Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13

2005-2006

Cổ tức và chính sách cổ tức

Các khái niệm và kỹ năng then chốt

„ Tìm hiểu về các loại cổ tức và cách thức chi trả

như thế nào
„ Tìm hiểu những vấn đề chung quanh các quyết
định chính sách cổ tức
„ Tìm hiểu sự khác biệt giữa cổ tức tiền mặt và cổ
tức bằng cổ phần
„ Tìm hiểu lý do tại sao việc mua lại cổ phần là một
phương án thay cho chi trả cổ tức

Viktoria Dalko 1
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Khái quát chương này

„ Cổ tức tiền mặt và chi trả cổ tức

„ Chính sách cổ tức có quan trọng không?
„ Một số yếu tố trong đời thường khiến người ta thích tỷ lệ chi
trả cổ tức thấp
„ Một số yếu tố trong đời thường khiến người ta chuộng tỷ lệ chi
trả cổ tức cao
„ Một cách giải quyết các yếu tố trong đời thường
„ Xây dựng một chính sách cổ tức
„ Mua lại cổ phiếu: một phương án thay cho cổ tức tiền mặt
„ Cổ tức bằng cổ phiếu và chia nhỏ cổ phiếu

Cổ tức tiền mặt

„ Cổ tức tiền mặt đều đặn – thanh toán tiền mặt trực
tiếp cho cổ đông, thường là mỗi quí
„ Cổ tức tiền mặt phụ trội (extra cash dividend) –
cho thấy rằng số tiền “phụ trội” không chắc sẽ
được lặp lại trong tương lai
„ Cổ tức tiền mặt đặc biệt – tương tự như cổ tức
tiền mặt phụ trội, nhưng dứt khoát sẽ không được
lặp lại
„ Cổ tức thanh lý – khi bán đi một phần hay toàn bộ
hoạt động kinh doanh
3

Viktoria Dalko 2
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Chi trả cổ tức

„ Ngày công bố – Hội đồng quản trị công bố cổ tức và nó trở
thành một nghĩa vụ nợ của công ty
„ Ngày không cổ tức (Ex- dividend date)
‰ Xảy ra hai ngày làm việc trước ngày đăng ký (date of
record)
‰ Nếu bạn mua cổ phần vào ngày này hoặc sau ngày này, bạn
sẽ không được nhận cổ tức
‰ Vào ngày này, giá cổ phiếu nói chung giảm một lượng bằng
với cổ tức
„ Ngày đăng ký (Date of Record) – Ngày xác định người sở hữu
cổ phiếu và họ sẽ được nhận cổ tức
„ Ngày thanh toán – ngày gửi séc thanh toán cổ tức

Ngày không cổ tức

Giá

là mức giảm giá vào ngày không

cổ tức
Giá

Giá cổ phiếu sẽ giảm một lượng bằng cổ tức vào ngày không cổ tức (ngày 0).
Nếu cổ tức là một USD một cổ phần, giá cổ phiếu sẽ là 10 – 1 = 9 USD vào
ngày không cổ tức:
Trước ngày không cổ tức (ngày -1), cổ tức = 0 USD, giá cổ phiếu = 10 USD
Vào ngày không cổ tức (ngày 0), cổ tức = 1 USD, giá cổ phiếu = 9 USD
5

Viktoria Dalko 3
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Chính sách cổ tức có quan trọng không?

„ Cổ tức rất quan trọng – giá trị của cổ phiếu dựa

vào giá trị hiện tại của cổ tức tương lai kỳ vọng
„ Chính sách cổ tức có thể không quan trọng
‰ Chính sách cổ tức là quyết định chi trả cổ tức so với
việc giữ lại nguồn tiền để tái đầu tư vào công ty
‰ Trên lý thuyết, nếu công ty tái đầu tư vốn ngay bây giờ,
công ty sẽ tăng trưởng và có thể chi trả cổ tức cao hơn
trong tương lai

