You are on page 1of 11

Z-Dönüşümü

Ayrık zamanlı LZD sistemlerin analizinde önemli yer tutar. LZD sistemlerin analizini
basitleştirir ve bu tür sistemlerin karakterize edilmesini sağlar. Ayrık zamanlı işareti 𝑥[𝑛] olarak
gösterecek olursak z dönüşümü;

𝑋(𝑧) = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛 𝑧 → 𝑘𝑜𝑚𝑝𝑙𝑒𝑘𝑠 𝑏𝑖𝑟 𝑑𝑒ğ𝑖ş𝑘𝑒𝑛


𝑛=−∞

𝑋(𝑧) = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛
𝑛=0

𝑋(𝑧) = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛
𝑛=−∞

Şeklinde verilir. 𝑍 dönüşümü ifadesi genellikle sonsuz bir kuvvet serisidir ve z in değerine bağlı
olarak serinin yakınsadığı bölgelerde geçerlidir.

Genel Bilgi:

Geometrik Seri: Geometrik bir ilerlemenin toplamı geometrik seri olarak adlandırılır.

∑ 𝑎𝑛 = 𝑎0 + 𝑎1 + 𝑎2 + ⋯
𝑛=0

𝑎1 𝑎2 𝑎𝑛
= =⋯= =𝑟
𝑎0 𝑎1 𝑎𝑛−1

∑ 𝑎𝑛 = 𝑎0 + 𝑎0 𝑟 + 𝑎0 𝑟 2 + ⋯ = 𝑎0 (1 + 𝑟 + 𝑟 2 + ⋯ )
𝑛=0

Sonsuz bir geometrik seridir.

𝑁−1

∑ 𝑎𝑛 = 𝑎0 + 𝑎0 𝑟 + 𝑎0 𝑟 2 + ⋯ 𝑎0 𝑟 𝑁−1 = 𝑎0 (1 + 𝑟 + 𝑟 2 + ⋯ + 𝑟 𝑁−1 )
𝑛=0

Yukarıda ise N elemanlı bir geometrik seri görülmektedir.

Geometrik oran r olmak üzere 𝑎0 = 1 kabul edildiği durumda N tane terimin toplamı;

𝑆𝑁 = 1 + 𝑟 + 𝑟 2 + ⋯ … + 𝑟 𝑁−1
𝑟 ∙ 𝑆𝑁 = 𝑟 + 𝑟 2 + 𝑟 3 + ⋯ … + 𝑟 𝑁

Bu iki ifade taraf tarafa çıkartılırsa;

1 − 𝑟𝑁
𝑆𝑁 −𝑟 ∙ 𝑆𝑁 = 1 − 𝑟 𝑁 ⇒ 𝑆𝑁 =
1−𝑟

N elemanlı bir geometrik seri için kısmi toplam formülü aşağıdaki gibi olur;

1 − 𝑟𝑁
𝑆𝑁 =
1−𝑟

Sonsuz bir geometrik seri için;

1 − 𝑟𝑁 1
𝑆 = lim = |𝑟 | < 1
𝑁→∞ 1 − 𝑟 1−𝑟

1
∑ 𝑟𝑛 = 1 + 𝑟 + 𝑟2 + 𝑟3 + 𝑟4 + ⋯ … = |𝑟 | < 1
1−𝑟
𝑛=0

Örnek:


1 1 1 1 𝑛 1
1 + + + +⋯… = ∑( ) = =2
2 4 8 2 1
𝑛=0 1 − 2

Örnek:


1

4𝑛
𝑛=2

serisinin yakınsaklık ve ıraksaklık durumunu inceleyiniz ve yakınsaksa toplamını bulunuz.


