You are on page 1of 22

KUNCI JAWABAN MATERI “SESORAH” LKS HAL.

28-29

PILGAN

1. C
2. B
3. A
4. C
5. C
6. B
7. B
8. C
9. A
10. C
11. A/B
12. C
13. D
14. –
15. C

URAIAN

1. Tembung liyane sesorah yaiku pidhato, medhar sabda, tanggap wacana ( sesorah yaiku
omongan/pocapan utawa pangandikan kang ditata kanthi apik lan diandharake marang
wong akeh/wong liya)
2. Ksng perlu digatekake nalika arep nulis sesorah yaiku, nemtokake gagasan/tema, gawe
cengkorongan utawa ragangan sesorah, nyinau utawa nglumpukne data kang gegayutan
karo sing arep diandharake, ngrantam tembung lan ukara lelandhesan data sing wis
ditemtokake mau
3. Bab kang perlu digatekake nalika nindakake sesorah yaiku, wawasan kang nyemak sesorah
kanthi mirunggan, mangerteni suwene wektu kang digunakake kanggo sesorah, tembung-
tembung kang digunakake gampang dingerteni lan dipahami, mangerteni jisnis lan tema
acarane, nyepakne bahan-bahan lan pirantine sesorah
4. Perangan-perangan/bagian-bagian sesorah
a. Salam pambuka, kang isine : salam pambuka, atur pakurmatan lan puja puji syukur
b. Isi/Surasa basa, perangan kang wigati awit ing perangan isi iki ngemot inti sarine kang
arep diwedharake utawa dingendikake
c. Panutup/wasana basa, kang njlentrehake babagan, dudutan, panyuwunan pangapura,
salam penutup
5. Tuladha bahasa rinengga ing sesorah
- Wasana motor mabur ing angkasa lepating atur nyuwun pangaksama ( parikan)
KUNCI JAWABAB BAB “SANDIWARA TRADISIONAL” LKS HAL 37-39

PILGAN

1. D
2. A
3. C
4. D
5. D
6. B
7. A
8. C
9. A
10. B
11. C
12. A
13. C
14. C
15. B

URAIAN

1. Jenis sandiwara
a. Sandiwara tradisional : yaiku tontonan sandiwara kang ora migunakake naskah. Watak
paraga, rembugan lan solah tingkahe ora ana pakeme, manut paragane dewe, tuladha:
kethoprak, ludruk, lenong
b. Sandiwara modern : sandiwara kang migunakake naskah naskah kang isine paguneman
lan solah tingkahe paraga. Para paraga anggone nindakake lakon kanthi ngapalake
paguneman lan solah tingkah ora mlenceng saka naskah
2. Andhe-andhe lumut nyaritakake kisahe Raden Panji Asmara Bangun kaliyan Dewi Sekartaji
kang memba dadi Andhe Andhe Lumut lan Klenthing Kuning. Nalika ana lindu gedhe kabeh
wong padha panik lan bubar dhewe-dhewe. Dewi sekartaji uga mlayu terus nganti tekan
sawijining alas kang ora dimangerteni jenenge, nalika weruh Dewi Sekartaji mlayu, Raden
Panji Asmarabangun banjur nggoleki padununge Dewi Sekartaji.
3. Kang perlu digatekake nalika gawe cengkorongan naskah sandiwara :
a. Prolog : isine nyaritakake para paraga, papan panggonan (setting), lan kaanan ing
kedadeyan kasebut
b. Pasulayan antarane para paraga
c. Lakune crita utawa alur, nerangake urut-urutane carita saka wiwitan nganti pungkasan
d. Unggah-ungguh basa kang digunakake para paraga kena uga diarani dialek
4. Kang ditindakake Rara Jonggrang supaya usahane Bandung Bandawasa cabar/gagal yaiku
Mrintahake rakyat prambanan supaya nunthuk lesung supayane jago padha kluruk lan
pratandha esuk wis teka
5. Piwulang saka Sandiwara Jawa Roro Jonggrang yaiku” sawijining janji utawa sumpah iku
kudu ditepati, lan aja gawe curang/rusuh”
KUNCI JAWABAN LATIHAN UJIAN SEKOLAH, LKS HAL 40-48
I. PILIHAN GANDA

1 D 11 B 21 D 31 C 41 D
2 C/D 12 C 22 B 32 B 42 A
3 A 13 D 23 D 33 C 43 A
4 B 14 A 24 A/C 34 C 44 NO
JWB
5 A/D 15 B 25 A 35 C 45 B
6 B 16 C 26 B 36 A/C 46 D
7 D 17 B 27 B 37 C 47 A
8 A 18 A 28 B 38 A 48 C
9 B 19 C 29 NO JWB 39 D 49 C
10 C 20 C 30 C/D 40 C 50 D

II. URAIAN
1. Wangsulanipun :
a. Dhusun Kembar, Desa Pandan, Kecamatan Slogohimo
b. Jajanan tradhisional kayata : pepes, sega jagung, gembili, suweg, lsp
c. Saka pepinginane warga masyarakat anggone ngupaya golek nafkah
tambahan saliyane pametu saka hasile tetanen.
d. Saka warga sakiwa-tengene dusun
2. a. Kanca rakete
b. swiwine kiwa sengkleh, wulune dibrodholi, ditendhang tumiba ing lemah
kejet-kejet
c. menehi pituduh kepriye carane ketemu Sinta
d. Bantala yaiku lemah/siti, ngalembana tegese ngumbara/mengembara
3. a. Wanci esuk
b. para among tani wis ndalidir mecaki galengan, mbok bakul sinambiwara
wus sengkud makarya, para ngulama tumungkul mangestu puja, para
santri wiridan ngaji
c. pepadhang, sesautan
d. pangrungon.
4. a. 12a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7i
b. Ala, becik, bener, luput iku saka awakmu dhewe, dudu saka wong liya,
mulane urip iki kudu ngati-ngati saka sakabehing pitnah, godha marang
sliramu. Kabeh kudu kosingkiri kanthi eling lan waspada.
c. Priyangga yaiku/dhiri pribadi/awak dhewe, dirgama yaiku bebaya,
bencana
5. Seratan jawanipun
-UNTUK JAWABAN NO.5 DIBAGIAN LEMBAR TERPISAH-
PENILAIAN TENGAH SEMESTER GASAL
SEKOLAH MENENGAH PERTAMA (SMP)
TAHUN PELAJARAN 2020/2021

LEMBAR SOAL

Mata Pelajaran : Bahasa Jawa (K13) Hari/Tanggal : Selasa, 9 Maret 2021


Kelas/Semester : IX /Genap Waktu : 90 Menit

PETUNJUK UMUM
1) Tulislahlebihdahulunomor, nama, dan kelas Anda!
2) Periksa dan bacalahsoal-soaldengantelitisebelum Anda menjawabnya!
3) Laporkankepadapengawasulanganumumapabilaterdapat tulisan yang kurangjelas, rusakataujumlahsoalmeragukan!
4) Jumlahsoalsebanyak 55terdiridari50 butirsoalpilihanganda, dan5butirsoal essay, dan semuanyaharusdijawab!
5) Dahulukansoal-soal yang Anda anggapmudah!
6) Kerjakanlah pada lembarjawaban yang tersedia!
7) Apabilaadajawaban yang Anda anggap salah dan inginmemperbaikinyacoretlahdengandua garis
mendataruntukjawaban yang Anda anggap salah, dan silanglahuntukjawaban yang benar!
Contoh:

A B C D
X x
Jawabansemula A diperbaikimenjadi C.
8) Periksalahpekerjaan Anda sebelumdiserahkankepadaPengawas!

