DODATKI PASZOWE

Aneta Adamczyk
DODATKI PASZOWE
 DODATKI PASZOWE
• substancje stosowane w żywieniu zwierząt jako
uzupełnianie podstawowych składników
pokarmowych, witamin i związków mineralnych.

• wpływają na polepszenie funkcjonowania organizmu,

• ich obecnośd w dawce pokarmowej zwiększa

produkcyjnośd, poprawia jakośd paszy (wygląd, smak,
zapach, konsystencję, trwałośd).
 DODATKI PASZOWE
• antybiotyki, probiotyki, hormony – hormony
zabronione w krajach europejskich)
• enzymy paszowe
• dodatki aromatyczne i smakowe,
• barwniki,
• kwasy organiczne,
• konserwanty,
• detoksykanty,
• kokcydiostatyki
• przeciwutleniacze
• Zioła
• Prebiotyki,
 DODATKI PASZOWE
• Obecnie we wszystkich krajach Unii
Europejskiej kwestię stosowania dodatków
paszowych w żywieniu zwierząt reguluje
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i
Rady nr 1831/2003, na bazie którego
wydawane są odpowiednie decyzje
dopuszczające do stosowania poszczególne
dodatki w żywieniu zwierząt .
• Powyższe rozporządzenie zaczęło obowiązywad
wszystkich krajach członkowskich po 12 miesiącach od
daty opublikowania, tj. od 18 października 2004 r.
 DODATKI PASZOWE
W świetle nowego prawa żywnościowego za dodatek paszowy
uznawana jest każda substancja, mikroorganizm lub związek
chemiczny, inny od zasadniczych składników paszy i premiksów,
który dodawany jest do paszy lub wody, aby spełnid jedną z
podanych funkcji:
• poprawiad cechy paszy,
• poprawiad cechy produktów otrzymywanych ze zwierząt
• lub ubarwienie orientalnych ryb
• lub ptaków;
• zaspokajad potrzeby żywieniowe zwierząt;
• wpływad korzystnie na hodowlę,
• cechy użytkowe
• dobrostan zwierząt;
• wspomagad produkcję zwierzęcą poprzez korzystny wpływ na florę jelitową
zwierząt;
• wykazywad właściwości kokcydiostatyczne lub histomonostatyczne
• W Polsce dodatki paszowe wymagają
rejestracji - niektóre z nich dopuszczane są
przez Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej na krótki okres.
STYMULATORY WZROSTU
poprawiają zdrowotnośd i
wykorzystanie paszy.
 ANTYBIOTYKI PASZOWE – wytwarzane przez
drożdże, pleśnie.
• Od 01.2006r zakaz stosowania antybiotyków
paszowych w paszy dla zwierząt.

• Antybiotyki paszowe były dodawane w ilościach śladowych do paszy w celu

poprawienia:
- jej wykorzystania,
- stabilizacji flory bakteryjnej,
- zwiększenia przyrostów masy ciała
- przyspieszania wzrostu zwierząt.

• Antybiotyki działają bowiem dośd szybko, niszcząc bakterie zarówno patogenne,

jak i pożyteczne w przewodzie pokarmowym

• Pasza lecznicza, czyli taka, która zawiera antybiotyki, może byd stosowana w
gospodarstwie tylko i wyłącznie po wypisaniu na nią recepty przez lekarza
weterynarii.
 PROBIOTYKI
• produkty zawierające żywe lub martwe
mikroorganizmy.

• dostarczane przez nie substancje, mają korzystne dla

zdrowia działanie w przewodzie pokarmowym -
poprzez immunomodulację oraz zachowywanie
prawidłowej flory fizjologicznej.