1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
∑ = 2 + 3 + 4 + ⋯ = 2 (1 + + 2 + ⋯ ) = ∙ =
4 𝑛 4 4 4 4 4 4 16 1 − 1 12
𝑛=2
4

Temel İşaretlerin Z Dönüşümleri

1) Birim Örnek Sinyal: Sinyalin parçalı fonksiyon olarak değişimi;

1 𝑛=0
𝛿[𝑛] = {
0 𝑛≠0

Olarak verilir. Sinyalin grafiksel gösterimi ise;


𝑍-Dönüşümü alınırsa;

𝒵 {𝛿[𝑛]} = ∑ 𝛿[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛
𝑛=−∞

𝒵 {𝛿[𝑛]} = ∑ 𝛿[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛 = 1 ∙ 𝑧 0 = 1
𝑛=−∞

2) Basamak Sinyal: Sinyalin parçalı fonksiyon olarak değişimi;

𝐴 𝑛≥0
𝑥[𝑛] = {
0 𝑛<0

Olarak verilir. Sinyalin grafiksel gösterimi ise;

𝒵 {𝑥[𝑛]} = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛
𝑛=−∞


𝐴 𝐴∙𝑧
𝒵 {𝑥[𝑛]} = ∑ 𝐴 ∙ 𝑧 −𝑛 = 𝐴 ∙ (1 + 𝑧 −1 + 𝑧 −2 + ⋯ ) = = |𝑧 −1 | < 1
1 − 𝑧 −1 𝑧 − 1
𝑛=0

|𝑧 −1 | < 1 ⇒ |𝑧| > 1

Burada;

𝐴∙𝑧
𝑧−1

Sinyal için Z-dönüşümüdür. |𝑧| > 1 ise dönüşümün geçerli olduğu yakınsama bölgesidir.
Yakınsama bölgesi kavramı bu ders için kullanılmayacaktır. Çünkü bütün sinyallerimiz sağ
taraflı (𝑛 ≥ 0 𝑖ç𝑖𝑛) olduğundan yakınsama bölgesinin bir bilgi olarak dönüşüme eklenmesi
gerekli değildir. Buradan birim basamak sinyal için de dönüşüm elde edilebilir.

𝑧
𝐴 = 1 ⟹ 𝒵 {𝑢[𝑛]} =
𝑧−1

3) Rampa Sinyali:

Sinyalin parçalı fonksiyon olarak değişimi;

𝑛𝑇 𝑛≥0
𝑥[𝑛] = {
0 𝑛<0

Sinyal birim basamak sinyali kullanılarak aşağıdaki gibi de ifade edilebilir.

𝑥[𝑛] = 𝑛𝑇 ∙ 𝑢[𝑛]

𝒵 {𝑥[𝑛]} = ∑ (𝑛𝑇) ∙ 𝑧 −𝑛 = 𝑇 ∙ (𝑧 −1 + 2 ∙ 𝑧 −2 + 3 ∙ 𝑧 −3 + ⋯ )
𝑛=0

𝑋(𝑧) = 𝑇 ∙ (𝑧 −1 + 2 ∙ 𝑧 −2 + 3 ∙ 𝑧 −3 + ⋯ )

𝑧 ∙ 𝑋(𝑧) = 𝑇 ∙ (1 + 2 ∙ 𝑧 −1 + 3 ∙ 𝑧 −2 + ⋯ )

𝑇∙𝑧
𝑧 ∙ 𝑋(𝑧) − 𝑋 (𝑧) = 𝑇 ∙ (1 + 𝑧 −1 + 𝑧 −2 + ⋯ ) ⟹ 𝑋 (𝑧) =
(𝑧 − 1)2

Buradan birim rampa sinyal için (𝑇 = 1) de dönüşüm elde edilebilir.

𝑧
𝑥[𝑛] = 𝑛 ∙ 𝑢[𝑛] ⟹ 𝒵 {𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]} =
(𝑧 − 1)2
4) Üstel Fonksiyon:

Sinyalin parçalı fonksiyon olarak değişimi;

𝑎𝑛 𝑛≥0
𝑥[𝑛] = {
0 𝑛<0

Sinyal birim basamak sinyali kullanılarak aşağıdaki gibi de ifade edilebilir.