I. Pilihen a, b, c utawa d, pratelan utawa candhakan sing koanggep mathis dhewe! Sabanjure wenehana tandha
(X) ing option a,b,c utawa d ing lembar jawab kang wus sumadya!

Geguritan iku mujudake asiling sastra, padha 1. Titikane (ciri-ciri) geguritan kaya kang kacetha ing
karo tembang macapat uga mujudake asiling sastra, ngisor iki, kajaba… .
ananging paugerane beda. Geguritan mono mujudake a. Migunakake basa kang endah
puisi bebas, kang ora kaiket ing aturan-aturan tartamtu. b. Nengenake babagan isine kang mentes
Ora kaiket ing aturan guru gatra, guru wilangan lan c. Kaiket guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan
guru lagu, satiba-tibane kena wae. Geguritan becik d. Isine pitutur, panemu, kritik, piweling, lans
banget kanggo mbabar gagasan luwih mardika. apanunggalane
Geguritan yaiku puisi Jawa gagrag anyar kang
ora kaiket ing paugeran tartamtu. Mardika cacahe gatra 2. Struktur geguritan, karacik kaya kang kacetha ing
(larik), mardika cacahe wanda ing saben gatrane, ngisor iki, kajaba… .
satiba-tibane kena wae. Geguritan kang nggunakake a. tema c. citraan
purwakanthi manawa dirungokake luwih kepenak. b. paraga d. gaya bahasa
Supaya luwih cetha babagan geguritan, gatekna ciri-
cirine geguritan iki : 3. Gagasan pokok geguritan uga katelah… .
1. Ora kaiket ing aturan guru wilangan, guru lagu lan a. tema c. citraan
guru gatra. b. tokoh d. gaya bahasa
2. Nengenake babagan isine kang mentes.
3. Migunakake basa kang endah (purwakanthi, lelewa 4. Citraan kang arupa eloking rupa isa rinasa kacipta
basa, saroja, lsp). dadi ukara, wondene indra kang kagunakake
4. Isi pitutur, piweling, kritik, panemu lan kanggo andulu yaiku lumantar… .
sapanunggalane. a. ilat c. mripat
Geguritan kang jangkep maujud saka tema, b. irung d. kuping
citraan, diksi, gaya bahasa (lelewaning basa), lan
latar. 5. Sulak sorote srengene mlumpat
Tema arupa pikiran pokok panganggit kang tukhul Mbrobos sela-selane godhong
amarga saka anggone nyawang, ngrungokake, mambu, Ukara ing ndhuwur pantes lamun ingaran
ngrasakake lan nggrahito. Sakehing fikir lan pangrasa nggunakake gaya bahasa … .
mau banjur katulis utawa kalesanake lumantar basa a. repetisi
kang edi endah. b. metafora
c. pleonasme
d. personifikasi

PTS Genap 2021 / Bahasa Jawa KLS IX K13 halaman 1 dari 5


6. Tuladhane gaya bahasa metafora kacetha ing ngisor 12. Kang diceritaake geguritaning dhuwur, kajaba … .
iki, kajaba … . a. sopir
a. lambe satumang kari semerang b. para santri
b. aja lungguh ing lambe sumur. c. among tani
c. ondhe-ondhe isi kacang, lambe ndomble kejepit d. mbokbakul
lawang.
d. pak Buris dadi kembang lambe ing desaku 13. Pitutur kang bisa kajupuk saka geguritan
amarga konangan korupsi. “LintangPanjer Raina”, kaya ing ngisor iki, kajaba
….
7. Manuk kuwi wis munggah menyang ndhuwur a. sregep makarya tandan ggawe
sabanjure mudhun menyang ngisor meneh, ukara iki b. kudu tansah syukur marang gusti
jumbuh karo gaya bahasa … c. tulung-tinulung marang sasama
a. repetisi c. pleonasme d. kudu tansah duweni mupangat kanggo liyan
b. metafora d. personifikasi
14. Tema kang ora kinandhut sajroning geguritan
8. Tembung pengkuh buluh, kuat santosa, andhap asor “Lintang Panjer Raina”, yaiku … .
sawijining kagunan basa kang isa gawe endahing a. alam
geguritan, Tembung-tembung mau asring sinebut … b. keadilan
a. Purwakanthi c. lingkungan
b. Tembung saroja d. ketuhanan
c. Tembung mentes
d. Tembung rangkep 15. Ukara “Lintang panjer raina wis tangi, menehi
pepadhang sagung dumadi” migunakake citraan
Wigatekna geguritan iki! (kanggo mangsuli pitakon kang kasil liwat … .
no. 9 -no. 22) a. indra pangrasa
Lintang Panjer Raina b. indra pandeleng
(Slamet SA) c. indra pangrungu
d. indra pangganda
Nalika bumi isih sepi
Lintang panjer raina wis tangi 16. Ukara “Jagok luruk sesautan” migunakake citraan
Menehi pepadhang sagungdumadi kang kasil liwat … .
Kang wiwi tgumregah ngupaya rejeki a. indra pangrasa
b. indra pandeleng
Para among tani wis ndalidir mecaki galengan c. Indra Pangrungu
Mbok bakul sinambi wara wus sengkut makarya d. Indra pangganda
Para ngulama tumungkul mangestu puja
Para Santri wiridan ngaji 17. “Lintang panjer raina wis tangi”, ukara kasebut
nudhuhake lelewane basa jinis … .
Jago kluruk sesautan a. repetisi
Melu tasbeh marang pangeran b. metafora
Ndonya wis gagat raina c. pleonasme
Maringi kalodhangan janma manungsa ngupadi d. personifikasi
pangupajiwa
18. Pada ke- 2 geguritan “LintangPanjer Raina”
9. Tetembungan “Lintang Panjer Raina” duwe teges … migunakake lelewane basa jinis … .
a. lampu a. repetisi
b. lintang b. metafora
c. sengenge c. pleonasme
d. rembulan d. personifikasi

10. “Menehi pepadhang sagung dumadi” sing kang 19. Latar wektu ing geguritan “Lintang Panjer Raina”,
dikarepake paring pepadhang yaiku … yaiku … .
a. bumi c. pengarang a. sore c. awan
b. geguritan d. lintang panjerraina b. esuk d. bengi

11. Sapa kang melu tasbih marang Pangeran? 20. Pada kapisan geguritan “LintangPanjer Raina”
a. jago migunakake swara buri sing padha ing saben gatra,
b. para santri kang kaya mangkonoikudiarani … .
c. mbokbakul a. purwakanthi c. tembung mentes
d. para ngulama b. tembung saroja d. tembung rangkep