Minh họa cho tính chất không phù hợp

„ Ta hãy xem xét một công ty có thể trả cổ tức 10.000 USD
một năm trong hai năm tới hoặc có thể trả 9.000 USD
trong năm nay, tái đầu tư 1.000 USD vào công ty rồi chi
trả 11.120 USD năm tới. Các nhà đầu tư đòi hỏi một suất
sinh lợi là 12%.
‰ Giá trị thị trường ứng với cổ tức không đổi = 16.900,51
USD
‰ Giá trị thị trường khi có tái đầu tư = 16.900,51USD

„ Nếu công ty được hưởng suất sinh lợi như sinh lợi yêu
cầu, thì việc công ty chi trả cổ tức khi nào không quan
trọng
7

Viktoria Dalko 4
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Tỷ lệ chi trả cổ tức thấp

„ Tại sao người ta thích tỷ lệ chi trả cổ tức thấp?

„ Những cá nhân ở nấc thuế thu nhập cá nhân cao có thể
thích tỷ lệ chi trả cổ tức thấp hơn, với hệ quả tức thời về
mặt thuế, và ưa chuộng lợi tức vốn cao hơn
„ Chi phí phát hành – tỷ lệ chi trả cổ tức thấp có thể làm
giảm lượng vốn cần phải huy động, do đó làm giảm chi
phí phát hành
„ Hạn chế cổ tức – các hợp đồng nợ có thể hạn chế tỷ lệ
phần trăm thu nhập mà có thể được chi trả dưới dạng cổ
tức

Tỷ lệ chi trả cổ tức cao

„ Tại sao người ta thích tỷ lệ chi trả cổ tức cao?
„ Muốn có thu nhập hiện tại
‰ Những cá nhân ở nấc thuế thu nhập thấp
‰ Những người không được phép chi tiêu vào vốn gốc của cổ
phiếu (tài sản uỷ thác hay thừa kế)
„ Giải quyết tình trạng không chắc chắn – không bảo đảm
rằng việc chi trả cổ tức cao hơn trong tương lai sẽ trở
thành hiện thực
„ Thuế
‰ Loại trừ cổ tức đối với các công ty

‰ Những nhà đầu tư miễn thuế không phải lo lắng gì về sự đối

xử phân biệt giữa cổ tức và lợi tức vốn

9

Viktoria Dalko 5
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Cổ tức và tín hiệu

„ Thông tin không cân xứng – các giám đốc có nhiều thông tin
về tình trạng sức khoẻ của công ty hơn so với các nhà đầu tư
„ Sự truyền đạt thông tin khi cổ tức thay đổi:
‰ Cổ tức tăng
„ Ban giám đốc tin rằng công ty có thể duy trì bền vững mức cổ tức hiện tại
„ Kỳ vọng về cổ tức tương lai cao hơn, giá trị hiện tại tăng dần
„ Tín hiệu về một công ty lành mạnh, đang tăng trưởng
‰ Cổ tức giảm
„ Ban giám đốc tin rằng công ty không thể duy trì mức cổ tức hiện tại được
nữa
„ Kỳ vọng về cổ tức thấp hơn không biết đến bao giờ, giá trị hiện tại giảm
dần
„ Tín hiệu về một công ty đang gặp khó khăn về tài chính

10

Ảnh hưởng về mặt khách hàng

„ Một số nhà đầu tư thích tỷ lệ chi trả cổ tức thấp và

sẽ mua cổ phiếu của những công ty có tỷ lệ chi trả
cổ tức thấp
„ Một số nhà đầu tư thích tỷ lệ chi trả cổ tức cao và
sẽ mua cổ phiếu của những công ty có tỷ lệ chi trả
cổ tức cao

11

Viktoria Dalko 6
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Ý nghĩa của ảnh hưởng về mặt khách

hàng
„ Theo bạn thì điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty
thay đổi từ chính sách chi trả cổ tức cao sang
chính sách chi trả cổ tức thấp?
„ Theo bạn thì điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty
thay đổi từ chính sách chi trả cổ tức thấp sang
chính sách chi trả cổ tức cao?
„ Nếu đúng là như thế, CHÍNH SÁCH cổ tức có
quan trọng không?