• przykładem probiotyków są bakterie kwasu

mlekowego w Labacsil Bakterie, które wpływają na
lepszą jakośd kiszonki i na zwiększenie jej
przyswajalności przez krowy.
 PROBIOTYKI
Wpływają na :
- wzrost i rozwój zwierząt,
- odpornośd na stresy,
- wykorzystanie składników pokarmowych,

• Przykłady :
- bakterie kwasu mlekowego lactobacillus, streptococcus,
- drożdże i pleśnie – aspergillus,
PROBIOTYKI
 PREBIOTYKI
• substancje naturalne występujące w paszach
lub stanowiące dodatek do pasz ,

• Funkcja- pożywka dla korzystnej mikroflory

przewodu pokarmowego, powodują rozwój i
aktywnośd mikroorganizmów pożądanych w
przewodzie pokarmowym,

• FRUKTANY - Inulina, oligofruktoza

• MANGANY – składniki ścian komórkowych
drożdży Saccharomyces cerevisiae.
• Korzystne działanie probiotyków, prebiotyków
czy też preparatów synbiotycznych na przewód
pokarmowy i polepszenie wskaźników odchowu
zwierząt sprawiły, że znajdują one zastosowanie
szczególnie w żywieniu zwierząt młodych.

• Zaleca się jednak stosowanie tych preparatów

również w żywieniu zwierząt szczególnie
narażonych na stres oraz rekonwalescentów.
 ENZYMY PASZOWE ( białka)
• substancje egzogenne (dostarczone organizmowi
z zewnątrz) lub wytwarzane przez mikroflorę
zasiedlającą przewód pokarmowy;

• wspomagają lub uzupełniają działania enzymów

endogennych.

• wpływają na lepsze trawienie i wykorzystanie

niektórych ciężkostrawnych składników
pokarmowych
 ENZYMY PASZOWE
• Enzymy mają charakter białek i po wypełnieniu swoich funkcji
zostają rozłożone przez proteazy przewodu pokarmowego
zwierząt, są bezpieczne i nie wymagają okresu karencji,

• W przewodzie pokarmowym mogą rozpuszczad składniki

pokarmowe,
• Enzymy pomagają w rozpuszczaniu włókna surowego,

• Enzymy nie zawierają żywych bakterii, a jedynie ekstrakty

produkowanych przez nie enzymów,

• Np.. Chcąc poprawid wykorzystanie ziarna owsa, jęczmienia

należy stosowad β – glukanazy i arabinoksylanazy, w przypadku
pszenicy , żyta , pszenżyta – arabinoksylanazy i β – glukanazy ,
strączkowe – pektynazy i galaktazy.
DODATKI AROMATYCZNE I SMAKOWE

• dodatki zapachowe i smakowe dodawane

do pasz niechętnie zjadanych przez
zwierzęta ze względu na ich specyficzny
smak lub zapach (np. śruta rzepakowa,
niektóre pasze mineralne),
 DODATKI AROMATYCZNE I SMAKOWE
• poprawiają smakowitośd, poprawa cech
organoleptycznych,

• polecane dla:
- trzody chlewnej,
- bydła mlecznego
- szczególnie dla prosiąt i cieląt

• Dodatki syntetyczne to : sacharyna, wanilina,

• Drób nie reaguje na smak i zapach pasz, ekstrakty

ziołowe stymulują trawienie składników pokarmowych i
układ immunologiczny (odpornościowy).
 BARWNIKI
• substancje nadające lub przywracające barwę.

• dodawane, aby zaspokoid oczekiwania

konsumenta produktów zwierzęcych; dotyczy
to głownie mięsa i jej (kolor żółtka).

• barwa produktów żywnościowych uwydatnia

ich smakowitośd. Najczęściej używa się
naturalnych lub syntetycznych karotenoidów
 BARWNIKI
• dotyczą głównie produktów drobiowych – mięsa , jaj,
• wśród pasz treściwych bogatych w barwniki należy wymienid kukurydzę,
susz , zioła,

• Barwniki: naturalne lub syntetyczne:

- karotenoidy,- β- karoten,
- papryka – kapsaksantyna,
- dynia owoc – wiolaksantyna,
- zielonki – kryptaksantyna,
- pomidory – likopen,

• Barwniki syntetyczne:
- kapsaksantyna ( czerwony ),
- ester etylowy kwasu apokarotenowego ( żółty).