PTS Genap 2021 / Bahasa Jawa KLS IX K13 halaman 2 dari 5


21. Ing geguritan “Lintang Panjer Raina” ana tembung 29. Tembung loro utawa luwih kang diringkes dadi siji
pepadhang lan sesautan, tembung-tembung kasebut diarani … .
diaran … . a. tembung garba
a. purwakanthi b. tembung entar
b. tembung saroja c. tembung saroja
c. tembung mentes d. tembung kosokbalen
d. tembung rangkep
Wigatekna tembang macapat Durma ing ngisor iki!
22. “Maringi kalodhangan janmamanungsa ngupadi (kanggo mangsuli soal no. 30 – no. 38)
pangupa jiwa”, tembung janma manungsa mujudake Dipunsami ambanting sariranira
tembung endah kang diarani … . Nyuda dhahar lan guling
a. Purwakanthi c. Tembungmentes Darapon sudaa
b. Tembungsaroja d. Tembungrangkep Nepsu kang ngambra-ambra
Rerema ing tyasireki
23. Gatekna ukara ing ngisoriki! Dadya sabarang
1) Mangerteni isine Karyanira lestari
2) Mangerteni titi larase
3) Praupan jumbuh karo isi geguritan 30. Guru gatratembangmacapatingdhuwur, yaiku … .
4) Pocapan cetha, bener, gandhang a. 6 c. 8
5) Nggatekake cendhek dhuwure laras b. 7 d. 9
6) Kudu ditembangake manut titi laras
Kang perlu digatekake minangka ancer-ancer maca 31. Guru lagulan guru
geguritan, mapan ana nomor … . wilangantembangmacapatingdhuwur, yaiku … .
a. 1, 2, 3, 6 c. 1, 3, 4, 5 a. 11a, 7i, 6a, 7i, 8i, 6a, 8i
b. 1, 2, 4, 6 d. 1, 3, 4, 6 b. 11a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7a
c. 12a, 7i, 7a, 7a, 8i, 6i, 7i
24. Gatekna ukara geguritan ing ngisor iki! d. 12a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7i
Tekan sekolahan kadhemenn jedhindhil
Dituntun gurune nyopot sepatulan kaos kaki 32. Watake tembang macapat Durma yaiku, …
Pamacane geguritan kasebut, manut pedhotane a. prihatin, getun, sedhih
(jeda) kant trep kaya ing ngisor iki … . b. keras, nepsu, semangat
a. Tekan/ sekolahankadhemen/ njedhindhil/ c. sereng, nepsu, gandrung
Dituntun/ gurunenyopot/ sepatulankaos kaki// d. nelangsa, ngeres-eresi, sedhih
b. Tekansekolahan/ kadhemennjedhindhil/
Dituntungurune/ nyopotsepatu/ lankaos kaki// 33. Gatra kapisan “Dipunsami ambanting sariranira”,
c. Tekansekolahan/ kadhemen/ njedhindhil/ mengku karep … .
Dituntungurune/ nyopot/ sepatulankaos kaki// a. nesu
d. Tekan/ sekolahankadhemennjedhindhil/ b. tapa
Dituntun/ gurunenyopotsepatu/ lankaos kaki// c. prihatin
d. mbantingi sarira
25. Serat Wulangreh dumadi saka … pupuh.
a. 10 c. 12 34. Gatra kapindho, “Nyuda dhahar lang uling”, mengku
b. 11 d. 13 teges … .
a. nyudamelekwengi
26. Tembang Durma ing Serat Wulangreh mujudake b. nyudaseneng-seneng
pupuh kaping … . c. nyudamanganlanturu
a. 5 c. 7 d. nyudamanganlanngombe
b. 6 d. 8
35. Nindakake nyuda dhahar lan guling, supaya bias
27. Tembang Durma ing Serat Wulangreh, dumadi saka nyuda … .
…pada. a. lereme ati
a. 9 c. 11 b. kekarepan
b. 10 d. 12 c. bobote awak
d. nepsu kang ngambra-ambra
28. Telung prakara babagan tirakate manungsa kanggo
nyegah hawa nepsu lan sesiku sing kamot ing 36. TembangDurmaing pada kasebut ngandhut piwulang
tembang Durma kacetha ing ngisor iki, kajaba … . kang utama, yaiku … .
a. seneng maido a. mrihatinkeawaksupayaoranepsu
b. seneng nyacat b. nyudanepsubisandadekakeatitentrem
c. seneng golek ilmu c. nepsukangngambra-ambranjalarinesu
d. seneng ngalembana d. nyudamanganlanngombenjalariawak kuru

PTS Genap 2021 / Bahasa Jawa KLS IX K13 halaman 3 dari 5


37. Tembung tyasireki ing gatra kalima, kedadeyan saka Wigatekna tembang Durma ing ngisor iki! (kanggo
tembung tyas, sira, lan iki, tembung tyasireki diarani mangsuli pitakon no. 44 – no. 46)
…. Lawan aja memaoni barang karya
a. tembung garba Sithik-sithik memaoni
b. tembung entar Samubarang polah
c. tembung saroja Tan kena wong kumlebat
d. tembung kosokbalen Ing mangsa mengko puniki
Mapan wus lumrah
38. Tembung tyasireki ing gatra kalima, ngemu teges Padha wasis maoni
kaya ing ngisor iki, kajaba … .
a. galih 44. Isi kang dirembug tembang macapat ing dhuwur,
b. kalbu kajaba … .
c. wardaya a. sithik-sithik nyacat
d. wardana b. tingkahe wong diajeni
c. aja seneng nyacat liyan
Wigatekna tembang ing ngisoriki! (kanggo mangsuli d. jaman saiki wis lumrah nyacat
pitakon no. 39 – no. 43)
Bener luput ala becik lawan begja 45. Miturut tembang ing dhuwur, kang wis lumrah
Cilaka mapan saking katindakake ing jaman saiki, yaiku … .
Ing badan priyangga a. kakehan polah
Dudu sakingwong liya b. akeh wit maoni
Mulane den ngati-ati c. wong-wong liwat
Sakeh dirgama d. pinter nyacat liyan
Singgahana den eling
46. Gatra, Lawan aja memaoni barang karya yen
39. Bener luput ala becik, begja lan cilaka iku mapan diwancah miturut guru wilangane, yaiku … .
ana ing … . a. La-wan a-ja me-ma-o-niba-rang kar-ya
a. wong liya b. La-wan a-ja me-mao-niba-ra-ng kar-ya
b. atine dhewe c. La-wan a-ja me-ma-oniba-rang kar-ya
c. dhiri pribadi d. La-wan a-ja me-ma-oniba-ra-ng kar-ya
d. pangeling-eling
47. Aksara Jawa kang kanggo nulis tembung saka basa
40. Sakeh dirgama, tembung dirgama nunggal teges manca mligine basa Arab, yaiku … .
karo tembung … . a. rekan
a. lelara b. murda
b. pepati c. legena
c. bebaya d. dentawyanjana
d. sengsara

41. Bener luput ala becik, begja lan cilaka, tembung- 48. Panulisane tembung zakat fitrah, yaiku … .
tembung kasebut mujudake tembung … . a. f+ktP=it]h
a. garba b. sktPit]h
b. entar
c. j+ktPit]h
c. saroja
d. kosokbalen d. j+ktP+it]h

42. Saka tembang macapat ing dhuwur sing mujudake 49. ?AbF|lG+p+u/. , aksara iki latine … .
tembung garba, yaiku … a. Agus Ghafur
a. ngati-ati b. Agus Makmur
b. bener luput c. Abdul Ghafur
c. priyangga d. Abdul Makmur
d. singgahana

43. Kang dadi pitutur saka tembang macapat ingd 50.


huwur, yaiku … .
a. ngurangi hawa nepsu
b. ati-ati marang wong liya
c. tansah eling lan waspada
d. aja rumangsa becik dhewe

PTS Genap 2021 / Bahasa Jawa KLS IX K13 halaman 4 dari 5


II. Wangsulana kanthi patitis!

Semaken pethilan geguritan iki!, minangka pancadan mangsuli pitakon no 1 lan 2!

Nalangsa
Dening Hari Dwinarko, S.Pd.

Weruh bocah lagi budhal sekolah udan deres


Ora nggawa payung
Ora nggawa mantel
Pancen ora duwe
Teles kebes sakabehane

Tekan sekolahan kadhemen njedhindhil


Dituntun gurune nyopot sepatu lan kaos kaki

Bel tandha mulih sekolah wis muni


Nanging udann griwis iki ora nggubris
Bocah-bocah ya sida kodanan maneh

1. Wangsulana miturut geguritan ing ndhuwur!


a. Apa isi bakune geguritan kasebut!
b. Kenapa bocah sekolah padha kadhemen njedhindhil?

