BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH

VIỆN CÔNG NGHỆ SINH HỌC & THỰC PHẨM


TIỂU LUẬN

Đề tài: ALKYLPHENOL, NONYLPHENOL

VÀ OCTYLPHENOL TRONG BAO BÌ THỰC
PHẨM VÀ CÁC ĐỒ GIA DỤNG

GVHD: ThS. NGUYỄN THỊ TRANG

SVTH: Trần Trương Thiên Phụng 17043911
Bùi Thị Kim Đoan 17054461
Vũ Thị Minh Khuê 17046261

TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2020

I. Đặt vấn đề
Trong thời đại công nghiệp ngày càng phát triển, các loại thực phẩm sản xuất
công nghiệp ngày càng nhiều, do đó bao bì dùng cho thực phầm cũng ngày càng gia
tăng.

Hình 1. Các bao bì nhựa dùng trên thị trường Hình 2. Các loại đồ gia dụng bằng nhựa

Bao bì đã trở thành một yếu tố không thể thiếu trong quá trình sản xuất thực
phẩm và các loại phụ gia khác nhau, chẳng hạn như chất chống oxy hóa, chất ổn định,
chất bôi trơn, chất chống tĩnh điện và chất chống tắc nghẽn cũng đã được phát triển để
cải thiện hiệu suất của vật liệu đóng gói polyme. Gần đây, bao bì đã được phát hiện là
nguyên nhân cho một nguồn ô nhiễm do sự thôi nhiễm các chất từ bao bì vào thực
phẩm. Do đó, nhóm chúng em đã tiến hành tìm hiểu về các hợp chất thôi nhiễm từ bao
bì vào thực phẩm và cũng là nguyên nhân dẫn đến các tác hại xấu đến sức khỏe con
người thông qua bài tiểu luận “ Alkylphenol, nonylphenol và octylphenol trong bao bì
thực phẩm và các đồ gia dụng”.
II. Tổng quan về alkylphenol, nonylphenol và octylphenol
1. Các khái niệm
Alkylphenol (AP) là một nhóm các hợp chất hữu cơ có được bằng phản ứng alkyl
hóa các phenol. Chúng là chất trung gian hóa học được phản ứng với các chất khác để
tạo ra các sản phẩm dẫn xuất như : Octylphenol (OP) và Nonylphenol (NP),
Butylphenol (BP), ...

Hình 1.Công thức cấu tạo Alkylphenol (AP)

Nonylphenol (NP) là một họ các hợp chất hữu cơ liên quan chặt chẽ bao gồm
phenol mang một đuôi 9 carbon. NP là đồng phân hỗn hợp của alkylphenol (AP).
CTHH: C15H24O

Hình 2. Công thức cấu tạo của Nonylphenol

Octylphenol (OP) là một chất thuộc nhóm phenol và phenol được thay thế ở vị
trí para bởi một nhóm octyl. OP là một đồng phân hỗn hợp của alkylphenol (AP).
CTHH: C14H22O
 Hình 3. Công thức cấu tạo của Octylphenol