• Podczas przechowywania barwniki ulegają rozkładowi.

 KONSERWANTY
• substancje powodujące zahamowanie lub
ograniczenie niekorzystnych procesów
obniżających wartośd paszy, na skutek
działania niektórych mikroorganizmów
• (bakterii, pleśni), np. Labacsil Acid®, SanoCid®,

• zapobiegają rozwojowi bakterii, grzybów i

wirusów
 KONSERWNTY
• Krótkołaocuchowe kwasy organiczne:
- propionowy,
- mlekowy,
- cytrynowy,
- mrówkowy
- kwas benzoesowy lub ich sole,
• dodawane pojedynczo lub w postaci mieszanin do
surowców lub mieszanek paszowych.

• Uniemożliwiają lub ograniczają rozwój niepożądanych

bakterii i pleśni,
• Obniżają pH paszy, hamując rozwój mikroorganizmów,

• W postaci płynnej lub stałej,

 DETOKSYKANTY
• substancje zawierające grupę czynną (np.
glinokrzemiany), które nie są trawione, ale
wiążą toksyczne metabolity i mykotoksyny
wydzielane przez niepożądane
mikroorganizmy, dzięki czemu przechodzą one
przez przewód pokarmowy w postaci
niezmienionej i są wydalane wraz z kałem,
bez szkodliwego wpływu na organizm
zwierzęcia
 RODZAJE DODATKÓW PASZOWYCH
• ®

• barwniki - substancje nadające lub przywracające barwę. Dodawane, aby

zaspokoid oczekiwania konsumenta produktów zwierzęcych; dotyczy to głownie
mięsa i jej (kolor żółtka). Barwa produktów żywnościowych uwydatnia ich
smakowitośd. Najczęściej używa się naturalnych lub syntetycznych karotenoidów
• konserwanty - substancje powodujące zahamowanie lub ograniczenie
niekorzystnych procesów obniżających wartośd paszy, na skutek działania
niektórych mikroorganizmów (bakterii, pleśni), np. Labacsil Acid®, SanoCid®,
zapobiegają rozwojowi bakterii, grzybów i wirusów
• detoksykanty - substancje zawierające grupę czynną (np. glinokrzemiany), które
nie są trawione, ale wiążą toksyczne metabolity i mykotoksyny wydzielane przez
niepożądane mikroorganizmy, dzięki czemu przechodzą one przez przewód
pokarmowy w postaci niezmienionej i są wydalane wraz z kałem, bez szkodliwego
wpływu na organizm zwierzęcia
• kokcydiostatyki - preparaty dodawane do paszy w celu profilaktyki lub leczenia
choroby zwanej kokcydiozą (chorobą wywołaną przez pierwotniaki, a objawiającą
się biegunką i wychudzeniem), nie są wykorzystywane w leczeniu ludzi,
• różne inne środki wykorzystywane przy produkcji pasz przemysłowych, takich jak:
emulgatory, stabilizatory, preparaty żelujące i spulchniające, które mają na celu
poprawę właściwości mieszanek paszowych w celu ich lepszego wykorzystania
przez zwierzęta
• przeciwutleniacze - substancje dodawane do pasz, aby chronid składniki wrażliwe
na utlenianie (np. witaminy, karoteny), co pozwala na dłuższe przechowywanie
 DETOKSYKANTY
• powstają w paszy w wyniku działania
mikroorganizmów, substancje toksyczne można
unieczynnid detoksykantami.
• detoksyksnty:
- glinokrzemiany ( nie trawione, ale wiążą
mykotoksyny),
- zeolity – naturalne minerały wykazujące
działanie sorbcyjne (pochłanianie) są to np.
bentonit i diatomit.
• Pozytywnie wpływają na procesy
zachodzące w przewodzie
pokarmowym, powodując np.

