
‫زﺑﺎﻧﻪﻫﺎي آﺗﺶ ﺗﻔﻜﺮات ﻣﺨﺮب و ﭘﻠﻴﺪ را ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬آرام آرام ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎ و ﻧﺎﻟﻪﻫﺎ ﺑﺎ ارﺗﻌﺎﺷﻲ دﻟﺨﺮاش ﺑـﺎﻻ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺻﺪا از ﺟﻨﺲ آﺗﺶ ﺑﻮد و آﺗـﺶ از ﺗﻔﻜـﺮي ﻣـﺘﻌﻔﻦ زﺑﺎﻧـﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻧﺎﻟﻪﻫﺎي ﮔﺮﻓﺘـﺎران در اﻳـﻦ آﺗـﺶ ﺷـﻮم را‬
‫ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬ﻣﺸﻤﺌﺰﻛﻨﻨﺪه و دﻟﺨﺮاش ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬از اﺳﺘﺎد ﻣﻠﺘﻤﺴـﺎﻧﻪ ﺧﻮاﺳـﺘﻢ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻊ ﺟﺮﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﺻﺪاﻫﺎ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺷﺪ‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه اﺳﺘﺎد اداﻣﻪ داد‪ :‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻤﺎن ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﻜﺎر ﻣﺨـﺮب‪،‬‬
‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻮﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻓﻜﺎر ﭘﻠﻴﺪ و آﺗﺸﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻛﻼف در ﻛﻼف در ﻫﻢ ﮔﺮه ﺧـﻮردهاﻧـﺪ‪.‬‬
‫آن ﻫﺎ ﺑﻲرﺣﻤﺎﻧﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﭘﺎره ﭘﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎز ﭘﺎرهﻫﺎ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ‬
‫ﺟﺎن ﻫﻢ ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ اﻓﻜﺎر ﻣﺨﺮب و ﭘﻠﻴـﺪ ﻫﺴـﺖ اﻳـﻦ آﺗـﺶ‬

‫‪18‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﺟﻬﻨﻢ اﻓﻜﺎر اﺳﺖ و ﻫـﺮ ﻓﻜـﺮ ﭘﻠﻴـﺪي‬
‫ﻫﻴﺰم اﻳﻦ ﻧﺎر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪  .‬‬
‫در ﭘﺸﺖ اﻳﻦ ﺑﻠﻨﺪي در ﻣﻴﺎن آﺗﺶ‪ ،‬ﭼﻬﺮه ﻫﺎي آﺷـﻨﺎي ﺑـﻲﺷـﻤﺎري‬
‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺳﻠﻄﻪﮔﺮي و ﺗﺜﺒﻴﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺨﺮب‪ ،‬ﭼﻴﺰي‬
‫در ﺳﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه اﺳﺘﺎد ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ و ﻗﺪم زﻧﺎن ﺑﻪ ﻃﺮف ﻧﻬﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺮﺳﺒﺰ روان‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ‪ .‬ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ در ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ و ﺳﻜﻮت ﮔﺬﺷـﺖ‪ .‬وﻟـﻲ‬
‫اﻳﻦ ﺳﻜﻮت ﺑﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﻬﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪ و دوﺑﺎره اﺳﺘﺎد ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﺻﻮﻻً ﻓﻜﺮ ﻧﻮﻋﻲ اﻧﺮژي اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺮژي ﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬داراي ﺧﻼﻗﻴـﺖ و‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺎن ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳـﻦ‬
‫اﻧﺮژي ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎ را ﺑـﻪ وﺟـﻮد آورد‪ ،‬ﺳـﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‬
‫ﻛﺮد و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻄﻠﻮب و ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را در روﻧﺪ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﺮ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷـﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻜﺮ ﺑﺎ »ﺗﺼﻮر« راﺑﻄﻪاي ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ دارد‪ .‬در واﻗﻊ ﺗﺼﻮر ﻣـﺎدة اوﻟﻴـﺔ‬
‫ﻓﻜﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﺗﻮ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ دﺳﺖ ﺑـﻪ ﺗﻔﻜـﺮ‬
‫زده و ﭼﻴﺰي را ﺗﺼﻮر ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﻼﻗﻴـﺖ زدهاي‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﺧﺎﻟﻖ آن ﻓﻜﺮي ﻫﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺟﻮدش آوردهاي‪ .‬اﻧﺴﺎن آﻧﭽـﻪ را‬

‫‪19‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻛﻪ ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ از آن اوﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﻗﺐ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﺑﻮد زﻳﺮا روزي ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻚ ﺗﻚ آنﻫﺎ رو ﺑﻪ رو ﺧﻮاﻫﻲ ﺷـﺪ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸـﻪﻫـﺎ‪ ،‬ﺗﺠﺴـﻤﻲ دارﻧـﺪ‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺧﻮد‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻫﻮﻟﻨﺎك‪ ،‬ﺗﺠﺴﻢﻫﺎﻳﻲ ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﺧـﻮد را‬
‫ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺧﻮد را ﻇﻬﻮر‬
‫ﻣﻲﺑﺨﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺮ اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن‪ ،‬ﺑﺮاي ﺳﺎﻟﻚ ﻳﻚ ﻓﻦ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴـﺎﻣﻮزد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺑﻴﺎﻧﺪﻳﺸﺪ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻴﺎﻧﺪﻳﺸﺪ و ﺣﺘﻲ ﻳـﺎد ﺑﮕﻴـﺮد ﭼﮕﻮﻧـﻪ از‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ رﻫﺎ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺣﻴﻪاي از روح اﺳﺖ ﻛﻪ آﮔﺎﻫﻲ اش از‬
‫زﻣﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻣﻲآورد‪ .‬ﻫﺮ ﺗﺨﻢ ﺗﻔﻜﺮي ﻛـﻪ در اﻳـﻦ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪ ،‬آﺛﺎر ﺧﻮد را ﺑـﺮ ﺟـﺎ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮔﺬاﺷـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﻜﺮي ﺑﺎز و ﭼﺸـﻤﺎﻧﻲ ﺗﻴـﺰﺑﻴﻦ‪ ،‬ﻫـﺮ ﻓﻜـﺮ‬
‫ﻣﺨﺮب و ﭘﻠﻴﺪي را ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ آن ﺳﻮي »اﻋـﺮاف« ﺳـﻮق داده و‬
‫ﺗﻚ ﺗﻚ آنﻫﺎ را ﺑـﺎ دﺳﺘﺎوردﺷـﺎن ﻗـﺮﻳﻦ ﻣـﻲﺳـﺎزﻧﺪ‪ .‬آري‪ ،‬اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در اﻳﻦ دﻳﺎر ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻓﻠﺴـﻔﻲ ﻓﻜـﺮ ﻛﻨـﺪ ﻳـﺎ‬
‫ﻋﻠﻤﻲ‪ .‬واﻗﻌﻲ ﻳﺎ اﻧﺘﺰاﻋﻲ‪ .‬ﻛﻮاﻧﺘﻮﻣﻲ ﻳﺎ ﻧﻴﻮﺗﻮﻧﻲ‪ .‬ﻛﻼﻣﻲ ﻳﺎ ﻋﺮﻓـﺎﻧﻲ ‪...‬‬

‫‪20‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﺧﻮد‪ ‬ﺗﻔﻜﺮ ارزﺷﻤﻨﺪ اﺳـﺖ‪ ،‬ﻣﺸـﺮبﻫـﺎي ﻓﻜـﺮي ﻫـﺮ ﭼـﻪ‬

‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺗﻔﻜﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮل را ﻣﻲﻧﮕﺮﻧـﺪ‪ .‬زﺑـﺎن‬
‫اﻫﻞ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ ،‬ﻓﻜﺮ اﺳﺖ و ﻏﺮﻳﺒﻪ آن ﻛﺴـﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﺗﻔﻜـﺮ‬
‫ﺑﻲﺑﻬﺮه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰش از ﻣﺎدة ﻓﻜﺮ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻗﻴﺎﻣﺖاش ﻧﻴﺰ ﺑـﺎ‬
‫ﻓﻜﺮ ﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در »ﻳﻮم ﻓﺼﻞ«‪ ،‬ﻓﻜﺮي ﺑﺮﺗﺮ و ﺑﻨﻴﺎن ﻛﻦ از راه‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻓﻜﺎر دﻳﮕﺮ و آﺛﺎرﺷﺎن را ﻣﻲﻟﺮزاﻧـﺪ‪ ،‬ﺳـﺘﺎرﮔﺎﻧﺶ را‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮده و ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻴﺰ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺧـﻮد‬
‫را دارد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻛﻨﺎر ﻧﻬﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺪ ﻣﺠﻨﻮﻧﻲ داد و ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬آب زﻻل‪ ،‬ﺷﺮ ﺷﺮ‬
‫ﻛﻨﺎن ﺗﺎ ﻓﺮو دﺳﺖ روان ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد روﻧﺪ ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از ﻫـﺮ ﭼﻴـﺰ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﺘـﻮاﻧﻲ‬
‫»ﺗﺼﻮر« ﻛﻨﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدن رﻛﻨﻲ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ زﻳـﺮا ﺷـﻜﻞ دادن‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻔﻜﺮ ﺑﻪ آن واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﻫﻤﮕـﻲ در‬
‫ﻳﻚ ﺗﺼﻮر ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ‪ .‬ﺗﺼﻮري ﻛـﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘـﻪ‬

‫‪21‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫»ﻣﺼﻮ‪‬ر« اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻴـﺎت ﺑـﺎ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﻣـﺮاﺣﻠﺶ‪ ،‬ﺗﺼـﻮر ﺑـﺰرگ‬

‫ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﭼﻨﺎن ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺎدي اش داراي‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻜﺎﻟﻴﺘﻪ ﺳﺨﺖاﻧﺪ‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه ﺑﺮاي ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮔﻔﺘﻪاش‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻛﻮﭼﻜﻲ را ﺑـﻪ ﺳـﻨﮕﻲ ﺑـﺰرگ‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ! ﺻﺪاﻳﻲ ﺑﺮ ﻣﻲﺧﻴﺰﻳﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺧﺪا ﻟﺤﻈﻪاي اﻳﻦ ﺗﺼﻮر را ﺑﺮ ﻧﺘﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎره ﻣﺤﻮ و ﻧﺎﺑﻮد‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ ﺗﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﻮ‪‬ر ﺑﺰرگ ﺧﻮب ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ و رواﺑﻂ‬
‫ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎﻳﺶ را در ﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺗﺼﻮرات دﻳﮕﺮي وﺟﻮد دارد ﻛـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪهاي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻗﺪرت ﺗﺼﻮر ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺸﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات اﻋﻢ از ﺳﻤﺎوي و ارﺿﻲ‪ ،‬اﻳﻦ اﺟـﺎزه را ﻳﺎﻓﺘـﻪاﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺼﻮراﺗﺸﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻴﻄﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﭘﻴﻮﻧـﺪد‪ ،‬در اﻳـﻦ ﻫﺴـﺘﻲ دﺧـﻞ و‬
‫ﺗﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪ و آن را ﻣﺴﺨّﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ ﻣﻴـﺰان دﺧـﻞ و‬
‫ﺗﺼﺮف آﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺪرت ﺗﺼﻮرﺷﺎن ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد‪.‬‬
‫ﺑﮕﺬار ﺳﺎدهﺗﺮ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﺧﺎم و ﺑـﻲﺷـﻜﻠﻲ وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ در‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻫﺴﺘﻲ در ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ آدﻣﻲ ﻋﻠﻴﻤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪه ﻳـﺎ‬

‫‪22‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻴﺮوي ﺑﻲﺷﻜﻞ‪ ،‬در ﻓﻀﺎي آن ﺗﺼﻮر‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫دام ﻣﻲاﻓﺘﺪ و آن را ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲﺳﺎزد و ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺎن از ﺑﻲﺷﻜﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‬
‫و ﺗﺼﻮﻳﺮ در ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﻌﻠﻴـﺖ آن‬
‫ﻧﻴﺰ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬داﻧﺎﻳﺎن ﻣـﻲداﻧﻨـﺪ ﺑـﺮاي ﺗﻐﻴﻴـﺮ روﻧـﺪ‬
‫ﺗﻘﺪﻳﺮات‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎي ﺗﺼﻮر ﻳﺎﻓﺘﻪ را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪» .‬ﺣﺘﻲ ﻳﻐﻴﺮوا ﻣـﺎ‬
‫ﺑﺄﻧﻔﺴﻬﻢ« ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮل اﻧﺪﻳﺸـﻪﻫـﺎي اوﺳـﺖ‪ ،‬و اﻧﺪﻳﺸـﻪﻫـﺎي او از‬
‫ﺗﺼﻮراﺗﺶ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻣﺤﺼﻮل »ﻣﺼﻮ‪‬ر«‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﻳﻚ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را ﻋﻤﻼً ﻧﺸﺎﻧﺘﺎن دﻫﻢ‪.‬‬
‫ﺻﺪف ﺳﻔﻴﺪي را از درون آب ﻧﻬﺮ ﺑﺮداﺷﺖ و آن را ﺑﺮ ﻛﻒ دﺳـﺖ‬
‫راﺳﺘﺶ ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻳـﻚ ﺻـﺪف اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﻲﺧـﻮاﻫﻢ در‬
‫ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﺗﻔﻜﺮ و ﻳﻚ ﺗﺼﻮر ﺑﻲﻋﻴـﺐ و ﻧﻘـﺺ‪ ،‬دو‬
‫ﺻﺪف دﻳﮕﺮ در ﻛﻨﺎرش ﺑﻪ وﺟﻮد آورم‪ .‬دو ﺻﺪف ﻣﺜﻞ ﺧﻮدش‪ ،‬ﻫﻢ‬
‫اﻧﺪازه و ﻫﻢ رﻧﮓ و ﻫﻢ ﺷﻜﻞ‪ ،‬ﺑﻲﻫﻴﭻ اﺧﺘﻼف‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻧﮕﺎه ﻋﻤﻴﻖ و اﺳﺮارآﻣﻴﺰي ﺑﻪ ﺻﺪف ﻛﺮد‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻪ از آن ﻧﻴﺮوﻳـﻲ‬

‫ﻣﺮﻣﻮز ﻣﻲﺗﺮاوﻳﺪ‪ .‬آن ﮔﺎه اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺶ را ﻣﺸﺖ ﻛﺮد و ﭘﺲ از ﻟﺤﻈﻪاي‬
‫ﮔﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺣﻴﺮت زده ﺑﻪ دﺳﺘﺎﻧﺶ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ‪ .‬ﺳﻪ ﺻﺪف‪ ،‬درﺳﺖ ﻋﻴﻦ ﻫﻢ‪ ،‬ﺑـﺪون‬
‫ﻫﻴﭻ ﺗﻔﺎوﺗﻲ در دﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻮد‪ .‬آرام و ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﻪ ﻟـﺐ ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺑﮕﻴـﺮ و‬
‫آنﻫﺎ را ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻛﻦ‪ .‬ﻫﺮ ﺳﻪ ﺻﺪف را ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻫﺮ ﺳﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﻢ و ﻫﺮ‬
‫ﺳﻪ واﻗﻌﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﺪري واﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺻﺪف اوﻟﻲ را ﺗﺸﺨﻴﺺ‬
‫دﻫﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻟﺮزش دﺳﺘﻢ ﻧﺎﮔﺎه دو ﺻﺪف از ﻻﺑﻼي اﻧﮕﺸـﺘﺎﻧﻢ ﺳـﺮﺧﻮرده‬
‫ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺪاي ﺷﺎن را ﺷﻨﻴﺪم اﻣـﺎ ﻫﺮﮔـﺰ آنﻫـﺎ را ﻧﺪﻳـﺪم‪.‬‬
‫ﺻﺪف ﺳﻮم را ﺑﻪ دﺳﺘﺶ دادم‪ .‬آن را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑـﺮ ﺟـﺎﻳﺶ در ﻧﻬـﺮ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ در اﻳﻦ روﻧﺪ ﭼﻴﺰي را ﺗﺼﻮر ﻣـﻲﻛﻨـﻲ‪ ،‬آن ﻧﻴـﺮوي‬
‫ﺑﻲﺷﻜﻞ و ﻧﺎدﻳﺪﻧﻲ را ﺑﻪ درون ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدهاي ﻣﻲﻛﺸـﺎﻧﻲ‬
‫و در ﺑﻨﺪ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﺼﻮرت ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ و ﺑﺎ ﺛﺒﺎت ﺑﺎﺷﺪ آن ﺷﻜﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻇﻬﻮر رﺳﻴﺪه‪ ،‬ﻓﻌﻠﻴﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮاي ﻫﻤﮕﺎن ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا ﻫﺮ ﻛﺴﻲ از ﺗﺼﻮ‪‬ر ﻗـﻮي‪ ،‬رﻳﺸـﻪ دار و ﺑـﺎ ﻗـﻮام‬

‫‪24‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ و دﻳﮕﺮان ﺑﺮاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ آن‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻤـﺮﻳﻦ و ﻣﻤﺎرﺳـﺖ‬

‫ﻓﺮاوان ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻫﺮ ﺣﺪي از ﺗﺼﻮ‪‬ر‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧﻮد را ﺑـﺮ‬
‫روﻧﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ ﮔﺬاﺷـﺖ‪ .‬ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ و ﻗـﻮيﺗـﺮﻳﻦ ﺗﺼـﻮرات‪،‬‬
‫ﺗﺼﻮرات ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ روﻧﺪ ﻫﺴﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻌﻠﻴﺖ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺼـﻮرات‪،‬‬
‫ﺳﺮﻳﻊ و ﻗﻄﻌﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ از روح را ﻧﺎﺣﻴﻪ »ﻛﻠﻤﺎت« ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻫـﺮ ﻛﻠﻤـﻪ‪،‬‬
‫ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻧﺪﻳﺸﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﺴـﺘﺘﺮ ﮔﺸـﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﻛﻠﻤـﻪ ﻧﻴـﺰ‬
‫»ﻇﻬﻮر« دارد و ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ‪» ،‬ﻛﻠﻤﻪ اﷲ« اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ از ﻣﻘﻮﻟـﻪ‬
‫ﻇﻬﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﻇﻬﻮري ﻛﻪ از اﻋﻠـﻲ درﺟـﻪ درون ﺑـﻪ ﺑﻴـﺮون ﻛﺸـﻴﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻠﻤﻪ ﻳﻚ ﺗﺠﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻇﻬﻮر و ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺧـﻮد را دارد‪.‬‬
‫ﻣﺴﻴﺢ ‪ ‬ﺧﻮد ﻛﻠﻤﻪ ﺧﺪا ﺑﻮد‪ .‬و ﻛﻠﻤﺎت ﺧﺪا اﺣﺼﺎء ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ اﻧﺴﺎن آﻧﮕﺎه ﻛﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨـﺪ و ﻳـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺼﻮر ﻣﻲﭘﺮدازد‪ ،‬در ﺣﺎل ﻛﻠﻤﻪ ﺳﺎزي اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻔﻜﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮي دروﻧﻲ ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻣﻌﻠﻮم و ﻣﺠﻬﻮل‪ .‬و اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻛﻠﻤﻪ ﻫﺴﺖ‬
‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺻﺪاﻳﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻠﻤﻪ‪ ،‬ﺗﺼـﻮﻳﺮ ﺧـﻮد را دارد زﻳـﺮا‬
‫ﻛﻠﻤﺎت داراي ﻋﻴﻨﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺰرﮔـﺎن‪،‬‬

‫‪25‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻣﺮاﻗﺐ ﻛﻠﻤﺎت ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻨﺪ زﻳﺮا ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺠﺴﻢ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﻳﺎﻓـﺖ‪.‬‬

‫»ﻛﻠﻤﺎت ﺧﺒﻴﺜﻪ« وﺑﺎل ﮔﺮدن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و »ﻛﻠﻤﺎت ﻃﻴ‪‬ﺒﻪ« ﻋﺎﻣﻞ ﻧﺠﺎت‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬و ﻫﺮ ﻛﺪام ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺧﻮد را دارﻧﺪ‪.‬‬
‫»ﺗﻔﻜﺮ« آﻣﻮزش ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ زﻳﺮا ﻫﺮ ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﻮد را داراﺳﺖ‪ .‬و‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﺸﻚ و ﻣﻨﺠﻤﺪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﻮاﻟﻢ رﻓﺖ و‬
‫آنﻫﺎ را ﻓﻬﻢ ﻛﺮد‪ .‬زﺑﺎن ﻫﺮ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ‪ ،‬ﻫـﺮ ﻻﻳـﻪ از آﮔـﺎﻫﻲ‪،‬‬
‫وﻳﮋه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﺑﺰرﮔﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺗﻔﻜﺮي ﺑـﺪﻳﻌﻲ‬
‫اﺑﺪاع ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ در ﺳـﻄﺢ ﺟﻬـﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ آﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗـﺎ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﺘﻨـﻮع و ﺣﺘـﻲ‬
‫ﻣﺘﻀﺎدي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣـﻲﺑﻴﻨـﻴﻢ ﻧﻈـﺮات‬
‫ﻣﺘﻔﻜﺮﻳﻦ در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﭼﻮن ﺧﺪا‪ ،‬اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻫﺴﺘﻲ و ﺑﻬﺸﺖ و ﺟﻬـﻨﻢ‬
‫ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻔﻜﺮ اﺳﺖ و ﺧﺪا در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ ،‬ﺻـﺎﺣﺐ ﻓﻜـﺮ ﺑﺮﺗـﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺪﻳﺸﻪ اي ﻛﻪ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻫﻤﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﺳﺖ و ﻫﻴﭻﮔﺎه ﺑﻪ ﭼﻨـﮓ‬

‫‪26‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬دﺳﺖ ﺧﺪا را ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺨﻮاﻧﺪه اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛـﻪ ﻫﻤﻴﺸـﻪ‬

‫رو ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎن در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ از او ﻓﻜﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻓﻜﺮ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژي ﻟﻄﻴﻒ و ﺧﻼﻗﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﺷﻬﺮ و ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻴﺮون رود‪ .‬ﺣﺎل ﺑﻴﺎ و ﺗﻼش ﻛـﻦ ﺗـﺎ روي‬
‫آن ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺧﺮﮔﻮﺷﻲ را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫او ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮕﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ده‪ ،‬دوازده ﻣﺘـﺮي در آن‬
‫ﺳﻮي ﻧﻬﺮ ﻗﺮار داﺷﺖ و دوﺑﺎره ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛـﺮد‪ :‬درﺳـﺖ آن ﺟـﺎ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻛﺎري ﻛﻨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﺑﺮﺳﺪ و ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﺮﮔﻮش را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫آن ﭼﻪ از او آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮدم را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدم ﺗﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮي واﺿﺢ از ﻳﻚ‬
‫ﺧﺮﮔﻮش ﺑﺮ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻣـﺎ ﺗﻼﺷـﻢ ﺑـﻪ ﺛﻤـﺮ ﻧﻨﺸﺴـﺖ‪.‬‬
‫ﻟﺤﻈﺎت ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ ﺳﭙﺮي ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺻﺪاي اﺳـﺘﺎد ﺑـﻪ ﻛﻤﻜـﻢ‬
‫ﺷﺘﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻌﻲ ﻛﻦ‪ ...‬ﺧﺮﮔﻮش را ﺗﺼﻮر ﻛﻦ و ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﺼـﻮر ﺛﺎﺑـﺖ ﺑﻤـﺎن‪...‬‬
‫ﻣﮕﺬار ذﻫﻦ ﺗﻮ اﻋﻮﺟﺎج در آن اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ‪ ...‬ﺗﺜﺒﻴﺖ اش ﻛﻦ‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺗﻼش ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮد وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻓﻘﻂ اﻣﻮاﺟﻲ ﻏﺒﺎر آﻟﻮد و ﻣﺒﻬﻢ‬
‫ﺑﺮ روي ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﻪ وﺟﻮد آوردم‪ ...‬ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﺷﺪم‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد دﺳﺘﺶ را ﺑﺮ ﺷﺎﻧﻪام ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻛﻼﻣﻲ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻧﻴﺮو ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺼـﻮﻳﺮ ﺧﺮﮔـﻮش را ﺛﺎﺑـﺖ ﻧﮕـﻪ دار‪،‬‬
‫ﻣﮕﺬار ﺑﻠﺮزد‪...‬‬
‫آرام آرام ﺧﺮﮔﻮش ﺳﻔﻴﺪي روي ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺮﮔـﻮش‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻧﺪاﺷﺖ و ﻓﻘﻂ ﻣﺎ را ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﻧﺮﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ...‬ﺣﺎﻻ ﺑﮕﺬار زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪ ...‬ﺑﮕـﺬار‬
‫اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺮش را ﺗﻜﺎن دﻫﺪ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ روي ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺠﻬﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪهاي را ﺑﺎ اﻟﻘﺎء ﻧﻴـﺮوي‬
‫ﻓﻜﺮ ﺑﻪ وﺟﻮد آوردم ﻛﻪ ﻣﻲﺟﻨﺒﻴﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﻜﺮي ﺑـﻪ ﺗﺠﺴـﻢ در‬
‫آﻣﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺻﻔﺤﺔ ﺟﺪﻳﺪي از آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ روﻳﻢ ﮔﺸﻮده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺮﮔﻮش اداء و اﻃﻮار در ﻣـﻲآورد‪ .‬ﮔـﺎه ﺑـﺰرگ ﻣـﻲﺷـﺪ و ﮔـﺎه‬
‫ﻛﻮﭼﻚ‪ .‬دﺳﺘﺎﻧﺶ را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ و دﻧﺪانﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲﻣﺎﻟﻴﺪ‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﭘﺲ از ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﺮﮔﻮش ﺳﻴﻄﺮه ﻳﺎﻓﺘﻢ اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﻣـﻦ‬

‫ﻋﻘﺎﺑﻲ ﺑﺰرگ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ در آﺳﻤﺎن ﺑﮕﺮدد‪ .‬ﻧﺘﺮس و ﺑﺮ ﺧـﻮد‬
‫ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺎش‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﺎه ﻋﻘﺎب ﺑﺰرگ ﺳﺮ ﻃﻼﻳﻲ در آﺳﻤﺎن ﻧﻤﻮدار ﺷﺪ‪ .‬او داﻳﺮهوار ﺑﺮ‬
‫ﮔﺮد ﺧﺮﮔﻮش ﻣﻲﭼﺮﺧﻴﺪ و آن را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺖ‪ .‬ﺑـﺎ ﺟﻴـﻎ ﻋﻘـﺎب‬
‫اﺳﺘﺎد ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪ‪ :‬ﻓﺮار ﻛﻦ‪ ...‬ﻣﮕﺬار ﺧﺮﮔﻮش را ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫دﺳﺖ ﭘﺎﭼﻪ ﺷﺪم‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ ﻛﺎر ﺑﻜﻨﻢ‪ ،‬ﻗﻠﺐ ﺧﺮﮔﻮش ﺑﻪ ﺷـﺪت‬
‫در ﺳﻴﻨﻪ ام ﻣﻲﺗﭙﻴﺪ و ﻗﻠﺐ ﻣﻦ در ﭼﻬﺮة ﺧﺮﮔﻮش‪ .‬ﻋﻘﺎب ﺳﺮ ﻃﻼﻳـﻲ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ از اوج آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺮﮔﻮش ﺷﻴﺮﺟﻪ رود‪ .‬ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫ﻛﺎر را ﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ اﺳﺘﺎد ﻓﺮﻳﺎد زد‪ :‬ﻓﺮار ﻛﻦ‪ . ...‬ﺑﻪ زﻳﺮ ﺗﺨﺘـﻪ‬
‫ﺳﻨﮓ ﺑﺮو‪.‬‬
‫ﻛﻼﻓﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ .‬اﺳﺘﻴﺼﺎل ﺑﺪي ﺑﻮد‪ .‬در ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔـﺮﻓﺘﻢ از‬
‫روي ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺠﻬﻢ ﻛﻪ ﭼﻨﮕﺎل ﻋﻘﺎب را در ﻓﻜﺮ ﺧﻮد ﻓﺮو رﻓﺘـﻪ‬
‫دﻳﺪم! ﺑﺮﻗﻲ ﻣﺮا ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺤﻮ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻘﻴﻘﻪﻫﺎﻳﻢ ﺗﻴﺮ ﻣﻲﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‬
‫و اﻧﮕﺎر اﻧﺮژي زﻳﺎدي از ﻣﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﻧﮕﺎه ﻛـﺮد و‬

‫‪29‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﭼﻬﺎر اﻧﮕﺸﺖاش را ﺑﻪ روي ﻣﺨﭽﻪام ﮔﺬاﺷﺖ و اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖاش را‬

‫ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﮔﻮﺷﻢ‪ .‬آرام ﺷﺪم‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻲ از ﻓﻜﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﻲ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺪاﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﭼﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآوري ﻣﺴﺌﻮﻟﻲ‪ .‬آن ﭼﻪ از ﺗﻮ ﺻﺎدر‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺨﺸﻲ از وﺟﻮد ﺗﻮﺳﺖ و رزﻗﺶ را از ﺗﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﻲ آن را ﺳﺮ ﭘﺎ ﻧﮕﺎه داري‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻠﻤﻪاي ﻛﻪ از دﻫﺎﻧﺖ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻮﺟﻮدي زﻧﺪه اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻮ آن را ﺑﻪ وﺟﻮد آوردهاي‪ .‬ﻫﺮ ﺗﺼﻮري و ﻫﺮ ﻓﻜـﺮي در ﻋـﺎﻟﻢ‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ ﺧﺎﻟﻖ آﻧﻲ و ﺑﺎﻳـﺪ رازق و ﺣـﺎﻓﻆ آن ﻧﻴـﺰ‬
‫ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻮ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﺎر‪ ،‬ﻛﺮدار و‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﺖ روﺑﻪرو ﻣﻲﺷﻮي‪ .‬اﻳﻦ روﻧﺪ ﺑﺎزﺗﺎب اﻋﻤﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮﻗﻊ ﺗﺠﺴﻢ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻀﻄﺮﺑﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﭼﻴﺰي را ﺑﺎ ﻛﻠﻤﻪ و اﻧﺪﻳﺸﻪاش ﺑﺴـﺎزد و‬
‫آن ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﺧﺒﻴﺚ و ﻧﺎﻣﺒﺎرك ﺑﺎﺷﺪ آن وﻗﺖ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد؟‬
‫اﺳﺘﺎد دﺳﺘﺎن ﺧﻮﻳﺶ را در آب ﻧﻬﺮ ﺷﺴﺖ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺗﻮﺑـﻪ‪ .‬راﻫـﺶ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ راﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﮔﺎه ﻣﻄﻠـﻖ‪ ،‬ﻓﺮاﺳـﻮي‬

‫‪30‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫اﻧﺴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻮﺑﻪ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﭘﺎك ﻣﻲﺷـﻮد و ﮔـﻮﻳﻲ ﻓﻌﻠـﻲ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻧﺪاده اﺳﺖ‪» .‬و ﻳﻜﻔّﺮ ﻋﻨﻜﻢ ﺳـﻴﺌﺎﺗﻜﻢ«‪» .2‬اﺳـﺘﻐﻔﺎر« را ﺑـﺮاي‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد رو ﺑﻪ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ « ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷـﻬﺮ ﺑـﺮود‪ ،‬ﻏـﺬاﻳﻲ‬
‫ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده ﺑﺮاي اﻣﺸﺐ ﺑﻴﺎورد‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ ﻛـﺎرش را‬
‫ﺧﻮب ﺑﻠﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻲآن ﻛﻪ ﻛﻼﻣﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻳﺎ ﺳﺆاﻟﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎده‪،‬‬
‫از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﺳﺮاﺷﻴﺒﻲ ﺳﺮازﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫از ﻓﺮط ﺧﺴﺘﮕﻲ‪ ،‬اﺳﺘﻐﻔﺎر ﻛﻨﺎن ﺑﺮ روي ﭼﻤﻨﺰار دراز ﻛﺸﻴﺪم و ﺧﻮاﺑﻢ‬
‫ﺑﺮد‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﻪ ﻣﺪت در ﺧﻮاب ﺑﻮدم‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻴﺪار ﺷﺪم ﺧﻮد‬
‫را ﻗﻮي و ﺳﺮﺣﺎل ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﻗﻮي ﻛﻪ ﻳﻜﻲ دو ﺑﺎر ﺑﻪ ﻫـﻮا ﺟﻬﻴـﺪم‪.‬‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻣﺸﻐﻮل ﺟﻤﻊ ﻛﺮدن ﺳﻔﺮة ﻋﺠﻴﺐ و ﻟﻄﻴﻔﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺣﺎل ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدم‪ .‬او ﺑﺎ اﺷﺎره اﻧﮕﺸﺖ ﮔﻮﺷﻪﻫـﺎي ﺳـﻔﺮه را ﺟﻤـﻊ‬
‫ﻣﻲﻛﺮد! راﺳﺘﺶ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪم ﻛـﻪ ﻣـﺎ ﻛـﻲ ﻏـﺬا ﺧـﻮردهاﻳـﻢ؟ و ﭼـﻪ‬
‫ﺧﻮردهاﻳﻢ؟‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 2 ‬ﺧﺪا ﺑﺪيﻫﺎي ﺷﻤﺎ را ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ‪ .66/8‬ﺗﺤﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫‪31‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬

‫ﺑﺮاﻳﻢ ﻫﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻢ زﻳﺮا اﻛﻨﻮن ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮ اﻧﺮژي و ﺳـﺮﺣﺎﻟﻢ‪.‬‬

‫اﻧﮕﺎر ﻣﻲﻓﻬﻤﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﻓﻬﻤﻢ‪ .‬و ﻳﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪهام ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﻤﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻏﺮوب ﺷﺪه ﺑﻮد و اﺳﺘﺎد داﺷﺖ ﻓﺮو رﻓﺘﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴـﺖ‪.‬‬
‫آرام ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺳﺆاﻻت ﻋﺪﻳـﺪهام را از او‬
‫ﺑﭙﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﻣﻨﺼﺮف ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﻣﺒﺎدا ﺳﻜﻮت و آراﻣﺶ ﻏﺮوب ﺑﺮ ﻫﻢ ﺑﺨﻮرد‪.‬‬
‫ﻳﺎدم آﻣﺪ در ﺣﺪﻳﺜﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ‪ ‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ :‬در ﻏﺮوب‪ ،‬ﻟﺤﻈـﻪاي اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ اﮔﺮ آدﻣﻲ آن را درﻳﺎﺑﺪ دﻋﺎﻳﺶ ﻣﺴﺘﺠﺎب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﻜﻮت ﻛﺮدم‬
‫و ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﻓﺮو رﻓﺘﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﻧﻈﺎرهﮔﺮ ﺷﺪم‪ .‬ﻣـﻦ ﻣﻤﻠـﻮ از‬
‫دﻋﺎ ﺷﺪهام‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫ﺗﻔــﻜﺮ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم وارد ﻧﺎﺣﻴﻪ دوم ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺷﻬﺮي ﺑﻮد ﭘ‪‬ﺮ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﺑﺎﻻ و ﭘـﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺟﺎ از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﭘ‪‬ﺮ ﺑﻮد‪ .‬و ﭘ‪‬ﺮ ﻣﻌﻨﺎ ﺷﺪﻧﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺟـﺎ‬
‫را ﮔﺸﺘﻴﻢ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎن و ﻛﻮي ﺑﻪ ﻛﻮي‪ ،‬ﺗﺎ ﺟـﺎﻳﻲ ﺧـﺎﻟﻲ ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬و ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻌﻨﺎ ﺷﺪﻧﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻲداﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ اﺳـﺘﺎد ﺑﺨﻮاﻫـﺪ در‬
‫ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ زدﻧﻲ ﺟﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ اﻣﺎ ﮔـﻮﻳﻲ اﻳـﻦ ﻛـﺎر را‬
‫ﻧﻤﻲﻛﺮد ﺗﺎ ﺷﻬﺮ را آن ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺒﻴﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮ ﺧﻮد ﻳﻚ رؤﻳﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳـﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘـﻪ رؤﻳـﺎﺑﻴﻦ‬
‫ﺑﺰرگ ﻣﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ رؤﻳﺎ‪ ،‬ﺟﺴﻤﻴﺖ ﺳـﺨﺘﻲ داﺷـﺖ و ﺑـﻪ ﻫـﻴﭻ رو‬
‫ﻫﻤﺴﺎن رؤﻳﺎﻫﺎي ﺑﺎدﻛﻨﻜﻲ ﻛﻪ در ﺧﻮاب ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ ﻣﻲآﻣﺪ ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫در اﻳﻦ رؤﻳﺎ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺖ ﻫﻤﺴـﺮ و ﻓﺮزﻧـﺪي داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺨﻮرد ﻣﻲﺧﻮرد و ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳـﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﻋﻈﻴﻢ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺟﺎ داﺷﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ از ﻛﺴﻲ ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪي از ﻛﺠـﺎ آﻣـﺪهاي و ﺑـﻪ ﻛﺠـﺎ ﻣـﻲروي؟‬
‫ﻣﻲﮔﻔﺖ از ﻛﺎر آﻣﺪهام‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲروم‪ ،‬و ﻳﺎ از ﺟﺎ ﺑﻴـﺮون ﺷـﺪه ﺑـﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل ﻛﺎرم‪ .‬و »ﻛﺎر« ﻛﺎري ﺑﻮد ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺟﺎ‪ .‬و »ﺟﺎ«‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﻮد ﺑﺮاي ﻓﺮار از »ﻛﺎر«‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﭘﻮﻳﺎ و در ﭼﺮﺧﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻨﺎﻇﺮ دﻳﺪت ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻮض ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‬
‫و ﻫﺮ آن ﻣﺮدﻣﻚ ﭼﺸﻤﺎﻧﺖ ﺗﺼﻮﻳﺮي را آﺷـﻜﺎر ﻣـﻲﻛﺮدﻧـﺪ‪ .‬ﮔـﺎه‬
‫ﭼﻴﺰي دﺳﺖ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد و آﻧﻲ ﺑﻌﺪ در دﺳﺖ دﻳﮕﺮي ﻣﻲﻧﻤـﻮد‪ .‬ﮔـﺎه‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎي آن ﺑﻮد و ﮔﺎه آن ﺟﺎي اﻳﻦ‪.‬‬
‫ﭼﺮﺧﺸﻲ ﺳﺮﻳﻊ در ﻛﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﻫﺎﻟﻲ ﺧﻮد را ﺑـﺎ ﺛﺒـﺎت و‬
‫ﺟﺎوداﻧﻪ ﻣﻲاﻧﮕﺎﺷﺘﻨﺪ و رﻓﺖ و آﻣﺪﻫﺎ را ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺑﻲﺛﺒـﺎت‬
‫و ﻋﺠﻴﺐ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﺑﺰرگ ﺗﻦ دادهاﻧﺪ و ﻫﺮ ﻛـﺪام‬
‫ﺟﺰﺋﻲ از آن ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره در رؤﻳﺎﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ‬

‫‪36‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﭼﭗ و راﺳﺖ‪ ،‬رؤﻳﺎﺳﺎزان ﺑﺮايﺷـﺎن‬
‫ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻌﻨﺎي ﮔﻠﻪ و ﭼﻮﭘﺎن را در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻓﻬﻤﻴﺪهام‪.‬‬
‫اﻫﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻴﺪار ﻣﻲاﻧﮕﺎﺷﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ واﻗﻊ اﻳﻦ ﻃـﻮر ﻧﺒـﻮد‪ .‬آنﻫـﺎ‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻧﺸﺨﻮارﻛﻨﻨﺪة رؤﻳﺎي رؤﻳﺎﺳﺎزان ﺣﺮﻓـﻪاي ﺷـﻬﺮ ﺑﻮدﻧـﺪ‪ .‬و از‬
‫رؤﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ رؤﻳﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد رؤﻳﺎﺳﺎز ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪي ﭘﻴﺪا ﺷﻮد و رؤﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻛﻨﺪ و ﺟﻤﻌﻲ‬
‫را ﺑﻪ درون رؤﻳﺎي ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻤﻜﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴـﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رؤﻳﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻣﺮدﻣﺎن وارد ﺷﺪه ﺑﻪ آن را ﺑﻪ ﻛﻨﺘﺮل در آورد‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﻲ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺷـﻬﺮ ﺑـﺰرگ رؤﻳـﺎ‪،‬‬
‫ﻋﺮض و ﻃﻮل ﻧﺪارد و ﺑﺎ ﺗﻤﺎم اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﺶ در اﺧﺘﻴﺎر رؤﻳﺎﺑﻴﻨﺎن رؤﻳﺎﺳﺎز‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺐ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺷﻠﻮغ و ﭘﺮ رﻓﺖ و آﻣﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎر اﻣـﻮري‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ رؤﻳﺎ ﺑﻪ آنﻫﺎ دﻳﻜﺘﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺳﺘﺎد ﻟﺒﺨﻨﺪ ﺑﻪ ﻟﺐ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﺎﻳﻲ ﺧﺎﻟﻲ ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ ...‬آﻧﺠﺎ‪.‬‬
‫او درﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻠﻮغ ﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻬﺎر راه ﻣﺘﺮاﻛﻢ و ﭘـﺮ رﻓـﺖ و‬
‫آﻣﺪ اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪37‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
 ‫ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدم‪ .‬آﺧﺮ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮد در آن ﻧﻘﻄﻪ آرام ﮔﺮﻓﺖ؟!‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺸﻤﺎﻧﺘﺎن را ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ و ﺟـﺰ ﺑـﻪ »ﻫـﻴﭻ« ﻓﻜـﺮ ﻧﻜﻨﻴـﺪ‪...‬‬
‫»ﻫﻴﭻ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ اﺑﺘﺪا »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ را ﺑﺴﺖ و ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻓﺮو رﻓﺖ‪ .‬در ﻟﺤﻈـﻪاي ﭼﺸـﻤﺎﻧﺶ ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﭼﺸـﻢ ﻣـﺎﺑﻴﻦ دو‬
‫اﺑﺮوﻳﺶ ﺑﺪل ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺮس ﺧﻔﻴﻔﻲ در ﻗﻠﺒﻢ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬دﺳﺖ اﺳﺘﺎد را ﮔﺮﻓﺘﻢ‬
‫و ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺑﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫»ﻫﻴﭻ« ﻫﻤﻪ ذﻫﻨﻢ را ﺳﻔﻴﺪ ﻛﺮد و ﺗﻤﺎم ﺻﺪاﻫﺎ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫آﻣﺪم و ﭼﺸﻢ ﮔﺸﻮدم دﻳﺪم ﻛﻪ ﻣﺎ روي ﺗﺎب ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬ﻣـﺎ در ﻳـﻚ‬
‫ﺷﺐ ﺧﻠﻮت و ﻣﻬﺘﺎﺑﻲ ﺑﺮ روي ﺗﺎب‪ ،‬ﻋﻘﺐ و ﺟﻠﻮ ﻣﻲرﻓﺘﻴﻢ‪ .‬اﺳـﺘﺎد در‬
‫ﻳﻚ ﺗﺎب ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ روﺑﻪرويﻣﺎن ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻫـﺮ ﺣﺮﻛـﺖ ﺗـﺎب‪،‬‬
‫ﮔﻮﺋﻲ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﭘﺮ ﻓﺮوغ آﺳﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎري او را درﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎري ﻫﻞ‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺟﺰ ﻣﺎ ﻛﺴـﻲ در آن ﻓﻀـﺎي دل اﻧﮕﻴـﺰ ﺣﻀـﻮر ﻧﺪاﺷـﺖ‪.‬‬
‫درﻳﺎﭼﻪاي ﻛﻪ در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ اﺳﺘﺎد ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮد ﺗﺼـﻮﻳﺮ ﻣـﺎه را ﺑـﻪ‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻲ اﻧﻌﻜﺎس ﻣﻲداد‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎﺳﺖ‪ .‬و ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺴﺖ آن‬
‫ﺟﺎ‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه از ﺗﺎب ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮﻓﻢ آﻣﺪ‪ ،‬دو دﺳـﺘﻢ را ﮔﺮﻓـﺖ و ﺑـﻪ‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﺧﻴﺮه ﺷﺪ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاي آن ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻲ از رؤﻳﺎﻳﻲ ﺧـﺎرج و‬
‫ﺑﻪ رؤﻳﺎي دﻳﮕﺮ وارد ﺷﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را »ﻣﺘﻮﻗـﻒ« ﻛﻨـﻲ‪ .‬او ﻛﻠﻤـﻪ‬
‫ﻣﺘﻮﻗﻒ را ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ ﺷﻘﻴﻘﻪاش اﺷﺎره ﻛﺮد‪ .‬آن ﮔﺎه ﻗﺪﻣﻲ‬
‫زد و اداﻣﻪ داد‪:‬‬
‫ﺧﺮوج از ﻫﺮ رؤﻳﺎﻳﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ »ﺗﻮﻗﻒ ذﻫﻦ« اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺘﮕﻮي دروﻧﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﮔﻴﺮد ﺗﺎ وارد »ﺑﻲ ذﻫﻨﻲ« ﺷﻮي‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ راﻫﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ از رؤﻳﺎﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه رؤﻳﺎﻫـﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮن دام ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺧﺎرج ﺷﻮي‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد ﻛـﻪ ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﭼﺸﻤﺎﻧﺘﺎن را ﺑﺒﻨﺪﻳﺪ و ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻓﻜﺮ ﻧﻜﻨﻴـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﺗﻮﻗـﻒ دروﻧـﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻼﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﻮارهﻫﺎي ﻫﺮ رؤﻳﺎﻳﻲ را ﻓﺮو ﻣﻲرﻳﺰد‪ .‬اﻛﻨﻮن ﺗـﻮ‬
‫در رؤﻳــﺎﻳﻲ ﻫﺴــﺘﻲ ﻛــﻪ ﻣــﻦ ﭘﺮداﺧﺘــﻪام‪ .‬ﺗــﻮ در »اﻣﺮﻧﺸــﻴﺎ«‬
‫)‪ (Emerenshiya‬ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ﻣﺘﻌﺠﺒﺎﻧﻪ از روي ﺗـﺎب ﺑﺮﺧﺎﺳـﺘﻢ و ﺑـﻪ‬
‫اﻃﺮاف ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ‪ .‬درﺳﺖ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺟﺎ »اﻣﺮﻧﺸﻴﺎ« اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ درﻳﺎﭼﻪ‪،‬‬