2. Các tính chất vật lý và hóa học

Cấu trúc cơ bản của alkylphenol (AP) là một vòng phenol với một nhóm
hydroxyl và một chuỗi ankyl. Chuỗi alkyl có độ dài khác nhau, trong đó các
alkylphenol phổ biến nhất là butyl-, octyl- và nonylphenol với bốn, tám và mười
nguyên tử cacbon (xem Hình 4). Thống trị nhóm các alkylphenol là para- (hoặc 4 ) -
isomer [7]. Điều này có nghĩa là nhóm hydroxyl là nằm trên vòng phenol đối diện với
chuỗi ankyl. Thuật ngữ tert (t) dùng để chỉ các hợp chất với chuỗi alkyl phân nhánh.
Cấu trúc của alkylphenol ethoxylat (APE) là một vòng phenol hòa tan trong chất
béo với sự thay đổi chuỗi alkyl, và chuỗi hòa tan trong nước gồm 1-100 nhóm
ethoxylate (1EO-100EO) [7]. Các APE hầu hết được sử dụng, nonylphenol ethoxylate
(NPE) có chuỗi alkyl (C 9H19 , thường là phân nhánh) và một chuỗi gồm 9-10 nhóm
ethoxylate (xem Hình 4) [9]. Với chiều dài giảm dần của chuỗi ethoxylate, tích tụ sinh
học và độc tính của APE tăng lên [10].
Octylphenol (OP) (số CAS 140-66-9) cũng được đặt tên là 4-tert-octylphenol (4-
t-OP), p- octylphenol, p-tert-octylphenol và p- (1,1,3,3-tetrametyl-butyl) -phenol. Công
thức thực nghiệm của OP là C 14 H 22 O và khối lượng phân tử 206,3 g / mol. Điểm
nóng chảy của OP là 81-83ºC và điểm sôi 280-302 ºC. Áp suất hóa hơi là 100 hPa ở
20ºC, tỷ trọng 0,92 g / cm 3 , độ tan trong nước 0,01 g / l ở 25ºC và log K ow là 3,7 [9].
Nonylphenol (NP) là tên chung của một số hợp chất đồng phân, trong đó các
đồng phân là được đặt tên tùy thuộc vào vị trí của nhóm nonyl trên vòng phenol, và
mức độ sự phân nhánh của nhóm nonyl. NP kỹ thuật là hỗn hợp của các đồng phân
khác nhau, chứa một lượng nhỏ octyl- và decylphenol [7]. NP được tìm thấy dưới ba
 CAS khác nhau; 104-40-5, 25154-52-3 và 84852-15-3 (NP phân nhánh). NP còn có tên
là 4- nonylphenol (4-NP) hoặc p-nonylphenol (p-NP) [1]. NP có công thức thực
nghiệm là C 15 H 24 O và khối lượng phân tử 220,34 g / mol. Ở nhiệt độ phòng NP là
chất lỏng màu vàng nhạt với mùi nhẹ của phenol. Điểm nóng chảy của NP là 2ºC, điểm
sôi 290-302 ºC [9].  Độ hòa tan trong nước và áp suất hơi của NP thấp, khoảng 6 mg / l
(20 ºC) và 0,03 Pa ở 25 ºC [1, 9]. Mật độ của NP là 0,95 g / m 3 và log K ow khoảng
3,28 (giá trị trung bình cho các giá trị được báo cáo khác nhau) [1]

Hình 4. Cấu trúc hóa học của một số alkylphenol. A) 4-tert-butylphenol. B) 4-tert-
ocylphenol. C) 4-nonylphenol. D) Alkylphenol (poly) ethoxylat (APE). R là một chuỗi
ankyl (thường phân nhánh) và n là số đơn vị ethoxylat. Nonylphenol ethoxylate (NPE) có
chuỗi alkyl (R) là C9H19 và thay đổi chuỗi ethoxylate (n) từ 1-100, trong đó các NPE
được sử dụng nhiều nhất có 9-10 đơn vị ethoxylate.
3. Ứng dụng
Việc sử dụng chính của AP là trong sản xuất nhựa phenolic, làm chất kết dính
trong sản xuất vecni. Các ứng dụng khác là chất chống oxy hóa trong dầu động cơ và
chất bôi trơn tổng hợp, nhũ tương bộ ngắt cho dầu mỏ, làm chất hóa dẻo cho axetat
