Maayong udto mga ka-igso-onan!

Kauban ninyo karon ang mga miyembro sa center for legal

aid and work nga isa ka organisayon ubos sa college of law – sa university of san carlos. Kami
ang inyohang host sa atong segment sa kasing-kasing sa balaod.

Ako diay si KAYE ARENDAIN, unya ipa ilaila usab nako sa inyo ang akong mga kauban nga mga
miyembro pud sa CLAW.

JAN
BEVERLY
KAI
PEACH.

Sa sulod sa usa ka oras, atong istoryaan ang mga ngkalahi-lahi nga balaod ukol usab sa pag
selebrar sa fire and accident prevention nga gina selebrar sa tibook bulan sa marso.

Ato na usab sugdan ang atong diskurso.

Niadtong tuig 1966, ubos sa Proclamation 115-A, gi lagda sa niaging president, Ferdinand
marcos, gi wagtang niya ang sina-una nga gina selebrar nga safety and accident prevention
week ug gi deklara niya nga sugod sa tuig 1967 ug sa sumusunod nga tuig niini, nga angay i-ila
nga “safety prevention year”.

Pasabot niini nga sa kada bulan sa matag tuig, adunay i-deboto nga aspeto sa safety and
accident prevention.

sa niagi nga bulan sa pebrero, gi deboto niini ang safety and accident prevention sa aspeto sa
“air transportation” o transportasyonsa hangin. Sa karong bulan sa marso 2021, atoang gi-
deboto ni sa fire prevention o kaluwasan gikan sa akisdente tungod sa sunog o kalayo.

Adunay daghan ebidensiya nga nagka taas ug nagka daghan ang mga aksidente nga
nangahitabo sa mga panimalay, trabaho-an, sa mga dalan, eskwelahan ug uban pa.

Usa sa mga silot sa aksidente kay ang bug-at nga pinansiyal kalisoran ug dislokasyon sa
ekonomiya kay maka apekto kini sa inadlaw nga panginabuhi ug pagkabuhi sa isig ka tawo. Kani
pung mga aksidente nga migikan sa sunog o kalayo, maoy isa sa halandomon sa pag antos sa
mga ka-igsoonan nato nga biktima. Kun masunogan kag balay, ga-pasabot kini nga wala nakay
kapuy-an. Apil niini ang damage gikan sa mga butang nga nawala o nadaot agi sa sunog.

Mao kini ang rason ngano gi himo ug gi-deboto ang matag buwan sa marso, as fire safety and
accident prevention month. Ubos sa proclamasyon, angay adunay mga kalihokan nga pasugdan
ang gobyerno aron mupasaka ug mupalambo sa kahibalo ukol sa safety and accident
prevention.
Isa sa gi-ila nga solusyon kay ang pag-ehersisyo ug pagbantay sa mga angay ug dili angay nga
buhaton kun adunay sunog og unsay angay ug dili angay buhaton para malikayan ang sunog.

Ubos sa gi ingon nako ka ganiha nga proclamasyon, gina-dasig ang tanang bahin sa atong
communidad gikan sa industrial, commercial ug agricultural nga bahin, apil na ang pribado ug
publiko nga bahin, nga mu-pakita sa ilang pagsuporta ug pag-apil sa ipasugod nga kalihokan nga
gi-deboto para aning fire prevention month.

Unya, istoryaan ni Kai Lucero, ug unsa ang mga nagka-lahi-lahi nga kalihokan ang gi alay aning
fire safety and accident prevention.

Ang department of labor, nga isa sa sangay sa ehekutibo, ang gitagaan ug katungod ug gahum
nga mu organisar ug mga kalihokan ukol aning safety and accident prevention.

Sa diha nga na explikar na nako ug unsa ang rason aning pagmugna aning proclamasyon...

Ato sa ila-ilahon ngano sa tanang bulan, diri sa marso gi deboto ang fire safety and accident
prevention? Kun naka bantay kamo nga ang MARSO usa sa pinaka init nga bulan sa tuig.
Gipakita sa datos gikan sa PSA, nga taliwala sa tuig 2012 to 2016, sa matag marso, adunay
average nga 43 ka indibidwal nga namatay tungod sa sunog o kalayo. Gikan sa napulo ka
probinsiya sa pilipinas nga adunay taas nga natala nga pagkamatay agi sa sunog o kalayo, ang
cebu maoy ni tala ug pinakataas nga fire related deaths nga mi total ug 124.

Sa lain nga datos gikan sa PSA, kasagaran sa mga biktima sa sunog o kalayo kay mi-edad ug uno
hangtod singko anyos.

Dgahan pud natala nga bikitima nga namatay nga ga edad ug wala pay uno anyos.

Angay ika-alarma nato ang maong resulta sa datos kay mismo ang mga musmus o wala pay
buot ang kasagaran nga biktima ug nangamatay.

Ug sa diha naka hibalo nata sa importansiya nganong angay nato iselebrar ang fire and accident
prevention, ato ila ilahon ug sabton unsa ang uban nga balaod nga adunay kalabotan sa fire and
accident prevention.

Isa sa i-diskurso nga balaod kay ang FIRE CODE or R.A. 9514. Ubos niini ang mga gimbuhaton ug
gahom sa Bureau of Fire Protection. Ang mu diskurso niini kay si Beverly.

Ato usab storyaan ang EO 26 2017 or ang nationwide smoking ban. Ang pag sigarilyo kay usa sa
mga gi ila nga sinugdanan sa mga saag nga kalayo o sunog. Ang mu diskurso niini kay si Jan.
Niadtong May 2015 nahitabo ang gi hunahunaa nga labing daotan nga aksidenteng sunog nga
nahitabo sa kentex footwear factory sa Valenzuela city nga maoy hinungdanan nganong miabot
sa 72 ka manrabaho ang buhian ug kinabuhi. Gi ila kini ang labing daotan nga factory fire sa
atong history. Maong ga-lagda ang department of labor and employment ug occupational
safety and Health hazards. Ubos niining OSHS ang mga nagkalahi2 nga sulundonon sa
employers sa lugar sa trabahoan aron kini mahimong safe and accident free. I-diskurso ni Peach
ang rule 1940 sa OSHS nga ga focus sa fire protection and control sa trabahoan.

The remarkably high number of deaths caused by fire in May 2015 was mainly because of the fire in Kentex Footwear Factory in
Valenzuela City that tragically killed 72 workers. It is considered as the worst factory fire in Philippine history.