‫‪39‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫درﻳﺎﭼﺔ اﻣﺮﻧﺸﻴﺎﺳﺖ‪ .‬و اﻳﻦ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻃﺮاﻓﺶ‪ .‬اﻳﻦ ﺟـﺎ ﻫﻤـﺎن‬
‫ﻣﺤﻠﻪاي در ژوﻫﺎﻧﺴﺒﻮرگ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻔـﺖ ﻣـﺎه در آن ﺟـﺎ ﺗﻮﻗـﻒ‬
‫داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻣﺴﺤﻮر ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪ .‬درﻳﺎﭼﻪاي ﻛﻮﭼـﻚ‪ ،‬ﻣﺤﺼـﻮر ﻣـﺎ ﺑـﻴﻦ‬
‫درﺧﺘﺎن ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ‪ ،‬در زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻛﺶ ﺳﺮخ ﻓﺎم اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧﻪ ﻣـﺎن در‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎن ‪) greenhill‬ﺗﭙﻪ ﺳﺒﺰ( ﻗـﺮار داﺷـﺖ‪ .‬در ﻳﻜـﻲ از آن ﭼﻨـﺪ‬
‫واﺣﺪ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻓﺮاز ﻣﻐﺎزهﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﺮاغ اﺗﺎق روﺷـﻦ اﺳـﺖ و‬
‫ﺟﻮرج‪ ،‬ﺳﺮاﻳﺪار ﺳﻴﺎه ﭘﻮﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻨﺎر درب ورودي اﻳﺴﺘﺎده اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻃﺮف ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم ﻟﻄﺎﻓﺘﻲ در آن ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻢ‪ ...‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ‬
‫ﻗﺪم ﺑﺰﻧﻲ ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﻫﻤﻮاره از رؤﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ رؤﻳﺎﻳﻲ ﻣﻲروﻳﻢ‪ .‬ﭼﻪ اﻳﻦ رؤﻳﺎﻫﺎ‬
‫را ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﭼﻪ دﻳﮕﺮان‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻋﺎﻟﻢ رؤﻳﺎﻫﺎﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺲ‬
‫در رؤﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬رؤﻳﺎﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻠﺦ ﻳﺎ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺟﻠﻮه ﻛﻨﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻳﺎ ﺟﻬﻨﻤﻲ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺮدﻣﺎن در رؤﻳﺎﻫﺎي ﺟﻬﻨﻤﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﻓﻬﻤﻲ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ؟ رؤﻳﺎﻫﺎي ﺟﻬﻨﻤﻲ ﻧـﻪ ﺟﻬـﻨﻢ!‬
‫آنﻫﺎ ﺗﺎ راه ﺧﺮوج از اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﺷﻮم را ﻧﻴﺎﺑﻨﺪ و ﻳﺎ رﻫﺎﻧﻨﺪهاي ﻧﻴﺎﻳﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن در آن ﺑﻪ ﺳﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺮوج از رؤﻳﺎﻫﺎي ﺟﻬﻨﻤـﻲ ﻧﻴـﺰ آدﻣـﻲ ﺑﺎﻳـﺪ درون ﺧـﻮد را‬
‫ﺧﺎﻣﻮش ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آب ﺑﺮ ذﻫﻦ آﺗﺸﻴﻦ ﺑﺮﻳﺰد‪ ،‬ﺟﻬـﺎن ﻧـﻮﻳﻦ‬
‫دﻳﮕﺮي در اﻓﻖ دﻳﺪش ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ اﻳـﻦ ﻛـﺎر ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﺒﺘﺪي‪ ،‬ﺳﺨﺖ و ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ و ﻣﻤﺎرﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ »ﺑﻲ ذﻫﻨﻲ« دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺎﻟﻢ رؤﻳﺎ‪ ،‬ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺳﻴﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎل ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« اﻓﺘﺎدم‪ ...‬او ﻧﻴﺴﺖ! از اﺳﺘﺎد ﭘﺮﺳـﻴﺪم‬
‫ﻛﻪ او ﻛﺠﺎﺳﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﭼﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻗﺪمزﻧﺎن ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دﺳﺘﻲ ﺑـﺮ ﺳـﺮم ﻛﺸـﻴﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬او وﺟﻬﻪاي از ﺧﻮد ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬ﻳـﻚ ﺗﻜـﻪ ﻟﻄﻴـﻒ از وﺟـﻮدت‪.‬‬
‫وﺟﻬﻪاي ﻛﻪ ﻧﺎﻇﺮ اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﺎ ﺗﻮ و در ﺗﻮ ﺳﻜﻮﻧﺖ دارد‪ .‬اﻟﺒﺘـﻪ ﭼـﻮن‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ ،‬در دﻧﻴﺎي ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬او اﻛﻨـﻮن در ﺗـﻮ آرام‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻻﻳﻪﻫﺎي آدﻣﻲ ﮔﺎه ﺑﺪر ﻣﻲآﻳﻨﺪ!‬
‫اﺳﺘﺎد اﻳﻦ ﮔﻔﺖ و ﺑﻪ ﻃﺮف درﻳﺎﭼﻪ رﻓﺖ و ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻳﺴﺘﺎد‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﮔﻴﺞ ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ .‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻫﻢ واﻗﻌﻲ اﺳﺖ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ واﻗﻌﻴـﺖ‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟! ﭼﻪ ﻫﺴﺘﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه اي! ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ از آن ﻧﻤـﻲداﻧـﻢ‪ .‬ﭼـﻪ‬
‫ﺷﺮﺣﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ آن داد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد‪ ،‬ﻓﻜﺮم را ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻦ ﺑﺮﮔﺸـﺖ و ﭘﺸـﺖ ﺑـﻪ درﻳﺎﭼـﻪ‬
‫اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬و ﮔﻔﺖ‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬واﻗﻌﻴﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ واﻗﻌﻴـﺖ‬
‫آن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ واﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ واﻗﻊ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ از اﻳﻦ ﭘﺮده‬
‫ﺑﻴﺮون روي و دوﺑﺎره ﺑﺮ ﺳﺮ ﭼﻬﺎرراه ﺷﻠﻮغ ﺧﻮد را ﺑﻴـﺎﺑﻲ‪ ،‬واﻗﻌﻴـﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻮ آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ درك ﻛﻨﻲ ﻫﻤﺎن واﻗﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮ ﺗﻮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺑﺮاي ﺗﻮ اﺻﺎﻟﺖ دارد‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻦ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي اﺻﻴﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﻦ در واﻗﻌﻴﺖ ﺧﻮد ﺑـﻪ ﺳـﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﻣﺸﺘﺮك ﻧﻤـﻮد‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﻓﻬﻤﻲ؟‬
‫ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺑﻮدم‪ .‬راﺳﺘﺶ آن ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪم‪ .‬ﺑـﺎ ﺻـﺪاي ﺑﻠﻨـﺪ‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻤﺎ اﻛﻨﻮن در اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﻧﻴﺴـﺘﻴﺪ؟ آﻳـﺎ‬
‫ﻫﻨﻮز ﺑﺮ ﺳﺮ آن ﭼﻬﺎر راه ﺷﻠﻮﻏﻴﺪ؟‬

‫‪42‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻟﺒﺨﻨﺪي زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﻳﻢ ﻧﻪ آن ﺟﺎ‪ .‬واﻗﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ‬
‫در آن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮم ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮاﺗـﺮ از درك ﺗﻮﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻦ اﻛﻨﻮن در ﺧﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮل درﺳﺖ ﻛﺮدن ﭼﺎي ﺑﺎﺷﻢ!‬
‫دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻃﺮف درﻳﺎﭼﻪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻮاج ﻣـﺎه ﻛـﻪ در آن‬
‫اﻓﺘﺎده ﺑﻮد ﺧﻴﺮه ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﻜﺜﻲ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﺎه در آب اﺷﺎره ﻛـﺮد‬
‫و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﺎه واﻗﻌﻲ اﺳﺖ؟‬
‫دﺳﺖ ﭘﺎﭼﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آن ﻣﺎه ﻛﻪ در آﺳﻤﺎن اﺳـﺖ واﻗﻌـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ آن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ در آﺳﻤﺎن ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ؟!‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﺮا ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﻳﺮش ﻣﻲﮔـﻮﻳﻲ واﻗﻌـﻲ و ﺑـﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺮ‬
‫دﻳﮕﺮش ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ ﻏﻴﺮ واﻗﻌﻲ؟!‬
‫اﻳﻦ ﻫﺎ دو ﺗﺼﻮﻳﺮ از ﻳﻚ واﻗﻌﻴﺖاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو واﻗﻊ ﺷﺪهاﻧـﺪ‪ .‬ﻳﻜـﻲ در‬
‫آﺳﻤﺎن و دﻳﮕﺮي در آب‪ .‬آن ﻳﻜﻲ ﺑﺮ آﺳﻤﺎن واﻗﻌﻴـﺖ دارد و اﻳـﻦ‬
‫ﻳﻜﻲ ﺑﺮ آب‪ .‬ﻫﺮ دو در ﻗﻠﻤﺮوي ﺧﻮد واﻗﻌﻲاﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻣﺎه واﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﻮن ﻧﻮر اﻓﻜﻨﻲ ﺗﺎ آن ﺳﻮي درﻳﺎﭼﻪ‬

‫‪43‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫را روﺷﻦ ﻛﻨﺪ؟ درﺳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖاش را آﺳـﻤﺎن‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻣﺎ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ واﻗﻌﻴﺖ در ﻫﺮ رؤﻳﺎﻳﻲ‪ ،‬وﻳﮋة ﻫﻤـﺎن رؤﻳﺎﺳـﺖ‪ .‬ﺗﻤـﺎم‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎ از اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ واﻗﻌﻲاﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن در آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳـﺮ ﻣـﻲﺑـﺮي‪ .‬و ﺗـﺎ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮي ﻛﺎﻣﻼً واﻗﻌﻴﺖ دارﻧﺪ‪ .‬و اﻟﺒﺘـﻪ ﭼـﻮن‬
‫ﺧﺎرج ﺷﻮي ﺻﻔﺤﺔ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﻴﺰ ورق ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮرد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ اﻳﻦ و ﻧﻪ آن‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛـﺪام واﻗﻌـﻲ ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ‬
‫زﻳﺮا اﻛﻨﻮن ﻣﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﭼﻬﺎر راه اﻳﺴﺘﺎدهاﻳﻢ!‬
‫راﺳﺖ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﭼﻬﺎر راه ﺷﻠﻮغ اﻳﺴﺘﺎدهاﻳﻢ‪ .‬ﻧـﻪ »اﻣﺮﻧﺸـﻴﺎﻳﻲ«‬
‫اﺳﺖ و ﻧﻪ درﻳﺎﭼﻪ اي‪ .‬آن ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ازدﺣﺎم ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻛﺪام از ﺳﻮﻳﻲ رواﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎه ﻧﻴﺰ در آﺳﻤﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﺧﻮد ﺑﻪ ﭼﺎﺑﻜﻲ از ﻋﺮض ﺧﻴﺎﺑﺎن ﮔﺬﺷﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺷـﺎره ﻛـﺮد‬
‫ﺗﺎ از ﭘﻞ ﻫﻮاﻳﻲ ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ‪ .‬دوﺑﺎره »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« را ﻛﻨﺎر ﺧﻮد ﻳـﺎﻓﺘﻢ‪ .‬او‬
‫ﺑﺮ ﭘﻠﻪﻫﺎي ﭘﻞ‪ ،‬ﺟﺴﺖ و ﺧﻴﺰ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺳﺮ درد ﻋﺠﻴﺒﻲ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧـﻮد را ﻫﻀـﻢ‬
‫ﻛﻨﻢ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﭘﻠﻪﻫﺎ واﻗﻌﻲ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻛﺠﺎ ﻣﻲروم؟! در ﻫﻤﻴﻦ ﻓﻜـﺮ‬

‫‪44‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﻮدم ﻛﻪ اﺣﺴﺎس ﻛﺮدم ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﭘـﺮت ﺷـﻮم‪ .‬دﺳـﺖ‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« دﺳﺘﻢ را ﮔﺮﻓﺖ و دوﺑﺎره ﺑﺮ ﺧﻮد ﻣﺴﻠﻂ ﺷﺪم‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ« ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ دﺳﺘﻢ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﺨﻦ اﺳـﺘﺎد را ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي‬
‫دﻳﮕﺮ ﺗﻜﺮار ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﺘﺮس‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ در رؤﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮي‬
‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰش واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻳﺮ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﺧﻤﺎر ﻳﻚ ﺑﻴﺪ ﻣﺠﻨﻮن در ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ آن ﺳﻮي ﺧﻴﺎﺑﺎن‬
‫آرام ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﺗﻨﻪ درﺧﺖ ﺗﻜﻴﻪ داد ﺻﺪاي ﻣﺤﻴﻂ‬
‫ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﻜﻮت‪ ،‬از ﻫﻤﻪ ﺟـﺎ ﺑﺮﻳـﺪه و ﺑـﻪ درون‬
‫ﺳﺨﻨﺎن اﺳﺘﺎد ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻳﻚ رؤﻳﺎﺑﻴﻦ واﻗﻌﻲ‪ ،‬رؤﻳﺎﺳﺎز ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ .‬او ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻦ رؤﻳـﺎ و‬
‫دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف در آن را دارد‪ .‬رؤﻳﺎﺳﺎزي آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﺑﺮاي رﺷـﺪ و‬
‫ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﺑﻨﺎ ﺷﻮد آﺳﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬و ﭼﻮن ﺑﻪ ﺷـﻴﻄﻨﺖ و اﺳـﺘﺜﻤﺎر دﻳﮕـﺮان‬
‫ﺑﮕﺮود ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ‪ ،‬رؤﻳﺎﺳﺎزان ﻣﺨﺮباﻧﺪ‪ .‬آنﻫـﺎ ﻫﻤـﻮاره‬
‫ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان رؤﻳﺎ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ وﺳﻮﺳﻪ وادار ﺑـﻪ ورود ﺑـﻪ‬
‫آن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آرﻣﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎي دﺳﺖﻧﻴﺎﻓﺘﻨﻲ‪ ،‬رؤﻳﺎﻫـﺎي ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨـﮓ و‬

‫‪45‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در آرزوﻫﺎي ﻃﻮل و دراز دارﻧـﺪ‪ ،‬ﻫﻤـﻪ از اﻳـﻦ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺮب‪ ،‬دﻳﺮ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رؤﻳﺎﺳﺎزي را‬
‫آﻣﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻛﺸـﻴﺪن ﻣـﺮدم ﺑـﻪ اﻳـﻦ‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬از ﻧﻴﺮوي ﻧﻬﻔﺘﻪ در وﺟﻮدﺷﺎن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬رؤﻳﺎﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ‬
‫رﻧﮓ و ﻟﻌﺎب ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻛﻪ ﺻﺒﻐﺔ ﻣﺬﻫﺒﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺟﻠﻮة ﺗﻤـﻮ‪‬ل ﺑـﺮاي آﻧـﺎن ﻛـﻪ ﺧﻮاﻫـﺎن ﺛـﺮوتاﻧـﺪ‪ ،‬و رؤﻳﺎﻫـﺎﻳﻲ‬
‫ﻗﺪرتﻣﺪاراﻧﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن ﺗﺴﻠﻂ ﺑﺮ دﻳﮕﺮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛـﺪام از‬
‫اﻳﻦﻫﺎ و ﺟﺰ اﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬دامﻫﺎﻳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺟﻤﻌـﻲ را ﺑـﻪ درون ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻗﺼﺪ آﻧﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را‬
‫از اﻧﺮژي ﻧﻬﻔﺘﻪ در »ﻧﺎس« ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛـﺎرﻛﺮد ﺟﺮﻳـﺎن ﺷـﺮ در‬
‫ﻋﺎﻟﻢ رؤﻳﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ رؤﻳﺎﻳﻲ ﻛﺸـﻴﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد ﺑﺨﺸـﻲ از‬
‫ﻧﻴﺮوي وﺟﻮدي ﺧﻮد را در آﻧﺠﺎ وا ﻣﻲﻧﻬﺪ‪ .‬و اﻳﻦ ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ رؤﻳﺎﺳﺎزان ﻣﺨﺮب ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻦ رؤﻳﺎﻫﺎ ﺑﻤﺎﻧﻲ ﻧﻴﺮوي ﺑﻴﺸﺘﺮي از دﺳـﺖ ﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫داد‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آنﻫﺎ ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻳﻼت ﻣﺎوراﻳﻲ دارﻧﺪ ﮔﺎه رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻪ‬
‫و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﺎن اﻟﻘﺎء ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮ ﺧﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﻳﺎ ﻓﻼن ﭘﻴـﺮ ﻳـﺎ‬
‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮي و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ از ﻋﺎﻟﻢ أﻣﺮي و ﻣﺄﻣﻮر‪ .‬آن ﮔﺎه اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫـﺎي‬
‫ﻣﺨﺮب آن ﭼﻪ را ﻛﻪ ﻗﺼﺪ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮﻳﺐ ﺧـﻮردهاي‬
‫ﺳﻮار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﭼﻮن ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﻲ او را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ آﻣﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻀﺎي ﭼﻨﻴﻦ رؤﻳﺎﻫـﺎﻳﻲ را ﭼﻨـﺎن ﻗﻄﻌـﻲ‬
‫ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻃﻌﻤﻪﺷﺎن ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﺧـﺪا ﻫـﻢ ﺑـﻪ دادش‬
‫ﻧﺮﺳﺪ‪ ،‬راه ﺧﺮوج از اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﺳﻴﺎه را ﻧﺪاﻧﺪ و ﻧﺘﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻓﻀﺎﻫﺎي ﭼﻨﻴﻦ‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﭼﻨﺎن ﻇﺎﻫﺮي از ﺗﻘﺪس ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮرده ﺣﺘـﻲ‬
‫دﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﺨﻴﻠﻪاش ﻫﻢ ﺧﻄﻮر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻠﻌﺒﻪ دﺳـﺖ ﺷـﻴﻄﺎن ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺮب‪ ،‬ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ اﻧﺴﺎن داراي ﻛﺎرﻳﺰﻣﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﺑﻜﺸﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬آن ﮔﺎه از ﭘﺲ آﻧﺎن ﻫـﺰار ﻫـﺰار ﻓﺮﻳـﺐ‬
‫ﺧﻮردة دﻳﮕﺮ وارد ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻏﻠﺐ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﺑﺎﻃﻨﻲ اﻧﺤﺮاف ﻳﺎﻓﺘـﻪ‬
‫از ﺣﻖ‪ ،‬دﭼﺎر ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻼﻳﺎﻳﻲ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪47‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﺗﺮس وﺟﻮدم را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﻟﺮزي ﻛﻪ در ﺻـﺪاﻳﻢ ﺑـﻮد از اﺳـﺘﺎد‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﭼﻨﻴﻦ رؤﻳﺎﻫﺎي ﺷﻮﻣﻲ ﻧﺸـﻮﻳﻢ ﭼـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻛﺮد؟!‬
‫اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﻣﺎﺑﻴﻦ دو ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﻳﺪ رؤﻳـﺎﺑﻴﻦ ﺷـﻮي‪.‬‬
‫ﻳﻚ رؤﻳﺎﺑﻴﻦ رؤﻳﺎﺳﺎز‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ رؤﻳﺎﺳﺎز ﺷﻮي‪ ،‬ﻫﻴﭻ رؤﻳﺎي ﻣﺨﺮﺑﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗـﻮ را‬
‫در رؤﻳﺎي ﺧﻮﻳﺶ اﺳﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻳـﻚ رؤﻳﺎﺳـﺎز رؤﻳـﺎﺑﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺨـﺶ‬
‫ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل رؤﻳﺎﻫﺎي آنﻫﺎﺳﺖ‪ .‬و ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺨـﺮب‪ ،‬روي ﺑﺨـﺶ‬
‫ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﻓﻬﻤﻲ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ؟!‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎﻟﺒﺪ رؤﻳﺎﻳﻲات را ﺑﻴﺎﺑﻲ‪ .‬آن ﮔﺎه در رؤﻳﺎﺳﺎزي ﻣﻬﺎرت ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﻨﻲ‪ .‬اﻳﻦ رؤﻳﺎﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس راﺳـﺘﻲ و درﺳـﺘﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪ .‬ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ‬
‫ﺷﺮوع ﻃﺮح ﺗﻤﺜﻴﻞﻫﺎﺳﺖ زﻳﺮا ﺗﻤﺜﻴﻞﻫﺎ ﻫﻤﻮاره ﺑﺮاي ﺑﺸـﺮ از ﺟﺎذﺑـﺔ‬
‫ﺷﮕﺮف ﺑﺮ ﺧﻮردار ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺜﻴﻞ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻣﺨﺎﻃﺐ را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲاﻧﺪازد‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻜﺜﻲ اﺳﺘﺎد دوﺑﺎره ﻣﺎ را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭼﻬﺎر راه ﺷﻠﻮغ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ؟‬

‫‪48‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺘﻲ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻛﻪ در رؤﻳﺎي اﺳﺘﻴﺼـﺎل ﻓـﺮو رﻓﺘـﻪ و از ﻫـﺮ ﺳـﻮ‬
‫رواﻧﻨﺪ‪ .‬آن ﻫﺎ ﺑﻪ رؤﻳﺎي ﺳﻠﻄﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﺮ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫رؤﻳﺎﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ را ﻓﺮو رﻳﺰد‪ .‬ﺗﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ؟!‬
‫ﻣﺴﺘﺄﺻﻞ و ﺣﻴﺮان ﺧﻮد را ﻋﻘﺐ ﻛﺸﻴﺪم‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ آن را ﻧﺪاﺷﺘﻢ و‬
‫ﺧﻮد اﺳﺘﺎد ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬آري ﺗﻮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻲ‪ .‬زﻳﺮا ﻫﻨﻮز ﭼﻴﺰﻫﺎي زﻳﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺎﻣﻮزي‪ .‬اﻣﺎ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺷﺎره اﺳﺘﺎد‪» ،‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬آن ﮔﺎه ﺳﻮت ﺳﻮﺗﻜﻲ را ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺶ آوﻳﺰان ﺑﻮد ﺑﻪ دﻫﺎن ﮔﺬاﺷﺖ و ﺑﻪ وﺳﻂ ﭼﻬﺎر راه رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻋﺠﺐ رﻗﺼﻲ!‪ ...‬واﻗﻌﺎً »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻳﻚ رﻗﺎص ﺗﻤﺎم ﻋﻴـﺎر اﺳـﺖ!‬
‫ﺣﺮﻛﺎت ﻣﻮزون و ﻃﻨﺰآﻟﻮد او‪ ،‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺿﺮب ﺳﻮتﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻜﺒـﺎره‬
‫ﺟﻮ‪ ‬ﭼﻬﺎرراه را دﮔﺮﮔﻮن ﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮدم از ﺧﻨﺪه رﻳﺴﻪ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻢ ﻛﻢ‬
‫رﻗﺎﺻﻲاش را ﺑﻮقﻫﺎي اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﻫﺎ ﺑﻪ اوج رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗـﺎ ﺑـﺪان‬
‫ﺟﺎ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ ﻛﻪ ﭘﻠﻴﺲ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﭼﻬﺎرراه از ﻣﻐﺎزهاي ﺑﻴﺮون ﭘﺮﻳـﺪ‬
‫و در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮد ﻣﻲزد دوان دوان ﺑﻪ وﺳﻂ ﭼﻬﺎرراه آﻣـﺪ‪.‬‬

‫‪49‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
 ‫او ﺳﻌﻲ ﻛﺮد ﺑﺎ ﻛﻨﺎر زدن »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« دوﺑﺎره ﻛﻨﺘﺮل ﭼﻬـﺎر راه را‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮد‪...‬‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﭘﺲ از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ‪ ،‬رﻓﺖ و ﻳﻚ راﺳـﺖ ﺑـﺮ روي ﺗـﺎب‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬آن ﮔﺎه اﺳﺘﺎد رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻛـﺎري ﻛـﻪ »ﭘﻴﺸـﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ« ﻛﺮد اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ رؤﻳﺎي ﺳﻴﺎهﺷﺎن رﻗﺼﻴﺪ‪ .‬او ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر آن ﻫﺎ‬
‫را از ﭘﻴﻠﻪﻫﺎﺷﺎن ﺑﺪر آورد و ﺑﺮاي ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ آﻧﺎن را »ﺑﻲ ذﻫـﻦ« ﻛـﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ آنﻫﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺨﻨﺪﻧﺪ و دﻣﻲ ﻏﻢﻫﺎﺷﺎن را ﻧﺒﻴﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻦ دﻳﺮي ﻧﻤﻲﭘﺎﻳﺪ زﻳﺮا آن ﻣﺮدﻣﺎن ﺑـﻪ رؤﻳـﺎي ﭘﻴﺸـﻴﻦ ﻋـﺎدت‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ دوﺑﺎره ﺑﻪ آن ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻚ رؤﻳـﺎﺑﻴﻦ‪ ،‬ﺧـﻮد‪،‬‬
‫رؤﻳﺎﻳﺶ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬و آن ﺟﻮر ﻛﻪ ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ در آن دﺧـﻞ‬
‫و ﺗﺼﺮف ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫رؤﻳﺎ‪ ،‬رؤﻳﺎﺳﺖ و ﻫﺮ ﻣﺤﻴﻂ داراي ﻧﻮر و رﻧﮕﻲ را ﺷـﺎﻣﻞ ﻣـﻲﺷـﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺤﻴﻂ رؤﻳﺎ را روح ﺧﻼﻗﻪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ در ﺧﻮاب‪ ،‬ﺧﻮد‬
‫را ﺑﺮ ﻓﺮاز درﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻞ ﻳﺎ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ در ﺣﺎل ﭘﺮواز ﻣﻲﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر‬
‫روح ﺧﻼﻗﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ رؤﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ او ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺮاي آن اﺳﺖ ﻛﻪ‬
‫ﺗﻮ ﺗﺠﺮﺑﻪ اي از آن ﺑﺮﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪاي ﻛﻪ در ﺑﻴﺪاري ﺷﺎﻳﺪ اﻣﻜـﺎﻧﺶ‬

‫‪50‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ رؤﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻣﺨﺘﺺ ﺧـﻮاب ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫ﻣﺤﻴﻂﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ در ﺑﻴﺪاري ﺳﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ‬
‫را ﻛﻪ از رؤﻳﺎﻫﺎ ﻣﻲآﻣﻮزﻧﺪ و از آن ﺟﺎ ﻛﺴـﺐ آﮔـﺎﻫﻲ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‬
‫»رؤﻳﺎﺑﻴﻦ« ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﻳﻮﺳﻒ ‪ ‬اﺳﺘﺎد ﻣﺴﻠﻢ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺳـﺖ‪ .‬او در‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲﻫﺎ را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و ﺻﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در رؤﻳﺎﻫﺎي ﺧﻮد دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف ﻛﻨﺪ ﺑـﻪ ﺳـﺎدﮔﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻳﺠﺎد ﻛﻨـﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ رو‪ ،‬رؤﻳـﺎﺑﻴﻨﻲ و‬
‫رؤﻳﺎﺳﺎزي از دﻳﺮﺑﺎز ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺎﺗﻴﺪ ﺑﺎﻃﻨﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﮕﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻛﺘﺐ ﻣﻘﺪس و وﺣﻴﺎﻧﻲ ﺑﻴﻨﺪازي‪ ،‬ﺧﻮاﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ رؤﻳﺎﻫﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎه‬
‫وﻳﮋهاي در ﻛﺴﺐ آﮔﺎﻫﻲ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ ﺑﺴـﻴﺎري از اﻧﺒﻴـﺎء و‬
‫اوﻟﻴﺎء ﻧﻬﺎﻳﺖ اﺳﺘﻔﺎده را از آن ﻣﻲﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﺪاﻧﻲ ﻛـﻪ رؤﻳـﺎي‬
‫ﺑﺰرگ‪ ،‬اﺻﻴﻞ و اوﻟﻴﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ رؤﻳﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ را درﺧﻮد ﺟـﺎي داده‬
‫اﺳﺖ از آن ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪) .‬ﺑﺎ دﺳﺘﺶ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ(‬
‫اﻳﻦ رؤﻳﺎ ﭼﻨﺎن ﻣﺤﻜﻢ و ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻤـﺮي اﺳـﺖ‬
‫در آن ﺑــﻪ ﭘــﮋوﻫﺶ و ﻛﺸــﻒ و ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﭘﺮداﺧﺘــﻪ و ﻫــﻢ ﭼﻨــﺎن‬

‫‪51‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ رؤﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ روز از آن ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻣﻲآﻣﻮزﻧﺪ‪ ،‬رؤﻳﺎي‬
‫ﻣﺎدر اﺳﺖ‪.‬‬
‫در دل اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﺑﺰرگ و ﻻﻳﺘﻨﺎﻫﻲ‪ ،‬رؤﻳﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮي وﺟﻮد دارﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎي آن ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ رؤﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ‬
‫رؤﻳﺎﺳﺎزان ﺑﺰرگ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه و ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ‬
‫وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫از اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔـﺖ ﻛـﻪ ادﻳـﺎن و ﻓﺮﻫﻨـﮓﻫـﺎ‪ ،‬رؤﻳﺎﻫـﺎﻳﻲ‬
‫واﻗﻌﻲاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اذن اﻟﻬﻲ ﺑﺮاي ﺟﺬب اﻳﻤـﺎنداران ﺑـﻪ ﻣﻨﺼـﻪ ﻇﻬـﻮر‬
‫رﺳﻴﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺣﻀﻮر در اﻳﻦ رؤﻳﺎﻫﺎ ﺑﺮاي ﮔـﺮوه ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﻳﻤـﺎن‬
‫داران‪ ،‬آﻧﻬﺎ را از ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺧﻄﺮاﺗـﻲ ﻛـﻪ‬
‫رﻳﺸﻪ در دﺳﻴﺴﻪﻫﺎي ﺷﻴﻄﺎﻧﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آﺧﺮ اﻻﻣﺮ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ »دﻳﻦ ﺧﺪا« وارد‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ »ﻳﺪﺧﻠﻮن ﻓﻲ دﻳﻦ اﷲ« و دﻳﻦ ﺧﺪا ﻧﻬﺎﻳﺖ »آزادي« اﺳـﺖ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﺧﺪا آزاد اﺳـﺖ و آزادي راه اوﺳـﺖ‪» .‬ﺳـﺒﻴﻞ اﷲ«‪ 1‬ﻳﻌﻨـﻲ راه‬
‫آزادي‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬راه ﺧﺪا‪ ،‬ﻗﺮآن‪ 2/273‬ﺑﻘﺮه‬
‫‪52‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻟﺬا ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻧﮕﺎه‪ ،‬ﺟﻨﮓ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ ﻫﻤﻮاره در ﻓﻀـﺎﻫﺎي‬
‫رؤﻳﺎﻳﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﻗﺮآن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺿﺮري‬
‫ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ »ﻟﻦ ﻳﻀﺮوا اﷲ ﺷﻴﺌﺎ«‪ .1‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ اﻧﺴـﺎن ﺑﺘﻮاﻧـﺪ‬
‫ﺧﻮدﻳﺖ ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ از رؤﻳﺎﻫﺎ ﺑﻪ در آورد‪ ،‬ﺗﺎزه ﺑﻌـﺪ از آن‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺣﻘﻴﻘﻲاش ﺑﺪو اﻫﺪاء ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬و اﮔﺮ اﻳﻦ ﻧﺘﻮاﻧـﺪ از‬
‫ﺻﻔﺤﺔ ذﻫﻦ ﻛﻴﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪» .‬ﻳﻤﺤﻮ اﷲ ﻣـﺎ ﻳﺸـﺎء«‪ .2‬ذﻫـﻦ‬
‫ﻛﻴﻬﺎﻧﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ اﺳﺖ و رؤﻳﺎ و رؤﻳﺎﺑﻴﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺒﻘـﻪ‬
‫ﺑﺰرگ ﻓﺮاذﻫﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺧﻮد زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ روح اﻟﻬﻲ ﻣﺤﺴﻮب‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫از اﻳﻦروﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ آن ﮔﺎه ﻛﻪ »ﺑﻲ ذﻫﻦ« ﺷﻮي »ﺑﻲ رؤﻳـﺎ«‬
‫ﻣﻲﮔﺮدي‪ .‬زﻳﺮا ﺣﻴﺎت رؤﻳﺎ ﺑﻪ ﺣﻴﺎت ذﻫﻦ ﺑﺴﺘﻪ اﺳـﺖ‪ .‬و ﺑـﻲذﻫﻨـﻲ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺑﻲﻋﻤﻠﻲ و ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮدن ﮔﻔﺘﮕﻮي دروﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ رؤﻳﺎي زﻧﺪﮔﻲات ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ اﺳﺖ ﺑـﺮاي ﺧﻮﺷـﺎﻳﻨﺪ ﻛـﺮدن آن‬
‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ »ﻣﺘﻮﻗﻒ« ﺷﻮي‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑـﺎ آن ﺑـﻪ ﻣﺒـﺎرزه ﺑﺮﺧﻴـﺰي‪،‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﻫﺮﮔﺰ ﺿﺮري ﺑﻪ ﺧﺪا ﻧﻤﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ‪ 3/176‬آل ﻋﻤﺮان‬
‫‪ 2‬ﺧﺪا آﻧﭽﻪ را ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺤﻮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ‪ 13/39‬رﻋﺪ‬

‫‪53‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﻣﺒﺎرزه آن را ﻗﻮيﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ »ﺗﻮﻗﻒ« ﻛﻨﻲ‪ .‬ﻳـﻚ اﻳﺴـﺖ‬
‫ﻛﺎﻣﻞ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦ اﻳﺴﺖ دروﻧﻲ اﺗﻔﺎق ﻧﻴﻔﺘﺪ »رﺟﻮع« ﺑﻪ اﺻﻞ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﻮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ذﻫﻦ و ﻓﻜﺮ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﺮده و دﻳﮕـﺮ‬
‫اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﻲ ﺗﻮ را ﺑﻪ در و دﻳﻮار اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺑﻜﻮﺑﺪ‪.‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻫﺮ ﻛﺲ‪ ،‬رؤﻳﺎي وﻳﮋه اوﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻣﺎﺟﺮا ﻧﻴـﺰ ﺧـﻮد رؤﻳـﺎي‬
‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮي اﺳﺖ در دل اﻳﻦ رؤﻳﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﻣﻮﻇـﻒ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ در روﻧﺪ زﻧﺪﮔﻲ رؤﻳﺎﮔﻮﻧﻪاش‪ ،‬آن ﺧﻮد ﺣﻘﻴﻘﻲاش را ﺑـﻪ ﻇﻬـﻮر‬
‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا آن ﺧﻮد ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آن »ﻧﻔﺲ ﻣﻄﻤﺌﻨـﻪ« ﮔﻔﺘـﻪاﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻜﺮار ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺧﻮدﻳﺖ‬
‫ﻣﻘﺪس ﺧﻮﻳﺶ را ﺑﻪ ﻇﻬﻮر ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻧﺮﺳﺪ ﻓﺮد ﻳﻚ ﺑﺎزﻧﺪه اﺳﺖ ﻧﻪ ﻳﻚ رﺳﺘﮕﺎر‪.‬‬
‫از اﺳﺘﺎد ﭘﺮﺳﻴﺪم ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ رؤﻳﺎ اﺑﺘﺪا ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد؟‬
‫او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ ﻳﻚ رؤﻳﺎ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤـﻴﻂ رؤﻳـﺎ ﺳـﺎﺧﺘﻪ و‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﮔﺮدد‪ .‬روز ﻳـﺎ ﺷـﺐ‪ .‬داﺧﻠـﻲ ﻳـﺎ ﺧـﺎرﺟﻲ‪ .‬درﺳـﺖ ﻣﺜـﻞ‬
‫ﺳﻜﺎﻧﺲﺑﻨﺪي ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﻧﺎﻣﻪ‪.‬‬

‫‪54‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﻘﻮط از ﺑﻠﻨﺪي را درك ﻛﻨﻲ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻠﻨﺪي‬
‫آن‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻛﻮه ﻳﺎ ﻓﻀﺎي ﺑﻠﻨﺪي را ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬آن ﮔﺎه ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧـﺎم‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ را‪ .‬و ﺳـﭙﺲ ﻓـﺮود ﻳـﺎ ﺳـﻘﻮط را ﺑـﻪ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﺑﻨﺸـﻴﻨﻲ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﺤﻴﻂﺳﺎزي در رؤﻳﺎ اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي دارد‪ .‬در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي اﻳﻦ ﻛـﺎر‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدﻛﺎر ﺗﻮﺳﻂ روح ﺧﻼﻗﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣـﺎ در ﻣﺮاﺣـﻞ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮ‪ ،‬ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺪد روح اﻟﻬﻲ‪ ،‬ﺧﻮد دﺳﺖاﻧـﺪرﻛﺎر ﺳـﺎﺧﺖ و‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﻮي‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﺒﻴﻪ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺗـﻮ آن را‬
‫ﻣﻲداﻧﻲ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛـﻪ در ﻳـﻚ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ ﭘﺮﺳـﻮﻧﺎژﻫﺎ‪ ،‬ﺷـﺮح‬
‫ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ‪ ،‬دﻳﺎﻟﻮگﻫﺎ ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ در رؤﻳﺎﺳـﺎزي ﻧﻴـﺰ‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺎﺗﻴﺪ ﺑﺎﻃﻨﻲ اﻳﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ را دارد ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺳﺎﻟﻜﺎن‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي رؤﻳﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺑﺴﺎزﻧﺪ و آنﻫﺎ را ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂﻫﺎ روﺑﻪرو ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻀﺎﻫﺎي‬
‫رؤﻳﺎﻳﻲ ﻫﺮ ﻛﺪا م ﺑﺮاي ﻫﺪﻓﻲ و ﻣﻨﻈﻮري ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫داﺷﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر اﺳﺎﺗﻴﺪ ﺑﺮاي ﺗﻔﺮﻳﺢ و ﺳـﺮﮔﺮﻣﻲ ﻳـﺎ ﻧﺸـﺎن دادن‬
‫ﻗﺪرت ﻣﺎوراﺋﻲﺷﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آن ﻫﺎ در ﻣﻘﺎم رﺑﻮﺑﻴ‪‬ﺖ‪ ،‬ﭘﺮورش ﺳـﺎﻟﻜﺎن‬
‫را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ و ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪55‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻟﻜﺎن‪ ،‬در واﻗﻊ ﺣﺎﺻـﻞ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺮورش آﻧﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻪ‪ ،‬آﻧﺎن از آن ﻫﻨﮕﺎم ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ اﺳـﺘﺎد ﺷـﻮﻧﺪ ﻣـﺎﺟﺮا آﻏـﺎز‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎ ﺑﺎ آن ﻛﻪ رؤﻳﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻣﺎ آن ﮔﺎه ﻛﻪ واﻗﻊ ﺷﻮﻧﺪ واﻗﻌﻴﺖ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬و ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد را در اﻳﻦ رؤﻳﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻲ ﺗﺎ‬
‫روح ﺗﻮ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑـﻪ و آﮔـﺎﻫﻲ ﻻزم را از آن درﻳﺎﻓـﺖ ﻛﻨـﺪ‪ .‬رؤﻳـﺎي‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬رؤﻳﺎي ﻛﺎر‪ ،‬رؤﻳـﺎي ﺑﻴﻤـﺎري‪ ،‬رؤﻳـﺎي ﺑـﺎ ﭘـﻮﻟﻲ‪ ،‬رؤﻳـﺎي‬
‫ﺑﻲ ﭘﻮﻟﻲ‪ ،‬رؤﻳﺎي ﻟﺬت‪ ،‬رؤﻳﺎي ﭘﻴﺮوزي‪ ،‬رؤﻳﺎي ﺷﻜﺴﺖ و رؤﻳﺎﻫـﺎي‬
‫اﻣﺜﺎﻟﻬﻢ ﻓﻀﺎﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﻮ آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را از ﻫﺮ ﻛﺪام ﻛﺴﺐ ﻛﻨﻲ‪ .‬رؤﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬آﮔـﺎﻫﻲ دارﻧـﺪ و ﺗـﻮ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ آن آﮔﺎﻫﻲﻫﺎ را ﺻﻴﺪ ﻛﻨﻲ‪ .‬اﻳـﻦ ﻓﻠﺴـﻔﻪ وﺟـﻮدي رؤﻳﺎﻫﺎﺳـﺖ‪.‬‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﻣﻲروﻧﺪ و ﭘـﺲ از اﺗﻤـﺎم ﻣﻮﻋﺪﺷـﺎن ﭼﻴـﺰي ﺟـﺰ‬
‫ﺧﺎﻃﺮه از آنﻫﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ اﻣﺎ آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﺎﻣﻼً واﻗﻌﻲاﻧـﺪ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﺑﺴﺘﺮ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪56‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ رؤﻳﺎﻳﻲ ﻓﻬﻢ ﺷﻮد‪ ،‬ﻋﺒـﻮر از آن ﻣﻴﺴـﺮ ﻣـﻲﮔـﺮدد و اﻻ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎي رؤﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮدﻳﺖ ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴـﺰ ﺟـﺰ‬
‫اﻳﻦ ﻓﺮدﻳﺖ ﻛﻢ رﻧﮓ ﺷﺪه از ﺑﻴﻦ ﻣﻲرود و ﻫﻤﺎن ﻃـﻮر ﻛـﻪ ﻗـﺮآن‬
‫ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ »ﻳﺄﺗﻴﻨﺎ ﻓﺮدا« ﻓﺮدﻳﺖ ﺷﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺎ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫رؤﻳﺎﻫﺎي ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﻳﻜﺴـﺎن ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻧﻘـﺎط‬
‫ﻣﺸﺘﺮك داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﻄﺒﻴﻖ»ﻛﻞ ﻣﻦ ﻛﻞ« ﺑﻌﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳـﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﺎص و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﻔـﺎوت‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان از ﺗﻔﺎوت رؤﻳﺎﻫﺎﺷﺎن ﺑﺎز ﺷـﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫اﺻﻞ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﺮﻛﻨﻨﺪﮔﺎن رؤﻳﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ و ﻧﺒﺎﻳـﺪ رؤﻳﺎﻫـﺎي ﺑـﻪ ﻇـﺎﻫﺮ‬
‫ﻳﻜﺴﺎن در اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻳﻜﺴﺎن ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻳﻚ رؤﻳـﺎ‬
‫راﺑﻄﻪ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ رؤﻳﺎﺑﻴﻦ دارد‪ .‬و اﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﻧﺒﺎﻳـﺪ از ﻧﻈـﺮ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺟﻨـﮓ و ﺳـﺘﻴﺰ در رؤﻳـﺎي‬
‫ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺑﺤﺮان و ﺳـﺨﺘﻲ اﺳـﺖ و در رؤﻳـﺎي ﺷـﺨﺺ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺷﺠﺎﻋﺖ و اﻗﺪام‪.‬‬
‫ﺟﻬﺎن رؤﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﭘﻮﻳﺎﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﻤﻲ ﺗـﻮان ﺑـﺮاي آن ﻫـﺎ‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺰﻣﻲ‪ ،‬ﻻﻳﺘﻐﻴﺮ و ﺛﺎﺑﺖ ﺗﺪوﻳﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻬﺘـﺮﻳﻦ ﺗﻌﺒﻴﺮﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن‬