xenlulo trong một số vật liệu nhựa, và như một chất trung gian trong tổng hợp hóa học
[15]. AP có chuỗi alkyl ngắn (chẳng hạn như BP) là polyme hóa bằng phản ứng với
fomanđehit và được sử dụng trong chất dẻo [9]. OP được sử dụng như một trung gian
để sản xuất nhựa, chất hoạt động bề mặt không ion và phụ gia cao su, và trong sản xuất
chất chống oxy hóa, chất ổn định dầu nhiên liệu, chất kết dính, thuốc nhuộm, thuốc diệt
nấm và chất diệt khuẩn [16]. NP được sử dụng trong sản xuất nhựa, plastic và chất ổn
 định trong công nghiệp [1], và trước đó cũng được sử dụng làm chất làm mềm nhựa
PVC trong vật liệu đóng gói thực phẩm [7, 17].
Việc sử dụng các AP etoxyl hóa (NPE) chủ yếu làm chất tẩy rửa trong các sản
phẩm gia dụng và trong chất tẩy rửa linh kiện điện và bề mặt cứng trong các ngành
công nghiệp [1, 8]. Các lĩnh vực sử dụng khác là làm chất thấm ướt trong sản xuất
giấy, chất nhũ hóa trong sơn và thuốc trừ sâu, và trong sản xuất dệt may để tẩy rửa, bôi
trơn sợi và nhuộm. Octylphenol-9EO (octoxynol-9) được sử dụng trong các sản phẩm
da và tóc và như một chất diệt tinh trùng, và có thể được chuyển hóa thành NP.
III. Cơ chế chuyển hóa và tác hại đối với sức khỏe
III.1. Cơ chế chuyển hóa
Hấp thu
Một số nghiên cứu về OP và NP trên chuột đã chỉ ra rằng sự hấp thụ qua đường
tiêu hóa là con đường tiếp xúc chính. Đối với người có nghề nghiệp tiếp xúc với AP, sự
hấp thu chủ yếu là qua đường hô hấp [12]. Da có thể hấp thu nếu không sử dụng thiết
bị bảo vệ. Sau đó các OP, NP, AP sẽ được chuyển hóa rộng rãi ở gan.
Phân phối và bài tiết
AP được chuyển hóa bằng cách glucuro hóa và sulpha hóa ở gan [56]. Như
glucuronide sự liên hợp của các AP diễn ra cả trên nhóm hydroxyl thơm và hydroxyl
hóa chuỗi alkyl, đây được coi là con đường trao đổi chất chính [59]. Trong gan động
vật có vú, AP là hydroxyl hóa bởi các họ enzym P450 là CYP1A và CYP3A, thành cấu
trúc catechol [21]. Các nhóm hydroxyl thơm có thể được O-metoxyl hóa bởi catechol
O-metyl transferase (COMT). Các liên hợp mono-glucuronid được hình thành bởi
uridine diphosphoglucuronosyl- men transferase (UDPGT) [59]. Các liên hợp sunfat
của phenol đã hydroxyl hóa là được hình thành bởi họ enzym sulfotransferase với đồng
yếu tố 3´-phosphoadinosine- 5´phosphatase (PAPS) [60].
Bài tiết song song các chất liên hợp glucuronid có thể dẫn đến sự khử liên hợp
bởi ß-glucuronidase trong ruột, dẫn đến tuần hoàn ruột. Đối với t-OP, tuần hoàn gan
ruột rộng rãi đã được hiển thị ở chuột cái DA / Han [57].
Trong một nghiên cứu in vitro ở tế bào gan Sprague Dawley, một số chất chuyển
hóa của t-OP đã được xác định (Hình 2). Bốn trong số năm chất chuyển hóa OP (I, III,
IV và V) được hình thành trong vòng 5 phút bằng cách hydroxyl hóa thơm, tạo thành
catechols hoặc cấu trúc catechol liên hợp [59]. Trong 5 phút ủ này, 57% liều t-OP đã
được chuyển hóa. Trong vòng một giờ, các chất chuyển hóa tiếp tục bị oxy hóa trong
chuỗi alkyl thành rượu, hoặc thậm chí còn bị oxy hóa thành liên hợp glucuronid.

