1.

Üretim Yöntemlerine GİRİŞ

Doğada bulunan çeşitli cevherler (malzemeler), uygulanan bir dizi işlemden sonra
kullanılabilir hale gelmektedir.

Genellikle mühendislik malzemesi olarak kullanılan metalik malzemeler, ana metale

başka bir element veya elementler eklenmesi ile elde edilen metalik alaşımlardır. Seçilen
özelliklerdeki malzemelerden, göreceği işleve uygun çeşitli makine parçaları, alet, eşya ve
donatımlar elde edilmektedir. Modern teknolojide metalik malzemeler istenilen şekil
kolaylıkla verilebilmesi nedeniyle tercih edilirler.

Özelliklerin iyileştirilmesi veya istenen özelliklerde malzeme elde etme amacıyla

alaşımlar geliştirilmiştir.
Alaşımlar saf metallerden daha iyi mekanik özelliklere sahiptirler.
Uygulamada çoğunlukla mekanik özelliklerinin düşüklüğü nedeniyle saf metaller
kullanılmaz.
Saf metallerin korozyona karşı büyük bir dayanıklılığı vardır.
Üretim yöntemleri; farklı şekillerde sınıflandırılabilmektedir. DIN 8580’e göre
sınıflandırmada prensip; malzeme kütlesinin değiştirilmesine dayanmaktadır.
• Kütleyi oluşturarak (döküm)
• Kütleyi koruyarak (Plastik şekil verme)
• Kütleyi azaltarak (Talaşlı imalat)
• Kütleyi çoğaltarak (Kaplama)

Metalik malzemeler genellikle;

Döküm, Plastik şekil verme, Talaşlı imalat, Kaynak, Toz metalürjisi gibi yöntemlerle
şekillendirilirler.

Döküm: Malzemenin fiziksel durum değişiminden (katı-sıvı-katı) yararlanılarak

gerçekleştirilen biçimlendirme yöntemidir.

Talaşsız (Plastik) Biçimlendirme: Bu yöntemde, hacim sabitliği ilkesi esastır. Parça,

uygulanan takımın zorlama etkisi ile, kalıcı (plastik) deformasyonlar göstererek
istenilen biçim ve boyutlara ulaşmaktadır.

Talaşlı Biçimlendirme: İşlenecek parça üzerindeki fazlalıkların, kullanılan çeşitli

kesici takımlar vasıtasıyla giderilerek istenen biçim ve boyutlara ulaşılmasıdır. İşlemler
esnasında sürekli olarak bir hacimsel küçülme ve dolayısıyla kayıp söz konusudur.

Birleştirme ile Biçimlendirme: Ön biçimlendirme ile hazırlanmış olan çeşitli

parçaların, değişik etkilerden yararlanılarak (kaynakta bölgesel döküm, lehimlemede
difüzyon, yapıştırmada adhezyon ve kohezyon, perçinlemede bağlantı etkileri),
çözülmez bağlantılar ile birleştirilmesine dayanmaktadır.

Özel Biçimlendirme Yöntemleri: Bu yöntemlerde, yukarıda açıklanan ana işlemlerin

birer özel, sınır ya da bileşik uygulamasıdır. Elektroerozyonda özel ark; sinter
tekniğinde kısmî ergime ve sınır döküm; elektrokimyasal işlemede ark ve kimyasal etki;
elektromagnetik, explosiv ve elektrohidrolik şekillendirme yöntemlerinde ise, magnetik
alan, patlayıcı ve şiddetli ark etkileri ile şekillendirme görülmektedir.

Kısaca, herhangi bir parçanın imalatında, bu yöntemlerden birisi ya da ardışık olarak

birkaçı uygulanabilmektedir.
Üretim yöntemi ve imalat sistemi, parça ergonomik talepleri karşılayacak şekilde,
minimum (en düşük) maliyette, yeterli kalitede ve verimde üretilebilecek tarzda
seçilmelidir.

Burada, tasarımcı ve imalatçının tercihlerinin isabetli olabilmesi içinde, gerek imal

edilecek parçadan beklenen özellikler ve gerekse imalatta uygulanacak
teknolojinin ayrıntılarının iyi bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir.

Geleceğe yönelik imalat stratejileri, bilinen taleplere ek olarak;

- daha yüksek verimlilik,
- imalatın esnekliğini ve güvenilirliğini dikkate almaktadır.