‫‪57‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
 ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ را داﻧﺴﺘﻪ و ﺑﺮ آن آﮔﺎﻫﻨﺪ‪ .‬ﭘـﺲ اﻳـﻦ‬
‫ﻛﺘﺐ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺧﻮاب را ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪاي ﺑﻴﻨﺪاز و ﻫﻤﻮاره از ﭼﺸﻢ روح ﺧﻮد‬
‫ﺑﻨﮕﺮ‪ .‬در اﻳﻦ ﻛﺘﺐ ﺑﺎزاري ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻧﻜﺘﻪ ﺣﻘﻲ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ‬
‫زﻣﺎن و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺧﺎص ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﻗﻄﻌﻲ آنﻫﺎ را ﺗﻌﻤﻴﻢ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ رؤﻳﺎﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ در ﻣﺤﻮر زﻣﺎن ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﺷﻮي‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺮﮔﺮدي و‬
‫ﻳﺎ ﺑﻪ آﻳﻨﺪه روي‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻫﺎي ﺷﮕﺮف ﻋﺎﻟﻢ رؤﻳﺎﺳـﺖ‪.‬‬
‫رؤﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭼﺮخ زﻣﺎن را ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ واﻗﻊ ﺑﺴﻴﺎري از رؤﻳﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫در ﺧﻮاب اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﻨﺪ ﺣﺎﻛﻲ از ﺣﺮﻛﺖ در ﻣﺤﻮر زﻣﺎن اﺳـﺖ‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ روﺳﺖ ﻛﻪ از آﻳﻨﺪه ﺧﺒﺮ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫رؤﻳﺎﺑﻴﻨﺎن ﺑﺰرگ از اﻳﻦ وﻳﮋﮔـﻲ رؤﻳـﺎﺑﻴﻨﻲ ﺑﻬـﺮه ﺑـﺮده و ﮔـﺎه ﺑـﻪ‬
‫زﻣﺎنﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﻣﻲروﻧﺪ و ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺮﺧﻲ از اﻣﻮر را ﻧﻈﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي »ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ« اﺳﺖ ﻛـﻪ آنﻫـﺎ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗـﺮار‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﻛﺜﺮ اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﺎن رؤﻳﺎﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻛﺎﻟﺒﺪ رؤﻳﺎﻳﻲ‬
‫ﺷﺎن در ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺣﻀﻮر ﻳﺎﺑﻨﺪ و ﻛﺴﺐ آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ...‬ﺷﺐ ﻫﻨﮕﺎم درون اﺗﺎق ﺧﻮﻳﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ ام‪ .‬ﻳﻚ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﺧﺎﻟﻲ رو ﺑﻪ‬
‫روﻳﻢ ﺑﺮاي اﺳﺘﺎد ﮔﺬاﺷﺘﻪام‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ او اﻣﺸﺐ ﻣﻲآﻳﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬
‫اﻣﺸﺐ ﺷﺐ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬اﺣﺴﺎس ﺧﻄﺮ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﻮﺋﻲ واﻗﻌـﻪاي در‬
‫ﺷﺮف وﻗﻮع اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮآن را ﺑﺎز ﻛﺮده ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲ ﺷﻮم‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﻢ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ‬
‫ﺻﻔﺤﺔ ﻣﻔﺘﻮح ﻗﺮآن اﺳﺖ زﻳﺮا از اﻳـﻦ ﻛـﻪ ﻣﺤـﻴﻂ اﺗـﺎق را ﺑﻨﮕـﺮم‬
‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻫﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ در اﺗﺎق‪ ،‬دﻟﻢ را ﻣﻲﻟﺮزاﻧﺪ‪ .‬ﺗـﻼش‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ در اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻗﺮآن ﺑﻤﺎﻧﻢ‪ .‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻼوت ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﻫﺮ‬
‫ﺧﻮﻓﻲ از دروﻧﻢ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬارد‪ .‬ﻟﺤﻈـﺎت ﻋﺠﻴﺒـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﺣﻀـﻮر‬
‫ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ در رﻓﺖ و آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺤﺴـﻮس اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﻬـﺎن‬
‫ﮔﻮشﻫﺎﻳﻢ ﭼﻨﺎن ﺗﻴﺰ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺻﺪاﻳﻲ را وﻟﻮ از ﻓﻮاﺻـﻞ دور‬
‫ﻣﻲﺷﻨﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻼوت اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﻢ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴـﺘﻢ‪ .‬دوﺻـﺪاي‬
‫دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﻢ ﺧﻮان ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﺧﻮان ﻧﻪ‪ ،‬آنﻫﺎ ﻳﻜـﻲ دو آﻳـﻪ از‬
‫ﻣﻦ ﺟﻠﻮﺗﺮﻧﺪ‪ .‬ﻟﺤﻈﻪاي ﺳـﺎﻛﺖ ﻣـﻲﺷـﻮم ﺗـﺎ ﺑﺒﻴـﻨﻢ آنﻫـﺎ ﻛﺠـﺎ را‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﻪ آنﻫﺎ ﺑﻪ دو آﻳﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ رﺳﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺻﺪاي ﺷـﺎن ﺑﺴـﻴﺎر‬
‫زﻳﺒﺎﺳﺖ‪ .‬آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻇﺮاﻓﺖ‪ ،‬ﻓﻦ ﺗﻼوت را ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻓﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ از آن‬
‫ﺑﻲﺑﻬﺮهام‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﻜﻮت ﻣﻦ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺷﺪ آنﻫﺎ ﻧﻴـﺰ دﺳـﺖ ﻛﺸـﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪59‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﻫﺮاﺳﺎن ﺑﺮﻣﻲﺧﻴﺰم و ﺑﻪ اﺗﺎق ﻣﻲﻧﮕﺮم‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻛﻨﺎر ﭘﻨﺠﺮه‬
‫ﻣﻲآﻳﻢ‪ .‬ﻫﻮاي ﺑﻴﺮون ﺗﺎرﻳﻚ اﺳـﺖ‪ .‬و ﻛﺴـﻲ زﻳـﺮ ﭘﻨﺠـﺮه ﻧﻴﺴـﺖ‪،‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻛﺎر اﺳـﺘﺎد اﺳـﺖ او ﺗﻮاﻧـﺎ و آﮔـﺎه اﺳـﺖ و در‬
‫رؤﻳﺎﺳﺎزي ﺑﺴﻴﺎر ﭼﻴﺮه دﺳﺖ! دوﺑﺎره ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺮه ﻣﻲﺷﻮم اﻣﺎ اﺗﺎق‬
‫دﻳﮕﺮ اﺗﺎق ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ وﺳﻂ ﻳﻚ ﺟﻨﮓ ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪام و ﺑﺎﻳﺪ ﺗـﺎ ﺻـﺒﺢ‬
‫دوام ﺑﻴﺎورم‪ ...‬ﭼﻪ ﺷﺐ ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎﻳﻲ‪ ...‬ﺑـﺎز ﺗﺼـﻮﻳﺮ ﻋـﻮض ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ...‬اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬آﻧﺠﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ...‬ﻣﺠﺎﻫﺪت ﺑﺮاي ﺑﻴﺪاري‪ ...‬ﺑﻴـﺪاري ﺑـﺮاي‬
‫زﻧﺪﮔﻲ‪ ...‬زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي ﺗﻘﺪﻳﻢ‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫رؤﻳـــﺎﺑﻴﻨﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺳﺘﺎد‪ ،‬ﻓﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه را ﻳﻜﻲ از ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ راهﻫـﺎي ﻛﺴـﺐ آﮔـﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه از ﻧﻈﺮ او ﻏﻴﺮ از آن ﻣﻌﻨـﺎﻳﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در دﻧﻴـﺎي‬
‫ﻣﺘﻌﺎرف از آن ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎ در ﺗﭙﻪاي ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳﻢ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ ﻫﻤﻪ ﭼﻴـﺰ دﻳـﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﺮق اﺳﺎﺳﻲ ﻣـﺎ ﺑـﻴﻦ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﺑـﺎ‬
‫رؤﻳﺎﺑﻴﻨﻲ آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻓﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﺗﻮ ﻧﻪ ﭼﻴﺰي را ﻣﻲﺳﺎزي و ﻧﻪ‬
‫در آن دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف ﻣﻲ ﻛﻨﻲ‪ .‬ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧـﺎﻇﺮي‪ .‬ﻧـﺎﻇﺮي ﻛـﻪ‬
‫ﻗﻀﺎوت ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺻﻞ ﻻﻳﻨﻔﻚ ﻣﺸـﺎﻫﺪهﮔـﺮي اﺳـﺖ‪ .‬در اﻣـﺮ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻪ ﺣﺒﻲ در ﻛﺎر اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﻐﻀﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻪ آدﻣﻲ از ﻃﻔﻮﻟﻴﺖ آﻣﻮﺧﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﭼﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‬
‫ﻗﻀﺎوت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و آنﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮب و ﺑﺪ‪ ،‬زﺷﺖ و زﻳﺒﺎ‪ ،‬ﻣﻔﻴـﺪ و‬

‫‪63‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻔﻴﺪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬ذﻫﻦ در ﻳﻚ ﻛـﻼم‪ ،‬ﺷـﺮﻃﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻟـﺬا‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪة ﺑﺪون ﻗﻀﺎوت ﺑﺮاﻳﺶ اﻣﺮي ﻣﺤﺎل ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ واﻗـﻊ‬
‫ﻣﺤﺎل ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮي را ﺑﻴﺎﻣﻮزﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﺸﺎﻫﺪه در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪة ﺑـﺪون ﻗﻀـﺎوت و ﻳـﺎ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺎ ﺑﻲذﻫﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬و اﮔﺮ اﻳـﻦ اﻣـﺮ در ﻛﺴـﻲ ﻣﺤﻘـﻖ ﺷـﻮد‬
‫آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي ﻧﺎب و ﻣﺮﻣﻮز ﺑﻪ ﺳﻮي او ﺳﺮازﻳﺮ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻫـﻞ اﻳـﻦ‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ از روح‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ را اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺴﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺑﺮگﻫﺎي ﻟﺮزان ﺷﺎﺧﺔ اﻳﻦ درﺧﺖ ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺣﻜﻢ اﺳﺘﺎد ﺑﻪ آن ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎد ﻣﻼﻳﻤﻲ ﻻﺑﻪﻻي ﺑﺮگﻫﺎ ﻣﻲﭘﻴﭽﻴﺪ‬
‫و آنﻫﺎ را ﺑﻪ رﻗﺺ وا ﻣﻲداﺷﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎن زﻳﺒﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ! ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ اداﻣﻪ دﻫﻢ ﻛﻪ اﺳـﺘﺎد ﻣﻴـﺎن ﺣـﺮﻓﻢ آﻣـﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗـﻮ ﻗﻀـﺎوت ﻛـﺮدي و ﮔﻔﺘـﻲ ﭼـﻪ‬
‫زﻳﺒﺎﺳــﺖ‪ .‬در ﻣﺸــﺎﻫﺪه ﻓﻘــﻂ ﺑﺎﻳــﺪ دﻳــﺪ‪ .‬ﻫــﺮ ﻗﻀــﺎوﺗﻲ ﺗــﻮ را از‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮي ﻣﻲ اﻧﺪازد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ آن آﮔﺎﻫﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫آن ﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ ﻓﻘﻂ در وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻲذﻫﻨﻲ ﺑﻪ ﺳـﺮاﻏﻤﺎن ﻣـﻲآﻳـﺪ‪ .‬آن‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﻫﻴﭻ ﺳﻨﺨﻴﺘﻲ ﺑﺎ ﻗﻀﺎوت و ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ذﻫﻨﻲ ﻧﺪارد‪ .‬زﻳـﺮا ﻫـﺮ‬

‫‪64‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻧﻮع ﻗﻀﺎوﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه را ﺟﻬـﺖ داده و از ﻣﺴـﻴﺮ آﮔـﺎﻫﻲ ﻣﻨﺤـﺮف‬
‫ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮي ﻛﻪ در ﻳـﻚ ﺳـﻜﻮت ﻫﻤـﻪ ﺟﺎﻧﺒـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ‪ .‬ﺟﺰ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻳﻚ ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﺷـﺪ‪...‬‬
‫دوﺑﺎره ﻧﮕﺎه ﻛﻦ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر آن ﻃﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎ و ﺑﺮگﻫﺎﻳﺶ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ‪ .‬در‬
‫ﻧﻮﺳﺎن ﺑﺮگﻫﺎ‪ ،‬ﺷﻜﻞﻫﺎي ﻋﺠﻴﺒﻲ ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ و ﻣـﻲرﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ ﻫـﻴﭻ‬
‫ﻗﻀﺎوت ﻧﻜﺮدم‪ .‬ﻓﻘﻂ دﻳﺪم و دﻳﺪم‪.‬‬
‫آرام آرام ﺑﺮگﻫﺎ ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ و ﻓﻘﻂ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻴﻦ ﺑﺮگﻫﺎ ﺟﻠﻮه‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ از ﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﺑﺮگﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻲﺑﺮﮔﻲ ﻛﺸﺎﻧﺪه ﺷـﺪم‪ ،‬آن ﺟـﺎ ﻫـﻢ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻮد و ﻧﻮر‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﺷﻜﻞ ﭘﺮﻧﺪه ﺑﺰرﮔـﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﻫﺎﻳﺶ در ﺑﺎد ﻣﻲﻟﺮزﻳﺪ‪ .‬ﭼﺸﻤﺎن ﭘﺮﻧﺪة ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬اﺑﻬﺖ ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻣﺮا از ﺧﻮد ﺑﻪ در آورد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬آرام‪ ...‬اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺔ ﺷﺎﺧﻪ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﺧﻴﺮه ﺷﻮ‪.‬‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﻪ دوﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬دوﺑﺎره ﺷﻜﻞﻫﺎ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﻣﻲآﻣﺪﻧـﺪ و‬
‫ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻦ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮدم ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﺑﻲﻗﻀﺎوت ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﻢ‪.‬‬

‫‪65‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺮ ﺧﻼف دﻓﻌﻪ ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺳﺎﻳﻪﻫﺎ ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ و ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﺑـﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﻳﻪﻫﺎ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ دﻳﺪم ﻛﻪ اﻳﻦ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ﺳﺎﻳﻪﻫﺎ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ! او ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮي دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻠﻞﻫﺎ و ﺷﻜﺎفﻫﺎ ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫دﺳﺖ ﻧﮕﺎهﻫﺎي ﺷﺮﻃﻲ ﺷﺪه ﺧﻼص ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻋﺪاد ﻧﻴﺰ ﭼﻨـﻴﻦ ﻧﮕـﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻲﺗﻮان داﺷﺖ‪ ...‬اﻛﻨﻮن ﺳﺎل ‪ 1389‬اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻜﺒﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ اﻋـﺪاد ‪ 9‬و‬
‫‪ 8‬و ‪ 3‬و ‪1‬را ﺑﺒﻴﻨﻲ و اﻳﻦ ﻧﮕﺎه ﻣﺘﻌﺎرف اﺳﺖ و ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺣﺪ‬
‫ﻓﺎﺻﻞ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ اﻋﺪاد را ﺑﺒﻴﻨﻲ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ‪ 1‬و ‪ 5‬و ‪ 2‬را‪ .‬آري اﻣﺴﺎل ﻋـﺪد‬
‫‪ 251‬را در ﺧﻮد ﻧﻬﺎن دارد‪ .‬ﻳﻚ ﻋﺪد ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ و ﭘـﺮ اﻟﺘﻬـﺎب‪ .‬ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺻﺒﻮر ﺑﻮد ﺗﺎ اﻳﻦ ﺳﺎل ﺑﮕﺬرد‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﺎه دﺳﺖ اﺳﺘﺎد را ﺑﺮﺷﺎﻧﻪام اﺣﺴﺎس ﻛﺮدم و از آن وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎرج‬
‫ﺷﺪم‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻨﻮز روي ﺗﭙﺔ ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ دﻳﺪي؟‬
‫ﻫﻴﺠﺎن زده ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« را دﻳﺪم‪ .‬او داﺷﺖ ﻧﻮﻋﻲ رﻳﺎﺿـﻴﺎت‬
‫را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ آن‪ ،‬اﻋﺪاد ﻧﻬﺎن‪ ،‬در ﻣﻴﺎن اﻋﺪاد آﺷﻜﺎر‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬

‫‪66‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ! اﺳﺘﺎد ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪي ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺸﻤﻪات اﻧﺪﻛﻲ ﺟﻮﺷـﻴﺪن ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬و اﻳﻦ ﻫﺪﻳﺔ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ از ﺷﺮﻃﻲ ﺷﺪﮔﻲﻫﺎ ﺑﺸﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮕﻲ را در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺖ و از ﻣﻦ ﭘﺮﺳـﻴﺪ‪ :‬اﻳـﻦ ﭼـﻪ‬
‫واﻗﻌﻴﺘﻲ دارد؟‬
‫ﻣﺮد‪‬د ﺑﻮدم ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬زﺑﺎن در دﻫﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲﭼﺮﺧﻴﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﺮد‪‬دي؟ ﺑﮕﻮ‪ .‬واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬درﺳﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ واﻗﻌﻴﺘﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﭼﺸـﻢ‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺎ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ؟‬
‫ﺑﻪ ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻴﺮه ﺷﺪم‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭼﻪ اﺷﻜﺎﻟﻲ را در آن ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﻫﻤﺎن را ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﻣﻴـﺎن ﻓﻜـﺮم آﻣـﺪ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺗﻮﻫ‪‬ﻢ ﻳﺎ ﺗﺨﻴ‪‬ﻞ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪم ﭼﻪ واﻗﻌﻴـﺖﻫـﺎي‬
‫دﻳﮕﺮي را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻜﻮت ﻛﺮدم‪.‬‬

‫‪67‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫آن ﮔﺎه ﺧﻮدش اداﻣﻪ داد‪ :‬آﻳﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان اﻳﻦ ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ را ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫـﺎ‬
‫اﺗﻢ در ﺣﺎل ﭼﺮﺧﺶ دﻳﺪ؟! اﺗﻢﻫﺎ و زﻳﺮ اﺗﻢﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫـﻢ اﻛﻨـﻮن در‬
‫دﺳﺖ ﻣﻦ در ﺣﺎل ﭼﺮﺧﺶاﻧﺪ؟! آﻳﺎ اﻳﻦ دﻳﺪن‪ ،‬واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺪارد؟! ﭼـﺮا‬
‫واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ واﻗﻌﻴﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧـﻼف واﻗﻌﻴـﺖ اول‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺘﺤﺮك و ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫واﻗﻌﻴﺖ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻨﮓ دارد اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﻠﻴـﻮنﻫـﺎ ﺳـﺎل‬
‫روﻧﺪ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮياش را در دل ﻧﻬﻔﺘـﻪ دارد‪ .‬او دﻗﻴﻘـﺎً ﻳـﻚ ﻛﺘـﺎب‬
‫زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ و ﺗﻤﺎم ﻣﺴﻴﺮﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﻃﻲ ﻛﺮده ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺟﺎ رﺳﺪ‪ ،‬در‬
‫وﺟﻮدش ذﺧﻴﺮه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ آن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻳﻚ ﻓﻬﻴﻢ ﻫﺴـﺘﻲ‬
‫ﺷﻨﺎس ﺑﺴﭙﺎري ﺗﺎ ﺑﻲﭘﺮده از اﻳﻦ وﺟﻪ ﺑﺮاﻳﺖ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺐ دﻳﮕﺮ ﭼﻪ واﻗﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫ﺳﻜﻮت ﻛﺮدم‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد اداﻣﻪ داد‪ :‬اﻳﻦ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻳﻚ ﺳﻨﮓ »ﻧﺎﻇﺮ« اﺳﺖ‪ .‬او ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻌﻲ‬
‫را ﻛﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﺶ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﺳﻨﮓ‪ ،‬آﺛﺎر ﺗﻤﺎم وﻗﺎﻳﻊ را در ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺧﻮد ﻧﻬﻔﺘﻪ دارد‪ .‬اﮔﺮ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ وﻗﺎﻳﻊ را ﻣﻲداﺷـﺖ‪ ،‬ﻣـﻲﺗﻮاﻧﺴـﺖ ﺣﺘـﻲ‬

‫‪68‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺳﺨﻨﺎن ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻫﺰاران ﺳﺎل ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﻛﻨﺎر آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘـﻪ اﺳـﺖ را‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﻀﺒﻮط اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﺑﺎري ﻣﻲﺗﻮاﻧﻲ اﻳﻦ ﺳﻨﮓ را ﮔﻮﺋﻲ از اﻧﺮژي ﺑﺒﻴﻨﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻴﺰ واﻗﻌـﻲ‬
‫اﺳﺖ زﻳﺮا ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻨﮓ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از اﻧﺮژيﻫﺎي ﺑﻪ دام اﻓﺘﺎده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از اﻳﻦ وﺟﻮه ﻛـﻪ ﮔﻔـﺘﻢ ﻏﻴﺮواﻗﻌـﻲ ﻧﺒﻮدﻧـﺪ و ﺣﺘـﻲ‬
‫داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻣﺎدي ﻧﻴﺰ ﺑﺪان اذﻋﺎن دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ اﺻﺮار دارم ﻫﻨﮕﺎم »ﻣﺸﺎﻫﺪه« ﻗﻀﺎوت ﻧﻜﻨﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪة ﺑﻲﻗﻀﺎوت و ﺑﻲﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ذﻫﻨـﻲ ﺑﺎﻋـﺚ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه زواﻳﺎي ﻧﺎﻣﻜﺸﻮف ﺧـﻮد را ﺑﻨﻤﺎﻳﺎﻧـﺪ‪ .‬زواﻳـﺎي‬
‫ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﺎه ﺑﺴﻴﺎر ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﻴﺰ و ﮔﺎه ﻫﻮلاﻧﮕﻴﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻛﺘﺎب ﺧﺪا ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ اﺻﻞ ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺗـﻮ‬
‫ﺑﺎ ﭘﻴﺶ ذﻫﻨﻲ و ﻗﻀﺎوت ﺑﻪ ﺳﻮي آﻳﺎت ﺑﺮوي‪ ،‬ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﮔﻤﺮاﻫـﻲ‬
‫ﻧﺼﻴﺐ ﺧﻮد و دﻳﮕﺮان ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺷﺎﮔﺮد ﺧﻮب‪ ،‬ﺷﺎﮔﺮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد و ذﻫﻨﺶ ﺗﺴـﻠﻴﻢ و رام‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪69‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ آﻳﻪ و ﻳـﺎ ﻛﻠﻤـﻪاي از ﻳـﻚ آﻳـﻪ ﻣـﻲﻧﮕـﺮي وارد ﺣـﻮزة‬
‫»ﻣﺸﺎﻫﺪه« ﺷﻮ‪ .‬ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻲ ذﻫﻦ ﺷﻮ‪ .‬ﺷﺮﻃﻲﺷﺪﮔﻲﻫﺎ را ﻛﻨﺎر ﺑﮕﺬار ﺗـﺎ‬
‫از آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي اﺻﻴﻞ و ﻣﺮﻣﻮز ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﻮي‪.‬‬
‫اﺷﻴﺎء آن ﭼﻨﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪ .‬دﻳﺪ ﺗﻮ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ و آﻧﭽﻪ‬
‫ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ‪.‬‬
‫»اﻟﻠﻬﻢ أرﻧﺎاﻻﺷﻴﺎء ﻛﻤﺎ ﻫﻲ«‪ .1‬ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎ و اﺷﻴﺎء‬
‫را آن ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬آﻧﻜﻪ اﻳـﻦ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ ﻣﻘـﺎم‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺎﺋﻞ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﻻ اﻗﻞ دو »ﺻﻴﺮت« دارد‪ .‬ﺻﻴﺮت اوﻟﻴﻪ و ﺻـﻴﺮت ﺛﺎﻧﻮﻳـﻪ‪.‬‬
‫ﻋﺼﺎي ﻣﻮﺳﻲ ‪ ‬در ﺻﻴﺮت اوﻟﻴﻪ اش ﻫﻤﺎن ﻋﺼﺎﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﺪا آن را ﻣﻲاﻓﻜﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺎر ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣـﺎر‪،‬‬
‫ﺻﻴﺮت ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ آن ﻋﺼﺎﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺎﺋـﻞ ﮔـﺮدي‪،‬‬
‫ﺻﻴﺮت ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ اﺷﻴﺎء را ﺧﻮاﻫﻲ دﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪة ﺻﻴﺮتﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ‪ ،‬از اﺳﺮار اﺳـﺖ و ورود ﺑـﻪ اﺳـﺮار‪ ،‬اذن‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬آﻧﻜﻪ ﺑﺪون اذن ﺑﮕﻮﻳﺪ»اﻟﻠﻬﻢ أرﻧﻲ اﻻﺷﻴﺎء ﻛﻤﺎ ﻫـﻲ« ﭼـﻪ‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1 ‬ﺧﺪاوﻧﺪا‪ ،‬اﺷﻴﺎء را آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﺑﺪه‬
‫‪70‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﺴﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎك و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺮ او ﻇـﺎﻫﺮ ﺷـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫اﺳﺘﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﻗﻊ اﻳﻦ ذﻛﺮ ﺷﺮﻳﻒ را اﻋﻼم ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﺪون ﭘﻴﺶ داوري‪ ،‬ﭘﺎﻳﺔ درﻳﺎﻓـﺖ ﻫـﺎي ﺷـﮕﺮف از آﻳـﺎت‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ‪» ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه« را ﻗﻮيﺗﺮ و رﻳﺸـﻪدارﺗـﺮ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻫـﺮ ﭼـﻪ‬
‫ﺑﻲ ﻃﺮﻓﻲ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮ از آﮔﺎﻫﻲ رﻳﺸﻪدارﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دﺳﺘﺎوردش ﻧﻴﺰ ﻏﻨﻲﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻳﺎدت ﺑﺎﺷﺪ در آن ﺷﺐ ﺳﺨﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺻـﺒﺢ درﮔﻴـﺮ ﻣﻮﺟـﻮدات‬
‫اﻧﺮژﻳﻚ ﺑﻮدي‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﺗﻮ را ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪» ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه« ﺑﺮ آﻳﺎت ﺧﺪا‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺘﻢ‪ .‬اﺳﺘﺎد راﺳﺖ ﮔﻔﺖ‪ .‬در آن ﺷﺐ ﺳـﺨﺖ و ﻃﺎﻗـﺖ‬
‫ﻓﺮﺳﺎ‪ ،‬از ﺷﻜﻞ ﻳﻜﻲ از ﻛﻠﻤﺎت آﻳﺎت‪ ،‬ﺳﻼﺣﻲ ﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ در آن ﺷـﺐ‬
‫و آن وﺿﻌﻴﺖ ﻛﺎرﺑﺮد ﺣﻴﺎﺗﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪ اي ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ اﻧﮕﺸـﺘﺎن‬
‫را ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺖ اﺷﺎره ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺎﻻ و دﻳﮕـﺮ‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺑﻪ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺟﻤـﻊ ﻣـﻲﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳـﻦ ﺣﺮﻛـﺖ ﻧﻴـﺮوي‬
‫ﺗﻮﺣﻴﺪي ﺷﮕﺮﻓﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﻪ ﻳـﺎد ﻧـﺪارم‪ ،‬ﻓﻘـﻂ ﻫﻤـﻴﻦ ﻗـﺪر‬

‫‪71‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﻣﻲ داﻧﻢ ﻛﻪ آن ﻛﻠﻤﻪ در اواﺧﺮ ﻳﻜﻲ از ﺳﻮرهﻫﺎي اواﺳﻂ ﻗﺮآن ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﺷﺒﻴﻪ ﻛﻠﻤﻪ »ﺣﻨﻔﺎء«‪ 1‬ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آن ﺷﺐ اﻳﻦ ﺳـﻼح‬
‫را از »ﻛﻠﻤﻪ« ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ .‬و آن ﻣﺤﺼﻮل ﻟﻄﻒ ﺣﻖ از ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦﻫـﺎ‬
‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ در ﭘﺸﺖ ﻣﺎده ﺑﺮوز ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻣﺎده‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬و اﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺣﺎﺻﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﺳﺘﺎد در ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از »ﻣﺸﺎﻫﺪه« ﺑﮕﻮﻳـﺪ و زواﻳـﺎي‬
‫آن را ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻜﺸﻮف ﻛﻨﺪ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي زل زدن و ﻳﺎ ﺧﻴﺮه ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﻣﺘﻌﺎرف ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻮﻋﻲ ﻧﻬﺎن ﺑﻴﻨﻲ ﺑﺪون ﺗﻌﺼﺐ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﮕﺮش‪ ،‬ﺗـﻮ را‬
‫ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﺎري ﺷﺪه در ﺷﺊ رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺜﺒﺖ‬
‫اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﻨﻔﻲ‪ .‬او ﺧﻨﺜﻲ اﺳﺖ‪ .‬او اﻧﻮار ﻣﻮرد ﻣﺸﺎﻫﺪه را ﺑﺪون آن ﻛـﻪ‬
‫ﮔﺰﻳﻨﺶ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ درون ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‪ .‬او ﻫﻴﭻ ﮔﺎه در اﻳﻦ ﻣﺴـﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻪ داوري ﻧﻤﻲﻧﺸﻴﻨﺪ و ﺑﻪ وروديﻫﺎ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺗـﻮ آري‪ ،‬ﺗـﻮ ﻧـﻪ‪ .‬او‬
‫ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﻧﺎدﻳﺪهﻫﺎ را ﻓﻬﻢ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ رام و ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬ﺧﻮد را‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺴﺘﻲ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1 ‬ﻳﮕﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﺘﺎن‪ .‬ﻗﺮآن‪ .30/95‬روم‪.‬‬
‫‪72‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮ‪ ،‬ﻳﻚ ﺷﻬﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﮔﻮاه‪ .‬او ﻗﺎﺿﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ‬
‫ﻛﺲ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﺗﻮ را ﻧﺮم و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻪ درون ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﺷﻮﻧﺪه ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‪ .‬و ﺗﻮ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﻓﻬﻢ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﭘﺲ‬
‫از ﻓﻬﻢ‪ ،‬از آن ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮي‪ .‬در ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻴـﺰي را ﻛـﻪ ﻓﻬـﻢ‬
‫ﻛﺮدي ﻣﺴﺨﺮ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧـﺎب‪ ،‬ﺗﻤـﺎم ﺑـﺪن ﺗـﻮ‬
‫ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺷﻮد و ﭼﻮن ﻟﻨﺰي ﻛﻪ دﻳﺎﻓﺮاﮔﻤﺶ ﺑﺎز اﺳﺖ ﭘـﺬﻳﺮاي اﻧـﻮار‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﭼﺸﻢ‪ ،‬در ﺻﻠﺢ ﻛﻞ ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﺗـﻮ ﻫﺴـﺘﻲ و ﺟﺮﻳﺎﻧـﺎت آن را از درون ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﺷـﻮﻧﺪه‬
‫ﻣﻲﻧﮕﺮي و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﺑﺎ آن ﻳﻜﻲ ﺷﻮي‪ .‬ﻫﻢ ذات ﭘﻨﺪاري ﻧﻴـﺰ اﻳﻨﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬از ﺟﺎدة ﺧﺎﻛﻲ ﭘﺸﺖ ﺗﭙﻪ ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺑﻮد‬
‫و ﻣﺎه و ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ آﻧﻜﻪ ﺑﺎ او ﺑﻮدم وﻟﻲ ﺧﻮف‬
‫ﺧﻔﻴﻔﻲ ﻣﺮا در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد زﻳﺮا اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‬
‫و ﻛﺴﺎن و ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻣﺮاﻗﺐ ﻣﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻜﺮ ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬و ﺳﻜﻮﺗﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑـﺮ ﻫﻤـﻪ ﺟـﺎ ﺳـﺎﻳﻪ‬
‫اﻓﻜﻨﺪه‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﻨﻬﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﺣﻘﻴﺮ و ﺗﻨﻬﺎ‪ .‬ﺿـﻌﻴﻒ‬

‫‪73‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫و ﺑﻲﻛﺲ‪ .‬در آن ﺣﺎل‪ ،‬از زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮ ﺳﺮ و ﺻﺪاي اﺑﻠﻬﺎﻧﺔ ﮔﺬﺷﺘﻪ ات‬
‫ﺷﺮﻣﺴﺎر ﻣﻲﺷﻮي‪ .‬روح ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﻏﺮور ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﻲﻣﺎﻟﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭼﻨﺪﻣﻴﻦ ﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺷﺐ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻣﺎه رﻣﻀﺎن در اﻳﻦ‬
‫ﺟﺎ ﻗﺪم ﻣﻲزﻧﻴﻢ‪...‬‬
‫اﻣﺮوز ﺑﺮ ﻛﻒ ﻳﻚ زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي ﻧﺸﺴﺘﻪام و اﺳﺘﺎد در ﺟﺎﻳﮕـﺎه داوري‪.‬‬
‫اﻧﮕﺎر ﻣﻦ ﺑﺎزﻳﻜﻨﻢ و او داور‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻣﺸﺎﻫﺪهام و او‬
‫در ﺳﺨﻦ‪ .‬او در ﺑﺤﺚ »ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ« از ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺑﻪ اﻧﺴﺎن‬
‫رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰي ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺟﺎ ﺑﺮاي ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﺎ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﺸﻮي ﭘﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ از اراده و اﺧﺘﻴـﺎر ﺧـﻮد دﺳـﺖ‬
‫ﺷﺴﺖ ﺗﺎ اراده و اﺧﺘﻴﺎر اﻟﻬﻲ ﻧﺰول اﺟﻼل ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻣﺮوز ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰي از‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﺮود ﺗﺎ ﭼﻴﺰ ﺑﺮﺗﺮ ﻓﺮود آﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠـﻪاي اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺳﺎﻟﻚ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪان دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺧﺪا اﻫﻞ ﺷﺮك ﻧﻴﺴﺖ و در ﺳﻴﻨﻪات‬
‫ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺷﺮﻳﻚ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬او ﺳﻴﻨﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻳﻚ رﻳﺰ‬
‫اﺷﻚ ﻣﻲرﻳﺰم و ﻣﺒﻬﻮت اوﻳﻢ‪ .‬آن ﻫﻢ در ﻳﻚ »ﻣﺸﺎﻫﺪه« ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ‪.‬‬

‫‪74‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫در ﻧﮕﺎه اﺷﻚآﻟﻮدم او ﺑﺰرگ ﺷﺪ‪ ،‬ﻟﻄﻴﻒ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻲﺟﺮم ﺷـﺪ‪ ،‬ﻧﻮرﺷـﺪ‪،‬‬
‫ﺻﻮت ﺷﺪ‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪ ﺷﺪ و ﻋﻘﺎب‪ ...‬ﻋﻘﺎﺑﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮ زﻣـﻴﻦ ﺑـﺎزي ﺳـﺎﻳﻪ‬
‫اﻓﻜﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ ﻧﻜﻨﺪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ از ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻧﻮر در اﺷﻚﻫـﺎﻳﻢ اﺳـﺖ؟‬
‫اﺷﻚﻫﺎﻳﻢ را ﭘﺎك ﻛﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎز ﻫﻤﺎن ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد‪ ،‬ﺳﻮار ﺑﺮ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﻮد‪ .‬او ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻧﺒﻮد ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﻮد‪ ...‬زﻣﻴﻦ ﺑﺎزي‬
‫ﻗﻄﻌﻪاي از ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﺑﺮ ﻛﻒ آن ﻧﺸﺴﺘﻪام‪ .‬ﻟﺤﻈﻪاي ﺑﻪ ﺧـﻮد‬
‫آﻣﺪم‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻮش ﺗﺎ ﮔﻮش ﺧﻠﻖ اﷲ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻴﻦ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺑﻴﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﻦ ﺳﻮ‪ .‬و‬
‫او ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ از ﺧﻮاﺳﺘﺎران‪ ،‬در آن ﺳﻮ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﺧﻴـﺮة او ﺑـﺮ ﻣـﻦ ﺳـﺎﻳﻪ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا ﺟﺰ ﻣﻦ ﻛﺴﻲ اﻳـﻦ ﺳـﻮ ﻧﻴﺴـﺖ‪ ...‬او ﻧﮕـﺎﻫﺶ را‬
‫ﺷﻠﻴﻚ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬و اﻳﻦ »ﻧﮕﺎه روح« اﺳﺖ‪ .‬ﻋـﺮض ﻳـﻚ ﺧﻴﺎﺑـﺎن‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻊ ﻟﻄﻒ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﮕﺎﻧﻪ اﺳﺘﺎد‪ ،‬روح اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺰ او ﻫﻴﭻ اﺳﺘﺎد دﻳﮕﺮي وﺟﻮد ﻧـﺪارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎد ﺑﺰرگ در ﻫﺮ ﻛﺠﺎ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗـﺎﻟﺒﻲ ﻛـﻪ اراده ﻛﻨـﺪ ﺗﺠﻠـﻲ‬

‫‪75‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬و آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﺗﺠﻠﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻫﻤﺎن »آﻳﻪ ﺣﻖ« اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﺪان اﻳﻤﺎن آورد‪ .‬و ﻗﺮآن از اﻳﻤﺎن ﺑﻪ آﻳﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ اﺳﺘﺎد ﻫﺮ آن ﭼﻴﺰي را ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﻣـﻲداﻧـﺪ‪ .‬او ﻫﻤـﺎن‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﺣﻴﺎت ﺑﺨﺶ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻫﻤﻮاره ﺑﺪان ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻤـﺎن‪،‬‬
‫روح ﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ دارد‪.‬‬
‫ﺟﺰ او ﻫﺮ اﺳﺘﺎد دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ روﺣﺖ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪه اوﺳـﺖ‬
‫زﻳﺮا ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺣﻴﺎت ﺑﺨﺸﻲ در ﺣﻴﻄﻪ ﻗﺪرت روح اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫او ﺧﻮد‪ ،‬راه اﺳﺖ‪ .‬راه از درون او ﻣﻲﮔﺬرد‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ وارد او ﺷﺪ‪.‬‬
‫»ﻣﺸﺎﻫﺪة« اﺳﺘﺎد ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﻲام ﺑﺮد‪ ...‬ﺑﻴﺮون دﺑﺴـﺘﺎن ﺑـﻪ اﻧﺘﻈـﺎرم‬
‫اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬و دﺑﺴﺘﺎن در ﻛﻮﭼﻪ ﭘﺲ ﻛﻮﭼﻪﻫﺎي ﺧﺎﻛﻲ و ﻏﺒﺎر آﻟﻮد‬
‫ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬او ﻣﺮا ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺖ دﺳـﺘﺶ ﻧﮕـﺎه داﺷـﺖ‪ .‬ﻫﻤـﻪ ﺑﭽـﻪﻫـﺎ‬
‫ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ از ﺳﺪ او ﺑﮕﺬرم‪ .‬او ﺳﺪ ﻣﺤﻜﻤﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﮔﺬر از او ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻤﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻼش ﻛﺮدم ﺗﺎ راﻫﻢ را ﺑﺎز ﻛـﻨﻢ‪،‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬او ﻓﻘﻂ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﺶ ﭘﺮ از‬
‫ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺪاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤـﺎن ﺷـﺪهام ﻛـﻪ ﺑﺎﻳـﺪ! ﻳـﺎدم‬
‫ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺳﺨﻨﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺮف او‪ ،‬ﻧﮕﺎﻫﺶ ﺑﻮد‪ .‬دو ﺳـﻪ ﺑـﺎر اﻳـﻦ‬

‫‪76‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﺎﺟﺮا ﺗﻜﺮار ﺷﺪ و ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ راﻫﻢ را ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺬاﺷـﺖ وﺣﺸـﺖ زده‬
‫دور ﻣﻲﺷﺪم‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ او ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد و ﻧﺒﻮد ﻣﺮا وﺣﺸﺖزدهﺗﺮ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻟﺒﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗـﻦ داﺷـﺖ‬
‫ﺷﺒﻴﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻟﺒﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﻲ ﭘﻮﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮار از دﺳﺖ او ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺎت ﺷﺪهام‪ ...‬و اﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﻪ در واﻗﻌﻴﺖ ﺑﻮد و ﺧﻴﺎل ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﭼﻴﺰ ﻳﺎ ﻛﺴﻲ را ﺻﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺳـﺮش را ﻣﺜـﻞ‬
‫ﻋﻘﺎب ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬درﺳﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﻋﻘﺎﺑﻲ ﻛﻪ از ﻓﺮاز ﺻـﺨﺮهاي ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬و اﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ را ﻣﻦ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻳﺶ دﻳﺪهام‪ .‬روزي در ﻣﻴـﺎن‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺘﻲ‪ ،‬ﻧﺎﮔﺎه اﻳﺴﺘﺎد و ﮔﺮدن ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﺎ زاوﻳﺔ دﻳـﺪ ﻋﺠﻴﺒـﻲ ﻣـﺮا‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ آن ﻧﮕﺎه‪ ،‬اﻧﮕﺎر ﭼﻴﺰي از وﺟﻮدم ﻛﻨﺪه ﺷﺪ و ﻣﺘﻌﺎﻗـﺐ‬
‫آن ﻧﺮم و ﭘﺬﻳﺮا ﮔﺸﺘﻢ‪ .‬در اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ دﻳﺪار‪ ،‬ﻣﻦ ﺳﺮ ﻋﻘﺎب را دﻳـﺪم‪.‬‬
‫اﻳﻦ »ﻣﺸﺎﻫﺪه« ﻣﺮا ﺑﻪ دﻳﺪار ﻋﻘﺎﺑﻲ ﺑﺮد ﻛﻪ در ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ دﻳﺪه ﺑﻮدم‪.‬‬
‫در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪﻣﺎن ﻣﺤﺼﻮر ﺑﻴﻦ دو ﺑﺎغ ﻣﻴﻮه ﺑﻮد‪ .‬از روﺑﺮوي ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻧﻬﺮ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن »ﻣﺎدي« ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛـﺎر ﻣـﻦ‬
‫در آن اﻳﺎم ﭘﺮﺳﻪ زدن و ﻛﻨﺠﻜﺎوي ﻛﺮدن درآن ﻣﺤﻴﻂ ﺑـﻮد‪ .‬روزي‬
‫ﺳﺮو ﺻﺪاي ﻋﺠﻴﺒﻲ در ﺣﻴﺎط ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬ﺻﺪا از ﺑﭽﻪ ﻋﻘﺎب ﻫﻴﺠﺎن زدهاي‬