- lepsze wchłanianie dodatków

nieorganicznych zawierających
azot do syntezy zwiększają
przyswajalnośd składników
białek, paszy,

- działanie lecznicze bentonitu

ma zastosowanie w
przypadkach biegunek u
zwierząt. Dodany w mieszance z
innymi składnikami powoduje
ustąpienie objawów
chorobowych.
 KOKCYDIOSTATYKI
• preparaty dodawane do paszy w celu profilaktyki lub leczenia choroby zwanej
kokcydiozą, nie są wykorzystywane w leczeniu ludzi,

• KOKCYDIOZA – schorzenie drobiu (najczęściej u kur rzadziej

u indyków, drobiu wodnego, królików) - choroba pasożytnicza
zwierząt. – (chorobą wywołaną przez pierwotniaki, a
objawiającą się biegunką i wychudzeniem)

• Preparaty hamujące kokcydiozę to kokcydiostatyki.

• Nie można stosowad ich bez ograniczeo , przez długi czas w

tuczu ,obowiązuje okres karencji 3-7 dni i daje gwarancje że
tuszki będą wolne od kokcydiostatyku,

• Kury nioski – rezygnacja ze stosowania - mogą pojawiad się w

jajach.
 PRZECIWUTLENIACZE
• substancje dodawane do pasz, aby chronid
składniki wrażliwe na utlenianie (np. witaminy,
karoteny), co pozwala na dłuższe
przechowywanie paszy bez zmian obniżających
jej właściwości.
 PRZECIWUTLENIACZE
• substancje dodawane do pasz przemysłowych w celu ochrony
składników wrażliwych na utlenianie np.
- witamina A,
- enzymy,
- karoteny,
- kwasy tłuszczowe.
Substancje przeciwutleniające naturalne:
- witamina C ( kwas askorbinowy),
- witamina E (tokoferole)
- bioflawonoidy.
Preparaty syntetyczne :
• ekwasu galusowego
- kwas –L- askorbinowy,
- etoxyquin - EQ,
- butylohydroksytoluol - BHT
- BHA – butylohydroksyanizol,
 BIOFLAWONOIDY
• są to aktywne biologicznie połączenia flawonoidów,
należą do grupy polifenoli roślinnych, częśd z nich
odpowiada za barwę roślin, od żółtej w owocach
cytrusowych po granatową w owocach jagodowych,

• flawonoidy głównie znajdują się w zewnętrznych,

powierzchniowych warstwach tkanek roślin, na
przykład w skórce owoców, liściach i nasionach.

• Bioflawonoidy są liczną grupą substancji chemicznych

obejmującą około 8000 rodzajów tych związków
syntetyzowanych przez rośliny.
 STYMULATORY WZROSTU
ZIOŁA
• FITOBIOTYKI: czyli preparaty pochodzenia roślinnego
pozyskiwane z ziół, które zawierają substancje biologicznie czynne
, mogą stanowid dodatek paszowy,

• Można stosowad pojedyncze lub w mieszankach, rośliny świeże lub

wysuszone, jako:
- lizawki,
- susz,
- napar,

• Funkcje:
- poprawa smakowitości paszy, apetytu,
- lepszego trawienia pasz,
- działanie przeciwzapalne,
- przeciwbiegunkowe,

• Alternatywa dla antybiotyków : drób, bydło,

 STYMULATORY WZROSTU
ZWIĄZKI AZOTOWE NIEBIAŁKOWE ( NPN- non protein nitrogen)
• substancje zawierające azot, ale nie mające
charakteru białka właściwego,
• większośd z nich stanowi źródło białka dla
przeżuwaczy: mocznik, biuret, sole amonowe.

