Ubos sa Proclamation no.

490 series 2003 or ang ginatawag nga “the day of sanctity

and protection of human life”

gi mandato niadtong presidente gloria macapagal arroyo nga i-selebrar ang ika tulong
dominggo sa january sa matag tuig unya mao kini gitawag nga the ““the day of sanctity
and protection of human life.”

matod pa sa balaod, tinuohan giyud sa matag pilipino nga ang kinabuhi nato kay isa ka
regalo gikan sa makakagahum nga diyos.

isa sa tumong aning proclamation kay ang pag selebrar sa importansiya sa matag isa
nga kinabuhi. sukad pa sa niadtong panahon, pirmi gibutyag nga ang kinabuhi sa tawo,
agi sa mga krimen laban sa kinabuhi, isa ina ang pagpatay sa kapwa tao, or mga
kalapasan agi sa mga sexual nga pag-abuso. Kani mga pananglitan lang sa mga
nagkadaghan pa nga pamaagi nga makalapas sa pagkabalaan sa kinabuhi.

mao kini nga tumong sa proclamation, nga adunay dinalian nga panginahanglan sa
paghinumdom sa isip isig ka tawo nga adunay labing hinungdanon nga bili sa pagtahod
sa kinabuhi. Panalangin sa constitution ang pagmintanar sa kalinaw ug kahusay,
padpanalipod sa kinabuhi, kagawasan, kabtangan ug paglansad sa kinatibuk-ang
kaayohan. Importante nga mga mintanar kini alang sa kalipayan sa tanan nga mga
Pilipino agi sa panalangin o blessing sa atong demokrasya.

naa kini sa preamble sa atong constitusyon ang pagpanalipod sa kinabuhi taga Pilipino.
naa pud sa constitution nato nga katungod sa matag pilipino nga hatagan ug
importansiya ang ilang kinabuhi. Gina

So karon, ato usa istoryaan usa ning mga karon nga kalihokan nga angay nato ibutyag
nga adunay konsekyon sa estado sa human rights or tawhanong katungod sa Pilipinas.

Una, mubo lang nga history, Ang kalihukan sa tawhanong katungod nagtubo gikan sa
mga katalagman sa World War II ug mao ang sukaranan sa internasyonal nga teorya
ug batasan sa balaod. Kaniadtong 1998 giila sa Hiniusang Kanasuran or ang UN, ang
kahinungdanon sa trabaho sa mga tigpanalipod sa tawhanong katungod ug ang ilang
panginahanglanon alang sa proteksyon pinaagi sa pagsagop sa declaration o "Pahayag
sa katungod ug responsibilidad sa mga indibidwal, grupo ug organo sa sosyedad nga
isulong ug protektahan ang giila sa kadaghanan nga tawhanong mga katungod ug
sukaranan nga mga kagawasan" .

Ang sitwasyon sa human rights or tawhanong katungod kay nahimong issue agi sa mga
nagkasaka nga bikitima sa ginatawag nga extra-judicial killings or forced
disappearances. Sa niadtong 2007, is aka special rapporteaur gikan sa Hiniusang
kanasuran or United Nations, kay ga mugna ug report or recomendsyon sa pamaagi sa
unsaon pag atubang sa niining mga issue. Ang mga human rights issue kay ga bangon
kini gikan sa mga political, economic, social or cultural nga kondisyon or hinungdan.
Tungod sa interference sa UN, ni respondi pud ang pilipinas sa pamaagi sa pag porma
sa ginatawag nga presidential human rights committee. Nanganak pud kini ug mga
paglalang sa mga nagka lahi2 nga investigative nga grupo, pinaka relevant karon ang
Commission on Human Rights of the Philippines. Agi sa pag porma sa PHRC or
presidential human rights committee, gi pagpaayo ang CHRP charter, anti torture law,
anti-discrimination bill ug uban pang action nga legislatibo.

Aduna puy mga mechanisms nga namugna sa pag atubang sa mga reklamo sa mga
kalapasan sa human rights, isa ini ang pag mugna sa supreme court sa rule on the writ
if amparo and writ of habeas data. Isa pud sa epekto kay ang pagtukod ug reward
system agi sa pagmantala aning mga wanted posters para ma paspasan ang pag
aresto sa mga suspect, agi sa pagtabang sa local nga communidad para mag hatag ug
tips or inpormasyon sa mga wanted nga suspects sa pagpatay or na sad-an ug
pagpatay.

Kaniadtong Hunyo 2020 sa UN, gikumpirma sa UNHRC nga sa miaging upat ka tuig:
adunay "kaylap ug sistematiko nga pagpamatay ug arbitraryong pagkulong sa konteksto
sa giyera kontra droga, pagpatay ug pag-abuso nga nagpunting sa mga mag-uuma ug
lumad nga mga tawo, ang pagpahilum sa independente nga media, mga kritiko ug
oposisyon. ” Sa parihas nga report o ulat, kini nga mga kalapasan kay nahimo sa ilalum
sa Pagdumala sa karon nga punoan sa estado. Nanawagan ang report alang sa
accountability o "pananagutan sa lainlaing mga paglapas sa tawhanong kinatawhan ug
usa ka kusug nga interbensyon sa UN."