‫‪77‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﻴﺎط ﺧﺎﻧﻪ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﭘﺮواز ﻧﺪاﺷﺖ و ﻫﻨـﻮز دور‬
‫ﻣﻨﻘﺎرش زرد ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺠﻬﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را در ﻻﺑـﻪﻻي‬
‫درﺧﺘﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اول ﺧﻮاﺳﺘﻢ او را ﺑﮕﻴﺮم اﻣﺎ وﺣﺸﻲﺗﺮ از آن ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﺑﺘﻮان او را ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﺑﺎ ﭘﺮواز ﻋﻘـﺎب ﺑﺰرﮔـﻲ ﺑـﺮ ﻓـﺮاز ﺧﺎﻧـﻪ‪،‬‬
‫درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻋﻘﺎب از ﻣﺎدر ﺟﺪا اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺲِ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﭽﻪ ﻋﻘﺎب‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻛﺮدن ﺑﻪ او ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻃـﻮر‬
‫ﻛﻪ ﺑﻮد او را ﺑﻪ ﭼﻴﻨﺔ دﻳﻮار راﻧﺪﻳﻢ و از آن ﺟﺎ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم‪ ،‬ﺗﺎ ﻋﻘﺎب‬
‫ﻣﺎدر راﺣﺖﺗﺮ او را ﺑﺮدارد‪ .‬ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺎﺟﺮا را از ﺣﻴﺎط دﻧﺒﺎل ﻛﺮدم زﻳـﺮا‬
‫ﺟﺮأت رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻋﻘﺎب ﺑـﺰرگ ﺑـﺮ‬
‫ﻟﺐ ﺑﺎم ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎلﻫﺎﻳﺶ را ﮔﺸـﻮد و ﺑـﺎ ﻧﮕـﺎه ﭘﺮﻫﻴﺒـﺖاش ﻣـﺮا‬
‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺟﻴﻎ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﭘﻨﺠﻪﻫﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺳـﺮو ﮔـﺮدﻧﺶ‪ ،‬ﻣﻨﻘـﺎر‬
‫ﺧﻤﻴﺪهاش و ﺑﺎلﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺶ ﭼﻨﺎن ﺧﻮﻓﻨﺎك ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻛـﻪ ﻟﺤﻈـﻪاي‬
‫اﺣﺴﺎس ﻛﺮدم ﻗﺼﺪ ﺣﻤﻠﻪ دارد‪ .‬اﻣﺎ ﺣﻤﻠﻪاي در ﻛﺎر ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﺑﻮد در‬
‫ﻧﮕﺎه‪ ،‬آن ﻫﻢ از ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭼﻨـﺪ ﻣﺘـﺮي‪ .‬ﮔﺮﻣـﻲ اﺣﺴﺎﺳـﺶ در وﺟـﻮدم‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺘﺎً ﭘﺮ ﻫﻴﺒﺖ ﺑﻮد‪ .‬او ﻓﺮزﻧﺪ را ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮد‪ .‬و ﻣﻦ دﮔـﺮ‬
‫ﻋﻘﺎب آزاد ﻧﺪﻳﺪم ﺟﺰ آن ﺑﺎر ﻛﻪ اﺳﺘﺎد ﮔﺮدن ﻛﺸﻴﺪ و ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪78‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﻦ‪ ،‬ﻳﮕﺎﻧﻪ و ﻓﺮد اﺳﺖ‪ .‬او ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ و در ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ‬
‫ﺻﻼح ﺑﺪاﻧﺪ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎم ﻇﻬﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﺮ ﻟﺒﺎﺳﻲ را ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬او آزاد اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي او ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ‬
‫ﻛﻨﺪ و ﺑﮕﻮﻳﺪ اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﻧﻪ‪ .‬آن ﺟﺎ‪ ،‬آري‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻪ‪ .‬آن ﮔﻮﻧﻪ‪ ،‬ﭼـﺮا‪.‬‬
‫او ﻫﺴﺘﻲ را در ﻣﻲﻧﻮردد‪ .‬او ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮ ﺧـﻮﻳﺶ اﺳـﺖ‪ .‬او روح اﻟﻬـﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫او ﻫﺮ ﻟﺒﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻇﻬﻮري ﻛﻪ ﺑﻴﺎﺑـﺪ‪ ،‬ﺑـﺎز اﺳـﺘﺎد ﻣـﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻦ ﺑﻪ او دل دادهام‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺑﺎﻃﻦ‪ ،‬ﭼﻪ ﺟﻠﻮه ﻛﻨـﺪ‬
‫ﭼﻪ در ﭘﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎز اﺳﺘﺎد ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﺑﺎ او ﺑﺎﺷﻢ او ﻧﻴـﺰ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﺎد ﻣﻦ‪ ،‬ﻣﻮﻫﻮم ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬ﺧﻴـﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬اﺳـﺎﻃﻴﺮاﻻوﻟﻴﻦ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬او زﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﭘﺎﺳﺖ‪ .‬ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣـﻲزﻧـﺪ و زﻳﺒـﺎﺗﺮﻳﻦ ﭼﻬـﺮة‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﺳﺘﺎد ﻣـﻦ ﻛﺎﻣـﻞ اﺳـﺖ‪ .‬و اﻳـﻦ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺎﻗﺼﻲ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮﻳﺶ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻳﻚ اﺳﺘﺎد ﺑﺮو‪ .‬ﻳﻜﻲ را ﺑﺸﻨﺎس و از ﻳﻜﻲ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻛﻦ‪ ،‬ﻳـﻚ‬
‫راه ﺑﺮﮔﺰﻳﻦ‪ .‬ﺟﺰ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺣﻴﺮاﻧﻲ و ﺗﺸﺘّﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺧﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪79‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫در ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻫﺮزه ﻧﺒﺎش‪ .‬ﻣﺨﻮاه ﻛﻪ از ﻫﺮ درﺧﺘﻲ ﮔﻠﻲ ﺑﭽﻴﻨـﻲ‪ .‬زﻳـﺮا‬
‫در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻓﻘﻂ وﻗﺖ ﺧﻮد را ﺗﻠﻒ ﻛﺮدهاي و ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﺑﻪ ﮔـﻞ‬
‫اﺻﻠﻲ دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻳﻜﻲ ﺑﺎش و ﻳﻜﻲ را ﭘﺎس ﺑـﺎش‪ .‬و در‬
‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﻧﮕﺮي آن ﻳﻜﻲ را ﺑﻨﮕﺮ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﻦ‪ ،‬ﻛﺘﺎب ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬ﻧَﻔَﺲ ﺣﻲ و ﻗﻴﻮم اﺳﺖ‪ .‬و ﻛﺘﺎب ﺧﺪا زﻧﺪه‬
‫اﺳﺖ و ﻋﻴﻨﻴﺖ دارد‪ .‬ﻧﺎﻃﻖ اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻧﮕﺎه‪ ،‬از آن اﺳﺘﺎد ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ زﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻛﻼم از‬
‫آن اوﺳﺖ‪ .‬او ﻛﻠﻤﻪ را ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺷﻠﻴﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺟﻤﻠﻪ را ﻧﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ‪،‬‬
‫آﻫﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬راه ﻧﻤﻲرود راه در او ﻣﻲرود‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﻦ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده دارد‪ .‬اﻫﻞ دارد‪ .‬او اﻫﻠﺶ را ﺑﻪ ﻧـﺎم ﻣـﻲﺷﻨﺎﺳـﺪ و‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺸﺎن را ﺧﻮب ﻣﻲداﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﻣﻦ‪ ،‬ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸﻲ رﻫﺎﻧﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪80‬‬

‫ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺎر‪ ،‬ﺷﺐﮔﺮدي ﻧﺼﻴﺒﻢ ﺷﺪ‪ .‬در آن ﻧﻴﻤﻪﺷﺐ ﻗﺮار اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛـﻪ در‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺟﻨﻮﺑﻲﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎنﻫﺎي ﻛﻮﻳﺮي وراﻣـﻴﻦ ﻓـﺮو روﻳـﻢ‪ .‬ﻳـﻚ‬
‫راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ در ﺳﻜﻮت‪ .‬آن ﻫﻢ ﺑﻲآن ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﺑﮕـﻮﺋﻴﻢ و ﻳـﺎ اﺟـﺎزه‬
‫دﻫﻴﻢ اﻧﺪﻳﺸﺔ راﻫﺰﻧﻲ ﺑﺮ وﺟﻮدﻣﺎن ﺷﺒﻴﺨﻮن زﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﺷﺐ‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺎﺑﺎن را آﻛﻨﺪه ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﺘﺎرﮔﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﻨﺪ و ﻣﺎه ﻧﻴﺰ اﻧﺪﻛﻲ ﻧﻮر اﻓﺸﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻛـﺪام‬
‫در ﺟﺪال ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﭼﻴﺮه ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲرﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫آن ﭼﻪ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺷﺐ اﺳﺖ و ﺳﻜﻮت و ﺧﺎرﺳﺘﺎن‪ .‬ﻳﻚ وﺳﻌﺖ ﺑﻲاﻧﺘﻬﺎ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎ را در ﺧﻮد ﺑﻠﻌﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﺎد ﺑﺎ ﺻﻼﺑﺖ ﻣﻲرود و ﻣﻦ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫در ﭘﻲاش‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« راه ﻧﻤﻲرود او ﭼﻬﺎر زاﻧﻮ ﺑﺮ ﻫﻮا ﻧﺸﺴـﺘﻪ و‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﺎﻧﺶ را ﺑﻪ زﻳﺮ ﭼﺎﻧﻪاش ﮔﺮه زده‪ ،‬ﻫﻢ ﻋﺮض ﻣﻦ در‬

‫‪83‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺣﺮﻛﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ در آن ﻇﻠﻤﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺜﻠﺚ ﺗﺸﻜﻴﻞ دادهاﻳـﻢ‪ .‬ﻣﺜﻠﺜـﻲ‬
‫ﻛﻪ رأس آن ﻋﻤﻖ ﺳﻴﺎﻫﻲ را ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻴﺰي ﺟﺰ ﺻﺪاي ﭘﺎ و ﮔﻪﮔﺎه ﺧُﺮد ﺷﺪن ﺧﺎرﻫـﺎي ﺧﺸـﻚ‪ ،‬ﺷـﻨﻴﺪه‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺮس از ﮔﺰﻧﺪﮔﺎن ﻣﻮذي و ﮔﺮگﻫـﺎي درﻧـﺪه‪ ،‬آرام آرام‬
‫ﺑﻪ ﺗﺮس از ﺳﻜﻮت ﺑﺪل ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺳﻜﻮﺗﻲ ﺧﺎص ﻛﻪ وﻳﮋه ﺷﺐ ﺑﻴﺎﺑﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻠﻮﻏﻲﻫﺎي اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ و ﺳﺮ و ﺻﺪاﻫﺎي ﺻـﺪ ﻣـﻦ ﻳـﻚ‬
‫ﻏﺎز‪ ،‬ﻋﺎدت ﻛﺮده اي‪ ،‬ﺳﻜﻮت و ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ،‬وﺣﺸـﺖآورﺗـﺮﻳﻦ ﻧﻤـﺎد‬
‫ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻫﺮ آن‪ ،‬اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﺷﺮف وﻗﻮع اﺳـﺖ و ﺗـﻮ‬
‫ﻣﻔﻠﻮك و ﺑﻲﭘﻨﺎه‪ ،‬ﻣﻘﻬﻮر آن ﺧﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺐ ﺑﻴﺎﺑﺎن‪ ،‬ﺗﻮ را ﺧﻮرده اﺳﺖ و اﻛﻨﻮن از ﻫﺮ ﻧﻤﺎد ﺗﻤﺪن ﺣﻘﻪ ﺑـﺎزي‬
‫ﺑﻪ دور اﻓﺘﺎدهاي‪ .‬اﻧﮕﺎر دﺳﺘﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺟﺎ ﺑﻨﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻣﺄﻧﻮس ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آن ﭼـﻪ ﻫﺴـﺖ ﺳـﻴﺎﻫﻲ‬
‫ﺷﺐ اﺳﺖ و ﺳﺎﻳﻪﻫﺎي ﺧﺎر‪ .‬و اﻟﺒﺘﻪ آﺳﻤﺎن ﭘﺮ ﺳـﺘﺎرهاي ﻛـﻪ اﻧﮕـﺎر‬
‫ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﻣﺮا ﻧﺎﻇﺮ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ آﺳﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺳﻜﻮﺗﺶ اﻋـﻼم‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎري از دﺳﺘﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪84‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺰﻧﻢ ﺗﺎ ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ را در ﺧﻮد ﺑﻤﻴﺮاﻧﻢ اﻣـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻳﺎد ﻣﻲآورم ﻛﻪ ﻗﺮار ﻣﺎ‪ ،‬راهﭘﻴﻤﺎﻳﻲ در ﺳﻜﻮت اﺳﺖ‪ .‬ﭘـﺲ ﺧـﺎﻣﻮش‬
‫ﻣﻲﺷﻮم ﭼﻮن ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ دﺳﺖ »ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ« ﺳﭙﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮﻳﻪام ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﮔﺮﻳﻪاي در ﺳﻜﻮت‪ .‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑـﻲﺻـﺪا اﺷـﻚ‬
‫ﺑﺮﻳﺰم و ﺑﺮ ﺣﻘﺎرت ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻨﺎﻟﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻴﭽﻢ‪ .‬ﻳـﻚ ﻫـﻴﭻ دو ﭘـﺎ ﻛـﻪ‬
‫زﻣﻴﻦ و آﺳﻤﺎن ﭼﻮن اﻧﺒﺮي‪ ،‬او را در ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬از اﻳـﻦ ﻛـﻪ در‬
‫ﻃﻮل زﻧﺪﮔﻲ ام ﺑﺮاي ﺧﻮد اﻫﻤﻴﺖ ﻗﺎﺋﻞ ﻣﻲ ﺷﺪم‪ ،‬ﺳﺨﺖ ﺷﺮﻣﻨﺪه ام‪ .‬آن‬
‫ﻫﻤﻪ اﻫﻤﻴﺖﻫﺎ در اﻳﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺧﺮد ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬آن ﻫﻤﻪ ارزشﻫﺎي ﻛﺬاﻳﻲ‬
‫رﻧﮓ ﺑﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺷﺐ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻴﺎﺑﺎن‪ ،‬ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺗـﻮ ﻧﺸـﺎن ﺧﻮاﻫـﺪ داد‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن اﻳﻦ ﺗﻮﻳﻲ‪ ،‬ﺣﻘﻴﺮي در ﺑﻴﺎﺑﺎن‪ ،‬ﻣﻐﺒﻮﻧﻲ در ﺧﺎرﺳﺘﺎن‪.‬‬
‫ﮔﻤﺸﺪهاي ﻛﻪ ﻛﺲ در اﻧﺘﻈﺎرش ﻧﻴﺴﺖ و آﺳﻤﺎﻧﻲ ﺑﺮاﻳﺶ اﻳـﻦ ﭘـﺎ و‬
‫آن ﭘﺎ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺐ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺗـﺎ ﻛﻨـﻮن ﻣﺘـﻮﻫ‪‬ﻢ‬
‫ﺑﻮدهاي‪ ،‬ﻧﺎدان ﺑﻮدهاي‪ .‬اﻛﻨﻮن ﺧﻮدت را ﺑﺒـﻴﻦ‪ .‬و آن ﭼـﻪ را ﻛـﻪ از‬
‫ﺧﻮدت ﻧﻴﺴﺖ در اﻳﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﺮﻳﺰ‪ ...‬آرام ﺷﺪم و ﮔﺬاﺷﺘﻢ ﻣﺮا ﺗﺎ اﻋﻤﺎق‬
‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺒﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺴﻠﻴﻢ در ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺮا از زﻣﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬و ﻧﺎﮔﺎه دﻳﺪم‬
‫در دﺳﺘﺎن ﺑﺰرگ اﺳﺘﺎد‪ ،‬در آﺳﻤﺎن ﻻﻳﺘﻨﺎﻫﻲ ﭘﺮ ﺳﺘﺎره‪ ،‬ﭼﻮن ﻛﻮدﻛﻲ‬

‫‪85‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻟﺨﺖ و ﻋﻮر ﺗﻜﺎن ﻣﻲﺧﻮرم‪ .‬دﻳﮕﺮ زﻣﻴﻨﻲ در ﻛﺎر ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣـﻦ ﺑـﻮدم و‬
‫اﺳﺘﺎد و آﺳﻤﺎن‪ ،‬و ﺳﺘﺎرﮔﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ او ﺳﻮ ﺳﻮ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ در آن آﺳﻤﺎن‪ ،‬در آن اوج ﺑﻲﻓﺮو‪ ،‬ﺟﺮاﺣﻲ ﺷـﺪم‪ .‬او ﺑـﺎ دﺳـﺘﺎن‬
‫ﻟﻄﻴﻒاش ﺳﻴﻨﻪام را ﺷﻜﺎﻓﺖ و ﺑﺎ آن ﺷـﻜﺎف‪ ،‬ﺑﺨـﺎر ﺗـﻮﻫ‪‬ﻢ و ﮔﻨـﺎه‬
‫ﺑﻴﺮون زد‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه ﺟﺎي آن‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ دﻣﻴﺪ و ﺑﺎ ﻣﺴﺤﻲ‪ ،‬ﺷﻜﺎف را ﺑﺴـﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻦ در اﺗﺎﻗﻢ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻧﺎﺣﻴﺔ دﮔﺮ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﻴﭻ ﻛـﺲ از آن ﺗﻔﺴـﻴﺮي ﻧـﺪارد ﺗـﺎ‬
‫ﺑﺎزﮔﻮﻳﺪش‪ .‬ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺷﺮح و ﺗﺄوﻳﻠﻲ‪ ،‬دور اﻓﺘﺎدن‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫در »ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ« آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﺖ ﻣﻲآﻳﺪ اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧـﻲ ﭼـﻪ وﻗـﺖ؟‬
‫ﭼﻘﺪر؟ ﻳﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ؟‬
‫ﻓﻘﻂ ﺑﻲ ﻫﻴﭻ ﺷﺮﺣﻲ آﮔﺎه ﻣﻲﺷﻮي وﻟـﻲ ﺑـﺮاي ﺑﻴـﺎن اﻳـﻦ آﮔـﺎﻫﻲ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﻧﺪاري زﻳﺮا زﺑﺎن در ﻛﺎم ﻧﻤﻲ ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ را ﻧﺎﺣﻴﺔ اﺳﺮار ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪86‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺗﻮ ﺧﻮد را ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﻣﻲﻛﻨﻲ و از ﺑﻨﺪ ﺗﻌﺒﻴﺮ و ﺗﻔﺴـﻴﺮ‬
‫رﻫﺎ ﻣﻲ ﺳﺎزي‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ ﻫﺎي ﻣﺮﻣﻮز ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺖ ﺳﺮازﻳﺮ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻫﻤﺎن ﺳﻜﻮت ﭘﺮ ارزﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻓﺮو رﻓﺘﻦ در آن‪ ،‬ﻧﺎﮔﺎه از‬
‫ﭼﻴﺰي آﮔﺎه ﻣﻲﺷﻮي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺑﺮ آن ﻣﺘﺮﺗﺐ ﻧﺒﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ رزق »ﻣﻦ ﺣﻴﺚ ﻻ ﻳﺤﺘﺴﺐ« اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺧﺎﻣﻮﺷﺎن آﮔﺎﻫﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﻔﺴـﻴﺮي‬
‫از آن ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬آنﻫﺎ اﺳﺮار را ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻟﺐ دوﺧﺘﮕﺎﻧﻨـﺪ و ﺑـﺎ ﻫـﺮ‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮي ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻫﻞ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻧـﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻞ آن ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻫﻞ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ از روح‪ ،‬از ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪،‬‬
‫ﺷﺎﻫﺪ آﮔﺎﻫﻲﻫـﺎي ﻧـﺎب و اﺗﻔﺎﻗـﺎت ﺷـﮕﻔﺘﻨﺪ‪ .‬آنﻫـﺎ ﻣﺤـﻞ ﻓـﺮود‬
‫آﮔﺎﻫﻲاﻧﺪ زﻳﺮا در ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﺮار ﭘﺎ ﻧﻬﺎدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﻴﺎن ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ زﻳﺮا ﺑﻴﺎن ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺮار اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﺳﺮار ﺑﺎزﮔﻮ ﺷﺪﻧﻲ ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ‪ .‬اﺳـﺮار دﺳـﺘﻪﺑﻨـﺪي‬
‫ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎره ﻧﻤﻲﺧﻮرﻧﺪ و ﻓﺮﻣﻮل ﻧﻤﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪87‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺳﺮار‪ ،‬درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻲ ﮔﻴﺮي اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧـﻲ‬
‫ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار‪ .‬ﻣﻲآﻳﻨﺪ اﻣﺎ ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻲ‪ .‬درﻛﺶ ﻣﻴﻜﻨﻲ اﻣﺎ ﺑـﺪون‬
‫ﺷﺮح‪ .‬زﻳﺮا ﻫﺮ ﺷﺮﺣﻲ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪ اﺳﺖ و وﺿﻊ را ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻟـﺐ دوﺧﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬او‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪهاي ﺗﺴﻠﻴﻢ و ﻓﺮﺳﺘﻨﺪهاي ﺑﻲﻛﻼم و ﺑﻲﺗﻔﺴﻴﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﻧﺎن ﻛﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاﻳﺘﺎن اﺳـﺮار ﺑﮕـﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻫﻤـﺎن ﻛﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﻫﻴﭻ ﺳﺮي ﺑﻮﻳﻲ ﻧﺒﺮدهاﻧﺪ‪ .‬اﺳﺮار ﻛﻪ ﻣﻌﻤﺎ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﻣﻌﻤﺎ و رﻣﺰ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮح دارد ﻧﻪ اﺳﺮار‪.‬‬
‫اﺳﺮار »ﻻ ﻳﻌﻠﻤﻬﺎ اﻻ ﻫﻮ«‪ 1‬ﺳﺖ‪ .‬اﺳﺮار را ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‪،‬‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد و ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫اﺳﺮار‪ ،‬ﺣﻴﺮتآورﻧﺪ و ﭘﺮ اﻟﺘﺬاذ‪ .‬و در ﻓﻀﺎي »رﺑ‪‬ـﻲ زدﻧـﻲ ﺗﺤﻴ‪‬ـﺮا«‬
‫ﻣﻮج ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﻲﺷﺮﺣﻲ‪ ،‬ﺑﻲآﻧﻜﻪ ﺑﺪاﻧﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺻﺨﺮهاي آبﻫﺎي ﻣﻮاج ﭘﺮﺗـﺎب‬
‫ﺷﺪم‪ .‬ﺑﺎز ﺷﺐ ﺑﻮد و آﺷﻨﺎﻳﺎن ﺟﻤﻊ‪ ،‬در ﻣﺤﻮﻃﻪاي ﻣﻴﺎن ﺻـﺨﺮهﻫـﺎي‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﻛﺴﻲ ﺟﺰ او‪ ،‬آن را ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ‪ .6/59‬اﻧﻌﺎم‪.‬‬
‫‪ 2‬ﭘﺮوردﮔﺎرا ﺑﺮ ﺣﻴﺮﺗﻢ ﺑﻴﻔﺰا‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ )ص(‪ .‬ﻧﻬﺞ اﻟﻔﺼﺎﺣﻪ‪.‬‬
‫‪88‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﺎد داﺷﺖ دو ﭼﺮﺧﻪاش را وارﺳـﻲ ﻣـﻲﻛـﺮد‪ .‬دو‬
‫ﭼﺮﺧﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ در زﻳﺮ آب ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ در ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬آن ﻫـﻢ‬
‫از زﻳﺮ آبﻫﺎي ﻣﻮاج‪ ،‬از ﻛﻨﺎر ﺳﻨﮓﻫﺎ و ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﺟﻠﺒﻜﻲ‪ .‬وﻗﺘـﻲ‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﺶ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬دو ﭼﺮﺧﻪ را ﺑﻪ رﺳﻢ ﻫﺪﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ داد‪ .‬از آن ﻋﺪة‬
‫آﺷﻨﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮي آﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ دوﭼﺮﺧﻪ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺷـﺪ از ﻣـﻦ‬
‫ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺮ دوﭼﺮﺧـﻪ دﻳﮕـﺮي ﻛـﻪ ﺑﺨـﻮاﻫﻢ‬
‫ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻛﻨﻨﺪ‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﺑﺎ اﺷﺎرة ﺳﺮ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺒـﻮل ﻧﻜـﻨﻢ و‬
‫ﺣﺘﻲ ﺑﺎ آﻧﺎن وارد ﻣﺬاﻛﺮه ﻧﺸﻮم‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻫﻢ ﺷﺪ زﻳﺮا ﻫﻴﭻ ﻗﺼﺪي ﺑﺮاي‬
‫ﻓﺮوش ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻫﺪاﻳﺎي اﺳﺘﺎد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻧﺪارم‪.‬‬
‫ﺑﺮآن ﺳﻮار ﺷﺪم و ﻃﺒﻖ ﺗﻌﻠﻴﻢ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻛﻪ او ﺧﻮد ﻧﻴﺰ آﻣﻮﺧﺘـﻪ‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬در زﻳﺮ آبﻫﺎي ﻣﻮاج ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ در آﻣﺪم و ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﺳـﺨﺖ‬
‫و ﺳﻨﮕﻴﻦ را در ﻧﻮردﻳﺪم‪ .‬زﻳﺮ آب روﺷﻦ ﺑﻮد‪ .‬روﺷﻦﺗﺮ از روي آب‪.‬‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎ آن دوﭼﺮﺧﻪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺳﺨﺖ ﻣﻲﻧﻤﻮد اﻣﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻣﻴﺴﺮ ﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺖ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ،‬زﻳﺮ آب ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻲ و ﻓﺼﻞ رﻛﺎب‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣـﻮﺟﻲ‬
‫اﺛﺮﮔﺬار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪89‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻴﻢ ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﺟﻤﻊ ﻏﺮﻳﺒﻪاي را دﻳﺪم ﻛﻪ‬
‫ﻫﻤﻪ ﻳﻚ ﺷﻜﻞ و ﻳﻚ ذﻫﻦ ﺑﻪ ﺻﻒ اﻳﺴﺘﺎدهاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﻌﺠﺒﺎﻧﻪ ﺑﻪ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ« ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم‪ .‬او ﺑﻪ آراﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻄﺎع اﻟﻄﺮﻳﻖ‪ ،‬راﻫﺰﻧﺎن آﮔﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ اﺳﺘﺎد را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ اﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ او را ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﺎد ﺑﺎ ﺟﻤﻊ آﺷﻨﺎ‪ ،‬در ﻻﺑﻪﻻي ﭼﻨﺪ ﺻـﺨﺮه ﻛﻮﭼـﻚ‬
‫اﻳﺴﺘﺎده و در ﺳﻜﻮت ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﻏﺮﻳﺒﻪ ﻣﻲﻧﮕﺮد‪.‬‬
‫از »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﻓﻘﻂ اﺳﺘﺎد را ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ؟!‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﻘﻂ اﺳﺘﺎد را‪ .‬ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺎ و ﺟﻤﻊ آﺷﻨﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺮاﻳﺸﺎن دﻳﺪﻧﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ آراﻣﻲ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮب ﺷﺪ دوﭼﺮﺧﻪ را ﻧﻴﺎوردﻳﻢ و ﻫﻤﺎن ﺟﺎ زﻳﺮ آب‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ!‬
‫ﺑﺎ اﺿﻄﺮاب ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﺣﺎل ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ وﺳﻂ ﻣﻌﺮﻛﻪ رﻓﺖ و از اﺳﺘﺎد دﻓﺎع ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﮕﺬارﻳﻢ‬
‫اورا ﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ آﻧﻲ ﺧﻮد را وﺳﻂ ﻣﻌﺮﻛﻪ‪ ،‬ﻣﺎﺑﻴﻦ ﺟﻤﻊ ﻏﺮﻳﺒﻪ و ﺟﻤﻊ آﺷـﻨﺎ ﻳـﺎﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺘﺄﺻﻞ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﺎﮔﺎه ﻛﻠﻤﻪ اﻟﻘﺎﻳﻲ اﺳﺘﺎد ﺑﺪادم رﺳـﻴﺪ‪.‬‬
‫آن ﻛﻠﻤﻪ ﺳﻴﻦ و ﻣﻴﻤﻲ داﺷﺖ و أﻟﻔﻲ‪ ،‬و ﺑﺎء و ﻧﻮﻧﻲ ﻛـﻪ ﮔـﺎه آن را‬

‫‪90‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺳﻠﺒﻲ و ﮔﺎه اﻳﺠﺎﺑﻲ ﺟﻠﻮه ﻣﻲداد‪ .‬ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ را ﻧﻤﻲداﻧﻢ و ﺷﺮﺣﻲ ﺑﺮ آن‬
‫ﻧﺪارم‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد ﻛﺎر ﺧﻮدش را ﻛﺮد و ﺟﻨﮓ ﻣﻐﻠﻮﺑـﻪ ﺷـﺪ‪ .‬ﺟﻤـﻊ‬
‫ﻏﺮﻳﺒﻪ‪ ،‬ﮔﻴﺞ و ﮔﻨﮓ ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻴﺪﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼـﻪاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎ ذﻫﻦﺷﺎن ﻣﺤﻮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« دﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﺳﺮم ﻛﺸﻴﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳـﺘﺎد ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ‬
‫دﻓﺎع ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬او ﺧﻮد ﺧﻮب ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫دﻓﺎع‪ ،‬ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺧﻮد ﻣﺎﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺪرﺷﻨﺎﺳﻲ را ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴـﻲ‬
‫ﭘﺴﺘﺎﻧﻲ را ﻛﻪ از آن ﺷﻴﺮ ﻣﻲﺧﻮرد‪ ،‬ﮔﺎز ﺑﮕﻴﺮد ﻗﻄﻌﺎً رﻫﺮو دﻳﺎر ﺣـﻖ‬
‫ﻧﻴﺴــﺖ‪ .‬آﻧــﺎن ﻛــﻪ از ﻛﺴــﻲ ﭼﻴﺰﻫــﺎ آﻣﻮﺧﺘﻨــﺪ ﺳــﭙﺲ دﺷــﻤﻨﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ اش را ﺗﺮور ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺑﺪي را ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺸـﻴﺪ‪ .‬آري‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﻮاره ﻗﺪرﺷﻨﺎس ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ دﻓﺎع از اﺳﺘﺎد ﻫﻤﻮاره ﻳﻜﻲ از ﻣﻮاد اﻣﺘﺤـﺎﻧﻲ رﻫـﺮوان‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ...‬ﻇﻬﺮ ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ‪ ،‬ﺟﺎده ﺧﺎوران را ﺗﺎ آن ﺳﻮي ﺷﻬﺮكﻫﺎي‬
‫ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬آن ﮔﺎه ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎده ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺗﭙﻪ ﻫﺎي ﺻﺨﺮه اي ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ اﻓﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺟـﺎ ﺟـﺎده ﺷـﻜﺎرﺑﺎﻧﺎن‬
‫اﺳﺖ و ﭼﻮن ﻣﺎري ﺧﻮد را از ﻣﻴﺎن ﺗﭙﻪﻫﺎﻳﻲ ﭘﺮ ﺣﻔـﺮه‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧﻤـﺎﻳﺶ‬

‫‪91‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﺸﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﺻﺨﺮهﻫﺎ‪ ،‬از ﻣﺎدهاي ﺳﺒﻚ اﺳﺖ و‬
‫رﻧﮓ آﻧﺎن رو ﺑﻪ ﻗﺮﻣﺰي ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮار اﺳﺖ ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﻓﺮدا‪ ،‬ﻣﻴﺎن اﻳـﻦ‬
‫ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﭘﺮ از ﺣﻔﺮه ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ‪ .‬و ﻃﻠﻮع را از دﻫﺎﻧﻪ ﻏﺎري ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از‬
‫ﺳﻲ ﻣﺘﺮ وﺳﻌﺖ دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن اﺳﺘﺎد‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﺣﻔﺮهﻫﺎي ﺑﺎﻻي ﺻﺨﺮه رﻓﺘﻢ و در آن ﺟﺎ‬
‫آرام ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺳﻜﻮت ﻣﺤـﻴﻂ‪ ،‬ﺳـﺎﻛﺖ ﺑﺎﺷـﻢ و‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮ »آﮔﺎﻫﻲ« ﺑﻤﺎﻧﻢ‪ .‬ﻧﻪ از ﭼﻴﺰي ﺑﺘﺮﺳﻢ و ﻧﻪ از ﺻﺪاﻳﻲ ﺧﻮف ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد راه دﻫﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺲ ﻏﺮﻳﺒﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﺪﻳﻦ ﺟﺎ ﭘﺎ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪام‪ ،‬اﻣـﺎ اﻧﮕـﺎر ﻫﻤـﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ آﺷﻨﺎﺳﺖ‪ .‬از ﮔﻠﻪﻫﺎي ﺷﻜﺎر ﻛﻪ ﮔﻪ ﮔﺎه رخ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗـﺎ‬
‫اﻳﻦ ﺻﺨﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻮن ﭘﻨﻴﺮ ﺳﻮراخ ﺳﻮراﺧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﻴﻊ ﻣﻲﺷﻮم و ﺗﻤﺎم‬
‫ﺷﺐ را ﭼﻮن ﻳﺎر ﻏﺎر ﭘﺎس ﻣﻲدارم‪ .‬و ﻣﺜﺎل ﺑﺮهاي ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺣﻔـﺮهاي‬
‫ﺧﺰﻳﺪه‪ ،‬در اﻧﺘﻈﺎر ﻓﺠﺮ ﻣﻲﻣﺎﻧﻢ‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻮاﺑﺖ ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺳﺮﻣﺎ ﺗـﻮ را‬
‫از ﭘﺎي در آورد‪ .‬ﺗﺎ ﻓﺠﺮ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﭼﻴـﺰي ﻓﻜـﺮ ﻧﻜـﻦ‪.‬‬
‫ﺣﺘﻲ آرزوﻳﻲ در ﺧﻮد ﻧﭙﺮوران‪ .‬ﺑﻪ ذﻫﻨﺖ ﺟﻬﺖ ﻧﺪه‪ ،‬ﺳـﻔﻴﺪ و ﭘـﺬﻳﺮا‬
‫ﺑﺎش زﻳﺮا ﻫﺮ آن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ »آﮔﺎﻫﻲ« از راه ﺑﺮﺳـﺪ‪ .‬ﻣـﻲرﺳـﺪ‪ .‬و‬

‫‪92‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺣﻔﺮه روﺷﻦ ﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺎن ﺷﺪ و ﺟﻬﺎن دﮔﺮﮔـﻮن ﺷـﺪ‪ .‬آن ﭼـﻪ‬
‫ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧﻢ ﺑﻮد‪ ،‬آن ﭼﻪ از ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﺮ ﻣﻼ ﺑﻮد‪ ،‬آن ﭼﻪ زﻣﻴﻦ ﺑـﻮد و آن‬
‫ﭼﻪ آﺳﻤﺎن‪ ،‬ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ ﺗﻜﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻣﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺗﻜﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روزي‬
‫در اﻧﻔﺠﺎري ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻣﺘﻼﺷﻲ ﮔﺸﺘﻪ و ﻫﺮ ﻛﺪام در ﮔﻮﺷﻪاي اﻓﺘﺎدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻏﺮﻳﺒﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﻧﺪك ﺳﺒﺰي رﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻴﻦ آن ﺳـﻨﮓ‪.‬‬
‫اﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻜﻪﻫﺎي وﺟﻮد ﻣﻨﻨﺪ‪ ،‬از ﻣﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﻫﺮ ﻛﺪام از ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﺮا ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻦ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻚ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣـﻦ ﭼﮕﻮﻧـﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺗﻜﻪ ﻫﺎﻳﻢ‪ ،‬ﻇﻠﻢ ﻛﻨﻢ؟! و ﺑﻲ ﺗﻔﺎوت ﺑﻪ ﻧﮕﺎﻫﺸـﺎن ﺑﺎﺷـﻢ؟!‬
‫اﻳﻦﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي دﻳﺮ آﺷﻨﺎي ﻣﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴـﺰ‪ ،‬ﻳـﻚ ﭼﻴـﺰ‬
‫ﺑﻮدهاﻳﻢ و ﻳﻚ ﺷﻜﻞ را ﻇﻬﻮر ﻣﻲﺑﺨﺸـﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﺣـﺮف از ﭘﺮاﻛﻨـﺪﮔﻲ‪،‬‬
‫ﺳﺨﻦ از ﺟﺪاﻳﻲ و ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﻲ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫آه ﺧــﺪاﻳﺎ‪ ،‬اﻛﻨــﻮن ﺑﺨــﺶﻫــﺎﻳﻲ از ﻣــﻦ ﺑﻴﻤﺎرﻧــﺪ و اﻳــﻦ از آه در‬
‫ﺳﻜﻮتﺷﺎن ﻫﻮﻳﺪاﺳﺖ‪ .‬آه ﺧﺪاﻳﺎ‪ ،‬ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮ ﭘﻴﻜﺮ ﺧﻮﻳﺶ زﺧﻤـﻪ‬
‫ﻣﻲزﻧﻴﻢ؟! ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺗﻜـﻪﻫـﺎﻳﻲ از ﺧـﻮﻳﺶ را ﺑـﻲرﺣﻤﺎﻧـﻪ ﻟﮕـﺪﻣﺎل‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؟!‬

‫‪93‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آن ﮔﺎه ﻛﻪ »ﻃﻮر« را ﺑﺎﻻي ﺳﺮﻣﺎن ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻧﺪا دادﻧﺪ ﻛﻪ »ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬
‫آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ دادهاﻳﻢ« »ﺧﺬوا ﻣﺎ ءاﺗﻴﻨﻜﻢ ﺑﻘﻮ‪‬ه«‪ ،‬ﻫﻲ ﺑﻪ دﺳـﺘﺎﻧﻢ‬
‫ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻣﮕﺮ آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻪ ﭼﻴﺰ دادهاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻗﻮت‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪارﻳﺶ را ﻃﺎﻟﺒﻨﺪ! آه‪ ،‬آن ﭼﻪ ﻛﻪ داده ﺑﻮدﻧﺪ در دﺳـﺘﺎﻧﻤﺎن‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬در ﻗﻠﺐﻫﺎﻳﻤﺎن ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪» .‬و اﻋﻠﻤـﻮا أن اﷲ ﻳﺤـﻮل ﺑـﻴﻦ‬
‫اﻟﻤﺮء و ﻗﻠﺒﻪ«‪» .‬ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﻴﻦ آدﻣـﻲ و ﻗﻠـﺒﺶ ﺣﺎﺋـﻞ اﺳـﺖ«‪.‬‬
‫ﻗﺮآن ﭼﻪ ﺻﺮﻳﺢ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ درون ﭼﻪ ﻏﻮﻏﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺎﻟﻚ ﺗﺎ در اﻳﻦ وادي ﻏﻮﻃﻪ ﻧﺨﻮرد و ﺣﻴﺮتزده زﻳـﺮ‬
‫ﺑﺎران اﺳﺮار ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﻧﺴﺖ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺑﻴﻦ او و ﻗﻠـﺒﺶ ﺣﺎﺋـﻞ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ و از ﻳﻚ ﻣﻨﺸﺄ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد اﻣﺎ اﻧﻌﻜﺎس آن‬
‫در آﻳﻨﻪﻫﺎ ﻫﺰاران ﻫﺰار‪ .‬اﻧﺴﺎن آن ﺳﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻗﻠﺔ دﻳﺎر ﺧﺎﻣﻮشﺷﺪﮔﺎنِ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺮار‪ ،‬ﻳﻚ ﻛﺮﺳـﻲ‬
‫اﻋﺠﺎباﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨـﺪ« ﮔﻔـﺖ‪ :‬وﻗﺘـﻲ ﺑـﺮ آن ﻛﺮﺳـﻲ‬
‫ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎي از ازل ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺖ ﺳﺮازﻳﺮ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺰاران ﻫﺰار ﺳﺆال در ﻫﺮ آن‪ ،‬از ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺴﺘﻲ ﺑـﻪ ﺳـﻮي ﺗـﻮ‬

‫‪94‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻫﺠﻮم ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬ﺳﺆاﻻت و درﺧﻮاﺳﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺎﺑـﺖ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺰاران ﻫﺰار ﺟﻮاب‪ ،‬در ﻛﺴﺮي از ﺛﺎﻧﻴـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﻗﺼﻲ ﻧﻘﺎط ﻫﺴﺘﻲ ﻣﺨﺎﺑﺮه ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫و ﺗﻮ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﻲ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ! اﻣﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ از ﻃﺮﻳﻖ آن ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫ﻛﺮﺳﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﻛﺮﺳﻲ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهام اﻣﺎ ﺑـﻴﺶ از ﭼﻨـﺪ ﻟﺤﻈـﻪ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺮ آن دوام ﺑﻴﺎورم و ﺧﻮد را از ﻓﺮط ﻓﺸﺎر ﺣﻴﺮت ﺑـﻪ زﻳـﺮ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻛﺮﺳﻲ‪ ،‬واﻗﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻮﻫﻮم ﻳﺎ اﺳﺘﻌﺎره ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬و آنﻫﺎ ﻛﻪ آن را‬
‫دﻳﺪهاﻧﺪ‪ ،‬از آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻛﺮﺳﻲ ﺑﺮ ﺑﻠﻨﺪاي اﺳﺮار ﻛـﻪ ﻫـﺮ‬
‫ﻛﺴﻲ ﺗﺎب آن ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ وﺿﻊ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻗﻮﻳﺎً اﺣﺴﺎس ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺗﻚ ﺗﻚ ﺣﺮﻛﺎﺗﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﭘﻠﻚ زدنﻫﺎﻳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ زاوﻳﻪ ﻧﮕﺎﻫﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺎﺧﻮدآﮔﺎه اﻧﮕﺸﺘﺎﻧﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻪ و ﻫﻤﻪ داراي ﻫﻮﻳـﺖاﻧـﺪ و ﻫـﺮ‬
‫ﻛﺪام ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎري و ﻳﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮ ﺟﺎﻳﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬دراﻳـﻦ‬

‫‪95‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻮﻳﻲ ﻫﻤﻪ ﺟﻮابﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ وﺻﻞ ﺷـﺪه و از ﻃﺮﻳـﻖ ﺗـﻮ در‬
‫ﻫﺴﺘﻲ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺨﻮاه ﻛﻪ آن را ﻋﻠﺖﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻲ و ﻳﺎ از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ روﻧﺪ آن‬
‫اﻃﻼعﻳﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻛﻪ درﻣﺎﻧﺪه ﻣﻲ ﺷﻮي‪ ،‬ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺎران را درﻳﺎﻓـﺖ‬
‫ﻛﻨﻲ اﻣﺎ از ﺗﻔﺴﻴﺮ آن ﻫﻤﻮاره ﻋﺎﺟﺰي‪.‬‬
‫اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﺪﻳﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ آن را ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻧﻴـﺎوردي ﺑﻠﻜـﻪ‬
‫»ﻫﺒﻪ« ﺷﺪه اﺳﺖ‪» .‬ﻫﺒﻪ« ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﭘﺲﮔﻴﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮاﻗﺐ‬
‫ﺑﺎش‪ ،‬زﻳﺮا از ﺑﺴﻴﺎري ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬و ﭼﻪ زود از اﻳﻦ دﻳـﺎر ﺧـﺎرج‬
‫ﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درون ﻏﺎر ﺑﺰرﮔﻲ ﻛﻪ دﻫﺎﻧﻪاش ﺑﻴﺶ از ﺳﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻃﻠﻮع را ﺗﺎ‬
‫آﺧﺮ ﻧﻈﺎرهﮔﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« آﺗﺸﻲ روﺷﻦ ﻛﺮد ﺗـﺎ ﺳـﺮﻣﺎ از‬
‫اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در آن ﺑﻠﻨﺪي‪ ،‬آﺗﺶ دل ﭼﺴﺒﻲ ﺑـﻮد‪ .‬ﻫـﻢ‬
‫ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﮔﺮد آﺗﺶ ﺑﻮدﻳﻢ اﺳـﺘﺎد ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻧﺴـﺎن‪ ،‬ﺑـﻴﻦ ﻣـﻲداﻧـﻢ و‬
‫ﻧﻤﻲ داﻧﻢ رﻫﺎ ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮزخ ﺑﻴﻦ »ﻣﻲداﻧﻢ«و »ﻧﻤﻲداﻧـﻢ«ﺟﺎﻳﮕـﺎه‬
‫اوﺳﺖ‪ .‬ﮔﺎه آن اﺳﺖ و ﮔﺎه اﻳﻦ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻄﻠﻘﺎً ﻫﻴﭻ ﻛﺪام ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪96‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬داﻧﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬داﻧﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻲ آن را‬
‫ﻛﺴﺐ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻲ و ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮل در آوري‪ .‬اﻣﺎ »آﮔـﺎﻫﻲ« ﺣـﺎل‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ داﻧﺴﺘﮕﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از درون ﺗﻮ روﺷﻦ ﻣﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﻣﺎﻫﻴـﺖ‬
‫ﻧﻮر دارد ﺑﻲآﻧﻜﻪ ﭼﺮاﻏﻲ ﺑﺮ اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﻓﻲ اﻟﺤﺎل آﮔﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫دور از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ‪ ،‬در ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺒﻲ ﺑﺎ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻪ زﻳـﺮ‬
‫زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺳﻴﺰده ﭘﻠﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮرد‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﺳـﻜﻮت ﺑـﻮد‪.‬‬
‫ﻛﺴﻲ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲ ﮔﻔﺖ زﻳﺮا ﺑﻪ ﻗﺪر وﻓﻮر آﮔﺎﻫﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺎ در‬
‫زﻳﺮ زﻣﻴﻦ رو ﺑﻪ روي در ورودي آن ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺑﻪ دﻳـﻮار ﺗﻜﻴـﻪ داده‬
‫ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﺷﻨﻴﺪه ﺷﺪ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﻴﺠﺎن از ﭘﻠﻪﻫﺎ ﺑﺎﻻ‬
‫و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬آرام ﺑﻮدم زﻳﺮا اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را داﻧﺴﺘﻪام ﻛﻪ ﮔﺎه ﺑﺮآﻳﻨﺪ‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎ و ﺣﺮﻛﺎﺗﻤﺎن‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ دام ﻣﻲاﻧـﺪازد‪ .‬اﻣـﺎ ﭼﮕﻮﻧـﻪ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻲداﻧﻢ‪.‬‬
‫در ﻟﺤﻈﻪاي درب زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺷﮕﻔﺖآوري ﮔﺸﻮده ﺷﺪ و ﻳـﻚ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده در ﻟﺒﺎس ﻛﻮﻟﻲﻫﺎ‪ ،‬وارد ﺷﺪﻧﺪ و رو ﺑﻪ روﻳﻤﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﺷﺒﻴﻪ آدم ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ وﻟﻲ آدم ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﺮﻣﻴﺖ ﺳـﺨﺖ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ‬
‫اﻣﺎ ﺑﻪ وﺿﻮح ﻗﺎﺑﻞ دﻳﺪن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺸـﻮﻳﺶ و اﺿـﻄﺮاب از وﺟﻮدﺷـﺎن‬