12

Chính sách cổ tức trong thực tiễn

„ Chính sách cổ tức sử dụng phần còn dư (residual

dividend policy)
„ Chính sách cổ tức tăng trưởng đều – cổ tức gia
tăng với tỷ lệ không đổi mỗi năm
„ Tỷ lệ chi trả đều – trả một tỷ lệ phần trăm không
đổi trong thu nhập mỗi năm
„ Chính sách cổ tức dung hoà

13

Viktoria Dalko 7
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Chính sách cổ tức sử dụng phần còn dư

„ Lập dự toán vốn đầu tư

„ Xác định cơ cấu vốn mục tiêu
„ Tài trợ các dự án đầu tư bằng cách kết hợp giữa
nợ và vốn sở hữu phù hợp với cơ cấu vốn mục
tiêu
‰ Nên nhớ rằng thu nhập giữ lại là vốn sở hữu
‰ Nếu cần bổ sung vốn sở hữu, hãy phát hành cổ phần
mới
„ Nếu có thu nhập dư ra, thì chi trả phần còn dư
dưới dạng cổ tức
14

Ví dụ – Chính sách cổ tức sử dụng phần

còn dư
„ Biết những thông tin sau
‰ Cần 5 triệu USD cho các dự án đầu tư mới
‰ Cơ cấu vốn mục tiêu: D/E = 2/3
‰ Thu nhập ròng (NI) = 4 triệu USD
„ Tìm cổ tức
‰ 40% được tài trợ bằng nợ (2 triệu)
‰ 60% được tài trợ bằng vốn sở hữu (3 triệu)
‰ NI – tài trợ vốn sở hữu = 4 triệu – 3 triệu = 1 triệu
USD, được chi trả dưới dạng cổ tức

15

Viktoria Dalko 8
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Chính sách cổ tức dung hoà

„ Các mục tiêu, được xếp theo thứ tự tầm quan trọng
‰ Tránh cắt giảm những dự án đầu tư có NPV dương để chi trả cổ
tức
‰ Tránh cắt giảm cổ tức
‰ Tránh nhu cầu phải bán vốn sở hữu
‰ Duy trì một tỷ số nợ/vốn sở hữu mục tiêu
‰ Duy trì một tỷ lệ chi trả cổ tức mục tiêu
„ Những công ty muốn chấp nhận các dự án có NPV
dương, đồng thời cũng tránh phát ra những tín hiệu tiêu
cực

16

Mua lại cổ phiếu

„ Công ty mua lại cổ phần thường của mình

‰ Đề nghị mua (tender offer) – công ty đưa ra giá mua và
lượng cổ phần muốn mua lại
‰ Thị trường mở – mua cổ phiếu trên thị trường mở
„ Tương tự như cổ tức tiền mặt ở chỗ nó trao tiền
mặt từ công ty cho các cổ đông
„ Đây là một lập luận khác về tính chất không phù
hợp của chính sách cổ tức khi không có thuế hay
những điểm không hoàn hảo khác

17

Viktoria Dalko 9
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Những xem xét trong thế giới thực tế

„ Việc mua lại cổ phiếu cho phép các nhà đầu tư quyết định xem
họ muốn dòng tiền hiện tại với những hệ quả về thuế đi kèm
„ Các nhà đầu tư chịu những khoản thuế đánh trên lợi tức vốn
thay vì thuế thu nhập thông thường (thuế suất thấp hơn)
„ Trong cơ cấu thuế hiện tại của chúng ta, việc mua lại cổ phiếu
có thể đáng mong đợi hơn do các quyền chọn dành cho các cổ
đông
„ Cục thuế nội địa (IRS) cũng nhận thấy điều này và sẽ không
cho phép một đợt mua lại cổ phiếu chỉ vì mục đích duy nhất là
giúp các nhà đầu tư tránh thuế