𝑥[𝑛] = 𝑎𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]

Dönüşüm alınırsa;

∞ ∞
𝑛 −𝑛
𝒵 {𝑥[𝑛]} = ∑ 𝑎 ∙ 𝑧 = ∑(𝑎 ∙ 𝑧 −1 )𝑛
𝑛=0 𝑛=0

1 𝑧
𝑋 (𝑧 ) = =
1 − 𝑎 ∙ 𝑧 −1 𝑧 − 𝑎

5) Exponansiyel Fonksiyonu:

𝑥[𝑛] = 𝑒 −𝑛𝑇 ∙ 𝑢[𝑛]


∞ ∞
−𝑛𝑇 −𝑛
𝒵 {𝑥[𝑛]} = ∑ 𝑒 ∙𝑧 = ∑ (𝑒 −𝑇 ∙ 𝑧 −1 )𝑛
𝑛=0 𝑛=0

1 𝑧
𝑋 (𝑧 ) = =
1 − 𝑒 −𝑇 ∙ 𝑧 −1 𝑧 − 𝑒 −𝑇

6) Sinüzoidal Fonksiyon:

Sinüzoidal sinyalleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. Bunlar ayrık zamanlı sinüzoidal sinyallerdir ve
Ω ayrık açısal frekans olarak adlandırılır.

𝑥1 [𝑛] = 𝑐𝑜𝑠(Ω ∙ 𝑛) ∙ 𝑢[𝑛]

𝑥2 [𝑛] = 𝑠𝑖𝑛(Ω ∙ 𝑛) ∙ 𝑢[𝑛]

Bu fonksiyonların dönüşümlerini ayrı ayrı bulmak yerine Euler eşitliği kullanarak her iki
dönüşümü de bulalım;

𝑒 𝑗Ω𝑛 = 𝑐𝑜𝑠(Ω𝑛) + 𝑗𝑠𝑖𝑛(Ω𝑛)

𝒵{𝑒 𝑗Ω𝑛 𝑢[𝑛]} = 𝒵 {𝑐𝑜𝑠(Ω𝑛)𝑢[𝑛]} + 𝑗𝒵 {𝑠𝑖𝑛(Ω𝑛)𝑢[𝑛]}


𝑗Ω𝑛
𝑧 𝑗Ω𝑛
𝑧(𝑧 − 𝑒 −𝑗Ω )
𝒵{𝑒 𝑢[𝑛]} = ⟹ 𝒵{𝑒 𝑢[𝑛]} =
𝑧 − 𝑒 𝑗Ω (𝑧 − 𝑒 𝑗Ω )(𝑧 − 𝑒 −𝑗Ω )

𝑧 ∙ (𝑧 − 𝑐𝑜𝑠(Ω) + 𝑗𝑠𝑖𝑛(Ω)) 𝑧 ∙ (𝑧 − 𝑐𝑜𝑠(Ω)) + 𝑗𝑧 ∙ 𝑠𝑖𝑛(Ω)


𝒵{𝑒 𝑗Ω𝑛 𝑢[𝑛]} = =
𝑧 2 − (𝑒 𝑗Ω + 𝑒 −𝑗Ω ) + 1 𝑧 2 − 2𝑧 cos(Ω) + 1

𝑧 ∙ (𝑧 − 𝑐𝑜𝑠(Ω)) 𝑧 ∙ 𝑠𝑖𝑛(Ω)
𝒵{𝑒 𝑗Ω𝑛 𝑢[𝑛]} = + 𝑗
𝑧 2 − 2𝑧 cos(Ω) + 1 𝑧 2 − 2𝑧 cos(Ω) + 1

ifadesinden;

𝑧 ∙ (𝑧 − 𝑐𝑜𝑠(Ω))
𝒵 {𝑐𝑜𝑠(Ωn)𝑢[𝑛]} =
𝑧2 − 2𝑧 cos(Ω) + 1

𝑧 ∙ 𝑠𝑖𝑛(Ω)
𝒵 {𝑠𝑖𝑛(Ωn)𝑢[𝑛]} =
𝑧 2 − 2𝑧 cos(Ω) + 1

Örnek: Aşağıdaki sinyalin 𝑍-dönüşümünü bulunuz.