• NPN to związki azotowe, stosowane w żywieniu

zwierząt w celu uzupełnienia niedoboru białka
ogólnego:
- w dawkach dla przeżuwaczy ( MOCZNIK)
- lub poprawienia jakości białka w żywieniu
monogastrycznych AMINOKWASY SYNTETYCZNE.
 AMINOKWASY SYNTETYCZNE
• Mogą również wpływad na pobranie paszy np. lizyna i treonina w
nadmiarze mogą ograniczad pobranie paszy u świo.

• Najczęściej dodawanymi aminokwasami są:

- lizyna i metionina,
- rzadziej treonina i tryptofan.

• Metionina znajduje szersze zastosowanie w paszach dla drobiu niż dla

trzody chlewnej.

• Rodzaj i ilośd dodawanych aminokwasów zależy od potrzeb zwierząt i

składu aminokwasowgo surowców stosowanych do produkcji
mieszanek.

• Wiadomo, że niektóre pasze są ubogie w aminokwasy siarkowe (np.

nasiona roślin motylkowatych) i większy ich udział w mieszankach
powoduje koniecznośd uzupełnienia właśnie tych aminokwasów.
• Podawanie metioniny syntetycznej
przeżuwaczom, bez jej wcześniejszego
ochronienia jest nieefektywne, gdyż ulega ona
przemianom mikrobiologicznym w żwaczu tak
jak większośd związków azotowych.
• Dlatego też wytwarzane są preparaty metioniny
chronionej.
• Preparat taki przechodzi przez żwacz w formie
nie zmienionej, a rozpuszczeniu (uwolnienie
metioniny) ulega dopiero w żołądku pod
wpływem niskiego pH soku żołądkowego. W ten
sposób zawarta w nim metionina wchłaniana
jest w dwunastnicy.
 MOCZNIK
• 1kg uzupełnia 460g azotu, co w przeliczeniu
odpowiada 2875g białka ogólnego i 2200 białka
strawnego,
• białe drobne higroskopijne kryształki bez zapachu,
• gorzkawo – lodowaty smak z tego powodu
zwierzęta nie chętnie jedzą paszę zawierającą
ponad 3% mocznika,
• szybko się zbryla,
• dobrze rozpuszcza się w wodzie i melasie,
• może spowodowad zatrucia a nawet śmierd
przeżuwaczy – śmierd wywołuje nie mocznik ale
powstający AMONIAK.
MOCZNIK
 MOCZNIK
Przy stosowaniu mocznika obowiązują następujące
zasady:
• podawad tylko przy niedoborze azotu w dawkach
pasz,
• stopniowe przyzwyczajanie zwierząt do pobierania
paszy i wykorzystania tej formy azotu,
• podawanie pasz z łatwym dostępem energii np.
ziarna zbóż i rośliny okopowe,
• podawanie premiksów z udziałem m.in. siarki,
elementu niezbędnego do syntezy aminokwasów
siarkowych ( cysteina + metionina = aminokwas
siarkowy)
 Mocznik krowom mlecznym można
podawad w kilku kombinacjach:
• jako dodatek rozdawany z ręki, czy jako jeden z komponentów
paszowych wymieszanych w wozie paszowym razem z
podstawową mieszanką TMR, należy pamiętad o stopniowym
jego dodawaniu, tak by pełną dawkę mocznika krowa
otrzymała nie wcześniej niż w 3 tyg. od rozpoczęcia
stosowania.