18

Nội dung thông tin của việc mua lại cổ

phiếu
„ Việc mua lại cổ phiếu phát ra một tín hiệu tích
cực rằng ban giám đốc tin rằng giá cổ phiếu hiện
tại là thấp
„ Việc mua lại cổ phiếu theo đề nghị mua phát ra
một tín hiệu tích cực hơn so với việc mua lại trên
thị trường mở vì công ty đưa ra một mức giá cụ
thể
„ Giá cổ phiếu thường tăng lên khi công ty công bố
việc mua lại cổ phiếu
19

Viktoria Dalko 10
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Ví dụ: Thông cáo mua lại cổ phiếu

“Hãng hàng không America West Airlines thông cáo rằng Hội đồng quản trị
đã chấp thuận mua lại 2.5 triệu cổ phần của cổ phiếu thường hạng B trên
thị trường mở khi hoàn cảnh cho phép trong hai năm tới…
“Sau khi Hội đồng quản trị công ty phê duyệt chương trình mua lại cổ phiếu
hôm nay, W. A. Franke, chủ tịch kiêm giám đốc nói ‘Chương trình mua lại
cổ phiếu phản ánh niềm tin của chúng ta rằng cổ phiếu của America West
có thể là một cơ hội đầu tư hấp dẫn cho Công ty, và Công ty khẳng định
cam kết của chúng ta là nâng cao giá trị cho cổ đông trong dài hạn.’
“Cổ phần sẽ được mua lại bằng tiền mặt, nhưng chỉ khi và trong chừng mực
Công ty đang nắm giữ lượng tiền mặt không hạn chế trên 200 triệu USD để
bảo đảm rằng công ty vẫn duy trì đủ lượng tiền mặt và các tài sản tương
đương tiền mặt.”

20

Cổ tức bằng cổ phiếu

„ Chi trả bằng cổ phần tăng thêm thay cho tiền mặt
„ Làm tăng số lượng cổ phần đang lưu hành
„ Lượng cổ tức bằng cổ phiếu nhỏ
‰ Dưới 20 - 25%
‰ Nếu bạn sở hữu 100 cổ phần và công ty công bố cổ tức
bằng cổ phiếu là 10%, bạn sẽ nhận được thêm 10 cổ
phần nữa
„ Lượng cổ tức bằng cổ phiếu lớn – hơn 20 - 25%

21

Viktoria Dalko 11
 Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Phân tích tài chính Bài giảng 13
2005-2006

Chia nhỏ cổ phiếu

„ Chia nhỏ cổ phiếu – thực chất cũng giống như cổ

tức bằng cổ phiếu ngoại trừ việc thể hiện bằng
một số tỷ lệ
‰ Ví dụ, việc chia nhỏ cổ phiếu từ 1 thành 2 cũng giống
như cổ tức bằng cổ phiếu 100%
„ Giá cổ phiếu giảm khi chia nhỏ cổ phiếu
„ Cách giải thích thông thường cho việc chia nhỏ cổ
phiếu là đưa mức giá cổ phiếu trở về một “phạm
vi dễ giao dịch hơn”

22

Hỏi đáp nhanh

„ Có những loại cổ tức khác nhau nào và cổ tức được chi trả như
thế nào?
„ Ảnh hưởng về mặt khách hàng là gì và nó ảnh hưởng như thế
nào đến sự phù hợp của chính sách cổ tức ?
„ Nội dung thông tin của những thay đổi cổ tức là gì?
„ Sự khác biệt giữa chính sách cổ tức sử dụng phần còn dư và
chính sách cổ tức dung hoà là gì?
„ Cổ tức bằng cổ phiếu là gì và nó khác với cổ tức tiền mặt như
thế nào?
„ Việc mua lại cổ phần thay cho cổ tức là như thế nào và tại sao
các nhà đầu tư có thể thích phương án này hơn?

23

Viktoria Dalko 12