PRACTICA AYMARA

Nro. 1

Cursante: Bismarck Raul Ibañez Velasco

OCLUSIVOS

1. BILABIAL

 phallañ a=reventar, phawañ a=sembrar granos, phayañ a=cocinar

 phichañ a=quemar(fuego rá pido), phiskuñ a=frotar, Phisnañ a= tener bajo

peso

 phuqhañ a=llenar, phusañ a=soplar, Phuqhañ a=cumplir

 P'akiñ a=romper, P'akjañ a=romper en dos, P'asparata = piel dañ ada

 pakiñ a=romper só lidos (quebrar), parlañ a=hablar, pachjañ a=dividir con

las manos

 pichañ a=barrer, pirqañ a=construir pared, pitañ a = fumar

 puquñ a=madurar un fruto, puriñ a=llegar, puraca=estomago

 P'itañ a= cocer, p’isaqa= codorniz, P'iqi=cabeza

 p'usuntañ a=hinchar, p’uñu=cá ntaro, P'urp'u= débil sin fuerza

2. ALVEOLAR

 thixiñ a=freir, Thixni=cadera, Thithiñ a=renegar

 thupañ a=limar, thuqsuñ a=saltar, thuquthaltañ a=bailar

 t'aqañ a=romper por tensió n(cuerdas), T'aja =dolor enredo , t’ant’a

=pan

 takintañ a=patear, taksuñ a=pisotear, tantachä wi = reunion

 tinkiñ a=caer una persona que estaba de pie, tipusiñ a=encolerizar,

titiki=ojos enrojezidos
  tukuñ a=terminar, tumantañ a=rodear, tumpañ a=extrañ ar(nostalgia)

 thalañ a=sacudir, thallmañ a=rebuscar, thaqhañ a=buscar

 t'ijtañ a=correr, t'it'uñ a=engañ ar, t'ixiñ a=forrar

 t'uruñ a=comer tostado, T'usu=pantorrilla, Junt'u=caliente

3. VELAR

 khutuñ a=masticar granos tostados, khuyuñ a=silvar, nukhuñ a=empujar

 K'allkusiñ a = vinagrera, K'amiñ a= dolor de muela, K'ajakaja= tos fuerte

 K'ichi= dolor de estomago, K'iwcha= higado, Lik'intañ a= engordar

 k'uphañ a=matar, k'utañ a=golpear, wank’u= conejo

 katsuñ a=coger, katuqañ a=recibir, kamisaki=como estas

 killpiñ a=arrodillar, kistuñ a=masticar, kiwiñ a=agitar

 kuchjañ a=cortar tejido, kutiñ a=volver, kusisiñ a=felicidad

 khariñ ao=cortar carne, kharkhatiñ a=temblar, khatita= cocido

4. POST-VELAR

 qhispiñ a=escaper, Qhiparañ a=atrasarse, Qhiri=fogon

 qhulliñ a=arar, qhumañ a=abrazar, Qhupuñ a=cerrar

 q'alluñ a=trozar, q'aptañ a=apretar con la mano, q'asañ a=gritar

 q’illu= Amarillo, Q'iwisiñ a=luchar, Q'illi=descontentar

 q'ultintañ a=tomar líquidos ansiosamente haciendo vibrar la garganta,

q'upañ a=apretar, q'uq'intañ a=destruir

 qalltañ a=comenzar, qariñ a=cansar, qatañ a=arrastrar

 qillqañ a=escribir, qimiñ a=apoyar, qiswañ a=bailar

 Qullayasiñ a=dejarse curar, Qulliri =medico, Qunqura= rodilla

  qhantañ a=alumbrar, qhatiñ a=cocer, qhawañ a=vigilar

5. PALATAL

 Chharphu= opaco, Chhaja= voz ronca, Chharpt'añ a= cegera

 chhiwchhi= pollo, Chhiqanqara=axila, Chhiji=accidente

 challwa= pez, chacha=esposo, chaka=hueso

 Chipchi=parpado, Chipukku= cejas, Chiqt'añ a=afirmar

 chukuñ a =sentarse , Chuchu=senos, Chuju=orina

 Chharphu= opaco, Chhaja= voz ronca, Chharpt'añ a= cegera

 chhiwchhi= pollo, Chhiqanqara=axila, Chhiji=accidente

 chhukhuñ a =correr en serie, Chhuxri= herida interna, Chhullunkhata=

congelado