𝜋
𝒵 {𝑐𝑜𝑠 ( 𝑛) 𝑢[𝑛]} =?
2

𝜋
𝜋 𝑧 ∙ (𝑧 − 𝑐𝑜𝑠 ( 2 )) 𝑧2
𝒵 {𝑐𝑜𝑠 ( 𝑛) 𝑢[𝑛]} = 𝜋 = 2
2 𝑧 2 − 2𝑧 cos ( 2 ) + 1 𝑧 + 1

Z- Dönüşümünün Özellikleri

1) Lineerlik:

𝑍{𝑎1 ∙ 𝑥1 [𝑛] + 𝑎2 ∙ 𝑥2 [𝑛]} = 𝑎1 ∙ 𝑋1 (𝑧) + 𝑎2 ∙ 𝑋2 (𝑧)

Örnek:

𝜋
𝑥[𝑛] = (3 ∙ 2𝑛 − 4 ∙ 𝑠𝑖𝑛 ( 𝑛)) ∙ 𝑢[𝑛] ⇒ 𝑋 (𝑧) =?
2

𝑧 𝜋 𝑧
𝑍{2𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]} = 𝑍 {𝑠𝑖𝑛 ( 𝑛) ∙ 𝑢[𝑛]} = 2
𝑧−2 2 𝑧 +1
𝑧 𝑧
𝑋 (𝑧 ) = 3 ∙ −4∙ 2
𝑧−2 𝑧 +1

2) Zamanda Kaydırma:

𝑍{𝑥[𝑛]} = 𝑋(𝑧)
𝑍{𝑥[𝑛 − 𝑘]} = 𝑧 −𝑘 ∙ 𝑋 (𝑧) (k örnek kaydırma)

İspat:

𝑍{𝑥[𝑛 − 𝑘]} = ∑ 𝑥[𝑛 − 𝑘] ∙ 𝑧 −𝑛 (𝑚 = 𝑛 − 𝑘)


𝑛=−∞

𝑍{𝑥[𝑛 − 𝑘]} = ∑ 𝑥[𝑚] ∙ 𝑧 −(𝑚+𝑘)


𝑚=−∞


−𝑘
𝑍{𝑥[𝑛 − 𝑘]} = 𝑧 ∑ 𝑥[𝑚] ∙ 𝑧 −𝑚 ⇒ 𝑍{𝑥[𝑛 − 𝑘]} = 𝑧 −𝑘 ∙ 𝑋(𝑧)
𝑚=−∞

Örnek: 𝑍{𝛿[𝑛 − 2]} =?

𝑍{𝛿[𝑛]} = 1 ⇒ 𝑍{𝛿[𝑛 − 2]} = 𝑧 −2

3) Zamanda Yansıtma:

𝑍{𝑥[𝑛]} = 𝑋 (𝑧)

𝑍{𝑥[−𝑛]} = 𝑋(𝑧 −1 )

İspat:

𝑍{𝑥[−𝑛]} = ∑ 𝑥[−𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛 (𝑘 = −𝑛)


𝑛=−∞

∞ ∞

𝑍{𝑥[−𝑛]} = ∑ 𝑥[𝑘] ∙ 𝑧 ⇒ 𝑍{𝑥[−𝑛]} = ∑ 𝑥[𝑘] ∙ (𝑧 −1 )−𝑘


𝑘

𝑘=−∞ 𝑘=−∞

𝑍{𝑥[−𝑛]} = 𝑋(𝑧 −1 )

Örnek: 𝑍{𝑢[−𝑛]} =?

𝑧 𝑧 −1 1
𝑍{𝑢[𝑛]} = { }
⇒ 𝑍 𝑢[−𝑛] = −1 =
𝑧−1 𝑧 −1 1−𝑧

4) Konvolüsyon:

𝑍{𝑥1 [𝑛] ∗ 𝑥2 [𝑛]} = 𝑋1 (𝑧) ∙ 𝑋2 (𝑧)

Örnek:
𝑥1 [𝑛] = {⏟
1 −2 1}

1 0≤𝑛≤5
𝑥2 [𝑛] = {
0 𝑛 <0𝑉𝑛>5

𝑥1 [𝑛] ∗ 𝑥2 [𝑛] =?