2. Wangsulana miturut geguritan ing dhuwur!


a. Apa wujud citraan kang digunakake ing geguritan kasebut?, Jlentrehna kanthi nuduhake ukarane!
b. Apa lelewane basa kang ana ing geguritan kasebut?, Jlentrehna kanthi nuduhake ukarane!

Gatekna tembang Durma ing ngisor iki!, kanggo pancadan mangsuli pitakon no. 3 lan no.4!.
Mung tindake dhewe datan winaonan
Ngrasa bener pribadi
Sanadyan benera
Yen tindake wong liya
Pasti den arani sisip
Ikuwong ala
Nganggo bener pribadi

3. Gancarana sapada tembang macapat ingd huwur!

4. Wangsulana miturut tembang ing dhuwur!


a. Apa kang dadi titikane bener miturut tembang ing dhuwur?
b. Sebutna pitutur kang bisa kokjupuk saka tembang ing dhuwur!

5. Tulisen mawa aksara jawa!


a. Saka mejid keprungu swara adzan.
b. Fadilah mangkat bal-balan.

PTS Genap 2021 / Bahasa Jawa KLS IX K13 halaman 5 dari 5


KUNCI JAWABAN
PTS BAHASA JAWA KELAS IX
SEMESTER GENAP 2020/ 2021

I. PILIHAN GANDA
1. C 11. A 21. D 31. D 41. D
2. B 12. A 22. B 32. B 42. C
3. A 13. C 23. C 33. C 43. C
4. C 14. B 24. B 34. C 44. B
5. D 15. B 25. D 35. B 45. D
6. C 16. C 26. C 36. D 46. A
7. C 17. D 27. D 37. A 47. A
8. B 18. c 28. C 38. D 48. D
9. C 19. B 29. A 39. C 49. C
10. D 20. A 30. B 40. C 50. A

II. ESSAY
1.
a. Penganggit (pengarang) kang nelangsa ngerti bocah sekolah teles kebes, kadhemen njedhindhil
amarga nalika mangkat lan mulih sekolahe kodanan (kasumanggaaken para dwija)

b. Kang njalari bocah sekolah kadhemenn jedhindhil yaiku nalika udan deres oran ggawa mantel
utawa paying amarga ora duwe. (kasumanggaaken para dwija)

2.
a. Citraan liwat indra pandeleng = weruh bocah lagi budhal sekolah udan deres
b. Citraan liwat indra pangrungu = bel tandha mulih sekolah wis muni
(kasumanggaaken para dwija)

3. Tumindake dhewe diarani bener, yen tumindake wongliya nadyan bener diarani salah. Mangkono iku
wong ala amarga sing dadi ukuran bener awake dhewe.(kasumanggaaken para dwija)

4. a. awake dhewe(kasumanggaaken para dwija)


b. Aja rumangsabenerdhewe(kasumanggaaken para dwija)

5. a. (kasumanggaaken para dwija)

b. (kasumanggaaken para dwija)


PEDOMAN PENSKORAN
PTS BAHASA JAWA KELAS IX
SEMESTER GENAP 2020/ 2021

I. PILIHAN GANDA
Masing-masing nomor (1 – 50)
Benar = 1
Salah/ Tidakdijawab = 0

II. ESSAY
SKOR
NO SOAL
Benar Kurang Tepat Salah/ Tidajdijawab
1a 2 1 0
1b 2 1 0
2a 2 1 0
2b 2 1 0
3 4 2 0
4a 2 1 0
4b 2 1 0
5a 2 1 0
5b 2 1 0

Skor maksimal = Skor minimal = 0


20

(kasumanggaaken para dwija)


PEDOMAN PENILAIAN
PTS BAHASA JAWA KELAS IX
SEMESTER GENAP 2020/ 2021

NILAI= (I + II)X10
7

Tabel Nilai dan Skor

SKOR NILAI SKOR NILAI SKOR NILAI SKOR NILAI


1 1 21 30 41 59 61 87
2 3 22 31 42 60 62 89
3 4 23 33 43 61 63 90
4 6 24 34 44 63 64 91
5 7 25 36 45 64 65 93
6 9 26 37 46 66 66 94
7 10 27 39 47 67 67 96
8 11 28 40 48 69 68 97
9 13 29 41 49 70 69 99
10 14 30 43 50 71 70 100
11 16 31 44 51 73
12 17 32 46 52 74
13 19 33 47 53 76
14 20 34 49 54 77
15 21 35 50 55 79
16 23 36 51 56 80
17 24 37 53 57 81
18 26 38 54 58 83
19 27 39 56 59 84
20 29 40 57 60 86
UJI COBA UJIAN SEKOLAH
TAHUN PELAJARAN 2020/2021
SMP KABUPATEN WONOGIRI
LEMBAR SOAL
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Hari, Tanggal : Kamis, 1 April 2021
Waktu : 10.00 – 11.30 ( 90 menit )

PETUNJUK UMUM
1. Tulislah lebih dahulu nomor, nama, dan sekolah Anda!
2. Periksa dan bacalah soal-soal dengan teliti sebelum Anda menjawabnya!
3. Laporkan kepada pengawas Uji Coba Ujian Sekolah apabila terdapat tulisan yang kurang jelas, rusak, atau
jumlah soal meragukan!
4. Jumlah soal sebanyak 50 butir pilihan ganda dan 5 butir uraian, semuanya harus dijawab!
5. Dahulukan soal-soal yang Anda anggap mudah!
6. Kerjakanlah pada lembar jawaban yang tersedia!
7. Apabila ada jawaban yang Anda anggap salah dan ingin memperbaikinya, coretlah dengan dua garis mendatar
untuk jawaban yang Anda anggap salah, dan silanglah untuk jawaban yang benar!
Contoh :
A B C D

Jawaban semula D, diperbaiki menjadi B.


8. Mintalah kertas buram kepada pengawas jika diperlukan!
9. Tidak diijinkan menggunakan kalkulator, tabel matematika, atau alat bantu lainnya!
10. Periksalah pekerjaan Anda sebelum diserahkan kepada pengawas!

PETUNJUK KHUSUS :
I. Wenehana tandha ping ( X ) ing A, B, C, utawa D tumrap wangsulan kang koanggep bener, ing
lembar jawab kang wis kasedhiyakake!

Upacara Wiwit
Wiwit mujudake tatacara Jawa sing diadani saben arep panen pari. Tatacara wiwit neng Jawa Timur
karan tatacara methik pari. Kapan dianakake sing sepisanan, ora ana sing ngerti, jalaran para among
tani mung nerusake tetilarane leluhur. Tatacara iki ditindakake kanthi pangajab lan donga pamuji konjuk
Gusti Allah supaya becik panenan parine.