• mocznikowanie ziarna zbóż i stosowad mieszanki zawierające 1

-2 proc. mocznika. Ziarno mocznikowane przygotowuje się,
mocząc zboże przez 3-4 doby w 22 proc. roztworze mocznika.
• maksymalne dawki dzienne mocznika nie przekraczały 135g na
krowę.
• Przekroczenie tego poziomu nie przynosi dodatkowych
korzyści, a pamiętajmy, że mocznik jest toksyczny dla
organizmu krowy.
• dodawanie mocznika do kiszonki z kukurydzy,
- nie należy stosowad go w przypadku kiszonek z
traw ze względu na i tak wysoką jego zawartośd w
zielonce.
• mocznik można rozsypad równomiernie na
kolejne warstwy zielonki z kukurydzy, a następnie
stopniowo zagęszczad masę w silosie,
• należy zachowad wzmożoną ostrożnośd by
mocznik się nie zbrylał (jest to substancja silnie
higroskopijna, łatwo zbrylająca) i był
rozprowadzony równomiernie,
• w tym celu można tworzyd roztwór wodny
mocznika, jednak w tym przypadku wystąpią
straty azotu.
 ZAKWASZACZE
• Stosowane do pasz dla trzody chlewnej i drobiu,

• Funkcja: obniżenie pH początkowych odcinków przewodu

pokarmowego ( jelito cienkie , żołądek), powstaje wówczas
środowisko niekorzystne do rozwoju bakterii i
pierwotniaków chorobotwórczych a sprzyja rozwojowi
korzystnej mikroflory jelitowej,

• Obniżenie pH wpływa także korzystnie na trawienie i poprawia

wchłanianie z jelita białek, składników mineralnych,

• Zakwaszacze można dodawad do:

- paszy,
- wody,
 ZAKWASZACZE
• Kwas mlekowy poprawia czynnośd kosmków jelitowych oraz
wątroby i nerek. Chroni przed nieżytami układu pokarmowego
oraz chorobami takimi jak salmonelloza i kolibakterioza. Jest
jednak silnie oddziaływujący na metal, nawet kwasoodporny.

• Kwas mrówkowy wykazuje najlepsze efekty w stosowaniu u

tuczników. Wpływa na zwiększenie przyrostów. Jednakże jego
silny zapach i smak może zniechęcad do jego przyjmowania wraz
z wodą, a co za tym idzie przynosid całkiem odwrotne efekty.

• Kwas propionowy ma działanie prebiotyczne. Zwiększa

przyswajalnośd substancji czynnych z dodatków paszowych,
ponieważ stymuluje on procesy sekrecyjno-sorpcyjne w
układzie pokarmowym. Ponadto jest to kwas o wysokiej
wartości energetycznej.
 ZAKWASZACZE
• Kwas fumarowy wpływa na poprawę wykorzystania paszy, a
także zwiększa adsorpcję ( wiązanie) wapnia, fosfory i cynku.

• Kwas cytrynowy podnosi strawnośd białek. Ponadto jako

naturalny składnik soku żołądkowego jest naturalnym
stymulatorem trawienia i stanowi ochronę przed pasożytami.

• Kwas fosforowy wzmaga perystaltykę przewodu pokarmowego.

Korzystnie wpływa na samopoczucie świo i wzmaga apetyt.

• Kwas solny zapobiega atonii układu pokarmowego i jako

naturalny składnik soku żołądkowego aktywuje pepsynę i hamuje
rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych.
 DODATKI WITAMINOWO –MIRALNE
POJEDYNCZE SKŁADNIKI STOSOWANE W
KONCENTRATACH BIAŁKOWYCH I
MIESZANKACH TREŚCIWYCH SĄ TO:

• KREDA PASTEWNA
• FOSFORANY PASZOWE
• SÓL PASTEWNA
 KREDA PASTEWNA
Węglan wapnia CaCO₃,

W koncentratach i mieszankach paszowych jest podstawowym źródłem wapnia,

Najwięcej Ca potrzebują KURY NIOSKI oraz KROWY WYSOKO MLECZNE.

W kredzie mogą występowad niewielkie ilości Mg, Na, Fe,

Powinna byd podawana krowom zwłaszcza przy żywieniu kiszonkami,!!!!!!!!!!

ma właściwości ZATWARDZAJĄCE,
KREDA PASTEWNA
 FOSFORANY WAPNIOWE
Źródło P i Ca, ale mogą posiadad też Mg, Na, Fe.