Hình 2. Các con đường trao đổi chất được đề xuất cho t-OP trong tế bào gan Sprague Dawley
bởi Pedersen và Hill [59]. Các mũi tên in đậm chỉ ra các con đường chính, các chất chuyển
hóa không xác định được cấu trúc ngoặc. GlcUA = glucuronid.

Glucuronation của AP và NP đã được nghiên cứu tại chỗ ở Chuột Sprague

Dawley [62]. Vận chuyển các liên hợp alkylphenol glucuronid từ gan đến mật bởi
MRP2 (protein đa kháng) được tìm thấy giảm với chuỗi alkyl dài hơn. Đối với NP, hầu
hết NP liên hợp vẫn còn trong gan sau một giờ truyền dịch, cho thấy có rối loạn vận
chuyển NP-glucuronid qua màng ống tủy vào mật. Glucuronid khác liên hợp của các
alkylphenol nhanh chóng được vận chuyển đến mật.
 Nửa đời thải trừ trong máu của OP sau một lần tiêm tĩnh mạch (5 mg OP / kg thể
trọng) đến Chuột Wistar được xác định là khoảng 5 giờ [56]. Ngược lại, thời gian bán
hủy ở DA đực chuột là 31 giờ trong một nghiên cứu tương tự [57]. Lặp lại liều lượng
OP cao không dẫn đến nồng độ mô tăng lên và liều lượng thấp OP dường như được
loại bỏ hiệu quả do hiệu ứng chuyền đầu tiên [56]. Ở chuột Wistar được xử lý bằng OP
trong nước uống (8 mg / l, khoảng 800 µg / kg) trong 14 hoặc 28 ngày, không phát hiện
OP trong máu (giới hạn phát hiện 1-5 ng / ml) [56]. Ngoại trừ một số động vật đơn lẻ
trong nhóm tiếp xúc 14 ngày, không nồng độ OP được tìm thấy trong mỡ, gan, thận,
não, phổi, tinh hoàn hoặc cơ.
NP dùng đường uống ở chuột được thải trừ qua phân (80%) và trong nước tiểu
(20%) [63]. Các Lượng thải trừ cao trong phân có thể phụ thuộc vào quá trình trao đổi
chất và liên hợp trong gan, mà còn khi hấp thu ít NP trong đường tiêu hóa. Loại bỏ thời
gian bán hủy 4-NP trong máu sau khi sử dụng theo đường ngang (50 mg / kg thể trọng)
đã được tính là 3,1 và 4,0 giờ đối với chuột Sprague Dawley đực và cái, tương ứng
[64].
Việc chuyển 4-NP qua nhau thai đã được tìm thấy ở chuột [64]. Chuột Sprague
Dawley đã được đưa ra 50 mg / kg thể trọng NP vào ngày thứ 20 của thai kỳ và bào
thai được lấy ra bằng phương pháp mổ lấy thai phần sau khi tiếp xúc 1-2 giờ. Nồng độ
NP trong huyết thanh thai nhi (3 lứa) dao động từ 4,9-8,0 µM, trong đó 13% NP có mặt
dưới dạng aglycone hoạt động, phần còn lại ở dạng NP liên hợp. NP cũng có mặt trong
não của các đập, nơi tổng nồng độ NP dao động trong khoảng 12 đến 20 µM.
Một nghiên cứu về chuyển hóa ở người của 4-NP đã được thực hiện trên hai tình
nguyện viên nam, 29 tuổi và 58 tuổi. năm [53]. Một người tình nguyện được cho uống
một liều duy nhất 66 μg / kg bw NP, người kia là một liều duy nhất liều tiêm tĩnh mạch
14 μg / kg bw NP. Sau khi uống, nồng độ trong máu đạt đỉnh khoảng giờ với nồng độ
86µg / kg máu đối với NP liên hợp (cao hơn 100 lần so với NP không liên hợp). Sau
khi tiêm tĩnh mạch, nồng độ tối đa trong máu đạt được trong vòng 30 phút, trong đó
NP liên hợp và không liên hợp là 0,6 và 0,2 μg / kg máu tương ứng. So sánh AUC
(Vùng dưới đường cong) cho các tuyến quản lý khác nhau, sinh khả dụng đường uống
cho NP không liên hợp được đề xuất là khoảng 20%. Cho cả hai thời gian bán hủy
trong máu là 2-3 giờ đối với hợp chất gốc. Các tuyến đào thải NP sau khi uống là nước
tiểu (10%) và phân (1,5%) trong 56 giờ Thời kỳ sưu tập. Vì chỉ có 11,5% NP được thu
hồi nên có thể xảy ra hiện tượng tích lũy sinh học trong chất béo.
Ở chuột, các phân tử có trọng lượng dưới 250 g / mol ở mức độ lớn hơn được
bài tiết qua nước tiểu, nơi các phân tử trên 350 g / mol ở mức độ lớn được bài tiết qua
phân [60]. Nghiên cứu trao đổi chất OP ở chuột (liên hợp glucuronid và sulphat nặng
381 g / mol và 285 g / mol) cho thấy phân là con đường đào thải chính [56]. Ở người ,
liên hợp có trọng lượng phân tử tăng lên đến 450-500 g / mol được thải trừ chủ yếu qua
nước tiểu [65]. AP ở người do đó được mong đợi được thải trừ chủ yếu qua nước tiểu,
nơi tuần hoàn gan ruột chỉ đóng vai trò nhỏ.
III.2. Tác hại đối với sức khỏe
Trong nhựa PVC, trước đây được sử dụng trong thực phẩm trong vật liệu đóng gói