1. Kapan dianakake upacara wiwit?


A. Ngarepake ngluku sawah C. Ngarepake nandur pari
B. Ngarepake nggarap sawah D. Ngarepake panen pari
2. Kapan dianakake sing sepisanan, ora ana sing ngerti, jalaran para among tani mung nerusake tetilarane
leluhur.
Tembung kang kacithak miring ing ukara ndhuwur, kagolong tembung rangkep aran ….
A. Dwipurwa C. Dwilingga salin swara
B. Dwilingga wantah D. Dwiwasana
3. Ukara baku (kalimat utama) paragraf ing dhuwur, yaiku ....
A. Wiwit mujudake tatacara Jawa sing diadani saben arep panen pari.
B. Tatacara wiwit neng Jawa Timur karan tatacara methik pari.
C. Para among tani mung nerusake tetilarane leluhur.
D. Tatacara iki ditindakake kanthi pangajab lan donga pamuji konjuk Gusti Allah.
WNG/SMP -2- UCO US/B.JAWA/21

Gambuh
Aja nganti kebanjur,
Sabarang polah kang nora jujur
Yen kebanjur sayekti kojur tan becik
Becik ngupayaa iku
Pitutur ingkang sayektos

4. “Pitutur ingkang sayektos”


Kang ora nunggal teges karo tembung “pitutur”, yaiku ….
A. piwulang C. wewarah
B. pepeling D. nasehat
Gatekna pratelan-pratelan iki!

1) Tumindak ora jujur aja diterus-terusake


2) Kebablasen nindakake tumindak jujur, ndadekake kojur
3) Yen wis kojur dadi ora becik
4) Nggolek piwulang kang bener
5) Tumindak jujur aja nganti diterus-terusake

5. Pratelan-pratelan ing dhuwur kang jumbuh karo isine tembang Gambuh, yaiku ….
A. 1, 2, 3 C. 1, 3, 5
B. 1, 3, 4 D. 2, 4, 5
6. Aja nganti kebanjur,
Sabarang polah kang nora jujur,
Gatra tembang Gambuh ing dhuwur ngemu purwakanthi apa?
A. Guru swara C. Guru basa
B. Guru sastra D. Lumaksita

Tatacara adat susuk wangan iki wujud nyata para among tani anggone ngucap syukur marang
Gusti Allah jalaran wis diparingi alam sing subur kang bisa menehi sumber panguripan lan uga diparingi
kabagas-sarasan. Dene tatacara adat iki yaiku ngopeni banyu lan bumi sing diwujudake kanthi cara
ndandani lan ngresiki wangan sing ngoncori pasawahane para warga, kendhurenan, lan kang wekasan
nyuguhake maneka warna seni tradhisional.

7. Urutane tatacara adat Susuk Wangan kang trep, yaiku ....


A. Pentas kesenian tradisional, kendhuren, ngresiki lan ndandani wangan.
B. Ngresiki lan ndandani wangan, kedhuren, pentas kesenian tradisional.
C. Kendhuren, pentas kesenian tradisional, ngresiki lan ndandani wangan.
D. Kirab ubarampe sesajen, pentas kesenian tradisional, ngresiki wangan.
8. Tujuan baku/pokok dianakake tatacara adat Susuk Wangan, yaiku ....
A. nguri-uri kabudayan C. ngaturake rasa syukur
B. kanggo suka-parisuka D. nglestarekake tinggalane leluhur.

Padha gulangen ing kalbu,


Ing sasmita amrih lantip,
Aja pijer mangan nendra,
Kaprawiran den kaesthi,
Pesunen sariranira,
Cegah dhahar lawan guling.

9. Guru wilangan lan guru lagune tembang Kinanthi kang trep, yaiku ….
A. 8i, 8u, 8a, 8i, 8a, 8i C. 8a, 8i, 8a, 8i, 8u, 8i
B. 8u, 8i, 8a, 8i, 8a, 8i D. 8u,8a, 8i, 8a, 8i, 8a
WNG/SMP -3- UCO US/B.JAWA/21

10. Bakune surasa sapada tembang Kinanthi ing dhuwur, ngrembug babagan ….
A. Wong mono aja mung seneng enak kepenak, nanging gelema prihatin
B. Menawa kepengin dadi wong lantip, kudu ngurangi mangan lan turu
C. Sapa wae kang gelem ngurangi mangan lan turu mesthi dadi wong lantip
D. Sapa wae kang uripe kekurangan, ing tembe bakal nampa kabegjan.

Sunan Giri mersajakake apa kang dadi kersane marang Kyai Danasari, yaiku ngupadi kayu jati
kang bregas pinangka saka gurune Mesjid Demak. Sawise dikeparengake sabanjure ditegor lan dikelekake
ing Bengawan Sala tumeka ing Demak.
Sadurunge kondur, Sunan Giri paring tetenger marang papan ditemokake kayu jati kasebut kanthi aran
Alas Danalaya kang tegese anggone lelungan mider-mider antuk paweweh kayu jati kang sarwa bregas.
Pinangka atur panuwun, mula Kyai Danasari uga kaparingan tenger yaiku Ki Ageng Danasari.

11. Manut surasane, paragraf ing dhuwur kalebu jinise apa?


A. Fabel C. Sage
B. Mitos D. Legendha
12. Kang ora jumbuh karo isine paragraf ing dhuwur, yaiku ….
A. Sunan Giri ngupadi kayu jati kang bregas kanggo saka guru Mesjid Demak.
B. Kayu jati ditegor banjur dikelekake kali bengawan sala tumuju Demak.
C. Kyai Danasari ora marengake menawa kayu jati iku kanggo saka guru masjid.
D. Sunan Giri paring tetenger marang papan kasebut, yaiku Alas Danalaya.

Pangkur
kang sêkar pangkur winarna
lêlabuhan kang kanggo wong ngaurip
ala lan bêcik puniku
prayoga kawruhana
adat waton puniku dipun kadulu
miwah ta ing tatakrama
dèn kaèsthi siyang ratri

13. Kang sekar pangkur winarna. Tembung “winarna” iku tegese padha karo ….
A. diumumake C. diwacakake
B. dicritakake D. ditulisake
14. Bakune surasa tembang Pangkur ing dhuwur ngrembug babagan apa?
A. Gegayuhan utawa idham-idhamane wong urip
B. Tumindake manungsa sing wis kebablasen
C. Tingkah lakune manungsa kang nerak tata susila
D. Bab kang kudu ditindakake tumrape wong urip
15. Tembung “ala lan becik, siyang ratri“ ing pada tembang kasebut, kagolong tembung apa?
A. yogya swara C. kosok balen
B. rurabasa D. garba
16. Gatra sepisan tembang Pangkur ing dhuwur, yen ditulis Jawa benere ….

A. ?k=sek/p=ku/win/n. C. ?p][yogkwu]han.

B. ?allnBecikPuniku. D. ?[fnK[asQisiy=rt]i.
WNG/SMP -4- UCO US/B.JAWA/21

Yudi : Nuwun sewu Ibu, … , punapa leres punika dalemipun Pak Karto?
Bu Karto : Ya bener. Sliramu arep ketemu Pak Karto?
Yudi : Inggih leres , Ibu.
Bu Karto : Ayo pinarak mlebu kene, Bapak isih lenggah ana njero!
Yudi : Matur nuwun, Ibu. (Yudi banjur mlebu lan lungguh ing kursi adhep-adhepan karo Karto)

17. Paraga “Bu Karto“ ing pacelathon kasebut, migunakake unggah-ungguh basa apa?
A. Krama lugu C. Ngoko lugu
B. Krama alus D. Ngoko alus
18. Ceceg-ceceg ing ukarane Yudi kang sepisan, trepe kaisi tembung ....
A. badhe taken C. badhe mundhut pirsa
B. badhe tanglet D. badhe nyuwun pirsa

Tumekeng Negara Alengka, Sinta dipameri endahing kraton, barang-barang lan prabotan kang edi
peni, mawarna-warna mas inten barleyan. Sinta ora gumun lan ora ngrewes. Rahwana nyoba ngarih-arih
sarta nglelipur Sinta. Sinta babar pisan ora kepencut, nanging tetep setya marang Rama Wijaya. Krungu
kandhane Sinta, Rahwana muntab lan ngancam marang Sinta yen ora manut bakal diperjaya, nanging
Sinta tetep tatag lan teteg atine, ora wedi mati.