SÓL PASTEWNA
• Podstawowe źródło Na w paszach,
• Dla przeżuwaczy w formie LIZAWEK i dodatkowe mikroelementy,
• W mieszankach dla zwierząt monogastrycznych i krów
wysokomlecznych sól zastępuje kwaśny węglan sodu, aby
zapobiec przedawkowania chloru – szkodliwego dla zwierząt.
• Lizawka anyżowa
• Środek buforujący – substancja chemiczna dodawana do paszy.
Jego zadaniem jest utrzymywanie stałego odczynu pH w żołądku.
𝑳𝑰𝒁𝑨𝑾𝑲𝑨 𝑺Ó𝑳 𝑯𝑰𝑴𝑨𝑳𝑨𝑱𝑺𝑲𝑨 𝑳𝑰𝒁𝑨𝑾𝑲𝑨 𝑺𝑶𝑳𝑵𝑨

𝑳𝑰𝒁𝑨𝑾𝑲𝑨 𝑺𝑶𝑳𝑵𝑨 𝒁𝑰𝑶Ł𝑶𝑾𝑨

 Kwaśny węglan sodu
• Niedobór sodu ;
- zmniejsza wykorzystanie białka i energii z paszy,
- powoduje zahamowanie wzrostu zwierząt,
- u niosek obniża nieśnośd.

• W żywieniu przeżuwaczy opartym na dużych dawkach paszy

treściwej jest powszechnie stosowany jako bufor;
- szybko neutralizuje niskie pH treści żwacza, dzięki czemu zmniejsza
ryzyko wystąpienia kwasicy.

• Obniżenie wskaźnika pH żwacza (zakwaszenie) najczęściej spowodowane

jest nadmiarem węglowodanów niestrukturalnych, przede wszystkim
skrobi, zwiększeniem produkcji kwasu propionowego i mlekowego
prowadzącym często do zmniejszenia zawartości tłuszczu w mleku.

• Typową substancją buforującą dodawaną do dawek pokarmowych krów

wysoko wydajnych jest kwaśny węglan sodu,
 DOLOMIT PASZOWY
• zawiera magnez ok.12% oraz wapo 22% -
stosowany do produkcji mieszanek
mineralnych,
 MIESZANKI DZIELIMY NA:
• mieszanki mineralne,
• mieszanki witaminowe,
• mieszanki mineralno – witaminowe - PREMIKSY
 mieszanki mineralne
• pokrywają zapotrzebowanie na makro- i
mikroskładniki,
• Mieszanki mineralne mogą byd sporządzane z
surowców dopuszczonych przez Komisję Oceny
Pasz do stosowania w paszach dla zwierząt.
• Uzupełnienie dawek pokarmowych
• Np.. Mieszanka MM – dla drobiu, dla trzody
chlewnej i bydła – Mikrofos, Formosan czy
Mineralpasz,
 mieszanki witaminowe
• mogą byd jednoskładnikowe zawierające
witaminy oraz wieloskładnikowe z całym
zestawem witamin.
 mieszanki mineralno –
witaminowe - PREMIKSY
• Zastosowanie w mieszankach i koncentratach
paszowych i jako dodatek do dawek paszowych ,
• Największą grupę stanowią premiksy dla drobiu i
trzody chlewnej , gdyż te zwierzęta najszybciej
reagują na niedobory składników mineralnych
oraz witamin,
• W żywieniu bydła przeważają pasze gospodarskie,
premiksy muszą uzupełniad określone
technologie żywienia.
 Bolusy
• Bolusy to skondensowane dodatki mineralne
lub mineralno-witaminowe (ewentualnie
witaminowe), które stanowią swego rodzaju
suplement diety dla krów mlecznych.
• Występują w postaci dużej tabletki, kapsuły
lub ampułki.
 Bolusy można ogólnie podzielid na 4
typy:
• Tabletki musujące – działające bardzo szybko (od
kilkunastu minut).