𝑋1 (𝑧) = 1 − 2 ∙ 𝑧 −1 + 𝑧 −2

𝑋2 (𝑧) = 1 + 𝑧 −1 + 𝑧 −2 + 𝑧 −3 + 𝑧 −4 + 𝑧 −5

𝑋1 (𝑧) ∙ 𝑋2 (𝑧) = (1 − 2 ∙ 𝑧 −1 + 𝑧 −2 ) ∙ (1 + 𝑧 −1 + 𝑧 −2 + 𝑧 −3 + 𝑧 −4 + 𝑧 −5 )

𝑋1 (𝑧) ∙ 𝑋2 (𝑧) = 1 − 𝑧 −1 − 𝑧 −6 + 𝑧 −7

𝑍{𝑥1 [𝑛] ∗ 𝑥2 [𝑛]} = 𝑋1 (𝑧) ∙ 𝑋2 (𝑧) = ∑ (𝑥1 [𝑛] ∗ 𝑥2 [𝑛]) ∙ 𝑧 −𝑛 = 1 − 𝑧 −1 − 𝑧 −6 + 𝑧 −7


𝑛=−∞

𝑥1 [𝑛] ∗ 𝑥2 [𝑛] = {⏟
1 −1 0 0 0 0 −1 1}

5) Z-Domeninde Türev:

𝑑𝑋(𝑧)
𝑍{𝑥[𝑛]} = 𝑋 (𝑧) ⇒ 𝑍{𝑛 ∙ 𝑥[𝑛]} = −𝑧 ∙
𝑑𝑧

İspat:

∞ ∞
−𝑛
𝑑𝑋(𝑧)
𝑋(𝑧) = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑧 ⇒ = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ (−𝑛) ∙ 𝑧 −𝑛−1
𝑑𝑧
𝑛=−∞ 𝑛=−∞


𝑑𝑋(𝑧) 𝑑𝑋 (𝑧)
= −𝑧 −1 ∑ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑛 ∙ 𝑧 −𝑛 ⇒ = −𝑧 −1 ∙ 𝑍{𝑛 ∙ 𝑥[𝑛]}
𝑑𝑧 𝑑𝑧
𝑛=−∞

𝑑𝑋 (𝑧)
𝑍{𝑛 ∙ 𝑥[𝑛]} = −𝑧 ∙
𝑑𝑧

Örnek:

𝑥[𝑛] = 𝑛 ∙ 𝑢[𝑛] , 𝑋 (𝑧) =?


𝑧
Ζ{𝑢[𝑛]} =
𝑧−1

𝑑 𝑧 𝑧−1−𝑧
Ζ{𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]} = −𝑧 ∙ ( ) ⇒ Ζ{𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]} = −𝑧 ∙ ( )
𝑑𝑧 𝑧 − 1 (𝑧 − 1) 2

𝑧
Ζ{𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]} =
( 𝑧 − 1)2

Hatırlatma:

𝑇∙𝑧
Ζ{𝑛 ∙ 𝑇 ∙ 𝑢[𝑛]} =
(𝑧 − 1)2

Örnek:

𝑥[𝑛] = 𝑛 ∙ 𝑎𝑛 ∙ 𝑢[𝑛] , 𝑋 (𝑧) =?

𝑥[𝑛] = 𝑛 ∙ 𝑥1 [𝑛] (𝑥1 [𝑛] = 𝑎𝑛 ∙ 𝑢[𝑛] )

𝑧
𝑋1 (𝑧) =
𝑧−𝑎

𝑑𝑋1 (𝑧) 𝑑 𝑧 𝑎∙𝑧


𝑋(𝑧) = −𝑧 ∙ ⇒ 𝑋(𝑧) = −𝑧 ∙ ( )=
𝑑𝑧 𝑑𝑧 𝑧 − 𝑎 (𝑧 − 𝑎 )2

Örnek:

𝑥[𝑛] = 𝑛 ∙ (𝑛 + 1) ∙ 𝑢[𝑛] , 𝑋(𝑧) =?