19. Apa sebabe Rahwana muntap utawa muring?


A. amarga negara Alengka katekan mungsuh saka wadyabala wanara.
B. amarga wadyabala Alengka akeh kang gugur ing madyaning paperangan.
C. amarga krungu kandhane Dewi Sinta menawa tetep setya marang Ramawijaya.
D. amarga dipenggak Gunawan Wibisana, supaya murungake ndhustha Dewi Sinta
20. Adhedhasar andharan ing paragraf kasebut, nuduhake menawa Dewi Sinta iku awatak ....
A. Gampang kena apus krama C. Tansah setya mring garwa
B. Gampang kena panggodha D. Gampang kepencut priya liya
21. Piwulang luhur kang bisa kapethik saka crita ing dhuwur, yaiku ....
A. Tetep setya marang garwane, sanajan nemahi kahanan apa wae
B. Jejere panguwasa wenang nggarwa marang garwane sapa wae.
C. Jejere wong cilik kudu manut karo apa kang dadi kersane Raja.
D. Panguwasa kang sekti, bakal bisa nguwasani samubarang donya.

Ambege kang wus utama,


Tan ngendhak gunaning janmi,
Amiguna ing aguna,
Sasolahe kudu bathi,
Pintere den alingi,
Bodhone dinekek ngayun,
Pamrihe den inaa,,
Mring padha-padhaning janmi,
Suka bungah den ina sapadha-padha.

22. Guru wilangan lan guru lagune tembang Sinom gatra wekasan, yaiku ….
A. 10 i C. 12 i
B. 10 a D. 12 a
23. Ambege kang wus utama,
Tan ngendhak gunaning janmi,
Rong gatra tembang kasebut maksude kepriye?
A. Watake wong becik, ora nutupi kepinterane wong liya.
B. Watake wong utama, seneng nutupi kepinterane wong liya.
C. Watake wong becik, nutupi marang kekurangan dhewe
D. Watake wong becik, nutupi marang bodhone dhewe.
WNG/SMP -5- UCO US/B.JAWA/21

24. Pratelan ngisor iki kang jumbuh karo surasane tembang Sinom ing dhuwur, yaiku ….
A. Kapinterane diketok-ketoke
B. Sakehing tumindak kudu migunani
C. Bodhone ditutup-tutupi
D. Serik menawa diina wong liya
25. Manut tembang ing dhuwur, kang ora kalebu ciri-cirine wong utama, yaiku ....
A. Ora nutupi kapinterane wong liya. C. Kepinterane diketok-ketoke
B. Sakabehe tumindak tansah migunani. D. Bodhone dideleh ngarep

Nalika Raden Anoman kautus dening Raden Ramawijaya, piyambakipun nemahi pambengan ingkang
matumpa-tumpa. Anoman dipunracun dening satunggaling dewi ingkang suwaunipun mitulungi ngantos
piyambakipun wuta. Begja dene wutanipun Anoman kenging kausadani.
Dereng dumugi panggenan ingkang dipuntuju, piyambakipun bandayuda kaliyan Wil Kathaksini,
raseksa ingkang nguwaosi samodra ingkang tumuju Ngalengkadiraja. Uwal saking regemaning ditya
samodra, Anoman kasil dumugi Taman Asoka ing Ngalengkadiraja, papanipun Dewi Sinta kasingidaken.
Anoman sembada pinanggih kaliyan Dewi Sinta wonten Taman Asoka, Ngalengkadiraja. Anoman
nyaosaken kalpika kagunganipun Raden Rama katur Sang Dewi. Pepanggihan punika kasumerepan
dening Indrajit. Anoman kapidana besmi. Eloking kadadosan, latu kaobat-abitaken ngantos waradin
sanagari. Ngalengkadiraja dados karangabang, kajawi Taman Asoka. Paripurna anggenipun ngawuningani
Dewi Sinta, Anoman arsa mundur, matur Raden Ramawijaya. Raden Anoman sembada ngentasi karya,
dinuta dening Raden Ramawijaya.

26. Kang ora kalebu latar wektu, lan papan tumrap crita Anoman Duta ing dhuwur, yaiku ….
A. Nalika Raden Anoman kautus dening Raden Ramawijaya,
B. Anoman dumugi Taman Asoka ing Ngalengkadiraja, papanipun Dewi Sinta kasingidaken.
C. Anoman sembada pinanggih kaliyan Dewi Sinta wonten Taman Asoka, Ngalengkadiraja.
D. Raden Anoman sembada ngentasi karya, dinuta dening Raden Ramawijaya.
Gatekna pratelan-pratelan iki!

1) Anoman diracun dening Trijatha


2) Anoman bandayuda karo Wil Kathaksini
3) Anoman diracun sawijine dewi nganti wuta
4) Anoman bandayuda karo Indrajid
5) Anoman kapidana besmi dening Dasamuka

27. Pratelan kang mujudake pepalange Anoman nalika kautus Raden Ramawijaya, yaiku ….
A. 1, 2, 3 C. 2, 3, 4
B. 1, 3, 5 D. 2, 3, 5
28. Apa kang njalari Kraton Ngalengkadiraja dadi karang abang?
A. Anoman diobong Prabu Dasamuka
B. Prabu Dasamuka duka marang Anoman
C. Anoman ngobat-abitake buntute sing kobong
D. Indrajid ngonangi Anoman sapatemon karo Dewi Sinta
29. “Raden Anoman sembada ngentasi karya, dinuta dening Raden Ramawijaya.”
Piwulang luhur kang jumbuh kalawan pratelan kasebut, yaiku ....
A. giyak-gliyak waton tumindak
B. alon-alon waton kelakon
C. yen dipitaya sing mitayani
D. wani ngalah luhur wekasane
WNG/SMP -6- UCO US/B.JAWA/21

Dhandhanggula
Pamedhare wasitaning ati
Cumanthaka aniru pujangga
Dhahat mudha ing batine
Nanging kedah ginunggung
Datan wruh yen akeh ngesemi
Ameksa angrumpaka
Basa kang kalantur
Tutur kang katula-tula
Tinalaten rinuruh kalawan ririh
Mrih padhanging sasmita

30. “Pamedhare wasitaning ati


Cumanthaka aniru pujangga ...”
Tembung cumanthaka iku tegese ….
A. crobo C. pinter
B. bodho D. lancang
31. Tembung “ginunggung, tinalaten, rinuruh“ iku tembung lingga kang padha-padha oleh imbuhan ….
A. ater-ater C. panambang
B. seselan D. ater-ater lan panambang
32. Pratelan kang cengkah karo surasane tembang Dhandhanggula ing dhuwur, yaiku ....
A. Wong mono kudu mbudidaya bisa nata atine dhewe.
B. Niru pujangga kalebu cumanthaka yen kawruhe isih cethek.
C. Wong cumanthaka bakal dialembana dening wong akeh.
D. Yen ngracik tetembungan kudu ditlateni, dipilih sing titi, supaya ora natoni liyan.
33. Tatacara adat Jawa kena kagarba dadi telung bab, yaiku metu, manten, lan mati. Ing ngisor iki kang kalebu
tatacara adat Jawa manten, yaiku ....
A. Mitung dina, selapanan, matang puluh dina
B. lamaran, tukar cincin, ngundhuh mantu
C. mitoni, sepasaran, selapanan
D. mitung dina, nyatus, nyewu

34. Gambar ing dhuwur nuduhake adicara apa?

A. timB=zn\ C. kc/kucu/

B. da/kemBu l\ D. su=kemMn\
WNG/SMP -7- UCO US/B.JAWA/21

35. Ing adicara timbangan , temanten kakung lenggah ing pangkoning rama, temanten putri sisih kanan, dene
temanten putri ing sisih kering. Wondene ibunipun temanten putri lenggah sangajengipun priyantun tetiga.
Adicara timbangan punika mengku piwulang ....
A. Mujudaken satunggaling kekudangan mugi-mugi temanten tansah rukun, samad-sinamadan
B. Mujudaken cuwilaning gegambaran bilih jejering kakung nggadhahi wajib maringi asil guna kayanipun
dhateng garwanipun
C. Pepenget dhateng tiyang sepuh supados boten mbedak-bedakaken antawisipun putra piyambak kaliyan
putra mantu
D. Pepenget dhateng temanten sekalihan supados boten mangro tingal, nanging kedah jejeg.
Gatekna teks sandiwara iki!