• Kapsuły żelatynowe – działające od kilku godzin do

kilku dni.

• Bolusy erodujące – działające od kilku dni do kilku

miesięcy.

• Bolusy wypłukiwane – działające bardzo wolno, od

kilku miesięcy.
 Bolusy – kexxtone
najnowsze bolusy dla bydła
 Wspólną cechą wszystkich tych bolusów jest fakt, że w
przeważającej mierze są rozkładane i wchłaniane dopiero w
jelitach. Nie ulegają degradacji w żwaczu.

• Podstawową zaletą bolusów jest pewnośd, że to,

co podamy krowie, zostanie przez nią w 100%
wykorzystane.
• W przeciwieostwie do premiksu, który krowa
niechętnie pobiera.
BOLUS BUFOR
 BOLUS B - KAROTEN
Niedobór B-karotenu i wit. A
powoduje:
•opóźniona owulacja
•niedorozwój ciałka żółtego
•nieregularne cykle płciowe
•ciche ruje, brak rui,
•zmniejszona liczba zapłodnieo,
•wydłużony okres międzywycieleniowy.
• wydłużony okres uwalniania - 20 dni,
• wspiera przygotowanie krów do rui i
reprodukcji,
• wysoka zawartośd wit. A i B-
karotenu,
• Niedobory B-karotenu występują
najczęściej zimą oraz wczesną
wiosną, potęgowane nadmiarem
potasu, azotanów lub mikotoksyn w
paszy.
• Nawet niewielkie niedobory B-
karotenu prowadzą do zaburzeo w
rozrodzie krów oraz porodów cieląt
słabych i podatnych na biegunki.
 BOLUS MAGNEZOWY
NIEDOBORY MAGNEZU U KRÓW -
czynniki wysokiego ryzyka:

• początek okresu pastwiskowego - dużo

białka w runi,
• wysoka mlecznośd, szczyt laktacji,
• zaburzenia jelitowe,
• rodzaj gleby,
• intensywne nawożenie.

• ZABEZPIECZ SWOJE STADO PRZED TĘŻYCZKĄ

PASTWISKOWĄ,

• WSKAZANIA:

• Uzupełnienie niedoborów magnezu u bydła

mlecznego i opasowego, szczególnie przed
wyjściem na pastwisko lub w szczycie laktacji.
 BOLUS POTASOWY
• Hipokalemia u bydła
mlecznego jest zazwyczaj
skutkiem braku apetytu.
Może towarzyszyd przy:
• ketozie,
• przemieszczeniu
trawieoca,
• stłuszczeniu wątroby,
• hipokalcemii,
• biegunkach,
• stanach zapalnych,
• stresie cieplnym.
 BOLUS WAPNIOWY
• Uzupełnienie niedoborów
wapnia w okresie
okołoporodowym,
szczególnie u starszych krów
o podwyższonym ryzyku
porażenia poporodowego.
 BOLUS STOPER
• Nieżyty jelit - biegunka
bydła dorosłego i
młodzieży na tle
pokarmowym.
APLIKATOR DO BOLUSÓW
 Bolusy aplikuje się krowom :
• stosunkowo prosto, za pomocą specjalnego pistoletu tzw.
aplikatora, który wkłada się krowie do pyska.
• przed użyciem aplikator powinno się umyd, zdezynfekowad
i przepłukad, po czym należy umieścid w nim bolus.
• następnie należy otworzyd pysk zwierzęcia i wprowadzid
aplikator do tylnej części otworu gębowego, trzymając głowę
krowy nieco uniesioną do góry.
• gdy aplikator zostanie prawidłowo umieszczony należy
nacisnąd mechanizm uwalniający bolusy.
• wyczucie oporu przy wprowadzeniu oznacza, iż nie został on
prawidłowo umieszczony. Należy go wyjąd i czynności
rozpocząd ponownie.