𝑥[𝑛] = 𝑛2 ∙ 𝑢[𝑛] + 𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]

𝑋(𝑧) = Ζ{𝑛2 ∙ 𝑢[𝑛]} + Ζ{𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]}

𝑧
Ζ{𝑛 ∙ 𝑢[𝑛]} =
( 𝑧 − 1)2

𝑑 𝑧
Ζ{𝑛2 ∙ 𝑢[𝑛]} = −𝑧 ∙ ( )
𝑑𝑧 (𝑧 − 1)2

𝑧 ∙ (𝑧 + 1)
Ζ{𝑛2 ∙ 𝑢[𝑛]} =
(𝑧 − 1)3

𝑧 𝑧 ∙ (𝑧 + 1) 2 ∙ 𝑧2
𝑋 (𝑧 ) = + ⇒ 𝑋 ( 𝑧 ) =
(𝑧 − 1 )2 (𝑧 − 1 )3 (𝑧 − 1) 3
6) 𝒂𝒏 ile Çarpma

Ζ{𝑥[𝑛]} = 𝑋 (𝑧) ⇒ Ζ{𝑎𝑛 ∙ 𝑥[𝑛]} = 𝑋 (𝑎−1 𝑧)

İspat:

𝑍{𝑎 ∙ 𝑥[𝑛]} = ∑ 𝑎𝑛 ∙ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛


𝑛

𝑛=−∞

𝑍{𝑎 ∙ 𝑥[𝑛]} = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ (𝑎−1 𝑧)−𝑛 ⇒ Ζ{𝑎𝑛 ∙ 𝑥[𝑛]} = 𝑋 (𝑎−1 𝑧)


𝑛

𝑘=−∞

Örnek:

𝑥[𝑛] = 𝑛 ∙ 𝑎𝑛 ∙ 𝑢[𝑛] , 𝑋 (𝑧) =?

𝑥[𝑛] = 𝑎𝑛 ∙ 𝑥1 [𝑛] (𝑥1 [𝑛] = 𝑛 ∙ 𝑢[𝑛])

𝑧
𝑋1 (𝑧) =
(𝑧 − 1 )2

𝑎−1 ∙ 𝑧 𝑎∙𝑧
𝑋 (𝑧 ) = −1 2
⇒ 𝑋 (𝑧 ) =
(𝑎 ∙ 𝑧 − 1) (𝑧 − 𝑎 )2

7) Başlangıç Değer Teoremi:

𝑥[𝑛] = 0 , 𝑛 < 0 (𝑠𝑎ğ 𝑦𝑎𝑛𝑙𝚤 𝑑𝑖𝑧𝑖 )

𝑥[0] =?

𝑋(𝑧) = ∑ 𝑥[𝑛] ∙ 𝑧 −𝑛 ⇒ 𝑋(𝑧) = 𝑥[0] + 𝑥[1] ∙ 𝑧 −1 + 𝑥[2] ∙ 𝑧 −2 + ⋯


𝑛=−∞

Bu ifadede z yi limit olarak sonsuza götürürsek 𝑥[0] elde edilir. Bu özellik ters Z-Dönüşümünde
kontrol amaçlı kullanılabilir.

𝑥[0] = lim 𝑋 (𝑧)


𝑧→∞

8) Son Değer Teoremi:

𝑥 [𝑛] = 0 , 𝑛 < 0 (𝑠𝑎ğ 𝑦𝑎𝑛𝑙𝚤 𝑑𝑖𝑧𝑖 )


lim 𝑥[𝑛] = lim(𝑧 − 1) ∙ 𝑋 (𝑧)
𝑛→∞ 𝑧→1

Not: Bu teorem 𝑋(𝑧) in kutupları birim çemberin içindeyse uygulanabilir. Özellikle sayısal
kontrol sistemlerinin kalıcı durum zaman cevabı analizinde kullanılır.

Örnek:

𝑧
𝑋 (𝑧 ) =
𝑧 − 0.5

Olarak Z-dönüşümü verilen 𝑥[𝑛] için lim 𝑥[𝑛] = ?


𝑛→∞

(𝑧−1)𝑧
Lim 𝑥[𝑛] = lim (𝑧 − 1) ∙ 𝑋(𝑧) = lim
𝑛→∞ 𝑧→1 𝑧→1 𝑧−0.5

Burada (𝑧 − 1) ∙ 𝑋(𝑧) nin kutbuna bakıldığında 𝑝 = 0.5 dir. Yani kutup çemberin
içerisindedir. Dolayısıyla teorem uygulanabilir.

(𝑧 − 1)𝑧
lim 𝑥[𝑛] = lim =0
𝑛→∞ 𝑧→1 𝑧 − 0.5

You might also like