thực phẩm, nồng độ NP đã tìm thấy lên đến 200 mg / kg [7, 51]. Một sự di chuyển có
thể có của NP từ nhựa PVC sang thực phẩm đã được báo cáo đến 100 ng / g thức ăn
[52]. NP cũng có trong nhựa gói thực phẩm do tạp chất và sự suy thoái của NPE và
trisnonylphenylphosphit (TNPP). NPE được sử dụng như chất nhũ hóa trong vật liệu
đóng gói thực phẩm để ngăn chặn sương mù do nước ngưng tụ [1]. Các dạng NPE
thông thường được sử dụng được tạo ra bằng cách etoxyl hóa 1 mol NP với 4 mol
etylen oxit, trong đó NP có mặt dưới dạng tạp chất, thường là 0,1% NPE-4 (2,7%
trong nhựa PVC). NP là một tạp chất còn lại của quá trình thủy phân axit
trisnonylphenylphosphite (được sử dụng trong bao bì thực phẩm vật liệu bảo vệ
chống lại sự suy giảm của tia UV) [1]. Tổng mức tiếp xúc của người tiêu dùng đối
với NP từ thực phẩm do NPE-4 và TNPP di cư từ vật liệu nhựa thực phẩm đã được
ước tính đến 2 µg / kg / ngày [1].
Đánh giá rủi ro và các quy định
Một đánh giá rủi ro của 4-t-OP đã được thực hiện bởi Chương trình Độc chất,
Karolinska thiết lập [13]. Trong một nghiên cứu về nước uống trên chuột, LOAEL
dựa trên các bất thường ở đuôi tinh trùng được xác định là 20 ng / kg thể trọng / ngày
[79]. Hệ số an toàn mặc định là 100 đã được điều chỉnh thành 40, được thúc đẩy bởi
sự biến đổi giữa các loài giữa con người và chuột có ái lực gắn kết OP thành ER (× 4)
và sự thay đổi trong các loài về độ nhạy (× 10). TDI được đề xuất là 0,5 ng / kg thể
trọng / ngày.
Một đánh giá rủi ro của Đức về tiềm năng estrogen của NP, kết luận rằng không có
nguy cơ đối với những người không con người nghề nghiệp [124]: Lượng NP hàng
ngày từ 1 kg thực phẩm bị ô nhiễm do di cư từ nhựa PVC (≤0,1 mg / kg f.wt) [52],
100 g vịt hoặc cá (0,02-0,3 mg / kg f.wt) [40], và 3000 g nước uống (≤0,002 mg / l)
[125, 126], được ước tính dưới 0,16 mg mỗi người. So sánh sự khác biệt về hiệu lực
estrogen của NP với 17β-estradiol (NP khoảng Tác dụng ít hơn 1000 lần) và nồng độ
trong máu được tính toán ở người (sử dụng dữ liệu từ nghiên cứu động học trên
người [53]), giới hạn an toàn (MOS) được ước tính là 3000. So sánh lượng NP được
tính toán (0,16 mg / người / ngày) đối với NOAEL chuột là 50 mg / kg [80], hoặc
nồng độ cơ quan được tính toán là 25 pg / g NP (giả sử phân phối chất béo nhanh
chóng và bỏ qua loại bỏ) với tác dụng của 17-β-estradiol ở 100 ng / g tế bào cho tỷ lệ
lợi nhuận thậm chí cao hơn sự an toàn.
Công nhân sản xuất hoặc sử dụng NP hoặc NP-trung gian có thể có nguy cơ cao bị
lặp lại độc tính liều lượng và ảnh hưởng hệ sinh sản của NP [1]. Sau khi tiếp xúc với
đường hô hấp trong 8 giờ ở nồng độ NP 0,1 ppm, giả sử 10 m 3 không khí hít vào và
100% hấp thụ, a phơi nhiễm hàng ngày cho công nhân được ước tính là 0,13 mg / kg
bw. Ở chuột, LOAEL gây độc cho thận được tìm thấy là 15 mg / kg thể trọng / ngày
[103], và NOAEL đối với các tác động sinh sản (chu kỳ động dục chiều dài, ngày mở
âm đạo, trọng lượng buồng trứng và số lượng tinh trùng / tinh trùng) là 15 mg / kg
bw / ngày [103]. Giả sử sinh khả dụng đường uống là 10%, LOAEL và NOAEL đã
giảm bởi hệ số 10 để so sánh tác động tiếp xúc qua đường hô hấp hoặc qua da (hấp
thụ 100%). So sánh LOAEL giảm và NOAEL (1,5 mg / kg thể trọng / ngày) với mức
phơi nhiễm ước tính (0,13 mg / kg bw / ngày) MOS là khoảng 10 [1]. Một TDI của
NP đã được báo cáo bởi Viện An toàn và Độc tố Đan Mạch [127]. A LOAEL để tăng
tần suất thoái hóa ống thận và / hoặc giãn nở trong ba lần nghiên cứu thế hệ trên
chuột là 15 mg / kg thể trọng / ngày [103]. Tổng hệ số an toàn được đặt thành 3000
được thúc đẩy bởi: Con người nhạy cảm hơn động vật (× 10), những cá thể nhạy cảm
nhất cần được bảo vệ (· 10), LOAEL được sử dụng và thiếu dữ liệu về chất gây ung
thư và chất độc gen (× 30). Từ dữ liệu trên, TDI được tính là 5000 ng / kg thể trọng /
ngày. Các tác giả cũng cho rằng giá trị giới hạn hiện có đối với phenol trong nước
uống 0,5 µg / l, cung cấp sự bảo vệ thích hợp chống lại các ảnh hưởng xấu đến sức
khỏe của NP.