Adin : “Pak coronane niki bubare kapan, ta Pak?.”


Bapak : (Nyawang Adin) “Lha, kuwi sing aku ora bisa njawab, Le. Yen padha nindakake dhawuhe
pamarentah ya bakal enggal purna. Saliyane kuwi sing ora kena lali tansah nyenyuwun,
ndedonga marang Kang Kwasa, muga-muga corona enggal musna sateruse.”
“Aamiin ya rabbal alamiin” (kabeh ngamini ngendikane bapak)

36. Tembung “musna” iku mengku teges ....


A. ndhelik C. mumbul
B. nyisih D. ilang
37. Gatekna teks sandiwara iki

Adin :
“Pak bapak, pareng jalan-jalan”
Bapak :
(Ndengengek nyawang Adin) “Jawaben dhewe Le, pareng apa ora?”
Lika :
“Ya jelas ora pareng, ta ya...”
Adin :
“Sedhih aku.... gur arep jalan-jalan karo kanca wae ora pareng, lha Adin kebacut janjian lhe
Pak. Jarene janji niku utang, Pak”
Bapak : “Ora papa, kana dibatalke, ditelpun yen ora sida jalan-jalan. Ya bener janji kuwi utang, nanging
yen kahanan lagi kaya ngene iki ... luwih becik ngomong batal lumantar hp dadi ora diarani
mblenjani, Le”
Adin : (Mlebu omah banjur metu wis nggawa hp) “Hallo Tam, Ora sida jalan-jalan, ora pareng metu
aku. Apurane ya”

Manut teks sandiwara ing dhuwur, paraga Adin nduweni watak ....
A. Tansah ngestoke dhawuh C. Tansah ngugemi janji
B. Seneng mblenjani janji D. Mung sageleme dhewe
38. Teks sandiwara nomer 37, isi bakune nyritakake babagan ....
A. Adin rumangsa seneng ora dikeparengake mlaku-mlaku karo kancane kang ndadekake awak kesel
B. Lika nyarujuki ngendikane bapak kang ora ngeparengake Adin mlaku-mlaku karo kancane
C. Adin ora dikeparengake mlaku-mlaku jalaran kahanan, mula banjur telpun kancane mbatalake janji
D. Bapak ngeparengake Adin karo Lika mlaku-mlaku ananging kudu telpun dhisik marang kancane
39. Adhiku laire tanggal 9 Februari 2004.
Tetembungan “ 9 Februari 2004 “, yen tinulis nganggo aksara Jawa, benere …

A. :9: [pbu]wri :2005:

B. :9: [p+bu]wri :2004:

C. :9: [p+bu]ari :2005:

D. :9: pebu]wri :2004:


WNG/SMP -8- UCO US/B.JAWA/21

40. Fatimah mbayar zakat fitrah 25000 rupiah. Ukara kasebut yen tinulis mawa aksara Jawa, benere ....

A. ?p+
?p+t
tiim
mhamB
hamBy
y//j
j++k
ktP
tP++iit
t]h
]h :52000:
:52000: rupi
rupiaah.
h.

B. ?p+tiim
?p+t mhamB
hamBy
y//j
j++k
ktP
tP++iit
t]h
]h :25000:
:25000: rupi
rupiyyh.
h.

C. ?pti
?ptimmhmB
hmBy
y//j
j++k
ktP
tPiit
t]h
]h :52000:rupi
:52000:rupiaah.
h.

D. ?p+timamBy/j+ktp+it]h :52000: rupiah.


?p+timamBy/j+ktp+it]h :52000: rupiah.

41. ?menw k+tibLgi k+u tBh p][yog[n fiwig[tkH[k.


Yen disalini tulisan latin, benere ....
A. Menawa Khatib lagi khutbah prayogane diwigatekake.
B. Menawa antuk tugas dadi Khatib kudu ditindakake.
C. Yen ana Khatib lagi khutbah becike dimirengake.
D. Yen Khatib wiwit khutbah perlu diwigatekake.
Gatekna geguritan sapada iki!

Nalika bumi isih sepi


Lintang panjer raina wis tangi
Menehi pepadhang sagung dumadi
Kang wiwit gumregah ngupaya rejeki

42. Manut geguritan ing dhuwur, sapa sing menehi pepadhang?


A. pengarang C. lintang panjer raina
B. bumi D. kang gumregah
43. “Lintang panjer raina wis tangi “
Gatra geguritan kasebut migunakake lelewa basa utawa gaya bahasa apa?
A. Personifikasi C. Metafora
B. Hiperbola D. Repetisi
44. Coba gatekna pethikan geguritan iki!

Weruh bocah lagi budhal sekolah udan deres


Ora nggawa payung
Ora nggawa mantel
Pancen ora duwe
Teles kebes sakabehane

Geguritan sapada kasebut migunakake citraan ....


A. Pandeleng C. Pangrungon
B. Panggrayang D. Pangrasa
45. Sapada geguritan ing dhuwur isi bakune nyaritakake kahanan wektu ....
A. Esuk C. Sore
B. Awan D. Wengi
WNG/SMP -9- UCO US/B.JAWA/21

Saderengipun kula nglajengaken atur, sumangga kula dherekaken ngonjukaken puja dalah puji
syukur ing ngarsanipun Gusti Allah Ingkang Maha Agung, inggih awit paringipun rahmat lan hidayahipun,
satemah panjenengan lan kula saged kempal manunggal kanthi bagas-saras saha rahayu-wilujeng.
Amin.