‫‪97‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﻮج ﻣﻲزد‪ .‬اﺑﺘﺪا اﻧﺘﻈﺎر آن را داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﺮﺳﺎن ﺷـﻮﻳﻢ‪ .‬اﻣـﺎ اﻳـﻦ‬
‫ﻳﻚ ﺧﻴﺎل ﺧﺎم ﺑﻮد و ﻣﺎ ﺗﺮﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم ﻛـﻪ اﮔـﺮ اﻳﻨـﺎن‬
‫ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن ﺷﻮﻧﺪ ﭘﻴﺮوز ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬و آن ﭼـﻪ از اﻧـﺮژي‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭘـﺲ‬
‫ﻣﻠﺘﻤﺴﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ آزاد ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ درﺑﻨﺪ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ!‬
‫از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺗﺒﺤﺮي در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎ ﻧﺪارم ﺑـﻪ »ﭘﻴﺸـﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ« ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم ﺗﺎ او اﻳﻦ ﻏﺎﺋﻠﻪ را ﺧﺘﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣـﺎ او ﻫـﻴﭻ ﻧﮕﻔـﺖ و‬
‫ﻗﻀﺎوت ﻧﻜﺮد‪ .‬و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺟﻮاب را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﻦ ﮔﺬاﺷـﺖ‪ .‬واﻗﻌـﺎً‬
‫ﺣﻮﺻﻠﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﻴﺠﺎﻧﺎت را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺷـﺎﻳﺪ ﺑـﺮاي‬
‫ﻋﺪهاي ﺟﺬاب ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻤﺮﺷﺎن را در اﻳﻦ راه ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑـﺮاي ﻣـﻦ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آن ﭼﻪ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﺗﺴﻠﻴﻢ وار رﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣـﻦ‬
‫ﺧﻮد ﺑﻮدن را ﺑﺮ ﻣﺴﺌﻮل ﻛﺴﻲ ﺑﻮدن ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻢ‪ .‬ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر ﮔﻔـﺘﻢ‪:‬‬
‫ﺑﺮوﻳﺪ‪ ،‬آزادﻳﺪ‪.‬‬
‫آنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷﺎدي و ﻫﻠﻬﻠﻪ رﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺎ رﻓﺘﻦﺷﺎن ﺻﺪاﻫﺎﺷﺎن ﻣﺤﻮ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪98‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ « رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻛﻨـﻮن آنﻫـﺎ ﻣـﺪﻳﻮن ﺗـﻮ‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻧﺨﻮاه ﻛﻪ دوﺑﺎره آنﻫﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻲ و ﻳـﺎ از آنﻫـﺎ‬
‫ﻃﻠﺐ دﻳﻦ ﻛﻨﻲ‪ .‬آنﻫﺎ ﺧﻮد روزي دﻳﻦ ﺧﻮد را ادا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ در زﻳـﺮ زﻣـﻴﻦ را ﺑﺴـﺖ و رو ﺑـﻪ روي ام‬
‫ﻧﺸﺴﺖ و آن ﮔﺎه ﮔﻔﺖ‪ :‬زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد از اﺳﺮار اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻘﻲ از آن ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺎﻳﺪ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻛﺮد‪ .‬ﻓﻬﻢ زﻧﺪﮔﻲ در ﻗﺒﻮل زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻦ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ از زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺎ ﻣـﻲ ﻣـﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺟﺎري ﺷﺪ‪ .‬و ﺟﺎري ﺷﺪن در زﻧﺪﮔﻲ ﻳﻌﻨـﻲ آن‬
‫ﭼﻪ را ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺳﺎن‪ .‬ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬از‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻛﺎرﻫﺎي ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﻫﺎ ﺧﺘﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺴﺎ ﻧﻜﺘﻪ ﻇﺮﻳﻔﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺠـﺎت و رﺳـﺘﻦ‬
‫ﺑﻴﻨﺠﺎﻣﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ اﻣـﺎ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ آن را دارد ﻛـﻪ درﻫـﺎي‬
‫ﺑﺰرگ و ﺳﻨﮕﻴﻦ را ﺑﺎز ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻛﻮﭼﻚ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﭘﺸﻪ ﻛﻪ ﻗـﺮآن ﺑـﻪ آن »ﺑﻌﻮﺿـﻪ«‬

‫‪99‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﺷﮕﺮف دارد و ﻫﻴﻮﻻﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬از درون ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫و ﻫﺮ ﻣﺎﺟﺮا‪ ،‬راﻫﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﻲِ اﻋﺠﺎب ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ‪.‬‬
‫ﻛﺎر ﻛﻮﭼﻚ و ﭼﻴﺰ ﻛﻮﭼﻚ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ذﻫـﻦ ﺷـﺮﻃﻲ ﺷـﺪة‬
‫ﺗﻮﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻮر را ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲاﻧﮕﺎرد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ وارد ﺷﺪي ﺑﻪ واﻗـﻊ ﺑـﻪ ﺑﺰرﮔﺘـﺮﻳﻦ ﻛـﺎر‬
‫ﺟﻬﺎن وارد ﮔﺸﺘﻪاي‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻳـﻚ ﺟﺮﻋـﻪ ﻧﻮﺷـﻴﺪن آب‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺮآن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻓﺄﻧﺒﺌﻜﻢ ﺑﻤﺎ ﻛﻨـﺘﻢ ﺗﻌﻤﻠـﻮن«‪ ،1‬ﺗـﺎ ﺑـﻪ ﺣـﺎل ﻓﻜـﺮ‬
‫ﻛﺮده اي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺪام ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ از آن ﺑﻲﺧﺒﺮﻳﻢ؟! ﻗﻄﻌﺎً‬
‫ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﻢ و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم آن ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺷـﮕﺮف‬
‫در ﻫﺴﺘﻲ و روﻧﺪ آن ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﻲﮔﺬارﻳﻢ‪ .‬اﻋﻤﺎل و رﻓﺘﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬
‫ﻛﻮﺗﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺎ ﻧﻤﻲآﻳﻨﺪ اﻣﺎ ﻣﻬﻢ و ﺑﺰرگ اﺳﺖ زﻳﺮا ﻗﺮار اﺳـﺖ از آن‬
‫ﺑﺎ ﺧﺒﺮﻣﺎن ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﺷﻤﺎ را از ﻋﻤﻠﻜﺮدﺗﺎن آﮔﺎه ﺧﻮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻗﺮآن ‪ .31/15‬ﻟﻘﻤﺎن‪.‬‬
‫‪100‬‬

‫ﺧﺎﻣﻮﺷـــﻲ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﻋﺎﻟﻢ ﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬وﺳﻴﻊ و ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮاﺗـﺮ از ﻗـﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﻣﺘﻌﺎرف ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬او ﺧﻮد‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ و اﻫﻞ ﻣﺤﺒـﺖ‬
‫در ﭼﻨــﻴﻦ ﻓﻀــﺎﻳﻲ ﺗــﻨﻔﺲ ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ‪ .‬أﻧﻬــﺎري از ﺳــﺮ ﻟﻄــﻒ از‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪﻫﺎي ﺳﺮﻣﺪي ﺟﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن رگﻫﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺣﻴﺎت را ﺑـﻪ‬
‫اﻗﺼﻲ ﻧﻘﺎط اﻳﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﻲرﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬اﻫﻞ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﺤﺒﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫ﺑﻪ واﻗﻊ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻬﺮﻫﺎ وارد ﺷﺪه و ﺟﺎﻧﻲ ﺗﺎزه ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد اﻳﻦ ﺑﮕﻔﺖ و ﺗﻮر ﺧﻮﻳﺶ را ﭘﻬﻦ ﻛـﺮد‪ .‬ﻣـﺎ ﺗـﺎ زاﻧـﻮ در آب‬
‫رودﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﻮر ﻗﺒﻠﻲ را ﻣﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدم اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﺟﺰ‬
‫ﻣﺸﺘﻲ ﻋﻠﻒ ﻫﺮز در آن ﺑﻪ دام ﻧﻴﻔﺘـﺎد‪ .‬اﻣـﺎ اﻛﻨـﻮن ﺗـﻮر در دﺳـﺘﺎن‬
‫اوﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ آن را ﺑﺎﻻ ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻫﻴﺎن در آن ﺑﻪ رﻗﺺ ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪103‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬اوﻟﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ در ﺻﻴﺎدي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺪاﻧﻲ ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل‬
‫ﭼﻪاي‪ .‬آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎري ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﭘـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻴﺪﮔﺎه ﻣـﻲﮔﺬارﻧـﺪ و‬
‫ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺻﻴﺪي را دﻧﺒﺎل ﻣـﻲ ﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬ﺷـﻜﺎرﭼﻴﺎن‬
‫ﺑﻲاﺻﺎﻟﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮد ﺷﻜﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛـﻪ ﻗﺼـﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪﻳﻚ اﺻﻞ اﺳﺖ و ﺗﺨﻄﻲ ﻧﻜﺮدن از آن اﺻﻠﻲ دﮔﺮ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻗﺼﺪ ﻣﺎ ﺻﻴﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﻗﺰل آﻻي ﺳﺮخ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺰ آن در‬
‫ﺗﻮر اﺳﺖ ﺑﻲدرﻧﮓ آزاد ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺖ و ﻣﺎﻫﻴﺎن را از ﺗﻮر ﺧﻼص‬
‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ دﻳﮕﺮ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺻﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻴﺪ در روز‪ ،‬ﺻﻴﺪ در ﺷـﺐ‪،‬‬
‫ﺻﻴﺪ در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ‪ ،‬ﻳﺎ در ﻓﺼﻠﻲ دﮔﺮ‪ ،‬ﻫﺮ ﻛﺪام ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺧﻮد را دارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺪاﻧﻲ آن ﭼـﻪ را ﻛـﻪ ﺧﻮاﻫـﺎن آﻧـﻲ در‬
‫ﻛﺪام زﻣﺎن ﺗﺤﺖ ﺳﻠﻄﻪ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬آﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن از ﻣﻬﻢﺗـﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﻼحﻫﺎي ﻳﻚ ﺻﻴﺎد ﻣﺠﺮب اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﺪون آﮔﺎﻫﻲ از اﻳﻦ ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﺧﻮد‬
‫را ﺧﺴﺘﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و وﻗﺖ ﺧﻮد را ﺗﻠﻒ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬زﻣﺎن ﺳﺮﻣﺎ‪ ،‬زﻣﺎن ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬زﻣﺎن ﺳﻜﻮت‪ ،‬زﻣﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ‪،‬‬
‫زﻣﺎن ﻛﻮچ‪ ...‬ﺑﺮاي او ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪104‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آﮔﺎﻫﻲ از اﺻﻞ ﻣﻜﺎن‪ ،‬ﻛﻢ از زﻣﺎن ﻧـﺪارد‪ .‬ﺑـﻲ ﺗـﻮﺟﻬﻲ ﺑـﻪ ﻣﻜـﺎن‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻛـﺪام زﻣـﻴﻦ ﻣـﻲﮔـﺬاري‪ ،‬ﻳـﺎ وارد ﻛـﺪام آب‬
‫ﻣﻲﺷﻮي‪.‬‬
‫ﭘﻴﭻ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻘﺎط ﻣﺮداﺑـﻲ؟! ﻋﻤﻴـﻖ ﻳـﺎ ﻛـﻢ ﻋﻤـﻖ؟‬
‫ﺻﺨﺮهاي ﻳﺎ ﺧﺎك ﻧﺮم؟!‪...‬‬
‫اﻳﻦﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺧﻮد را دارﻧﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﻛﻼم ﺗﻮ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺪاﻧﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺻﻴﺪ ﺗﻮ در ﻛﺪاﻣﻴﻦ ﻣﻜﺎن در ﭼﻨﮓ ﺗﻮﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ در اﻳﺮان ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬
‫ﻓﻴﻞ ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﺳﻜﻮت و اﺳﺘﺘﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻜﻮت و اﺳﺘﺘﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﺻﻴﺪﮔﺎه ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺟﻠﻮه ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ ﭼﻠﭗ ﭼﻠـﭗ‬
‫وارد آب ﺷﻮي‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﺮو ﺻﺪا ﺗﻮر ﺧﻮد را ﺑﻴﻨـﺪازي و اﻧﺘﻈـﺎر ﻣـﺎﻫﻲ‬
‫ﻓﺮاوان داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﺻﺒﺮ و ﺳﻜﻮت‪ ،‬آن ﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻋﻤـﻞ ﻛـﺮدن‪،‬‬
‫اﺳﺎس ﻛﺎر اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ را داﻧﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓﺗﺮﻳﻦ ﺳﻼح را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﺻﻴﺪي در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻛﺪام ﺳـﻼح ﻣﻨﺎﺳـﺐ‬

‫‪105‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺮم ﻳﺎ ﺳﺮد‪ ،‬اﻧﻔﺠﺎري‪ ،‬ﺗﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻮر‪ ،‬ﻗﻼب‪ ،‬دام و داﻧﻪ‪ ...‬ﺗـﻮ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻫﻤﺎﻫﻨﮓﺗﺮﻳﻦ ﺳﻼح ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﺻﻴﺪ را ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻲ و ﻫﻤـﺎن را‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺒﻨﺪي‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰﻫﺎ از ﺻﻴﺪ ﺧﻮد ﺑﺪاﻧﻲ‪ .‬آﻳﺎ ﺻﻴﺪ ﺗﻮ آﺑـﻲ اﺳـﺖ؟ ﺧـﺎﻛﻲ‬
‫اﺳﺖ؟ ﻳﺎ ﻫﻮاﻳﻲ؟ او ﭼﻪ ﻣﻲﺧﻮرد؟ آﺑﺸـﺨﻮرش ﻛﺠﺎﺳـﺖ؟ ﻓـﺮدي‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺟﻤﻌﻲ؟ دﺷﻤﻨﺶ ﻛﻴﺴـﺖ و ﺗﻮﺳـﻂ ﭼـﻪ ﻛﺴـﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻮرده ﻣﻲﺷﻮد؟ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒاش ﻛﺪام اﺳﺖ؟‬
‫آﻳﺎ اﻫﻞ اﺳﺘﺘﺎر اﺳﺖ؟ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ اﻧﺘﻘﺎل و ﺷﺘﺎﺑﺶ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟‬
‫آﻳﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮر ﺣﺴﺎس اﺳﺖ؟ ﺑﻪ ﺑﻮﻫﺎ ﭼﻄﻮر؟ داراي ﭼﻪ ﺟﻨﺴﻲ از‬
‫ﺻﺪاﺳﺖ؟ زﻳﺮ ﻳﺎ ﺑﻢ؟ ﻣﻴﺎﻧﻪاش ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎ ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎ ﭼﻪ؟‪...‬‬
‫آن ﮔﺎه ﺗﻮ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻴﺮ‪ .‬ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪهاي!‬
‫ﺗﻮ را ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮدم آن را در دﺳﺖ ﭼـﭙﻢ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮ از ﺑﺪﻧﻢ ﺟﻤﻊ ﻛﺮدم‪ .‬آن ﮔﺎه ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن آب ﻧﮕﺎه اﻧﺪاﺧﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺟﺎ را روي ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮕﻲ دﻳﺪم ﻛﻪ در آب ﻓﺮو رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬آرام‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮف ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ رﻓﺘﻪ و روي آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺳـﭙﺲ ﺑـﺎ دﺳـﺖ‬

‫‪106‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫راﺳﺘﻢ ﺑﺨﺶ ﭘﺮﺗﺎﺑﻲ ﺗﻮر را ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﭘﺮﺗـﺎب ﺷـﺪم‪ .‬ﺻـﺒﺮ‬
‫ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺣﺘﻲ ﺳﺎﻳﻪام ﺟﺰﺋﻲ از ﺟﺮﻳﺎن آب ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻟﺤﻈﻪ ﭘﺮﺗﺎب ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺗﻮر را ﺑﺎ ﺷﺘﺎب ﭘﻬﻦ ﻛﺮدم اﻣـﺎ اﻧﮕﺸـﺘﺎﻧﻢ در‬
‫ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎي آن ﺑﻪ دام اﻓﺘﺎد و ﺗﻮر ﺑﻪ دور ﺧﻮدم ﭘﻴﭽﻴﺪ‪ .‬از روي ﺗﺨﺘـﻪ‬
‫ﺳﻨﮓ ﺑﻪ آب اﻓﺘﺎدم‪.‬‬
‫ﻛﻨﺎر ﺳﺎﺣﻞ رودﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮔﺮهﻫﺎي ﺗﻮر را ﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ ﺑﺎز ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣـﻦ از‬
‫ﻛﻢ اﺳﺘﻌﺪادي ﺧﻮدم اﻧﺪﻛﻲ ﻣﻐﻤﻮم ﺑﻮدم وﻟـﻲ اﺳـﺘﺎد ﺑـﻪ ﭘـﺎﻳﻢ زد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺗﻮ ﺧﻮد را ﺻﻴﺪ ﻛﺮدي! و اﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺻﻴﺪ ﺧﻮد‪ ،‬ﻗﺒـﻞ از‬
‫ﻫﺮ ﺻﻴﺪ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮاد از آن ﭼﻪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ ﺑـﻮد و ﺻـﻴﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﺪا‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺢ ‪ ‬ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﻮارﻳﻮن ‪ ‬ﮔﻔﺖ‪،‬‬
‫ﺗﻮر را رﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻦ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺗﺎ ﺻﻴﺪ ﺣﻘﻴﻘﻲ را ﻧﺸﺎﻧﺘﺎن دﻫﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺮاد ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﺻﻞ ﻣﺤﺒﺖ را ﺑﻔﻬﻤﻲ از ﻫﺮ ﻗﺎﻋـﺪهاي ﺑـﻲﻧﻴـﺎز‬
‫ﻣﻲﺷﻮي‪ .‬ﻛﺎر ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬آﺳﺎن و ﭘﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ از روح‪ ،‬ﻳﻚ اﺻﻞ‪ ،‬اﺻـﻴﻞ اﺳـﺖ و آن‬
‫ﻣﺤﺒﺖ اﺳﺖ‪ .‬و ﺧﺪا ﻋﻴﻦ ﻣﺤﺒﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻫﻞ اﻳـﻦ ﻧﺎﺣﻴـﻪ ﺑـﺎ ﻣﺤﺒـﺖ‪،‬‬

‫‪107‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﺻﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﻪ‬
‫ﺧﻮد‪ ،‬ﻫﻢ اﻗﺘﺪار ﻣﻲآورد ﻫﻢ آﮔﺎﻫﻲ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻨﺎن ﻣﺤﺒـﺖ را ﺑـﻪ ﺧـﺎﻃﺮ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬دوﺳﺖ دارﻧﺪ و آن ﭼﻪ در ﭘـﻲ دارد را »ﺑﺮﻛـﺎت« آن‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻛﻪ دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ آﻏﺎز ﻛﻨﻲ‪ ،‬از ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻟﻄﻴﻒ‬
‫وارد ﮔﺸﺘﻪاي‪ .‬ﺟﻮاز ورود ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﺧﺪاﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﻫﺮ ﻛﺪام از ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت‪ ،‬ﻧﺼﻴﺒﻲ از ﺧﺪا ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫آنﻫﺎ‪ ،‬ﮔﻮﺋﻲ درﺻﻴﺪ ﺧﻮد ﺧﺪا ﻧﺸﺴﺘﻪاي‪ .‬و ﭼﻮن ﺧﺪا آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻘﺘـﺪر‬
‫اﺳﺖ ﭘﺲ ﺗﻮ از آﮔﺎﻫﻲ و اﻗﺘﺪار ﺑﻪ ﻗـﺪر ﻣﺤﺒﺘـﺖ‪ ،‬ﻧﺼـﻴﺒﻲ ﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﺻﻞ‪ ،‬ﺳﺎده‪ ،‬ﻓﺮاﮔﻴﺮ و ﺑﻲﭼـﻮن و ﭼﺮاﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﺗﻤﺜﻴـﻞ‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ ورزي ﭼﻮن ﺻـﻴﺎدي اﺳـﺖ اﻣـﺎ ﺻـﻴﺪ او‪،‬‬
‫ﻗﻠﺐﻫﺎﺳﺖ‪ .‬و ﻗﻠﺐ اﻫﻞ اﻳﻤﺎن‪ ،‬ﻋﺮش رﺣﻤﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و اﻳﻦ ﺻﻴﺪ‪ ،‬از ﺿﺮورﻳﺎت اﺳﺖ زﻳﺮا ﺑﺴﻴﺎري در ﻣﺮدابﻫﺎي ﺟﻬﺎﻟﺖ‬
‫و ﮔﻨﺪابﻫﺎي داﺷﺘﻦ و ﺧﻮاﺳﺘﻦ‪ ،‬ﻓﺮو رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺻﻴﺎدي ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ آنﻫﺎ را‬
‫از آن ﭼﻪ ﻛﻪ در آن واﻗﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﻛـﺎري ﻛـﻪ ﻣﺴـﻴﺤﺎ‬
‫‪ ‬ﻣﻲﻛﺮد اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬او ﺻﻴﺎدي اﺳﺘﺎد ﺑﻮد و اﺳﺘﺎدي ﺻﻴﺎد‪.‬‬

‫‪108‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻳﻦ وادي‪ ،‬آﺳﻤﺎﻧﺶ ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬زﻣﻴﻦاش ﭘﺬﻳﺮش و رواﺑـﻂاش ﺧـﺪﻣﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و آﺳﻤﺎن ﺑﻪ زﻣﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺧﺪﻣﺖ زﻣﻴﻦ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن‪ ،‬ﭘﺮورش داﻧﻪﻫـﺎي ﻣﺤﺒـﺖ اﺳـﺖ و ﺗﻘـﺪﻳﻢ‬
‫ﻣﻴﻮهﻫﺎﻳﺶ ﺑﻪ آن‪ .‬و ﺧﺪﻣﺖ آﺳﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎران ﺑﺮﻛﺎت اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺸﺖ ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺶ‪ .‬اﻫـﻞ اﻳـﻦ وادي اﻳـﻦ ﺧـﺪﻣﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ را‬
‫ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﻋﺮوج ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﺎي ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ و‬
‫ﺟﺎوداﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺔ ﻣﺤﺒﺖ دﺳﺖ ﺑﻴﺎﺑﻲ‪ ،‬ﻧﻬﺮش را ﮔﺸﻮدهاي و ﻓﺮو‬
‫دﺳﺖ را ﺣﻴﺎت ﺑﺨﺸﻴﺪه اي‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ از اﻳـﻦ ﭼﺸـﻤﻪ ﺑﺒﺨﺸـﻲ‪ ،‬آﺑـﺶ‬
‫ﻓﺰونﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ راز ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري »ﺑﺮﻛﺖ« اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻛﺖ ﻣﺤﺒﻮس‬
‫ﻛﺮدﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا در ذات ﺧﻮد‪ ،‬ﻓﺰوﻧﻲ و ﻓﺮاﮔﻴﺮي را ﻧﻬﻔﺘـﻪ دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮﻛﺖ‪ ،‬وﺟﻮدي اﺳﺖ آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﺎ ﺑـﻲآن‪ ،‬ﺧﺸـﻚ و ﺑـﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮﻛﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻳﻲ آﺳﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬وﺟﻮدي زﻧﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن‬
‫ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮﺧﻮرد‪ ،‬زﻧﺪهاش ﻛﺮده‪ ،‬ﺑﺮآن ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮﻛﺖ‪ ،‬ﺷﺨﺺ را‬
‫ﻣﺒﺎرك ﻛﺮده و ﺣﻴﺎﺗﺶ را در ﻫﺮ ﻗﻠﻤﺮوﻳﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﺑﺮﻛﺖ‪،‬‬
‫ﻛﻴﻤﻴﺎﮔﺮ اﺳﺖ و ﻫﺮ دم ﻣﺲ ﺗﻮ را ﻃﻼ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛـﺮد‪ .‬ﺑﺮﻛـﺖ ﻓﻘـﻂ‬

‫‪109‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫وﻳﮋه ﻣﺎل ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ در ﻫﻤﻪ اﺑﻌﺎد ﻛﺎرآﻣﺪ اﺳﺖ‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﮔﻮش‬
‫ﺗﻮ ﺑﺮﻛﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺗﻮ ﺷﻨﻮا ﻣﻲ ﺷﻮي‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﺖ ﺑﺮﻛﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ‬
‫ﺑﺼﻴﺮت ﻣﻲﻳﺎﺑﻲ‪ .‬ﻗﻮاي ﻣﺪرﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺑﺮﻛﺖ‪ ،‬اﻗﺘﺪار ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻛﺖ در دﺳﺖ ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺑﺮﻛﺖ اﺳﺖ‪ .‬در دﺳﺖ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ‪ ‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫در دﺳﺖ ﻳﻌﻘﻮب ‪ ‬اﺳﺖ‪ .‬در دﺳﺖ ﻣﺴﻴﺢ ‪ ‬اﺳﺖ و ﻣﺤﻤﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻛﺖ در دﺳﺖ ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ .‬در دﺳﺖ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﺎ‬
‫اوﺳﺖ و او ﺑﺎ ﺧﺪا‪.‬‬
‫ﺑﺮﻛﺖ در دﻳﺎر »ﻣﺤﺒﺖ« ﺑﻪ وﻓﻮر ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﮔـﺮ روزي ﺑـﺎ‬
‫ﺑﺮﻛﺖ روﺑﻪرو ﺷﺪي و از آن ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺸﺘﻲ‪ ،‬آن را ﺣﺒﺲ ﻧﻜـﻦ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮ آن را ﺑﺎز ﺑﮕﺬار ﺗﺎ ﺑﻪ اﻫﻠﺶ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮﻛﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻓﺰاﻳﻨﺪه ﺣﻴﺎت‬
‫اﺳﺖ و ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎز اﻳﺴﺘﺪ‪.‬‬
‫در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﺮﻛﺖ ﺑـﻮدهاﻧـﺪ‪ .‬ﭼـﻪ ﺳـﻔﺮﻫﺎ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺧﻄﺮﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎن ﻧﺨﺮﻳﺪﻧﺪ و ﭼﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎ ﻛﻪ ز ﻛـﻒ‬
‫ﻧﺪاﻧﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﻛﺖ‪ ،‬ﻧﻴـﺮوي اﻋﺠـﺎب ﺑﺮاﻧﮕﻴـﺰ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ارزﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﻫﻢ ﺳﻨﮓ آن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬و آن ﻫﺎ ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫وﺟﻮد دارد ﭘﺲ ﻋﻤﺮ ﺧﻮﻳﺶ را در ﺟﺴﺘﺠﻮﻳﺶ ﺳﭙﺮي ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻳﺎد‬

‫‪110‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آر ﻛﻪ ﻳﻌﻘﻮب ‪ ‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺮﻛﺖ را از ﭘﺪر درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد و ﭼﻴـﺰي‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺮادرش »ﻋﻴﺴﻮ« ﺑﺎﻗﻲ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‪ .‬آن ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻋﻴﺴـﻮ‪ ،‬ﺣﻴـﺮان‬
‫در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻫﺎ‪ .‬و اﻳﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻳﻌﻘﻮب ‪ ،‬ﺑﻨﻲ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﻳـﻚ ﻗـﻮم‬
‫ﺧﺎص ﺧﺪاوﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ »ﻓﻀﻠﺘﻜﻢ ﻋﻠﻲ اﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ«‪.1‬‬
‫ﺑﺮﻛﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ رﻳﺎﻟﻲ از ﺗﻮ‪ ،‬ﻛﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد و ﭼﻮن ﻧﺒﺎﺷـﺪ‬
‫ﻛﻮه ﻃﻼﻳﻲ ﺑﻪ ﭘﺸﻴﺰي ﻧﻤﻲارزد‪.‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ و ﺑﺮﻛﺖ‪ ،‬دوﺳﺘﺎن دﻳﺮﻳﻨﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﺧـﻮد را ﺑـﻪ ﺑﺮﻛـﺖ‬
‫ﻧﺰدﻳﻚ ﮔﺮدان‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﺎد ﻗﺪم زﻧﺎن از ﻛﻨﺎر ﻧﻬﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻨﺸﺄ آن ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻫـﺮ‬
‫ﭼﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﻣﻲرﻓﺘﻴﻢ ﻣﻨﻈﺮهﻫﺎ زﻳﺒﺎﺗﺮ و ﻟﻄﻴﻒﺗـﺮ ﻣـﻲﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﻮﺷـﺶ‬
‫ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺳﺮخ و زرد‪ ،‬آﺳﻤﺎﻧﻲ آﺑﻲ‪ ،‬و ﻧﻬﺮي ﻛﻪ‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ رﻧﮕﻲ در آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻃﻴﻒ ﺧـﻮد را ﺑـﻪ‬
‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ اﻧﻌﻜﺎس ﻣﻲدادﻧﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﺷﻤﺎ را ﺑﺮ ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﺑﺮﺗﺮي دادم‪ .‬ﻗﺮآن ‪ .2/47‬ﺑﻘﺮه‪.‬‬

‫‪111‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﺳﺘﺎد اداﻣﻪ داد‪ :‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻋـﺎﻟﻢ از‬
‫آن ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﻴﺎت ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ ﺧﻼف ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫـﻢ‬
‫ﻣﺴﻴﺮ ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻴﻦ ﻋﺪاﻟﺖ‪.‬‬
‫روزي ﺧﻮاﻫﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﻳﻜﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﺪاﻟﺖ‪ ،‬ﺧﻮد در ﺑﻄﻦ ﻣﺤﺒﺖ ﺟﺎ دارد‪ .‬و اﻳﻦ ﻧﻜﺘـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ از ﺑﺴﻢ اﷲ اﻟﺮﺣﻤﻦ اﻟﺮﺣﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧـﺪ ﺧـﻮد را ﺑـﻪ‬
‫ﺻﻔﺖ رﺣﻤﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﻘﺎﺑﻠﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺒﺖ و ﻋﺪاﻟﺖ وﺟﻮد ﻧـﺪارد‪.‬‬
‫آن ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻳﻚ ﻣﺤﺒﺖ اﺻﻴﻞ‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﺎري ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪ .‬ﭼـﻮن‬
‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ اوﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﮕﺬار ﺗﻮﻫ‪‬ﻢ ﻋـﺪاﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻧـﻪاي ﺷـﻮد ﻛـﻪ از‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎز ﻣﺎﻧﻲ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﺮود ﻋﺪاﻟﺖ را ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﭘـﺲ ﻧﮕـﺮان‬
‫ﻧﺒﺎش‪ .‬ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ رﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬رﺷﺪش ﺑﺎ اوﺳﺖ و اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را‬
‫ﺟﺰ اﻟﻬﻴﻮن ﻛﺲ در ﻧﻴﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺤﺒﺘﻲ ﻛﻪ اﺻﺎﻟﺖ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻧﻴﺖ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ اﺳﺘﻮار ﻧﮕﺸﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻜﺮ اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻜﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻜـﺮ‪ ،‬ﺗﺰوﻳـﺮ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻜﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﻣﻐﺰ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﻮﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺎن ﻛﻪ ﻓﻘـﻂ‬

‫‪112‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺤﺒﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺤﺒﺖاﻧـﺪ‪ .‬دﺷـﻤﻨﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻟﺒﺎس دوﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﺤﺒﺖ اﺻﻴﻞ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬در دﺟﻠﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﺳـﺖ و در‬
‫ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﺎز ﮔﺮﻓﺘﻦ‪ .‬اﻫﻞ ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ را ﭘﺎس ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬ﭼـﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﺷﺪ و ﭼﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪاي ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ ،‬آنﻫﺎ را در ﺑﻨﺪ ﻧﻤﻲﻛﻨـﺪ زﻳـﺮا اﻫـﻞ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻴﻚ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ راه ﺧﻮد را در ﻫﺮ وﺟﻮدي ﺑﺎز ﻛﺮده‬
‫و روزي ﺑﻪ ﺛﻤﺮ ﻣﻲﻧﺸﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ دﻳﻮار ﺑﻠﻨﺪي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺤﺒﺖ را ﻋﻘﻴﻢ‬
‫ﻛﻨﺪ و آن را ﺑﻲﺧﺎﺻﻴﺖ ﺳﺎزد‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ در ﺣﺎﻓﻈـﺔ ﺧـﻮد‪ ،‬ﺑﺴـﻴﺎري از‬
‫دﺷﻤﻨﻲﻫﺎ را ﺳﺮاغ دارد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﺑـﻪ دوﺳـﺘﻲﻫـﺎي ﻋﻤﻴـﻖ ﺑـﺪل‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻛﻴﻤﻴﺎﮔﺮي ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺮﻛﺲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣـﺎ ﻋﻤـﻞ ﺑـﻪ آن‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻢ ﻳﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﺪاﻧﻲ اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬دﻟﺴﻮزي ﻧﻴﺴﺖ‪» .‬دﻟﺴﻮزي« ﻧﻮﻋﻲ ﻗﻀﺎوت اﺳـﺖ‪ .‬ﻗﻀـﺎوﺗﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻌﺚ از اﺣﺴﺎﺳﻲ زودﮔﺬر ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬رﻳﺸﻪ دار اﺳﺖ‬
‫و از ﺟﻨﺲ ﻧﻮر‪ .‬اﻣﺎ دﻟﺴﻮزي ﻛﻮر اﺳﺖ‪ .‬دﻟﺴﻮزي ﻳﻚ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤـﻞ‬
‫ﺳﺮﻳﻊ ﻋﺎﻃﻔﻲ اﺳﺖ و رﻳﺸﻪ در ﺟﻬﺎن ﻋﺎﻃﻔﻪﻫﺎ دارد‪ .‬دﻟﺴﻮزي اﻏﻠـﺐ‬

‫‪113‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻳﻚ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ در روﻧﺪ ﻫﺴﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬آن ﻫﻢ ﺑﺪون آن ﻛﻪ رﺷﺪ‬
‫ﻛﺴﻲ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻣﺤﺒﺖ واﻗﻌﻲ دﻟﺴﻮزي از‬
‫ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻪ واﻗﻊ در ﭘﻲ درﻣﺎن ﻧﺎﻫﻨﺠﺎريﻫﺎي رواﻧﻲ ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﻓﻌﺎل اﺳﺖ اﻣﺎ دﻟﺴﻮزي‪ ،‬ﻣﻨﻔﻌﻞ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﻣﺼﻠﺢ اﺳﺖ‬
‫و ﺻﻼح را ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪ‪ ،‬اﻣﺎ دﻟﺴﻮزي‪ ،‬واﻛﻨﺶ ﻳـﻚ اﺣﺴـﺎس اﺳـﺖ‬
‫ﺑﺪون ﻫﺪﻓﻲ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ‪...‬‬
‫ﻣﺎ اﻛﻨﻮن ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﺮاﺷﻴﺒﻲ ﺗﻨﺪي ﺑﺎﻻ روﻳﻢ‪ .‬آن ﺑـﺎﻻ‪ ،‬در آن ﺑﻠﻨـﺪي‪،‬‬
‫ﻣﻨﺸﺄ ﻧﻬﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺴﻴﺎري از زﻳﺒﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬اﻛﻨـﻮن‬
‫اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﭼﺎرهاي ﺟﺰ ﺻﻌﻮد ﻧﺪارﻳﻢ‪ .‬ﭘﺲ اﻳـﻦ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ را ﺑﻪ ﺟﺎن ﻣﻲﺧﺮم ﺗﺎ ﺑﺎ ﻟﺬت دﻳﺪاري ﻛﻪ از ﭘﻲ دارد آراﻣـﺶ‬
‫ﻳﺎﺑﻢ‪ .‬ﺳﺮاﺷﻴﺒﻲ ﺗﻨﺪي اﺳﺖ اﻣﺎ اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﭼﺎﺑﻜﻲ ﺑـﺎﻻ ﻣـﻲرود‪ .‬ﺧﺴـﺘﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮم‪ .‬ﺳﺮ ﻣﻲ ﺧﻮرم‪ .‬ﻧﻔﺲ ﻧﻔﺲ ﻣﻲزﻧﻢ‪ .‬آﻳﺎ در ﻓﺮاز ﭼﻴﺰي ﻫﺴـﺖ‬
‫ﻛﻪ ارزﺷﺶ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟! ﺣﺘﻤﺎً اﻳﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳـﺪ ﺑـﺮ ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﻏﻠﺒﻪ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺧﺴﺘﮕﻲ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﻴﺎورم و ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﺑﺎﻻ روم‪ .‬اﺳﺘﺎد ﺳﺒﻚ‬
‫ﺑﺎر ﻣﻲرود‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﻧﮕﺎه ﻧﻤـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬او دﻟﺴـﻮزي در ﻛـﺎرش‬
‫ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻣﺸﻘﺖ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ‪.‬‬

‫‪114‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫رﺳﻴﺪن ﭼﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ در اوج‪ ،‬ﻧﺴﻴﻤﻲ ﺟﺎن ﻓﺰا ﻣﻲوزد و ﻣﻨﻈﺮ‬
‫دﻳﺪ‪ ،‬ﻧﺎب اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻬﺮ در آن ﭘﺎﻳﻴﻦ ﭼﻮن ﻧﻮاري ﻧﻮراﻧﻲ ﺗﺎ ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي‬
‫دور ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﻓﺮاز‪ ،‬ﺳﺮ ﭼﺸﻤﻪ ﭼﻴﺰي‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﺳﻨﮕﻲ ﺷﻜﺎﻓﺘﻪ! اﻳـﻦ ﻫﻤـﻪ آب‪ ،‬از دل ﺗﺨﺘـﻪ ﺳـﻨﮕﻲ ﺑـﺮ‬
‫ﻣﻲﺧﻴﺰد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲرﺳﺪ آب ﻣﻲﺟﻮﺷﺪ و ﻣﻲﺟﻮﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎرﻳﻜﻪاي ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻪ رودي ﭘﺮ ﺧـﺮوش ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺷـﻮد‪ .‬اﺳـﺘﺎد‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﭼﻮن ﻫﻤﻴﻦ ﻃﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ دﻳﻮاره ﺳﻨﮕﻲ ِ ﻗﻠﺒﻲ ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ ،‬اﻣﻮاج رﺣﻤﺖ و ﻣﺤﺒـﺖ از اﻋﻤـﺎق‬
‫آن‪ ،‬ﺑﻴﺮون ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬اﻣﻮاﺟﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﻛﻨﺎر ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﻧﺸﺴﺘﻢ ﺗﺎ اﺳﺘﺎد ﺑﻴﺸﺘﺮ از زواﻳـﺎي ﻣﺤﺒـﺖ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ‪» .‬ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻧﻴﺰ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻟﺒﺨﻨـﺪي ﺑـﻪ ﻟـﺐ داﺷـﺖ از‬
‫ﭘﺸﺖ ﺻﺨﺮه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﺎﻧﺪ و ﻛﻨﺎرﻣﺎن ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬آن ﮔـﺎه اﺳـﺘﺎد‬
‫ﻛﻒ دﺳﺘﺶ را ﺑﻪ آراﻣﻲ در آب ﺳﺮد ﭼﺸﻤﻪ ﻓﺮو ﻛﺮد‪ .‬ﺑـﻪ ﭼﺸـﻤﻢ‬
‫ﻣﻮﺟﻲ از آﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻪ را ﻧﻮراﻧﻲ ﻧﻤﻮد و ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻤﺎن ﺗﺎﺑﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه اﺳﺘﺎد اداﻣﻪ داد‪ :‬ﻣﺤﺒﺖ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲآورد‪ .‬ﻧﻮر ﻣﻲآورد‪ .‬و اﻳﻦ‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﻧﻮراﻧﻲ‪ ،‬ﻟﻄﻴﻒ و دﻟﭽﺴﺐ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪115‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻲ آن ﺷﺨﺺ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧـﻮد را ﺑـﺮ ﺗـﻮ‬
‫آﺷﻜﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻴﺰان اﻳﻦ آﺷﻜﺎري ﺑﺴـﺘﻪ ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان اﺧـﻼص‬
‫ﻣﺤﺒﺘﻲ دارد ﻛﻪ ﺗﻮ اﻋﻤﺎل ﻛﺮدهاي‪ .‬اﻳﻦ آﮔـﺎﻫﻲ ﮔـﺎه دﻓﻌﺘـﺎً اﺗﻔـﺎق‬
‫ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﺮور‪ ،‬اﻣﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺤﺒـﺖ از اﻋﻤـﺎق‬
‫وﺟﻮد او ﮔﺬﺷﺘﻪاي‪ .‬و ﻫﺮ ﮔﺎه از ﭼﻴﺰي اﻳـﻦ ﭼﻨـﻴﻦ ﮔـﺬر ﻛﻨـﻲ از‬
‫آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي آن ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺸﺘﻪاي‪ .‬اﻳﻦ روﻧﺪي ﺟﺎري اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻫﺮ ﭘﺪﻳﺪه اي ﻣﻲ ﮔﺮدد‪ .‬زﻳﺮا آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻴﻬـﺎﻧﻲ در ﺗﻤـﺎس ﺑـﺎ ﺗﻤـﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻧﻘﺒﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﺗـﺎ ﺑﺘـﻮان ﺑـﻪ آن‬
‫دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﺐ ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻫﻞ ﻣﺤﺒـﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ ﻛﻪ آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي ﻧﺎب ﺑـﻪ ﻃـﻮر اﺳـﺮارآﻣﻴﺰي در ﭘـﻲ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺳﺮازﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﻮه ﻣﺴﻴﺤﺎ ‪ ‬ﻣﺤﺒـﺖ اﺳـﺖ و او اﮔـﺮ‬
‫ﺑﺨﻮاﻫﺪ از ﭘﺴﺘﻮي ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻄﻠﻊ اﺳـﺖ‪ .‬او ﺑـﺎ ﻣﺤﺒـﺖ‪ ،‬در آﮔـﺎﻫﻲ‬
‫ﻣﺴﺖ ﻣﻲﺷﻮد و آﮔﺎﻫﻲ را ﻣﻲﺑﺎراﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﺑﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻢ و ﻛﻼﻣﺶ را ﺑﻪ وﺟـﻮدم‬
‫ﺟﺬب ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮﻣﻮزي ﻣﺮا در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ او ﻛﺎر‬
‫ﺧﻮدش را ﻛﺮد و او را از ﭼﻬﺮه ﻣﻌﻤﻮل ﺧﺎرج ﻧﻤﻮد‪ .‬او ﻟﻄﻴـﻒ ﺷـﺪ‪.‬‬

‫‪116‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻧﻮرﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮد ﭼﺸﻤﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻤﻮد و ﺑـﺮ وﺟـﻮدم ﺗﺎﺑﻴـﺪ‪ .‬او ﻳـﻚ‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ آﺑﻲ ﻛﻪ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« از ﭼﺸﻤﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻢ ﭘﺎﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﺧﻮد آﻣﺪم‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻪ دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﺪاﻳﻨﺪ‪ .‬آن ﻫـﺎ ﻣﺤﺒـﻮب‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ را ﻣﻲ ﻃﻠﺒﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﺐ »أﺷﺪ ﺣﺒﺎً اﷲ«‪ 1‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺤﺒـﺖ او‬
‫از آن ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻚ‪ ،‬ﺷﻬﺪ ﻣﺤﺒﺖ را ﺑﻪ ﻛـﺎم‬
‫ﺧﻠﻖ اﷲ ﻣﻲرﻳﺰد‪ ،‬ﺑﺮاي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺸﺄ ﺧﻮﻳﺶ واﺻﻞ آﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎر‬
‫او ﭘﻴﻮﻧﺪ زدن و ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬او ﺧﺪاي ﻣﺤﺒـﻮب را ﻧﺸـﺎﻧﻪ‬
‫دارد و ﻫﺮ دم ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎﺗﺶ‪ ،‬ﻣﺸﻐﻮل ﺧﺪﻣﺖﮔﺰاري‬
‫اوﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﻫﺮ ﺟﺎ ﺑﺮود‪ ،‬ﻛﺎر ﺧﻮد را ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬او زﻧﺪه و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻣﻜﺜﻲ اﺳﺘﺎد دﺳﺘﻲ ﺑﺮ ﭼﺸﻤﻪ ﻓﺮو ﻛﺮد و در ﻧﮕﺎه ﺑﻬـﺖ زدهام‬
‫ﭼﻮن زﻻﻟﻲ ﮔﻮارا ﺑﺎ آن ﻳﻜﻲ ﺷﺪ! او دوﺑﺎره ﭼﺸﻤﻪ ﺷﺪ و ﺑﺎز ﺟـﺎري‬
‫ﮔﺸﺖ!‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺣﺐ را ﺑﻪ ﺧﺪا دارﻧﺪ‪ .‬ﻗﺮآن ‪ .2/165‬ﺑﻘﺮه‪.‬‬

‫‪117‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﻧﮕﺎﻫﻢ را ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬ﺳـﺮزﻣﻴﻦ‬
‫ﻣﺤﺒﺖ اﻣﻦ اﺳﺖ زﻳﺮا ﺷﺮ‪ ،‬ﻧﻔﻮذ ﺑﻪ آن ﻧﺘﻮاﻧﺪ‪ .‬آن ﮔﺎه ﻟﺒﺨﻨـﺪي زد و‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫روزي در ﻓﺮو دﺳﺖ دو دزد ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ آﻣﺪﻧـﺪ‪ .‬ﻣـﻦ ﺑـﻪ زﻳـﺮ ﺳـﺎﻳﻪ‬
‫درﺧﺘﻲ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻳﻚ ﭘﺮﻣﺤﺒﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬آرﻣﻴـﺪه ﺑـﻮدم‪ .‬ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ‬
‫دزدان ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﻪ داري؟ ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻴﺰي در ﺑﺮم ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ ﻣﺤﺒﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬
‫از آنﻫﺎ ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻛﺎرم ﻧﻤﻲآﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ راﻫﺶ را ﮔﺮﻓﺖ و رﻓـﺖ‪ .‬اﻣـﺎ‬
‫دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ دﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﺮ ﻧﮕﺮدد ﻣﺤﺒﺖ را ﻗﺒـﻮل ﻛـﺮد‬
‫آن را ﺑﻮﺋﻴﺪ و ﮔﻔﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ از آن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدم؟‬
‫ﺑﺪو ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ اوﻟﻴﻦ ﺷﻬﺮي ﻛﻪ رﺳﻴﺪي ﻫﻤﺎن ﺟﺎ ﺑﻤﺎن‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻚ‬
‫روز ﺑﻲدرﻳﻎ ﺑﻪ اﻫﺎﻟﻲ آن ﺟﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﻛﻦ و ﻫﻴﭻ ﭼﺸﻤﺪاﺷـﺘﻲ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎش‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﺑﻘﻴﻪ ﻛﺎرﻫﺎ را ﺧـﻮد ﻣﺤﺒـﺖ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫او رﻓﺖ و ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮد‪ .‬و ﭼﻮن ﻧﺰد ﻣﺮدم ﺷـﻬﺮ ﻣﺤﺘـﺮم ﺷـﺪ‪،‬‬
‫اﻧﺪك اﻧﺪك ﻛﺎرش ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ در وﺟﻮدش دﺳﺖ اﻧﺪر ﻛﺎر‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ را ﻛﻪ ﻣﻲداد و ﻫﺮ ﭼﻪ را ﻛﻪ ﻣﻲﻛـﺮد‪ ،‬ده ﺑﺮاﺑـﺮش‬

‫‪118‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮﻳﺶ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺸﺖ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ ﭼﻮن وﺟـﻮدي زﻧـﺪه‪ ،‬در وﺟـﻮدش‬
‫ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﻛﻪ از ﺷﻬﺮ ﮔﺬر ﻛﺮدم‪ ،‬ﻣﻲداﻧﻲ آن ﻣﺮد ﭼﻪ ﺷـﺪه ﺑـﻮد؟‬
‫ﺷﻬﺮدار اﻣﻴﻦ ﺷﻬﺮ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﺳﺮش ﻗﺴﻢ ﻣﻲﺧﻮردﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ آن دﻳﮕﺮي‬
‫ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺮ ﺳﺮ دار ﺗﺎب ﻣﻲﺧﻮرد‪ .‬ﻳﻜـﻲ ﺷـﻬﺮدار‪،‬‬
‫ﻳﻜﻲ ﺑﺮدار‪ .‬آري ﻣﺤﺒﺖ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﻫﺎ را ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ را آنﻫـﺎ‬
‫ﻛﻪ دﻳﺪهاﻧﺪ ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫»ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﺟﺮﻋـﻪ اي از آب ﭼﺸـﻤﻪ ﻧﻮﺷـﻴﺪ و ﮔﻔـﺖ‪ :‬اﻛﻨـﻮن‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ در ﺑﺎب ﻣﺤﺒﺖ را ﻛﻪ از اﺳﺘﺎد آﻣﻮﺧﺘﻪام ﺑﻪ ﺗﻮ ﺗﻘـﺪﻳﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎ آزادي و آزاد ﺳﺎزي ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﺤﺒﺖ آزادي را ﺑـﻪ‬
‫ارﻣﻐﺎن ﻧﻴﺎورد‪ ،‬ﻓﺮﻳﺐ ﺷﻴﻄﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛـﻪ ﺑﺨـﻮاﻫﻲ‬
‫ﻛﺴﻲ را اﺳﻴﺮ و در ﺑﻨﺪ ﻛﻨﻲ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ ﺗﻮ ﺑﺎﻳـﺪ دﻳﮕـﺮان را در ﺣﻴـﺎت‬
‫ﭘﺎك ﺧﺪا دادهﺷﺎن آزاد ﺳﺎزد و ﺑﻪ آﻧﺎن اﺳﺘﻘﻼل ﺑﺨﺸـﺪ‪ .‬ﻣﺤﺒـﺖ آن‬
‫ﮔﺎه ﺑﻪ ﺑﺎر ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان را ﺑﺮ ﭘﺎي ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺘﻮار ﻛـﺮده‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺤﺒﺖ اﺻﻴﻞ‪ ،‬آزادي ﻣﻌﻨﻮي را ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺒﺖ‬

‫‪119‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻓﺮو رﻳﺨﺘﻦ دﻳﻮارهﻫﺎي ﻣﺨﺮب ذﻫﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻣﻲآﻳﻨﺪ و آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﻲروﻧﺪ زﻳﺮا آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻚ را واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎر آﻧﺎن وﻗﺘـﻲ ﺑـﻪ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻚ‪ ،‬آزاداﻧﻪ روي ﭘﺎي ﺧﻮﻳﺶ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﺳﻴﺮ‬
‫ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ آزاد و آزاده ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ آزادي‪ ،‬ﻳـﻚ‬
‫آزادي ﻣﻘﺪس اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺪﻳﻪاي ﻫﻢ ﺳﻨﮓ و ﻫﻢ ﻃﺮازش ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗـﻮ‬
‫آن ﮔﺎه ﻛﻪ آزاد ﺷﻮي ﺑﻪ ﺑﺎر ﻧﺸﺴﺘﻪاي‪ .‬ﺑﺪان ﻛﻪ دﻳﻦ در ﻋﺼﺮي ﻛﻪ‬
‫ﭘﻴﺶ روﺳﺖ ﭼﻬﺮه ﺑﺎﻃﻨﻲ ﺧﻮد را ﻛﻪ ﻫﻤﺎن آزادي و ﻛﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪ ﻇﻬﻮر ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬آﻣﺎده دﻳﻦ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻫﻤـﺎن آزادي‬
‫ﻣﻘﺪس ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻗﻴﻮد‪ ،‬اﻧﻜﺴﺎر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻧـﺪاي‬
‫ﺳﻮرة ﻧﺼﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻛﺸﻮر‬
‫آن را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮدم درﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ »دﻳﻦ اﷲ« آزادي اﺳﺖ زﻳﺮا ﺧـﺪا‬
‫آزاد اﺳﺖ و دﻳﻨﺶ ﺷﺒﻴﻪ ﺧﻮد اوﺳﺖ‪ .‬و اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻫﺰاران ﺳﺎل ﻃـﻮل‬
‫ﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ داﻧﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬آﻧﻜﻪ ﺑﺮﺧﻮردار از آزادي اﺳﺖ ﻫﻤﻮﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺻﺎﺣﺐ دﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﻦ ﺑﺪون آزادي و ﺣﺮﻳﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺐ ﺷﻴﻄﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪120‬‬

‫ﻣﺤﺒـــﺖ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫در ﺑﻴﺸﻪاي ﭘﺮ درﺧﺖ‪ ،‬از ﻻﺑﻪﻻي ﺷﺎخ و ﺑﺮگﻫﺎ ﻗﺪم ﻣـﻲزﻧـﻴﻢ‪ .‬راه‬
‫ﻧﺎﻫﻤﻮار و ﭘﺮ ﭘﻴﭻ و ﺗﺎب اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﺎد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮده ﻓﻘـﻂ و ﻓﻘـﻂ ﭘـﺎ‬
‫ﺟﺎي او ﺑﮕﺬارﻳﻢ‪ .‬و اﻳﻦ ﺗﺄﻛﻴﺪ‪ ،‬رﻓﺘﻦ را ﻛُﻨﺪ و ﺳﺨﺖ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ اﺳﺘﺎد ﻧﻜﺘﻪاي را ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ﺑـﻪ وﺣﺸـﺖ ﻣـﻲاﻓـﺘﻢ‪،‬‬
‫اﺣﺴﺎس ﺗﺮس ﺳﺮا ﭘﺎﻳﻢ را ﻓﺮا ﻣﻲﮔﻴﺮد زﻳﺮا ﻣـﻲداﻧـﻢ ﻛـﻪ ﻫـﺮ آن‪،‬‬
‫وﻗﻮع اﺗﻔﺎق ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺮﻗﺒﻪاي اﻣﻜﺎن دارد‪.‬‬
‫ﻗﺮار اﺳﺖ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ او ﻣﻲرود ﺑﺮوﻳﻢ و ﻫﺮ ﻛﺎر ﻛﻪ او ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﻤﺎن‬
‫را ﺑﻲ ﭼﻮن و ﭼﺮا اﻧﺠﺎم دﻫﻴﻢ‪ .‬اﺳﺘﺎد در ﺟﻠﻮ‪ ،‬ﻣﻦ در وﺳﻂ و »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ« از ﭘﻲ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫‪123‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫دﻗﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﻢ را درﺳﺖ ﺟﺎي ﭘﺎي اﺳﺘﺎد ﺑﮕﺬارم‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ دﻗـﺖ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻨﺪيام ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﺻﺒﻮري ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫـﻴﭻ‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ .‬او ﻣﻮﺟﻮد ﺻﺒﻮر و ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﺎه اﺳﺘﺎد ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻲرود‪ ،‬دو دﺳﺘﺶ را ﭼﻮن ﺑﺎلﻫﺎي ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﺸﺎﻳﺪ‪ .‬ﺟﺎﻟﺐ آن ﻛﻪ دﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از ﺷﺎخ و ﺑﺮگﻫـﺎي‬
‫راه ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ و ﻧﺮم و راﺣﺖ ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ آنﻫﺎ را ﻣﻲﺷﻜﺎﻓﺪ و‬
‫ﻣﻲرود‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻢ و ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرد اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ‬
‫دﺳﺘﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﺎﺷﻢ ﭘﺲ ﻫﻴﭻ‬
‫اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲاﻓﺘﺪ‪ .‬و اﮔﺮ ﻫﻢ ﺑﻴﻔﺘﺪ ﻣﻴﻤﻮن و ﻣﺒﺎرك اﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﺗﺮﺳـﻢ‬
‫ﭼﻴﺮه ﻣﻲﺷﻮم و ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﭘﺎ ﺟﺎي ﭘﺎي اﺳﺘﺎد ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻲروم‪.‬‬
‫اﻧﺪك اﻧﺪك ﻛﺎر ﻟﺬت ﺑﺨﺶ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﮔﺮاﻳـﺪ و‬
‫ﺧﻮد را ﺳﺒﻚ ﺑﺎر ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬دﻳﮕـﺮ ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﺗﻤﺮﻛـﺰ و اﻧﺪﻳﺸـﻪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ در آﻏﻮش ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻣﺮﻣﻮز ﺑﻪ ﭘـﻴﺶ ﻣـﻲروم‪ .‬ﺑـﺎ آن ﻛـﻪ‬
‫دﺳﺘﺎﻧﻢ ﺑﺎز اﺳﺖ اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﺑﺮﺧﻮردي ﺑﺎ ﺷﺎخ و ﺑﺮگﻫـﺎي اﻧﺒـﻮه ﭘﻴـﺪا‬
‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﺎد ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﺑﺎد‪ ،‬ﺷـﺎخ‬

‫‪124‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫و ﺑﺮﮔﻲ را ﺗﻜﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎن زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ دﺳـﺘﺎن‬
‫ﻣﻦ از ﻛﻨﺎرﺷﺎن ﺑﮕﺬرد‪ .‬ﻣﺤﺸﺮ اﺳﺖ‪...‬‬
‫آﻧﻲ ﻣﻐﺮور ﻣﻲ ﺷﻮم و ﻏﺮور ﻫﻤﺎن ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴـﺎن را زﻣـﻴﻦ‬
‫ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﻳﻢ ﻣﻲﻟﻐﺰد و ﺑﺎ ﺻﻮرت ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺧـﻮرم‪ .‬ﻫﻨﮕـﺎﻣﻲ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﺮﻣﻲ ﺧﻴﺰم ﺧﻮد را ﻛﻨﺎر ﭘﻴﺎده روﻳﻲ ﺷﻠﻮغ و ﭘﺮ ازدﺣـﺎم ﻣـﻲﻳـﺎﺑﻢ!‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ ﻏﺮور‪ ،‬ﻋﺠﺐ ﺧﺒﻄﻲ اﺳﺖ! ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﻛﺮده اﺳﺖ!‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎد و »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« در ﺑﻴﺸﻪ ﺣﺮﻛـﺖ ﻣـﻲﻛـﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭻ ﺷﻜﻲ ﻧﺪارم‪ .‬از اﻳﻦ وﺿﻊ ﺗﻌﺠﺐ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ زﻳﺮا ﺑﺎرﻫﺎ ﻋﻮض ﺷﺪن‬
‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهام و ﺟﻬﺎنﻫﺎي ﻣﻮازي را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬
‫راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺣﺘﻤﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺟﻠـﻮي ﭘـﺎﻳﻢ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺟﺎي ﭘﺎي درﺳﺖ را ﺑﻴﺎﻳﻢ از اﻳـﻦ ﻣﺤـﻴﻂ ﺷـﻠﻮغ‬
‫ﺧﻼص ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ ﺟﺎي ﭘﺎﻳﻢ دﻗﻴﻘـﺎً ﻛﺠـﺎ ﺑـﻮد؟ روي آن ﻗﻠـﻮه‬
‫ﺳﻨﮓ؟ ﻛﻨﺎر آن ﺗﻨﻪ ﺑﺮﻳﺪه ﺷﺪة درﺧﺖ؟ آن ﺳﻮي آن ﺑﺮگ؟ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫اﺷﺘﺒﺎه ﻧﻜﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ ﻳـﺎد آورم و اﻻ از راه ﭘﻴﻤـﺎﻳﻲ ﺑـﺎ او ﻣﺤـﺮوم‬
‫ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬ﻟﺤﻈﻪاي ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو ﻣﻲروم‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ذﻫـﻨﻢ ﻧﻤـﻲآﻳـﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺠﻠﺖ زده از ﺧﻮد اﺳﺘﺎد ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻃﻠﺒﻢ اﻣﺎ ﻛﻤﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪...‬‬

‫‪125‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫در ﺟﻬﺎن ﻧﻘﺎﻃﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ آنﻫﺎ را ﺑﻴﺎﺑﻲ از وﺿﻌﻴﺘﻲ ﺧﺎرج و ﺑـﻪ‬
‫وﺿﻌﻴﺖ دﻳﮕﺮ وارد ﻣﻲﮔﺮدي‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﻏﻴﺮ از آن ﻣﻜﺎنﻫﺎي اﻗﺘﺪار‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮان از آن ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘـﺎط ﺻـﺮﻓﺎً ﻣﻨﻔﺬﻧـﺪ و‬
‫ﭼﻮن درﻫﺎي ورود و ﺧﺮوج ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ اﮔﺮ دﻗﻴﻘﺎً آن را ﻧﻴﺎﺑﻢ‪ ،‬در راه ﻣﺎﻧـﺪه ﻣـﻲﺷـﻮم و اﻳـﻦ در راه‬
‫ﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﺣﺲ »اﺑﻦ اﻟﺴﺒﻴﻞ«ي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺎن آن ﻧﻴﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺳﻴﮕﺎرﻓﺮوش‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻳﺮ ﭼﺸﻤﻲ ﻣﺮا ﻣﻲﭘﺎﻳﺪ‪ .‬او‬
‫ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺟﺎي ﭘﺎﻳﻢ ﻣﻲﮔﺮدم‪ .‬اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ از ﻧﮕـﺎﻫﺶ‬
‫ﭘﻴﺪاﺳﺖ‪ .‬او از راز ﺟﺎي ﭘﺎ آﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮد ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﺧﻴﺮه اﺳﺖ ﺳﻴﮕﺎري روﺷﻦ ﻛﺮده و ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺑـﻪ ﻗﺒﺮﺳـﺘﺎن ﺧـﻮش‬
‫آﻣﺪي!‪ ...‬ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺟﺴﻢ دادﻧﺪ‪ ،‬درﻗﺒﺮش ﻛﺮدﻧﺪ!‪ ...‬ﺑﻪ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻧﮕـﺎه‬
‫ﻛﻦ‪ ،‬ﻫﻤﻪ در ﻗﺒﺮ ﺟﺴﻢ اﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻏﻼف ﺳﺨﺖ و زﻣﺨﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪) .‬ﻣﻲﺧﻨﺪد(‪ .‬ﺗﻮ ﻫﻢ داري و ﻫﻲ ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮف و‬
‫آن ﻃﺮف ﺑﻜﺸﺎﻧﻲ‪ .‬ﺗﺎزه‪ ،‬ﻛﻠﻲ ﻫﻢ ﺧﺮج و ﺑﺮج دارد!‬
‫ﺟﺎﻟﺐ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ در ﻗﺒﺮت ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﻗﺒـﺮ را ﺧـﻮدت‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻛﻨﻲ!‬

‫‪126‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫از ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺧﻮﺷﻢ آﻣﺪ‪ .‬آﮔﺎه ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﻋﺠﻴﺐ‪ .‬ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺗﻮ ﺟـﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﻢ را ﻣﻲداﻧﻲ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲداﻧﻢ اﻣﺎ اﻫﻞ ﮔﻔﺘﻦ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎي ﭘﺎي ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫را ﺧﻮد ﺑﻴﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﺑﻪ ازدﺣﺎم ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﺣﺎل رﻓﺖ و آﻣﺪ‪ ،‬اﺷﺎره ﻛـﺮد و اداﻣـﻪ‬
‫داد‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺟﺎي ﭘﺎﻳﺸﺎن را ﮔﻢ ﻛﺮدهاﻧﺪ و اﻳـﻦ ﭼﻨـﻴﻦ در‬
‫ﻗﺒﺮ ﺟﺴﻢ‪ ،‬ﺟﺎ ﺧﻮش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪) .‬ﻣﻲﺧﻨﺪد(‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﭘﺴﺮ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن اﺳـﺖ!‬
‫و اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺰ اﻫﻞ ﻗﺒﻮر‪ .‬ﻣﻨﺘﻈﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﺴـﻲ ﺑﻴﺎﻳـﺪ و »ﺑﺒﻌـﺚ ﻣـﻦ ﻓـﻲ‬
‫اﻟﻘﺒﻮر«‪ 1‬ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻓﺮو رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺟﺴﻢ ﺑـﻪ ﻗﺒـﺮ‪ ،‬ﺑﺴـﻴﺎري از اﺑﻬﺎﻣـﺎت‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮي را از ذﻫﻨﻢ زدود‪ .‬آري از ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺳﻴﮕﺎرﻓﺮوش ﻫﻢ ﻣﻲﺗـﻮان‬
‫ﺗﻔﺴﻴﺮ آﻣﻮﺧﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺟﺎي ﭘﺎﻳﻢ ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ و ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ را اﻣﺘﺤـﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﺮدم ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﻣﻲداﻧﻲ؟!‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ در ﻗﺒﺮﻧﺪ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد‪ .‬ﻗﺮآن‪ .22/7 .‬ﺣﺞ‪.‬‬

‫‪127‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﭘﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﮕﺎرش زد و ﺑﻪ ﺣﻠﻘﻪﻫـﺎي دود ﺗﻴـﺮه ﻧﮕـﺎﻫﻲ اﻧـﺪاﺧﺖ و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻮ دوازده ﻻﻳﻪاي ﻣﻲﺷﻮي! ﻳﻪ ﭼﻬـﺎر ﺗـﺎ و ﻳـﻪ‬
‫ﻫﻔﺖ ﺗﺎ و ﻳﻪ ﻳﻜﻲ‪ .‬دارم ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‪ .‬داوزده ﻧﻔﺮي ﻛﻪ ﭼـﻮن ﻻﻳـﻪﻫـﺎي‬
‫ﭘﻴﺎز در ﻫﻢ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ ﻋﺠﻴﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮه و ﻫﻔﺖ ﻧﻔـﺮه ﻫـﻢ‬
‫دارﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻗﺎﻋﺪه دوازدهﺗﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي دوازده ﺗﺎﻳﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻳﻜﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻫﻤـﻪ ﺑﺮوﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲ ﻓﻬﻤﻲ ﭘﺴﺮ؟! ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﻓﻬﻤﻢ‪ .‬ﺑﻲﺗﻔـﺎوت اداﻣـﻪ داد‪:‬‬
‫ﭘﺲ ﻳﻚ روز از اﺳﺘﺎدت ﺑﭙﺮس!‬
‫ﺣﺮفﻫﺎﻳﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ و دﻳﺮ ﻫﻀﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒـﺎل ﺟـﺎي‬
‫ﭘﺎﻳﻢ ﻣﻲﮔﺮدم ﺑﻪ ﺣﺮفﻫﺎﻳﺶ ﮔﻮش ﻣﻲدﻫﻢ اﻣﺎ ﺟﺪي ﻧﻤﻲﮔﻴﺮم زﻳﺮا‬
‫ﻋﺎدت ﻛﺮده ام اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ را ﻓﻘﻂ از اﺳﺘﺎد ﺑﻴﺎﻣﻮزم‪ .‬از او ﭘﺮﺳـﻴﺪم‬
‫ﺗﻮ ﭼﺮا اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪهاي؟! ﭘﻚ ﻋﻤﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﮕﺎرش زد و ﺑﺎ آه‪ ،‬دود آن‬
‫را ﺑﻴﺮون داد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ دوازدﻫﻤﻴﻦ ﺧﻮد را ﮔﻢ ﻛﺮدهام‪ .‬از دﺳـﺖ‬
‫داده ام‪ .‬آن ﻻﻳﻪ دوازدﻫﻢ را ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳـﭙﺮده ام‪...‬‬
‫راﻫﻲ ﻧﺪارم ﺟﺰ آﻧﻜﻪ داﻧﺎي ﻛﻞ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻳﺪ و دﻳﻪ را ﻳﻜﺠﺎ ﭘﺮداﺧـﺖ‬
‫ﻛﻨﺪ و ﺧﻼﺻﻢ ﺳﺎزد‪ ...‬اﺳﺘﺎدت ﻣﺮا ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ .‬ﺳﻼﻣﻢ را ﺑﻪ او ﺑﺮﺳـﺎن‪.‬‬

‫‪128‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﺑﻬﺸﺖ‪ .‬ﻫﻔﺖ آﺳﻤﻮن ﺑﺎ ﻳﻚ ﺧﺪا‪ .‬دوﺑﺎره ﭘﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﮕﺎرش‬
‫زد و اﻳﻦ ﺑﺎر ﺻﻮرﺗﺶ در ﭘﺸﺖ دودﻫﺎ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﺎه ﻧﺪا آﻣﺪ‪ :‬ﭘﺎﻳﺖ را ﻛﻨﺎر آن ﺗﻨﻪ درﺧﺖ ﺑﮕﺬار‪ .‬ﻃﻮري ﻛﻪ ﺟﻠﻮي‬
‫ﭘﺎﻳﺖ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﺑﺎرﻳﻜﻪ آب ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺻﺪاي »ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ« ﺑـﻮد‪ .‬ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫ﻛﺎر را ﺑﺎ ﺷﻮق اﻧﺠﺎم دادم و از آن ﻓﻀﺎي ﺳﺮد و ﺗﺎرﻳـﻚ زﻣﺴـﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﺧﻼص ﺷﺪم‪ .‬ﻣﺎ دوﺑﺎره در راه‪ ،‬ﻫﻤﺮاه و ﻫﻢ داﺳﺘﺎن ﺷـﺪﻳﻢ و ﭘـﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﻀﺎي ﺑﻬﺎري ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎي ﺑﻴﺸﻪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺒﻮه ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻏﻠﺘﻴﺪه‬
‫از ﻛﻮه‪ ،‬ﭘﺸﺖ درﺧﺘﺎن ﭘﺮ ﺑﺮگ ﺳﺪر‪ ،‬ﻏﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺗﻔﺎع دﻫﺎﻧـﻪ‬
‫آن ﺑﻪ ﻗﺎﻣﺖ ﻳﻚ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ آن ﻛﻪ زﻳﺒﺎﺳﺖ اﻣﺎ ﺧﺎﻟﻲ از ﺧـﻮف‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﻛﻨﺎر دﻫﺎﻧﺔ آن روي زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻳـﻢ‪ .‬اﺳـﺘﺎد ﮔﻔـﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬اﺳﺎرت اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﺴـﻠﻴﻢ‪،‬‬
‫درﺳﺖ رﻓﺘﻦ و ﺳﺎﻟﻢ رﺳﻴﺪن اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﻠﺪ ﺳﭙﺮدن و از ﺧﻮﻳﺶ‬
‫ﻣﻘﺪس ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﻮدن اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺧﻮد اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ اﺳﺘﺎد‪.‬‬
‫و ﺗﺎ اﻳﻦ ﺷﺮط ﻣﺤﻘﻖ ﻧﺸﻮد ﺳﻠﻮﻛﻲ در ﻛـﺎر ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬آن ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻧﺠﺎت ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺸﻨﻮد و ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬و اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺟﺰ‬
‫ﺑﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷـﺮط ﻻزم و ﺿـﺮوري ﺗﻤـﺎم ﻣﻜﺎﺗـﺐ‬

‫‪129‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﺎﻃﻨﻲ در ﭘﺬﻳﺮش رﻫﺮو اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﭼﻮن ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ ﺻـﻌﺒﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﺧﻮد را ﺑﻲﺣـﺮف و ﻧﻘـﻞ در اﺧﺘﻴـﺎر‬
‫ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺮ ﻗﺮار دﻫﺪ ﺟﺰ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻴﭻ ﺟﺮاﺣـﻲ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ اﻗـﺪام‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻳﻚ ﺳﻠﻮك ﻧﺎب ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ از وﺟـﻮد ﺳـﺎﻟﻚ ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﻛﻨﺪه ﺷﻮد و ﻓﻀﻴﻠﺖﻫﺎﻳﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﮔﺮدد و اﻳﻦ ﻛﺎر در ﺣﻴﻄﻪ اﺳـﺘﺎدي‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬و ﺗﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻣﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻲ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺮدﮔﻲ ﺗﺎ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺎد اﻟﻬﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫـﺪ و اﺳـﺘﺎد اﻟﻬـﻲ‪،‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻲﻗﻴﺪ و ﺷﺮط‪.‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻗﺎﻋﺪة ﻣﺤﻤﺪي ‪ ‬اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺘﻲ آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻲ ‪ ‬ﺑﺎ ﺧﻀﺮ‬
‫‪ ‬ﻫﻤﺮاه ﻣﻲﮔﺮدد ﺑﻪ واﻗﻊ دﺳﺖ اﻧﺪر ﻛﺎر ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻳﻦ ﻗﺎﻋـﺪه ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﻋﺪة ﺗﺴﻠﻴﻢ از ازل وﺟﻮد داﺷـﺘﻪ و ﺑﺰرﮔـﺎن آن را ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺑﻪ آﻳﺎت ﺧﺪا ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻴﻨﺪازي ﺧﻮاﻫﻲ دﻳﺪ ﻛـﻪ اﻧﺒﻴـﺎ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد را ﻣﺴﻠﻢ ﺧﻮاﻧﺪهاﻧﺪ‪ .‬و از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻲﭼﻮن و ﭼـﺮا ﺗﺴـﻠﻴﻢ‬
‫اﻣﺮ ﺧﺪا ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻓﺘﺨﺎر و ﻣﺒﺎﻫﺎت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬روﻧﺪ ﻧﺠﺎت ﺑﻲﺗﺴﻠﻴﻢ راه ﺑـﻪ‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮد و اﻳﻦ ﻣﻬﻢ را ﻫﻤﻪ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﺑﺎﻃﻨﻲ ﻣﻲداﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪130‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻳﻚ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻲﻗﻴـﺪ و ﺷـﺮط اﺳـﺖ‪ .‬ﻧﻤـﻲﺗـﻮاﻧﻲ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻲ آن ﭼﻪ را ﻛﻪ ﻋﻘﻠﻢ ﭘـﺬﻳﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣـﻲﭘـﺬﻳﺮم وآن ﭼـﻪ را ﻛـﻪ‬
‫ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮم‪ .‬ﻫﻴﭻ اﺳـﺘﺎدي ﭼﻨـﻴﻦ ﺳـﺎﻟﻜﻲ را ﺑـﻪ رﻫﺮوﻳـﻲ‬
‫ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬داﺳﺘﺎن ﻣﻮﺳﻲ ‪ ‬و ﺧﻀﺮ ‪ ‬ﻫﻤﻴﻦ را ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲ زﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺳﻲ ‪ ‬ﺣﺘﻲ اﺟﺎزه ﺳﺆال ﻛﺮدن ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد در اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻫﻤﺎن ﺗﺠﻠّﻲ روح اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ .‬و روح اﻟﻬﻲ ﻛﺎر ﺧﻮد‬
‫را ﺧﻮب ﻣﻲداﻧﺪ و اﻳﻦ ﺗﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از او ﻋﻘﺐ ﺑﻴﺎﻓﺘﻲ‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ از ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﺑـﺮاي ﻣﺴـﺘﺒﺪان ﺗـﺎرﻳﺦ‬
‫وﺳﻮﺳﻪاﻧﮕﻴﺰ ﺑﻮده ﻛﻪ آن را در روﻧﺪ ﻗﺪرت ﻃﻠﺒﻲ و ﺳﻴﺎﺳـﺖ ﺑـﺎزي‬
‫ﺧﻮد آورده و ﺧﻮاﻫﺎن ﺗﻤﻜﻴﻦ ﻫﻤﮕﺎن ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ و ﺑﻬﺎﻧـﻪ ﮔﺸـﺘﻨﺪ‬
‫اﻣﺎ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ روح اﻟﻬـﻲ و ﺗﺠﻠـﻲ ﺣـﻖ ﺳـﺨﻦ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ و اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﺴﺘﺒﺪان ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺑﺮاي رﻫﺮوان ﺣﻖ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺦ ﻧﻤﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬آن ﭼﻪ ﻛﻪ در ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻮج ﻣـﻲزﻧـﺪ آزادي‪،‬‬
‫ﺣﺮﻳﺖ ﻣﻌﻨﻮي‪ ،‬ﻛﺮاﻣﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ و ﻧﺠﺎت اﻟﻬﻲ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ در ﺣﻴﻄـﻪ ﻣﺴـﺘﺒﺪان ﺗـﺎرﻳﺦ‬

‫‪131‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺷﻜﻮﻓﺎ ﻧﺸﺪه و ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﻗـﺐ ﺳـﻮء اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﺎﻣﺤﺮﻣﺎن از اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫راه ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬ﺻﺮﻳﺢ و ﺳﺎده اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﺮاي ﺑﺴﻴﺎري ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳـﺪ‬
‫از آن روﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﺪك اﺧﺘﻴـﺎر ﺧـﻮد را ﺑـﺎ آن اﺧﺘﻴـﺎر‬
‫ﺑﺰرگ ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﺎن ﻫﻨﻮز در ﻣﺮداب ﻣﻨﻴ‪‬ﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺑـﻪ ﺳـﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و ﺑﺎ آن اﻧﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻨﻴ‪‬ﺖ ﺗﻮ را ﻣﻲﺧﺸﻜﺎﻧﺪ و ﺗـﻮ‬
‫را از دﺳﺖ آن ﺧﻼﺻﻲ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺗﻮ از دﺳﺖ ﻃﺮاﺣـﻲﻫـﺎ و‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰيﻫﺎي ﻧﻔﺲ ﺧﻮﻳﺶ ﺧﻼص ﻣﻲﺷﻮي و اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫـﻲ ﺗـﺎ‬
‫آن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰ ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﺧﻮد را در ﺗﻮ ﺟـﺎري ﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮ او را ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪاي ﭘﺲ ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ ﻫﻤﻮ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺳﻌﺎدت‬
‫ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫آن ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻃﺮح ﻣﻲزﻧـﺪ‪ ،‬ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲاﻧﺪﻳﺸﺪ و ﺧﻮد ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد‪ ‬ﻧﺎﺑﻠﺪ ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻌﺪاد و ﺗﻴﺰ ﻫﻮش ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز راه ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮد و ﻋﺎﻗﺒـﺖ‬
‫ﺧﺴــﺘﻪ و ﺣﻴــﺮان در ﻛــﻮره راﻫــﻲ رﺳــﻮب ﺧﻮاﻫــﺪ ﺷــﺪ‪ .‬و ﺷــﺎﻳﺪ‬
‫ﺳﺮاﻧﺠﺎﻣﺶ ﺟﺰ اﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪132‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫دل ﮔﺮﭼﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎدﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺘﺎﻓﺖ‬
‫ﻳﻚ ﻣﻮي ﻧﺪاﻧﺴﺖ وﻟﻲ ﻣﻮي ﺷﻜﺎﻓﺖ‬
‫اﻧﺪر دل ﻣﻦ ﻫــﺰار ﺧﻮرﺷﻴـﺪ ﺑﺘﺎﻓـﺖ‬
‫ﻛـﺎﺧﺮ ﺑﻪ ﻛﻤــﺎل ذرهاي راه ﻧﻴـﺎﻓﺖ‬
‫اﻣﺎ آن ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ ﺑﺪون ﺷﻚ از اﻣﻮاج ﺑﻲﺷـﻤﺎر آﮔـﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ »ﺳﻠﻮﻧﻲ ﻗﺒﻞ أن ﺗﻔﻘﺪوﻧﻲ«‪» .1‬داﻧﺎﻳﻲ را‬
‫از ﻣﻦ ﻃﻠﺐ ﻛﻨﻴﺪ ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ ﻣﺮا دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎﺑﻴﺪ« و ﻳﺎ ﻧﺪا در ﻣﻲدﻫﺪ‬
‫ﻛﻪ »ﻻ ﻳﺮﻗﻲ اﻟﻲ‪ ‬اﻟﻄﻴﺮ«‪» 2‬ﻫﻴﭻ ﻣﺮغ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازي ﺑﻪ اوج اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣـﻦ‬
‫ﻧﻤﻲرﺳﺪ«‪.‬‬
‫در ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮج ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ از روح ﺑﻪ ﺳﺮ‬
‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻫﻤﻮاره از آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي ﻧﺎب و ﻣﺮﻣﻮز ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪا ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻗﻮﻣﻲ ﻳﻚ ﻫﺎدي ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪» .‬ﻟﻜـﻞ‬
‫ﻗﻮم ﻫﺎد« اﻳﻦ ﻫﺪاﻳﺘﮕﺮان‪ ،‬واﻗﻌﻲاﻧﺪ و از ﺟﻨﺲ ﺗﻮﻫ‪‬ﻢ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﺎن در‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬اﻣﺎم ﻋﻠﻲ)ع( ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ‪.3 .‬‬
‫‪ 2‬اﻣﺎم ﻋﻠﻲ )ع( ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ‪.3 .‬‬

‫‪133‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻫﺮ ﻋﺼﺮي و ﻧﺴﻠﻲ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪ .‬ﻫﺪاﻳﺘﮕﺮاﻧﻲاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ زﺑـﺎن ﻫﻤـﺎن‬
‫ﻗﻮم ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬زﻧﺪهاﻧﺪ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﻃﻠﺐ‬
‫ﻛﻨﺪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ زﻳﺮا ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺴﺘﻲ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ اﺳﺖ و ﺳﺎﺋﻞ را ﺑـﻲﺟـﻮاب‬
‫ﻧﻤﻲﮔﺬارد‪ .‬ﭼﻄﻮر ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺧﻮاﺳﺖ ﻃﺎﻟﺐ ﻫﺪاﻳﺖ‬
‫را ﺑﻲﺟﻮاب ﺑﮕﺬارد؟!‬
‫روح آن ﮔﺎه ﻛﻪ روح آﺷﻨﺎ را ﺑﻴﺎﺑﺪ در ﺣﻮزه اﺳﺮار‪ ،‬دﺳﺖ اﻧﺪر ﻛـﺎر‬
‫وﺣﺪت ﻣﻲﺷﻮد و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ او ﻳﻜﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﻮن‬
‫اﺳﺮاري ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ آن وﺣﻲ اﺳـﺖ‪ ،‬وﻗﺘـﻲ ﻛـﻪ ﺳـﺨﻦ از زوج و‬
‫ازواج ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻳﺪ ﻣﺮاد اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻌﻨﻮي اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻓﺮاﺗﺮ‬
‫از ﻧﺮﻳﻨﮕﻲ و ﻣﺎدﻳﻨﮕﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲﺷـﻮد ﻋﺸـﻖ‬
‫ﺟﻮﺷﻴﺪن ﻣﻲﮔﻴﺮد زﻳﺮا ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺣﻘﻴﻘﻲ از ﺳﺮ ﻋﺸﻖ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ‪ .‬در‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﻋﺸﻖ و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﭼﻮن درﻳﺎﻳﻲ در ﻫﻢ ﻣﻲﺟﻮﺷﻨﺪ و ﺗﻮﻟﺪ ﻧـﻮﻳﻨﻲ‬
‫را از ﻓﺮد ﺑﻪ ﺟﻬﺎن اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺸﻖ ﻫﺮ ﺗﺮدﻳﺪي را در ﺧﻮد ﻣﻲﺳﻮزاﻧﺪ و ﻓﺮد را ﺧﺎﻟﻲ از ﻫﺮ ﮔﻮﻧـﻪ‬
‫ﺷﺎﺋﺒﻪ و آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬او اﻛﻨﻮن ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ و آﻣﺎده اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫از ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﺮ ﺷﻮد و ﭘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪134‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻚ و اﺳﺘﺎد‪ ،‬ﻣﻼت ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻋﺎﺷـﻖ ﻣـﻲ ﮔﻮﻳـﺪ‪،‬‬
‫ﻧﻔﺲ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻦ ﺗﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻳﺎد آوري‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﻳﻚ‬
‫ﺳﺎﻟﻚ‪ ،‬اﺳﺘﺎد ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ اﺳﺖ‪ .‬او اﺳﺘﺎد را در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ و در ﻫﺮ ﻛﺎري‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﭼﻨﻴﻦ راﺑﻄﻪاي ﺑﺮﻗﺮار ﮔﺸﺖ دﮔﺮ ﺟﺪاﻳﻲ اﻳـﻦ دو‬
‫در ﻫﻴﭻ ﻋﺎﻟﻤﻲ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آن دو واﺣﺪﻧﺪ و دﻳﮕـﺮ ﻓﺎﺻـﻠﻪاي‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫او ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﺎن روح اﻟﻬﻲ ﺟﺬب ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻳﻦ اﺳﺘﺎد ﻓﺮﻳـﺪ‬
‫و ﻳﮕﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از درون و ﺑﻴﺮون ﺑﺮ او ﻓﺮﻣـﺎن رواﻳـﻲ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻟﻚ‪ ،‬اﺳﺘﺎد را ﻏﺮﻳﺒﻪ ﻧﻤـﻲداﻧـﺪ ﺑﻠﻜـﻪ او را ﻫﻤـﺎن ﺧـﻮد ﻣﺘﻌـﺎﻟﻲ‬
‫ﻣﻲاﻧﮕﺎرد‪.‬‬
‫ﻳﻚ رﻫﺮو ﻓﻬﻴﻢ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﺎ ﭘﺮ از آﮔـﺎﻫﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﭘـﺮ از‬
‫اﻧﺮژي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻼف در ﻛﻼف در ﺣﺎل رﻓﺖ و آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬او ﻫﻤﻮاره‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﻋﻤﻴﻖ را ﻛﻪ آن ﺑـﻪ آن در ﺣـﺎل دﻫﻨـﺪﮔﻲ و‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺖ‪ .‬او ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون روح اﻟﻬﻲ‬
‫در اﻳﻦ ازدﺣﺎم از ازل ﺗﺎأﺑﺪ راه ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‪ .‬ﻟـﺬا ﺗﺴـﻠﻴﻢ آن‬
‫ﺑﻮدن را ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺷﺎه ﻛﻠﻴﺪ ﻓﻬﻢ ﻫﺴﺘﻲ داﻧﺴﺘﻪ و از او ﺟﺪا ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪135‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺮاﻫﻲ وﺳﻴﻊ و ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام از راهﻫـﺎي‬
‫دﻳﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺷﺎﻫﺮاه ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ آﮔﺎﻫﻲ و ﻧﺠـﺎت‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﻲ رﺳﻴﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫ﺟﺎ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آن ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺣﻖ ﺷﻮد از ﻫﻤﺎن دم وارد ﺑﻬﺸﺖ اﻟﻬﻲ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬او‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻧﻌﻤﺎت را ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕـﺮي ﺑـﻪ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮد ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه‪ ،‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮓﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ ﺷﻌﻮر ﻛﻴﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷـﻌﻮر‬
‫ﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﺎﻟﻢ را در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ﺳﺮﻧﻮﺷـﺖ ﭼﻨـﻴﻦ‬
‫ﺷﺨﺼﻲ ﺟﺰ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ و رﺳﺘﮕﺎري ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻧﻴﻚ ﺑﻨﮕﺮي ﺧﻮاﻫﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻮدن ﺑـﻪ ﺗﻌـﺎﻟﻴﻢ اﺳـﺘﺎد‪،‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ روح و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻮدن ﺑـﻪ ﺗﻘـﺪﻳﺮات‬
‫اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻘﺪﻳﺮاﺗﻲ ﻛﻪ رﺷﺪ و ﺷﻜﻮﻓﺎﺋﻲ را ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺑﺸﺮ ﻳﻚ وﻇﻴﻔﻪ ﺑـﻴﺶ ﻧـﺪارد و آن ﺗﺴـﻠﻴﻢ‬
‫ﺣﻖ ﺑﻮدن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻟﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ازل ﺟـﺎري‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻟﻬﻲ ﺑﺎ اﺧﺘﻴﺎر و اﻧﺘﺨـﺎب ﺗـﻮ ﮔـﺮه ﺧـﻮرده و ﺑـﺎ‬