46. Pethikan sesorah ing dhuwur kalebu perangan apa?


A. Pambuka C. Isi
B. Surasa D. Panutup
47. Tembung “bagas-saras, rahayu-wilujeng“, iku kalebu kawruh kagunan basa arane apa?
A. Tembung yogyaswara C. Tembung saroja
B. Tembung rurabasa D. Tembung entar
48. Wondene wigatosing karya ing pahargyan ratri kalenggahan punika, panjenenganipun bapa Adhiatma
sakulawangsa sampun kepareng hanetepi jejering asepuh ngentas pitulus putranipun ingkang apeparab
Salman Adinata saking alaming lare ngancik alaming kadhewasan, sarana rejang hernawa supit. Menggah
risipun ingkang putra sampun kalampahan kala wau enjing watawis tabuh 08.00 WIB, wonten ing klinik
Ngudi Waluyo, Jatisrono, Wonogiri.”
Bakune surasa paragraf ing dhuwur, yaiku ....
A. Ngaturake pamatur nuwun.
B. Ngaturake pambagya wilujeng.
C. Ngaturake panyuwun pangapunten.
D. Ngaturake wigatine prelu.
49. Manut paragraf ing dhuwur, bapa Adhiatma kagungan kersa apa ?
A. Mantu putra putrine C. Ngundhuh mantu
B. Nyupitake putrane D. Sepasaran bayi

Makaten ingkang saged kula aturaken, mugi-mugi Anakmas Salman Adinata saged memayu hayuning
bawana, saged adamel kuncara asmaning tiyang sepuh tuwin nusa bangsa punika. Wasana manuk
mabur ing angkasa, lepating atur diagung pangaksama. Nedha kupat ing wanci sonten, sadaya lepat
nyuwun pangapunten, hayu, rahayu ingkang samya pinanggih. Nuwun

50. Panutuping sesorah kasebut mawa basa endah kang awujud ....
A. parikan C. paribasan
B. bebasan D. wangsalan

II. Pitakon-pitakon ngisor iki wangsulana kanthi pratitis!


1. Gatekna wacan ngisor iki!

Pasar Dhoplang
Para sedulur sing arep ngersakake mundhut jajanan tradisional, ora perlu kuwatir. Ing Pasar Dhoplang
sing mapan ing Dusun Kembar, Desa Pandan, Kecamatan Slogohimo, wis sumadya maneka warna
jajanan tradisional kayata: pepes, sega jagung, gembili, suweg, cabuk, thiwul, lepet, ketan juruh, gendar,
grontol, gathot, gethuk lsp.Didhasarake dening para bakul sing asale saka warga sakiwa-tengene dusun.
Pasar Dhoplang madeg wulan November 2018 kepungkur, mula bukane pasar iki madeg,jalaran
saka pepinginane warga masyarakat anggone ngupaya golek nafkah tambahan saliyane pametu saka
hasile tetanen. Mula banjur padha saiyeg saekakapti ngadani pasar mligi jajanan tradisional dipandhegani
Ibu Lilis Endang Hardiyanti, tumeka saiki gunggunge sing bebakulan ing kono wis ana 33 saka ibu-ibu
RT sakiwa tengene papan kono.

Wangsulana adhedhasar wacan ing ndhuwur!


a. Ana ngendi mapane Pasar Dhoplang?
b. Jajanan apa wae kang disedhiyakake ing pasar Dhoplang?
c. Kepriye mulabukane Pasar Dhoplang madeg?
d. Saka ngendi wae sing dedodolan ing Pasar Dhoplang?
WNG/SMP - 10 - UCO US/B.JAWA/21

2. Gatekna teks wayang iki!


Lelabuhane Jathayu
Prabu Dasarata kagungan kanca raket, peparabe Jathayu. Jathayu iku rajaning manuk. Nalika
samana Sinta didhustha dening Rahwana. Jathayu ngrebut Sinta saka regemaning Rahwana. Jathayu
kalah. Swiwine kiwa sengkleh, wulune dibrodholi, ditendhang tumiba ing bantala nganti kejet-kejet.
Jathayu menggeh-menggeh lan megap-megap meh mati, ewasamana isih bisa nyritakake lelakone
apadene parane Rahwana. Durung nganti rampung anggone crita, Jathayu tumekaning pati. Jathayu
banjur kaobong dening Rama, keluke geni ngener tumuju menyang negara Alengka lan keprungu swara
tanpa rupa sing isine menehi pituduh carane ketemu Sinta. Sajrone ati satriya bagus iku ora leren-leren
anggone ngalembana marang lelabuhane Jathayu.

Wangsulana adhedhasar wacan ing ndhuwur!


a. Jathayu iku kapernah apa karo Prabu Dasarata?
b. Kepriye kaanane Jathayu sawise ngrebut Sinta?
c. Sawise jasate Jathayu kaobong banjur krungu swara, apa isine swara kasebut?
d. Dewi Sinta iku sejatine garwane sapa?
3. Gatekna teks geguritan iki!

Lintang Panjer Raina


(Slamet SA)
Nalika bumi isih sepi
Lintang panjer raina wis tangi
Menehi pepadhang sagung dumadi
Kang wiwit gumregah ngupaya rejeki
Para among tani wis ndalidir mecaki galengan
Mbok bakul sinambiwara wus sengkut makarya
Para ngulama tumungkul mengestu puja
Para santri wiridan ngaji
Jago kluruk sesautan
Melu tasbeh marang Pangeran
Ndonya wis gagat raina

Wangsulana adhedhasar teks geguritan kasebut!


a. Geguritan kasebut nyaritakake kahanan ing wanci apa?
b. Coba tulisna tembung rangkep kang tinemu ing geguritan kasebut loro wae!
c. “Lintang panjer raina wis tangi“ Gatra geguritan kasebut migunakake lelewa basa utawa gaya bahasa apa?
d. “Jago kluruk sesautan melu tasbih marang Pangeran” Gatra geguritan kasebut migunakake citraan apa?
4. Gatekna tembang durma iki!

Bener luput ala becik lawan begja,


Cilaka mapan saking,
Ing badan priyangga,
Dudu saking wong liya,
Mulane den ngati-ati,
Sakeh dirgama,
Singgahana den eling.

Wangsulana adhedhasar tembang Durma ing dhuwur!


a. Guru gatrane tembang ing dhuwur ana pira?
b. Coba tulisen guru wilangan lan guru lagune tembang kasebut!
c. Tembung “bener luput, ala becik, begja cilaka“, iku kagolong tembung apa?
d. Bakune isi tembang ing dhuwur ngrembug babagan apa?
5. Gatra sepisan lan kapindho tembang Durma ing dhuwur, tulisen mawa aksara Jawa!
-----@%@-----
UJI COBA UJIAN SEKOLAH
TAHUN PELAJARAN 2020/2021
SMP KABUPATEN WONOGIRI

KUNCI JAWABAN
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa

I. PILIHAN GANDA
1 D 11 D 21 A 31 B 41 A
2 A 12 C 22 D 32 C 42 C
3 A 13 B 23 A 33 B 43 A
4 B 14 D 24 B 34 B 44 A
5 B 15 C 25 C 35 C 45 A
6 A 16 A 26 D 36 D 46 A
7 B 17 D 27 D 37 D 47 C
8 C 18 D 28 C 38 C 48 D
9 B 19 C 29 C 39 B 49 B
10 A 20 C 30 D 40 B 50 A

II. URAIAN
1. Wangsulanipun :
a. Dhusun Kembar, Desa Pandan, Kecamatan Slogohimo
b. Jajanan tradhisional kayata : pepes, sega jagung, gembili, suweg, lsp
c. Saka pepinginane warga masyarakat anggone ngupaya golek nafkah tambahan saliyane pametu
saka hasile tetanen.
d. Saka warga sakiwa-tengene dusun
2. a. Kanca rakete
b. swiwine kiwa sengkleh, wulune dibrodholi, ditendhang tumiba ing lemah kejet-kejet
c. menehi pituduh kepriye carane ketemu Sinta
d. Raden Ramawijaya
3. a. Wanci esuk
b. pepadhang, sesautan
c. personifikasi
d. pangrungon.
4. a. 7 gatra
b. 12a, 7i, 6a, 7a, 8i, 5a, 7i
c. kosok balen
d. kudu ngati-ati sakehing tumindak
5. Seratan
Seratanjawanipun
jawanipun
a. ?bene/luputHlbecikLwnBegJ
a.

b. ?cilkmpnSki=

SKOR PENILAIAN
Keterangan :
I. Setiap jawaban benar skor 1.
II. Setiap jawaban benar skor 4.

(I  II) x 10
Nilai Akhir =
7

-----@%@-----

You might also like