‫‪136‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻗﺪرت‪ ،‬اﻣﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﺗﺴﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻛﺎر را ﺑـﺮ ﺗـﻮ آﺳـﺎن و‬
‫ادراك را ﺳﻬﻞ اﻟﻮﺻﻮل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻧﻔﻌﺎل ﻧﻴﺴﺖ ﻋﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ اراده اﻟﻬﻲ را ﻛـﻪ‬
‫ﻫﻤﺎن راﺳﺘﻲ و درﺳﺘﻲ اﺳـﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪاي و ﻫﻤـﺎن را ﺟﺎﻣـﻪ ﻋﻤـﻞ‬
‫ﻣﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ‪ .‬ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮ »ﺣـﻖ« را در ﻫـﺮ‬
‫ﻛﺎري ﻇﻬﻮر ﻣﻲﺑﺨﺸﻲ و اﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ و ﻣﻘﺪسﺗﺮﻳﻦ اﻣﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺎد آن ﮔﺎه ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻪ درون ﻏﺎر اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬اﻳﻦ ﺟﺎ راﻫﻲ ﺗﻚ‬
‫ﻧﻔﺮه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد ﭘـﺎ در آن ﻧﻬـﺪ‪ .‬راﻫـﻲ ﻛـﻪ ﻓﻘـﻂ‬
‫»ﻓﺮد« را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد و ﻓﺮد ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻮ ﻣﻨﻬﺎي ﻫﺮ ﭼﻴـﺰ دﻳﮕـﺮ‪ .‬اﮔـﺮ در‬
‫ﺗﺎرﻳﻜﻲ آن ﮔﻢ ﻧﺸﻮي‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻨﺤﺮف ﻧﮕـﺮدي‪ ،‬ﺑـﻪ ﻗﻠـﻪ راه ﺧـﻮاﻫﻲ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻏﺎر راﻫﻲ دارد ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻧﺎب‪ .‬آن ﻛﻪ ﺗﺴـﻠﻴﻢ را ﻓﻬﻤﻴـﺪه‬
‫اﺳﺖ ﺟﺎن ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬اﺳﺘﺎد اﻳـﻦ ﮔﻔـﺖ و در ﺗـﺎرﻳﻜﻲ ﻏـﺎر‬
‫ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺎج و واج ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ را ﻣﻲﻧﮕﺮم ﺗﺎ ﺑﻠﻜﻪ او ﺑﻪ ﻳـﺎريام‬
‫ﺷﺘﺎﺑﺪ اﻣﺎ او ﻧﻴﺰ در دﻫﺎﻧﻪ ﻏﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺟـﺰ ﺟﻤﻠـﻪاي ﭼﻴـﺰي‬
‫ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬اﮔﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ات ﺑﺮﮔﺮد‪...‬‬
‫آن ﮔﺎه او ﻧﻴﺰ در ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻏﺎر ﻓﺮو ﻣﻲرود‪.‬‬

‫‪137‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺣﻴﺮان و ﺑﻐﺾ آﻟﻮد ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﻪ اﻃﺮاﻓﻢ ﻣﻲ ﻧﮕﺮم‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ و‬
‫ﻣﻦ دوﺑﺎره ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺪهام‪ .‬ﺑﻲاﺧﺘﻴﺎر ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧـﻢ‪ :‬ﻛـﺪام ﺧﺎﻧـﻪ؟ ﻛـﺪام‬
‫دﻧﻴﺎ؟ ﻛﺪام ﺑﺮﮔﺸﺖ؟ ﭼﻪ آراﻣﺸﻲ؟ ﻣﻦ ﻛـﻪ ﭼﻴـﺰي ﻧـﺪارم‪ ،‬ﺟـﺎﻳﻲ‬
‫ﻧﺪارم‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺻﺎﺣﺐ ﻳﻚ ﺧﺸﺖ ﮔﻠﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدي ﺑﺎ ﻛﻪ ﺣﺮف‬
‫ﻣﻲزﻧﻲ؟!‬
‫‪ ...‬زﻧﺪﮔﻲام ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﻮد ﻳﻚ ﻏﺎر ﺗﺎرﻳﻚ ﺑـﻮده اﺳـﺖ ﻣـﺮا ﺗﺮﺳـﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﭘﺎي ﺧﻮب را ﻣﻔﺖ از دﺳﺖ ﻧﻤﻲدﻫﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺮﻳﻪام ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ...‬ﺧﻮد را رﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺻﺪاﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑﺨـﻮاﻫﻢ‬
‫ﻧﺎﻟﻪ ﺳﺮ دﻫﻢ‪ ...‬آرام ﻣﻲﺷﻮم‪.‬‬
‫دوﺑﺎره ﻣﻨﻢ و ﻳﻚ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻔﺮط‪ .‬دوﺑﺎره ﻏﺎري ﺗﺎرﻳﻚ ﭘﻴﺶ روﺳﺖ‪.‬‬
‫راﻫﻲ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﭘﻞﻫﺎ وﻳﺮان ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﻛـﻪ ﻧﺒﺎﺷـﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻨﻚ ﻣﻨﻢ و آﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺳﻴﻨﻪ دارم‪ .‬ﻣـﻨﻢ و ﺧـﺪاﻳﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻲداﻧـﻢ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻏـﺎر ﻣـﻲزﻧـﻢ و ﺗـﺎرﻳﻜﻲاش را ﺑـﻪ ﺟـﺎن‬
‫ﻣﻲ ﺧﺮم‪ .‬اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻧﻮري ﺑﻴﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﻧﻮر ﺑﺎﻳﺪ از ﻗﻠﺒﻢ روﺷﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎﻛﻢ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﻲروم‪.‬‬

‫‪138‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫در ﻏﺎر ﻧﻮري ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻧﺎﭼﺎر دﺳﺘﻢ را ﺑﻪ دﻳﻮارة ﻏﺎر ﻣﻲﮔﻴﺮم و در آن‬
‫آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﻓﺮو ﻣﻲروم‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻧﻪ ﻛﻤﻜﻲ اﺳـﺖ و ﻧـﻪ رد ﭘـﺎﻳﻲ‪...‬‬
‫ﻣﻲروم‪ ...‬و ﻣﻲروم‪...‬‬
‫ﻏﺎر در ﭘﻴﭻ و ﺧﻤﻲ ﺗﺎبدار ﺑﻪ ﻳﻚ دو راﻫﻲ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻟﻤـﺲ‬
‫دﺳﺘﺎﻧﻢ در ﻣﻲﻳﺎﺑﻢ ﻛﻪ دو ﺣﻔﺮه ﭼﻮن دو دﻫﺎن ﺳﻨﮕﻲ ﻣـﺮا ﺑـﻪ ﺧـﻮد‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺧﺪاﻳﺎ از ﻛﺪاﻣﻴﻦ ﺷﻴﺎر ﺑﺮوم‪ .‬ﻟﺤﻈﻪاي ﺗﻮﻗﻒ ﻣـﻲﻛـﻨﻢ ﺗـﺎ‬
‫ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻋﺠﺐ ﺣﻤﺎﻗﺘﻲ! ﭼﻪ ﻓﻜﺮي؟! ﭼﻪ اﻧﺪﻳﺸـﻪاي؟!‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻴﭻ ﻓﻜﺮ و اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﺮ ﻃﺮﺣﻲ ﺗﻮﻫ‪‬ﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه ﻫﻤﺎن »ﺑﻲ ذﻫﻨﻲ« اﺳﺖ‪ .‬دور ﻛﺮدن ﻫﺮ ﻓﻜـﺮ و اﻧﺪﻳﺸـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي دروﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻦ اﻳﻦ را ﺑـﻪ ﺧـﻮﺑﻲ از‬
‫اﺳﺘﺎد آﻣﻮﺧﺘﻪام‪ .‬آن ﮔﺎه ﻛﻪ در ﻓﻜﺮ ﺧﻮد ﻧﺒﺎﺷﻲ آﺳﻤﺎن در ﻓﻜﺮ ﺗـﻮ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ و دوﺑﺎره ﺧﻮد را در ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻦ روﻧﺪهام و ﻏﺎر را در ﻣﻲﻧﻮردم‪.‬‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻲروم ﺳﺒﻚﺑﺎرﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ‬
‫در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺲ دﻳﮕﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻣﺮا ﻣـﻲﺑـﺮد و ﻣـﻦ ﻣﺤﻤـﻞ او‬
‫ﺷﺪهام‪.‬‬

‫‪139‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫از »ﺷﺐ ﺗﺎرﻳﻚ روح« ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﮔـﺬر ﻛـﺮد‪ .‬ﮔـﻮﺋﻲ اﻳـﻦ ﺟـﺎ‬
‫‪1‬‬
‫»ﺣﺎﻓﺮه« اﺳﺖ و ﻣﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔـﺮ آﻳـﻪ »ﻟﻤـﺮدودون ﻓـﻲ اﻟﺤـﺎﻓﺮه«‬
‫ﮔﺸﺘﻪام‪ .‬ﺗﺎرﻳﻚ و ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر ﻫﻤﻪ ﭼﻴـﺰ ﺟـﺰ اﻣﻴـﺪ رﻧـﮓ‬
‫ﺑﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آرام آرام ﺻﻔﺤﺎﺗﻲ از زﻧﺪﮔﻲام از ازل ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑـﺮ دﻳـﻮارهﻫـﺎي ﻏـﺎر‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ...‬ﻧﻮري رﻳﺰ و ﺟﻨﺒﻨﺪه ﻛﻪ اﻳﻦ ﭘﺎ و آن ﭘﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪، ...‬‬
‫ﺳﺨﺘﻲ ﺳﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺷﻜﺎﻓﺪ‪ ، ...‬ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺮو ﻣـﻲرﻳـﺰد‪، ...‬‬
‫ﺷﺮﺷﺮآﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﭼﻜﺪ‪ ، ...‬ﺻﺪاي ﻃﺒﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ‪ ، ...‬ﺳﺎﺣﻞ آﺑـﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻓﺮو ﻣﻲرود‪ ، ...‬ﺧﺎﻧﻮادهاي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻨﺪد‪ ، ...‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻲ ﻛـﻪ اﺷـﻚ‬
‫ﻣﻲرﻳﺰد‪ ، ...‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺎدﻛﻨﻚ ﻣﻲﺗﺮﻛﺪ‪ ، ...‬ﻏﻔﻠﺘﻲ ﻛﻪ رﻧﮓ‬
‫ﻣﻲﺑﺎزد‪ ، ...‬ﻓﺮﻳﺎدي ﻛﻪ ﺑـﺮ ﮔ‪‬ـﻞ ﻣـﻲﻧﺸـﻴﻨﺪ‪ ، ...‬داﺷـﺘﻨﻲ ﻛـﻪ ﻓـﺮو‬
‫ﻣﻲرﻳﺰد‪ ، ...‬ﻏﺮوري ﻛﻪ آب ﻣﻲﺷﻮد‪ ، ...‬ﮔﻨﺪاﺑﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﺸﻜﺪ‪ ، ...‬و‬
‫ﻋﺸﻘﻲ ﻛﻪ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ...‬و ﻫﺰاران ﺗﺼﻮﻳﺮ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﻮج در‬
‫ﻫﻢ ﻣﻲﻟﻮﻟﻨﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﻔﺮه رد ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﻗﺮآن‪ .79/10‬ﻧﺎزﻋﺎت‪  .‬‬
‫‪140‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ...‬در ﭘﺸﺖ ﻫﺮ ﺗﻌﻠﻘﻲ ﻳﻚ ﻫﻴﻮﻻ ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺗـﻮ را ﺑﺒﻠﻌـﺪ‪ .‬در‬
‫ﭘﺸﺖ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ و ﻫﺮ اﺣﺴﺎس و ﻫﺮ ﻓﻜﺮ‪ ،‬ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎء‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺸـﺶ و‬
‫ﺟﺎذﺑﻪاي ﺗﻮ را ﺑﻪ دﻫﺎن ﻫﻴﻮﻻﻳﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﻤـﻴﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎد ﺑﮕﻴﺮي ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي دل ﻧﺒﻨﺪي‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻲ ﻇﺮف ‪ 3‬ﺛﺎﻧﻴﻪ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰي دل ﺑﻜﻨـﻲ و ﺧـﻮد را از ﻫـﺮ‬
‫ﺗﻌﻠﻘﻲ آزاد ﻛﻨﻲ‪ ،‬درﺑﻨﺪ ﻛﺮدن و ﺑﻠﻌﻴﺪن ﺗﻮ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤـﻮد‪.‬‬
‫زﻳﺮا ﺗﺎ ﻫﻴﻮﻻ ﺑﺨﻮاﻫﺪ در ﻋﺮض ‪ 3‬ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺧﻮد و ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﺶ را ﺟﻤـﻊ و‬
‫ﺟﻮر ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮ از آﻧﺠﺎ رﺧﺖ ﺑﺮ ﺑﺴـﺘﻪ اي‪ .‬اﻳـﻦ ‪ 3‬ﺛﺎﻧﻴـﻪ ﻛـﻪ ﮔﻔـﺘﻢ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ زﻣﺎن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺎن در ﻛﻤﺘﺮ از ﻛﺴﺮي از ﺛﺎﻧﻴﻪ‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻚ ‪ 3‬ﺛﺎﻧﻴﻪ زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و او را از ﺧﻄﺮ ﻣﻲرﻫﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺗﻌﻠﻘﻲ ﺗﻮ را ﺑﻪ دﻫﺎن ﻫﻴﻮﻻﻳﻲ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﺧﺮوج از آن ﻛﺎر آﺳﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﻮ ﺑﺎ ﺗﻌﻠﻘﺎت‪ ،‬ﻫﻀﻢ ﻣﻲﺷـﻮي و‬
‫دﮔﺮ ﺧﻮدت ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻌﻠﻖ‪ ،‬ﺗﻮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻲء ﻣﻲﺷﻮي و‬
‫اﻳﻦ ﻇﻠﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﻪ ﺧﻮد روا ﻣﻲدارﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺷﻲءاي ﺑﺮﺗـﺮ‬
‫از اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه ﺑﺴﻴﺎري‪ ،‬اﺷﻴﺎء دو ﭘﺎ ﺷﺪهاﻧـﺪ ﻛـﻪ در ﺷـﻜﻢ‬
‫ﻫﻴﻮﻻ اﻳﻦ ﻃﺮف و آن ﻃﺮف ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ زﻧﺪهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬

‫‪141‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ در ﺷﻜﻢ ﻫﻴﻮﻻ ﻫﻀﻢ ﺷـﺪهاﻧـﺪ‪ .‬ﺗﻔﺴـﻴﺮ »ﻣـﺮّوا‬
‫ﻛﺮاﻣﺎ« ﻳﻌﻨﻲ ﮔﺬﺷﺘﻦ ﺑﺪون ﺗﻌﻠﻖ‪ .‬ﺗﻌﻠﻖ را ذﺑﺢ ﻛﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳـﺮﻋﺖ روان‬
‫ﻣﻲﺷﻮي‪.‬‬
‫‪ ...‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻛﺪام ﻃﺮف ﻣﻲروم‪ .‬ﺣﻔﺮهﻫﺎ زﻳﺎد ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ‪ ...‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧـﻮد‬
‫ﻧﻤﻲروم‪ ،‬ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮم‪ .‬اﻳﻦ »ﺑﺴﻢ اﷲ« اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد را ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫»ﺷﺐ ﺗﺎرﻳﻚ روح« ﻃﻮﻻﻧﻲ اﺳﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ در و دﻳﻮار ﻧﻜﻮب‪.‬‬
‫ﻓﺮﻳﺎد ﻧﺰن‪ .‬ﺻﺒﻮر ﺑﺎش و اﻣﻴﺪ را زﻧﺪه ﻧﮕﺎه دار‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﻢ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﺑﻪ رو ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻣﻲاﻓﺘﻢ‪ .‬ﺑﻮي ﮔ‪‬ﻞ ﺑﻪ ﻣﺸـﺎﻣﻢ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﮔ‪‬ﻞ از ﺧﺎك ﭘﺎك و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن ﻗﻄﺮهاي ﻛﻪ از ﺳﻘﻒ‬
‫ﺑﺮ ﮔﻮﻧﻪام ﻣﻲﭼﻜﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﺧﻮردهام؟!‬
‫ﭼﺮا ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺨﻮرم؟! ﻣﻦ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ‪ ،‬ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل ﻗـﺪرﺗﻲ‬
‫ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﮕﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ اراده ازﻟﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻃﺎﻟـﺐ اﺳـﺖ ﺷﻜﺴـﺖ‬
‫ﻣﻲﺧﻮرد؟!‬
‫اﺣﺴﺎس ﮔﻨـﺎه و ﮔﻨﺎﻫﻜـﺎري ﻋﺎﻣـﻞ ﺑـﺎز دارﻧـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﺣﺴـﺎس‬
‫ﮔﻨﺎﻫﻜﺎري ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺤﺮز‪ .‬ﺗﻮ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪاي ﺳـﺒﺤﺎن‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ‪ .‬در ﻫﺮ ﺷـﺮاﻳﻂ و ﻫـﺮ وﺿـﻌﻴﺖ دﻳﮕـﺮ‪،‬‬

‫‪142‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺖ و درﻣﺎﻧﺪﮔﻲات ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫در زﻧﺪﮔﻲاش ﺟﺎري ﺷﻮد و ﺗﺠﺎرب ﺧﻮد را ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫـﺮ راﻫـﻲ‬
‫ﺗﺠﺎرب ﺧﻮد را دارد‪ .‬ﺳﺨﺖ ﻳﺎ آﺳﺎن‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮدت ﺟﺎري ﺷﻮي و ﻫﻤﺎﻫﻨـﮓ ﺑـﺎ روﻧـﺪ ﻫﺴـﺘﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ روي‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻋﻬﺪة آن ﺑﺮآﻳﻲ‪ .‬اﻳـﻦ ﻳﻌﻨـﻲ‬
‫ﻫﻤﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻌﻨﻲ راﺿﻲ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮات اﻟﻬﻲ‪.‬‬
‫راﺿﻲ ﺑﻮدن‪ ،‬ﻣﻨﻔﻌﻞ ﺑﻮدن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻮدن اﺳﺖ‪ .‬ﭘـﺲ اوﻟـﻴﻦ‬
‫ﻗﺪم آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻲ ﺧـﻮد را ﺑﺒﺨﺸـﻲ و ﺧـﻮﻳﺶ را از ﭼﻨﮕـﺎل‬
‫ذﻫﻨﻴﺖ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﺑﻮدن‪ ،‬رﻫﺎﻳﻲ ﺑﺨﺸﻲ‪ .‬ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را از اﻳﻦ ذﻫﻨﻴﺖ‬
‫ﻣﺨﺮب و ﺑﺎزدارﻧﺪه ﺧﻼص ﻛﻨﻲ‪ .‬ﺗﺎ آزاد ﻧﺸﻮي‪ ،‬ﺟﺎري ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎم اول‪ ،‬ﺑﺨﺸﺶ ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻐﻔﺎر ﺑﻪ ﺗﻮ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗـﺎ ﺑـﻪ‬
‫آﻧﻲ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮدت را ﺑﺸﻮﻳﻲ‪ .‬آن ﻣﻨﻲ ﻛﻪ ﮔﻨﺎه ﻣـﻲﻛـﺮد‪ ،‬ﻣـﺮده‬
‫اﺳﺖ و دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺗﻮ آن ﺑﻪ آن ﻧﻮ ﻣﻲﺷﻮي‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻲ ﺧﻮد را ﺑﺒﺨﺸﻲ آﻧﮕـﺎه ﺑﺨﺸـﺶ دﻳﮕـﺮان ﺑـﻪ ﺳـﻬﻮﻟﺖ‬
‫اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﻧﻜﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ دﻳﮕﺮان را ﺑﺒﺨﺸﺪ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﺧـﻮد را‬

‫‪143‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻧﺒﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﺪم ﺑﺨﺸﺶ‪ ،‬ﺗﺨﺮﻳﺐ »ﺣﺎل« اﺳﺖ و ﺣﺎل‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘـﺖ‬
‫زﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﻣﻲ ﺧﻴﺰم و دوﺑﺎره رﻓﺘﻦ را ﺑﻪ ﺟـﺎن ﻣـﻲﺧـﺮم‪ .‬ﺧـﺪاﻳﺎ ﮔﺮﻳـﺔ در‬
‫ﺳﻜﻮت ﭼﻪ ﻣﺰهاي دارد‪ .‬ﺑﺎ دﺳﺘﺎﻧﻢ اﺷﻚ ﻫـﺎﻳﻢ را ﭘـﺎك ﻛـﺮده ﺑـﻪ‬
‫دﻳﻮارهﻫﺎي ﻏﺎر ﻣﻲﻛﺸﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﺮ ﻣﺴﺤﻲ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺤﻮ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‬
‫و ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﺸﺎرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ اﻳﺴﺘﺎده‪ ،‬ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﻫﻮاي ﺗﺎزه ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﻢ ﻣﻲرﺳـﺪ‪ .‬ﻳـﻚ ﻫـﻮاي ﻟﻄﻴـﻒ‪ .‬ﺧﻨﻜـﻲ‬
‫ﻣﺮﻣﻮزي دﺳﺖاﻧﺪرﻛﺎر ﻧﻮازش ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و در ﭘـﻲ آن ﻧـﻮر‬
‫ﻛﻮﭼﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺐ ﺑﺰرگ و ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ...‬و آري‪ ،‬آﻧﮕﺎه‬
‫ﻛﻪ روزﻧﻪ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آن ذره ﻧﻴﺰ ﺧﻮرﺷـﻴﺪﻫﺎي ﻧﻬـﺎن‬
‫ﺧﻮﻳﺶ را آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد‪.‬‬
‫و ﺳﻼم ﺑﺮ آﺳﻤﺎن‪.‬‬
‫اﻳﻨﻚ آﺳﻤﺎن ﭘﺪﻳﺪار اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪144‬‬

‫ﺗﺴﻠﻴــــﻢ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻳﻦ آﺳﻤﺎن‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻴﭻ آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﻴﺎس ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﮕﺎه ﻫـﻢ ﺳـﻨﮓ‬
‫ﻫﻴﭻ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ و اﻳﻦ ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻫﻴﭻ ﻛﺠﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ زﻣﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺧﻮد ﻳﻚ آﺳﻤﺎن اﺳﺖ و از آن ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﻣﻲﺗﺮاود‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻ ﻧﺪارد‪ ،‬ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ ﻛﺪام اﺳـﺖ!؟ او ﻫﻤـﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ او‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ او ﭼﻴﺰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬او‪ ،‬اوﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﻓﺮاز ﻗﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺪﻫﻮش ﻋﺎﻟﻢ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﻣﻲﺷﻮم اﻳﻦ ﺟﺎ ﺛﻨﻮﻳﺖ ﻣﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫دو ﮔﺎﻧﻪ ﺑﻴﻨﻲ و ﭼﻨﺪ اﻧﮕﺎري رﺧﺖ ﺑﺮ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﺣﺘﻲ ﺗـﻮ ﻧﻴـﺰ‬
‫رﻧﮓ آﺳﻤﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪاي‪.‬‬
‫آن ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺑﻮدن ﺑﺮاي اﺳﺘﺜﻤﺎر ﻧﺒﻮد ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻓـﺮاز ﺑـﻮد‪.‬‬
‫رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻋﻴﻨﻴﺖ ﻋﺸﻖ‪ ،‬و ﻟﻘﺎء ﺧﻴﺮ ﻣﻄﻠﻖ‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم »ﺧﻴﺮ و أﺑﻘﻲ«‪ 1‬اﻳﻦﺟﺎﺳﺖ‪ .‬ﺧـﻮﺑﺘﺮﻳﻦ و ﻣﺎﻧـﺪﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ‪ ،‬اﻳـﻦ‬
‫آﺳﻤﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦﺟﺎ ﺧﺪا ﺣﻀﻮري ﻇﺎﻫﺮ دارد و ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ ﻳﻜـﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎرﺗﺮﻳﻦ‪ .‬ﻗﺮآن‪ .20/73‬ﻃﻪ‪  .‬‬

‫‪147‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫اﻳﻦﺟﺎ‪ ،‬ﺟﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻳﻚ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﻠﻨﺪ روﺣـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ‪ .‬ﻳـﻚ زﻧـﺪﮔﻲ‬
‫ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ آن ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺖ ﺑﺮ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﺳﺮت ﺑﺮ آﺳﻤﺎن ﻧﻘـﺶ‬
‫ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ »ﻫﻔﺘﻢ« روح ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ‪ .‬و از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑـﺮ ﺗﻤـﺎم‬
‫اﻗﺎﻟﻴﻢ ﺳﺒﻌﻪ ﻧﻴﺰ اﺷﺮاف دارد »ﻫﺸﺘﻢ« ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬آن ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﺳـﺖ‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎﺳﺖ‪ .‬آن ﻛﻪ از اﻳﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﻧﻮﺷﺪ آﮔﺎﻫﻲﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﺑـﻪ‬
‫وﻓﻮر در ﺧﻮد ﻧﻬﺎن دارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ »ﻣﻤﺎ ﻳﺸﺘﻬﻮن« اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽـﻪ اﺷـﺘﻬﺎ ﻛﻨـﻲ ﻣﻮﺟـﻮد اﺳـﺖ‪ .‬و‬
‫ﺧﻮرﻧﺪه و ﺧﻮرده ﺷﺪه ﻫﺮ دو زﻧﺪهاﻧﺪ و ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﻓﺮاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻓﺮوﻳﻲ در ﺗﻴﺮرس آن اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻜﺮ‪ ،‬رؤﻳـﺎ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﺳﻜﻮت‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ و ﺗﺴﻠﻴﻢ و ﻋﺸﻖ‪ .‬اﻳﻦﺟﺎ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﺎ‪ .‬در ﻧﺎﻛﺠﺎ‪.‬‬
‫آﮔﺎﻫﻲ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﺑـﻪ دﺳـﺘﺶ آوري‪ .‬زﻧـﺪﮔﻲ ﻫﺴـﺖ‪ ،‬ﻻزم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ ﺑﮕﺮدي‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ از ﻫﺠﺮش اﺷﻚ‬
‫ﺑﺮﻳﺰي‪ .‬و ﺳﺆال ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬و ﮔﻤﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬و ﺗﺮدﻳﺪ رﺧﺖ ﺑﺮ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮕﺎﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺧـﻮاﻫﻲ اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻣﻮج ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮ دﻳﮕﺮ آﻟﻮده ﺑﻪ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﮕﻲ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪.‬‬

‫‪148‬‬

‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ ﻫﻮ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﺗﻮ از ﺗﺸﺘﺖ رﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪاي و در واﺣﺪ ﺳﻜﻨﻲ ﮔﺰﻳﺪهاي‪.‬‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ ﭘﺲ اﺳﺘﺎد و ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺠﺎﻳﻨﺪ؟! ﻣﻦ ﺑﻪ درون ﻛﻪ رﻓﺘـﻪام؟!‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ درون ﺳﻴﻨﻪ ﻛﻴﺴﺖ؟!‬
‫آرام ﺑﮕﻴﺮ و از آن ﭼﻪ ﻫﺴﺖ راﺿﻲ و ﺧﺸـﻨﻮد ﺑـﺎش‪ .‬اﻳـﻦ ﺟـﺎ در‬
‫ﻧﺎﻛﺠﺎ‪ ،‬اﻫﻞ ﺑﺎﻃﻦ و ﻇﺎﻫﺮ ﻳﻜﻲاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻤﻪ ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ در ﻳﻜﻲ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺟﺎ »ﻣﻘﺎم ﺟﻤﻊ« اﺳﺖ‪» .‬ﻣﻘﺎم ﻓﺮق« ﻧﻴﺴﺖ‪» .‬و ﻣﺎ ﺗﺸﺎؤون اﻻ أن ﻳﺸﺄ‬
‫اﷲ«‪ 1‬و ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺟﺰ آن ﭼﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﻮزه ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﺗﻮ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻮ در واﺣﺪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮي و درك‬
‫واﺣﺪ ﻣﻲﻛﻨﻲ‪ .‬ﻧﻪ ﺟﺪا ﻫﺴﺘﻲ و ﻧﻪ ﺟﺪا ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‪ .‬ﺗﻮ ﺧﻮد را در وﺟـﻮد‬
‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ وﺟﻮدﺷﺎن را در ﺗﻮ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻲ‬
‫ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪ .‬ﻳﻚ ﻇﺮاﻓﺖ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ وﺻﻒ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﺎ ﺷﻬﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪ اﺳﺖ‪ .‬اﻫﻞ اﷲ در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧـﺪ و در‬
‫اﻳﻦ ﻓﻀﺎ ﺗﻨﻔﺲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﺮاي اﻳﻨﺎن ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ از اﻳﻦ ﻛﺘﺎب و‬
‫ﻳﺎ از آن اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻨﺎن ﺗﻮﺣﻴﺪرا زﻧﺪﮔﻲ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬ﺗﻮﺣﻴـﺪ را‬
‫ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ و آن را ﺟﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨـﺎن ﺗﻮﺣﻴـﺪ را ﺑـﺎ‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬و ﺷﻤﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺟﺰ آﻧﻜﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ‪ .‬ﻗﺮآن‪ .81/29‬ﺗﻜﻮﻳﺮ‪.‬‬

‫‪149‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺣﻴﺎت ﺧﻮﻳﺶ اﻧﻌﻜﺎس داده ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ .‬ﻛﻼم در اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧـﻼق‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از ﻳﻜﻲ ﺑﺮ ﻣﻲآﻳﺪ و ﺑﺮ ﻳﻜﻲ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺎ ﻛﻼم از ﺟـﻨﺲ‬
‫وﺟﻮد اﺳﺖ و ﺣﺮف ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫رزق اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ »رزق واﺣﺪ« اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ »رزق اﷲ«‬
‫ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮم ﻣﻮﺳﻲ )ع( ﮔﻔﺘﻪ ﺷـﺪ از اﻳـﻦ رزق ﺑﺨﻮرﻳـﺪ و‬
‫ﺑﻴﺎﺷﺎﻣﻴﺪ زﻳﺮا آن ﻛﻪ از رزق واﺣﺪ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﮔﺮدد اﻫﻞ ﻓﺴﺎد و ﺗﺒﺎﻫﻲ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﻗﻮم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮ »ﻃﻌﺎم واﺣﺪ« ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣـﺎ ﻃﻌـﺎم از‬
‫ﻧﻮع ﻣﺘﻜﺜّﺮش را ﺧﻮاﻫﺎﻧﻴﻢ‪ .‬آنﻫﺎ واﺣﺪ ﺧﻮاري را ﭘﺲ زدﻧـﺪ و اﻳـﻦ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ درد و رﻧﺞﺷﺎن آﻏﺎزﻳﺪن ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫»ﻣﺼﺮ« ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻃﻌﺎم ﻣﺘﻜﺜّﺮ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ اﮔـﺮ‬
‫آن را ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﻫﺒﻮط ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬اﻣـﺎ آن ﻛـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻫﺎن ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻮﻋﻮد اﺳﺖ ﻃﻌﺎﻣﺶ واﺣﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻪ ﻃﻌﺎم واﺣﺪ‬
‫را رﻫﺎ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ اﺳﺎرت ﻣﺼﺮ ﻣﺘﻜﺜّﺮ ﺗﻦ داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺮ دﻧﻴﺎي ﻣﺘﻜﺜّﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻋﻮن ﺧﻮد را دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﺧﺮوج از اﻳﻦ‬
‫ﻣﺼﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺧﺪاﻳﺎن آن ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﻣﻮﺣـﺪ ﻣﺒـﺎرز ﻫـﻢ‬

‫‪150‬‬

‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ ﻫﻮ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻣﺒﺎرزة اﺻﻠﻲ ﻳﻚ ﻣﻮﺣﺪ ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ در زﻣﻴﻦ ﻧﻤﻮد ﻳﺎﺑـﺪ‪،‬‬
‫در آﺳﻤﺎن ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد‪ .‬او ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺧﺪاﻳﺎن ﻣﺎدي و ذﻫﻨﻲ ﻧﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﺧﺪاي ﻳﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ او را از درون و ﺑﻴـﺮون ﻋﻬـﺪه دار‬
‫ﺷﻮد‪ .‬او ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻔﻬﻤﺪ ﻣﺒﺎرزه اﺻﻠﻲاش آن ﺟﺎﺳﺖ‪ .‬و ﻛﺴـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮ‬
‫آﺳﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺼﺮ ﻣﺘﻜﺜّﺮ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺧﺪاﻳﻲ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻫﻤـﺎن دﺷـﻤﻨﺎن‬
‫دﻳﺮﻳﻨﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪون ﺗﺮدﻳﺪ ﺷﻤﺎره ﻣﻌﻜﻮس اﻳﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﺮ آﺳـﻤﺎن ﻣﺘﻜﺜـﺮ‬
‫ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ .‬و آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﻇﻬﻮر ﺗﺎم ﺣﻖ‪ ،‬ﺑﺎرز ﺷﻮد اﻳﻦ ﺑـﻪ ﻇـﺎﻫﺮ‬
‫آﺳﻤﺎن ﻧﺸﻴﻨﺎن‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﻣﻨﻜﻮب ﺷﺪﮔﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺪاﻳﺎن ذﻫﻨﻲِ‬
‫ﺳﻴﻄﺮه ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮ ﺟﻬﺎنﻫﺎي ﻣﺘﻜﺜﺮ‪ ،‬دﻳﺮ زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻲراﻧﻨﺪ‬
‫و ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎن ﻫﺎﻳﺸﺎن ﻛﺸﺖ ﺑﺸﺮ را ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه اﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ »اﺗﻲ اﻣـﺮ اﷲ‬
‫ﻓﻼ ﺗﺴﺘﻌﺠﻠﻮه«‪ .1‬اﻛﻨﻮن ﺗﻨﺒﻴﻪ از آﺳﻤﺎن آﻏﺎز ﺷﺪه و ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲرﺳﺪ‬
‫و اﻳﻦ ﺗﻄﻬﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺑﺎﻃﻦ ﺷـﺮوع و ﺑـﻪ اﻗﺼـﻲ ﻧﻘـﺎط ﻇـﺎﻫﺮ‬
‫ﺳﺮاﻳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ روﻧﺪ ﺗﻄﻬﻴﺮ ﻛﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﻮﺣﺪ ﭘﻴﺶاز ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه در آﺳﻤﺎنﺧﻮﻳﺶ ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬اﻣﺮ ﺧﺪا ﻓﺮا رﺳﻴﺪ آن را ﺑﻪ ﺷﺘﺎب ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ‪ .‬ﻗﺮآن‪ .16/1‬ﻧﺤﻞ‪.‬‬

‫‪151‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﺎن از درون آﻏﺎز ﺷﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻻ‬
‫اﻟﻪ اﻻ اﷲ‪ ،‬ﭘﺮﭼﻢ ﻣﺒﺎرزة ﺑﺎﻃﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ درون آزاد ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﺗﺎ درون از‬
‫ﻗﻴﻮد‪ ،‬رﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺎﺑﺪ‪ ،‬آزادي و آزادﮔﻲ در ﺑﻴﺮون ﻣﺤﻘﻖ ﻧﻤﻲﺷـﻮد‪ .‬ﻣـﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از اﺳﺎرت ﺧﺪاﻳﺎن رﻫﺎ ﺷﻮﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﭘﺎ ﺑـﻪ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ ﺣﺮﻳـﺖ‬
‫ﻣﻌﻨﻮي ﮔﺬارﻳﻢ‪ .‬و اﻳﻦ ﻣﺒﺎرزه اي اﺳﺖ ﻛﻪ روح ﻫﺎي ﺑـﺰرگ ﭼﻨـﺪي‬
‫اﺳﺖ آﻏﺎز ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺗﻮ زﺑﺎن ﺑﻪ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻣﻲﮔﺸﺎﻳﻲ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻋﺒﻮدﻳﺖ ﻏﻴﺮ را ﻧﻔﻲ‬
‫ﻛﺮدهاي ﭘﺲ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ راﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻲ و ﺟﺰ او ﺑﻨﺪه ﻛـﺲ و‬
‫ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮي ﻧﺒﺎﺷﻲ‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﮔﻔﺘﻦﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري دروغ اﺳﺖ زﻳﺮا ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﺑﻨﺪﮔﺎن زر و زور و ﺗﺰوﻳﺮﻧﺪ‪ .‬و ﺑﺎ دروغ‪ ،‬ﻛﺴﻲ رﺳﺘﮕﺎر ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاي ﻣﻦ ﻣﺎل ﻧﻴﺴﺖ ﺧﺪاي ﻣﻦ ﻣﻘﺎم ﻧﻴﺴﺖ ﺧـﺪاي‬
‫ﻣﻦ ﺷﻬﺮت ﻧﻴﺴﺖ ﺧﺪاي ﻣﻦ ﺣﺘﻲ آﺑﺮو ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﺪاي ﻣـﻦ ﺧـﻮد‬
‫ﺧﺪاﺳﺖ ﺧﺪاي ﻳﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻖ ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‪ ،‬ﺗﻮ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاريِ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮ را از زﻧـﺪﮔﻲات‬
‫ﻧﻔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻣﺆﺛﺮ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻲ و از ﻫﺮ ﺣﺎدﺛﻪاي ﻋﺒﺮت‬

‫‪152‬‬

‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ ﻫﻮ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﻣﻲﮔﻴﺮي‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳﺖ‪ ،‬راه ﺑﻲﺷﺒﻬﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﻴﻨﻲ و‬
‫ﻳﮕﺎﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻲ‪ ،‬ﺗﻮ در ﻧﻬﺎﻳﺖ آراﻣﺶ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮي زﻳﺮا اﺿﻄﺮابﻫـﺎ‬
‫و ﺗﺸﻮﻳﺶﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﺑﻴﻨﻲﻫﺎ و ﭼﻨﺪ اﻧﺪﻳﺸﻲﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻧﻮر اﺳﺖ راه ﺗﻮ را روﺷـﻦ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و از ﺑﻼﺗﻜﻠﻴﻔـﻲ و‬
‫درﺑﺪري ﻓﻜﺮي ﻣﻲرﻫﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﺟﻮاب ﻫﺮ ﺳﺆال اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮ از آﮔﺎﻫﻲ اﺳﺖ و در آﮔـﺎﻫﻲ‬
‫دﻳﮕﺮ ﺳﺆاﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻆ اي ﺗﺸﻮﻳﺶﻫﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫـﺎ ﻧﺎاﻣﻴـﺪيﻫـﺎ و‬
‫ﻧﺎﻣﺮاديﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻳﻌﻨﻲ اﺻﻞ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺴﺘﻲ ﻧﺰد ﻣﻦ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻧﺰد‬
‫او‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ذﻛﺮ »ﺣﺎل« اﺳﺖ ﻫﻤﻴﺸﻪ ذﻛﺮ »ﺣﺎل« ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻫـﻞ‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎ آن »ﺣﺎل« ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮ ﺑﺎ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ در »ﺻﻠﺢ ﻛﻞ« ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮي‪ .‬و در »ﺻﻠﺢ« ﻫﻤـﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ در ﺧﺪﻣﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪153‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫زﻳﺮا »اﻟﺼﻠﺢ ﺧﻴﺮٌ«‪ 1‬ﺻﻠﺢ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪» .‬واﷲ ﺧﻴﺮٌ«‪.2‬‬
‫در ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﺷﻔﺎﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﺟﺰ ﺧﻮدش ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴـﺖ ﻛـﻪ ﺗـﻮ را‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻴﻤﺎري ﺗﻮ‪ ،‬ﺧﻮد اوﺳﺖ ﻛﻪ آن ﻫﻢ ﻋﻴﻦ ﺷﻔﺎﻋﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ رﻣﺰ ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ از اﻳﻦ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻴﺮون ﻣﺮو‪.‬‬
‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ‪ ،‬ﻻ اﻟﻪ اﻻ ﻫﻮ‪ ،‬ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﻧﺖ و ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﻧﺎ ﻛﻪ در ﻗـﺮآن‬
‫آﻣﺪه اﺳﺖ ﻫﻤﻪ اوﺳﺖ زﻳﺮا ﺟﺰ او اﻟﻬﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻻ اﻟﻪ اﻻ اﷲ ﻫﻤﻪ ﺗﺠﻠﻲﻫﺎ ﭘﺲ ﻣـﻲروﻧـﺪ و ﺗـﻮ در ﻳﮕـﺎﻧﮕﻲ ﻓـﺮو‬
‫ﻣﻲروي‪ .‬ﺗﻮ اﻛﻨﻮن ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻮﺣﺪ ﺷـﺪهاي و ﺟﺮﻳـﺎن ﺗﻮﺣﻴـﺪ در‬
‫وﺟﻮدت ﺟﺮﻳﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ دﮔﺮ آن ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ‬
‫اﻳﻦ و آن ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻲداد و از اﺻﻞ ﻏﻔﻠﺖ ﻣﻲﻧﻤـﻮد‪ .‬ﺗـﻮ آن ﻳﮕﺎﻧـﻪ و‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻳﮕﺎﻧﻪ در وﺣﺪت ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮ آﮔﺎه‬
‫ﺷﺪهاي‪.‬‬

‫‪                                                            ‬‬
‫‪ 1‬ﺻﻠﺢ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮآن‪ .4/128‬ﻧﺴﺎء ‪ ‬‬
‫‪ 2‬ﺧﺪا ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺮآن‪ .20/73‬ﻃﻪ‪.‬‬
‫‪154‬‬

‫ﻻ اﻟﻪ اﻻ ﻫﻮ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﺟﻮﺷﻴﺪ‪ .‬آن ﻫﻢ درﺳﺖ در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻗﻠّﺔ ﻋﺎﻟﻢ‪ .‬ﻣﻲﺟﻮﺷـﻴﺪ و‬
‫آب ﻫﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﺗﻼﻃﻢ وا ﻣﻲداﺷﺖ‪ ...‬اﻧﮕﺎر ﺗﺼﻤﻴﻢاش را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫او ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺨﺸﻲ از ﺧﻮﻳﺶ را ﻧﺎزل ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻓﺮو‬
‫دﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻦ ﻧﻴﺎﻟﻮده و ﺗﺠﺮﺑﻪاي از ﺳﺮزﻣﻴﻦﻫﺎي دور ﺑﺮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪...‬‬
‫ﻗُﻠُﭗ ﻗُﻠُﭗ در ﺳﺮ ﭼﺸﻤﺔ ﺟﻮﺷﺎن‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﺑﺎﻻ ﻣﻲروم‪ .‬ﮔﺮد ﻣﻲﺷﻮم و‬
‫روي ﺑﺨﺶﻫﺎي دﻳﮕﺮ آب ﻣﻲﺳ‪‬ـﺮَم‪ .‬ﮔـﻮﻳﻲ ﻣـﺮا ورز ﻣـﻲدﻫﻨـﺪ و‬
‫آﻣﺎدهام ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺑﺎره ﺑﺎ ﻓﺸﺎري ﻣﺮﻣﻮز از ﺳﻄﺢ ﭼﺸﻤﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﭘﺮﺗﺎب ﻣـﻲﺷـﻮم‪...‬‬
‫دﻟﻢ ﻏﻨﺞ ﻣﻲ رود‪ ...‬ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻢ‪ ...‬ﺟﺪاﻳﻲ از ﺳﺮﭼﺸـﻤﻪ واﻗﻌـﺎً اﺿـﻄﺮاب‬
‫آﻣﻴﺰ اﺳﺖ وﻟﻮ آﻧﻲ‪.‬‬

‫‪157‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫از آن ﺑﺎﻻ دﻣﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﻧﮕﺮم‪ .‬ﻋﻤﻖ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻪاي ﻛﻪ‬
‫دور ﻗﻠّﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﺟﺎزه ﻧﻔﻮذ ﻫﻴﭻ ﻧﮕﺎﻫﻲ را ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ...‬دوﺑـﺎره‬
‫ﺑﻪ داﻣﺎن ﭼﺸﻤﻪ ﻓﺮو ﻣﻲﻏﻠﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻓﻬﻤﻴﺪم آن ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎري ﺷﻮد‬
‫ﻣﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻮﺑﺖ ﻣﻦ اﺳﺖ‪ .‬اﺿﻄﺮاﺑﻢ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬دوﺳـﺖ دارم‬
‫داﻣﺎن ﭼﺸﻤﻪ را رﻫﺎ ﻧﻜﻨﻢ ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ از ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺧﻮد ﻣﻨﺼﺮف ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ از‬
‫ﻧﮕﺎه ﻣﻤﻠﻮ از آﮔﺎﻫﻲاش درﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﻛـﺎري ﺑﻴﻬـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬و اﻳـﻦ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢ را از ازل ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ...‬ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪم و ﺳﺮ ﻓﺮو اﻧﺪاﺧﺘﻢ‪.‬‬
‫ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺮاي آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻮازﺷﻢ ﻧﻤـﻮد و ﺑـﻪ ﻧﺮﻣـﻲ آب در ﮔﻮﺷـﻢ‬
‫زﻣﺰﻣﻪ ﻛﺮد‪» :‬اﻳﻦ ﺳﻨﺖ اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ وﻟﻮ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎري ﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﻧﺪاﻳﺶ آراﻣﻢ ﻛﺮد و اﺷﻚﻫـﺎﻳﻢ را در ﺧـﻮﻳﺶ ﺷﺴـﺖ‪» .‬ﻣﺤـﺰون‬
‫ﻣﺒﺎش‪ .‬دوﺑﺎره وﺻﻠﻲ در ﻛﺎر اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻋﻬﺪي اﺳـﺖ ﻣﻴـﺎن ﻣـﻦ و‬
‫ﺗﻮ‪«.‬‬
‫ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ راﺳﺖ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ‪ .‬دروغ در او راه ﻧﺪارد‪ .‬او ﭘـﺎك و زﻻل‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ راﺳﺘﻲ و درﺳﺘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫آرام ﺳﺮم را ﺑﺎﻻ ﻛﺸﻴﺪم و دوﺑﺎره ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻛﺮدم‪ ...‬زﻳﺒﺎﺗﺮ از ﻫﻤﻴﺸـﻪ‬
‫ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻟﻄﻴﻒﺗﺮ و زﻻلﺗﺮ‪.‬‬

‫‪158‬‬

‫ﭼﺸﻤــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﻫﺎﻳﻤﺎن در ﻫﻢ ﮔﺮه ﺧﻮرد‪ ،‬ﺟﻮﺷﺶ و ﺗﻼﻃﻢ ﻟﺤﻈـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪ ...‬ﻣﺎ ﻳﻜـﻲ ﺑـﻮدﻳﻢ و آب ﻳـﻚ ﭼﺸـﻤﻪ‬
‫ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ‪ .‬و ﭼﻮن ﻳﻚ اﺻﻞ داﺷﺘﻴﻢ ﭼﺮﺧﺶ او ﭼﺮﺧﺶ ﻣﻦ‬
‫ﺷﺪ‪ ...‬زﻻﻟﻲ و ﻟﻄﺎﻓﺖ او از اﻋﻤﺎق وﺟـﻮدم ﮔﺬﺷـﺖ‪ .‬ﺗﻨـﺪ و ﺳـﺮﻳﻊ‪.‬‬
‫ﺑﻲوﻗﻔﻪ و ﭘﻲ در ﭘﻲ‪.‬‬
‫آن ﭼﻪ ﺑﻮد رﻗﺺ ﺑﻮد و ﭼﺮﺧﺶ در ﻣﻴﺎن آﮔﺎﻫﻲ آب‪.‬‬
‫آه ﺷﺪم داغ ﺷﺪم ﻧﺎﻟﻪ ﮔﺸﺘﻢ‪ ...‬و دﮔﺮ ﻫـﻴﭻ ﻧﻔﻬﻤﻴـﺪم‪ ...‬ﻣـﻦ ﭘﺮﺗـﺎب‬
‫ﺷﺪم‪ ...‬اوج ﮔﺮﻓﺘﻢ و آن ﮔﺎه ﻛﻪ ﺷﺘﺎب آرام ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻟﺤﻈﻪاي ﺧﻮد را‬
‫ﺑﺮ ﻓﺮاز ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎﻛﻦ ﻳﺎﻓﺘﻢ‪ ...‬ﻣﻦ ﺳﻪ ﺗﻜﻪ ﺷﺪم‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﺸـﻤﻪ‬
‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ از ﺷﻴﺎر ﻏﺮﺑﻲ ﻗﻠﻪ ﺟﺎري ﺷﺪ‪ .‬و ﻣﻦ ﻛﻪ در ﺷﻴﺎر‬
‫ﺷﺮﻗﻲ ﻓﺮو ﻏﻠﺘﻴﺪم‪.‬‬
‫در ﻣﻪ ﮔﻢ ﺷﺪم و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻣﻌﻴﺎرش ﻛﺪام اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺳﺮﻳﺪم‪ ...‬ﺧﺪاﻳﺎ ﭘﺲ اﻳﻦ ﻓﺮو دﺳﺖ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﭼﺮا ﻧﻤﻲرﺳﻢ!‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻦ دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ ...‬ﻓﻘﻂ اﺳﻤﻲ از ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺷـﻨﻴﺪه ﺑـﻮدم‪ .‬ﻳـﻚ ﺟـﺎي‬
‫ﺗﺎرﻳﻚ و ﭘﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﻪ زﻳﺒﺎﺋﻲﻫﺎ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ ...‬از‬
‫ﺗﺮس و اﺿﻄﺮاب ﻏﺶ ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻴﻬﻮش ﺷﺪم‪ ...‬اوﻟـﻴﻦ ﺑـﺎري ﻛـﻪ ﺑـﻪ‬

‫‪159‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻫﻮش آﻣﺪم ﺳﺮم ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺠـﺎ‪ ،‬ﻧﺰدﻳـﻚ‪ ‬ﭘـﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬در‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﺳﺮاﺷﻴﺒﻲ ﭘﺮ ﺳﻨﮕﻼخ‪...‬‬
‫از ﻛﻨﺎر ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮕﻲ راه ﺑﺎز ﻛﺮدم و آرام ﮔﺬﺷـﺘﻢ و ﺗﻘـﺪﻳﺮ ﺟـﺎري‬
‫ﺷﺪن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪ ...‬اوﻟﻴﻦ ﻧﻤﺎي ﭘﺎﺋﻴﻦ دﻳﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﻟﻜﻪ ﻫـﺎﻳﻲ ﺳـﺒﺰ ﻛـﻪ‬
‫اﻧﮕﺎر درﺧﺘﺎن ﻛﺎج و ﺻﻨﻮﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﺧﺴﺘﮕﻲ و ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺿـﻌﻔﻲ ﻛـﻪ در‬
‫ﭘﻬﻠﻮي ﭼﭙﻢ اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ ،‬ﻋﺠﻴﻦ ﺷﺪ و ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳـﺎد ﺑﺨـﺶ ﺟـﺪا‬
‫ﺷﺪهام اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ در ﺷﻴﺎر ﻏﺮﺑﻲ ﻗﻠﻪ ﻓﺮو اﻓﺘﺎد‪...‬‬
‫آه ﺧﺪاﻳﺎ ﻛﺎش ﻻ اﻗﻞ او از ﻣﻦ ﺟﺪا ﻧﻤﻲﺷﺪ!‬
‫ﻫﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺟﺎري ﺑـﻮدم ﻫـﻲ از ﭘﺸـﺖ ﺗﺨﺘـﻪ ﺳـﻨﮓﻫـﺎ ﺳـﺮك‬
‫ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪم ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ آن ﻧﻴﻤﻪ ﮔﻤﺸﺪة ﺟﺪا ﺷﺪه ﻛﺠﺎﺳﺖ؟‪ ...‬ﺑـﻲﻓﺎﻳـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻪ ﺑﺮق آﺑﻲ‪ .‬ﻧﻪ ﺷﺮﺷﺮي و ﻧﻪ ﻧﺎﻟﻪ ﻏﺮﻳﺒﻲ‪ ...‬اﻳﻦ ﻣﻨﻢ ﻛـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻓﺮو ﻏﻠﺘﻢ و ﺟﺎري ﺷﻮم‪.‬‬
‫روزﻫﺎ و ﺷﺐﻫﺎ در ﻏﻢ و اﻧﺪوه اﻳﻦ ﺟﺪاﻳﻲ ﮔﺬﺷﺖ و ﻣـﻦ ﻫـﺮ ﭼـﻪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺟﺎري ﻣﻲﺷﺪم ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺮ ﭼﺸﻤﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ...‬در ﭘﺎﺋﻴﻦ‪،‬‬
‫آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺳﺮاﺷﻴﺒﻲ آرام ﮔﺮﻓﺖ ﻟﺨﺘﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ و ﺑﻪ ﻗﻠـﻪ ﻧﮕﺮﻳﺴـﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻗﻠﻪ ﻫﻢ ﭼﻨﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﻪ ﻏﻠﻴﻆ ﻣﺤﺼﻮر اﺳﺖ‪...‬‬

‫‪160‬‬

‫ﭼﺸﻤــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫آن ﺟﺎ ﺧﺎﻧﺔ ﻣﻦ‪ ...‬ﺑﺮ ﻓﺮاز‪ ...‬در ﻣﻴﺎن آن ﻣﻪ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺷـﻚ‬
‫رﻳﺰان ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ آﻳﺎ راه ﺑﺎزﮔﺸﺘﻲ ﻫﺴﺖ؟!‬
‫»ﺗﻨﻬﺎ راه رﺟﻮع‪ ،‬رﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﻲ اوﻟﻴﻦ درﺧﺘﺎن ﺑﺰرگ رﺳﻴﺪم‪ ،‬ﺑﺎد در ﺷـﺎخ و‬
‫ﺑﺮگﺷﺎن ﭘﻴﭽﻴﺪ و ﺑﺎ ﻧـﻮاﻳﻲ دلاﻧﮕﻴـﺰ آنﻫـﺎ را رﻗﺼـﺎﻧﺪ‪ .‬اﺣﺴـﺎس‬
‫ﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ اﻳﻦ ﺧﻮشآﻣﺪﮔﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺮﻳـﺎن ﺟـﺎري ﺷـﺪه‬
‫دﻟﭽﺴﺐ ﻣﻲﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ آن ﻫﺎ اﺣﺴﺎس ﻗﺮاﺑﺖ ﻛﺮدم‪ ...‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ و ﻓﺮوﺗﻨﻲﺷﺎن ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﻨـﺎر‬
‫ﺗﻨﻪﻫﺎي ﻗﻄﻮرﺷﺎن ﻛﺸﺎﻧﺪ‪ ...‬ﺑﻪ دورﺷﺎن ﺣﻠﻘﻪ زدم و دﻣﻲ آﺳﻮدم‪.‬‬
‫آن ﮔﺎه ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﻧﮕﺎﻫﻢ ﺑﻪ ﺧـﻮدم اﻓﺘـﺎد‪ ،‬دﻳـﺪم ﻛـﻪ ﺟﻮﻳﺒـﺎري‬
‫ﺑﺰرگ و ﻃﻮﻻﻧﻲام‪ .‬ﺟﻮﻳﺒﺎري ﺑﺰرگ اﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﻪ زﻻﻟـﻲ ﭼﺸـﻤﻪ‪ ...‬ﻣـﻦ‬
‫ﺗﻴﺮه و ﻛﺪر ﺷﺪه ام‪ ...‬اﻣﺎ در ﻧﮕﺎه درﺧﺘﺎن ﻳﻚ ﺟﻮﻳﺒﺎر زﻻل‪ ...‬در دل‬
‫ﺑﻪ ﻧﮕﺎﻫﺸﺎن ﺧﻨﺪﻳـﺪم‪ .‬ﺧـﺪاﻳﺎ آنﻫـﺎ اﮔـﺮ ﺳﺮﭼﺸـﻤﻪ را ﺑﺒﻴﻨـﺪ ﭼـﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ!‬

‫‪161‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻛﻨﻮن ﺳﺎلﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎريام‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن در ﺟﺮﻳﺎن‪ .‬رودي ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ‬
‫را ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺶ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ و ﻣﻲﺑﺮد‪» ...‬ﺛﻘﻴﻞ« را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﻛـﻨﻢ‪ .‬ﭼـﻪ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﺨﺖ و ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﺳﺎﻳﻲ‪...‬‬
‫ﭼﻪ ﺑﺮﻛﻪﻫﺎ و ﮔﻨﺪابﻫﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد را در ﻣﻦ ﺑﺸﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤـﺮاه ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻪ آبﻫﺎي راﻛﺪ و ﺟﻮيﻫﺎي ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺮوﺷﻢ رﻳﺨﺘﻨـﺪ‬
‫و وﺻﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪ ...‬ﺑﺎر ﻫﺮ ﺳﺮِراﻫﻲ را ﺑﻲآن ﻛﻪ دم ﺑـﺮآورم ﺑـﻪ دوش‬
‫ﻛﺸﻴﺪم و ﺣﻤﻞ ﻧﻤﻮدم‪ ...‬ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ و رﻓﺘﻢ‪ ...‬ﺗﻨﻬﺎي ﺗﻨﻬﺎ‪.‬‬
‫ﮔﻮﻳﻲ ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻴﺮﮔﻲ و واﻣﺎﻧﺪﮔﻲﺷﺎن را ﺑﺎ زﻻﻟﻲ ﻛـﻪ از‬
‫ﭼﺸﻤﻪ ﺑﻪ ارث داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻲﻫﻴﭻ اﺟﺮي ﺑﺸﻮﻳﻢ و ﻫﻤﺮاهﺷﺎن ﻛﻨﻢ‪.‬‬
‫ﭼﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﺳﺨﺘﻲ‪ .‬ﭼﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﭘﺮ ﭘﻴﭻ و ﺧﻤﻲ‪ .‬ﭼﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﻔﺮﻃﻲ‪.‬‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ ﻛﺎش ﻻاﻗﻞ ﻧﻴﻤﺔ دﻳﮕﺮم‪ ،‬ﻫﻤﺴـﺮ ﺟـﺎوداﻧﻲام‪ ،‬ﻣﺆﻧـﺚ ﻣﻜﻤـﻞ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﺑﺨﺶ ﺟﺪا اﻓﺘﺎده در ﺷﻴﺎر ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻮد!‬
‫ﭼﻘﺪر دور از دﺳﺘﺮس ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﺎش ﻻاﻗﻞ او ﻣﻲﺑﻮد و دﻣﻲ ﻣـﺮا از‬
‫اﻳﻦ ﻧﻮﺳﺘﺎﻟﮋي ﻏﺮﻳﺐ ﻣﻲرﻫﺎﻧﺪ‪...‬‬

‫‪162‬‬

‫ﭼﺸﻤــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲدﻳﺪﻣﺶ‪ ،‬آن ﻫﻢ از ﻻ ﺑﻪ ﻻي ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ دور ﺑـﻮد‬
‫دورِ دور‪ ...‬ﺷﺎﻳﺪ او ﻫﻢ ﻣﺮا ﮔﺎه دﻳﺪه اﺳﺖ و ﻣـﻦ دور ﺑـﻮدهام‪ ،‬دورِ‬
‫دور‪.‬‬
‫ﺳﺎلﻫﺎ ﭼﻮن ﻗﺮنﻫﺎ ﻣﺤﻮ ﺷﺪﻧﺪ اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﻫـﻴﭻ دور ﻧﻤـﺎﻳﻲ از آن آب‬
‫ﺑــﺰرگ ﻧﻤﺎﻳــﺎن ﻧﻴﺴــﺖ‪ ...‬ﭘــﺲ اﻳــﻦ اﻗﻴــﺎﻧﻮس ﻋﺸــﻖ و رﺣﻤــﺖ‬
‫ﻛﺠﺎﺳﺖ؟‪ ...‬ﺳﺮك ﻛﺸﻴﺪن ﺑﻲ ﻓﺎﻳﺪه اﺳﺖ‪ ...‬آن ﭼـﻪ ﻫﺴـﺖ رﻓـﺘﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ ...‬در ﺑﺴﺘﺮ ﺧﻮﻳﺶ آرام ﻣﻲروم‪ ،‬ﺑﻲآﻧﻜـﻪ آرزوﻳـﻲ ﺑـﻪ ﻛـﺎرم‬
‫آﻳﺪ‪ ...‬ﻣﻦ ﺗﻘﺪﻳﺮ اﻳﻦ رﻓﺘﻦ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ام‪ .‬اﻣﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻤﺎن »ﻛﻠﻤـﻪ«ي‬
‫ﺳﺮ ﭼﺸﻤﻪ در آن ﻗﻠّﺔ ﻣﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬او راﺳﺖ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﻣـﻦ دوﺑـﺎره‬
‫رﺟﻮع ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‪ ...‬اﻳﻦ ﺗﻤﺎم آﮔﺎﻫﻲ ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗُﻠُﭗ ﻗُﻠُﭗ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻪ دوﺑﺎره ﻣﻲﺟﻮﺷﺪ‪ .‬دوﺑﺎره ﭘﺎﺋﻴﻦ و ﺑﺎﻻ ﻣﻲروم و ﺑـﺮ‬
‫روي ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻟﻐﺰم‪ ...‬دوﺑﺎره ﻫﻤﺔ ﻣﻦ ﻛﻨﺎر ﻣـﻦ اﺳـﺖ‪ .‬از ﭼﺸـﻤﻪ‬
‫ﺑﻴﺮون ﻣﻲآﻳﻢ ﭼﻮن اﺷﻚ!‬
‫ﺧﺪاﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﻨﻢ ﻛﻪ رﺟﻮع ﻳﺎﻓﺘﻪام‪ ...‬ﻣﻦ در ﺳﺮ ﭼﺸﻤﻪام‪ .‬ﻓﺮاﻗـﻲ ﻧﺒـﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪاﻳﻲ در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ ...‬ﻣﺮا ﺑﻪ وﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ آﮔﺎه ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ...‬اﻛﻨـﻮن‬
‫ﻫﻤﺔ ﻣﻦ ﻛﻪ از اوﺳﺖ در ﻛﻨﺎر اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪163‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺴﺎر ﻣﻌﻬﻮد ﻧﺸﺴﺖ و ﻣﺤﺰون و ﻏﻤﻴﻦ ﺑـﺮ ﻛـﺮمﻫـﺎي‬
‫ﺑﻲﺧﺒﺮ از ﺑﺎر داري ﻧﻈﺮ اﻓﻜﻨﺪ‪ .‬وﻟﻮﻟﻪ ﺑﻮد و وول! و ﺟـﺰ ﺧـﻮردن و‬
‫وﺳﻮﺳﻪ ﺳﻬﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ ،‬اﻧﺪﻳﺸﻪاي ﻧﺒﻮد! دﻟﺶ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺸﺎن ﺳـﻮﺧﺖ ﭼـﻮن‬
‫ﻫﻨﻮز »ﻣﻦ ﻛﻴﺴﺘﻢ« ﺑﺮ آن ﻫﺎ ﻧﺒﺎرﻳـﺪه ﺑـﻮد! ﻧﮕﺎﻫﺸـﺎن ﻛـﺮد‪ .‬از آن‬
‫ﻧﮕﺎهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ دﻧﻴﺎ ﻏﻢ داﺷﺖ و ﻳﻚ ﺑﻐﻞ آزادي‪.‬‬
‫ﺷﺒﻨﻤﻲ ﭼﻮن اﺷﻚ از ﺑﺎﻟﺶ ﭼﻜﻴﺪن ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬آﺧﺮ او ﻧﻴﺰ ﺧـﻮد روزي‬
‫ﻛﺮم ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺎﮔﺎه ﻏﻴﺮت‪ ،‬آﺗﺶ اﻓﺮوﺧﺖ و ﺗﺒﺮِ ﻧﺠﺎت‪ ،‬ﺳـﻜﻮت را‬
‫ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺎلﻫﺎﻳﺶ را ﮔﺴﺘﺮاﻧﺪ و ﻃﻮﻓﺎن ﺳﺨﻦ در ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫* ﺑﻪ ﺧﻮد آﻳﻴﺪ و ﺧﻮد آرﻳﺪ و از ﺧﻮد ﺑﻪ در آﻳﻴﺪ! ﺑـﺲ اﺳـﺖ اﻳـﻦ‬
‫ﻟﻮﻟﻴﺪنﻫﺎي ﻣﻐﻤﻮم‪ .‬روي ﺳﻮي ﭼﻪ ﻛـﺮدهاﻳـﺪ اي ﻛـﻮران در ﺑﻨـﺪ؟!‬

‫‪167‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﺧﺰﻳﺪن ﺑﺮ ﺷﻜﻢ ﺗﺎ ﻛﻲ؟! ﺷﻤﺎ ﻛﺮم ﻧﻲاﻳﺪ‪ ،‬ﭘﺮواﻧﻪاﻳﺪ‪ .‬ﺣﺴﺮت ﺑﻲ ﺑﺎﻟﻲ‬
‫ﺗﺎ ﭼﻨﺪ؟!‬
‫ﻛﺮمﻫﺎ از اﻳﻦ ﻓﺮﻳﺎد دﻣﻲ از ﺧﻮردن و ﺧﺰﻳﺪن دﺳﺖ ﻛﺸـﻴﺪﻧﺪ و ﺑـﻪ‬
‫اﻃﺮاف ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻛﺴﻲ و ﭼﻴﺰي ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ!‬
‫‪ -‬اﻳﻦ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﻪ ﺑﻲﭘﺮوا ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲزﻧﺪ و زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺮ ﻣـﺎ ﺣـﺮام‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ؟!‬
‫‪ -‬اﻳﻦ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ را از ﺧﻮر و ﺧﻮاب اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬آراﻣﺶ ﺑـﺮد و دل‬
‫را ﻟﺮزاﻧﺪ؟!‬
‫‪ -‬ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺮم اﺳﺖ!‬
‫ﻛﺮمﻫﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﺮدن ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻨﺪ ﺟﺰ ﻛﺮم در اﻃﺮاﻓﺸﺎن ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ!‬
‫* اﻳﻦ ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﭘﺮواﻧﻪ اي ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺴﺎر‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻠﻨﺪا ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺴﺎر‬
‫ﻟﻤﻴﺪه ﺑﺮ اﻓﻖ!‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﻢ ﻫﻤﺎن دوﺳﺖ ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ .‬آن ﻛﺮم ﻫﺠـﺮت ﻧﻤـﻮده از ﺧﺰﻳـﺪن‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎن ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺮ آﺳـﻤﺎن داﺷـﺖ و از »ﺑﻠﻨـﺪا« ﻃﻌـﺎم ﺧﻮاﺳـﺖ!‪...‬‬
‫ﭘﻨﺪاﺷﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﮔﻢ ﺷﺪهام ﻛﻪ ﻣﺮدهام ﻛﻪ ﻃﻌﻤﻪ ي ﭘﺮﻧﺪهاي ﮔﺸـﺘﻪ ام!‪...‬‬
‫اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻨﻢ‪ ،‬ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ ،‬زﻧﺪه و ﮔﺴﺘﺮده! ﺑﺎ ﺑﺎلﻫﺎﻳﻲ ﮔﺸﺎده ﻛﻪ رﻧﮓ ﺧﺪا‬

‫‪168‬‬

‫ﭘﺮواﻧــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ...‬اﻛﻨﻮن آﻣﺪهام ﺗﺎ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﺳـﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻮﻋـﻮد راﻫﻨﻤـﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﻢ‪...‬‬
‫ﺳﻮاﻟﻲ ﺟﺎن ﻛﺎه ﺑﻪ ﺟﺎن ﻛﺮمﻫﺎ ﻣﻲاﻓﺘﺪ‪ .‬ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻲﻧﮕﺮﻧـﺪ اﻣـﺎ از‬
‫ﻧﮕﺎهﻫﺎي ﻛﻮرﺷﺎن ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺗﺮاود ﺟﺰ اﻧﻜﺎر!‬
‫‪ -‬او دﻳﻮاﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﺪارد ﺷﺒﺎﻫﺖ اﺳﺖ!‬
‫‪ -‬ﻧﻜﻨﺪ ﺳﺎﺣﺮ و ﺟﺎدوﮔﺮ اﺳﺖ؟! ﺑﻪ ﺑﺎلﻫﺎﻳﺶ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﺻﻮرت‬
‫ﺷﻴﺎﻃﻴﻦ‪ ،‬ﺳ‪‬ﺤﺮ ﮔﻮﻧﻪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﻮﻳﻲ اﻋﻼم و ارﻗﺎﻣﻲ ﺑﺮ آن ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ!‬
‫‪ -‬او ﺧﻮد ﺷﻴﻄﺎن اﺳﺖ‪ .‬آﻣـﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺷـﻤﺎ را از زﻣـﻴﻦ آﺑـﺎء و‬
‫اﺟﺪادﻳﺘﺎن ﺑﻴﺮون ﻛﻨﺪ »أن ﻳﺨﺮﺟﻜﻢ ﻣـﻦ أرﺿـﻜﻢ« زﻣـﻴﻦ ﺧـﻮد را‬
‫ﺑﭽﺴﺒﻴﺪ و ﺑﺮ ﺑﺎﻻ ﻣﻨﮕﺮﻳﺪ!‬
‫* اي دوﺳﺘﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﭘﻴﺸﻴﻦ! زﻣﻴﻦ‪ ،‬زوﺟﺔ آﺳﻤﺎن اﺳﺖ و ﻧﻔﻘـﻪ ﺑـﺮ‬
‫ﻋﻬﺪة زوج‪ .‬ﭘﺲ زﻧﺪه ﺷﻮﻳﺪ زﻳﺮا اﮔﺮ آﺳﻤﺎن ﺑﻔﻬﻤﺪ ﻫﻤﺴﺮش ﻣـﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﭼﻪ رزﻗﻲ و ﭼﻪ ﻧﻔﻘﻪاي؟!‬
‫ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺷﻮﻳﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﻮد آﺳﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬رزق ﺷﻤﺎ‬
‫در ﺑﻠﻨﺪاﺳﺖ »و ﻓﻲ اﻟﺴﻤﺎء رزﻗﻜﻢ و ﻣﺎ ﺗﻮﻋﺪون«‪.‬‬

‫‪169‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫اﻳﻦ زﻣﻴﻦ ﺷﻤﺎ ﺑﻮي ﻣﺮگ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻏﺬاﻫﺎﻳﺶ ﺳﻤﻲ اﺳﺖ‪ .‬و ﺳﻢ ﻫﻤﺎن‬
‫ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ را زﻣﻴﻦ ﮔﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨـﺪ!‪ ...‬ﺑـﺮ ﺷﺎﺧﺴـﺎر ﺑﻴﺎﺋﻴـﺪ و‬
‫ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻃﻌﺎم آﺳﻤﺎﻧﻲ را ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﺑﺒﻠﻌﻴﺪ‪ ...‬ﺑﺮ ﺑﻠﻨﺪا ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ ﺗـﺎ ﺑـﺎل‬
‫ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ روح ﻛﻼم او ﺟﺰ ﺑﺮ اﻧﺪﻛﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﮕـﺬارد‪ .‬ﻫﻤﻴﺸـﻪ ﭼﻨـﻴﻦ ﺑـﻮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻤﺎن آورﻧﺪﮔﺎن ﻗﻠﻴﻞاﻧﺪ!‬
‫‪ -‬دﻳﻮاﻧﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎل در ﻣﻲآورﻳﺪ‪ ،‬آﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ!!‬
‫‪ -‬او ﺟﻦ زده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻣﺒﺎدا ﺧﺒﻴﺜﻪ أرواﺣﻲ از ﻧﮕﺎﻫﺶ ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮدﺗﺎن ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﻮد!‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔـﻮش ﻧﺪﻫﻴـﺪ‪ .‬او آﻣـﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﺷـﻤﺎ را از دﻳـﻦ‬
‫اﺟﺪادﻳﺘﺎن ﺟﺪا ﻛﻨﺪ و ﻛﺎﻓﺮ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﺗﻮﻫ‪‬ﻤﺎﺗﺶ وﻗﻌﻲ ﻧﻨﻬﻴﺪ‪ ،‬ﻛﺮم و ﭘﺮواز؟! ﭼﻪ ﻛﻼم ﻛﻔﺮآﻣﻴﺰي؟!‪...‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﻛﺮماﻳﺪ و ﻛﺮم ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺧﺪاوﻧـﺪي اﺳـﺖ‪ .‬ﭘـﺲ‬
‫روﻳﺘﺎن را از اﻳﻦ ﺷﻴﻄﺎن وﺳﻮﺳـﻪ اﻧﮕﻴـﺰ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻴـﺪ‪ ،‬ﻣﺒـﺎدا ﺷـﻤﺎ را‬
‫ﺑﻔﺮﻳﺒﺪ! آن ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺑﺘﺎزد اﺑﻠﻴﺲ اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ اﺑﻠﻴﺲ ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺴﺎر‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻪ اﻋﺮاض ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪170‬‬

‫ﭘﺮواﻧــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻋﺪهاي »اﻋﻮذ ﺑﺎﷲ ﻣﻦ اﻟﺸﻴﻄﺎن اﻟـﺮﺟﻴﻢ« ﻣـﻲﮔﻮﻳﻨـﺪ و ﺑـﺮ ﺧـﻮد و‬
‫اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺸﺎن ﻓﻮت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ! و ﺑﺎز دو ﺑﺎره ﺑﻪ ﺧﻮردن و ﻟﻤﻴـﺪن اداﻣـﻪ‬
‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ!‬
‫* اي دوﺳﺘﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﭘﻴﺸﻴﻦ! ﻫﻴﭻ ﺳﻔﺎﻫﺖ و ﺟﻨﻮﻧﻲ در ﻣـﻦ ﻧﻴﺴـﺖ‬
‫ﺷﻤﺎ ﻛﺮم ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﭘﺮواﻧﻪ اﻳﺪ! ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﻮدن از ازل ﭼﻮن داﻧﻪاي در‬
‫ﺷﻤﺎ ﻛﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎل ﭘﺮواز دارﻳﺪ‪...‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻦ ﻧﻲام ﻛﻪ ﺷﻴﻄﺎﻧﻢ‪ .‬ﺷﻴﻄﺎن آن ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﺳـﻤﺎﻧﻲ ﺑـﻮدن‬
‫ﺷﻤﺎ را آن ﻫﻢ ﺑﺎ آﻳﺎت ﺧﺪا اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ! ﺷﻴﻄﺎن ﻫﻤـﺎن اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺷﻤﺎ را در اﻳﻦ زﻣﻴﻦ ﺳﺮد و ﻓﺴﺮده ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳـﻦ اوﺳـﺖ‬
‫ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﺤﺼـﻮﻟﺘﺎن‪ ،‬ﺷـﻴﺮه ﺟﺎﻧﺘـﺎن را ﺑﮕﻴـﺮد ﺷـﻤﺎ را در ﺑﻴﺎﺑـﺎن‬
‫ﺳﺮﮔﺮداﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ رﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد‪ .‬آن ﮔﺎه ﭘﺎﻳﻤﺎل ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪ .‬آن ﮔـﺎه‬
‫ﺧﻮراك ددان ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ!‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻨﺪة ﻛﺴﻲ ﺷﺪهاﻳﺪ ﻛﻪ از ازل ﻗـﺮار ﺑـﻮده او ﺷـﻤﺎ را ﺳـﺠﺪه‬
‫ﻛﻨﺪ؟!‬
‫اﻛﻨﻮن ﺟﺰ اﻧﺪﻛﻲ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ ﮔﻮش ﻧﻤﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻛﺮم ﻫﺎ ﻫﻤـﻪ ﭘﺸـﺖ‬
‫ﻛﺮده رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﭼﺮاي روزﻣﺮه ﮔﻲ ﺷﺎن ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ!‬

‫‪171‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫»ﭼﻪ اﻧﺪك اﺳﺖ اﻳﻤﺎن آورﻧﺪﮔﺎن ﻫﺮ ﻋﺼﺮ«‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ و ﻛﻨﺎر ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻤﺎر اﻧﺪك ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﻛﻮر ﺳﻮﻳﻲ از‬
‫اﻳﻤﺎن و ﺷﻤﻪاي از روح در آﻧﺎن ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬آﻳﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﺎً ﺗﻮﻳﻲ؟! ﻫﻤﺎن ﻛﺮﻣﻲ ﻛﻪ از ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻛﻨﺎره ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‬
‫و ﺳﺮ در ﺗﻔﻜﺮ ﺧﻮﻳﺶ داﺷﺖ؟!‬
‫‪ -‬آن ﻛﺮم ﻏﺮﻳﺐ و ﺗﻨﻬﺎ؟!‬
‫‪ -‬ﻫﻤﺎن ﻛﻪ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻣﺮا اﻳﻦ زﻧﺪان ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺴﺖ آزادي ﺑﺎﻳﺪم؟! ﺑﺎل‬
‫ﭘﺮواز؟!‬
‫‪ -‬ﻫﻤﻮ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻣﻦ آن ﻧﻲام ﻛﻪ ﻋﻤﺮي ﺑﺮ ﺷﻜﻢ ﺧﺰم و ﺧـﻮﻳﺶ‬
‫ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﻛﺸﻢ؟!‬
‫‪ -‬ﻫﻤﻮ ﻛﻪ رؤﻳﺎﻫﺎ ﻣﻲدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎز ﮔﺮد‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪات اﻳﻦ ﺟﺎﺳﺖ؟!‬
‫* آري اﻳﻦ ﻣﻨﻢ و اﻳﻦ ﺷﻤﺎﺋﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮا ﺷﻨﺎﺧﺘﻴﺪ‪ .‬آري اﻳﻦ ﻣﻨﻢ‪ .‬ﻧﻪ‬
‫ﺟﻨّﻢ ﻧﻪ ﭘﺮي‪ .‬ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﭘﺮواﻧﻪاي ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺴﺎر!‬
‫‪ -‬ﭼﻪ ﺻﺪاي روح ﻧﻮازي!‬
‫‪ -‬ﭼﻪ ﺑﺎلﻫﺎي زﻳﺒﺎ و ﺑﺰرﮔﻲ!‬
‫‪ -‬ﺑﺎز ﺑﺎ ﻣﺎ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫‪172‬‬

‫ﭘﺮواﻧــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫* ﺳﺨﻦ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دﻧﺒـﺎل ﻣـﻦ ﺑﻴﺎﺋﻴـﺪ و اﻃﻤﻴﻨـﺎن داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ...‬آن ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎلﻫﺎ را ﻋﻄﺎﻳﻢ ﻧﻤﻮده ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻛﺮده‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ واﻗﻊ ﺷﻤﺎ ﺣﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم اﻳﻨﻬﺎﺋﻴﺪ!‬
‫اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﭼﻨﺪ ﻛﺮم از ﻫﻤﻴﻦ اﻧﺪك اﻳﻤﺎن داران ﺑﻪ ﺷـﻚ آﻟـﻮدهاﻧـﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻋﻘﺐ ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭼﺮا ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻮ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻛﻨﻴﻢ؟!‬
‫‪ -‬از ﻛﺠﺎ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ راﺳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ؟!‬
‫‪ -‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ آن ﭼﻪ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ دادهاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣـﺎ ﻧﻴـﺰ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬
‫داد؟!‬
‫‪ -‬ﻣﺎ ﻣﻌﺠﺰه ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﺎور ﻛﻨﻴﻢ!‬
‫* ﻣﻌﺠﺰه ﺧﻮد ﻣﻨﻢ! ﻣﮕﺮ ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﺮا ﺷـﻨﺎﺧﺘﻴﺪ؟! ﻣﮕـﺮ ﻣـﺮا‬
‫ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴﺪ؟! ﭼﮕﻮﻧﻪ آن ﭼﻪ را ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﺗﻮﻫ‪‬ﻢ ﻣﻲﭘﻨﺪارﻳﺪ؟!‬
‫ﻧﮕﺎﻫﻢ ﻛﻨﻴﺪ وﺟﻮد دارم‪ .‬وﺟﻮدي ﺗﺎزه از ﺗﻮﻟـﺪي ﻣﺮﻣـﻮز! ﻧﺰدﻳـﻚ‬
‫ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ و ﻟﻤﺴﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﺑﺒﻮﺋﻴﺪ ﻣﺮا و ﻧﻈﺎرهام ﻛﻨﻴـﺪ‪ .‬اﻳـﻦ وﺟـﻮد اﺳـﺖ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ در وﺟﻮد ﺷﻚ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟!‬
‫‪ -‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﺎ ﻣﻌﺠﺰهاي ﻧﺒﻴﻨﻴﻢ اﻳﻤﺎن ﻧﻴﺎورﻳﻢ!‬

‫‪173‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﭘﺲ اﻳﻨﺎن ﻧﻴﺰ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺮ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪﺷﺎن ﻓـﺎﻳﻖ ﻧﻴﺎﻣﺪﻧـﺪ! دور‬
‫ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﻴﻞ ﻣﺮدﮔﺎن ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﭘﻴﻮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬رﻓﺘﻨﺪ و در ﺗﺎرﻳﻜﻲ اﻧﺒـﻮه‬
‫ﺑﺮگﻫﺎي ﺳﻤﻲ ﮔﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪...‬‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﺗﻢ زده آنﻫﺎ را ﺑﺪرﻗﻪ ﻛﺮد‪ .‬دو ﺳﻪ ﺑﺎر ﻓﺮﻳـﺎد زد‪:‬‬
‫»ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ«‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻲﻓﺎﻳﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺮواﻧﻪ ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ ﭼﻪ روز و ﭼﻪ ﺷـﺐ زﻳـﺮ ﻫﻤـﺎن »ﺷـﺠﺮه« ﭘـﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺷﺎﺧﺴﺎر ﺑﻪ ﺗﻌﻠﻴﻢ آن ﻋﺪه ﻗﻠﻴﻞ ﭘﺮداﺧﺖ و از آن ﭼـﻪ ﻧﻤـﻲداﻧﺴـﺘﻨﺪ‬
‫آﮔﺎﻫﺸﺎن ﻧﻤﻮد‪ .‬او ﺧﻄﺮات راه را ﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﮔﻮﺷﺰد ﻛﺮد‬
‫و ﺣﻴﻠﻪ ﻫﺎ و ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎي دﺷﻤﻨﺎن ﺣﻴﺎت ﺗـﺎزه را ﺑـﺮ ﻣـﻼ ﺳـﺎﺧﺖ‪ .‬او‬
‫ﺗﻤﺜﻴﻞﻫﺎ زد‪ ،‬از ﻫﺮ دري ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬از آﻳﺎت و ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬از ﺣﻴـﺎت‬
‫ﻣﺴﺘﻤﺮ‪ ،‬از ﻧﻮر و ﻧﺎر‪ ،‬و از ﺧﻮدﺷﺎن و از ﺗﺨـﻢﻫـﺎي ﻧﻬـﺎن ﺷـﺪه در‬
‫ﻧﻬﺎدﺷﺎن‪ ...‬آن ﮔﺎه در روز ﻣﻮﻋﻮد از ﺗﻪ دل ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮآورد‪:‬‬
‫* اﻛﻨﻮن زﻣﺎن ﻣﻮﻋﻮد آﻏﺎزﻳﺪن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﺸﺖ ﺳـﺮ‬
‫ﻫﻢ از »ﺷﺠﺮه« ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ‪ ...‬ﺟـﺎي ﻫـﺮ ﻛـﺪاﻣﺘﺎن ﻣﺸـﺨﺺ اﺳـﺖ و‬
‫ﻃﻌﺎﻣﺘﺎن ﻣﻌﻴﻦ‪ ،‬و اﺟﻞﺗﺎن ﻣﺴﻤﻲ‪...‬‬

‫‪174‬‬

‫ﭘﺮواﻧــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﻣﺒﺎد ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻨﮕﺮد‪ .‬ﻣﺒﺎد ﺑـﺮگ و ﺑـﺮي او را از‬
‫ﻣﺴﻴﺮ ﺑﺎز دارد‪ .‬ﻣﺒﺎد وﺳﻮﺳﻪ ﺷﻤﺎ را وادارد ﺗﺎ آﻧﭽﻪ را ﻛـﻪ ﻧﺒﺎﻳـﺪ ﺑـﺮ‬
‫دﻫﺎن ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬ﻣﺒﺎد ﺳﻔﺮه ﭼﺮﺑﻲ ﺷﻤﺎ را ﺑﻔﺮﻳﺒﺪ‪ ...‬ﻣﺒﺎد‪ ...‬ﻣﺒﺎد‪...‬‬
‫* ﺗﺎ ﻗﺎل ﻧﻴﺎﻳﺪ »ﻛﻦ ﻓﻴﻜـﻮن« ﻧﺨﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ‪ .‬اﻛﻨـﻮن »ﻗـﺎل«آﻣـﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ»ﻗﻴﻞ« دﻳﮕﺮان را رﻫﺎ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﻧﺎم »او« ﺣﺮﻛﺖ آﻏﺎز ﻛﻨﻴـﺪ و‬
‫از »ﺷﺠﺮه« ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫رﻓﺘﻨﺪ اﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻫﻔﺪه ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل رﺳﻴﺪﻧﺪ و ﭘﺮواﻧﻪ ﺷـﺪﻧﺪ ﻣـﺎ ﺑﻘـﻲ را‬
‫وﺳﻮﺳﻪ در ﻣﻴﺎن راه در رﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻨﺎن ﻫﻤﺎن رﺳﺘﮕﺎراﻧﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻨﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﭘﻴﻠﻪ زدﻧﺪ و آن‬
‫را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ داﻧﻪ اﻟﻬﻲ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻨﺎن ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﻓـﻮز‬
‫ﻋﻈﻴﻢ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ از ازل ﻫﻤﻴﻦﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ!‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ روح ﺷﺎﺧﺴـﺎر رﺳـﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺮواﻧـﻪ ﻋﺎﺷـﻘﺎﻧﻪ‬
‫ﭼﺮﺧﻲ زد و ﺑﺮ ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ»ﺳﻼم« داد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﻳﻦ ﺑﻮد ﻫﻤﺎن وﻋﺪهاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن در ﺣﻴﺎت اﻟﻬـﻲ‬
‫ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻲﻫﻴﭻ ﺣﺰن و اﻧﺪوﻫﻲ ﺳﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪175‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
‫ﭘﺮواﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺳﺮﻣﺴﺖ از ﺷﻮﻗﻲ ﭘﺮ ﺷﻮر ﺑﻪ ﮔﺮدش ﺣﻠﻘـﻪ زدﻧـﺪ‪،‬‬
‫ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺴﺎر از او ﺑﺘﻲ ﺑﻨﺎ ﻛﻨﻨﺪ!‬
‫اﻣﺎ او ﻛﺴﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺑﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﻨﮕﻲ ﺷﻮد‪ .‬او ﺟﺮﻳﺎن داﺷﺖ و ﺧـﻮد‬
‫ﺑﺖ ﺷﻜﻦ ﺑﻮد‪ .‬و ﭼﻮن اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ را در ﭘﺲ ﭘـﺮده ﻣﻐﺰﺷـﺎن دﻳـﺪ‬
‫ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺮ آورد‪:‬‬
‫»اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ از ﻣﻦ ﺑﺘﻲ ﺑﺴﺎزﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺧﻮد دﺳـﺖ‬
‫اﻧﺪر در ﻛﺎر ﺷﻜﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﺑﺖ ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ!«‬
‫ﭘﺲ آﺗﺸﻲ از »ﺷﺠﺮه« ﺑﺮون زد! ﻧﻪ از اﻳـﻦ آﺗـﺶﻫـﺎي ﺳـﻮزان و‬
‫ﻣﺨﺮب‪ ،‬از آن آﺗﺶﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺨﺶ و ﺟﺎن اﻓﺰا‪.‬‬
‫* اﻛﻨﻮن ﻣﺮا ﺻﺪا ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ ...‬ﺷﻌﻠﻪﻫﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮا ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨـﺪ‪ ...‬ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﺮوم‪ ...‬اﻣﺎ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﺷﻤﺎ ﻛﺎري دارﻳﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم!‪...‬‬
‫آن ﭼﻪ را ﻛﻪ دﻳﺪهاﻳﺪ‪ ،‬آن ﭼﻪ را ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ‪ ،‬آن ﭼﻪ را ﻛﻪ در وﺳـﻌﺘﺎن‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮاي ﻧﺠﺎت دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﻨﺪﻳﺪ و ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺎ ﻗﺎﻓﻠﻪاي ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ‪...‬‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺖ و در آﺗﺶ ﺷﺪ و از او ﻫﻴﭻ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺟﺰ ﺧﺎﻃﺮهاي زﻧﺪه‪ ،‬ﺟـﺰ‬
‫ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺟﺎودان‪ ،‬ﺟﺰ ﺑﻮدﻧﻲ ﻓﺮا دﺳﺖ!‬

‫‪176‬‬

‫ﭘﺮواﻧــــﻪ‬
‫‪ ‬‬
‫‪ ‬‬
 ‫ﺑﺮﺧﻲ از آﺛﺎر ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪:‬‬

‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﺘﺎب آﺷﻨﺎ ‪ ‬‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‬

‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﻮﻳﺮ ‪ ‬‬ ‫ﺷﻴﺦ ﻋﺠﺐ و ﺗﻨﺒﻮري‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﺘﺎب آﺷﻨﺎ ‪ ‬‬ ‫ﺳﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ و داﺳﺘﺎن رﺑﻮﺑﻴﺖ‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻜﺎش ‪ ‬‬ ‫روح رﺑﺎﻧﻲ‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻜﺎش ‪ ‬‬ ‫ﻣﺪرﺳﻪ ﻧﺎ ﻣﺘﻌﺎرف‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻜﺎش‬ ‫زره ﺑﺰرگ‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﺼﺮ ﻛﻨﻜﺎش‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت ﺑﺎراﻧﻲ‬
‫‪ ‬‬

‫‪177‬‬
‫ﻫﻔﺖ ﻋﻤﻖ آﮔﺎﻫﻲ ‪ ‬‬

‫‪ ‬‬